Ειδικές περιπτώσεις
I. Νόμιμες περιπτώσεις
α. Χώροι στάθμευσης τροχοφόρων- στέγαση πυροσβεστικής υπηρεσίας
β. Μίσθωση για λογαριασμό νομικού προσώπου του Δήμου
γ. Στέγαση αστέγων του Δήμου
δ. Μίσθωση οχημάτων από ιδιώτη λόγω μηχανικής βλάβης οχημάτων του Δήμου
ε. Λειτουργία εκθέσεων, εμποροπανηγύρεων κ.λπ.
στ. Δαπάνες επισκευών ενοικιαζόμενου χώρου
ζ. Μίσθωση οικοπέδου για ανέγερση σχολείου
II. Μη νόμιμες περιπτώσεις
α. Μίσθωση κτιρίου στέγασης του παραρτήματος του Τ.Ε.Ι
β. Δημιουργία παιδικής χαράς
γ. Κένωση μοναδικής οργανικής θέσης
δ. Στάθμευση κρατικών αυτοκινήτων σε ιδιωτικό χώρο
ε. Στεγαστικές ανάγκες Συλλόγου Εργαζομένων Δήμου
στ. Μίσθωση αίθουσας ξενοδοχείου για τη διενέργεια εκλογών
ζ. Καταβολή μισθωμάτων για διαμονή ιατρού
η. Προμήθεια ηχητικών μηχανημάτων σε παραχωρημένο σε σωματεία και συλλόγους ακίνητο
θ. Στέγαση του Τμήματος Τροχαίας και του Τμήματος Λαθρομετανάστευσης
ι. Στέγαση Περιφερειακού Ιατρείου κυριότητας Γενικού Νοσοκομείου
ια. Μίσθωση χώρου υπαγόμενου στις ρυθμίσεις του Ν.3843/10
ιβ. Ανακαίνιση μισθίου μετά τη μίσθωση
ιγ. Μίσθωση ακινήτου από το Δήμο για δωρεάν παραχώρησή του προς στέγαση άλλων υπηρεσιών
III. Λοιπά
α. Mίσθωση του δικαιώματος διαχείρισης του συνόλου του βεβαιωμένου γεωθερμικού πεδίου χαμηλής θερμοκρασίας
β. Μίσθωση ξενοδοχείου
γ. Μίσθωση γεωτρήσεων προς κάλυψη υδρευτικών αναγκών του Δήμου
δ. Μισθωτική αγωγή σχολικού κτιρίου. Διακοπή παραγραφής αξίωσης κατά Ο.Τ.Α.
I. Νόμιμες περιπτώσεις
α. Χώροι στάθμευσης τροχοφόρων- στέγαση πυροσβεστικής υπηρεσίας
Θεωρούνται νόμιμες οι δαπάνες μίσθωσης ακινήτων προς δημιουργία χώρων στάθμευσης τροχοφόρων από τους Ο.Τ.Α., καθώς και εκείνες που αφορούν μισθώματα που καταβλήθηκαν για τη στέγαση της πυροσβεστικής υπηρεσίας. (παρ.11 άρθρο 18 Ν.3870/10)
Η δαπάνη μίσθωσης ακινήτου για δημιουργία χώρου στάθμευσης, αν και δεν περιλαμβάνεται στη διάταξη του άρθρου 75 παρ. 1 υποπαρ. γ΄ περ. 3 του ν. 3463/2006, είναι λειτουργική, αφού συμβάλλει στην εκπλήρωση των σκοπών του Δήμου. (Ελ.Συν. Τμ.7 Πράξη 406/2010)
Υπενθυμίζουμε ότι πριν την έκδοση της ανωτέρω διάταξης η δαπάνη μίσθωσης ακινήτου για δημιουργία χώρου στάθμευσης και στέγασης πυροσβεστικής υπηρεσίας είχε κριθεί μη νόμιμη από το Ελ.Συν. (Ελ.Συν. Τμ.7 Πράξη 49/2009, 274/2009 η οποία ανακαλεί την 76/2009, λόγω συγγνωστής πλάνης, 104/2009, 140/2009)
Η νομιμότητα της σύμβασης μίσθωσης ακινήτου για τη δημιουργία χώρου στάθμευσης καθώς και της καταβολής του μισθώματος, δεν συνδέεται με την πρόβλεψη καταβολής ανταλλάγματος για τη χρήση τους, που σε κάθε περίπτωση είναι δυνητική για τους οικείους Δήμους. Η δαπάνη λειτουργίας και συντήρησή τους καθώς και εκείνη που αφορά στην καταβολή του σχετικού μισθώματος, εφόσον πρόκειται για μισθωμένους χώρους, συνιστά λειτουργική δαπάνη για τον οικείο Δήμο, που μπορεί να καλύπτεται από τα έσοδα του που προέρχονται από άλλες πηγές, μεταξύ των οποίων και εκείνα που προέρχονται από τα τέλη ελεγχόμενης στάθμευσης σε κοινόχρηστους χώρους, που εγγράφονται στονΚΑ 0464. (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 7 Πράξη 89/2014)
