[post_tabs][post_tab title="Ισχύον καθεστώς"]
Συμψηφισμός απαιτήσεων και οφειλών
I.Νομοθετικό πλαίσιο
II.Έννοια του συμψηφισμού
III.Αντικείμενο συμψηφισμού
IV.Προϋποθέσεις διενέργειας συμψηφισμού
V. Υπαγόμενες και μη οφειλές
i. Οφειλές προς το Δήμο που υπόκεινται σε συμψηφισμό
ii. Μη υπαγόμενες οφειλές
VI. Συνέπειες συμψηφισμού
VII.Χρόνος γένεσης- απόσβεσης απαιτήσεων
i. Χρόνος γένεσης απαίτησης
ii. Χρόνος απόσβεσης απαιτήσεων
VIII.Διαδικασία συμψηφισμού
i. Με δήλωση του οφειλέτη
ii. Αυτεπάγγελτα
IX. Συμψηφισμός παραγεγραμμένων απαιτήσεων
i. Απαιτήσεις των Δήμων
ii. Απαιτήσεις κατά των Δήμων
X.Απαράδεκτο του συμψηφισμού
XI. Συμψηφισμός σε περίπτωση περισσότερων χρεών
i.Γενικά
ii. Υπόδειξη του οφειλέτη
iii. Αυτεπάγγελτος συμψηφισμός
XII. Έκδοση συμψηφιστικών ενταλμάτων για τακτοποίηση εκκρεμοτήτων συνεπεία κατασχέσεων
XIII. Λογιστική Τακτοποίηση
I.Νομοθετικό πλαίσιο
Με την επιφύλαξη των ειδικών διατάξεων του Ν.3463/06, για την είσπραξη των εσόδων των Δήμων και των Κοινοτήτων εφαρμόζονται οι διατάξεις του Κώδικα Eισπράξεως Δημοσίων Εσόδων, όπως αυτές κάθε φορά ισχύουν. (άρθρο 167 παρ.1 Ν.3463/06)
Συνεπώς το άρθρο 75 του ν.4978/22 εφαρμόζεται και στους Δήμους.
Κατά τα λοιπά ισχύουν οι διατάξεις του Αστικού Κώδικα. (άρθρο 75 παρ.8 ν.4978/22)
II.Έννοια του συμψηφισμού
Συμψηφισμός είναι η απόσβεση αμοιβαίων απαιτήσεων μεταξύ δύο προσώπων, μέσω συνυπολογισμού τους, εφόσον και στο μέτρο που αλληλοκαλύπτονται (Μιχ. Σταθόπουλου, Ενοχ.Δ.,3η έκδ.,σελ.541). (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
III.Αντικείμενο συμψηφισμού
Βέβαιη και εκκαθαρισμένη χρηματική απαίτηση του οφειλέτη κατά του Δημοσίου, η οποία αποδεικνύεται με τελεσίδικη δικαστική απόφαση ή δημόσιο έγγραφο, συμψηφίζεται με βεβαιωμένα χρέη αυτού προς το Δημόσιο. (άρθρο 75 παρ.1 ν.4978/22)
IV.Προϋποθέσεις διενέργειας συμψηφισμού
Γενικότερα, η απαίτηση κατά του Δήμου, που προτείνεται σε συμψηφισμό με βεβαιωμένα χρέη του δικαιούχου, πρέπει να είναι βέβαιη, εκκαθαρισμένη, να μην εξαρτάται από κάποιο όρο ή προθεσμία, να υφίσταται κατά το χρόνο της δήλωσης συμψηφισμού και να αποδεικνύεται από τελεσίδικη δικαστική απόφαση ή άλλο δημόσιο έγγραφο. (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
Σε κάθε περίπτωση υποβολής δήλωσης συμψηφισμού πρέπει να ερευνάται αν υφίστανται οι προϋποθέσεις διενέργειας συμψηφισμού που αναφέρονται παρακάτω.
Αν αυτές δεν προκύπτουν από τα στοιχεία της δήλωσης πρέπει να ζητηθούν συμπληρωματικά, διαφορετικά η δήλωση συμψηφισμού δεν γίνεται αποδεκτή. (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
Οι προϋποθέσεις διενέργειας συμψηφισμού είναι:
α) Η αμοιβαιότητα των απαιτήσεων.
Ο οφειλέτης της μίας απαίτησης (κύρια απαίτηση) να είναι δανειστής της άλλης (ανταπαίτηση) και μάλιστα κατά τον ίδιο χρόνο. (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
Ειδικότερα :
α1) Προτείνονται σε συμψηφισμό ή συμψηφίζονται αυτεπάγγελτα τα χρέη που είναι βεβαιωμένα στο Δημόσιο (σε κωδικό εντός ή εκτός προϋπολογισμού) με απαιτήσεις του οφειλέτη που προέρχονται από το κατά την ίδια έννοια Δημόσιο , εφόσον υφίστανται κατά τον ίδιο χρόνο. (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
Δεν συμψηφίζονται οφειλές προς το Δημόσιο με απαιτήσεις του οφειλέτη κατά ΟΤΑ, καθόσον δεν υπάρχει αμοιβαιότητα. (ΓνΝΣΚ 415/2012)
α2) Εκείνος που προτείνει συμψηφισμό πρέπει να είναι ο ίδιος οφειλέτης της κύριας απαίτησης και όχι τρίτο πρόσωπο. Το ίδιο ισχύει και στον αυτεπάγγελτο συμψηφισμό. (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
β) Η χρηματική απαίτηση κατά του Δημοσίου πρέπει να είναι βεβαία και εκκαθαρισμένη.
Βεβαία είναι η χρηματική απαίτηση που υφίσταται κατά το χρόνο της υποβολής της δήλωσης συμψηφισμού και δεν εξαρτάται από κάποιο όρο ή προθεσμία.
Εκκαθαρισμένη είναι η απαίτηση που προσδιορίζεται κατά είδος και πληρωτέο ποσό. (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
Εκκαθαρισμένη είναι η απαίτηση του οφειλέτη κατά του Δήμου, εφ' όσον αυτή προσδιορίζεται κατά ποσόν με την τελεσίδικη δικαστική απόφαση, η δε τελεσίδικη δικαστική απόφαση αποτελεί τον αναγκαίο, αλλά και επαρκή τίτλο για τη διενέργεια του συμψηφισμού, χωρίς να απαιτείται γι' αυτό η σύνταξη άλλου εγγράφου ή τίτλου προβλεπομένου από την κειμένη νομοθεσία για την πληρωμή της απαιτήσεως του οφειλέτη του Δήμου προς αυτόν. (ΣτΕ 3144/94)
γ) Η χρηματική απαίτηση κατά του Δημοσίου πρέπει να αποδεικνύεται με τελεσίδικη δικαστική απόφαση ή άλλο δημόσιο έγγραφο και πρέπει, κατά το χρόνο της δήλωσης,
i.να μην έχει κατασχεθεί από τρίτον,
ii.να μην έχει εκχωρηθεί σε τρίτον,
iii.να μην έχει πληρωθεί ήδη στο δικαιούχο,
iv. να μην απαγορεύεται ο συμψηφισμός της και
v. να μην έχει παραγραφεί. (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
Κατά την έννοια του άρθρου 83 του ΚΕΔΕ, τελεσίδικη δικαστική απόφαση που αποδεικνύει απαίτηση οφειλέτου του Δήμου κατά του τελευταίου αυτού είναι, εφ' όσον ο νόμος δεν διακρίνει, όχι μόνον η καταψηφιστική, αλλά και η αναγνωριστική της εν λόγω απαιτήσεως απόφαση. (ΣτΕ 3144/94)
Η εκ μέρους του Δημοσίου ή των λοιπών νομικών προσώπων που αναφέρονται σ' αυτήν άσκηση αιτήσεως αναιρέσεως κατά τελεσιδίκου δικαστικής αποφάσεως και η προς άσκηση αυτής προθεσμία αναστέλλουν μόνο την κατά των νομικών αυτών προσώπων αναγκαστική εκτέλεση της αποφάσεως, όχι δε και την επέλευση των λοιπών εννόμων συνεπειών αυτής. Συνεπώς κρίνεται νόμιμος συμψηφισμός που έγινε παρά την άσκηση αίτησης αναίρεσης κατά της τελεσίδικης δικαστικής απόφασης. (ΣτΕ 3144/94)
δ) Επί του εγγράφου πρέπει η εκκαθαρίζουσα υπηρεσία να μνημονεύει τα συγκεκριμένα στοιχεία που διασφαλίζουν την εγκυρότητα του συμψηφισμού.
Ειδικότερα, επί των Χ.Ε.Π. αναγράφονται οπωσδήποτε η πλήρης αιτιολογία της πληρωμής και ο αριθμός τιμολογίου, η αρμόδια υπηρεσία για την εξόφληση του Χ.Ε., ο τόπος και η χρονολογία έκδοσης και λοιπά στοιχεία σύμφωνα με την παρ.3 του άρθρου 4 του Π.Δ.151/1998 (ΦΕΚ116Α') (παρ.2 άρθρο 24 Β.Δ. 17.5/15.6.59 (ΦΕΚ 114 τεύχος Α') για τους ΟΤΑ). (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
Η εκκαθαρίζουσα αρχή οφείλει, εκτός των άλλων που παραπάνω αναφέρονται, να αναγράφει επί του τίτλου πληρωμής την ημερομηνία γέννησης της απαίτησης κατά του Δήμου. (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
V. Υπαγόμενες και μη οφειλές
i.Οφειλές προς το Δήμο που υπόκεινται σε συμψηφισμό
Σε συμψηφισμό υπόκεινται:
α) Οι βεβαιωμένες οφειλές είτε είναι ληξιπρόθεσμες είτε όχι. (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
Ωστόσο βεβαιωμένες αλλά μη ληξιπρόθεσμες οφειλές δύνανται να εξαιρεθούν από τον αυτεπάγγελτο συμψηφισμό υπό προϋποθέσεις.
