Τίτλος Δαπάνης ΕΙΣΦΟΡΑ ΣΕ ΧΡΗΜΑ ΛΟΓΩ ΕΝΤΑΞΗΣ Ή ΕΠΕΚΤΑΣΗΣ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ 
ΚΑ Προϋπολογισμού 0521 
Τι εγγράφεται στο ΚΑ

Η εισφορά σε χρήμα που καταβάλλεται σε περιπτώσεις ένταξης ακινήτων στο σχέδιο πόλης ή επέκτασης πολεοδομικών σχεδίων καθώς και τα έσοδα από μετατροπή σε χρήμα της υποχρέωσης εισφοράς σε γη, εγγράφονται στους ΚΑ 0521 και 0522 αντίστοιχα.

Η εισφορά του ΚΑ 0523 αφορά τους δήμους, στους οποίους έχει μεταβιβαστεί η άσκηση πολεοδομικών αρμοδιοτήτων κατά τις διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 61 του ν. 947/1979, όπως αυτές τροποποιήθηκαν από το άρθρο 34 του ν. 1337/1983.

Στον κωδικό ΚΑ 0524 θα εγγράφεται η ειδική εισφορά εφαρμογής ρυμοτομικών σχεδίων, που ορίζεται στο άρθρο 34 του ν. 4067/2012 (βλ. παρ. 1 του άρθρου 1 της παρούσας απόφασης).

Στον κωδικό ΚΑ 0525 θα εγγράφεται η ειδική εισφορά του άρθρου 19 του ν. 3054/2002, η οποία κατανέμεται με την απόφαση του Υπουργού Ανάπτυξης Δ2/Γ/2777/2004 (ΦΕΚ 347/Β) στους δήμους, στην περιφέρεια των οποίων λειτουργούν διυλιστήρια πετρελαίου.

Στον κωδικό ΚΑ 0526 θα εγγράφεται η εισφορά της ΚΥΑ 16065/2002 (ΦΕΚ 497/Β) που εισπράττουν οι παιδικοί και βρεφονηπιακοί σταθμοί για έξοδα μεταφοράς των παιδιών.

Στον κωδικό ΚΑ 0527 θα εγγράφεται η εισφορά της ΚΥΑ 16065/2002 (ΦΕΚ 497/Β) που εισπράττουν οι παιδικοί και βρεφονηπιακοί σταθμοί για τροφεία των παιδιών.

Σε αναπτυγμένη μορφή του ΚΑ 0529 μπορεί να εγγράφεται κάθε μία από τις λοιπές εισφορές, όπως π.χ. η εισφορά που τυχόν επιβάλλεται από τον οικείο Κανονισμό στα μέλη των ΚΑΠΗ ή άλλων νομικών προσώπων των ΟΤΑ

.

[embed_object_post post_id="61" post_title="undefined"]embed_object_post[/embed_object_post]

Νομοθεσία - 
Νομολογία


Ποιον βαρύνει η εισφορά
Υπολογισμός εισφοράς σε χρήμα
Ποσοστά εισφοράς
Βεβαίωση και Είσπραξη εισφοράς
Που διατίθεται
Έννοια Ιδιοκτησίας
Καταβολή στους Δήμους
Εισφορά σε γη
Απαλλαγές
Μεταβιβάσεις
Επιστροφή αχρεωστήτως εισπραχθέντων ποσών από εισφορά σε χρήμα έπειτα από την εφαρμογή των νέων αντικειμενικών αξιών

Χρηματικές προκαταβολές από τους ιδιοκτήτες των περιοχών που πρόκειται να ενταχθούν σε ρυμοτομικό σχέδιο

Νομοθεσία

Αρθρο 24 του Συντάγματος

1. Η προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος αποτελεί υποχρέωση του Κράτους και δικαίωμα του καθενός. Για τη διαφύλαξή του το Κράτος έχει υποχρέωση να παίρνει ιδιαίτερα προληπτικά ή κατασταλτικά μέτρα στο πλαίσιο της αρχής της αειφορίας. Νόμος ορίζει τα σχετικά με την προστασία των δασών και των δασικών εκτάσεων. Η σύνταξη δασολογίου συνιστά υποχρέωση του Κράτους. Απαγορεύεται η μεταβολή του προορισμού των δασών και των δασικών εκτάσεων, εκτός αν προέχει για την Εθνική Oικονομία η αγροτική εκμετάλλευση ή άλλη τους χρήση, που την επιβάλλει το δημόσιο συμφέρον.
2. Η χωροταξική αναδιάρθρωση της Xώρας, η διαμόρφωση, η ανάπτυξη, η πολεοδόμηση και η επέκταση των πόλεων και των οικιστικών γενικά περιοχών υπάγεται στη ρυθμιστική αρμοδιότητα και τον έλεγχο του Kράτους, με σκοπό να εξυπηρετείται η λειτουργικότητα και η ανάπτυξη των οικισμών και να εξασφαλίζονται οι καλύτεροι δυνατοί όροι διαβίωσης.
Οι σχετικές τεχνικές επιλογές και σταθμίσεις γίνονται κατά τους κανόνες της επιστήμης. Η σύνταξη εθνικού κτηματολογίου συνιστά υποχρέωση του Κράτους.
3. Για να αναγνωριστεί μία περιοχή ως οικιστική και για να ενεργοποιηθεί πολεοδομικά, οι ιδιοκτησίες που περιλαμβάνονται σε αυτή συμμετέχουν υποχρεωτικά, χωρίς αποζημίωση από τον οικείο φορέα, στη διάθεση των εκτάσεων που είναι απαραίτητες για να δημιουργηθούν δρόμοι, πλατείες και χώροι για κοινωφελείς γενικά χρήσεις και σκοπούς, καθώς και στις δαπάνες για την εκτέλεση των βασικών κοινόχρηστων πολεοδομικών έργων, όπως νόμος ορίζει.
4. Nόμος μπορεί να προβλέπει τη συμμετοχή των ιδιοκτητών περιοχής που χαρακτηρίζεται ως οικιστική στην αξιοποίηση και γενική διαρρύθμισή της σύμφωνα με εγκεκριμένο σχέδιο, με αντιπαροχή ακινήτων ίσης αξίας ή τμημάτων ιδιοκτησίας κατά όροφο, από τους χώρους που καθορίζονται τελικά ως οικοδομήσιμοι ή από κτίρια της περιοχής αυτής.
5. Oι διατάξεις των προηγούμενων παραγράφων εφαρμόζονται και στην αναμόρφωση των οικιστικών περιοχών που ήδη υπάρχουν. Oι ελεύθερες εκτάσεις, που προκύπτουν από την αναμόρφωση, διατίθενται για τη δημιουργία κοινόχρηστων χώρων ή εκποιούνται για να καλυφθούν οι δαπάνες της πολεοδομικής αναμόρφωσης, όπως νόμος ορίζει.
6. Tα μνημεία, οι παραδοσιακές περιοχές και τα παραδοσιακά στοιχεία προστατεύονται από το Kράτος. Nόμος θα ορίσει τα αναγκαία για την πραγματοποίηση της προστασίας αυτής περιοριστικά μέτρα της ιδιοκτησίας, καθώς και τον τρόπο και το είδος της αποζημίωσης των ιδιοκτητών.




1. Ποιον βαρύνει η εισφορά

Οι ιδιοκτήτες των ακινήτων που περιλαμβάνονται σε περιοχές ένταξης και επέκτασης κατά το άρθρο 1 του νόμου αυτού και διατηρούνται ή διαμορφώνονται σε νέα ακίνητα, συμμετέχουν με καταβολή χρηματικής εισφοράς στην αντιμετώπιση της δαπάνης για την κατασκευή των βασικών κοινόχρηστων πολεοδομικών έργων.