Είναι νόμιμη η δαπάνη μίσθωσης ακινήτου σε διαφορετική δημοτική κοινότητα από εκείνη, όπου βρίσκεται ήδη μισθωμένο ακίνητο του Δήμου, για την εξυπηρέτηση αναγκών στάθμευσης διαφορετικών δημοτικών οχημάτων, και, συγκεκριμένα, των οχημάτων του συνεργείου ύδρευσης - άρδευσης - ηλεκτροφωτισμού ενώ στο ήδη μισθωμένο ακίνητο στάθμευαν τα οχήματα καθαριότητας του Δήμου. (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 7 Πράξη 160/2014)
β. Μίσθωση για λογαριασμό νομικού προσώπου του Δήμου
Για την αποτελεσματικότερη οργάνωση και λειτουργία της οικείας δημοτικής υπηρεσίας, οι Δήμοι δύνανται να συστήνουν νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, που αναλαμβάνουν την παροχή υπηρεσιών πολιτιστικού χαρακτήρα, χωρίς να αποκλείεται η ανάληψη σχετικών δράσεων, με τη δημιουργία, μεταξύ άλλων,πολιτιστικών και πνευματικών κέντρων, μουσείων και πινακοθηκών,από τον ίδιο των ΟΤΑ, διότι η σύσταση των ανωτέρω νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου δεν συνιστά μεταβίβαση, με την τεχνική έννοια του όρου, των αρμοδιοτήτων του οικείου Ο.Τ.Α. προς το νομικό αυτό πρόσωπο, ώστε να μην υπάρχει πλέον δυνατότητα παράλληλης ή ταυτόχρονης άσκησης αυτών από το Δήμο, αλλά καθιδρύεται συντρέχουσα αρμοδιότητα ως προς τις δράσεις αυτές, ασκούμενες σύμφωνα με τις αρχές της επικουρικότητας και της εγγύτητας. Νομίμως ο Δήμος προέβη μετά των αντισυμβαλλομένων του συνεκμισθωτών και ως υποκείμενο της μισθωτικής σχέσης στην παράταση της σύμβασης μίσθωσης του μισθίου κτιρίου, που προορίζεται για τη στέγαση της Δημοτικής Πινακοθήκης, η λειτουργία της οποίας εξακολουθεί να εμπίπτει στην αρμοδιότητά του. Εξάλλου, η κατά χρησιδανειακή σχέση, φιλοξενία στο χώρο αυτό δράσεων του ως άνω πολιτιστικού οργανισμού (συλλογών, εκθέσεων, εκδηλώσεων κ.λπ.), δεν έχει την έννοια της υποκατάστασης του Δήμου στα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του που απορρέουν από την ομαλώς λειτουργούσα ενοχική συμβατική σχέση της μίσθωσης και, ως εκ τούτου, παραμένει ως μισθωτής αποκλειστικά υπόχρεος για την καταβολή του μισθώματος. (Ελ. Συν.Τμ. 7 Πράξη 60/2013)
Με την ανωτέρω πράξη ανακαλείται η 233/2013 πράξη του Κλιμακίου Προληπτικού Ελέγχου στο VII Τμήμα, με την οποία είχε κριθεί ως μη νόμιμη δαπάνη η καταβολή του μισθώματος από το Δήμο για τη στέγαση της δημοτικής πινακοθήκης.
γ. Στέγαση αστέγων του Δήμου
Δεν κωλύεται η υπογραφή του σχεδίου σύμβασης για τη μίσθωση από το Κέντρο Υποδοχής και Αλληλεγγύης του Δήμου, κατόπιν δημόσιου διαγωνισμού, κλινών δωματίων ξενοδοχείων για τη στέγαση αστέγων του Δήμου. (Ελ.Συν. Κλιμάκιο Ζ' Πράξη 258/2012)
δ. Μίσθωση οχημάτων από ιδιώτη λόγω μηχανικής βλάβης οχημάτων του Δήμου
Νόμιμη η δαπάνη καταβολής μισθώματος σε ιδιώτη για την ενοικίαση δύο απορριμματοφόρων οχημάτων για χρονικό διάστημα τριών μηνών, λόγω μηχανικής βλάβης δύο οχημάτων του Δήμου, διότι για τη διαδικασία της μίσθωσης, η οποία δεν αποφασίστηκε εξ αρχής για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των τριών μηνών, αφού από τα στοιχεία του φακέλου δεν προκύπτει ότι αυτό έγινε για καταστρατήγηση των σχετικών διατάξεων, υφίσταται αρμοδιότητα του Δημάρχου να αποφασίζει για την απευθείας υπογραφή της σχετικής σύμβασης (άρθρο 259 παρ. 3 του Π.Δ. 410/1995). (Ελ. Συν. Τμ. 7 Πράξη 174/2007 (Α Διακοπών))
ε. Λειτουργία εκθέσεων, εμποροπανηγύρεων κ.λπ.
