Γενική αρχή της αμεροληψίας
1. Πεδίο εφαρμογής
2. Εισαγωγικά
3. Πότε τα μέλη πρέπει να απέχουν
4. Τρόπος αποχής/εξαίρεσης μέλους
5. Συνέπειες παράβασης αρχής αμεροληψίας
6. Σχετικές Δημοσιεύσεις
7. Διάφορα



1. Πεδίο εφαρμογής
Οι διατάξεις του Ν.2690/99 εφαρμόζονται στο Δημόσιο, στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης και στα άλλα νομικά πρόσωπα δημόσιου δικαίου, εκτός αν άλλως ορίζεται σε επιμέρους διατάξεις. Ειδικά οι διατάξεις των άρθρων 4 έως 7 και του άρθρου 12 του Ν. 2690/1999 εφαρμόζονται αναλόγως στα νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου (Ν.Π.Ι.Δ.) που ανήκουν στο κράτος ή επιχορηγούνται τακτικώς, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις από κρατικούς πόρους κατά 50% τουλάχιστον του ετήσιου προϋπολογισμού τους, στα Ν.Π.Ι.Δ. και τις Δημόσιες Επιχειρήσεις και Οργανισμούς (ΔΕΚΟ) του Κεφαλαίου Α' του Ν.3429/2005, καθώς και στα νομικά πρόσωπα και τις επιχειρήσεις των Ο.Τ.Α, εντός ή εκτός της Γενικής Κυβέρνησης. (άρθρο 1 Ν. 2690/1999, όπως συμπληρώθηκε από το άρθρο 7 παρ. 1 Ν. 4325/2015) (YΠ.ΕΣ.Δ.Α. ΔΙΑΔΙΠΥΔ/ΤΣΠΕΑΔ/Φ. 18/οικ.16414/27.05.2015)

Συνεπώς οι παρακάτω διατάξεις περί της γενικής αρχής της αμεροληψίας εφαρμόζονται και από τις επιχειρήσεις των Ο.Τ.Α.



2. Εισαγωγικά
Τα διοικητικά όργανα, μονομελή ή συλλογικά, πρέπει να παρέχουν εγγυήσεις αμερόληπτης κρίσης κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων τους. (άρθρο 7 παρ.1 του Ν. 2690/1999-ΚΔΔ/σιας)

Στο ανωτέρω άρθρο διατυπώνεται η γενική αρχή της αμεροληψίας των διοικητικών οργάνων, σύμφωνα με την οποία τα όργανα της Διοίκησης, μονομελή ή συλλογικά, πρέπει να παρέχουν εγγυήσεις αμερόληπτης κρίσης, οι οποίες δεν συντρέχουν όταν είναι δυνατόν να δημιουργηθεί εύλογα η υπόνοια ότι έχουν ήδη σχηματισμένη, συνακόλουθα, προειλημμένη γνώμη για συγκεκριμένο ζήτημα. (Ελ. Συν. Τμήμα VI Απόφαση 792/2012)

 


3. Πότε τα μέλη πρέπει να απέχουν
Τα μονομελή όργανα, καθώς και τα μέλη των συλλογικών οργάνων, οφείλουν να απέχουν από κάθε ενέργεια ή διαδικασία που συνιστά συμμετοχή σε λήψη απόφασης ή διατύπωση γνώμης ή πρότασης εφόσον διαζευτικά:

