Παρατηρήσεις για την επιλεγόμενη διαδικασία
Δικαιολογητικά Χρηματικού Εντάλματος
Κρατήσεις
Τι να προσέξω
Καθεστώς Φ.Π.Α.
Σχετική νομοθεσία
Σχετική νομολογία
Γνωμοδοτήσεις του ΝΣΚ
Διάφορα
Τίτλος Δαπάνης | Απαλλοτριώσεις οικοπέδων, εδαφικών εκτάσεων, ακινήτων |
ΚΑ Προϋπολογισμού | 7111.01 (Προτεινόμενη Ανάπτυξη Συναφούς Κωδικού ΔήμοςΝΕΤ) |
Τι εγγράφεται στο ΚΑ |
Στους Κ.Α. της υποκατηγορίας 711 εγγράφονται οι δαπάνες για απαλλοτριώσεις και αγορές οικοπέδων και άλλων εδαφικών εκτάσεων και στους αντίστοιχους της υποκατηγορίας 712 οι δαπάνες για απαλλοτριώσεις και αγορές κτιρίων, εγκαταστάσεων κτιρίων και τεχνικών έργων. Σε αναπτυγμένη μορφή του κωδικού 711 εγγράφονται οι δαπάνες που αφορούν τους σκοπούς για τους οποίους εισπράχθηκαν: -το ανταποδοτικό τέλος απαλλοτριώσεων της παρ. 5 του άρθρου 18 του ν. 3870/2010 και -η ειδική εισφορά του άρθρου 34 του ν.4067/2012. Οι απαλλοτριώσεις που θα εγγραφούν στους ΚΑ 7111 και 7121, είναι τόσο αυτές που θα γίνουν βάσει των οικείων διατάξεων του ΚΔΚ (άρθρο 212) και του ν. 2882/2001, όσο και των απαλλοτριώσεων για την εφαρμογή του σχεδίου πόλεως. Οι αγορές των ΚΑ 7112 και 7122, είναι αυτές που θα γίνουν με τις διατάξεις του ΚΔΚ (άρθρο 191) . [embed_object_post post_id="34" post_title="undefined"]embed_object_post[/embed_object_post] |
Παρατηρήσεις για την επιλεγόμενη διαδικασία
|
Α. Περιπτώσεις αναγκαστικής απαλλοτρίωσης υπέρ Δήμων/ σύστασης δουλείας εις βάρος τους
ΙΒ. Ανάκληση συντελεσμένης αναγκαστικής απαλλοτρίωσης
ΙΔ. Απαλλοτρίωση δημοσίου ακινήτου για το οποίο έχει υποβληθεί αίτηση εξαγοράς
Αναγνωρίζεται δικαίωμα προτιμήσεως υπέρ Δήμων και Κοινοτήτων απέναντι σε άλλους δημόσιους φορείς, σε περίπτωση εξαγοράς επιχειρήσεων ή αναγκαστικής συμμετοχής σε αυτές, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 106 παρ. 3 έως 5 του Συντάγματος. (παρ.2 άρθρο 211 Ν.3463/06)
Οι κατά την προηγούμενη παράγραφο οδοί προσπέλασης δημιουργούνται σύμφωνα με γενικότερο σχεδιασμό που καταρτίζεται από τις αρμόδιες Νομαρχιακές Υπηρεσίες του Υπουργείου Χωροταξίας, Οικισμού και Περιβάλλοντος και διαμορφώνονται ως πεζόδρομοι, χωρίς να αποκλείεται σε ορισμένες πρόσφορες θέσεις η διαμόρφωση οδών και χώρων στάθμευσης για τροχοφόρα σύμφωνα με τα οριζόμενα με την πράξη κήρυξης της απαλλοτρίωσης, μέσα στα πλαίσια του παραπάνω σχεδιασμού. (παρ.2 άρθρο 24 Ν.1337/83)
Γ. Ικανοποίηση αναγκών ύδρευσης
Με την ίδια πράξη μπορεί να υποχρεώνονται τα πρόσωπα της παραγράφου 2 του άρθρου 20 του Ν.1491/84 να διαθέτουν μερικώς ή ολικώς τη χρήση των εγκαταστάσεων τους και να παραχωρούν τον απαιτούμενο χώρο επιφάνειας και υπεδάφους για την εκτέλεση των απαραίτητων έργων ή εργασιών. Με προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται εφάπαξ με πρόταση, του Υπουργού Εσωτερικών και του Υπουργού Ενεργείας και Φυσικών Πόρων, θα ρυθμιστούν τα θέματα της παρ. 2 αυτού του άρθρου για τις περιπτώσεις που πρόκειται να καλυφθούν ανάγκες ύδρευσης από νερά που βρίσκονται στην περιφέρεια άλλου νομού(παρ.3 άρθρο 20 Ν.1491/84) Η πράξη της προηγούμενης παραγράφου δεν εκτελείται πριν καταβληθεί στο θιγόμενο η οφειλόμενη αποζημίωση. Με την ίδια πράξη καθορίζεται αναλυτικά το ύφος της αποζημίωσης και ο υπόχρεος για την καταβολή της καθώς και οι εικαζόμενοι δικαιούχοι. (παρ.4 άρθρο 20 Ν.1491/84)
Σε περίπτωση κήρυξης, κατά το άρθρο 212 παρ. 1 του ν. 3463/2006, απαλλοτρίωσης ή σύστασης δουλείας ακινήτου που βρίσκεται στη διοικητική περιφέρεια Τοπικής ή Δημοτικής Κοινότητας Δήμου, με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, η οποία λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των μελών του, η ψήφος του Προέδρου της αντίστοιχης Τοπικής ή Δημοτικής Κοινότητας προσμετράται τόσο για τον σχηματισμό της απόλυτης πλειοψηφίας, όσο και για τη λήψη της απόφασης. (ΣτΕ 1952/2016)
Για την κήρυξη αναγκαστικής απαλλοτρίωσης απαιτείται, σε κάθε περίπτωση, ανακοίνωση της υπηρεσίας που προτείνει την απαλλοτρίωση, στην οποία να αναφέρεται ο σκοπός της απαλλοτρίωσης και να προσδιορίζεται η απαλλοτριωτέα έκταση ή η ευρύτερη περιοχή στην οποία βρίσκεται αυτή. Με την ανακοίνωση καλούνται οι ενδιαφερόμενοι να προβούν σε προσφορά ή υπόδειξη κατάλληλων για το σκοπό της απαλλοτρίωσης ακινήτων. Παράλληλα γίνεται τοιχοκόλληση της ανακοίνωσης στο κατάστημα του Δήμου ή της Κοινότητας στην περιφέρεια των οποίων βρίσκονται τα απαλλοτριωτέα ακίνητα. Για την τοιχοκόλληση συντάσσεται πρακτικό από όργανο του Δήμου ή της Κοινότητας, το οποίο υποβάλλεται στην υπηρεσία που εξέδωσε την ανακοίνωση. Η δημοσιοποίηση της ανακοίνωσης και η τοιχοκόλληση γίνονται έναν τουλάχιστον μήνα πριν τη δημοσίευση της απόφασης κήρυξης της απαλλοτρίωσης και η σχετική δαπάνη βαρύνει τον υπόχρεο για την καταβολή της αποζημίωσης. (άρθρο 212 παρ.4 του Ν.3463/06)