Δεν υποχρεούνται στην καταβολή χρηματικής εισφοράς οι δημόσιοι και δημοτικοί φορείς και τα κρατικά νομικά πρόσωπα δημόσιου ή ιδιωτικού δικαίου που εκτελούν με δαπάνες τους τα βασικά κοινόχρηστα πολεοδομικά έργα σε περιοχές εφαρμογής στεγαστικών προγραμμάτων τους. (άρθρο 9 παρ.1 του Ν.1337/1983 και άρθρο 21 παρ.1 του Ν.2508/97)

Οι οργανισμοί κοινής ωφέλειας και τα λοιπά νομικά πρόσωπα δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου δεν απαλλάσσονται της εισφοράς σε χρήμα για τους προβλεπόμενους από την πολεοδομική μελέτη κοινωφελείς χώρους αρμοδιότητάς τους. Η καταβολή της εισφοράς αυτής γίνεται μετά την απόκτηση του χώρου από το φορέα, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις. (άρθρο 9 παρ. 3 του Ν. 1337/1983, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 2 παρ. 1 του Ν. 4315/2014)

 


2. Υπολογισμός εισφοράς σε χρήμα

 

α. Γενικά
Η εισφορά ορίζεται για τις ιδιοκτησίες που περιλαμβάνονται σε ζώνες πυκνοδομημένες, αραιοδομημένες ή αδόμητες, ίση με την αναφερόμενη στις διατάξεις του τρίτου εδαφίου του άρθρου 10 του Ν.1221/1981. (άρθρο 9 παρ.2 του Ν.1337/1983)

Η εισφορά σε χρήμα υπολογίζεται με βάση το εμβαδόν της ιδιοκτησίας, όπως αυτή διαμορφώνεται με την πράξη εφαρμογής και την τιμή ζώνης του οικοπέδου κατά το χρόνο κύρωσης της πράξης εφαρμογής. (άρθρο 9 παρ. 3 του Ν. 1337/1983, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 2 παρ. 1 του Ν. 4315/2014)

 

Πολίτης προσέφυγε στον Συνήγορο του Πολίτη, καθώς δεν είχε λάβει απάντηση σε αίτησή του προς την Υπηρεσία Δόμησης (ΥΔΟΜ) για τον έλεγχο διπλασιασμού της οφειλόμενης εισφοράς σε χρήμα, την οποία κλήθηκε να καταβάλει ως κληρονόμος ιδιοκτησίας. Κατόπιν της παρέμβασης της Αρχής, η ΥΔΟΜ προέβη σε έλεγχο των στοιχείων των φακέλων των αντίστοιχων πράξεων εφαρμογή, και διαπιστώθηκε ότι η συνολική εισφορά σε χρήμα που οφειλόταν προς το Δήμο αντιστοιχούσε στο αρχικό ποσό πριν από τον διπλασιασμό του. Ζήτησε δε από την αρμόδια οικονομική υπηρεσία τη διαγραφή από τους χρηματικούς καταλόγους της δεύτερης πράξης επιβολής εισφοράς ενημερώνοντας τους κληρονόμους της ιδιοκτησίας. (Συνήγορος του Πολίτη 20.10.2015)

 

Κάτοικοι Δήμου διαμαρτυρήθηκαν για την επιβολή προσαυξήσεων σε εισφορά που όφειλαν να καταβάλουν λόγω ένταξης της περιοχής στο σχέδιο πόλεως, ενώ ο δήμος είχε καλλιεργήσει με θετικές ενέργειές του την πεποίθηση ότι δεν θα τους καταλογιστεί η οφειλόμενη εισφορά. Ειδικότερα, για τις περιοχές που πολεοδομούνται για πρώτη φορά, η νομοθεσία προβλέπει τη δυνατότητα είσπραξης χρηματικών προκαταβολών της εισφοράς σε χρήμα, προκειμένου να χρηματοδοτηθούν οι απαιτούμενες πολεοδομικές μελέτες. Στο πλαίσιο αυτό, εκδόθηκε απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου και καταρτίστηκαν οι χρηματικοί κατάλογοι με τα ονόματα των ιδιοκτητών και τα ποσά οφειλής τους. Στη συνέχεια, με νεότερη απόφασή του το Δημοτικό Συμβούλιο αποφάσισε να κάνει δεκτές τις αιτήσεις των ιδιοκτητών ακινήτων που ζητούσαν μετατροπή της απαιτούμενης προκαταβολής (10%) της εισφοράς σε χρήμα σε εισφορά γης. Πρόβλημα, ωστόσο, προέκυψε με την εφαρμογή της απόφασης, καθώς οι εισφορές είχαν ήδη βεβαιωθεί ως οφειλές και δεν μπορούσαν να διαγραφούν νομίμως. Κατόπιν αυτού, το Δημοτικό Συμβούλιο έλαβε νέα απόφαση για τη διαγραφή των βεβαιωθέντων οφειλών και τη δυνατότητα απαλλαγής από προσαυξήσεις για όσους επιθυμούν να εξοφλήσουν την προκαταβολή της εισφοράς τους. Η απόφαση αυτή όμως ακυρώθηκε κατά τον έλεγχο νομιμότητας των κανονιστικών πράξεων των συλλογικών οργάνων των ΟΤΑ από τον Γενικό Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης, με το σκεπτικό ότι δεν είναι νόμιμη η διαγραφή της οφειλής της προείσπραξης (άρθρο 174 ΔΚΚ και ΥΑ 5494/2004), αλλά και γιατί ευθύς εξαρχής δεν ήταν νόμιμη η αντικατάστα ση της προείσπραξης της εισφοράς σε χρήμα με εισφορά σε γη. Ο Συνήγορος επισήμανε στον δήμο ότι για την επίλυση του προβλήματος απαιτείται νέα απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, η οποία να αντιμετωπίζει τα ζητήματα που τέθηκαν με τον έλεγχο νομιμότητας. Τόνισε δε ότι μείζον ζήτημα προς ρύθμιση αποτελεί η επιβολή των προσαυξήσεων, καθώς με την πάροδο των ετών συγκεντρώνονται σημαντικά ποσά που εμποδίζουν τη διαδικασία είσπραξης της προκαταβολής και τη χρηματοδότηση της μελέτης, αναστέλλοντας έτσι την εφαρμογή του πολεοδομικού σχεδιασμού για την περιοχή. Παράλληλα, η μετάθεση της ευθύνης για την καθυστέρηση στους οφειλέτες παραβιάζει ευθέως την αρχή της χρηστής διοίκησης αλλά και της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης των πολιτών, καθώς η Διοίκηση με θετικές ενέργειές της τους δημιούργησε την εύλογη πεποίθηση ότι η αρχική οφειλή τους θα διαγραφεί (αποφάσεις 703 και 989/1990 ΣτΕ). Η ανταπόκριση του δήμου αναμένεται (υποθέσεις 202711, 202718, 202719, 202722/2015). (Ετήσια Έκθεση του Συνηγόρου του Πολίτη 2015)

 

β. Προσδιορισμός τιμής ζώνης οικοπέδου
Ως τιμή ζώνης του οικοπέδου για την εφαρμογή του προηγούμενου εδαφίου νοείται:

i. Περιοχές ισχύος αντικειμενικού συστήματος προσδιορισμού αξίας ακινήτων

Γενικά

Στις περιοχές όπου ισχύει το αντικειμενικό σύστημα προσδιορισμού της φορολογητέας αξίας των ακινήτων του Υπουργείου Οικονομικών, η ανά τετραγωνικό μέτρο αξία του οικοπέδου η οποία προκύπτει από την Τιμή Οικοπέδου (Τ.Ο.) συναρτήσει της Τιμής Ζώνης (Τ.Ζ.) και του Συντελεστή Αξιοποίησης του Οικοπέδου (Σ.Α.Ο.) πολλαπλασιαζόμενης με το Συντελεστή του Οικοπέδου (Σ.Ο.), όπως καθορίζονται στους πίνακες τιμών των αποφάσεων του Υπουργού Οικονομικών, που εκδίδονται κατ' εξουσιοδότηση των κείμενων διατάξεων. (άρθρο 9 παρ. 3 του Ν. 1337/1983, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 2 παρ. 1 του Ν. 4315/2014)

 

Μείωση εισφοράς σε χρήμα

Σε πράξεις επιβολής εισφοράς σε χρήμα που εκδόθηκαν μετά την 1η Ιανουαρίου 2009 και μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2019 εφαρμόζεται ενιαία ποσοστιαία μείωση επί του αρχικού ποσού εισφοράς σε χρήμα ίση με είκοσι τοις εκατό (20%). (άρθρο 9 παρ. 7 του Ν. 1337/1983, όπως προστέθηκε με το άρθρο 2 παρ. 4 του Ν. 4315/2014 και αντικαταστάθηκε από την παρ.1 του άρθρου 142 του Ν.4495/17)

 

Η ως άνω μείωση και ο αντίστοιχος συμψηφισμός δεν εφαρμόζονται σε βεβαιωθείσες και ολοσχερώς καταβληθείσες οφειλές, σε μετατροπές εισφοράς γης σε χρήμα ή σε προσκυρώσεις.  Τυχόν διαφορά που προκύπτει μεταξύ του ήδη καταβληθέντος ποσού και του ποσού που προκύπτει μετά την εφαρμογή της μείωσης του πρώτου εδαφίου δεν επιστρέφεται. (άρθρο 9 παρ. 7 του Ν. 1337/1983, όπως προστέθηκε με το άρθρο 2 παρ. 4 του Ν. 4315/2014 και αντικαταστάθηκε από την παρ.1 του άρθρου 142 του Ν.4495/17)

 

Με την ανωτέρω διάταξη εννοείται ότι:

-Αν έχει εξοφληθεί η εισφορά σε χρήμα ή προκύπτει υπόλοιπο υπέρ του οφειλέτη, αυτό δεν επιστρέφεται.