Νόμιμη η καταβολή μισθώματος για τη μίσθωση εδαφικής έκτασης για κοινόχρηστες δράσεις (λαϊκή αγορά, λειτουργία εμποροπανηγύρεων, εκθέσεων κ.λπ.). Ειδικότερα, η εντελλόμενη με το επίμαχο χρηματικό ένταλμα δαπάνη, που αφορά στην καταβολή μισθώματος για τη δημιουργία και εξασφάλιση εκθεσιακού χώρου κατάλληλου για την ανάδειξη και προβολή πολιτιστικών αγαθών και έργων, καθώς και την έκθεση προϊόντων υπαίθριου εμπορίου, είναι λειτουργική. Νόμιμη η δαπάνη. (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 7 Πράξη 42/2012)
στ. Δαπάνες επισκευών ενοικιαζόμενου χώρου
Είναι νόμιμες οι εκτελεσθείσες εργασίες διαμόρφωσης ενοικιαζόμενου χώρου για στέγαση υπηρεσιών του δήμου, όταν αποτελούν εργασίες διαμόρφωσης και όχι επισκευών λόγω πραγματικών ελαττωμάτων του μισθίου (στην προκειμένη περίπτωση οικοδομικών και ηλεκτρομηχανολογικών εργασιών), με δεδομένο ότι το μίσθιο παραδίδεται στο Δήμο προς χρήση, όπως ακριβώς είχε προσυμφωνηθεί σύμφωνα με τους όρους της διακήρυξης και της οικείας σύμβασης μίσθωσης. (Ελ.Συν. Πράξη 209/2011 Τμ.7)
Όταν όμως οι εργασίες επισκευής του αφορούν σε επανορθώσεις φθορών, που οφείλονται στη συνήθη και συμφωνημένη (ειδική) χρήση του μισθίου από το μισθωτή δήμο και, ως εκ τούτου, δεν βαρύνουν τον τελευταίο, αλλά τους εκμισθωτές, δεν είναι νόμιμες οι δαπάνες για την αιτία αυτή. (βλ. περίπτωση δαπάνης για την αγορά ανταλλακτικών ανελκυστήρα και για εργασίες τοποθέτησής τους σε μισθωμένο από δήμο κτίριο Ελ. Συν Τμ. 7 Πράξη 25/2005)
Δείτε και παρακάτω υποπερίπτ.ιβ Μη νόμιμων περιπτώσεων σχετικά με την ανακαίνιση μισθίου μετά τη μίσθωση.
ζ. Μίσθωση οικοπέδου για ανέγερση σχολείου
Το δημοτικό συμβούλιο μπορεί, με απόφασή του, να διαθέτει πιστώσεις για την πληρωμή δαπανών, που αφορούν στην αγορά οικοπέδων για την ανέγερση σχολικών κτιρίων, καθώς και στην αγορά ή τη μίσθωση κτιρίων για τη στέγαση των σχολικών μονάδων της αρμοδιότητας τους, και, τέλος, στη μίσθωση οικοπέδων για την ανέγερση σχολικών κτιρίων, καθόσον αν και η δυνατότητα αυτή δεν προβλέπεται ρητά από διάταξη νόμου, η σχετική δαπάνη είναι λειτουργική σε σχέση με την υποχρέωση του οικείου Δήμου να διασφαλίζει κατά τον βέλτιστο και πλέον ασφαλή τρόπο τη στέγαση των σχολικών μονάδων της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης της περιφέρειας του. Η δαπάνη, όμως, αυτή δεν πρέπει σε κάθε περίπτωση να αντιτίθενται στην αρχή της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης, η οποία σε κάθε κατηγορία δαπανών ορίζεται σε σχέση με τις αρχές της οικονομίας, της αποδοτικότητας, της αποτελεσματικότητας και της αναγκαιότητάς τους. Επομένως, η αναγκαιότητα της μίσθωσης οικοπέδου με σκοπό την ανέγερση σχολικού κτιρίου θα πρέπει να αιτιολογείται ως προς την αδυναμία του οικείου Δήμου να καλύψει την ανάγκη στέγασης με ένα από τους προβλεπόμενους από τις προαναφερόμενες διατάξεις τρόπους, να διαπιστώνεται η μοναδικότητα και καταλληλότητα του συγκριμένου οικοπέδου από την αρμόδια επιτροπή καταλληλότητας, να γίνεται εκτίμηση της αξίας μίσθωσης από την επιτροπή του άρθρου 186 του ν. 3463/2006 και, τέλος, να διασφαλίζεται, ενόψει των εκάστοτε υφισταμένων συνθηκών εκτέλεσης του έργου (βασικά χαρακτηριστικά αυτού, όροι της σύμβασης μίσθωσης του ακινήτου στο οποίο θα εκτελεσθεί το έργο), η ομαλή κατασκευή και λειτουργία του σχολικού κτιρίου στο μισθωμένο ακίνητο. Ανακαλεί την 116/2015 πράξη του Κλιμακίου Προληπτικού Ελέγχου στο VII Τμήμα. (Ελ.Συν.Τμ.7 Πράξη 30/2015)
II. Μη νόμιμες περιπτώσεις
