Δωρεές ακινήτων
Δωρεές δημοτικών ακινήτων επιτρέπονται, ύστερα από ειδικά αιτιολογημένη απόφαση του δημοτικού συμβουλίου, που λαμβάνεται με την πλειοψηφία των δύο τρίτων (2/3) του αριθμού των μελών του, για την εκπλήρωση σπουδαίου κοινωφελούς σκοπού, που συνδέεται με την προαγωγή των τοπικών συμφερόντων και την εξυπηρέτηση των κατοίκων της περιοχής.
Η ως άνω απόφαση λαμβάνεται ύστερα από γνώμη του τοπικού συμβουλίου ή παρέδρου. Ο τελευταίος συμμετέχει στη συνεδρίαση του δημοτικού συμβουλίου και έχει δικαίωμα ψήφου κατά τη λήψη της απόφασης του δημοτικού συμβουλίου. (παρ.1 άρθρο 184 Ν.3463/06)
Για τη δωρεά περιουσιακών στοιχείων του δήμου που βρίσκονται στα όρια της κοινότητας το συμβούλιο κοινότητας άνω των 300 κατοίκων ή ο Πρόεδρος Κοινότητας έως 300 κατοίκων διατυπώνει γνώμη προς το δημοτικό συμβούλιο. (παρ.2β άρθρο 83 Ν.3852/10, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 84 του N. 4555/18) (παρ.2δ άρθρο 82 Ν.3852/10, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 83 του N. 4555/18)
Από τη δημοτική περίοδο που ξεκινάει το 2024 και εφεξής όπου στα άρθρα 62, 76, 79, 80, 81, 82, 83 και 83Α του ν. 3852/2010 (Α’ 87), στο άρθρο 77 του ν. 4172/2013 (Α’ 167) και στα άρθρα 28, 29 και 30 του ν. 4804/2021, καθώς και στην λοιπή κείμενη νομοθεσία αναφέρονται οι «δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό μικρότερο ή ίσο των τριακοσίων (300) κατοίκων», «δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό μεγαλύτερο ή ίσο των τριακοσίων ενός (301) κατοίκων» και «δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό έως και τριακόσιους (300) κατοίκους», νοούνται οι «δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό μικρότερο ή ίσο των διακοσίων (200) κατοίκων», «δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό μεγαλύτερο ή ίσο των διακοσίων ενός (201) κατοίκων» και «δημοτικές κοινότητες με πληθυσμό έως και διακόσιους (200) κατοίκους», αντιστοίχως. (παρ.2 άρθρο 18 και παρ.2 άρθρο 23 ν.5043/23)
Στην απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου πρέπει να αναφέρονται: α) οι λόγοι της δωρεάν παραχώρησης του ακινήτου, β) ο καθορισμός της ακριβούς έκτασης και τα όρια του δωρούμενου ακινήτου με σχεδιάγραμμα του μηχανικού ή Υπομηχανικού της Τεχνικής Υπηρεσίας του Δήμου όπου υπάρχει ή της Τ.Υ.Δ.Κ. της Περιφέρειας, γ) πρακτικό της Επιτροπής της παρ.6 του άρθρου 185 του Κώδικα, για την τρέχουσα αξία του δωρούμενου ακινήτου, δ) τα στοιχεία του τίτλου κυριότητας του ακινήτου, ε)ότι το δωρούμενο ακίνητο δεν είναι κοινόχρηστο, στ) ο επιδιωκόμενος με τη δωρεά σκοπός, ζ) η τασσόμενη προθεσμία για την πραγμάτωση του σκοπού της δωρεάς υπό τους όρους της παρ.2 του άρθρου 184 του Ν.3463/06. (Μάρκου Γ. Καραναστάση, Ο νέος Δημοτικός και Κοινοτικός Κώδικας- Ερμηνεία κατ' άρθρο- νομολογία, Εκδόσεις Γ.Μ. Καραναστάση, Αθήνα 2006, σ.919)
Υπόδειγμα απόφασης Δημοτικού Συμβουλίου για δωρεά ακινήτου.