-Για βεβαιωθείσες οφειλές στις οποίες έχει ήδη επιβληθεί η έκπτωση 20% της παραγράφου 7 του Ν. 1337/1983, όπως τροποποιήθηκε από την παρ.4 του άρθρου 2 του Ν. 4315/2014, δεν εφαρμόζεται η έκπτωση του νέου Νόμου (4495/2017). (Υπ. Περιβάλλοντος & Ενέργειας ΥΠΕΝ/ΔΤΟΠΕΦ/1293/26/13.02.2018)

 

Δείτε τη σχετική από 30.10.2017 Σύνοψη διαμεσολάβησης του Συνηγόρου του Πολίτη σχετικά με επιστροφή αχρεωστήτως καταβληθέντος ποσού εισφοράς για οφειλές οι οποίες ήταν µεν βεβαιωθείσες αλλά δεν
ήταν ολοσχερώς καταβληθείσες, καθώς κατεβλήθησαν µετά την έναρξη ισχύος του ανωτέρω νόµου, συνεπώς τυγχάνει εφαρµογής η διάταξη του άρθρου 2 παρ. 4 του Ν. 4315/2014.

Για τις περιοχές που ισχύει το αντικειμενικό σύστημα προσδιορισμού της φορολογητέας αξίας των ακινήτων του Υπουργείου Οικονομικών, με απόφαση της επιτροπής του π.δ. 5/1986 (Α΄ 2) δύναται να επιβάλλεται μειωτικός συντελεστής (ΜΣ) στην τιμή ζώνης του οικοπέδου που συνυπολογίζεται στην εισφορά σε χρήμα ο οποίος δεν δύναται να είναι μεγαλύτερος του 20% της ισχύουσας τιμής ζώνης. Τα ανωτέρω ισχύουν αποκλειστικά για την οφειλόμενη εισφορά σε χρήμα και όχι για τυχόν μετατροπές εισφοράς γης σε χρήμα ή προσκυρώσεις
. (άρθρο 9 παρ. 8 του Ν. 1337/1983, όπως προστέθηκε με το άρθρο 2 παρ. 4 του Ν. 4315/2014 και αντικαταστάθηκε από την παρ.1 του άρθρου 142 του Ν.4495/17)

 

Για πράξεις επιβολής εισφοράς σε χρήμα που έχουν εκδοθεί μέχρι την έναρξη ισχύος του Ν.4495/17 (ημερ. έναρξης ισχύος 03.11.2017), η μείωση εφαρμόζεται υπολογιζομένων με τα ήδη καταβληθέντα ποσά και εκδίδεται εκ νέου η πράξη επιβολής, το αργότερο εντός έξι (6) μηνών από την έναρξη ισχύος του Ν.4495/17 (ημερ. έναρξης ισχύος 03.11.2017). Στις περιπτώσεις αυτές η προθεσμία καταβολής των οφειλών δύναται με απόφαση του οικείου δημοτικού συμβουλίου να υπολογίζεται από την ημερομηνία της νέας πράξης επιβολής εισφοράς. (παρ.2 του άρθρου 142 του Ν.4495/17)

 

Η ανωτέρω αναφορά του νόμου αφορά στις εκ νέου υπολογισμένες χρηματικές υποχρεώσεις και όχι στις προσαυξήσεις αυτών που έχουν καταστεί ληξιπρόθεσμες. Αυτές εξακολουθούν να οφείλονται.

Η προθεσμία για την καταβολή των οφειλών υπολογίζεται από την ημερομηνία του αποδεικτικού επίδοσης. (Υπ. Περιβάλλοντος & Ενέργειας ΥΠΕΝ/ΔΤΟΠΕΦ/1293/26/13.02.2018)

 

Η έκπτωση 20% του άρθρου 142 του Ν. 4495/2017, εφαρμόζεται σε:

Α) Περιοχές όπου ισχύει το αντικειμενικό σύστημα αξιών.

Β) Περιοχές όπου η αξία της γης υπολογίστηκε με πρακτικό Επιτροπής του Π.Δ. 5/86, μετά την έκδοση του Ν. 4495/2017. (Υπ. Περιβάλλοντος & Ενέργειας ΥΠΕΝ/ΔΤΟΠΕΦ/1293/26/13.02.2018)

 

Η μείωση 20% του άρθρου 142 του Ν. 4495/2017, εφαρμόζεται στο αρχικό ποσό της εισφοράς σε χρήμα και εκδίδεται η νέα πράξη επιβολής της εισφοράς σε χρήμα από την αρμόδια πολεοδομική υπηρεσία, μέσα σε έξι (6) μήνες.

Ακολούθως, οι νέες πράξεις επιβολής εισφοράς σε χρήμα θα αποστέλλονται στην αρμόδια οικονομική υπηρεσία, η οποία υποχρεούται να προβεί στον υπολογισμό της νέας οφειλής (αφού αφαιρεθούν τα ήδη καταβληθέντα και γίνει ο αντίστοιχος συμψηφισμός).

Σε κάθε περίπτωση που προκύψει τυχόν υπόλοιπο προς όφελος του οφειλέτη, (δηλαδή έχει πληρωθεί το 80% και πλέον της εισφοράς σε χρήμα) αυτό δεν επιστρέφεται αλλά η οφειλή βεβαιώνεται ως εξοφληθείσα. Για τις υπόλοιπες περιπτώσεις βεβαιώνεται το υπόλοιπο της οφειλής.

Όλες οι πράξεις που θα προκύψουν από την ανωτέρω διαδικασία επιδίδονται με αποδεικτικό στους οφειλέτες. (Υπ. Περιβάλλοντος & Ενέργειας ΥΠΕΝ/ΔΤΟΠΕΦ/1293/26/13.02.2018)

 

Για το υπόλοιπο οφειλής που θα προκύψει από την νέα επιβολή εισφοράς σε χρήμα ισχύει ο τρόπος ρύθμισης σε δόσεις της παρ. 3 του άρθρου 9 του Ν. 1337/1983, όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 2 του Ν. 4315/2014. (Υπ. Περιβάλλοντος & Ενέργειας ΥΠΕΝ/ΔΤΟΠΕΦ/1293/26/13.02.2018)

 

Για το δικαίωμα Διοικητικής Προσφυγής ισχύει ότι ίσχυε μέχρι σήμερα. Σε περιπτώσεις που εκκρεμεί η εκδίκαση προσφυγής σε Διοικητικό Δικαστήριο, αφού εφαρμοστεί η διαδικασία του υπολογισμού των νέων οφειλών, η Υπηρεσία θα πρέπει να γνωστοποιήσει τα νέα δεδομένα στο Δικαστήριο. (Υπ. Περιβάλλοντος & Ενέργειας ΥΠΕΝ/ΔΤΟΠΕΦ/1293/26/13.02.2018)

 

Η έκπτωση 20%, του Ν. 4495/2017 εφαρμόζεται μόνο στις περιπτώσεις χρηματικής οφειλής και όχι σε περιπτώσεις άλλων συμψηφισμών π.χ. μετατροπή εισφοράς χρήματος σε γη. Αυτό συμβαίνει διότι με την έκδοση του νόμου δεν μειώνεται η αξία της γης αλλά εφαρμόζεται η έκπτωση 20% επί των αρχικών εισφορών σε χρήμα, προς διευκόλυνση των οφειλετών για αποπληρωμή τους. (Υπ. Περιβάλλοντος & Ενέργειας ΥΠΕΝ/ΔΤΟΠΕΦ/1293/26/13.02.2018)

 

Σε πράξεις επιβολής εισφοράς σε χρήμα που εκδίδονται για πρώτη φορά μετά την έκδοση του Ν. 4495/2017 εξακολουθεί να ισχύει η έκπτωση 20% της εφάπαξ καταβολής του άρθρου 2 του Ν. 4315/2014, εφόσον επιλεγεί από τον οφειλέτη η καταβολή του συνολικού ποσού εντός προθεσμίας ενός (1) έτους από την πράξη επιβολής της εισφοράς, ταυτόχρονα με την έκπτωση που προβλέπει ο νέος νόμος. Συγκεκριμένα, θα εφαρμοστεί πρώτα η έκπτωση 20% του Ν. 4495/2017 και ακολούθως, εφόσον ο οφειλέτης επιλέξει την εφάπαξ καταβολή, θα υπολογιστεί και η έκπτωση 20% της παρ. 3 του άρθρου 9 του Ν.1337/1983, όπως τροποποιήθηκε από την παρ. 1 του άρθρου 2 του Ν. 4315/2014.