Για περισσότερα δείτε παρακάτω την υποενότητα:
VIII. Διαδικασία συμψηφισμού» ii. Αυτεπάγγελτα» β) Εξαίρεση χρηματικών απαιτήσεων από αυτεπάγγελτο συμψηφισμό
β) Οι βεβαιωμένες οφειλές που τελούν σε δικαστική ή διοικητική αναστολή, σύμφωνα με το άρθρο 83 παρ.5 του ΚΕΔΕ, όπως προστέθηκε από την παρ. 9 του άρθρου 7 του Ν. 4224/13 (ήδη άρθρο 75 παρ.5 ν.4978/22), το οποίο ορίζει ότι αναστολή είτε του νόμιμου τίτλου βεβαίωσης ή είσπραξης είτε της ταμειακής βεβαίωσης είτε των πράξεων διοικητικής εκτέλεσης, από το νόμο ή βάσει απόφασης δικαστηρίου ή διοικητικού οργάνου, δεν εμποδίζει τη διενέργεια του συμψηφισμού.
Σχετική και η απόφαση ΣτΕ 2164/2012 η οποία κρίνει τη συνταγματικότητα της παρ. 5 του άρθρου 67 ν.3842/2010, (η οποία ρύθμιζε το ίδιο θέμα) καταλήγοντας στο ότι η διάταξη δεν αντίκειται στο Σύνταγμα καθώς η άσκηση, από τον οφειλέτη του Δημοσίου, του δικαιώματος στην προσωρινή δικαστική προστασία και η χορήγηση, από τον αρμόδιο δικαστικό σχηματισμό, αναστολής εκτελέσεως, η οποία, άλλωστε, αφορά την εκτέλεση και όχι την ισχύ της καταλογιστικής πράξεως ή της πράξεως αναγκαστικής εκτελέσεως, δεν επηρεάζει την κατ' ουσία ύπαρξη της υποχρέωσής του προς το Δημόσιο, αλλά αποσκοπεί στην εξασφάλισή του από τη λήψη μέτρων εκτέλεσης εναντίον του που επιφέρουν ανεπανόρθωτη βλάβη στη διαβίωσή του ή την οικονομική του υπόσταση. Ο συμψηφισμός, όμως, δεν έχει, από τη φύση του, τέτοιες συνέπειες, γι'αυτό και εν προκειμένω επιτρέπεται. Δεν περιλαμβάνεται δε στο εννοιολογικό περιεχόμενο της τυχόν χορηγούμενης αναστολής εκτελέσεως η επέκταση των αποτελεσμάτων της και σε έννομες συνέπειες διαφορετικές από εκείνες, προς αποτροπή των οποίων χορηγήθηκε.
γ) Οι βεβαιωμένες οφειλές που για οποιοδήποτε λόγο καταβάλλονται τμηματικά (είτε με διευκόλυνση τμηματικής καταβολής είτε με νομοθετική ρύθμιση είτε με διοικητική πράξη). (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
Ο Προϊστάμενος της αρμόδιας Υπηρεσίας προβαίνει σε συμψηφισμό των χρηματικών απαιτήσεων του οφειλέτη κατά του Δημοσίου και μέχρι του ύψους των οφειλών του, κατά τις διατάξεις του ν.δ. 356/1974 (Κ.Ε.Δ.Ε.) (ήδη ν.4978/22) και μετά τη συμμόρφωση του οφειλέτη στη ρύθμιση τμηματικής καταβολής που του χορηγήθηκε. (υποπαρ. Α.2. περ. 10 του Ν. 4152/2013) ( ΠΟΛ 1172/2013) (ΠΟΛ 1136/07.10.2010)
δ) Οι παραγεγραμμένες οφειλές, οι οποίες αντιτάσσονται σε συμψηφισμό για μία τριετία από τη συμπλήρωση της παραγραφής τους. (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
ε) Οι οφειλές που έχουν μεν βεβαιωθεί σε άλλο πρόσωπο αλλά ο δικαιούχος απαίτησης κατά του Δήμου είναι καθολικός ή ειδικός διάδοχος του και αντίστροφα (όπως ο κληρονόμος, δεδομένου ότι δεν πρόκειται για συνυπευθυνότητα με τον οφειλέτη αλλά για επιμεριστική προσωπική ευθύνη καταβολής, σύμφωνα με το ποσοστό της κληρονομικής μερίδας.). (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
στ) Τίτλοι πληρωμής που εξοφλούνται με ποσό κάτω των χιλίων πεντακοσίων (1.500) ευρώ συμψηφίζονται με τυχόν οφειλές των δικαιούχων, εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις του άρθρου 83 του ν.δ. 356/1974 (Κ.Ε.Δ.Ε.) (ήδη άρθρο 75 ν.4978/22), όπως ισχύει. (άρθρο 1 παρ.1 ΠΟΛ. 1274/2013, όπως τροποποιήθηκε με την ΠΟΛ 1065/26.02.2014)
ζ) Οι τελικές πληρωμές των δικαιούχων για την υλοποίηση των πράξεων που συγχρηματοδοτούνται από τα Επιχειρησιακά Προγράμματα του ΕΣΠΑ, το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Αλιείας και Θάλασσας και το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης, μετά την ολοκλήρωση του έργου, δύνανται να κατάσχονται, να υπόκεινται σε παρακράτηση και να συμψηφίζονται, με τυχόν οφειλές του δικαιούχου προς το Ελληνικό Δημόσιο ή τα ασφαλιστικά ταμεία και καταβάλλονται με την υποχρεωτική προσκόμιση αποδεικτικών φορολογικής και ασφαλιστικής ενημερότητας. Το συνολικό ποσό που κατάσχεται, παρακρατείται ή συμψηφίζεται σύμφωνα με το προηγούμενο εδάφιο δεν μπορεί να υπερβαίνει το 30% του ποσού της τελικής πληρωμής. Ο διατάκτης της πληρωμής κατά την έκδοση της απόφασης έγκρισης πληρωμής ορίζει ρητά ότι η ενίσχυση αυτή εμπίπτει στις ρυθμίσεις του παρόντος άρθρου και αν η πληρωμή αφορά προκαταβολή, ενδιάμεση ή τελική πληρωμή. (άρθρο 32 παρ.1α του Ν.4314/2014, όπως τροποποιήθηκε από την παρ.2 του άρθρου 63 του Ν.4712/20) (Α.Α.Δ.Ε. Ε.2149/21.09.2020)
ii. Μη υπαγόμενες οφειλές
α) Οφειλές τρίτων
Ο δικαιούχος απαίτησης κατά του Δήμου προτείνει σε συμψηφισμό οφειλές προς το Δήμο, που έχουν βεβαιωθεί στο όνομά του και όχι σε τρίτο πρόσωπο και εφόσον αυτές συνυπάρχουν κατά το χρόνο της δήλωσης συμψηφισμού ή του αυτεπάγγελτου συμψηφισμού. Συνεπώς, απαίτηση του ομορρύθμου εταίρου κατά του Δημοσίου δεν μπορεί να συμψηφιστεί με οφειλές της εταιρίας προς αυτό. (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
Δείτε σχετικά και την ΓνΝΣΚ 415/2012.