Οι αποφάσεις των δημοτικών ή κοινοτικών συμβουλίων των δήμων και κοινοτήτων που συνενώνονται με τον Καλλικράτη, οι οποίες αφορούν στην εκποίηση, αγορά, ανταλλαγή, εκμίσθωση, μίσθωση ακινήτων, καθώς και στη δωρεάν παραχώρηση κυριότητας ή χρήσης αυτών, λαμβάνονται από τη δημοσίευση του ν. 3852/10 με την ειδική πλειοψηφία των δύο τρίτων του συνολικού αριθμού των μελών τους, κατά παρέκκλιση των ισχυουσών διατάξεων του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων.(άρθρο 272 ν. 3852/2010)
Με την υπ' αριθ.εγκ.17/48303/10.08.2010 ΥΠ.ΕΣ.Α.&Η.Δ.διευκρινίζεται ότι το άρθρο 272 του Ν.3852/2010 αφορά μόνο στους Ο.Τ.Α. οι οποίοι συνενώνονται με το άρθρο 1 του Ν.3852/2010.
Επιπλέον, επισημαίνεται ότι οι διατάξεις του άρθρου 272 του Ν.3852/2010 ισχύουν μόνο κατά το μεταβατικό διάστημα, ήτοι από τη δημοσίευση του Ν.3852/2010 (ημερ.δημοσ. 07.06.2010) έως την 31.12.2010.
Με την παρ 4 του άρθρου 12 του ν. 4018/2011 (ΦΕΚ 215/30.09.2011 τεύχος Α'), ορίζονται τα εξής: «4.Η ισχύς των άρθρων 272 και 274 του ν. 3852/2010 έληξε την 31η Δεκεμβρίου 2010».
Για τη σύσταση δωρεάς απαιτείται συμβολαιογραφικό έγγραφο. (άρθρο 498 Αστικού Κώδικα)
Αν η χρήση των ακινήτων, που έχουν δωρηθεί, μεταβληθεί ή ο σκοπός της δωρεάς δεν εκπληρωθεί μέσα στην προθεσμία που έχει οριστεί, η σύμβαση της δωρεάς λύεται, και η κυριότητα των ακινήτων επανέρχεται αυτοδικαίως στο Δήμο. Η σχετική απόφαση του δημοτικού συμβουλίου καταχωρίζεται στα βιβλία μεταγραφών.(παρ.2 άρθρο 184 Ν.3463/06)
Η δωρεά δημοτικών ακινήτων γίνεται πάντοτε, κατόπιν αποφάσεως του Δημοτικού Συμβουλίου υπό τρόπο με το αναφερόμενο στο άρθρο 184 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων περιεχόμενο. Σε περίπτωση μη τήρησης του τρόπου εντός της προθεσμίας που υποχρεωτικά ορίζεται, η δωρεά ανακαλείται με απόφαση του ιδίου ως άνω Συμβουλίου και επέρχεται λύση της σύμβασης, που εν προκειμένω όμως, με σκοπό την άμεση επάνοδο στην περιουσία του Δήμου του δωρηθέντος ακινήτου, χωρίς εμπλοκή σε μακροχρόνιους δικαστικούς αγώνες, έχει εμπράγματη ενέργεια, με αποτέλεσμα, υπό την προϋπόθεση μεταγραφής της, ο Δήμος να ανακτά, αυτοδικαίως, την κυριότητα του δωρηθέντος ακινήτου, και δε χρειάζεται να ακολουθηθεί η διαδικασία της καταδίκης σε δήλωση βούλησης, προκειμένουο δωρητής να επανακτήσει την κυριότητα του ακινήτου. (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.1 Πράξη 5/2016)