α) η ικανοποίηση προσωπικού συμφέροντος τους συνδέεται με την έκβαση της υπόθεσης. (άρθρο 7 παρ.2 του ΚΔΔ/σιας)
Απευθείας ανάθεση προμήθειας  κλιματιστικών από Δήμο. Προσαπτόμενη αιτίαση ότι στην Οικονομική Επιτροπή του Δήμου συμμετείχε  πρόσωπο του οποίου συνέτρεχε κώλυμα λόγω συγγενείας α΄ βαθμού με την προμηθεύτρια. Εν προκειμένω, δεν συντρέχει αμφιβολία για την αμερόληπτη κρίση του συλλογικού οργάνου της Οικονομικής Επιτροπής διότι με την επίμαχη απόφασή του απλώς διαπίστωσε την ανάγκη προμήθειας κλιματιστικών, την έγκριση διενέργειάς της και τη διάθεση της σχετικής πίστωσης, χωρίς περαιτέρω να προβεί η ίδια σε ανάθεση στη συγκεκριμένη προμηθεύτρια. Εξάλλου, δεν αποδεικνύεται ότι η φερόμενη ως δικαιούχος είναι και η μόνη προμηθεύτρια κλιματιστικών στο Δήμο, γεγονός που συνδεόμενο με τη συμμετοχή του δημοτικού συμβούλου, στη συζήτηση της απόφασης περί διενέργειας της προμήθειας θα μπορούσε να δημιουργήσει την πεποίθηση ότι ο ίδιος εξαρτούσε υλικό συμφέρον από την έκβαση της συζήτησης. Αντιθέτως, η απευθείας ανάθεση της προμήθειας έγινε από το Δήμαρχο, η κρίση του οποίου δεν προβάλλεται ότι ήταν μεροληπτική ως προς την επιλογή του προσώπου της προμηθεύτριας.  (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 7 Πράξη 32/2013)

Υπηρεσιακό συμβούλιο. H συμμετοχή των τριών υποψηφίων Διευθυντών σχολικών μονάδων ως μελών στο ΠΥΣΔΕ κατά τη διαδικασία επιλογής εχώρησε κατά παράβαση των αρχών της αμεροληψίας, αφού αυτοί ήταν και κριτές και κρινόμενοι, γεγονός από το οποίο τεκμαίρεται επηρεασμός της κρίσης τους ως προς τα αιτήματα των υπολοίπων υποψηφίων Διευθυντών σχολικών μονάδων και δεν αρκεί η αποχή τους από τη διαδικασία όταν κρίνονται οι ίδιοι ή οι υποψήφιοι που έχουν δηλώσει προτίμηση για τα ίδια μ' αυτούς σχολές, διότι και τότε είναι δυνατόν η, με επιλεκτική μοριοδότηση άλλων υποψηφίων, τροποποίηση του αποτελέσματος προς το ευνοϊκότερο για τους ίδιους. (ΔΕφΑθ 803/2010)

β)
είναι σύζυγοι ή συγγενείς εξ αίματος ή εξ αγχιστείας, κατ' ευθεία μεν γραμμή απεριορίστως, εκ πλαγίου δε έως και τέταρτου βαθμού, με κάποιον από τους ενδιαφερομένους (άρθρο 7 παρ.2 του ΚΔΔ/σιας)


Βαθμοί συγγένειας

Συγγένεια: Τα πρόσωπα είναι μεταξύ τους συγγενείς εξ αίματος σε ευθεία γραμμή, αν το ένα κατάγεται από το άλλο (συγγένεια μεταξύ ανιόντων και κατιόντων). Συγγενείς εξ αίματος σε πλάγια γραμμή είναι τα πρόσωπα που, χωρίς να είναι συγγενείς σε ευθεία γραμμή, κατάγονται από τον ίδιο ανιόντα. Ο βαθμός της συγγένειας ορίζεται από τον αριθμό των γεννήσεων που συνδέουν τα πρόσωπα. (άρθρο 1461 ΑΚ, όπως τέθηκε με το άρθρο δεύτερο παρ. 2 του Ν. 3089/2002)
 
Αγχιστεία: Οι συγγενείς εξ αίματος του ενός από τους συζύγους είναι συγγενείς εξ αγχιστείας του άλλου στην ίδια γραμμή και τον ίδιο βαθμό. Η συγγένεια εξ αγχιστείας εξακολουθεί να υπάρχει και μετά τη λύση ή την ακύρωση του γάμου, από τον οποίο δημιουργήθηκε. (άρθρο 1462 ΑΚ, όπως τέθηκε με το άρθρο δεύτερο παρ. 3 του Ν. 3089/2002)
 
Η συγγένεια του προσώπου με τη μητέρα του και τους συγγενείς της συνάγεται από τη γέννηση. Η συγγένεια με τον πατέρα και τους συγγενείς του συνάγεται από το γάμο της μητέρας με τον πατέρα ή ιδρύεται με την αναγνώριση, εκούσια ή δικαστική. (άρθρο 1463 ΑΚ, όπως τέθηκε με το άρθρο δεύτερο παρ. 4 του Ν. 3089/2002)
 