Για να εκδοθεί η απόφαση που κηρύσσει την απαλλοτρίωση ή συνιστά τη δουλεία, απαιτούνται: α) Κτηματολογικό διάγραμμα που απεικονίζει την απαλλοτριωτέα έκταση ή την έκταση που επιβαρύνεται με τη δουλεία, καθώς και τις επί μέρους ιδιοκτησίες που περιλαμβάνονται σε αυτήν, β) Κτηματολογικός πίνακας, στον οποίο εμφαίνονται οι εικαζόμενοι ιδιοκτήτες των ακινήτων, το εμβαδόν κάθε ακινήτου και τα κύρια προσδιοριστικά στοιχεία των κατασκευών που βρίσκονται σε αυτό και των λοιπών συστατικών του, καθώς και ο χαρακτηρισμός της έκτασης. γ) μελέτη ή προμελέτη ή προκαταρκτική μελέτη του έργου που τυχόν πρόκειται να εκτελεστεί, δ) Τήρηση των διαδικασιών για τη χωροθέτηση του έργου, που προβλέπονται σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση από τους Ν. 1650/1986 (ΦΕΚ Α΄ 160) και 3010/2002 (ΦΕΚ Α΄ 91) και τις υπ' αριθμ. 69269/5387/25.10.1990 (ΦΕΚ Β΄ 678) και Η.Π. 15393/2332/5.8.2002 (ΦΕΚ Β΄ 1022) κοινές αποφάσεις, όπως κάθε φορά ισχύουν, εφόσον το έργο για το οποίο θα κηρυχθεί απαλλοτρίωση περιλαμβάνεται μεταξύ των αναφερόμενων στις διατάξεις αυτές, ε) Βεβαίωση του αρμόδιου οργάνου για την έκδοση της πράξης, το ύψος της δαπάνης και τον τρόπο κάλυψής της, με μνεία του αντίστοιχου φορέα και Κωδικού αριθμού εξόδου του οικείου προϋπολογισμού, από την εγγεγραμμένη πίστωση των οποίων πρόκειται να καλυφθεί η εν λόγω δαπάνη. Σε περίπτωση που δεν έχει εγγραφεί σχετική πίστωση στον προϋπολογισμό του οικείου Οργανισμού Τοπικής Αυτοδιοίκησης ή η εγγεγραμμένη έχει εξαντληθεί ή είναι ανεπαρκής, αναγράφεται η σχετική απόφαση του δημοτικού ή κοινοτικού συμβουλίου περί μεταφοράς πιστώσεως ή η πηγήαπό την οποία θα καλυφθεί η σχετική δαπάνη. Η βεβαίωση αυτή μνημονεύεται υποχρεωτικά στο προοίμιο της πράξης κήρυξης της απαλλοτρίωσης, στ) Εφαρμογή των σχετικών διατάξεων για το Εθνικό Κτηματολόγιο. (άρθρο 212 παρ.5 του Ν.3463/06)
Η σύνταξη κτηματολογικού διαγράμματος και κτηματολογικού πίνακα, πρέπει να γίνεται πριν από τη συνεδρίαση του δημοτικού ή κοινοτικού συμβουλίου, στην οποία αποφασίζεται η κήρυξη της συγκεκριμένης απαλλοτριώσεως, και των οποίων πρέπει απαραίτητα να γίνεται μνεία στο σώμα της αποφάσεως περί απαλλοτριώσεως, με όλα τα ειδικά προσδιοριστικά τους στοιχεία, όπως είναι ο αριθμός τους, η χρονολογία τους και το όνομα του συντάκτη τους. (ΣτΕ 2266/2016)
Η απόφαση του δημοτικού ή κοινοτικού συμβουλίου, με την οποία κηρύσσεται η απαλλοτρίωση ή συνιστάται η δουλεία, δημοσιεύεται, εντός αποκλειστικής προθεσμίας 10 ημερών από την έκδοση της, σε μία ημερήσια εφημερίδα του νομού και κοινοποιείται στον καθ' ου η απαλλοτρίωση ή σύσταση δουλείας, εφ όσον είναι γνωστός, με δημοτικό, κοινοτικό ή δημόσιο όργανο, που συντάσσει αποδεικτικό κοινοποίησης. Αν ο καθ' ου είναι άγνωστος, η κοινοποίηση γίνεται κατά τις διατάξεις του κώδικα πολιτικής δικονομίας. (άρθρο 212 παρ.7 του Ν.3463/06)
Η κατ' εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 274 και 275 του ΠΔ 410/1995 (ήδη άρθρα 211 και 212 του Ν.3463/06) κήρυξη της αναγκαστικής απαλλοτριώσεως ολοκληρώνεται με τη δημοσίευση της σχετικής αποφάσεως του δημοτικού ή κοινοτικού συμβουλίου είτε αυτούσιας είτε κατά τα ουσιώδη στοιχεία της στον τοπικό τύπο, η κατά τον τρόπο δε αυτό δημοσίευση στις εφημερίδες που εκδίδονται στο νομό, όπως ειδικότερα προβλέπεται από τις διατάξεις της παραγράφου 7 του ως άνω άρθρου 275 του π.δ.410/1995, αποτελεί συστατικό τύπο της νόμιμης υποστάσεως της αποφάσεως του δημοτικού συμβουλίου, η παράλειψη του οποίου συνεπάγεται το ανυπόστατο αυτής. (ΣτΕ 2702/2014) Αν κριθεί, ότι νόμιμα εκδόθηκε η απόφαση της παραγράφου 1, δημοσιεύεται το πλήρες κείμενο αυτής, με φροντίδα του Δήμου ή της Κοινότητας μια φορά σε μία ημερήσια εφημερίδα που εκδίδεται στο νομό. Αν δεν εκδίδεται τέτοια εφημερίδα, η δημοσίευση γίνεται σε δύο εβδομαδιαίες ή δεκαπενθήμερες εφημερίδες. Με τη δημοσίευση ή τις δημοσιεύσεις αυτές ολοκληρώνεται η διαδικασία κήρυξης της απαλλοτρίωσης ή σύστασης δουλείας. Αν ακυρωθεί η απόφαση απαλλοτρίωσης ή σύστασης δουλείας, τηρούνται οι δημοσιεύσεις της προηγούμενης παραγράφου. (άρθρο 212 παρ.8, 9 και 10 του Ν.3463/06)
Αν κηρυχθεί απαλλοτρίωση ή γίνει σύσταση δουλείας σε ακίνητο που βρίσκεται έξω από τη διοικητική περιφέρεια του Δήμου ή της Κοινότητας, η σχετική απόφαση επιδίδεται σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις της Πολιτικής Δικονομίας στον Δήμο ή την Κοινότητα, στη διοικητική περιφέρεια του οποίου βρίσκεται το ακίνητο. Το δημοτικό ή κοινοτικό συμβούλιο του Δήμου αυτού ή της Κοινότητας υποχρεούται να γνωμοδοτήσει αιτιολογημένα μέσα σε αποκλειστική προθεσμία ενός μηνός, η οποία αρχίζει από την επόμενη της επίδοσης του προηγούμενου εδαφίου. Αν παρέλθει άπρακτη η προθεσμία αυτή, η διαδικασία της απαλλοτρίωσης ή της σύστασης δουλείας συνεχίζεται και χωρίς τη γνωμοδότηση αυτή και εφαρμόζονται οι διατάξεις των παραγράφων 5, 6, 7 και 8 του άρθρου 212 του Ν.3463/06. (άρθρο 212 παρ.11 του Ν.3463/06)
Οι διατάξεις που κάθε φορά ισχύουν για τις αναγκαστικές απαλλοτριώσεις του Δημοσίου, εφαρμόζονται και στις απαλλοτριώσεις ή τις συστάσεις δουλειών, υπέρ Δήμων και Κοινοτήτων, εφόσον δεν είναι αντίθετες με τις διατάξεις του Ν.3463/06. (άρθρο 212 παρ.12 του Ν.3463/06)
Συνεπώς, οι διατάξεις του Κώδικα Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων Ακινήτων εφαρμόζονται επί δημοτικών ή κοινοτικών απαλλοτριώσεων, μόνον εφόσον δεν είναι αντίθετες με τις διατάξεις του Ν.3463/06. (ΣτΕ 2266/2016)
Δείτε και την Π.Υ.Σ. 3/15.02.2019 (ΦΕΚ 26/15.02.2019 τεύχος Α’): Ειδική Πράξη του Υπουργικού Συμβουλίου για την υπαγωγή στις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 7Α του Κώδικα Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων Ακινήτων και παροχή εξουσιοδότησης στα αρμόδια όργανα για την κήρυξη απαλλοτριώσεων. Ε. Ανταποδοτικό τέλος απαλλοτρίωσης