Η προθεσμία του ενός (1) έτους, για την εφάπαξ καταβολή, αρχίζει από την ημερομηνία του αποδεικτικού επίδοσης και ισχύει μόνο για πράξεις επιβολής που εκδίδονται για πρώτη φορά μετά την έκδοση του Ν. 4495/2017. Σε περιπτώσεις επανέκδοσης ή σε αυτές που έχουν ήδη καταβληθεί δόσεις ή έχει καταβληθεί το 30% για δικαιοπραξίες, δεν υφίσταται το δικαίωμα της έκπτωσης 20% της εφάπαξ καταβολής. (Υπ. Περιβάλλοντος & Ενέργειας ΥΠΕΝ/ΔΤΟΠΕΦ/1293/26/13.02.2018)

 

ii. Περιοχές που δεν ισχύει το αντικειμενικό σύστημα προσδιορισμού αξίας των ακινήτων

Στις περιοχές όπου δεν ισχύει το αντικειμενικό σύστημα προσδιορισμού της φορολογητέας αξίας των ακινήτων, και με την επιφύλαξη ότι δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 5 του ν. 4223/2013, η ανά τετραγωνικό μέτρο αξία των ακινήτων, όπως αυτή προσδιορίζεται από την επιτροπή του π.δ. 5/1986.  (άρθρο 9 παρ. 3 του Ν. 1337/1983, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 2 παρ. 1 του Ν. 4315/2014)

 

iii. Άγνωστοι ιδιοκτήτες

Για ιδιοκτησίες που στην πράξη εφαρμογής οι ιδιοκτήτες αναγράφονται με ελλιπή στοιχεία ή με την ένδειξη «άγνωστος» ώστε να καθίσταται αδύνατη η βεβαίωση και είσπραξη του ποσού της εισφοράς του άρθρου αυτού, για τον υπολογισμό της εισφοράς, λαμβάνεται υπόψη η οικοπεδική αξία κατά το χρόνο κύρωσης της διορθωτικής πράξης του αρμοδίου οργάνου, εκτός αν δεν έχουν βεβαιωθεί ήδη οι εισφορές σε χρήμα της αρχικής πράξης εφαρμογής, οπότε και λαμβάνεται υπόψη η οικοπεδική αξία κατά το χρόνο κύρωσης της αρχικής πράξης εφαρμογής. (άρθρο 9 παρ. 3 του Ν. 1337/1983, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 2 παρ. 1 του Ν. 4315/2014)

iv. Μετατροπή σε χρηματική εισφορά

Σε περίπτωση μετατροπής σε χρηματική εισφορά, σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 7 του άρθρου 8 εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 12 παρ. 13 του Ν. 1337/1983 ως προς τον προσδιορισμό της αξίας και οι διατάξεις του άρθρου 9 του Ν. 1337/1983 ως προς τον τρόπο καταβολής των οφειλόμενων εισφορών σε χρήμα. (άρθρο 9 παρ. 3 του Ν. 1337/1983, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 2 παρ. 1 του Ν. 4315/2014)

v. Εξουσιοδοτική διάταξη

Με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται μετά από πρόταση των Υπουργών Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής και Οικονομικών, επικαιροποιούνται ο προσδιορισμός αξίας ακινήτων για την επιβολή εισφοράς σε χρήμα, ο τρόπος καταβολής αυτής και κάθε άλλη σχετική λεπτομέρεια. (άρθρο 9 παρ. 3 του Ν. 1337/1983, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 2 παρ. 1 του Ν. 4315/2014)

 


3. Ποσοστά εισφοράς

- Για το τμήμα ιδιοκτησίας εμβαδού μέχρι και 200 τ.μ., ποσοστό εισφοράς 1% επί της αξίας αυτών.
- Για το τμήμα ιδιοκτησίας πλέον των 200 τ.μ. έως και 1.000 τ.μ. ποσοστό εισφοράς 15% της αξίας αυτών.
- Για το τμήμα ιδιοκτησίας πλέον των 1.000 τ.μ. έως και 5.000 τ.μ. ποσοστό εισφοράς 20% της αξίας αυτών. 
-
Για το τμήμα ιδιοκτησίας πλέον των 5.000 τ.μ. ποσοστό εισφοράς 25% της αξίας αυτών.
Για τον προσδιορισμό της αξίας των ιδιοκτησιών εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις του άρθρου 21 του Ν. 947/79 (άρθρο 10 του Ν. 1221/1981)

Η εισφορά σε χρήμα ορίζεται σε ποσοστά επί της αξίας του ακινήτου, ως ακολούθως:
α) Για τμήμα ιδιοκτησίας εμβαδού μέχρι 500 τ.μ., ποσοστό 10% της αξίας των ακινήτων.
β) Για τμήμα ιδιοκτησίας εμβαδού πάνω από 500 τ.μ. μέχρι 1000 τ.μ., ποσοστό 15% της αξίας των ακινήτων.
γ) Για τμήμα ιδιοκτησίας εμβαδού από 1000 τ.μ. μέχρι 10000 τ.μ., ποσοστό 20% της αξίας των ακινήτων.
δ) Για τμήμα ιδιοκτησίας εμβαδού πάνω από 10000 τ.μ., ποσοστό 25% της αξίας των ακινήτων.
(άρθρο 21 παρ. 1 του 2508/1997)

Κατ' εξαίρεση, για τους ιδιοκτήτες των ακινήτων τα οποία περιλαμβάνονται σε περιοχές επέκτασης οικισμών με πληθυσμό μέχρι 2000 κατοίκους, κατά το άρθρο 19 του παρόντος, η εισφορά σε χρήμα υπολογίζεται κατά τον ακόλουθο τρόπο:
α) Για τμήμα ιδιοκτησίας εμβαδού μέχρι 500 τ.μ., ποσοστό 5% της αξίας των ακινήτων.
β) Για τμήμα ιδιοκτησίας εμβαδού πάνω από500 τ.μ. μέχρι 1000 τ.μ., ποσοστό 10% της αξίας των ακινήτων.
γ) Για τμήμα ιδιοκτησίας εμβαδού από 1000 τ.μ. μέχρι 10000 τ.μ., ποσοστό 12% της αξίας των ακινήτων.
δ) Για τμήμα ιδιοκτησίας εμβαδού πάνω από 10000 τ.μ., ποσοστό 15% της αξίας των ακινήτων. (άρθρο 21 παρ. 2 του 2508/1997)

 


4. Βεβαίωση και Είσπραξη εισφοράς

α. Έκδοση πράξης επιβολής εισφοράς σε χρήμα

Εκδίδεται από την αρμόδια πολεοδομική υπηρεσία, για κάθε κύριο ακινήτου που εμπίπτει στην περιοχή ένταξης ή επέκτασης, όπως φαίνεται στον πίνακα της πράξης εφαρμογής. Επιβάλλεται η ταυτόχρονη έκδοση των πράξεων επιβολής της εισφοράς σε χρήμα για όλες τις ιδιοκτησίες, όλων των ιδιοκτητών, που εμπίπτουν στην περιοχή της Πράξης Εφαρμογής. Δεν προβλέπεται η έκδοσή τους σε διαφορετικά χρονικά διαστήματα, ανεξαρτήτως ιδιοκτήτη και Ο.Τ.

Η πράξη επιβολής της εισφοράς σε χρήμα εκδίδεται «για κάθε κύριο ακινήτου», επομένως αφορά στο σύνολο των ιδιοκτησιών του που εμπίπτουν στην περιοχή της Πράξης Εφαρμογής και όχι για μόνο ένα από αυτά. Δεν προβλέπεται η έκδοση χωριστών πράξεων επιβολής εισφοράς σε χρήμα για κάθε οικόπεδο του ίδιου ιδιοκτήτη. (Υπ. Περιβάλλοντος & Ενέργειας ΥΠΕΝ/ΔΤΟΠΕΦ/1293/26/13.02.2018)

 

Η επιτροπή ποιότητας ζωής συνιστάται σε δήμους άνω των δέκα χιλιάδων (10.000) κατοίκων, είναι αποφασιστικό και εισηγητικό όργανο άσκησης των σχετικών με την ποιότητα ζωής, τη χωροταξία, την πολεοδομία και την προστασία του περιβάλλοντος αρμοδιοτήτων του δήμου. Κατά την άσκηση των σχετικών αρμοδιοτήτων της λαμβάνει ειδική μέριμνα για το σχεδιασμό δράσεων που αποβλέπουν στην αναβάθμιση της ποιότητας ζωής και εν γένει την εξυπηρέτηση των ατόμων με αναπηρίες.Ειδικότερα: .... Β.Εισηγείται στο δημοτικό συμβούλιο: ii) θέματα εφαρμογής των σχεδίων πολεοδομικού (ρυθμιστικού) επιπέδου, ανάπλασης περιοχών, πολεοδομικών επεμβάσεων, χρηματοδότησης προγραμμάτων ανάπλασης, ανασυγκρότησης υποβαθμισμένων περιοχών, πολεοδομικής αναμόρφωσης προβληματικών περιοχών, αποζημίωσης ρυμοτομούμενων, πολεοδομικών ρυθμίσεων, εισφοράς σε γη ή σε χρήμα, περιοχών ιδιωτικής πολεοδόμησης, και έγκρισης πολεοδομικών μελετών... (άρθρο 73 παρ.1Βιι του Ν.3852/2010, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 94 του Ν. 4685/20)