Ομοίως τα πρόσωπα που υπέχουν προσωπική και αλληλέγγυα ευθύνη για τα χρέη των νομικών προσώπων με βάση τις διατάξεις του άρθρου 50 του Ν.4174/13 (ήδη άρθρου 50 του ν.4987/22) δεν μπορούν να προτείνουν συμψηφισμό απαιτήσεών τους έναντι του Δημοσίου για χρέη του νομικού προσώπου, καθόσον είναι τρίτα πρόσωπα. (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
Γενικότερα στην περίπτωση κατά την οποία υφίστανται οφειλές προς το Δημόσιο βεβαιωμένες σε άλλο πρόσωπο για τις οποίες ο δικαιούχος απαίτησης κατά του Δημοσίου έχει προσωπική ευθύνη για την καταβολή τους, με βάση τις ισχύουσες διατάξεις δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις του συμψηφισμού. (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
Εξαίρεση αποτελούν και συνεπώς είναι δεκτικές συμψηφισμού εκείνες οι οφειλές που έχουν μεν βεβαιωθεί σε άλλο πρόσωπο αλλά ο δικαιούχος απαίτησης κατά του Δημοσίου είναι καθολικός ή ειδικός διάδοχος του και αντίστροφα (όπως ο κληρονόμος, δεδομένου ότι δεν πρόκειται για συνυπευθυνότητα με τον οφειλέτη αλλά για επιμεριστική προσωπική ευθύνη καταβολής, σύμφωνα με το ποσοστό της κληρονομικής μερίδας, ο νέος Δήμος ,κατά τις διατάξεις του ν.3852/2010- Πρόγραμμα Καλλικράτης καθόσον πρόκειται για καθολική διαδοχή των παλαιών Δήμων με τους νέους, επί εκχωρήσεως ο εκδοχέας της απαίτησης κατά του Δημοσίου κ.λπ.). (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
Σε περίπτωση που το τρίτο πρόσωπο (π.χ. ομόρρυθμο μέλος) επιθυμεί την πίστωση της επιστροφής του σε χρέη για τα οποία έχει προσωπική ευθύνη καταβολής αλλά έχουν βεβαιωθεί σε άλλο πρόσωπο (π.χ. ομόρρυθμο εταιρία) μπορεί με αίτησή του να το ζητήσει. Σε αυτή την περίπτωση η ημερομηνία πίστωσης (υπολογισμού των προσαυξήσεων ) είναι η ημερομηνία της αίτησής του και πίστωσης της οφειλής. Εν προκειμένω δεν πρόκειται για συμψηφισμό. (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
β) Φόροι, κρατήσεις
Κατά τον υπολογισμό του συμψηφιστέου ποσού της απαιτήσεως του οφειλέτη, αφαιρούνται από το συνολικό ποσό, τυχόν οφειλόμενες κρατήσεις υπέρ τρίτων και φόροι με τις οποίες μπορεί να επιβαρύνεται η απαίτηση και συμψηφιστέο θεωρείται το υπόλοιπο ποσό, το οποίο, άλλωστε, θα καταβαλλόταν στον οφειλέτη, αν αντί συμψηφισμού γινόταν ευθέως εξόφληση της οφειλής του Δήμου προς αυτόν. (ΣτΕ 3144/94)
γ) Απαίτηση εγγυητή
Ο εγγυητής μπορεί να αντιτάξει σε συμψηφισμό την ανταπαίτηση του πρωτοφειλέτη κατά του δανειστή, ο πρωτοφειλέτης όμως δεν μπορεί να αντιτάξει την ανταπαίτηση του εγγυητή. (άρθρο 447 ΑΚ)
δ) Εκχώρηση απαίτησης
Μετά την αναγγελία της εκχώρησης στον οφειλέτη αυτός δεν μπορεί να προτείνει έναντι του εκδοχέα σε συμψηφισμό απαιτήσεις του κατά του εκχωρητή μεταγενέστερες από την αναγγελία. (άρθρο 448 ΑΚ)
ε) Κατάσχεση απαίτησης
Αν απαίτηση έχει κατασχεθεί, ο οφειλέτης της δεν μπορεί να προτείνει κατά του προσώπου που επέβαλε την κατάσχεση σε συμψηφισμό ανταπαίτηση, που απέκτησε κατά του δανειστή μετά την κατάσχεση. (άρθρο 449 ΑΚ)
στ) Πληρωμές δικαιούχων για υλοποίηση Επιχειρησιακών Προγραμμάτων (άρθρο 32 παρ.1α του Ν.4314/2014 όπως τροποποιήθηκε από την παρ.2 του άρθρου 63 του Ν.4712/20) (Α.Α.Δ.Ε. Ε.2149/21.09.2020)
Ωστόσο οι τελικές πληρωμές των ανωτέρω δικαιούχων, μετά την ολοκλήρωση του έργου, δύνανται να συμψηφίζονται. Βλ. παραπάνω περίπτ.ζ υποενότητας: V. Υπαγόμενες και μη οφειλές» i.Οφειλές προς το Δήμο που υπόκεινται σε συμψηφισμό
ζ) Πιστώσεις κάλυψης δαπανών οργάνωσης και λειτουργίας Παιδικών Εξοχών - Κατασκηνώσεων του Κρατικού Προγράμματος από Δήμους (άρθρο 49 παρ.6 Ν.4351/2015)
η) Χρηματοδοτήσεις από εθνικούς πόρους ή συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα της Ευρωπαϊκής 'Ένωσης. (άρθρο πέμπτο παρ.1 του Ν.4380/2016) (παρ.1 άρθρο 128 Ν.4483/17)
θ) Χρηματικά βοηθήματα σε οικονομικά αδύνατους κατοίκους, τρίτεκνους και πολύτεκνους - οικονομικές ενισχύσεις κοινωνικής προστασίας (παρ.2 άρθρο 202 Ν.3463/06, όπως συμπληρώθηκε από το άρθρο 51 του Ν.4483/17 και από την παρ. 2 του άρθρου 58 του N.4795/21)
Οι οικονομικές ενισχύσεις, αποζημιώσεις και βοηθήματα που προβλέπονται για τις περιπτώσεις που αναφέρονται στο άρθρο 38 του Ν.4315/14, όπως συμπληρώθηκε από το άρθρο 49 του Ν. 4447/16 και το άρθρο 271 του Ν.4555/18 δεν συμψηφίζονται με οφειλές των δικαιούχων προς τη Φορολογική Διοίκηση, τα Ασφαλιστικά Ταμεία, Πιστωτικά Ιδρύματα ή άλλους Φορείς,
ι) Τα χρηματικά έπαθλα δεν κατάσχονται, δεν υπόκεινται σε κανενός είδους παρακράτηση και δεν συμψηφίζονται με τυχόν οφειλές του δικαιούχου προς το Ελληνικό Δημόσιο. (παρ.1 άρθρο 70 Ν.4446/16, όπως προστέθηκε με το άρθρο 18 του Ν. 4491/17)
ια) Η οικονομική ενίσχυση που παρέχεται στους ανάδοχους που έχουν οριστεί με δικαστική απόφαση ή με σύμβαση σύμφωνα με τα άρθρα 10 και 11 του Ν.4538/18 ή με εισαγγελική διάταξη ή, σύμφωνα με το άρθρο 18 του Ν.4538/18, γονείς, από τον Οργανισμό Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (Ο.Π.Ε.Κ.Α.) για την κάλυψη των τρεχουσών αναγκών του ανηλίκου δεν συμψηφίζεται με ήδη βεβαιωμένα χρέη προς το Δημόσιο, τα ασφαλιστικά ταμεία ή τα πιστωτικά ιδρύματα. (παρ.5 άρθρο 12 Ν.4538/18)
ιβ) Κοινοτικές επιδοτήσεις αγροτών. (παρ.5 άρθρο 32 Ν.4314/14, όπως προστέθηκε από το άρθρο 12 του Ν.4587/18 και συμπληρώθηκε από το άρθρο 105 του Ν. 4583/18)
Σχετική και η ΑΑΔΕ Ε.2007/10.01.2019: Κοινοποίηση των διατάξεων των άρθρων 12, 33, 44, 45, 72 και 78 του ν. 4587/2018 (ΦΕΚ Α΄218/24-12-2018) «Επείγουσες ρυθμίσεις αρμοδιότητας Υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής και άλλες διατάξεις».
ιγ) Οικονομική ενίσχυση πληγέντων από το σεισμό της Ζακύνθου (άρθρο 96 Ν.4605/19)
ιδ) Επίδομα Στέγασης (παρ.4 άρθρο 3 Ν.4472/17 όπως προστέθηκε με το άρθρο 78 του Ν.4611/19) (ΑΑΔΕ Ε.2105/10.06.2019)
ιε) Οικονομική ενίσχυση οικογενειών θανόντων από φυσικά φαινόμενα (παρ.3 άρθρο 18 Ν.2768/99, όπως συμπληρώθηκε με το άρθρο 80 του Ν.4611/19) (ΑΑΔΕ Ε.2105/10.06.2019)
ιστ) Προνοιακές παροχές σε χρήμα σε άτομα με αναπηρία (άρθρο 81 Ν.4611/19) (ΑΑΔΕ Ε.2105/10.06.2019)
Δείτε και το από 24.06.2019 δελτίο τύπου του Συνηγόρου του Πολίτη.
ιζ) Καταβολές χρηματοδοτήσεων από επενδυτικά δάνεια και ειδικά προγράμματα ενίσχυσης δήμων του ν. 4509/2017 (άρθρο 183 Ν.4635/19)
ιη) Επίδομα γέννησης παιδιού (άρθρο 10 Ν.4659/20) (παρ. 12 άρθρο 214 Ν. 4512/18, όπως συμπληρώθηκε με την παρ. 2 του άρθρου 15 του Ν. 4659/20)
ιθ) Επίδομα νοικοκυριών ορεινών και µειονεκτικών περιοχών µε χαµηλά εισοδήµατα (παρ.3 άρθρο 27 Ν. 3016/02, όπως προστέθηκε με την παρ. 2 του άρθρου 20 του Ν. 4659/20 και αντικαταστάθηκε από το άρθρο 61 του Ν.4701/20)
κ) Επιχορηγήσεις για ζημιές από πλημμύρες και λοιπές θεομηνίες σε επιχειρήσεις (παρ.6 άρθρο 36 Ν. 2459/97, όπως προστέθηκε με το άρθρο 9 του Ν.4664/20)
Σχετική η εγκύκλιος Α.Α.Δ.Ε. Ε.2042/27.03.2020.
κα) Έκτακτη αποζημίωση εποχικά εργαζομένων χωρίς δικαίωμα υποχρεωτικής επαναπρόσληψης (παρ.6 άρθρο 33 Ν.4690/20)
κβ) Οικονομική ενίσχυση στους πληγέντες από τις πλημμύρες της 8ης και 9ης Αυγούστου 2020 στην Εύβοια [άρθρο δωδέκατο Πράξη Νομοθ. Περιεχομένου (ΦΕΚ 161/22.08.2020 τεύχος Α’)] η οποία κυρώθηκε νομοθετικά από το άρθρο 2 του Ν. 4722/20 (ΦΕΚ 177/15.09.2020 τεύχος Α') .
κγ) Ποσά αποπληρωμής παρόχων προγράμματος του Υπουργείου Τουρισμού «Τουρισμός για όλους» (άρθρο 80 Ν.4722/20)
κδ) Οικονομική ενίσχυση προς τους πληγέντες από τις φυσικές καταστροφές που προκλήθηκαν από την πορεία του μεσογειακού κυκλώνα «Ιανός» και τις συνεπακόλουθες πλημμύρες της 18ης και 19ης Σεπτεμβρίου 2020 (άρθρο 2 Ν.4728/20)
κε) Ποσά που αντιστοιχούν σε περικοπές και μειώσεις κύριων συντάξεων συνταξιούχων του Δημοσίου. (άρθρο 33 Ν.4734/20)
κστ) Η μηνιαία σύνταξη ανασφαλίστων υπερηλίκων, η οποία χορηγείται σύμφωνα με τον ν. 1296/1982 (Α΄ 128) και την περ. 5 της υποπαρ. ΙΑ6 του άρθρου πρώτου του ν. 4093/2012 (Α΄ 222), το Επίδομα Κοινωνικής Αλληλεγγύης Ανασφαλίστων Υπερήλικων του άρθρου 93 του ν. 4387/2016 (Α΄ 85) και το μηνιαίο χρηματικό βοήθημα (Επίδομα Ομογενών Προσφύγων) του Κεφαλαίου Γ΄ της υπό στοιχεία Γ1α/οικ. 842/19.4.1988 υπουργικής απόφασης (Β΄ 242). (άρθρο 18 Ν.4756/20) (Α.Α.Δ.Ε. Ε.2203/23.12.2020)
Ανάλογες διατάξεις υπάρχουν στο άρθρο 27 του Ν.4756/20 αναφορικά με το επίδομα στεγαστικής συνδρομής ανασφάλιστων υπερηλίκων, στο άρθρο 64 του Ν.4756/20 για το επίδομα εκπαίδευσης ή επαγγελματικής κατάρτισης, καθώς και το επίδομα αναζήτησης εργασίας, στο πλαίσιο δράσεων συμβουλευτικής, που καταβάλλονται σε ανέργους και στο άρθρο 67 του Ν.4756/20 για τις κοινωνικοασφαλιστικές παροχές του ΟΑΕΔ.