ΣΤ. Αναγκαστικές απαλλοτριώσεις προς τον σκοπό εκτέλεσης έργων προοριζομένων για την εκμετάλλευση λιγνιτωρυχείων Περαιτέρω, σύμφωνα με το άρθρο 133 Μ.Κ., ο αρμόδιος Επιθεωρητής Μεταλλείων μετά την υποβολή της περί αναγκαστικής απαλλοτρίωσης αίτησης, διαβιβάζει αντίγραφο των κτηματολογικών σχεδιαγραμμάτων και του κτηματολογικού πίνακα προς τους Δήμους στην περιφέρεια των οποίων κείνται τα προς απαλλοτρίωση ακίνητα, αιτούμενος να αναφερθεί προς αυτόν κάθε σχετική παρατήρηση που αφορά (περιοριστικά και όχι ενδεικτικά) τα ονόματα των ιδιοκτητών, την τοποθεσία, το είδος και την έκταση των προς απαλλοτρίωση ιδιοκτησιών. Στο σημείο αυτό, επισημαίνεται, ότι οι παρατηρήσεις, που αποστέλλονται από τους Δήμους, επί των ως άνω περιοριστικώς αναφερομένων θεμάτων, πρέπει να συνοδεύονται πάντα από όλα τα απαραίτητα στοιχεία, τα οποία τεκμηριώνουν την ανάγκη ενσωμάτωσης των συγκεκριμένων διορθώσεων στα υποβληθέντα κτηματολογικά στοιχεία, προκειμένου ο αρμόδιος Επιθεωρητής Μεταλλείων να προβεί στις απαραίτητες διορθώσεις. Όσον αφορά, όμως, τα στοιχεία που αποστέλλουν οι Δήμοι και τα οποία δεν σχετίζονται με τα ως άνω θέματα, ο ανωτέρω Επιθεωρητής δεν έχει αρμοδιότητα να τα χρησιμοποιήσει, για να προβεί σε σχετικές διορθώσεις των προαναφερόμενων κτηματολογικών στοιχείων. Με βάση τις παρασχεθείσες πληροφορίες από τους αρμόδιους Δήμους (ή μετά την παρέλευση ενός μήνα από την αποστολή των ανωτέρω εγγράφων), ο αρμόδιος Επιθεωρητής, μετά από έλεγχο, είτε επιτοπίως, είτε από το γραφείο του, επιφέρει τις απαραίτητες διορθώσεις, συντάσσει έκθεση και την υποβάλλει μαζί με ολόκληρο το φάκελο στον Υφυπουργό Π.Ε.Κ.Α. εισηγούμενος την κήρυξη της απαλλοτρίωσης ή την απόρριψη της αίτησης. Επομένως, η σχετική αρμοδιότητα του Επιθεωρητή Μεταλλείων περιορίζεται στον, βάσει των παρατηρήσεων και πληροφοριών των οικείων Δήμων, έλεγχο και διόρθωση των εξής στοιχείων: α/ των ονομάτων των φερόμενων ως ιδιοκτητών, β/ της τοποθεσίας, γ/ του είδους των προς απαλλοτρίωση ακινήτων και δ/ της έκτασης κάθε ενός εξ αυτών. Επισημαίνεται ότι σύμφωνα με το άρθρο 133 του Μ.Κ., σε αυτό το στάδιο διαδικασίας, προβλέπεται μόνο η ενσωμάτωση διορθώσεων από τον Επιθεωρητή Μεταλλείων επί των υποβληθέντων σε αυτόν στοιχείων, με βάση τις σχετικές παρατηρήσεις των Δήμων. Η εξέταση ενστάσεων, δεν αποτελεί στάδιο αυτής της διαδικασίας, αλλά γίνεται μετά την κήρυξη της απαλλοτρίωσης, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο άρθρο 16 του Ν. 2882/2001 «Κώδικας Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων Ακινήτων», όπως τροποποιήθηκε και ισχύει. (Υπ.Περιβ.Ενεργ. & Κλιμ.Αλ. Δ9/Δ/Φ 53/5435/870/19.03.2013)
Στις περιπτώσεις όπου έχει ήδη κηρυχθεί αναγκαστική απαλλοτρίωση υπέρ ν.π.δ.δ. ή Ο.Τ.Α. σε διαφορετικά ακίνητα και ορισμένα από αυτά, για τα οποία δεν έχει συντελεσθεί η κηρυχθείσα απαλλοτρίωση, καθίστανται αναγκαία για την εκτέλεση των έργων που εμπίπτουν στους σκοπούς της Εταιρείας, είναι δυνατή ως προς τα ακίνητα αυτά, η μεταβολή του προσώπου του υπέρ ου η κηρυχθείσα απαλλοτρίωση, υπέρ της Εταιρείας και των σκοπών της. Η εν λόγω μεταβολή επέρχεται με κοινή απόφαση των Υπουργών Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων και των Υπουργών που εποπτεύουν τα εμπλεκόμενα νομικά πρόσωπα, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και μεταγράφεται μετά τη συντέλεση στα οικεία βιβλία μεταγραφών. (παρ.9 άρθρο δέκατο Ν.1955/91, όπως προστέθηκε με το άρθρο 56 του Ν. 4155/13)
Η Εταιρεία στην παραπάνω περίπτωση υπεισέρχεται στα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις της αναγκαστικής απαλλοτρίωσης, ως προς τα ακίνητα αυτά, δικαιούμενη να παρεμβαίνει κυρίως σε κάθε στάδιο δίκης που διεξάγεται για τη συγκεκριμένη αναγκαστική απαλλοτρίωση, χωρίς έγγραφη προδικασία, με δήλωση που καταχωρείται στα πρακτικά. (παρ.10 άρθρο δέκατο Ν.1955/91, όπως προστέθηκε με το άρθρο 56 του Ν. 4155/13)
Σε περίπτωση που κατ' εφαρμογή των ανωτέρω, η Εταιρεία καταστεί το υπέρ ου η απαλλοτρίωση πρόσωπο, η συντέλεση της απαλλοτρίωσης γίνεται με δαπάνη της Εταιρείας και η απαλλοτρίωση θεωρείται ότι συντελέσθηκε υπέρ αυτής. (παρ.11 άρθρο δέκατο Ν.1955/91, όπως προστέθηκε με το άρθρο 56 του Ν. 4155/13)
Με εξαίρεση τις ρυμοτομικές απαλλοτριώσεις, στις λοιπές περιπτώσεις απαλλοτρίωσης η απόφαση του δημάρχου για την ανάληψη της υποχρέωσης εκδίδεται πριν από τη απόφαση του δημοτικού συμβουλίου για την κήρυξη της απαλλοτρίωσης, με βάση την εκτιμώμενη αξία του απαλλοτριούμενου ακινήτου. (παρ.2 άρθρο 206 Ν.4555/18)
Για περισσότερα δείτε την ενότητα:
α) Για όλες τις ιδιοκτησίες για τις οποίες δεν συντελέστηκε η απαλλοτρίωση λόγω μη παρακατάθεσης της πλήρους αποζημίωσης και έχει αυτοδικαίως αρθεί, το Ελληνικό Δημόσιο, ως υπόχρεο προς αποζημίωση, υποχρεούται και στην καταβολή της δικηγορικής αμοιβής και της δικαστικής δαπάνης, όπως προσδιορίστηκαν με την απόφαση καθορισμού οριστικής τιμής, και εφ’ όσον οι απαιτήσεις αυτές δεν έχουν υποπέσει σε παραγραφή, ανεξάρτητα αν οι καθ’ ων η απαλλοτρίωση έχουν επιδιώξει ή μη τη διατήρησή της απαλλοτρίωσης ή αν έχουν ασκήσει αγωγή για την επιδίωξή της αποζημίωσης και β) επί των ανωτέρω ποσών δεν οφείλονται τόκοι υπερημερίας καθώς δεν προκύπτει επίδοση αγωγής προς το Ελληνικό Δημόσιο με αίτημα την καταβολή τους (ομόφωνα). (ΓνΝΣΚ 61/2022)