Από τα ανωτέρω προκύπτει ότι υπάρχουν δύο είδη συγγενειών:
 
α) Συγγένεια εξ αίματος, η οποία υπάρχει:
i. Όταν ένα πρόσωπο κατάγεται από ένα άλλο, όπως π.χ. το παιδί σε σχέση με τον γονέα. Η συγγένεια αυτή ονομάζεται εξ αίματος σε ευθεία γραμμή.
ii. Όταν κατάγονται από τον ίδιο ανιόντα, όπως είναι π.χ. τα αδέρφια μεταξύ τους. Η συγγένεια αυτή ονομάζεται εξ αίματος σε πλάγια γραμμή. Δηλαδή, η συγγένεια σε πλάγια γραμμή συνδέει μεταξύ τους τους κατιόντες από κοινούς ανιόντες.
 
β) Συγγένεια εξ' αγχιστείας, η οποία υπάρχει όταν τελεσθεί γάμος μεταξύ δύο προσώπων. Από την τέλεση του γάμου και εφεξής ο κάθε σύζυγος είναι συγγενής εξ αγχιστείας με τους συγγενείς εξ αίματος του άλλου.
 
Προσοχή! Οι σύζυγοι μεταξύ τους δεν θεωρούνται συγγενείς.
 
Η εγγύτητα της συγγένειας καθορίζεται με βάση τους βαθμούς συγγένειας, οι οποίοι ορίζονται σύμφωνα με τον αριθμό των γεννήσεων που συνδέουν τα πρόσωπα.
 
Επομένως, μπορούμε να ταξινομήσουμε τους συγγενείς με βάση τον βαθμό συγγένειας που τους συνδέει

Α’ βαθμού:

(κατιόντες – ανιόντες): γονείς, παιδιά

(εξ αγχιστείας) ο σύζυγος, η σύζυγος, πεθερός, πεθερά

Β’ βαθμού:

(κατιόντες – ανιόντες) παππούδες, γιαγιάδες, εγγόνια

(εξ αγχιστείας) γαμπρός, νύφη, κουνιάδος, κουνιάδα (γυναικάδελφοι)

(εκ πλαγίου) αδέρφια

Γ’ βαθμού:

(κατιόντες – ανιόντες), προ-παππούδες, προ-γιαγιάδες, δισέγγονα

(εκ πλαγίου) ανίψια, θείοι, θείες

Δ’ βαθμού:

(εκ πλαγίου) ξαδέρφια, θείοι και θείες των γονέων, προ-προ-παππούδες, προ-προ-γιαγιάδες, τρισέγγονα

Ε’ βαθμού:

(εκ πλαγίου) παιδί ξαδερφιών, ξαδέρφια των γονέων, θείοι και θείες των παππούδων, θείοι και θείες των γιαγιάδων

 

γ) έχουν ιδιαίτερο δεσμό ή ιδιάζουσα σχέση ή εχθρότητα με τους ενδιαφερομένους. (άρθρο 7 παρ.2 του ΚΔΔ/σιας)
Τα διοικητικά όργανα και ειδικότερα τα μέλη των συλλογικών οργάνων της Διοίκησης δεν παρέχουν εγγυήσεις αμερόληπτης κρίσης όχι μόνο όταν έχουν προσωπικό συμφέρον για την έκβαση της συγκεκριμένης υπόθεσης, είτε ιδιαίτερο δεσμό ή ιδιάζουσα σχέση ή εχθρότητα με τους ενδιαφερόμενους, αλλά και όταν μπορεί να δημιουργηθεί εύλογα η υπόνοια μεροληψίας, όπως όταν τα μέλη των συλλογικών οργάνων έχουν ήδη σχηματισμένη (προκατειλημμένη) και μη δυνάμενη να ανατραπεί γνώμη για την υπόθεση ή το πρόσωπο που πρόκειται να κρίνουν. Για τη θεμελίωση του ιδιαίτερου δεσμού, ή της ιδιάζουσας σχέσης ή εχθρότητας ο αιτών οφείλει να υποβάλει συγκεκριμένα και σοβαρά πραγματικά περιστατικά. Επίσης, εκ μόνης της άσκησης από μέλος συλλογικού οργάνου των καθηκόντων του και της εντεύθεν τυχόν δυσαρέσκειας του διοικούμενου και της δημιουργίας δικαστικών ή διοικητικών διαφορών δεν είναι δυνατόν να θεωρηθεί ότι υφίσταται έχθρα μεταξύ του μέλους αυτού και του διοικούμενου, η οποία εμποδίζει τη συμμετοχή του σε συλλογικό όργανο. Αρμόδιο δε να αποφασίσει επί του θέματος αυτού είναι το συλλογικό όργανο, ενώπιον του οποίου φέρεται η αμφισβήτηση αυτή, απορρίπτοντας ή δεχόμενο την αίτηση εξαίρεσης, άλλως δημιουργείται τεκμήριο επηρεασμού του οργάνου, έστω και αν δεν αποδεικνύεται ότι η απόφαση είναι πραγματικά μεροληπτική. (Γν ΝΣΚ 238/2012)