α. Μίσθωση κτιρίου στέγασης του παραρτήματος του Τ.Ε.Ι
Δεν είναι νόμιμη η δαπάνη για μίσθωση κτιρίου, το οποίο πρόκειται να χρησιμοποιηθεί για τις ανάγκες ανώτατου ή τεχνολογικού εκπαιδευτικού ιδρύματος, αφού αφενός δεν συμπεριλαμβάνεται ρητά στις αρμοδιότητες του άρθρου 75 του Δ.Κ.Κ., όπου προβλέπεται η δυνατότητα μίσθωσης ακινήτων μόνο για τις δημόσιες σχολικές μονάδες, αφετέρου δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί ως δαπάνη που ανάγεται στη λειτουργική δραστηριότητα του Δήμου, αφού εξυπηρετεί τη στέγαση εκπαιδευτικών μονάδων άλλου νομικού προσώπου. Η επιχορήγηση του ως άνω ιδρύματος δεν βρίσκει έρεισμα στη διάταξη του άρθρου 202 παρ. 1 του ν.3463/2006, επειδή αυτή δεν διατίθεται για τη διενέργεια κοινωνικών ή πολιτιστικών εκδηλώσεων, αλλά για τη μίσθωση κτιριακών εγκαταστάσεων για τη στέγαση του παραρτήματός του. Εξάλλου, δεν είναι νόμιμη η συμμετοχή, με δαπάνες του Δήμου, στην κάλυψη των μισθωμάτων των κτιρίων στέγασης του ιδρύματος, το οποίο έχει ίδια νομική προσωπικότητα, καθόσον δεν προβλέπεται ούτε από το άρθρο 75 του ν. 3463/2006 ούτε από άλλη διάταξη νόμου και δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι εξυπηρετεί τη λειτουργική του δραστηριότητα ή την αποτελεσματικότερη εκπλήρωση των σκοπών του Δήμου. (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 7 Πράξη 12/2013)
β. Δημιουργία παιδικής χαράς
Μη νόμιμη η καταβολή ενοικίου για τη μίσθωση ακινήτου, που θα χρησιμοποιηθεί από το Δήμο για τη δημιουργία παιδικής χαράς, διότι-ανεξαρτήτως του ότι δεν προβλέπεται η αρμοδιότητα του Δήμου να μισθώνει ακίνητα που να ανήκουν σε ιδιώτες για την εγκατάσταση σ' αυτά χώρου παιδικής χαράς, αντιθέτως, χώρος παιδικής χαράς μπορεί να εγκατασταθεί μόνο σε δημοτικά ακίνητα που έχουν χαρακτηριστεί στο οικείο ρυμοτομικό σχέδιο, είτε ως χώροι παιδικής χαράς, είτε ως κοινόχρηστοι χώροι ή σε ακίνητα της ιδιωτικής περιουσίας του Δήμου-δεν εκδόθηκε από τη νομίμως συγκροτηθείσα τριμελή Επιτροπή Ελέγχου Παιδικών Χαρών, πριν τη διενέργεια της διαδικασίας μίσθωσης χώρου, προκειμένου να εξακριβωθεί αν ο συγκεκριμένος χώρος πληρεί τις προϋποθέσεις που προβλέπονται από τις διατάξεις του άρθρου 2 της υπ' αριθμ. 28492/18.5.2009 απόφασης του Υπουργού Εσωτερικών, το προβλεπόμενο σ' αυτή πιστοποιητικό καταλληλότητας χώρου. (Ελ. Συν. Τμ. 7 Πράξη 224/2011)
γ. Κένωση μοναδικής οργανικής θέσης
Μη νόμιμη η μίσθωση ακινήτου για τις ανάγκες στέγασης του ξυλουργείου του Δήμου καθώς μετά τη συνταξιοδότηση του μοναδικού ξυλουργού που υπηρετούσε στο Δήμο και την κένωση της μοναδικής αντίστοιχης οργανικής θέσης, δεν εξυπηρετεί λειτουργικές ανάγκες του Δήμου, μέχρι την πλήρωση της μοναδικής κενής οργανικής θέσης. Μη νόμιμα διενεργήθηκε η δημοπρασία μίσθωσης του ανωτέρω ακινήτου, καθώς δεν προκύπτει ο ορισμός εκτιμητικής επιτροπής από το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου, σύμφωνα με τα οριζόμενα στις διατάξεις των άρθρων 7 και 9 του π.δ/τος 270/1981 ούτε επισυνάπτεται η απαιτούμενη έκθεση εκτίμησης του προς μίσθωση ακινήτου, σύμφωνα με το άρθρο 8 του ως ίδιου ως άνω π.δ/τος. (Ελ.Συν. Τμ.7 Πράξη 148/2011)
δ. Στάθμευση κρατικών αυτοκινήτων σε ιδιωτικό χώρο
Δεν είναι νόμιμη η στάθμευση των κρατικών αυτοκινήτων σε ιδιωτικούς χώρους.
Για περισσότερα δείτε την ενότητα:
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΤΩΝ ΟΤΑ » ΠΕΡΙΟΥΣΙΑ ΟΤΑ » ΚΙΝΗΤΑ ΠΡΑΓΜΑΤΑ » Οχήματα ΟΤΑ: Κίνηση, προμήθεια, χρήση κλπ » Θέματα χρήσης, κυκλοφορίας, στάθμευσης οχημάτων » Στάθμευση.