κζ) Επιχορήγηση µεταφορικού κόστους εκδοτικών επιχειρήσεων: άρθρο 90 Ν.4764/20
Σχετική και η Α.Α.Δ.Ε. Ε. 2149/19.07.2021
κη) Αποζημίωση καλλιτεχνών, δηµιουργών και επαγγελµατιών της τέχνης και του πολιτισµού: άρθρο 121 Ν.4764/20
κθ) Οικονομική ενίσχυση που καταβάλλονται σύµφωνα µε την υπ’ αριθµ. 11677/2020 κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονοµικών και Τουρισµού (Β΄ 3073), στα τουριστικά καταλύµατα συνεχούς λειτουργίας: άρθρο 190 Ν.4764/20
κι) Ενισχύσεις που καταβάλλονται στο πλαίσιο δράσεων αντιµετώπισης των επιπτώσεων του κορωνοϊού COVID-19 στον πρωτογενή τοµέα: άρθρο 146 Ν.4764/20
λ) Ενίσχυση που καταβάλλεται στο πλαίσιο της δράσης «Επιδότηση κεφαλαίου κίνησης σε επιχειρήσεις εστίασης για προμήθεια πρώτων υλών»: άρθρο 76 Ν.4796/21
Σχετική και η Α.Α.Δ.Ε. Ε.2137/02.07.2021
λα) Εκτέλεση υποχρεώσεων Οργανισμού Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού προς την Ελληνική Βιομηχανία Ζάχαρης : άρθρο 50 Ν.4811/21
Σχετική και η Α.Α.Δ.Ε. Ε.2143/08.07.2021
λβ) επιχορηγήσεις και καταβολές προς την ανώνυμη εταιρεία με την επωνυμία «ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΑΜΥΝΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Α.Β.Ε.Ε.»: παρ.3 άρθρο 125 Ν.4808/21
λγ) Ενίσχυση που καταβάλλεται στο πλαίσιο της δράσης «e-λιανικό - Επιχορήγηση υφιστάμενων ΜμΕ επιχειρήσεων του κλάδου του λιανεμπορίου, για την ανάπτυξη/αναβάθμιση και διαχείριση ηλεκτρονικού καταστήματος»: άρθρο 222 Ν. 4782/21, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 72 Ν.4864/21
Σχετική και η Α.Α.Δ.Ε. Ο. ΔΕΑΦ 1110885 ΕΞ 2021/10.12.2021
λδ) Ενίσχυση που καταβάλλεται στο πλαίσιο της δράσης «Επιχορήγηση επιχειρήσεων παροχής λογιστικών και φοροτεχνικών υπηρεσιών»: άρθρο 73 Ν.4864/21
Σχετική και η Α.Α.Δ.Ε. Ο. ΔΕΑΦ 1110885 ΕΞ 2021/10.12.2021
λε) Έξοδα κηδείας που καταβάλλονται από την 1η Οκτωβρίου 2021: άρθρο 55 Ν.4876/21, Α.Α.Δ.Ε. Ο. ΔΕΑΥ 1000076 ΕΞ 2022/31.12.2021
Έξοδα κηδείας των προσώπων που κηδεύονται δημοσία δαπάνη: άρθρο 40 ν.5028/23, Α.Α.Δ.Ε. Ο.3016/14.03.2023
λστ) Επιχορήγηση Φιλανθρωπικού Σωματείου «Ελεήμων Εταιρεία Αθηνών Γηροκομείο-Πτωχοκομείο»: άρθρο 97 παρ.2 Ν.4876/21, Α.Α.Δ.Ε. Ο. ΔΕΑΥ 1000076 ΕΞ 2022/31.12.2021
λζ) Ενίσχυση που καταβάλλεται στο πλαίσιο των δράσεων «Έκτακτη επιχορήγηση των περισσότερο πληττόμενων από την πανδημία επιχειρήσεων ψυχαγωγίας, διοργάνωσης εκδηλώσεων και εκθέσεων, τροφοδοσίας εκδηλώσεων, παροχής υπηρεσιών γυμναστηρίου και σχολής χορού» και «Επιχορήγηση υφιστάμενων επιχειρήσεων που έχουν πληγεί από την πανδημία, σε περιοχές που υπέστησαν μεγάλες φυσικές καταστροφές»: άρθρο 9 Ν. 4890/22, όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 94 του Ν.4914/22 και το άρθρο 84 του ν.4982/22. (Α.Α.Δ.Ε. Ο.ΔΕΑΦ 1108406 ΕΞ 2022/25.10.2022)
λη) Ενισχύσεις που καταβάλλονται στο πλαίσιο των δράσεων για την προώθηση της ηλεκτροκίνησης: άρθρο 92 του Ν.4915/22
λθ) Έκτακτη ενίσχυση της κτηνοτροφικής παραγωγής στη νησιωτική Ελλάδα που πλήττεται λόγω των σημαντικών αυξήσεων του κόστους εισροών: άρθρο 113 του Ν.4926/22
λι) Έκτακτη οικονομική ενίσχυση λογαριασμών ηλεκτρικού ρεύματος οικιακών καταναλωτών: άρθρο 36 του Ν. 4936/22
λκ) Οικονομική αποζημίωση για Προσωπικό Βοηθό για άτομα με αναπηρία» (παρ. 3 άρθρο 37 του ν. 4837/2021, όπως τροποποιήθηκε από την παρ. 1 άρθρο 58 του ν. 4940/22)
Σχετική και η Α.Α.Δ.Ε. Ο Δ.Ε.Ε. Α 1054917 ΕΞ 2022/20.06.2022
μ) Οικονομική ενίσχυση, με τη μορφή άμεσης επιχορήγησης στην εταιρεία «Ellinair A.E.» (άρθρο 93 του Ν. 4941/22)
μα) Οικονομική ενίσχυση μέσω της δράσης «North Evia- Samos Pass» για την στήριξη του εγχώριου τουρισμού στη Σάμο και τη Βόρεια Εύβοια (ΚΥΑ 3603/28.06.2022 (ΦΕΚ 3347/28.06.2022 τεύχος Β'))
μβ) Ενίσχυση που καταβάλλεται στο πλαίσιο της δράσης «Έκτακτη επιχορήγηση σε επιχειρήσεις που έχουν πληγεί από την επίθεση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και τις διεθνείς κυρώσεις που επιβλήθηκαν» (άρθρο 68 Ν.4949/22) (Α.Α.Δ.Ε. Ο ΔΕΕΦ Α 1063211 ΕΞ 2022/13.07.2022)
μγ) Αποζημίωση ειδικού σκοπού εργαζομένων σε επιχειρήσεις επεξεργασίας και εμπορίου γούνας (παρ. 4 άρθρο 79 Ν.4949/22) (Α.Α.Δ.Ε. Ο ΔΕΕΦ Α 1063211 ΕΞ 2022/13.07.2022)
Ενίσχυση που καταβάλλεται στο πλαίσιο της χρηματοδοτούμενης από το Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης 2021-2025 δράσης «2ος κύκλος: Έκτακτη Επιχορήγηση σε επιχειρήσεις του κλάδου γούνας που έχουν πληγεί από την επίθεση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και τις διεθνείς κυρώσεις που επιβλήθηκαν» (άρθρο 122 ν.5043/23) (Α.Α.Δ.Ε. Ο. 3036/25.04.2023)
μδ) Οικονομική ενίσχυση του προγράμματος «Τουρισμός για όλους» (παρ.3 άρθρο 45 Ν. 4933/22, όπως προστέθηκε από το άρθρο 56 του Ν. 4955/22) (παρ.2 άρθρο 1 ΚΥΑ 13958/11.07.2022 (ΦΕΚ 3652/12.07.2022 τεύχος Β'), όπως τροποποιήθηκε από την ΚΥΑ 14803/22.07.2022 (ΦΕΚ 3949/26.07.2022 τεύχος Β')
με) Ποσό επιστροφής Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης πετρελαίου εσωτερικής καύσης (DIESEL) κινητήρων που χρησιμοποιείται αποκλειστικά στη γεωργία (άρθρο 183 Ν.4964/22) (Α.Α.Δ.Ε. Ο. ΔΕΑΥ 1071691 ΕΞ 2022/05.08.2022)
μστ) Ποσοστό των εσόδων που χρησιμοποιείται για τη χρηματοδότηση αθλητικών ομάδων και την επιχορήγηση των Ειδικών Επιτροπών του άρθρου 53 του ν. 2725/1999 (Α΄ 121), από τα φορολογικά έσοδα τυχερών παιγνίων για τα έτη 2021, 2022 και 2023 (παρ. 2 άρθρο δέκατο έκτο ν. 4787/21, όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 20 του ν.5000/22 και από την παρ.2 του άρθρου 44 του ν.5013/23)
μζ) Οικονομική ενίσχυση από τον κρατικό προϋπολογισμό με σκοπό την κάλυψη μέρους του αυξημένου κόστους των νοικοκυριών λόγω της σημαντικής αύξησης του δείκτη τιμών καταναλωτή (άρθρο 115 παρ.4 ν.5007/22) (Α.Α.Δ.Ε. Ο. 3268/30.12.2022) [ΚΥΑ 1170/19.01.2023 (ΦΕΚ 242/20.01.2023 τεύχος Β’)] (Υπ. Ψηφιακής Διακυβέρνησης 6147 ΕΞ 2023/09.02.2023)
μη) Αποζημιώσεις δικηγόρων νομικής βοήθειας που προκύπτουν από ειδικά γραμμάτια που έχουν εκδοθεί από 1.1.2019 έως 31.12.2022 (παρ.4 άρθρο 69 ν.5016/23)
μθ) Έκτακτη προσωρινή στήριξη σε γεωργούς και ΜΜΕ που πλήττονται ιδιαίτερα από τις επιπτώσεις της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία (άρθρο 72 ν.5016/23)
μι) Επίδομα εορτών Πάσχα 2023 των εργαζομένων στις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον κλάδο της γουνοποιΐας και πλήττονται από τις συνέπειες του πολέμου στην Ουκρανία, για το χρονικό διάστημα αναστολής της σύμβασης εργασίας (παρ.2 άρθρο 92 ν.5018/23)
μκ) Ενισχύσεις που λαμβάνουν οι δικαιούχοι:
α) ως αποζημιώσεις που προκύπτουν από την επιβολή κτηνιατρικών μέτρων εξυγίανσης του ζωικού κεφαλαίου,
β) βάσει του Μέτρου 3.4.3 «Χρηματική αποζημίωση των φορέων εκμετάλλευσης του τομέα αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας για το διαφυγόν εισόδημά τους και για το πρόσθετο κόστος που προέκυψε λόγω της διατάραξης της αγοράς η οποία προκλήθηκε από τον επι- θετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και τις επιπτώσεις της στην εφοδιαστική αλυσίδα της αλιείας και της υδατοκαλλιέργειας» και
γ) βάσει της ανακοίνωσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (2022/C 426/01) «Προσωρινό πλαίσιο για τη λήψη μέτρων κρατικής ενίσχυσης με σκοπό τη στήριξη της οικονομίας μετά την επίθεση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας» (άρθρο 47 ν.5035/23)