δ) Όταν είναι δυνατόν να δημιουργηθεί εύλογα η υπόνοια ότι έχουν ήδη σχηματισμένη, συνακόλουθα, προειλημμένη γνώμη για συγκεκριμένο ζήτημα. (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 7 Πράξη 75/2013)
Επομένως, δεν επιτρέπεται να μετέχει στη σύνθεση συλλογικού οργάνου, το οποίο έχει αποφασιστική αρμοδιότητα, φυσικό πρόσωπο που μετείχε σε γνωμοδοτικό όργανο, τη γνώμη του οποίου λαμβάνει υπόψη το αποφασίζον για την έκδοση της πράξης του, όργανο, εκτός αν ορίζεται το αντίθετο. Κατ' ακολουθίαν αυτών σε διαγωνισμούς για την ανάθεση παροχής υπηρεσιών στους Δήμους, μη νομίμως συμμετέχουν στην Οικονομική Επιτροπή ως μέλη της κατά την λήψη απόφασης σχετικά με την διαγωνιστική διαδικασία φυσικά πρόσωπα τα οποία συμμετείχαν και στην Επιτροπή Διαγωνισμού κατά την διατύπωση από αυτή γνώμης (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 7 Πράξη 75/2013)

Δεν επιτρέπεται να μετέχει στη σύνθεση συλλογικού οργάνου, το οποίο έχει αποφασιστική αρμοδιότητα, φυσικό πρόσωπο που μετείχε σε γνωμοδοτικό όργανο, τη γνώμη του οποίου λαμβάνει υπόψη το αποφασίζον για την έκδοση της πράξης του, εκτός αν νόμος ρητά ορίζει το αντίθετο ή αυτό συνάγεται σαφώς από τις διατάξεις που ρυθμίζουν τη συγκεκριμένη περίπτωση. (Ελ. Συν. Τμήμα VI Απόφαση 792/2012)

 

ΟΜΩΣ: Τα οριζόμενα στις παραγράφους του άρθρου 7 δεν εφαρμόζονται σε περίπτωση που δηλώνεται αποχή, ή ζητείται η εξαίρεση, τόσων μελών συλλογικού οργάνου ώστε τα απομένοντα να μη σχηματίζουν την κατά την παρ. 1 του άρθρου 14απαρτία. (άρθρο 7 παρ.6 του ΚΔΔ/σιας)

Συμμετοχή σε πειθαρχική διαδικασία προσώπου με την ιδιότητα του «εισηγητή» και «συντάκτη», αφενός, κλήσης σε απολογία και, αφετέρου, παραπεμπτηρίου εγγράφου αδελφός τακτικού συμβούλου συνδυασμού μειοψηφίας του Δημοτικού Συμβουλίου. Η παροχή πληροφοριών σε σχέση με τις επίδικες πράξεις από τον υπάλληλο της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, όπως και η σύνταξη του κειμένου των πράξεων αυτών από τον ίδιο στο πλαίσιο των υπηρεσιακών του καθηκόντων, δεν μπορούν να θεμελιώσουν αντικειμενικά δικαιολογημένη αμφιβολία για την αμεροληψία της κρίσης του οργάνου που υπέγραψε τα έγγραφα αυτά, δεδομένου ότι δεν συνιστούν διατύπωση γνώμης ή πρότασης προς το όργανο αυτό. (ΣτΕ 915/2014)
 