ε. Στεγαστικές ανάγκες Συλλόγου Εργαζομένων Δήμου
Μη νόμιμη η πληρωμή μισθώματος αίθουσας για την κάλυψη των στεγαστικών αναγκών του Συλλόγου Εργαζομένων Δήμου, καθόσον, δεν προβλέπεται από καμία γενική ή ειδική διάταξη νόμου, δεν εξυπηρετεί τις λειτουργικές ανάγκες του Δήμου, ούτε συντελεί στην εκπλήρωση των σκοπών του και αποτελεί κατ' ουσία οικονομική ενίσχυση του Συλλόγου για την κάλυψη των λειτουργικών του αναγκών. (Ελ.Συν. Τμ.7 Πράξη 287/2010)
στ. Μίσθωση αίθουσας ξενοδοχείου για τη διενέργεια εκλογών
Μη νόμιμη η μίσθωση αίθουσας ξενοδοχείου για τη διενέργεια εκλογών αιρετών εκπροσώπων των μονίμων υπαλλήλων Δήμου στο Υπηρεσιακό Συμβούλιο, καθώς και η προμήθεια φαγητών και καφέ για τους υποψηφίους και τα μέλη της εφορευτικής επιτροπήςμ καθόσον δεν προβλέπεται από διάταξη νόμου η υποχρέωση του Δήμου για την κάλυψη τέτοιων εξόδων, αλλά μόνο για την κάλυψη εξόδων που αφορούν στην κατασκευή καλπών και εκλογικού υλικού (άρθρο 7 παρ. 4 της οικ. 21845/1998, υπουργικές αποφάσεις ΦΕΚ Β΄ 667/1998). (Ελ. Συν. Τμ. 7 Πράξη 151/2007)
ζ. Καταβολή μισθωμάτων για διαμονή ιατρού
Δεν είναι νόμιμη η καταβολή μισθωμάτων για διαμονή ιατρού κατά την θερινή περίοδο, διότι δεν βρίσκει έρεισμα σε διάταξη νόμου και δεν συντελεί στην εκπλήρωση των επιδιωκόμενων από το Δήμο σκοπών. Συγγνωστή πλάνη λόγω επιτακτικών αναγκών προστασίας της υγείας κατοίκων και επισκεπτών του Δήμου. (Ελ. Συν. Τμ. 7 Πράξη 113/2007)
η. Προμήθεια ηχητικών μηχανημάτων σε παραχωρημένο σε σωματεία και συλλόγους ακίνητο
Μη νόμιμη η προμήθεια ηχητικών μηχανημάτων και τοποθέτηση τους, ως μόνιμης ηχητικής εγκατάστασης σε μισθωμένο από Δήμο ακίνητο που η χρήση του έχει παραχωρηθεί σε σωματεία και συλλόγους, καθόσον η προμήθεια επάγεται ωφέλεια μόνο στα σωματεία και συλλόγους που στεγάζονται στο παραχωρηθέν μίσθιο και όχι στον ίδιο το Δήμο. Η εν λόγω προμήθεια δεν αποτελεί εκπλήρωση συμβατικής υποχρέωσης του Δήμου προς τους χρήστες του ακινήτου, αφού η παραχώρηση προς αυτούς είναι παράνομη. (Ελ. Συν. Τμ. 7 Πράξη 4/2006)
θ. Στέγαση του Τμήματος Τροχαίας και του Τμήματος Λαθρομετανάστευσης
Η δαπάνη που αφορά μισθώματα για τη στέγαση του Τμήματος Τροχαίας και του Τμήματος Λαθρομετανάστευσης δεν είναι νόμιμη, καθόσον, τόσο η πρόληψη και η καταστολή της λαθρομετανάστευσης, όσο και η ρύθμιση της κυκλοφορίας πεζών και οχημάτων στους δρόμους, η πρόληψη και βεβαίωση τροχονομικών παραβάσεων και διερεύνηση των οδικών τροχαίων ατυχημάτων, αποτελεί κρατική αρμοδιότητα, η άσκηση της οποίας έχει ανατεθεί με νόμο στο Υπουργείο Δημόσιας Τάξης, ενώ δεν συνιστά τοπική υπόθεση, καθόσον η πραγματοποίηση της δαπάνης αυτής δεν συνδέεται με την προστασία, την ανάπτυξη και τη συνεχή βελτίωση των συμφερόντων και της ποιότητας ζωής της τοπικής κοινωνίας και των κατοίκων του Δήμου, αλλά αποσκοπεί στην εξυπηρέτηση της λειτουργίας του Τμήματος Τροχαίας και του τοπικού Τμήματος Συνοριακής Φύλαξης και Δίωξης Λαθρομετανάστευσης. Περαιτέρω, το γεγονός ότι από τη λειτουργία των ως άνω υπηρεσιών ο Δήμος εισπράττει έσοδα από τις βεβαιωθείσες παραβάσεις του Κ.Ο.Κ. και παράλληλα ενισχύεται το έργο της Δημοτικής Αστυνομίας με το ανθρώπινο δυναμικό της συνοριοφυλακής δεν αναιρεί την αποκλειστική κρατική αρμοδιότητα για τη ρύθμιση όλων των ανωτέρω θεμάτων, και συνεπώς ο σχετικός ισχυρισμός του Δήμου είναι αβάσιμος. (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 7 Πράξη 150/2012)
ι. Στέγαση Περιφερειακού Ιατρείου κυριότητας Γενικού Νοσοκομείου