μλ) Έκτακτη εφάπαξ οικονομική ενίσχυση σε συνταξιούχους του Ηλεκτρονικού Εθνικού Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (e-Ε.Φ.Κ.Α.), στους οποίους καταβλήθηκε κύρια σύνταξη γήρατος, αναπηρίας ή θανάτου μηνός Δεκεμβρίου 2022 (παρ.3 άρθρο 80 ν.5036/23)
ν) Από το φορολογικό έτος 2023 και εξής: Έξοδα κίνησης προέδρων συμβουλίων δημοτικών κοινοτήτων και προέδρων δημοτικών κοινοτήτων (άρθρο 80Α ν.3852/10, όπως προστέθηκε από το άρθρο 13 του ν.5043/23) (Α.Α.Δ.Ε. Ο. 3036/25.04.2023)
VI. Συνέπειες συμψηφισμού
α) Μέχρι την ολοκλήρωση της διαδικασίας συμψηφισμού και τη λογιστική τακτοποίηση αυτού οι συγκεκριμένες οφειλές που έχουν αποσβεσθεί με τη δήλωση συμψηφισμού δεν αναζητούνται από το Δήμο και δεν λαμβάνονται υπόψη για έκδοση ειδοποιήσεων, χορήγηση Ενημερότητας, λήψη μέτρων κ.λπ.. (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
β) Με την αποδοχή της δήλωσης συμψηφισμού ή με τον αυτεπάγγελτο συμψηφισμό επέρχεται απόσβεση των αμοιβαίων απαιτήσεων κατά το ποσό που η μία καλύπτει την άλλη και μάλιστα από το χρόνο που αυτές συνυπήρξαν (αναδρομικά) με την επιφύλαξη των άρθρων 139 και 144 του Ν. 4270/2014 και δεν υπολογίζονται τυχόν προσαυξήσεις εκπρόθεσμης καταβολής από την ημερομηνία αυτή και μέχρι την ολοκλήρωση της διαδικασίας. (άρθρο 75 παρ.4 ν.4978/22) (ΠΟΛ 1136/07.10.2010) (ΠΟΛ 1022/24.01.2012) (άρθρο 441 ΑΚ)
Αν η υποβολή της δήλωσης συμψηφισμού και η αποδοχή αυτής γίνει μέχρι την ημερομηνία λήξης της προθεσμίας υποβολής της δήλωσης καταβολής εσόδου, δεν υπολογίζονται κατά τον συμψηφισμό τυχόν πρόσθετοι φόροι εκπροθέσμου υποβολής αυτής, ενώ αν αυτή υποβληθεί και γίνει αποδεκτή μετά την προθεσμία υποβολής της δήλωσης του εσόδου αυτά υπολογίζονται. (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
γ) Επί πλέον ο οφειλέτης δικαιούται του χορηγούμενου από το νόμο ποσοστού ή ποσού έκπτωσης επί της οφειλής του (εφόσον ο όρος αυτός υφίσταται επί του χρηματικού καταλόγου) αν η απαίτησή του κατά του Δημοσίου καλύπτει ολόκληρη την οφειλή και η ημερομηνία απόσβεσης προσδιορίζεται στα χρονικά πλαίσια ισχύος της έκπτωσης. (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
VII.Χρόνος γένεσης- απόσβεσης απαιτήσεων
i. Χρόνος γένεσης απαίτησης
Η εκκαθαρίζουσα αρχή οφείλει, εκτός των άλλων που παραπάνω αναφέρονται, να αναγράφει επί του τίτλου πληρωμής την ημερομηνία γέννησης της απαίτησης κατά του Δημοσίου.
Ο χρόνος αυτός είναι συνήθως προγενέστερος του χρόνου έκδοσης του τίτλου πληρωμής και δεν σχετίζεται με το χρόνο διάθεσης της πίστωσης για την πληρωμή της συγκεκριμένης απαίτησης. Ο χρόνος γέννησης της απαίτησης κατά του Δημοσίου των Χ.Ε.Π. είναι η ημερομηνία έκδοσης των παραστατικών στοιχείων.
Για παράδειγμα:
α) Σε απαίτηση κατά του Δημοσίου για παρακρατηθέντα φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων το χρονικό σημείο γέννησης της αξίωσης του δικαιούχου - φορολογούμενου είναι η δευτέρα Ιανουαρίου (02/01) του επομένου ημερολογιακού έτους μετά από το έτος παρακράτησης και εκεί ανατρέχουν τα αποτελέσματα του συμψηφισμού (Γνωμ. 680/1980 Ν.Σ.Κ.).
β) Σε απαίτηση για επιστροφή εξαρχής αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών η αξίωση γεννάται από την ημέρα της καταβολής τους (Γνωμ. 481/1981/1973 Ν.Σ.Κ.).
γ) Σε απαίτηση για επιστροφή αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών φόρων ή άλλων εσόδων εξαιτίας επιγενόμενου λόγου η αξίωση γεννάται από την ημέρα γένεσης του λόγου της επιστροφής (π.χ. ανακλητική δήλωση, ανακλητική διοικητική απόφαση, δικαστική απόφαση κ.λπ.). (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
ii. Χρόνος απόσβεσης απαιτήσεων
Όταν προταθεί ο συμψηφισμός, οι αμοιβαίες απαιτήσεις αποσβέννυνται, στο μέτρο κατά το οποίο καλύπτονται, από το χρόνο που συνυπήρξαν, λόγω δε της αναδρομικής ενέργειας της απόσβεσης, η κύρια απαίτηση καθίσταται ουσιαστικά αβάσιμη. (Ελ.Συν. Τμ. 7 Πράξη 3/2011)
Επί μη αυτεπάγγελτου συμψηφισμού, η απόσβεση των απαιτήσεων επέρχεται με την αποδοχή της δήλωσης συμψηφισμού. (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
VIII.Διαδικασία συμψηφισμού
i. Με δήλωση του οφειλέτη
α) Δήλωση συμψηφισμού
Ο συμψηφισμός προτείνεται με δήλωση του οφειλέτη που υποβάλλεται στην υπηρεσία του Δήμου, η οποία είναι αρμόδια για την είσπραξη του χρέους. (άρθρο 75 παρ.2 ν.4978/22)
Η δήλωση του οφειλέτη για συμψηφισμό της απαίτησης κατά του Δήμου, κοινοποιείται στην εκκαθαρίζουσα την απαίτηση υπηρεσία, η οποία υποχρεούται σε άμεση απόδοση του συμψηφισθέντος ποσού. (άρθρο 75 παρ.2 ν.4978/22)
Μαζί με τη δήλωση συμψηφισμού προσκομίζεται έγγραφο της εκκαθαρίζουσας υπηρεσίας από το οποίο προκύπτει προσδιορισμός της απαίτησης κατά του Δήμου. (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
β) Εξόφληση οφειλών με βάση χρεωστική Δήλωση καταβολής εσόδων στο Δήμο, κατόπιν δήλωσης συμψηφισμού
Με τις προϋποθέσεις των παρ. 1 και 2 του άρθρου 75 του ν.4978/22, επιτρέπεται ο συμψηφισμός απαιτήσεων κατά του Δήμου με χρέη προς το Δήμο που καταβάλλονται με ταυτόχρονη υποβολή δήλωσης φόρου ή άλλου εσόδου. Η δήλωση συμψηφισμού, η οποία υποβάλλεται μετά τη λήξη της προθεσμίας υποβολής της δήλωσης που αναφέρεται στο προηγούμενο εδάφιο, δεν απαλλάσσει τον οφειλέτη από τις συνέπειες της εκπρόθεσμης υποβολής της. (άρθρο 75 παρ.3 ν.4978/22)
Ο συμψηφισμός αυτός διενεργείται κατόπιν δήλωσης συμψηφισμού του δικαιούχου της απαίτησης κατά του Δήμου, η οποία γίνεται αποδεκτή μόνο εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις που παραπάνω αναφέρονται και εφόσον δεν υπάρχουν ήδη βεβαιωμένα χρέη, τα οποία συμψηφίζονται υποχρεωτικά κατά προτεραιότητα αυτεπάγγελτα, όπως παραπάνω αναφέρεται. (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
Μετά τον αυτεπάγγελτο συμψηφισμό ο δικαιούχος προτείνει σε συμψηφισμό τυχόν υπόλοιπα ποσά χρηματικών απαιτήσεων αυτού κατά του Δήμου, με Δηλώσεις καταβολής εσόδων της επιλογής του. (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
Στην περίπτωση που οφειλέτης επιθυμεί την υποβολή χρεωστικής δήλωσης με ταυτόχρονο συμψηφισμό απαιτήσεών του κατά του Δήμου, η δήλωση υποβάλλεται σε έντυπη μορφή και ακολουθείται η εξής διαδικασία:
1. Η υποβολή της δήλωσης συνοδεύεται με δήλωση συμψηφισμού, προσκομίζοντας βεβαίωση, με την οποία αποδεικνύεται η απαίτησή του κατά του Δήμου. (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
2. Ο Δήμος ελέγχει τη συνδρομή των προϋποθέσεων για την αποδοχή του συμψηφισμού, λαμβάνοντας υπόψη τις βεβαιωμένες οφειλές (ληξιπρόθεσμες ή μη) του οφειλέτη, οι οποίες προηγούνται στο συμψηφισμό και προτείνει την αποδοχή ή μή του συμψηφισμού, εν όλω ή εν μέρει. (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
3. Ο Προϊστάμενος της αρμόδιας υπηρεσίας αποφασίζει για τη δυνατότητα ή μή αποδοχής του προτεινόμενου συμψηφισμού, εν όλω ή εν μέρει και ενημερώνει τον οφειλέτη σχετικά. (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
4. Στην περίπτωση που η αποδοχή του αιτήματος συμψηφισμού καλύπτει το σύνολο του οφειλόμενου ποσού, η δήλωση γίνεται αποδεκτή και παραλαμβάνεται χωρίς την καταβολή του οφειλόμενου ποσού. Εννοείται ότι το δικαίωμα συμψηφισμού αφορά το ποσό του οφειλόμενου ποσού που πρέπει να καταβληθεί με την υποβολή της δήλωσης, σε περίπτωση που προβλέπεται δυνατότητα καταβολής του οφειλόμενου ποσού σε δόσεις.