 

Σε περίπτωση που ο καθορισμός του ακινήτου ως κοινόχρηστου χώρου ή ο χαρακτηρισμός του ως κοινωφελούς χρήσης δεν έγινε με την αρχική ένταξη στο σχέδιο πόλης, αλλά με μεταγενέστερη τροποποίησή του και έχει ήδη επιβληθεί εισφορά σε γη ή χρήμα, με βάση το ν. 1337/1983, είτε αποζημίωση οποιασδήποτε μορφής για την ένταξη στο σχέδιο πόλης με βάση το ν.δ. της 17.7.1923, αν αρθεί η απαλλοτρίωση ή το ρυμοτομικό βάρος και το ακίνητο καταστεί οικοδομήσιμο, δεν επιβάλλεται εκ νέου εισφορά σε γη ή χρήμα. (άρθρο 31 παρ. 2 Ν.4067/2012)

 

β. Βεβαίωση πράξης επιβολής εισφοράς σε χρήμα

Εκδίδεται από την αρμόδια οικονομική Υπηρεσία και είναι η πράξη με την οποία η οφειλή γίνεται απαιτητή και ο «υπόχρεος» καθίσταται «οφειλέτης». (Υπ. Περιβάλλοντος & Ενέργειας ΥΠΕΝ/ΔΤΟΠΕΦ/1293/26/13.02.2018)

 

Η εισφορά αυτή βεβαιώνεται από την αρμόδια Υπηρεσία Δόμησης στο κατάστημα της Φορολογικής Διοίκησης που εξυπηρετεί το δήμο, ενώ για τους δήμους που έχουν δική τους ταμειακή υπηρεσία η παραπάνω εισφορά βεβαιώνεται απευθείας στην υπηρεσία αυτή, μετά την κύρωση της πράξης εφαρμογής. (άρθρο 9 παρ. 3 του Ν. 1337/1983, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 2 παρ. 1 του Ν. 4315/2014)

 

Σε περίπτωση άσκησης προσφυγής κατά πράξης επιβολής εισφοράς σε χρήμα, σύμφωνα με τις διατάξεις του π.δ. 59/1980, βεβαιώνεται αμέσως στο αρμόδιο Δημόσιο Ταμείο ή στην Οικονομική Υπηρεσία του οικείου Δήμου αν υφίσταται, ποσοστό είκοσι τοις εκατό (20%) της εισφοράς που ορίζεται σε δύο (2) ισόποσες μηνιαίες δόσεις που δεν μπορεί να είναι μικρότερες από εκατό (100) ευρώ. (άρθρο 3 παρ. 1 του π.δ. 5/1986, όπως αντικαταστάθηκε από το  άρθρο 2 παρ. 6 του Ν. 4315/2014)

Για την αποσβεστική προθεσμία και την προθεσμία παραγραφής της εισφοράς σε χρήμα δείτε την ενότητα:
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΤΩΝ ΟΤΑ » ΒΕΒΑΙΩΣΗ & ΕΙΣΠΡΑΞΗ ΕΣΟΔΩΝ » ΕΙΣΠΡΑΞΗ ΕΣΟΔΩΝ » Παραγραφή Απαιτήσεων - Αποσβεστική Προθεσμία.

 

γ. Επίδοση πράξης επιβολής εισφοράς σε χρήμα

Επιδίδεται στους υπόχρεους ιδιοκτήτες με αποδεικτικό επίδοσης. (Υπ. Περιβάλλοντος & Ενέργειας ΥΠΕΝ/ΔΤΟΠΕΦ/1293/26/13.02.2018)

 

δ. Είσπραξη εισφοράς
Η εισφορά αυτή εισπράττεται, σύμφωνα με τις διατάξεις περί εισπράξεως δημόσιων εσόδων, ως έσοδο του οικείου δήμου και αποδίδεται σε αυτούς κατά μήνα. (άρθρο 9 παρ. 3 του Ν. 1337/1983, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 2 παρ. 1 του Ν. 4315/2014)


ε. Ανάκληση πράξης εφαρμογής
Δεν υφίσταται δυνατότητα ανάκλησης της πράξης εφαρμογής και διαγραφής των βεβαιωμένων εισφορών ή επιστροφής των τυχόν καταβληθέντων  σε εκτέλεση της ανακαλούμενης πράξης, οι οποίες δύναται μόνο να συμψηφιστούν με εκείνες που βεβαιώνονται σε εκτέλεση της διορθωτικής πράξης εφαρμογής. Εξάλλου, έρεισμα για την επιστροφή των τυχόν εισπραχθεισών εισφορών με βάση την αρχικώς κυρωθείσα πράξη εφαρμογής, η οποία, εν συνεχεία, ανακλήθηκε μερικώς ή ολικώς, χωρίς να επακολουθήσει η σύνταξη και κύρωση όμοιας διορθωτικής πράξης,  ως αχρεωστήτως καταβληθέντων, δεν  δύναται να αποτελέσουν οι διατάξεις του άρθρου 235 του  π.δ. 410/1995 και εκείνες του άρθρου 174 του ν. 3463/2006, που αφορούν στην  διαγραφή οφειλών, οι οποίες δεν έχουν εξοφληθεί και όχι στην  δυνατότητα επιστροφής  ποσών που έχουν ήδη αποπληρωθεί και επομένως, έχει παύσει να υφίσταται το σχετικό χρέος. (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 7 Πράξη 186/2014)

Η νομοθεσία προβλέπει την εισφορά σε χρήμα, ως φορολογική υποχρέωση για την αντιμετώπιση της δαπάνης για την κατασκευή βασικών κοινόχρηστων πολεοδομικών έργων και υποδομών, εισπράττεται δε ως έσοδο του οικείου ∆ήμου.
Με την από 23.07.2015 Σύνοψη Διαμεσολάβησης του Συνηγόρου του Πολίτη επισημαίνεται ότι αποτελεί συνταγματική επιταγή, η επιβολή της φορολογίας να γίνεται κατά κατηγορίες προσώπων ή πραγμάτων και βάσει αντικειμενικών κριτηρίων, όπως επίσης η κατάταξη των φορολογουμένων, ανάλογα με τις δυνάμεις τους και βάσει σταθερών κριτηρίων. Σύμφωνα με την αρχή της φορολογικής ισότητας, επιβάλλεται στο φορολογικό νομοθέτη η «ίση μεταχείριση» και ειδικότερα η «δίκαιη» κατανομή των φορολογικών βαρών, απαγορεύοντας κάθε αυθαίρετη διάκριση, ευνοϊκή ή δυσμενή για ορισμένα άτομα ή κατηγορίες ατόμων.
Επί απόφασης Δημοτικού Συμβουλίου σχετικά με τον επανακαθορισμό τιμών των ρυμοτομούμενων ακινήτων, σύμφωνα με την οποία για τους ιδιοκτήτες οι οποίοι είχαν ήδη εξοφλήσει την εισφορά σε χρήμα, δεν ήταν δυνατή η εφαρμογή των νέων χαμηλότερων τιμών και η επιστροφή χρηματικών ποσών, ο Συνήγορος υπογράμμισε ότι η συγκεκριμένη απόφαση του δημοτικού συμβουλίου και ο αποκλεισμός των αναφερομένων από την εφαρμογή των νέων τιμών ήταν σε αντίθεση με την συνταγματική αρχή της ισότητας. Επίσης, έπασχε από έλλειψη νόμιμης αιτιολογίας, καθώς εισήγαγε διακριτική μεταχείριση μεταξύ των πολιτών, που υπήρξαν συνεπείς και αυτών που ήταν λιγότερο συνεπείς ή αδυνατούσαν να καταβάλουν τις εισφορές. Μετά την παρέμβαση του Συνηγόρου, ο ∆ήμος προέβη σε ανάκληση του επίμαχου πρακτικού εκτίμησης της αξίας των ακινήτων της περιοχής, με αποτέλεσμα να ισχύουν οι αρχικές τιμές κατά το χρόνο κύρωσης της πράξης εφαρμογής.