Δεν είναι νόμιμη η καταβολή μισθώματος από το Δήμο για το κτίριο που στεγάζει το Περιφερειακό Ιατρείο, καθόσον αυτή έπρεπε να βαρύνει το Γενικό Νοσοκομείο στο οποίο υπάγεται το Κέντρο Υγείας και συνεπώς, μη νομίμως συνήφθη η μίσθωση του συγκεκριμένου ακινήτου και καταβάλλονται τα ανωτέρω μισθώματα από το Δήμο. Εξάλλου, καίτοι κατ' εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 75 και 185 του ν. 3463/2006 οι Ο.Τ.Α. έχουν δυνατότητα να παραχωρούν δωρεάν τη χρήση ακινήτων, δεν προβλέπεται από τις οικείες διατάξεις η δυνατότητά του Δήμου να παραχωρεί δωρεάν τη χρήση ακινήτων των οποίων δεν είναι κύριος. Περαιτέρω, η συγκεκριμένη δαπάνη παρίσταται ως μη λειτουργική για το Δήμο, καθώς δεν προάγεται με αυτήν η αποτελεσματικότερη εκπλήρωση των σκοπών του, αλλά αντιθέτως εξυπηρετούνται αποκλειστικά τα οικονομικά συμφέροντα των φορέων, στους οποίους παραχωρείται η χρήση, που δια του τρόπου αυτού απαλλάσσονται της καταβολής μισθώματος. (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 7 Πράξη 136/2013)
ια. Μίσθωση χώρου υπαγόμενου στις ρυθμίσεις του Ν.3843/10
Δεν είναι, κατ' αρχήν, δυνατή η συμμετοχή στην διαδικασία μισθώσεως, προς στέγαση Δημόσιας Υπηρεσίας, χώρων ακινήτων, υπαχθέντων στις ρυθμίσεις του άρθρου 6 παρ.5 του Ν. 3843/2010, είναι όμως δυνατή η συμμετοχή χώρων ακινήτου στην σχετική διαδικασία, των οποίων η αλλαγή χρήσεως θα καλυφθεί από μεταγενέστερη οικοδομική άδεια, αναλαμβάνεται δε σχετική υποχρέωση του προσφέροντος το ακίνητο να προσκομίσει την νέα αυτή άδεια μέχρι την παραλαβή του ακινήτου. (ΓνΝΣΚ 451/2011)
ιβ. Ανακαίνιση μισθίου μετά τη μίσθωση
α) Η μετά τη μίσθωση του ακινήτου δημοπράτηση και ανάθεση του έργου της ανακαίνισης και διαμόρφωσης των χώρων του μισθίου δεν είναι νόμιμη διότι από το κείμενο της προκήρυξης, από την απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, με την οποία εγκρίθηκε η απ' ευθείας μίσθωση αλλά και από το συμφωνητικό μίσθωσης, προκύπτει ότι το ακίνητο που μίσθωσε ο Δήμος, πληρούσε τις προϋποθέσεις για την στέγαση του Κέντρου Συμβουλευτικής Υποστήριξης, χωρίς να αναφέρεται ότι το ακίνητο χρήζει ανακαίνισης και αναδιαρρύθμισης των χώρων του. Αντιθέτως, από όλα τα παραπάνω συνάγεται ότι το ακίνητο που μισθώθηκε δε διέθετε τις προβλεπόμενες από τη διακήρυξη προδιαγραφές ως εκ τούτου δεν ήταν κατάλληλο για την στέγαση του Κέντρου Συμβουλευτικής Υποστήριξης, η μεταγενέστερη δε ανάθεση της εκτέλεσης του έργου της διαμόρφωσης του ως άνω μισθίου σε χώρο κατάλληλο για την στέγαση του Κέντρου Συμβουλευτικής Υποστήριξης, δοθέντος ότι επιπρόσθετα η διάρκεια της μίσθωσης είναι μόλις 28 μήνες, αντίκειται στις αρχές της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης και της οικονομικότητας. β) Περαιτέρω, ανεξαρτήτως του ότι το ποσό των 1.803,63 ευρώ, στο οποίο ανέρχεται τελικώς η δαπάνη, ανά μήνα, για τη μίσθωση του ακινήτου (εάν συνυπολογισθεί στο μηνιαίο μίσθωμα των 388 ευρώ, το ποσό των 39.637,57 ευρώ, που αποτελεί την αμοιβή του αναδόχου για την εκτέλεση του ανωτέρω έργου, επιμεριζόμενο σε 28 μήνες που διαρκεί η μίσθωση), είναι ιδιαιτέρως υψηλό ποσό για μίσθωση ισόγειου διαμερίσματος 90 τ.μ. σε επαρχιακή πόλη, η δαπάνη αυτή αντίκειται, προεχόντως, στην απόφαση απευθείας μίσθωσης του ακινήτου, όπου ορίζεται μηνιαίο μίσθωμα 388 ευρώ, χωρίς να προβλέπεται η δυνατότητα του Δήμου να διενεργήσει πρόσθετες δαπάνες για την ανακαίνιση του διαμερίσματος. Μη νόμιμη δαπάνη. (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.7 Πράξη 22/2015)
ιγ. Μίσθωση ακινήτου από το Δήμο για δωρεάν παραχώρησή του προς στέγαση άλλων υπηρεσιών
Η δαπάνη πληρωμής μισθωμάτων μη νομίμως βαρύνει τον προϋπολογισμό του Δήμου, δοθέντος ότι αυτή αφορά εκμίσθωση χώρου για την στέγαση άλλων υπηρεσιών (Γενικά Αρχεία του Κράτους και Γραφείο Κοινωνικής Ασφάλισης ΙΚΑ - ΕΤΑΜ) και όχι των δημοτικών. Αν και κατ' εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 75 και 185 του ν. 3463/2006 οι Ο.Τ.