Η πράξη προσκύρωσης και αναλογισμού αποζημίωσης ρυμοτομούμενων ιδιοκτησιών αποτελεί μορφή αναγκαστικής απαλλοτρίωσης και εφαρμόζονται οι σχετικές διατάξεις των απαλλοτριώσεων. Η γενική αρχή της μη ανακλητέας παρακατάθεσης της αποζημίωσης από απαλλοτρίωση, παρακάμπτεται μόνο για λόγους δημοσίου συμφέροντος, στην περίπτωση που ορίζεται στο ν. 4070/2012 και την κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου 126 παρ. 2 αυτού εκδοθείσα κανονιστική Υ.Α., δηλαδή στην περίπτωση φορέα του Δημοσίου ή της Γενικής Κυβέρνησης, επιχορηγούμενου από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων που εκτελεί απαλλοτριώσεις. Συνεπώς, ως εξαιρετικού δικαίου ρύθμιση και ειδική διάταξη παρεκκλίνουσα από την ως άνω γενική αρχή, δεν εφαρμόζεται σε άλλες περιπτώσεις που δεν προβλέπονται ειδικά στο νόμο, όπως στις περιπτώσεις αποζημίωσης μεταξύ ιδιωτών κατά τις διατάξεις του από 17.7.1923 Ν.Δ/τος (κατά πλειοψηφία). (ΓνΝΣΚ 81/2020)
Δείτε την ενότητα: ΙΑ. Υποχρεώσεις Δήμων - Ψηφιακή καταγραφή Από τη δημοσίευση του Ν. 4315/2014 (24-12-2014) και μέσα σε προθεσμία ενός (1) έτους, οι δήμοι αποστέλλουν σε ψηφιακό αρχείο προς τη Διεύθυνση Πολεοδομικού Σχεδιασμού και Τράπεζας Γης του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής και τις οικείες Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, θεματικό χάρτη και πίνακα με τους εγκεκριμένους κοινόχρηστους χώρους για τους οποίους: Μετά την παρέλευση του ενός (1) έτους με πρωτοβουλία των ΟΤΑ ή της Διεύθυνσης Πολεοδομικού Σχεδιασμού και Τράπεζας Γης του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής κινείται η διαδικασία τροποποίησης των εγκεκριμένων ρυμοτομικών σχεδίων για την απόκτηση των βασικών κοινόχρηστων ή κοινωφελών χώρων που στερήθηκαν λόγω άρσης ή αποδέσμευσης. (άρθρο 4 παρ. 2 του Ν. 4315/2014) ΙΒ. Ανάκληση συντελεσμένης αναγκαστικής απαλλοτρίωσης Συντελεσμένη αναγκαστική απαλλοτρίωση που κηρύχθηκε υπέρ: α) του Δημοσίου, β) νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, γ) Ο.Τ.Α. Α΄ και Β΄ βαθμού, δ) επιχειρήσεων που ανήκουν στο Δημόσιο και σε νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου και ε) οργανισμών κοινής ωφέλειας δύναται να ανακληθεί ολικώς ή μερικώς εφόσον η αρμόδια υπηρεσία κρίνει ότι δεν είναι αναγκαία για την εκπλήρωση του αρχικού ή άλλου σκοπού που χαρακτηρίζεται από το νόμο ως δημόσιας ωφέλειας και αποδέχεται την ανάκληση ο καθ’ ου η απαλλοτρίωση ιδιοκτήτης. (παρ.1 άρθρο 12 Ν.2882/01, όπως αντικαταστάθηκε με την παρ.1 του άρθρου 55 του Ν.4663/20) Προς τον σκοπό αυτόν, η υπηρεσία ή ο φορέας υπέρ του οποίου είχε κηρυχτεί η απαλλοτρίωση υποβάλλει, μετά από την ολοκλήρωση του έργου ή σε κάθε περίπτωση μετά από δέκα (10) έτη μετά τη συντέλεση της απαλλοτρίωσης, την κατά περίπτωση αρμόδια για τη κήρυξη της απαλλοτρίωσης υπηρεσία, κατάσταση και τοπογραφικό διάγραμμα με απαλλοτριωθέντα ακίνητα τα οποία δεν χρησιμοποιήθηκαν, εν όλω ή εν μέρει και δεν προβλέπεται στο άμεσο διάστημα η χρήση τους, προκειμένου να κινηθεί η διαδικασία ανάκλησης της απαλλοτρίωσης αυτών. (παρ.1 άρθρο 12 Ν.2882/01, όπως αντικαταστάθηκε με την παρ.1 του άρθρου 55 του Ν.4663/20)
Μετά από την έκδοση της βεβαίωσης περάτωσης εργασιών, η Διευθύνουσα Υπηρεσία συντάσσει και διαβιβάζει στην υπηρεσία που είχε την αρμοδιότητα κήρυξης της απαλλοτρίωσης των ακινήτων που χρησιμοποιήθηκαν για το έργο, κατάσταση και τοπογραφικό διάγραμμα των απαλλοτριωθέντων ακινήτων που δεν χρησιμοποιήθηκαν για το έργο, προκειμένου να κινηθεί η διαδικασία της επιστροφής τους στους προηγούμενους ιδιοκτήτες τους ή της ελεύθερης διάθεσής τους, σύμφωνα με το άρθρο 12 του ν. 2882/2001, περί ανάκλησης συντελεσμένης αναγκαστικής απαλλοτρίωσης. (παρ.5 άρθρο 168 Ν.4412/16, όπως προστέθηκε με την παρ.2 του άρθρου 55 του Ν.4663/20 και αντικαταστάθηκε από το άρθρο 82 του Ν.4782/21)
Η κατά τις διατάξεις του άρθρου 12 του Ν.2882/01 ολική ή μερική ανάκληση της απαλλοτρίωσης, γίνεται με απόφαση της Αρχής η οποία την έχει κηρύξει και με την διαδικασία που ορίζεται στο άρθρο 1, ύστερα από καταβολή, στο δημόσιο ή άλλο πρόσωπο που βαρύνεται με την δαπάνη της απαλλοτρίωσης, αποζημίωσης ίσης με την αξία του ακινήτου κατά τον χρόνο προσδιορισμού αυτής, κατά τα ειδικότερα αναφερόμενα στην παρ. 4. Ο καθορισμός της καταβλητέας αποζημίωσης γίνεται: α) με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών, εάν η δαπάνη της απαλλοτρίωσης βαρύνει τις πιστώσεις του Τακτικού Προϋπολογισμού και β) σε κάθε άλλη περίπτωση με απόφαση του υπέρ ου η απαλλοτρίωση, ως εκ του σκοπού αρμόδιου φορέα. Για τον καθορισμό του ποσού της αποζημίωσης του ακινήτου, γνωμοδοτεί η Επιτροπή της παρ. 1 του άρθρου 15, ή Ανεξάρτητος Πιστοποιημένος Εκτιμητής κατά την κρίση του αρμόδιου φορέα, εντός δύο (2) μηνών από τη διαβίβαση του σχετικού φακέλου. Ως κριτήρια για την εκτίμηση της αξίας του ακινήτου λαμβάνονται υπόψη, ιδίως, η αξία που έχουν κατά τον κρίσιμο χρόνο καθορισμού της, παρακείμενα και ομοειδή ακίνητα, καθώς και οι δυνατότητες προσόδου του ακινήτου. Η εκτιμώμενη αξία του ακινήτου δεν μπορεί να είναι μικρότερη της αντικειμενικής του αξίας.