4. Τρόπος αποχής/εξαίρεσης μέλους
Το όργανο ή το μέλος του συλλογικού οργάνου, εφόσον κρίνει ότι συντρέχει στο πρόσωπο του λόγος που επιβάλλει την αποχή του, οφείλει να το δηλώσει αμέσως στην προϊστάμενη αρχή ή στον προεδρεύοντα του συλλογικού οργάνου, αντιστοίχως, και να απέχει από οποιαδήποτε ενέργεια. Στις περιπτώσεις αυτές, η προϊστάμενη αρχή, ή το συλλογικό όργανο, αποφαίνεται το ταχύτερο δυνατόν. (άρθρο 7 παρ.3 του ΚΔΔ/σιας)

Αίτηση εξαίρεσης μονομελούς οργάνου, ή μέλους συλλογικού οργάνου, μπορούν να υποβάλουν οι ενδιαφερόμενοι σε όλα τα στάδια της διαδικασίας. Η αίτηση υποβάλλεται στην προϊστάμενη αρχή, ή στον προεδρεύοντα του συλλογικού οργάνου, ή στο αποφασίζον όργανο, κατά περίπτωση. Κατά τα λοιπά, εφαρμόζονται και στην περίπτωση αυτή τα οριζόμενα στην τελευταία περίοδο της προηγούμενης παραγράφου. (άρθρο 7 παρ.4 του ΚΔΔ/σιας)

Εάν ο διοικούμενος αποσύρει την υποβληθείσα αίτηση εξαίρεσης, δεν είναι αναγκαία η από το αρμόδιο όργανο εξέταση της αίτησης αυτής αυτεπαγγέλτως, ούτε και η αίτηση αυτοεξαίρεσης μέλους, εκτός αν οι λόγοι εξαίρεσης που είχαν προβληθεί είναι ποιότητας και έκτασης τέτοιας, ώστε να είναι πρόδηλη η μεροληπτική στάση των υπό εξαίρεση μελών του ή το τεκμήριο που δημιουργήθηκε. (Γν ΝΣΚ 238/2012)

Η εξαίρεση μπορεί να διατάσσεται και αυτεπαγγέλτως από την προϊστάμενη αρχή ή το συλλογικό όργανο. (άρθρο 7 παρ.2 του ΚΔΔ/σιας)

 


5. Συνέπειες παράβασης αρχής αμεροληψίας
Όταν υφίστανται αποδεδειγμένα ιδιαίτεροι δεσμοί ή ιδιάζουσες σχέσεις κάποιου μέλους συλλογικού οργάνου προς το πρόσωπο, που κρίνεται από το συλλογικό όργανο, το μέλος αυτό δεν πρέπει να μετέχει στο συλλογικό όργανο, γιατί διαφορετικά δημιουργείται ακυρότητα της απόφασης του συλλογικού οργάνου, χωρίς να είναι ανάγκη να αποδειχθεί ότι η απόφαση που ελήφθη υπήρξε πράγματι μεροληπτική. (Γν ΝΣΚ 238/2012)



6. Σχετικές Δημοσιεύσεις
Κατεβάστε σχετικό άρθρο  του Μιχαήλ Ηλ. Ντασκαγιάννη «Η APXH THΣ AMEPOΛHΨIAΣ ΣTH ΔHMOΣIA ΔIOIKHΣH»


7. Διάφορα
Παροχή υπηρεσιών συμβούλου από Αναπτυξιακή ΑΕ ΟΤΑ για την προετοιμασία φακέλου υποβολής πρότασης ένταξης έργου στο Πρόγραμμα «Αγροτική Ανάπτυξη της Ελλάδας 2007-2013». Η δαπάνη είναι μη νόμιμη, καθώς με την ανάθεση της παροχής των ως άνω υπηρεσιών στην ανάδοχο (ΟΤΔ) κρίνεται ότι έχει εμφιλοχωρήσει παραβίαση της αρχής της αμεροληψίας, κατά παράβαση της ειδικώς θεσπισθείσας ΚΥΑ 401/10.3.2010, αφού η ως άνω ΑΕ παραβίασε την υποχρέωσή της να μην αναμιχθεί επ' αμοιβή στη διαδικασία ένταξης έργου στο εν λόγω πλαίσιο εφαρμογής.  (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.7 Πράξη 368/2015)