Α. έχουν δυνατότητα να παραχωρούν δωρεάν τη χρήση των ακινήτων τους, δεν προβλέπεται όμως παράλληλα και η δυνατότητα των Δήμων να παραχωρούν, δωρεάν, τη χρήση ακινήτων που δεν τους ανήκουν. Σε κάθε περίπτωση η συγκεκριμένη δαπάνη παρίσταται ως μη λειτουργική για το Δήμο. Η διάταξη του άρθρου 7 του ν. 4147/2013, σύμφωνα με τις οποίες επιτρέπεται η παραχώρηση χρήσης μισθωμένων από τους Δήμους ακινήτων για τις στεγαστικές ανάγκες των Γραφείων Εξυπηρέτησης Φορολογουμένων (Γ.Ε.Φ.), είναι εξαιρετική και δεν δύναται να εφαρμοστεί αναλογικά αφού αφορά αποκλειστικά την εξυπηρέτηση των Γ.Ε.Φ. που στελεχώνονται στους κατά τόπους Δήμους της χώρας, και έχουν συσταθεί για την διεκπεραίωση των εκκρεμών φορολογικών υποθέσεων των δημοτών, ανά την επικράτεια. Μη νόμιμη δαπάνη. (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.7 Πράξη 277/2014)
Η διάταξη της παρ. 2 του άρθρου 185, ερμηνευόμενη σε συνδυασμό με την παρ. 1 που αναφέρεται ρητώς σε δημοτικά ή κοινοτικά ακίνητα αλλά και ενόψει του σκοπού της, συνισταμένου στην ενίσχυση κοινωφελών, μεταξύ άλλων, δραστηριοτήτων με τη διάθεση δημοτικών ή κοινοτικών ακινήτων (και όχι της περιουσίας τρίτων) στα Νομικά Πρόσωπα, τα οποία ασκούν τις δραστηριότητες αυτές, έχει την έννοια ότι είναι επιτρεπτή η, κατ’ εφαρμογήν της, δωρεάν παραχώρηση μόνον δημοτικών ή κοινοτικών ακινήτων, και όχι ακινήτων που τυχόν έχει μισθώσει ο οργανισμός τοπικής αυτοδιοίκησης. Η ανάθεση της λειτουργίας του υπνωτηρίου και του χώρου σίτισης αστέγων σε τρίτα Νομικά Πρόσωπα αρκεί για τον χαρακτηρισμό αυτής ως παραχώρησης κατά τις διατάξεις του προαναφερθέντος άρθρου 185, ενώ το γεγονός ότι δια των δομών αυτών εξυπηρετείται κοινωφελής σκοπός, ο οποίος ενδιαφέρει άμεσα τον αιτούντα Δήμο, δεν επηρεάζει την εφαρμογή της εν λόγω διατάξεως, αντιθέτως δε, συνιστά προϋπόθεση για την παραχώρηση ακινήτου κατά την παράγραφο 2 αυτής. (ΣτΕ 1645/2019)
III. Λοιπά
α. Mίσθωση του δικαιώματος διαχείρισης του συνόλου του βεβαιωμένου γεωθερμικού πεδίου χαμηλής θερμοκρασίας
Στην έννοια των συμβάσεων παροχής υπηρεσιών δεν εμπίμπτουν οι συμβάσεις που έχουν ως αντικείμενο τη μίσθωση γης ή άλλων ακινήτων ή αφορούν δικαιώματα επ' αυτών. Εξάλλου, η μίσθωση ακινήτου δεν υπάγεται ούτε στην έννοια του «δημοσίου έργου» ή της «προμήθειας». Η εν λόγω σύμβαση δεν συνιστά σύμβαση παροχής υπηρεσιών ούτε σύμβαση παραχώρησης υπηρεσιών, αφού ο αντισυμβαλλομένος Δήμος (μισθωτής) δεν θα παρέχει σ' αυτήν ή σε τρίτους κάποια δημόσια υπηρεσία, αλλά μίσθωση προσοδοφόρου πράγματος, η οποία διέπεται από τις διατάξεις των προαναφερθέντων νομοθετημάτων περί αξιοποίησης του γεωθερμικού δυναμικού της χώρας. Το γεγονός ότι σύμφωνα με σχετικό συμβατικό όρο, ο μισθωτής Δήμος υποχρεούται να κατασκευάσει τις αναγκαίες για την εκμετάλλευση του μισθίου πάσης φύσεως εγκαταστάσεις, οι οποίες μετά τη λύση της μίσθωσης θα περιέλθουν στην κυριότητα του Δημοσίου, καθώς και να εγκαταστήσει τον απαραίτητο για την εκμετάλλευση του γεωθερμικού ρευστού εξοπλισμού (τα κινητά μέρη του οποίου δύναται να αποκομίσει μετά τη λύση της μίσθωσης) δεν μεταβάλλει το χαρακτήρα της εν λόγω σύμβασης μίσθωσης, δεδομένου ότι τα έργα αυτά έχουν, κατά τη δικαιοπρακτική βούληση των μερών, παρεπόμενο και επικουρικό χαρακτήρα σε σχέση με το κύριο συμβατικό αντικείμενο που είναι η παραχώρηση της χρήσης της ανωτέρω έκτασης για την εκμετάλλευση του υπάρχοντος σε αυτήν γεωθερμικού πεδίου επ' ωφελεία του μισθωτή. Δεν υπόκειται σε προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας από Ελεγκτικό Συνέδριο. (Ελ. Συν. Κλ.Ζ Πράξη 137/2013)
β. Μίσθωση ξενοδοχείου
Όταν πρόκειται για μίσθωση ξενοδοχείου η διαδικασία που ακολουθείται είναι αυτή του ΠΔ 28/80 (από 08.08.2016 του Ν.4412/16), διότι η μίσθωση αφορά την παροχή υπηρεσιών και όχι μόνο τη μίσθωση του ακινήτου. (Ελ.Συν. Κλιμάκιο Ζ' Πράξη 258/2012)
γ. Μίσθωση γεωτρήσεων προς κάλυψη υδρευτικών αναγκών του Δήμου