Εάν ο καθ' ου η απαλλοτρίωση δεν έχει εισπράξει την αποζημίωση που έχει παρακατατεθεί ως επιστρεπτέο από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, ποσό καθορίζεται μόνο το ποσό της αποζημίωσης που έχει παρακατατεθεί, χωρίς αναπροσαρμογή. Επίσης, εάν ο καθ' ου η απαλλοτρίωση δεν έχει εισπράξει την αποζημίωση για την οποία έχει εκδοθεί χρηματικό ένταλμα πληρωμής κατά το δεύτερο εδάφιο της παραγράφου 1 του άρθρου 7, ως επιστρεπτέο ποσό καθορίζεται μόνο το ποσό της αποζημίωσης του οποίου έχει ενταλθεί η πληρωμή, χωρίς αναπροσαρμογή. (παρ.3 άρθρο 12 Ν.2882/01 όπως τροποποιήθηκε από την παρ.1 του άρθρου 19 του Ν.4949/22)
Μετά την κοινοποίηση της απόφασης καθορισμού επιστρεπτέας αποζημίωσης ο καθ’ ου προβαίνει στην εφάπαξ παρακατάθεση ποσού ίσου με το τριάντα τοις εκατό (30%) της αξίας του ακινήτου που έχει καθορισθεί αρμοδίως, κατά την προηγούμενη παράγραφο στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων με δικαιούχο τον φορέα υπέρ του οποίου έχει συντελεσθεί η απαλλοτρίωση. Το ως άνω ποσοστό παρακατατίθεται εντός τριών (3) μηνών από την κοινοποίηση της απόφασης καθορισμού της αξίας του ακινήτου από την αρμόδια για την ανάκληση της απαλλοτρίωσης αρχή. Το υπόλοιπο ποσοστό της επιστρεπτέας αποζημίωσης παρακατατίθεται στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων σε τέσσερις τριμηνιαίες δόσεις. Τα ως άνω ποσά αποδίδονται εκ μέρους του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων στον υπέρ ου η απαλλοτρίωση δικαιούχο μετά την εμπρόθεσμη κατάθεση του συνόλου της επιστρεπτέας αποζημίωσης, οπότε εκδίδεται απόφαση ανάκλησης από την αρμόδια για την κήρυξη της απαλλοτρίωσης αρχή. Αν οι δόσεις δεν παρακατατεθούν εντός του προβλεπόμενου χρόνου, η ανάκληση θεωρείται αυτοδικαίως ματαιωθείσα και τα ποσά που κατέβαλε ο αιτών την ανάκληση θεωρούνται επιστρεπτέα, ως αχρεωστήτως καταβληθέντα. Νέα αίτηση για ανάκληση της συντελεσμένης απαλλοτρίωσης δεν δύναται να κατατεθεί πριν την παρέλευση πενταετίας από την κοινοποίηση της απόφασης καθορισμού της επιστρεπτέας αποζημίωσης. (παρ.4 άρθρο 12 Ν.2882/01, όπως αντικαταστάθηκε από την παρ. 2 του άρθρου 127 του Ν. 4070/12 και από την παρ.2 του άρθρου 19 του Ν.4949/22)
Η απόφαση ανάκλησης της απαλλοτρίωσης μεταγράφεται, με επιμέλεια κάθε ενδιαφερομένου, στα βιβλία μεταγραφών. Χωρίς μεταγραφή της απόφασης αυτής δεν ανακτάται η κυριότητα ή άλλο εμπράγματο δικαίωμα από τον καθ' ου η απαλλοτρίωση ιδιοκτήτη, ούτε αποσβέννυται το εμπράγματο δικαίωμα που τυχόν έχει συσταθεί με την απαλλοτρίωση επί του ακινήτου. Για τη μεταγραφή της απόφασης ανάκλησης της απαλλοτρίωσης δεν απαιτείται καταβολή οποιωνδήποτε τελών, φόρων ή δικαιωμάτων υπέρ Δημοσίου ή τρίτων. (παρ.5 άρθρο 12 Ν.2882/01)
Εάν, μέχρι να ανακληθεί η συντελεσμένη απαλλοτρίωση, έγιναν στο απαλλοτριωμένο ακίνητο μεταβολές από τις οποίες γεννώνται απαιτήσεις του υπέρ ου ή του καθ' ου η απαλλοτρίωση, οι σχετικές διαφορές υπάγονται στην αρμοδιότητα του εφετείου στην περιφέρεια του οποίου βρίσκεται η απαλλοτριούμενη έκταση ή το μεγαλύτερο μέρος αυτής και δικάζονται κατά την ειδική διαδικασία του άρθρου 19 του Ν.2882/01. Η απόφαση του εφετείου υπόκειται σε αναίρεση κατά τα οριζόμενα από το άρθρο 22 του Ν.2882/01. (παρ.6 άρθρο 12 Ν.2882/01)
Οι διατάξεις της παραγράφου 6 του άρθρου 11 του Ν.2882/01 εφαρμόζονται αναλόγως και στην περίπτωση ανάκλησης της απαλλοτρίωσης κατά τις διατάξεις του άρθρου 12 του Ν.2882/01. (παρ.7 άρθρο 12 Ν.2882/01)
Από τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 12 του Κ.Α.Α.Α. συνάγεται ότι η ανάκληση συντελεσμένης απαλλοτριώσεως, κηρυχθείσης υπέρ του Δημοσίου ή νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου ή Ο.Τ.Α. α΄ και β΄ βαθμού ή υπέρ επιχειρήσεων που ανήκουν στο Δημόσιο ή σε Ν.Π.Δ.Δ. ή οργανισμών κοινής ωφέλειας, αφίεται από τον νόμο στη διακριτική εξουσία της Διοικήσεως, η οποία δεν υποχρεούται να κινήσει, επί υποβολής περί τούτου αιτήσεως του πρώην ιδιοκτήτη του απαλλοτριωθέντος ακινήτου, τη διαδικασία ανακλήσεως της αναγκαστικής απαλλοτριώσεως, ασχέτως, καταρχήν, του χρονικού διαστήματος, το οποίο παρήλθε από τη συντέλεση της απαλλοτριώσεως, δεδομένου ότι ο νόμος δεν τάσσει σχετικώς χρονικό περιορισμό. Οι ανωτέρω, όμως, διατάξεις δεν αποκλείουν την υποχρέωση της Διοικήσεως να άρει τη συντελεσμένη απαλλοτρίωση όταν εκδηλώθηκε σαφώς και ανενδοιάστως βούληση να μη χρησιμοποιηθεί το απαλλοτριωθέν για τον σκοπό, για τον οποίο απαλλοτριώθηκε ή για άλλο σκοπό δημοσίας ωφελείας, καθώς και όταν, ενόψει του επιδιωχθέντος με την απαλλοτρίωση σκοπού, παρήλθε μακρό, πέραν του ευλόγου, χρονικό διάστημα και η Διοίκηση ή εν γένει εκείνος, υπέρ του οποίου κηρύχθηκε η απαλλοτρίωση, αδράνησε αδικαιολόγητα για την πραγματοποίηση του αρχικού σκοπού της απαλλοτριώσεως ή άλλου σκοπού δημοσίας ωφελείας. Το άρθρο 12 του Κ.