Σε περίπτωση που ο συμψηφισμός αφορά μέρος του οφειλόμενου βάσει της δήλωσης ποσού, η δήλωση παραλαμβάνεται με την προϋπόθεση ότι ο οφειλέτης καταβάλλει το υπόλοιπο του οφειλόμενου ποσού. (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
5. Σε περίπτωση που δεν είναι τεχνικά δυνατή η λήψη της απόφασης αποδοχής ή μή του αιτήματος συμψηφισμού κατά το χρόνο προσκόμισης στο Δήμο της δήλωσης απόδοσης του οφειλόμενου ποσού και της δήλωσης συμψηφισμού, ο οφειλέτης ενημερώνεται σχετικά, καθώς και για το χρόνο λήψης της απόφασης αυτής. Για το λόγο αυτό και την αποφυγή επιβολής κυρώσεων (προσαύξησης ή προστίμου) είναι σκόπιμο οι οφειλέτες να προσέρχονται στο Δήμο ορισμένες ημέρες πριν την καταληκτική ημερομηνία υποβολής της δήλωσης. (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
6. Σε περίπτωση μη αποδοχής του αιτήματος, ο λόγος απόρριψης του αιτήματος αναγράφεται επί της απόφασης περί μη αποδοχής και υπογράφεται από τον εισηγητή, και τον Προϊστάμενο της υπηρεσίας. (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
7. Η μη έγκαιρη ενημέρωση του υπόχρεου για την αποδοχή του αιτήματος συμψηφισμού δεν απαλλάσσει αυτόν από την υποχρέωση καταβολής του οφειλόμενου ποσού μέσα στις νόμιμες προθεσμίες. (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
ii. Αυτεπάγγελτα
α) Διαδικασία
Σε περίπτωση που υφίστανται βεβαιωμένα χρέη στο Δήμο, ληξιπρόθεσμα ή μη, ανεξαρτήτως εάν έχουν υπαχθεί σε νομοθετική ρύθμιση ή σε διευκόλυνση τμηματικής καταβολής ή τελούν σε αναστολή και από τα στοιχεία που υπάρχουν αποδεικνύεται η απαίτηση του οφειλέτη κατά του Δήμου ο συμψηφισμός ενεργείται αυτεπάγγελτα με πράξη του προϊσταμένου της υπηρεσίας. (ΠΟΛ 1022/24.01.2012) (άρθρο 75 παρ.2 ν.4978/22)
Το έγγραφο του προϊσταμένου για αυτεπάγγελτο συμψηφισμό κοινοποιείται στην εκκαθαρίζουσα την απαίτηση υπηρεσία, η οποία υποχρεούται σε άμεση απόδοση του συμψηφισθέντος ποσού. (άρθρο 75 παρ.2 ν.4978/22)
Με τις ανωτέρω διατάξεις του άρθρου 83 του Κ.Ε.Δ.Ε. (ήδη άρθρου 75 του ν.4978/22), που εφαρμόζεται και στους ΟΤΑ, παρέχεται σε αυτούς το διαπλαστικό δικαίωμα συμψηφισμού τυχόν ανταπαίτησης τους έναντι απαίτησης του πιστωτή τους, που ασκείται αυτεπαγγέλτως, με μόνη την ύπαρξη βέβαιης, εκκαθαρισμένης και ληξιπρόθεσμης κατά το ουσιαστικό δίκαιο ανταπαίτησής τους, χωρίς περαιτέρω να απαιτείται να είναι αυτή ταμειακώς βεβαιωμένη και ληξιπρόθεσμη κατά το άρθρο 5 του Κ.Ε.Δ.Ε.. Το δικαίωμα δε αυτό ασκείται, εφόσον συντρέχουν οι ουσιαστικές προϋποθέσεις (Α.Κ. 440), τόσο κατά το στάδιο εκκαθάρισής της σχετικής απαίτησης του πιστωτή του, με την έκδοση του νομίμου τίτλου πληρωμής, όσο και κατά το στάδιο καταβολής της, με την εξόφληση του οικείου τίτλου πληρωμής, αφού ο συμψηφισμός δεν συνιστά απλώς μέσο ικανοποιήσεως της υφισταμένης ανταπαιτήσεως, αλλά και λόγο αποσβέσεως της κυρίας απαιτήσεως (Α. Γεωργιάδη - Κ. Σταθόπουλου, Αστικός Κώδικας, άρθρο 440 επ.) κατά το ουσιαστικό δίκαιο. (Ελ.Συν. Τμ. 7 Πράξη 3/2011)
Επομένως, ανταπαίτηση ΟΤΑ που αφορά στην είσπραξη ενιαίου ανταποδοτικού τέλους και φόρου ηλεκτροδοτούμενων χώρων, αντιτάσσεται υποχρεωτικά σε συμψηφισμό, έναντι απαιτήσεως του οφειλέτη του για την επιστροφή αχρεωστήτως καταβληθεισών τελών και φόρων, είτε κατά το στάδιο έκδοσης, από την οικεία λογιστική υπηρεσία, του σχετικού χρηματικού εντάλματος επιστροφής τους, είτε κατά το στάδιο εξόφλησής του από την οικεία ταμιακή υπηρεσία, με μόνη την ολοκλήρωση της υπό ευρεία εννοία βεβαίωσής τους, που συντελείται, τόσο για το ενιαίο ανταποδοτικό τέλος, όσο και για το φόρο ηλεκτροδοτούμενων χώρων, στις περιπτώσεις που συνεισπράττονται από τη Δ.Ε.Η. τέλη καθαριότητος και φωτισμού, με την εγγραφή του υποχρέου στον οικείο κατάλογο της Δ.Ε.Η. και ισχύει για όσο χρόνο ισχύει η απόφαση του οικείου δημοτικού συμβουλίου που εκδίδεται για την επιβολή τους και τον καθορισμό του σχετικού συντελεστή χρέωσης και διαρκεί η διαδικασία ολοκλήρωσης της είσπραξής τους, χωρίς να απαιτείται η σύνταξη χρηματικού καταλόγου από τον οικείο ΟΤΑ, επιφέρει δε την απόσβεση της κύριας απαίτησης, στο βαθμό που την καλύπτει, αναδρομικά, από το χρόνο που συνυπήρξε με την ανταπαίτηση και καθιστά, κατά το μέρος αυτό, τη σχετική αξίωση για ικανοποίησή της ουσιαστικά αβάσιμη. (Ελ.Συν. Τμ. 7 Πράξη 3/2011)
Σε περίπτωση έκδοσης προσωρινής διαταγής κατ' άρθρο 5 του ν. 3869/2010, όπως ισχύει, με περιεχόμενο την «αναστολή των καταδιωκτικών μέτρων κατά του οφειλέτη και τη διατήρηση της πραγματικής και νομικής κατάστασης της περιουσίας του», χωρίς να περιλαμβάνεται σε αυτή ρητή απαγόρευση διενέργειας συμψηφισμού απαιτήσεων του οφειλέτη και των δανειστών του, είναι επιτρεπτός, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 83 του ν. δ. 356/1974 (Α' 90, Κ.Ε.Δ.Ε.) (ήδη άρθρου 75 ν.4978/22), ο αυτεπάγγελτος συμψηφισμός ανταπαιτήσεων οφειλέτη σε βάρος του Δημοσίου με απαιτήσεις του Δημοσίου κατ' αυτού, μέχρι το ύψος που αυτές καλύπτονται, εφόσον οι προϋποθέσεις του συμψηφισμού συνέτρεξαν πριν από την υποβολή της αίτησης για την υπαγωγή στον ν. 3869/2010, κατ' ανάλογη εφαρμογή του άρθρου 36 του ν. 3588/2007 (Πτωχευτικού Κώδικα), δυνάμει του άρθρου 15 του ν. 3869/2010, κατά τα ειδικότερα εκτιθέμενα στη ΓνΝΣΚ 219/2017. (ΠΟΛ 1037/05.03.2018)
β) Εξαίρεση χρηματικών απαιτήσεων από αυτεπάγγελτο συμψηφισμό
Με απόφαση του Διοικητή της ΑΑΔΕ καθορίζονται οι προϋποθέσεις και η ειδικότερη διαδικασία, με την τήρηση των οποίων εξαιρούνται από τον αυτεπάγγελτο συμψηφισμό χρηματικές απαιτήσεις του οφειλέτη έναντι του Δημοσίου με βεβαιωμένα αλλά μη ληξιπρόθεσμα χρέη του προς το Δημόσιο. (άρθρο 75 παρ.7 ν.4978/22)