Μίσθωση γεωτρήσεων ιδιοκτησίας ιδιωτών προς κάλυψη των υδρευτικών αναγκών τοπικών κοινοτήτων και οικισμών δημοτικών κοινοτήτων αυτού. Για τη σύναψη από Ο.Τ.Α. συμβάσεων που έχουν ως αντικείμενο τη μίσθωση υφιστάμενων γεωτρήσεων για την κάλυψη των υδρευτικών αναγκών τους, με αντάλλαγμα την καταβολή μισθώματος, προέχων χαρακτήρας των οποίων είναι η παραχώρηση της χρήσης και κάρπωσης ακινήτου πράγματος (βλ. ΕφΛαρ 66/2004) και όχι η προμήθεια, μεταφορά ή παράδοση συγκεκριμένης ποσότητας ύδατος, δεν εφαρμόζονται οι περί προμηθειών διατάξεις, δεν υπόκεινται δε αυτές, περαιτέρω, ανεξαρτήτως της προϋπολογιζόμενης δαπάνης τους, στον προβλεπόμενο από το άρθρο 278 του ν. 3852/2010 προληπτικό έλεγχο νομιμότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Ο προβαλλόμενος με την έκθεση διαφωνίας λόγος περί μη νομιμότητας των ελεγχόμενων χρηματικών ενταλμάτων πληρωμής διότι δεν τηρήθηκαν οι διατάξεις της Κ.Υ.Α. Υ2/οικ/2600/2001 «Ποιότητα του νερού ανθρώπινης κατανάλωσης», σε συμμόρφωση προς την οδηγία 98/83/ΕΚ του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης της 3ης Νοεμβρίου 1998» (ΦΕΚ Β΄ 892), είναι απορριπτέος, προεχόντως ως αόριστος, αφού δεν προσδιορίζεται συγκεκριμένη παραβίαση των διατάξεων αυτών. Εξάλλου, σε κάθε περίπτωση, στις ως άνω συμβάσεις επισυνάπτεται πιστοποιητικό δοκιμών και ελέγχων του εργαστηριακού κέντρου ελέγχου τροφίμων και περιβάλλοντος ΕΚΕΤ. Τέλος, απορριπτέος είναι και ο προβαλλόμενος ισχυρισμός ότι κατά τη σύναψη των συμβάσεων αυτών δεν τηρήθηκαν οι διατάξεις της Κ.Υ.Α. 43504/2005 «Κατηγορίες αδειών χρήσης υδάτων και εκτέλεσης έργων αξιοποίησής τους, διαδικασία έκδοσης, περιεχόμενο και διάρκεια ισχύος αυτών» (ΦΕΚ Β΄ 1784/2005), που αφορά στην αδειοδότηση χρήσεων νερού και έργων αξιοποίησης υδατικών πόρων. Και τούτο διότι, όπως βεβαιώνεται με έγγραφο του Δημάρχου, οι ανωτέρω γεωτρήσεις έχουν ανορυχθεί πριν το 2005 και, ως εκ τούτου, η αδειοδότησή τους δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της ως άνω απόφασης αλλά σε εκείνο της 150559/2011 «Διαδικασίες, όροι και προϋποθέσεις για τη χορήγηση αδειών για υφιστάμενα δικαιώματα χρήσης νερού» (ΦΕΚ Β΄ 1440/16.06.2011), όμοιας, με το άρθρο 2 της οποίας ορίζεται ότι όσοι θεμελιώνουν δικαίωμα σε προϋφιστάμενες της 20.12.2005, χρήσεις νερού, υποχρεούνται να ζητήσουν την έκδοση άδειας χρήσης νερού, εντός δώδεκα μηνών, από την έναρξη ισχύος της, ήτοι έως την 16.6.2012 και, ως εκ τούτου, μέχρι το χρόνο αυτό, οι οικείες γεωτρήσεις λειτουργούν και εκμισθώνονται νόμιμα χωρίς άδεια. Νόμιμη δαπάνη. (Ελ. Συν. Τμ. 7 Πράξη 81/2012)
δ. Μισθωτική αγωγή σχολικού κτιρίου. Διακοπή παραγραφής αξίωσης κατά Ο.Τ.Α.
Την παραγραφή διακόπτει η έγερση αγωγής κατά του πραγματικού υποχρέου, ενώ η άσκηση αγωγής κατά προσώπου που δεν είναι υπόχρεο δεν επιφέρει διακοπή της παραγραφής υπέρ του δικαιούχου.
α) Από τη θέση σε ισχύ του Ν. 3852/2010, ήτοι την 1-1-2011 (άρθρ. 285) αποκλειστικά αρμόδιοι για τη μίσθωση ακινήτων για τη στέγαση δημόσιων σχολικών μονάδων είναι οι κατά τόπους δήμοι,
β) ως προς τις ήδη συναφθείσες συμβάσεις μισθώσεως με το ως άνω αντικείμενο επέρχεται εφεξής διαδοχή ex lege ως προς το πρόσωπο του μισθωτή, ο οποίος πλέον είναι ο ΟΤΑ Α' βαθμού, στην περιφέρεια του οποίου κείται το ακίνητο, το οποίο στεγάζει σχολική μονάδα και
γ) ως προς τις ήδη γεγεννημένες αξιώσεις επέρχεται ex lege αναδοχή χρέους από το Δήμο, με την έννοια του άρθρου 471 ΑΚ.
Συνεπώς, μισθωτική αγωγή σχολικού κτιρίου από τον εκμισθωτή μετά την 1-1-2011 ασκείται νομίμως μόνο κατά του δήμου στην περιφέρεια του οποίου κείται το ακίνητο, το οποίο στεγάζει τη σχολική μονάδα, εγειρόμενη δε κατά του αρχικού μισθωτή, ασκείται κατά μη πραγματικού υποχρέου, αφού κατά γενική αρχή του δικαίου άγνοια νόμου δεν επιτρέπεται και επομένως, η αγωγή αυτή δεν διακόπτει, κατ' άρθρο 263 ΑΚ, την παραγραφή υπέρ του πραγματικού υποχρέου Δήμου ως εξ lege διαδόχου του αρχικού μισθωτή νομικού προσώπου. (ΑΠ Δ’ Πολιτικό 125/2020)