 

5. Που διατίθεται


Το ποσό της εισφοράς αυτής διατίθεται από τους οικείους Ο.Τ.Α. για την κατασκευή, εντός της περιοχής μελέτης, των βασικών κοινόχρηστων έργων υποδομής, όπως οδικό δίκτυο και δίκτυα ύδρευσης και αποχέτευσης, είτε από τον ίδιο είτε από εξουσιοδοτημένο από αυτόν φορέα, καθώς και για την εκπόνηση μελετών πολεοδόμησης, πράξεων εφαρμογής και ρυμοτομικών σχεδίων εφαρμογής. Κάθε διάθεση της εισφοράς αυτής για άλλο σκοπό είναι άκυρη και η παράβαση αυτής αποτελεί παράβαση καθήκοντος κατά το άρθρο 259 του ΠΚ για όλους τους εμπλεκομένους. (άρθρο 9 παρ. 3 του Ν. 1337/1983, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 2 παρ. 1 του Ν. 4315/2014)

Με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται μετά από πρόταση των Υπουργών Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής και Οικονομικών, επικαιροποιούνται ο προσδιορισμός αξίας ακινήτων για την επιβολή εισφοράς σε χρήμα, ο τρόπος καταβολής αυτής και κάθε άλλη σχετική λεπτομέρεια. (άρθρο 9 παρ. 3 του Ν. 1337/1983, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 2 παρ. 1 του Ν. 4315/2014)

Για τις επεκτάσεις του Ν.1337/83 ο Δήμος ή η Κοινότητα πρέπει να είναι σε θέση να διαθέσει τους πόρους που καλύπτουν το 30% τουλάχιστον της δαπάνης για την εκτέλεση των βασικών κοινόχρηστων πολεοδομικών έργων υποδομής των περιοχών επεκτάσεων (δρόμοι, δίκτυα ύδρευσης και αποχέτευσης κλπ.). Στο ποσοστό αυτό δεν περιλαμβάνεται η εισφορά σε χρήμα που προβλέπει το άρθρο 9. (παρ.1 άρθρο 14 Ν.1337/83)

Στις αναφορές που έχουν κατατεθεί στον Συνήγορο του Πολίτη εμφανίζεται σταθερά το φαινόμενο των εντάξεων στο σχέδιο πόλεως χωρίς ολοκλήρωση των απαιτούμενων έργων υποδομής, όπως διανοίξεις οδών και κατασκευή δικτύων αποχέτευσης ή ομβρίων υδάτων. Επίσης, αναδεικνύεται η παρελκυστική τάση της Διοίκησης, η οποία αφενός καθυστερεί να ολοκληρώσει την εφαρμογή των προβλεπομένων στα εγκεκριμένα σχέδια πόλεως, αφετέρου προχωρεί σε εντάξεις στο σχέδιο περιοχών χωρίς να έχει προεκτιμήσει το κόστος των απαιτούμενων έργων υποδομής. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση αιτήματος για σύνδεση ακινήτου με το δίκτυο αποχέτευσης του Δήμου και την απαίτηση, εκ μέρους του δήμου, καταβολής ποσού για τη δαπάνη κατασκευής της σύνδεσης του ακινήτου (υπόθεση 185842/2014). Ο Συνήγορος υποστήριξε ότι, όπως προκύπτει από το άρθρο 9 Ν. 1337/1983, με την εισφορά σε χρήμα κατά την ένταξη σε σχέδιο πόλεως ή επέκτασης του σχεδίου πόλεως εξαντλείται η υποχρέωση του ιδιοκτήτη να συμβάλει στη δαπάνη κατασκευής του έργου της αποχέτευσης, το οποίο συγκαταλέγεται στα βασικά κοινόχρηστα πολεοδομικά έργα, ενώ δεν αφορά δαπάνες συντήρησης και επισκευής του ή σύνδεσης ακινήτου με αυτό. Ομοίως από το άρθρο 14 του ιδίου νόμου συνάγεται ότι σε κάθε περίπτωση επέκτασης σχεδίου πόλεως η δημοτική αρχή θα πρέπει να έχει μεριμνήσει και προϋπολογίσει χρηματικό ποσό που αντιστοιχεί στο 30% της δαπάνης κατασκευής των βασικών κοινόχρηστων έργων. Προκειμένου να χρεώνει τέλη κατασκευής για το δίκτυο αποχέτευσης ο Δήμος επικαλείται το άρθρο 13 Ν. 1080/1980, το οποίο όμως, σε συνδυασμό με τον προαναφερθέντα Ν. 1337/1983 αλλά και με το ΠΔ 6/1986 (όπου ως «αναλογούσα δαπάνη κατασκευής ακαθάρτων» λογίζεται το ποσό που χρεώνεται από τους ΟΤΑ σε κάθε ακίνητο για τη σύνδεσή του στο οικείο αποχετευτικό δίκτυο), κατά την άποψη του Συνηγόρου δεν στοιχειοθετεί αρμοδιότητα των ΟΤΑ να χρεώνουν τη δαπάνη κατασκευής του δικτύου αποχέτευσης στους ιδιοκτήτες των ακινήτων, παρά μόνο τη σύνδεσή τους με το κεντρικό δίκτυο το οποίο είναι κατασκευασμένο με ποσά που έχουν προεισπραχθεί από την εισφορά σε χρήμα. (Ετήσια Έκθεση Συνηγόρου του Πολίτη 2015)

Σε αντίστοιχη αναφορά (υπόθεση 146815/2011) σχετικά με την οικονομική επιβάρυνση ιδιοκτήτη για την επέκταση του δικτύου ύδρευσης, ο Συνήγορος υποστήριξε ότι οι διατάξεις των άρθρων 13-14 Ν. 1068/1980 για τις δαπάνες κατασκευής του δικτύου αποχέτευσης και τον καταλογισμό αυτών, οι οποίες αποτελούν την εξουσιοδοτική βάση για τον Κανονισμό Λειτουργίας Δικτύου Αποχέτευσης (ΚΛΔΑ) της ΕΥΔΑΠ, είναι προγενέστερες του Ν. 1337/1983 και κατά συνέπεια η ρύθμιση του άρθρου 9 Ν. 1337/1983 υπερισχύει ως νεότερη και ειδικότερη. Στις μελέτες των προς πολεοδόμηση περιοχών προβλέπεται και η οργάνωση υποδομών κοινής ωφελείας, μεταξύ των οποίων τα δίκτυα ύδρευσης και αποχέτευσης, τουλάχιστον σε επίπεδο προκαταρκτικής μελέτης (στην οποία συμπεριλαμβάνεται η κατ' αναλογία προεκτίμηση κόστους). Σημειώνεται ότι για την πλημμελή διαχείριση αστικών λυμάτων και την απουσία αποχετευτικού δικτύου και βιολογικών καθαρισμών σε περιοχές της Ανατολικής Αττικής έχει επιβληθεί στην Ελλάδα πρόστιμο εκατομμυρίων.  (Ετήσια Έκθεση Συνηγόρου του Πολίτη 2015)

 

Ο Συνήγορος του Πολίτη εξέτασε υπόθεση πολίτη που αφορούσε στην κάλυψη των εξόδων επέκτασης δικτύου ύδρευσης και µεταφοράς του µετρητή. Ο Συνήγορος επεσήµανε ότι η εισφορά σε χρήµα εισήχθη ως υποχρεωτική και εκ των προτέρων καταβαλλοµένη από την ένταξη στο σχέδιο πόλεως και αφορά την κατασκευή «βασικών πολεοδοµικών έργων» στα οποία εντάσσονται και τα δίκτυα παροχών και κάθε έργο που αποβλέπει στην εύρυθµη λειτουργία της πόλης. Τόνισε δε, ότι η σωρευτική επιβάρυνση των ιδιοκτητών των ακινήτων µε τη δαπάνη κατασκευής των έργων ύδρευσης και την καταβολή της χρηµατικής εισφοράς, που περιλαµβάνει και τη συµµετοχή τους για τα δίκτυα ύδρευσης και αποχέτευσης, οδηγεί σε διπλή επιβάρυνση για την ίδια αιτία. Όσον αφορά στις επισηµάνεις της ΕΥ∆ΑΠ, αποσαφήνισε, ότι η έννοια του δικτύου στις σχετικές πολεοδοµικές διατάξεις έχει την έννοια της παροχής πρόσβασης στο κοινόχρηστο αγαθό του νερού, και όχι της εγκατάστασης, ως περιουσιακό στοιχείο, το οποίο ανήκει κατά κυριότητα στην ΕΥ∆ΑΠ. Το αρµόδιο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας συµφώνησε µε τις απόψεις του Συνηγόρου του Πολίτη.

Δείτε αναλυτικότερα την από 07.12.2017 Σύνοψη Διαμεσολάβησης του ΣτΠ.