Α.Α.Α., συμπορεύεται με το άρθρο 17 του Συντάγματος, περί προστασίας της ιδιοκτησίας. Η μη θέσπιση συγκεκριμένης προθεσμίας πραγματοποιήσεως του σκοπού των ως άνω απαλλοτριώσεων, καθώς και η δυνατότητα μεταβολής του αρχικού τους σκοπού, συνεπάγονται και τη δυνατότητα μεταβολής του φορέα της απαλλοτριώσεως εντός του κύκλου των ως άνω προσώπων. Μόνη η ένταξη στη χρηματοδότηση του ΕΣΠΑ δεν συνιστά εκπλήρωση του σκοπού της απαλλοτριώσεως, δοθέντος και του ιδιαιτέρως μεγάλου χρονικού διαστήματος που παρήλθε από τη συντέλεση της απαλλοτριώσεως μέχρι τη σιωπηρά απόρριψη της αιτήσεως των αιτούντων εκ μέρους της Διοικήσεως. Η διάταξη της παρ. 5 του άρθρου 2 του ν.3986/2011, δεν αποκλείει την εφαρμογή άλλων, μη καταργηθεισών, διατάξεων της κείμενης νομοθεσίας. (ΣτΕ 1146/2019)
Έχουν έννομο συμφέρον προς υποβολή αίτησης ανάκλησης συντελεσμένης απαλλοτρίωσης τμημάτων ακινήτων που περιήλθαν στο Δημόσιο δυνάμει της απαλλοτρίωσης και δεν χρησιμοποιήθηκαν, ούτε προβλέπεται να χρησιμοποιηθούν, για το σκοπό της απαλλοτρίωσης ή άλλο σκοπό δημόσιας ωφέλειας, οι ειδικοί διάδοχοι των καθολικών διαδόχων των αρχικών ιδιοκτητών, καθότι αυτοί ενεργούν δυνάμει πληρεξουσίου (συμβολαιογραφικού) των καθολικών διαδόχων. (ΓνΝΣΚ 88/2021) ΙΓ. Διαδικασία κλήτευσης των εικαζόμενων ιδιοκτητών στις διαδικασίες δικαστικού καθορισμού της αποζημίωσης, λόγω απαλλοτρίωσης ακινήτων Όταν εκείνοι που φέρονται ως ιδιοκτήτες στον κτηματολογικό πίνακα υπερβαίνουν τους πενήντα (50), η κλήτευσή τους γίνεται σύμφωνα με την παρούσα. Η αίτηση, μαζί με την πράξη προσδιορισμού της δικασίμου, τοιχοκολλάται δεκαπέντε (15) τουλάχιστον ημέρες πριν από τη δικάσιμο στο κατάστημα του δικαστηρίου στο οποίο απευθύνεται, στα καταστήματα των δικηγορικών συλλόγων της περιφερειακής ενότητας ή των περιφερειακών ενοτήτων και στα καταστήματα των δήμων ή των κοινοτήτων στην περιφέρεια των οποίων βρίσκονται τα απαλλοτριούμενα. Η τοιχοκόλληση πιστοποιείται με έκθεση που συντάσσεται από τον γραμματέα του δικαστηρίου, τον γραμματέα του οικείου δικηγορικού συλλόγου και τον γραμματέα του οικείου δήμου ή της κοινότητας, αντίστοιχα. Η ειδοποίηση, στην οποία μνημονεύονται το δικαστήριο στο οποίο απευθύνεται η αίτηση, η τοιχοκόλληση αυτής, η δικάσιμος, περίληψη του αιτήματος και περίληψη της απαλλοτριωτικής πράξης, αναρτώνται στις επίσημες ιστοσελίδες του Υπουργείου Οικονομικών (Διεύθυνση Απαλλοτριώσεων) και του αρμόδιου για την απαλλοτρίωση φορέα. Η ανάρτηση πιστοποιείται με έκθεση που συντάσσεται από τον προϊστάμενο της αρμόδιας γι΄ αυτήν υπηρεσίας. Εάν η συζήτηση αναβληθεί για σοβαρό λόγο, σύμφωνα με την παρ. 6, δεν απαιτείται η επανάληψη της διαδικασίας, εκτός αν ο λόγος της αναβολής οφείλεται στην πλημμελή, ατελή ή εκπρόθεσμη πραγματοποίηση των παραπάνω δημοσιεύσεων. (παρ. 4 άρθρο 19 Ν. 2882/2001, όπως αντικαταστάθηκε με την παρ.1 του άρθρου 88 του Ν.4714/20) ΙΔ. Απαλλοτρίωση δημοσίου ακινήτου για το οποίο έχει υποβληθεί αίτηση εξαγοράς Σε περίπτωση κήρυξης αναγκαστικής απαλλοτρίωσης υπέρ φορέα της Γενικής Κυβέρνησης, κατά την έννοια της περ. β’ της παρ. 1 του άρθρου 14 του ν. 4270/2014 (Α’ 143), του δημοσίου ακινήτου ή τμήματος αυτού, πριν από την ολοσχερή εξόφληση του τιμήματος εξαγοράς, το πρόσωπο που έχει υποβάλει αίτηση εξαγοράς, δικαιούται να ζητήσει την ανάκληση της αίτησης και την άτοκη επιστροφή του τιμήματος εξαγοράς, που έχει ήδη καταβληθεί Στην περίπτωση αυτή, η ανάκληση του πρώτου εδαφίου είναι υποχρεωτική για τη διοίκηση, εκδιδόμενης απόφασης από το αρμόδιο όργανο του Υπουργείου Οικονομικών, κατόπιν γνώμης της οικείας κτηματικής υπηρεσίας. (άρθρο 13 ν.5024/23) |
Δικαιολογητικά Χρηματικού Εντάλματος |