Κανονιστικές αποφάσεις ή άλλες διοικητικές πράξεις που έχουν εκδοθεί κατ’ εξουσιοδότηση διατάξεων του ν.δ. 356/1974 ή του ΚΕΔΕ, όπως ισχύει μέχρι τη δημοσίευση του ν.4978/22, εξακολουθούν να ισχύουν. (άρθρο 85 παρ.2 ν.4978/22) (Κ.Ε.Α.Ο. εγκ.35/282586/Σ.714/07.06.2023)
Κατ' εξουσιοδότηση του άρθρου 83 του προϊσχύοντος ΚΕΔΕ (ν.δ.356/74) είχε δημοσιευθεί η υπ' αριθ. ΔΠΕΙΣ Α 1120401 ΕΞ 2013/30.07.2013 (ΦΕΚ 1867/30.07.2013 τεύχος Β') Απόφαση Υπ. Οικ. στην οποία, όπως συμπληρώθηκε από την Απόφαση Υπ. Οικ. Αριθμ. ΔΠΕΙΣ Α 1116352 ΕΞ 2014/13.08.2014 (ΦΕΚ 2215/13.08.2014 τεύχος Β'), την Α.Α.Δ.Ε. Α.1084/23.06.2022 (ΦΕΚ 3275/24.06.2022 τεύχος Β'), το άρθρο 1 της Α.Α.Δ.Ε. Α.1085/24.06.2022 (ΦΕΚ 3491/05.07.2022 τεύχος Β') και την Α.Α.Δ.Ε. Α.1109/20.07.2023 (ΦΕΚ 4711/27.07.2023 τεύχος Β'), ορίζονται τα εξής:
"1.Οι προϋποθέσεις οι οποίες πρέπει να πληρούνται σωρευτικά για να εξαιρεθούν από τον αυτεπάγγελτο συμψηφισμό χρηματικές απαιτήσεις του οφειλέτη έναντι του Δημοσίου με βεβαιωμένα αλλά μη ληξιπρόθεσμα χρέη του προς το Δημόσιο είναι οι ακόλουθες:
α) Οι οφειλέτες ανήκουν σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ στους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης.
β) Η εξαίρεση από το συμψηφισμό αφορά αποκλειστικά σε βεβαιωμένες αλλά μη ληξιπρόθεσμες οφειλές των οφειλετών προς το Δημόσιο, οι οποίες προέρχονται αποκλειστικά από μη φορολογικά έσοδα.
γ) Η εξαίρεση παρέχεται για ορισμένο χρονικό διάστημα, το οποίο δεν μπορεί να υπερβαίνει τους τρεις (3) μήνες.
δ) Η εξαίρεση παρέχεται στο πλαίσιο συνολικής συμφωνίας διευθέτησης της οφειλής προς το Δημόσιο.
2.Η ειδικότερη διαδικασία για τη χορήγηση της εξαίρεσης από τον αυτεπάγγελτο συμψηφισμό είναι η έκδοση πράξης ατομικού χαρακτήρα του Γενικού Γραμματέα Δημοσίων Εσόδων στην οποία περιέχεται η ειδική αιτιολόγηση για τη συνδρομή των όρων της παρούσας.
3. Χρηματικές απαιτήσεις οφειλετών έναντι του Δημοσίου εξαιρούνται από τον αυτεπάγγελτο συμψηφισμό με βεβαιωμένες μη ληξιπρόθεσμες οφειλές αυτών που έχουν προκύψει από την εκκαθάριση του Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων (Ε.Ν.Φ.Ι.Α.) έτους 2014. Η ανωτέρω εξαίρεση παρέχεται μέχρι και την 30-9-2014.
4. Χρηματικές απαιτήσεις οφειλετών έναντι του Δημοσίου για επιστροφή ποσών τα οποία αποδίδονται στο Δημόσιο από κατασχέσεις που έχει επιβάλει εις βάρος τους εις χείρας τρίτου εξαιρούνται από τον αυτεπάγγελτο συμψηφισμό με βεβαιωμένες μη ληξιπρόθεσμες κατά τον χρόνο της επιστροφής οφειλές, εφόσον η απόδοση από τον τρίτο διενεργήθηκε μετά την απόσβεση των οφειλών για τις οποίες επιβλήθηκε η κατάσχεση.
5. Χρηματικές απαιτήσεις οφειλετών έναντι του Δημοσίου εξαιρούνται από τον αυτεπάγγελτο συμψηφισμό με βεβαιωμένες μη ληξιπρόθεσμες οφειλές αυτών που προκύπτουν από την επιστροφή της ενίσχυσης της επιστρεπτέας προκαταβολής σύμφωνα με το άρθρο τρίτο της από 30/03/2020 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου (Α’ 75), η οποία κυρώθηκε με το άρθρο 1 του ν. 4684/2020 (Α’ 86),και τις κατ’ εξουσιοδότηση αυτού Κοινές Αποφάσεις των Υπουργών Οικονομικών και Ανάπτυξης και Επενδύσεων
6. Χρηματικές απαιτήσεις του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων έναντι του Δημοσίου εξαιρούνται από τον αυτεπάγγελτο συμψηφισμό με βεβαιωμένες μη ληξιπρόθεσμες οφειλές αυτού στη Φορολογική Διοίκηση"
Δεν επιτρέπεται ο αυτεπάγγελτος συμψηφισμός χρηματικών απαιτήσεων, που επιδικάζονται σε βάρος του Ελληνικού Δημοσίου από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 41 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για την Προστασία των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, λόγω διαπίστωσης παραβιάσεων της Σύμβασης αυτής ή των Πρωτοκόλλων της, με την εξαίρεση των απαιτήσεων που επιδικάζονται για την παραπάνω αιτία προς αποκατάσταση υλικής ζημίας. (άρθρο 75 παρ.6 ν.4978/22)
IX. Συμψηφισμός παραγεγραμμένων απαιτήσεων
i. Απαιτήσεις των Δήμων
Απαίτηση του Δήμου παραγεγραμμένη αντιτάσσεται σε συμψηφισμό για μια τριετία από τη συμπλήρωση της παραγραφής. (άρθρο 75 παρ.2 ν.4978/22)
ii. Απαιτήσεις κατά των Δήμων
Η παραγραφείσα απαίτηση κατά του Δήμου δεν αντιτάσσεται για συμψηφισμό.
Κάθε ποσό που κατέβαλε ο Δήμος μετά την παραγραφή της απαιτήσεως κατ' αυτού, έστω και αν γνώριζε την παραγραφή, δικαιούται να το αναζητήσει.
Παραίτηση του Δήμου από τη συμπληρωμένη παραγραφή ή η με οποιονδήποτε τρόπο αναγνώριση από αυτό της παραγεγραμμένης απαίτησης είναι άκυρη.
Η παραγραφή λαμβάνεται υπόψη αυτεπάγγελτα από τα δικαστήρια. (άρθρο 144 Ν. 4270/2014)
X.Απαράδεκτο του συμψηφισμού
Δεν επιτρέπεται συμψηφισμός:
-κατά απαίτησης η οποία προέρχεται από αδίκημα που διαπράχθηκε από δόλο. (άρθρο 450 ΑΚ)
- αν ο οφειλέτης παραιτήθηκε προκαταβολικά από αυτόν. (άρθρο 450 ΑΚ)
- κατά ακατάσχετης απαίτησης. (άρθρο 451 ΑΚ)
- κατά οφειλόμενου μισθού υπαλλήλου με απαίτησή του εργοδότη κατά του εργαζομένου εφόσον ο μισθός αυτός είναι απολύτως αναγκαίος για την διατροφή του εργαζομένου και της οικογένειάς του.
Η απαγόρευση αυτή δεν ισχύει για το συμψηφισμό με απαίτηση που έχει ο εργοδότης λόγω ζημίας που του προξένησε ο εργαζόμενος με δόλο κατά την εκτέλεση της σύμβασης εργασίας. (άρθρο 664 ΑΚ)
XI. Συμψηφισμός σε περίπτωση περισσότερων χρεών
i.Γενικά
Αν ο οφειλέτης έχει περισσότερα χρέη προς το δανειστή και αυτός δεν συμφωνεί ως προς το χρέος που πρέπει να συμψηφιστεί, εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις για την καταβολή σε περίπτωση περισσότερων χρεών. (άρθρο 452 ΑΚ)
ii. Υπόδειξη του οφειλέτη
Όταν ο οφειλέτης έχει περισσότερα χρέη, υποδεικνύει, κατά τον χρόνο της καταβολής, το χρέος που θέλει να πιστωθεί. (άρθρο 3 παρ.3 ν.4978/22)
Το Δημόσιο δύναται, εάν δεν συμφωνεί προς το επιλεγέν από τον οφειλέτη χρέος, να το δηλώσει αμελλητί προς τον προτείνοντα τον συμψηφισμό οφειλέτη. (ΓνΝΣΚ 356/1979).