 


6. Έννοια Ιδιοκτησίας

Ως ιδιοκτησία για την εφαρμογή των προστιθεμένων εδαφίων νοείται το σύνολο των ιδιοκτησιών εκάστου ιδιοκτήτου οι οποίες περιλαμβάνονται εντός του εγκρινομένου κατά τα άνω σχεδίου. (άρθρο 10 του Ν. 1221/1981)

 


7. Καταβολή στους Δήμους

Η ως άνω εισφορά καταβάλλεται προς τους Δήμους ή τις Κοινότητες σε δώδεκα (12) τριμηνιαίες δόσεις και διατίθεται για έργα και απαλλοτριώσεις υπέρ της εισερχόμενης στο σχέδιο περιοχής. (άρθρο 10 του Ν. 1221/1981)

Η οφειλόμενη εισφορά σε χρήμα καταβάλλεται εντός προθεσμίας εννέα (9) ετών από την πράξη επιβολής της, σε εκατόν οκτώ (108) ισόποσες μηνιαίες δόσεις ή σε τριάντα έξι (36) ισόποσες τριμηνιαίες δόσεις ή σε δεκαοκτώ (18) ισόποσες εξαμηνιαίες δόσεις.

Σε περίπτωση που ο οφειλέτης επιλέξει την καταβολή του συνολικού ποσού εντός προθεσμίας ενός (1) έτους από την πράξη επιβολής της εισφοράς, παρέχεται έκπτωση ποσοστού είκοσι τοις εκατό (20%) επί του συνολικού ποσού.

Σε περίπτωση βεβαίωσης της εισφοράς σε χρήμα μετά την κύρωση διορθωτικής πράξης ως προς τα στοιχεία του ιδιοκτήτη, η προθεσμία καταβολής των οφειλών υπολογίζεται από την ημερομηνία της αρχικής πράξης επιβολής.

Σε κάθε περίπτωση ως ελάχιστη μηνιαία δόση ορίζεται το ποσό των πενήντα (50) ευρώ, ως ελάχιστη τριμηνιαία το ποσό των εκατόν πενήντα (150) ευρώ και ως ελάχιστη εξαμηνιαία δόση το ποσό των τριακοσίων (300) ευρώ.

Τα ανωτέρω ισχύουν αποκλειστικά για την οφειλόμενη εισφορά σε χρήμα και όχι για τυχόν μετατροπές εισφοράς γης σε χρήμα ή προσκυρώσεις. (άρθρο 9 παρ. 3 του Ν. 1337/1983, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 2 παρ. 1 του Ν. 4315/2014)

Οι εισφορές σε χρήμα καταβάλλονται, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 9 του ν. 1337/1983. (άρθρο 4 παρ. 1 του π.δ. 5/1986, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 2 παρ. 7 του Ν. 4315/2014)

Σε περίπτωση που καταστούν ληξιπρόθεσμες άνω των έξι (6) μηνιαίων ή άνω των δύο (2) τριμηνιαίων ή άνω της μίας (1) εξαμηνιαίας δόσης, χάνεται αμετάκλητα το δικαίωμα καταβολής της εισφοράς σε δόσεις και καθίσταται εφάπαξ απαιτητή και ληξιπρόθεσμη, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 5 του Κ.Ε.Δ.Ε.. Σε περιπτώσεις ακινήτων που έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές κατά τα ανωτέρω, απαγορεύεται η μεταβίβαση ή η σύσταση εμπραγμάτων δικαιωμάτων και η χορήγηση έγκρισης ή άδειας δόμησης. (άρθρο 4 παρ. 2 του π.δ. 5/1986, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 2 παρ. 7 του Ν. 4315/2014)




8. Εισφορά σε γη

Μετά από σχετική αίτηση του ιδιοκτήτη και έγκριση της κατά περίπτωση αρμόδιας αρχής, είναι δυνατόν αντί της καταβολής εισφοράς σε χρήμα, να προσφέρεται τμήμα της επιφάνειας της ιδιοκτησίας ίσης αξίας. Η μετατροπή γίνεται μέχρι την πραγματοποίηση της εισφοράς σε γη και εφαρμόζεται μόνο στις ακόλουθες περιπτώσεις:

α) η αποδιδόμενη επιφάνεια της ιδιοκτησίας όσο και η εναπομένουσα ιδιοκτησία καλύπτουν τους περιορισμούς της κατά κανόνα αρτιότητας, ή

β) η αποδιδόμενη επιφάνεια της ιδιοκτησίας μπορεί να συμπεριληφθεί σε όμορο κοινόχρηστο χώρο όπως πλατεία, άλσος ή μεγάλο χώρο πρασίνου, ή όμορο κοινωφελή χώρο.

Μετά την κύρωση της πράξης εφαρμογής, ομοίως κατά τα ανωτέρω, δύναται αντί της καταβολής εισφοράς σε χρήμα να προσφέρεται τμήμα της επιφάνειας της ιδιοκτησίας ίσης αξίας. Η μετατροπή γίνεται με τη διαδικασία διορθωτικής πράξης εφαρμογής, η οποία εκδίδεται μετά από αίτηση του ιδιοκτήτη, που θα υποβληθεί εντός εξαμήνου από την έκδοση της πράξης επιβολής εισφοράς σε χρήμα και έγκριση της κατά περίπτωση αρμόδιας αρχής. Ειδικώς στην περίπτωση που η επιφάνεια αποδίδεται για τη δημιουργία κοινόχρηστων ή κοινωφελών χώρων απαιτείται, πέρα από την κύρωση διορθωτικής πράξης εφαρμογής, η τροποποίηση του εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου. (άρθρο 9 παρ. 4 του Ν. 1337/1983, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 2 παρ. 2 του Ν. 4315/2014)

 

Εφόσον η έκδοση της πράξης εισφοράς σε χρήμα θεωρείται συντελεσθείσα μετά την ολοκλήρωση των απαιτούμενων διορθώσεων, η αίτηση για καταβολή έχει υποβληθεί εντός της νόμιμης εξάμηνης προθεσμίας. (Ελ.Συν. Κλιμ. Τμ. 7 Πράξη 239/2019)

 

Ειδικά για ακίνητα, τα οποία ανήκουν στο Ελληνικό Δημόσιο ή σε Ανώνυμη Εταιρεία, το μετοχικό κεφάλαιο της οποίας ανήκει εξ ολοκλήρου στο Δημόσιο ή σε Ανώνυμη Εταιρεία με μοναδικό μέτοχο το Δημόσιο, η αίτηση του προηγούμενου εδαφίου υποβάλλεται και μετά την παρέλευση της ως άνω εξάμηνης προθεσμίας και ανεξάρτητα από τον χρόνο έκδοσης της οικείας πράξης εφαρμογής. Η μετατροπή της εισφοράς σε χρήμα στην περίπτωση αυτή είναι δυνατή και εφόσον η αποδιδόμενη επιφάνεια της ιδιοκτησίας μπορεί να αξιοποιηθεί αυτοτελώς ως κοινόχρηστος ή κοινωφελής χώρος. (άρθρο 9 παρ. 4 του Ν. 1337/1983, όπως συμπληρώθηκε από το άρθρο 59 του Ν.4602/19)

 

Η παροχή της δυνατότητας αυτής αποσκοπεί στην εξυπηρέτηση του δηµοσίου συµφέροντος, µέσω της διασφάλισης της δυνατότητας αξιοποίησης ακινήτων τα οποία ανήκουν στο Δηµόσιο ή σε εταιρείες των οποίων το µετοχικό κεφάλαιο ανήκει είτε στο Δηµόσιο είτε σε ανώνυµη εταιρεία µε µοναδικό µέτοχο το Δηµόσιο. Η αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας του Δηµοσίου αποτελεί κρίσιµη έκφανση του δηµόσιου συµφέροντος, λαµβάνοντας υπόψη ιδίως τα δηµοσιονοµικά οφέλη που προκύπτουν στη δεδοµένη χρονική συγκυρία. Σε διαφορετική περίπτωση, η ακίνητη περιουσία θα κινδύνευε να παραµείνει αναξιοποίητη, ενόψει της υποχρέωσης καταβολής της επιβληθείσας εισφοράς σε χρήµα, ιδίως εάν η τελευταία ανέρχεται σε ποσό δυσανάλογο µε την τρέχουσα αξία του ακινήτου. Σηµειώνεται δε ότι η δυνατότητα µετατροπής καταλαµβάνει αναδροµικά και πράξεις εφαρµογής οι οποίες έχουν εκδοθεί πριν την έκδοση τόσο του παρόντος νόµου, όσο και του ν. 4315/2014. Ειδικά για την περίπτωση των ανωτέρω ακινήτων προβλέπεται επίσης η δυνατότητα µετατροπής να υφίσταται όχι µόνο για επιφάνειες οι οποίες µπορούν να συµπεριληφθούν σε όµορο κοινόχρηστο ή κοινωφελή χώρο, αλλά και για επιφάνειες οι οποίες µπορούν να αξιοποιηθούν αυτοτελώς ως κοινόχρηστοι ή κοινωφελείς χώροι. Εφόσον η εισφερόµενη επιφάνεια είναι δυνατό να αξιοποιηθεί αυτοτελώς ως κοινόχρηστος ή κοινωφελής χώρος, τότε δεν είναι αναγκαίο να υπάρχει η δυνατότητα συµπερίληψής της σε όµορο κοινόχρηστο ή κοινωφελή χώρο προκειµένου η εισφορά σε χρήµα να µετατραπεί σε εισφορά σε γη. (Αιτιολογική έκθεση Ν.4602/19)