1. α) Αντίγραφο εφημερίδας που δημοσιεύτηκε η Ανακοίνωση της υπηρεσίας του Δήμου που ζητεί την απαλλοτρίωση, στην οποία αναφέρεται ο σκοπός αυτής και προσδιορίζεται η απαλλοτριωτέα έκταση ως προς τα όρια της επί οριζοντιογραφικού διαγράμματος σε ανάλογη κλίμακα με την πυκνότητα των ιδιοκτησιών, ευθύς ως οριστικοποιηθεί το εύρος της ζώνης κατάληψης του έργου και Αποδεικτικό τοιχοκόλλησης της ανακοίνωσης. (παρ 5 αρθ. 3 Ν. 2882/01, όπως τροποποιήθηκε με την παρ.3 του άρθρου 124 του Ν.4070/12) (παρ 4 άρθ. 212 Ν. 3463/06) |
|
2. Αντίγραφο της εφημερίδας στην οποία δημοσιεύτηκε η παραπάνω απόφαση και αποδεικτικό κοινοποίησης στον καθ' ου η απαλλοτρίωση ή σύσταση δουλείας, εφόσον είναι γνωστός (άρθρο 212 παρ.7 του Ν.3463/06, Απ.Υπ.Οικον. 2/51773/01 (ΦΕΚ 1233/Β) |
|
3. Κτηματολογικό διάγραμμα και κτηματολογικός πίνακας. (άρθρο 212 παρ.5 του Ν.3463/06, Απ.Υπ.Οικον. 2/51773/01 (ΦΕΚ 1233/Β) |
|
4. Απόφαση Δημάρχου για την ανάληψη υποχρέωσης. (περίπτ. ε' παρ.1 άρθρο 58 Ν.3852/10, όπως αντικαταστάθηκε από την παρ.1 του άρθρου 203 του Ν.4555/18) (προσοχή πρέπει να προηγείται της απόφασης του δημοτικού συμβουλίου για την κήρυξη της απαλλοτρίωσης (παρ.2 άρθρο 206 Ν.4555/18) βλ. και Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 7 Πράξη 48/2012, (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 7 Πράξη 262/2013- Ανακλήθηκε από την Πράξη Ελ. Συν. 3/2014 Τμ. 7, λόγω συγγνωστής πλάνης) ) |
|
5. Έκθεση της επιτροπής του άρθρου 15 Ν.2882/01, για την εκτίμηση της αξίας του απαλλοτριωθέντος ακινήτου. (άρθρο 15 Ν.2882/01, Απ.Υπ.Οικον. 2/51773/01 (ΦΕΚ 1233/Β) Σε περιπτώσεις κηρύξεων απαλλοτριώσεων μεγάλου οικονομικού ενδιαφέροντος, η έκθεση μπορεί να συνταχθεί και από ανεξάρτητο και πιστοποιημένο Εκτιμητή (άρθρο 15 παρ.6 Ν.2882/01, όπως τροποποιήθηκε από την παρ.2 του άρθρου 21 του Ν.4949/22) |
|
6. Δικαστική απόφαση για τον προσωρινό ή οριστικό προσδιορισμό της αποζημίωσης ή πρακτικό δικαστικού ή εξώδικου συμβιβασμού (άρθρα 19,20,21,22,23 Ν.2882/01, Απ.Υπ.Οικον. 2/51773/01 (ΦΕΚ 1233/Β) |
|
7. Βεβαίωση της Δ.Ο.Υ ότι δεν έχει κοινοποιηθεί επίσχεση ή εκχώρηση της αποζημίωσης (Εγκ.Υπ.Εσωτ. 59774/86) - Στην Απόφαση Υπ. Οικ. Δ6Γ 1091609 ΕΞ 2013/05.06.2013 (ΦΕΚ 1368/05.06.2013 τεύχος Β') καθορίζονται οι βεβαιώσεις που χορηγούν οι ΔΟΥ από 05.06.2013. Στις βεβαιώσεις αυτές δεν περιλαμβάνεται η παραπάνω βεβαίωση. Ομοίως και στην απόφαση ΑΑΔΕ Α.1161/03.07.2020 (ΦΕΚ 3020/21.07.2020 τεύχος B’) με τη οποία καθορίζονται οι βεβαιώσεις που χορηγούν οι ΔΟΥ από 21.07.2020. |
|
8. Δήλωση της οικείας Δ.Ο.Υ για το φόρο μεταβίβασης και καταβολής του σ' αυτήν με έκδοση τριπλοτύπου είσπραξης ή αν πρόκειται για κληρονομιά βεβαίωση ότι υποβλήθηκε δήλωση φόρου κληρονομιάς (άρθρο 47 παρ.2 Ν.814/78, άρθρα 105 και 107 Ν.2961/01 και Εγκ.Υπ.Εσωτ. 59774/86) (2) |
|
9. Τελεσίδικη δικαστική απόφαση για την αναγνώριση του δικαιούχου της αποζημίωσης ή πράξη διοικητικής αναγνώρισης του δικαιούχου (άρθρα 26 και 27 Ν.2882/01) |
|
10. Κατάσταση πληρωμής, με το ονοματεπώνυμο των δικαιούχων, τους αριθμούς των ακινήτων, το εμβαδόν κάθε ιδιοκτησίας, την τιμή μονάδας αποζημίωσης και το σύνολο της αποζημίωσης κατά ιδιοκτησία (Απ.Υπ.Οικον. 2/51773/01 (ΦΕΚ 1233/Β) |
[embed_object_post post_id="35" post_title="undefined"]embed_object_post[/embed_object_post] | |
Κρατήσεις |
|
Τι να προσέξω |
(1) Σε περίπτωση που η αποζημίωση καταβάλλεται λόγω εφαρμογής του σχεδίου πόλης, αντί της απόφασης του δημοτικού συμβουλίου επισυνάπτεται ως δικαιολογητικό, η έγκριση της Πράξης Τακτοποίησης και Αναλογισμού Αποζημίωσης ( άρθρο 6 Ν.5269/31) (2) Οι ΟΤΑ απαλλάσσονται του φόρου μεταβίβασης ακινήτου (άρθρο 276 Ν.3463/06) |
Καθεστώς Φ.Π.Α. | Δεν υπόκειται σε καθεστώς Φ.Π.Α |
Σχετική νομοθεσία | |
Σχετική νομολογία |
Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 7 Πράξη 262/2013 (Ανακλήθηκε από την Πράξη Ελ. Συν. 3/2014 Τμ. 7)
Ελ.Συν. Πράξη 225/2010 Τμ.7.
Πράξη VII Τμήματος 108/2007 Αποζημίωση σε δημότη, λόγω απαλλοτρίωσης του ακινήτου του για λόγους ρυμοτομίας. Μη νόμιμη, διότι αρμόδια για τον καθορισμό της τιμής μονάδας της ρυμοτομούμενης ιδιοκτησίας δεν είναι η Δημαρχιακή Επιτροπή, αλλά η προβλεπόμενη από το άρθρο Ι του π. Δ. 5/1986 επιτροπή. ΠΡΚ Τ7 2006 Σ9Α Πρόεδρος: Χ. Ντάκουρης Εισηγήτρια: Α. Στίνη, Πάρεδρος Ελ. Συν Τμ. 4 Πράξη 93/2004 Εισηγητής: Α.Πανουτσακοπούλου, Εισηγήτρια μέχρι να γίνει αυτή, διατηρεί όλα τα δικαιώματά του επί της ιδιοκτησίας του. Τέτοιο θέμα γεννάται μόνο αναφορικά με την είσπραξη είτε της παρακατεθείσας αποζημίωσης είτε της διαφοράς μεταξύ της επιδικασθείσας οριστικής αποζημίωσης σε σχέση με προσωρινή. Νόμιμη καταβολή.