Η επάνοδος της κυριότητας γίνεται χωρίς οποιαδήποτε πράξη δηλ. ανάκληση της δωρεάς κ.λπ. όπως συνήθως συμβαίνει με τις δωρεές του Αστ. Κώδικα. Με την καταχώριση της παραπάνω απόφασης του δημοτικού συμβουλίου στα βιβλία μεταγραφών του οικείου υποθηκοφυλακείου επισημοποιείται ο τίτλος ανάκτησης της κυριότητας του ακινήτου που είχε δωρηθεί. (Μάρκου Γ. Καραναστάση, Ο νέος Δημοτικός και Κοινοτικός Κώδικας- Ερμηνεία κατ' άρθρο- νομολογία, Εκδόσεις Γ.Μ. Καραναστάση, Αθήνα 2006, σ.920)
Αναλογικά δικαιώματα άμισθου υποθηκοφύλακα από μεταγραφή συμβολαίου. Μη νόμιμη δαπάνη διότι το περιλαμβανόμενο σε αυτή επιμέρους ποσό των 1.851,36 ευρώ, για τα αναλογικά δικαιώματα της Άμισθης Υποθηκοφύλακα ΧΧΧ από τη μεταγραφή συμβολαίου ανάκλησης δωρεών ακινήτων με συμβαλλόμενο το Δήμο ΑΑΑ, υπερβαίνει το ανώτατο όριο των 127,66 ευρώ. (ν. 325/1976 και κ.υ.α. 79999/27.10.1990) (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 7 Πράξη 7/2018)
Γνωμ. ΝΣΚ 31/2007: Σύμβαση δωρεάς κοινοτικού ακινήτου προς το Ελληνικό Δημόσιο υπό την διαλυτική αίρεση της ανεγέρσεως σ' αυτό Σταθμού Χωροφυλακής εντός 5ετίας από της υπογραφής του δωρητηρίου συμβολαίου. Λύση της συμβάσεως δωρεάς και αυτοδίκαιη επάνοδος της κυριότητος του ακινήτου στην δωρήτρια (τότε) Κοινότητα με την άπρακτη πάροδο της 5ετίας χωρίς την εκπλήρωση του σκοπού της δωρεάς. Σύννομη η απόφαση της αρμόδιας Κτηματικής Υπηρεσίας περί διαγραφής του δωρηθέντος ακινήτου από τα Βιβλία Δημοσίων Κτημάτων. Αναγκαία προς ασφάλεια των συναλλαγών η έκδοση και μεταγραφή της αποφάσεως του οικείου Δημοτικού Συμβουλίου περί διαπιστώσεως της λύσεως της συμβάσεως δωρεάς και επανακτήσεως υπό του Δήμου (τότε Κοινότητος) της κυριότητος του δωρηθέντος ακινήτου, ρυθμιζόμενη υπό του ισχύοντος κατά τον χρόνο εκδόσεως - μεταγραφής αυτής νομικού καθεστώτος.