 



9. Απαλλαγές


Οι οργανισμοί κοινής ωφέλειας και τα λοιπά νομικά πρόσωπα δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου δεν απαλλάσσονται της εισφοράς σε χρήμα για τους προβλεπόμενους από την πολεοδομική μελέτη κοινωφελείς χώρους αρμοδιότητάς τους. Η καταβολή της εισφοράς αυτής γίνεται μετά την απόκτηση του χώρου από το φορέα, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις. (άρθρο 9 παρ. 5 του Ν.1337/1983)

Από την προβλεπόμενη με την παρούσα παράγραφο υποχρέωση εισφοράς σε χρήμα απαλλάσσεται ο Οργανισμός Εργατικής Κατοικίας. (άρθρο 9 παρ. 5 του Ν.1337/1983)

 



10. Μεταβιβάσεις

α. Σε κάθε συμβολαιογραφική πράξη που αφορά δικαιοπραξία εν ζωή και έχει ως αντικείμενο μεταβίβαση της κυριότητας ακινήτου που οφείλει εισφορά σε χρήμα, σύμφωνα με κυρωμένη πράξη εφαρμογής, επισυνάπτεται βεβαίωση του οικείου δήμου, ότι έχει καταβληθεί τουλάχιστον το ποσό των δόσεων, που αντιστοιχεί σε ποσοστό τριάντα τοις εκατό (30%) των συνολικών υποχρεώσεων που αναλογούν στο μεταβιβαζόμενο ακίνητο. (άρθρο 9 παρ.6 περ. α του Ν.1337/1983, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 2 παρ. 3 του Ν. 4315/2014)

Στα συμβολαιογραφικά έγγραφα μεταβίβασης επί ποινή ακυρότητας γίνεται ειδική μνεία για τους υπόχρεους οφειλέτες και το υπολειπόμενο ποσόν οφειλής εισφοράς σε χρήμα.

Εντός δεκαπέντε (15) ημερών από τη μεταγραφή ή την καταχώριση των δικαιωμάτων κυριότητας αντίστοιχα στα αρμόδια Υποθηκοφυλακεία ή Κτηματολογικά Βιβλία, ο αποκτών οφείλει να υποβάλει δήλωση ιδιοκτησίας στον οικείο δήμο προκειμένου να βεβαιώσει σε αυτόν το υπόλοιπο των οφειλών σε χρήμα και να προσκομίσει αντίγραφο αυτής στο οικείο Υποθηκοφυλακείο ή Κτηματολογικό γραφείο, το οποίο κάνει σχετική επισημείωση στο περιθώριο της μεταγραφής.

Σε κάθε περίπτωση το μη καταβληθέν υπόλοιπο των οφειλών εισφορών σε χρήμα βαρύνει τον αποκτώντα το δικαίωμα κυριότητος, ανεξαρτήτως του είδους της πράξης με την οποία το απέκτησε.

Η απαίτηση του οικείου δήμου για το μη καταβληθέν υπόλοιπο των οφειλών εισφορών σε χρήμα δεν υπόκειται σε παραγραφή. (άρθρο 9 παρ.6 περ. α του Ν.1337/1983, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 2 παρ. 3 του Ν. 4315/2014)

β. Η προβλεπόμενη από την παρ. 2 του άρθρου 4 του Π.Δ. 5/1986 υποθήκη απαλλάσσεται από τέλος χαρτοσήμου και εισφορά υπέρ οποιουδήποτε ταμείου ή υπέρ τρίτου. (άρθρο 9 παρ.6 περ. β του Ν.1337/1983) 




11. Επιστροφή αχρεωστήτως εισπραχθέντων ποσών από εισφορά σε χρήμα

 

Α. Έπειτα από την εφαρμογή των νέων αντικειμενικών αξιών

Με την αριθμ. ΠΟΛ 1009/18-1-2016 (ΦΕΚ 48/20-1-2016 τεύχος Β') αναπροσαρμόστηκαν οι τιμές ζώνης και οι συντελεστές εμπορικότητας για τον υπολογισμό της αντικειμενικής αξίας των εντός σχεδίου πόλης ή ορίων οικισμού ακινήτων. Η αναπροσαρμογή των τιμών ισχύει βάσει της ανωτέρω ΠΟΛ. αναδρομικά από 21/5/2015, δημιουργώντας  εκ των πραγμάτων, δικαιώματα για απαιτήσεις επιστροφής αχρεωστήτως εισπραχθέντων ποσών εκ μέρους των υπόχρεων ή συμψηφισμού αυτών με άλλες απαιτήσεις οι οποίες υφίστανται.

Με την εγκύκλιο 5673/23.02.2016 του ΥΠ.ΕΣ.Δ.Α. δίνονται οδηγίες για την επιστροφή των αχρεωστήτως εισπραχθέντων ποσών ή τον συμψηφισμό αυτών που προκύπτουν από οφειλές από την εφαρμογή της πολεοδομικής νομοθεσίας (πολεοδομικά πρόστιμα, εισφορά σε χρήμα) καθώς και από το Τέλος Ακίνητης Περιουσίας.

Για περισσότερα δείτε την ενότητα:
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΤΩΝ ΟΤΑ » ΔΑΠΑΝΕΣ ΟΤΑ » 826 Λοιπές επιστροφές

 

Β. Κατόπιν μετατροπής της, επιβληθείσας σε βάρος της, εισφοράς από χρήμα σε γη

Μετά δε την διορθωτική πράξη εφαρμογής περί μετατροπής της εισφοράς από χρήμα σε γη, το ποσό καθίσταται αχρεωστήτως εισπραχθέν εκ μέρους του Δήμου και μπορεί να επιστραφεί χωρίς προηγούμενη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, σύμφωνα με το άρθρο 206 παρ. 5 του ν. 4555/2018. (Ελ.Συν. Κλιμ. Τμ. 7 Πράξη 239/2019)


12. Χρηματικές προκαταβολές από τους ιδιοκτήτες των περιοχών που πρόκειται να ενταχθούν σε ρυμοτομικό σχέδιο

Οι δήμοι και οι κοινότητες δύνανται, για την εκπόνηση και μόνο πολεοδομικών μελετών και μελετών πράξεων εφαρμογής περιοχών που προβλέπεται να πολεοδομηθούν από εγκεκριμένα Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια, Σχέδια Χωρικής και Οικιστικής Οργάνωσης Ανοικτής Πόλης ή Ζώνες Οικιστικού Ελέγχου, να βεβαιώνουν και να εισπράττουν χρηματικές προκαταβολές από τους ιδιοκτήτες των περιοχών που πρόκειται να ενταχθούν σε ρυμοτομικό σχέδιο. Οι προκαταβολές αυτές για κάθε ιδιοκτησία υπολογίζονται κατ' αναλογία της επιφάνειας της ιδιοκτησίας προς την επιφάνεια της συνολικά πολεοδομούμενης έκτασης, ανέρχονται σε ποσοστό 10% επί της προεκτιμώμενης εισφοράς σε χρήμα, σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος άρθρου, εγγράφονται σε ειδικό κωδικό των προϋπολογισμών των δήμων και κοινοτήτων και διατίθενται αποκλειστικά για τη χρηματοδότηση των μελετών που απαιτούνται μέχρι και την ολοκλήρωση της έκδοσης της αντίστοιχης διοικητικής πράξης έγκρισης του ρυμοτομικού σχεδίου και την κύρωση της πράξης εφαρμογής του από τον αρμόδιο φορέα. Οι χρηματικές προκαταβολές συμψηφίζονται με την οφειλόμενη εισφορά σε χρήμα, όπως αυτή προκύπτει σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις, για κάθε ιδιοκτησία με την ένταξή της σε ρυμοτομικό σχέδιο.
Με κοινή απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημόσιων Έργων, Εσωτερικών, Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης και Οικονομίας και Οικονομικών καθορίζονται οι ειδικότερες προϋποθέσεις, οι όροι, η διαδικασία και κάθε απαραίτητη λεπτομέρεια για την εφαρμογή της παρούσας διάταξης. (παρ.6 άρθρο 21 Ν.2508/97, όπως προστέθηκε με την περίπτ. α της παρ. 2 του άρθρου 10 του Ν. 3044/2002)

Υποδείγματα