Καθορισμός χερσαίας ζώνης λιμένα. Αναγκαστική απαλλοτρίωση ακινήτων ιδιωτών Με την πράξη καθορισμού χερσαίας ζώνης λιμένος δεν κηρύσσεται εν ταυτώ αναγκαστική απαλλοτρίωση των τυχόν ευρισκόμενων εντός αυτής ιδιωτικών ακινήτων αλλά απαιτείται η έκδοση αυτοτελούς διοικητικής πράξεως περί κηρύξεως αυτής. Αν η δέσμευση της ιδιοκτησίας ιδιωτών, κατόπιν καθορισμού χερσαίας ζώνης λιμένος, διατηρηθεί πέραν των εύλογων χρονικών ορίων, χωρίς να προωθείται η διαδικασία της αναγκαστικής απαλλοτριώσεως, τότε ο εν λόγω καθορισμός καθίσταται πλέον οικονομικό και νομικό βάρος της ιδιοκτησίας, που έρχεται σε αντίθεση προς τη συνταγματική της προστασία, ανακύπτει δε εκ του λόγου τούτου υποχρέωση της Διοικήσεως να άρει, κατόπιν αιτήσεως του ιδιοκτήτη, τη δέσμευση αυτήν, με τον αποχαρακτηρισμό του ακινήτου ως χώρου περιλαμβανόμενου στη χερσαία ζώνη λιμένος. Αρμόδιος δε να κρίνει και να προωθήσει, αν συντρέχει νόμιμη περίπτωση, αίτημα αποχαρακτηρισμού ακινήτου ως χώρου περιλαμβανόμενου στη χερσαία ζώνη λιμένος είναι, κατά την έννοια των άρθρων 21 και 22 του ν.2971/2001, όπως ισχύουν, ο οικείος φορέας διοίκησης και εκμετάλλευσης λιμένα, στον οποίο ανήκει α) κατ` αρχήν, η αρμοδιότητα καθορισμού του ορίου της χερσαίας και θαλάσσιας ζώνης λιμένα, β) η χρήση και η εκμετάλλευση των χώρων και όλων εν γένει των κτημάτων που περιλαμβάνονται στη ζώνη λιμένα και γ) η αρμοδιότητα κίνησης της διαδικασίας αναγκαστικής απαλλοτρίωσης, για λόγους δημόσιας ωφέλειας, των κτημάτων ιδιωτών που περιλαμβάνονται στη ζώνη λιμένα. (ΣτΕ 1219/2019)
Η κατ' εφαρμογή των διατάξεων του ν. 3463/2006 κήρυξη δημοτικής ή κοινοτικής απαλλοτριώσεως ολοκληρώνεται με τη δημοσίευση αυτούσιου του κειμένου της σχετικής αποφάσεως του δημοτικού ή κοινοτικού συμβουλίου στις εφημερίδες που εκδίδονται στον νομό, η κατά τον τρόπο δε αυτό δημοσίευση αποτελεί συστατικό τύπο της νομίμου υποστάσεως της αποφάσεως αυτής, η παράλειψη του οποίου συνεπάγεται το ανυπόστατο αυτής. Εξάλλου, με τις ίδιες διατάξεις καθιερώνεται ως ουσιώδης τύπος της διαδικασίας των δημοτικών και κοινοτικών απαλλοτριώσεων, μεταξύ άλλων, η σύνταξη αφενός μεν κτηματολογικού διαγράμματος, αφετέρου δε κτηματολογικού πίνακα, που πρέπει να συντάσσονται πριν από τη συνεδρίαση του δημοτικού ή κοινοτικού συμβουλίου, στην οποία αποφασίζεται η κήρυξη της συγκεκριμένης απαλλοτριώσεως, και των οποίων πρέπει απαραίτητα να γίνεται μνεία στο σώμα της αποφάσεως περί απαλλοτριώσεως, με όλα τα ειδικά προσδιοριστικά τους στοιχεία, όπως είναι ο αριθμός τους, η χρονολογία τους και το όνομα του συντάκτη τους. Περαιτέρω, από την ανωτέρω, ειδική για τις απαλλοτριώσεις Δήμων και Κοινοτήτων, διάταξη του άρθρου 212 παρ. 5 περ. ε΄ του ν. 3463/2006 τίθεται, επίσης επί ποινή ακυρότητας, και η υποχρέωση της μνείας, στο σώμα της αποφάσεως περί απαλλοτριώσεως, του ύψους της προβλεπομένης δαπάνης και του τρόπου καλύψεώς της. Ενόψει δε του ως άνω περιεχομένου της ειδικής αυτής διατάξεως δεν έχει εν προκειμένω πεδίο εφαρμογής η διάταξη του άρθρου 15 του ν. 2882/2001, διότι, όπως ρητώς ορίζεται στην παρ. 12 του άρθρου 212 του ν. 3463/2006, οι διατάξεις του Κώδικα Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων Ακινήτων εφαρμόζονται επί δημοτικών ή κοινοτικών απαλλοτριώσεων, μόνον εφόσον δεν είναι αντίθετες με τις διατάξεις του εν λόγω νόμου. (ΣτΕ 2266/2016)
|
|
Αρμοδιότητα οργάνων για έκδοση απόφασης διατήρησης απαλλοτρίωσης, η οποία έχει αρθεί λόγω παρέλευσης της προθεσμίας για τη συντέλεσή της. Σε περιπτώσεις κήρυξης απαλλοτριώσεων με αποφάσεις Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας, ο οποίος πλέον δεν υφίσταται μετά την κατάργηση των Περιφερειών, ως αποκεντρωμένων μονάδων του κράτους με το ν. 3852/2010, αρμοδιότητα για την έκδοση απόφασης για την αποδοχή της διατήρησής τους, σύμφωνα με το άρθρο 11 παρ. 3 του ν 2882/2001, όπως ισχύει σήμερα, έχει ο αρμόδιος εκ του σκοπού της απαλλοτρίωσης Υπουργός, επομένως στην περίπτωση απαλλοτρίωσης για κατασκευή εθνικής οδού, ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών, ενώ σε περιπτώσεις κήρυξης απαλλοτριώσεων από όργανα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Δήμων και Περιφερειών), αρμοδιότητα αποδοχής των αιτήσεων διατήρησης έχουν τα αρμόδια όργανα των φορέων αυτών (ομόφωνα). (ΓνΝΣΚ 58/2022)
Έχουν έννομο συμφέρον προς υποβολή αίτησης ανάκλησης συντελεσμένης απαλλοτρίωσης τμημάτων ακινήτων που περιήλθαν στο Δημόσιο δυνάμει της απαλλοτρίωσης και δεν χρησιμοποιήθηκαν, ούτε προβλέπεται να χρησιμοποιηθούν, για το σκοπό της απαλλοτρίωσης ή άλλο σκοπό δημόσιας ωφέλειας, οι ειδικοί διάδοχοι των καθολικών διαδόχων των αρχικών ιδιοκτητών, καθότι αυτοί ενεργούν δυνάμει πληρεξουσίου (συμβολαιογραφικού) των καθολικών διαδόχων. (ΓνΝΣΚ 88/2021)
Η πράξη προσκύρωσης και αναλογισμού αποζημίωσης ρυμοτομούμενων ιδιοκτησιών αποτελεί μορφή αναγκαστικής απαλλοτρίωσης και εφαρμόζονται οι σχετικές διατάξεις των απαλλοτριώσεων. Η γενική αρχή της μη ανακλητέας παρακατάθεσης της αποζημίωσης από απαλλοτρίωση, παρακάμπτεται μόνο για λόγους δημοσίου συμφέροντος, στην περίπτωση που ορίζεται στο ν. 4070/2012 και την κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου 126 παρ. 2 αυτού εκδοθείσα κανονιστική Υ.Α., δηλαδή στην περίπτωση φορέα του Δημοσίου ή της Γενικής Κυβέρνησης, επιχορηγούμενου από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων που εκτελεί απαλλοτριώσεις. Συνεπώς, ως εξαιρετικού δικαίου ρύθμιση και ειδική διάταξη παρεκκλίνουσα από την ως άνω γενική αρχή, δεν εφαρμόζεται σε άλλες περιπτώσεις που δεν προβλέπονται ειδικά στο νόμο, όπως στις περιπτώσεις αποζημίωσης μεταξύ ιδιωτών κατά τις διατάξεις του από 17.7.1923 Ν.Δ/τος (κατά πλειοψηφία). (ΓνΝΣΚ 81/2020)
Δεν θεωρείται ότι καταρτίσθηκε νόμιμα ο εξώδικος συμβιβασμός, βάσει της απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου, ως προς τον καθορισμό αποζημιώσεως για την προσκύρωση τμήματος οικοπέδου στην πόλη των Τρικάλων, επειδή δεν προκύπτει αποδοχή του από τους ιδιοκτήτες του οικοπέδου, ούτε εφαρμογή των όρων του από αμφότερες τις πλευρές. Η διοίκηση υποχρεούται, κατ' εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 17 του Συντάγματος, να άρει την ανωτέρω αναγκαστική απαλλοτρίωση, αιτιολογώντας την απόφασή της αυτή με την παράλειψη συντέλεσής της για χρονικό διάστημα πέραν του ευλόγου από την κήρυξή της, προϋπόθεση που συντρέχει στην παρούσα περίπτωση. (ΓνΝΣΚ 75/2017) |
[embed_object_post post_id="43" post_title="undefined"]embed_object_post[/embed_object_post]