Δωρεάν μεταβιβάσεις ακινήτων Ο.Τ.Α. σε Ιερές Μητροπόλεις της Δωδεκανήσου και της Πατριαρχικής Εξαρχίας Πάτμου
Επιτρέπεται προς εκπλήρωση των σκοπών των Ν.Π.Δ.Δ. των Ιερών Μητροπόλεων της Δωδεκανήσου και της Πατριαρχικής Εξαρχίας Πάτμου και των υπαγομένων σε αυτά Νομικών Προσώπων Ιδιωτικού Δικαίου (Ν.Π.Ι.Δ.), η δωρεάν παραχώρηση εμπραγμάτων δικαιωμάτων ή κατοχής επί εκκλησιαστικών, δημοσίων ακινήτων ή ακινήτων Ν.Π.Δ.Δ. ή Οργανισμών Τοπικής Αυτοδικοίκησης (Ο.Τ.Α.). Οι μεταβιβάσεις αυτές, όπως και οι άνευ ανταλλάγματος μεταβιβάσεις ακινήτων του Δημοσίου, Ν.Π.Δ.Δ. ή Ο.Τ.Α. ή ιδιωτών, επί των οποίων λειτουργεί ή με σκοπό να ανεγερθεί Ιερός Ναός ή Επισκοπείο ή Ιερά Μονή, προς το οικείο εκκλησιαστικό νομικό πρόσωπο ή μεταξύ εκκλησιαστικών νομικών προσώπων του παρόντος νόμου προκειμένου να εξυπηρετηθεί η λειτουργία τους, απαλλάσσονται των τελών μεταγραφής. Οι μεταβιβάσεις αυτές πραγματοποιούνται κατόπιν απόφασης των ανωτέρω νομικών προσώπων, οι οποίες εγκρίνονται από τους οικείους Μητροπολίτες και τα Μητροπολιτικά Συμβούλια ή τον Πατριαρχικό Έξαρχο Πάτμου και το Εξαρχικό Συμβούλιο αντίστοιχα και από τον Οικουμενικό Πατριάρχη και την περί Αυτόν Αγία και Ιερά Σύνοδο του Οικουμενικού Πατριαρχείου. (παρ.4 άρθρο 334 Ν.4957/22)
Μεταβίβαση με δωρεά, χώρων στο Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων για ανέγερση σχολικού κτιρίου για στέγαση Ε.Σ.
Τα πρόσωπα της παρ. 1 του άρθρου 115 του Ν.4823/21 (Ιερές Μητροπόλεις, οι Ιερές Ενορίες, οι Ιερές Μονές, τα εκκλησιαστικά ιδρύματα, τα ιδρύματα κοινωφελούς ή εκπαιδευτικού χαρακτήρα, οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) πρώτου ή δευτέρου βαθμού και τα νομικά πρόσωπα δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου) μπορούν να μεταβιβάζουν με δωρεά στο Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων χώρους, που ανήκουν στην κυριότητά τους για την ανέγερση σχολικού κτιρίου από την εταιρεία «ΚΤΙΡΙΑΚΕΣ ΥΠΟΔΟΜΕΣ Α.Ε.» με αποκλειστικό σκοπό τη στέγαση Εκκλησιαστικών Σχολείων (Ε.Σ.). Για τη δωρεά συνάπτεται σύμβαση. Η αποπεράτωση της ανέγερσης του κτιρίου και η έναρξη λειτουργίας του Ε.Σ. ολοκληρώνονται εντός επτά (7) ετών από τη σύναψη της σύμβασης δωρεάς, εκτός εάν με τη σύμβαση ορίζεται μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Εάν εντός τεσσάρων (4) ετών από τη σύναψη της σύμβασης δωρεάς δεν έχουν εκκινήσει οι εργασίες ανέγερσης του κτιρίου, η δωρεά δύναται να ανακληθεί. (άρθρο 115 παρ.2 Ν.4823/21)
Για την καταλληλόλητα των κτιρίων της παρ. 1 και των χώρων της παρ. 2 εφαρμόζονται οι διατάξεις για τα σχολεία της δημόσιας Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ως προς τα κριτήρια, τη διαδικασία και το όργανο που αποφαίνεται σχετικά. (άρθρο 115 παρ.3 Ν.4823/21)
Κάθε ειδικότερο θέμα σχετικό με τη σύναψη και τους όρους των συμβάσεων που προβλέπονται στις παρ. 1 και 2 ρυθμίζεται με κοινή απόφαση των Υπουργών Παιδείας και Θρησκευμάτων και Οικονομικών. (άρθρο 115 παρ.4 Ν.4823/21)
Με κοινή απόφαση των Υπουργών Παιδείας και Θρησκευμάτων και Οικονομικών ρυθμίζεται κάθε ειδικότερο θέμα σχετικό με τη σύναψη και τους όρους των συμβάσεων που προβλέπονται στις παρ. 1 και 2 του άρθρου 115, σύμφωνα με την παρ. 4 του ίδιου άρθρου. (άρθρο 137 παρ.5 Ν.4823/21)