Αν ο δανειστής εναντιωθεί, με μονομερώς γνωστοποιητέα δήλωση, η οποία γίνεται αμελλητί προς τον προτείναντα, μεταβάλλεται η κατεύθυνση του συμψηφισμού, με την ανταπαίτηση να καταλογίζεται σύμφωνα με το άρθρο 422 του Α.Κ. (ΓνΝΣΚ 356/1979)
iii. Αυτεπάγγελτος συμψηφισμός
Όταν ο οφειλέτης δεν υποδεικνύει ή η πίστωση διενεργείται χωρίς τη βούλησή του, όπως στην περίπτωση λήψης διοικητικών ή αναγκαστικών μέτρων ή συμψηφισμού που χωρεί αυτεπαγγέλτως, η ταμειακή υπηρεσία πιστώνει οποιαδήποτε οφειλή. (άρθρο 3 παρ.3 ν.4978/22)
XII. Έκδοση συμψηφιστικών ενταλμάτων για τακτοποίηση εκκρεμοτήτων συνεπεία κατασχέσεων
Με την έκδοση συμψηφιστικών ενταλμάτων τακτοποιούνται εκκρεμότητες στη δημοσιονομική διαχείριση των Ο.Τ.Α. α' και β' βαθμού και τα λοιπά Ν.Π.Δ.Δ., συνεπεία κατασχέσεων σε βάρος τους.
Με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών δύναται να καθορίζονται και άλλες περιπτώσεις τακτοποίησης εκκρεμοτήτων με την έκδοση συμψηφιστικών ενταλμάτων.
Ειδικά για τους Ο.Τ.Α. α' και β' βαθμού και τα Ν.Π.Δ.Δ. αυτών, οι λοιπές περιπτώσεις τακτοποίησης εκκρεμοτήτων με την έκδοση συμψηφιστικών ενταλμάτων, καθορίζονται με κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών και Οικονομικών. (άρθρο 69Ε Ν.4270/14, όπως προστέθηκε με την παρ. 24 του άρθρου 10 του Ν. 4337/15 και συμπληρώθηκε με το άρθρο 75 του Ν.4483/17)
Δεδομένου ότι για την εποπτεία των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης αρμόδιο είναι το Υπουργείο Εσωτερικών, κρίνεται σκόπιμο να προβλεφθεί ότι ειδικά για τους Ο.Τ.Α. α΄ και β΄ βαθμού και τα Ν.Π.Δ.Δ. αυτών, οι νέες αυτές περιπτώσεις τακτοποίησης εκκρεμοτήτων με την έκδοση συμψηφιστικών ενταλμάτων θα καθορίζονται με κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών και Οικονομικών. Με τον τρόπο αυτό το αρμόδιο Υπουργείο Εσωτερικών, το οποίο έχει μια γενικότερη επίγνωση των οικονομικών ζητημάτων των Ο.Τ.Α., θα μπορεί να εισηγείται ή σε κάθε περίπτωση να συναποφασίζει επί των περιπτώσεων που κρίνεται αναγκαία η ρύθμιση της δυνατότητας έκδοσης συμψηφιστικών ενταλμάτων. (Αιτιολογική Έκθεση Ν.4483/17)
Κατ' εξουσιοδότηση των ανωτέρω εκδόθηκε η ΚΥΑ 41594/05.12.2017 (ΦΕΚ 4422/15.12.2017 τεύχος Β') με την οποία ορίζεται ότι για τους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης πρώτου και δεύτερου βαθμού και τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου αυτών, επιτρέπεται κατόπιν έκδοσης των γραμματίων είσπραξης όπου απαιτείται, η έκδοση συμψηφιστικών ενταλμάτων, επιπλέον των περιπτώσεων που προβλέπονται από το νόμο για το σύνολο των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης, για τη λογιστική απεικόνιση και την τακτοποίηση:
α) Εκκρεμοτήτων λογιστικής φύσεως, μετά την ολοκλήρωση του σχετικού διαχειριστικού ελέγχου και τη σύνταξη της έκθεσης του δημοσιονομικού ελεγκτή, για το ύψος ποσού της εκκρεμότητας προς τακτοποίηση, με απαραίτητη προϋπόθεση την αδυναμία τακτοποίησης αυτής με άλλον τρόπο.
β) Παρακρατήσεων μέρους των επιχορηγήσεων που αποδίδονται σε αυτούς από την κεντρική διοίκηση, δυνάμει διατάξεων νόμου (όπως παρακρατήσεις υπέρ ασφαλιστικών ταμείων, συνδέσμων κ.ο.κ.), έπειτα από την έκδοση απόφασης απόδοσης των επιχορηγήσεων και την αναγγελία των σχετικών πιστώσεων, όπου αναφέρονται τα είδη και το ύψος των κρατήσεων.
γ) Παρακρατήσεων μέρους των εσόδων που αποδίδονται σε αυτούς από δημόσιες επιχειρήσεις ή οργανισμούς, δυνάμει διατάξεων νόμου (όπως στην περίπτωση των εσόδων που εισπράττονται μέσω της Δημόσιας Επιχείρησης Ηλεκτρισμού), έπειτα από την έκδοση σχετικού παραστατικού από την εκάστοτε δημόσια επιχείρηση ή οργανισμό, όπου αναφέρονται τα είδη και το ύψος των κρατήσεων.
δ) Οφειλών τους, που πληρώνονται είτε με παρακράτηση μέρους των επιχορηγήσεων που αποδίδονται σε αυτούς από την κεντρική διοίκηση, είτε απευθείας από τον κρατικό προϋπολογισμό, έπειτα από την έκδοση σχετικής απόφασης της κεντρικής διοίκησης, όπου αναφέρονται τα είδη και το ύψος των οφειλών.
ε) Πληρωμών δαπανών τους, που πραγματοποιούνται μέσω των Περιφερειακών Ταμείων Ανάπτυξης, και αφορούν το ΠΔΕ, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις.
XIII. Λογιστική Τακτοποίηση
Η διαδικασία με βήματα για τη λογιστική τακτοποίηση έχει ως εξής:
1.Έκδοση από τη Λογιστική Υπηρεσία του Χρηματικού Εντάλματος Πληρωμής (ΧΕΠ) για την απαίτηση του δικαιούχου, με την τήρηση της προβλεπόμενης σύννομης διαδικασίας.
2.Παράδοση του ΧΕΠ στην Ταμειακή Υπηρεσία.
3.Πριν την εξόφληση του ΧΕΠ, διενέργεια υποχρεωτικά ελέγχου από τον Ταμία, αν ο δικαιούχος έχει ληξιπρόθεσμες ή μη οφειλές προς τον Δήμο.
4.Σε περίπτωση ύπαρξης οφειλών προτάσσεται υποχρεωτικά η συμψηφιστική εξόφληση του ΧΕΠ έναντι των υποχρεώσεων του δικαιούχου.
5.Η Υπηρεσία απευθύνει έγγραφη όχληση στον δικαιούχο για να προσέλθει για την συμψηφιστική εξόφληση της απαίτησής του, έναντι των οφειλών του.
6. α. Σε περίπτωση που προσέλθει ο δικαιούχος
i. Υπογράφει τις εξοφλητικές αποδείξεις εξόφλησης του ΧΕΠ και θέτει την σφραγίδα της επιχείρησής του (ή αν είναι φυσικό πρόσωπο αναγράφει τον ΑΔΤ του) [τήρηση σύννομης διαδικασίας εξόφλησης των ΧΕΠ]
ii. Ο Ταμίας εκδίδει Γραμμάτιο Είσπραξης (Γ.Ε.) στον / στους Κ.Α. που αφορά η οφειλή του δικαιούχου, αναγράφοντας επί της Αιτιολογίας τον αριθμό του / των ΧΕΠ που εξοφλούνται συμψηφιστικά. Το αυτό πράττει και επί του κύριου σώματος του ΧΕΠ στο αναφέρει τον αριθμό του Γ.Ε., ώστε σε μελλοντικό έλεγχο ή αμφισβήτησης εξόφλησης του εν λόγω ΧΕΠ, να αποδεικνύεται ότι εξοφλήθηκε συμψηφιστικά.
iii. Παράδοση στον δικαιούχο αντί χρημάτων (επιταγής ή κατάθεσης σε λογαριασμό του) αντίγραφο του Γ.Ε. με το οποίο εξόφλησε την οφειλή του σε απόσβεση της δικαιούμενης απαίτησης. Αντίγραφο του Γ.Ε. επισυνάπτεται και συρράπτεται και στο ΧΕΠ που εξοφλήθηκε με την συμψηφιστική διαδικασία.
6. β. Σε περίπτωση αγνόησης της όχλησης,
η Υπηρεσία προέρχεται στην οίκοθεν (αυτεπάγγελτη) συμψηφιστική εξόφληση. Αντίγραφο του Γ.Ε. (σε κάθε περίπτωση) επισυνάπτεται και συρράπτεται επί του εξοφληθέντος ΧΕΠ με την τήρηση της συμψηφιστικής διαδικασίας και το πρωτότυπο Γ.Ε. αποστέλλεται επί αποδείξει στον δικαιούχο.
7. α. Αν η απαίτηση του δικαιούχου είναι μικρότερη των οφειλών του, δεν απαιτείται η προσκόμιση Αποδεικτικού Φορολογικής Ενημερότητας (ΑΦΕ) και ασφαλιστικής ενημερότητας, καθόσον μετά την συμψηφιστική εξόφληση της απαίτησης του δικαιούχου, προκύπτει και υπόλοιπο οφειλής του προς τον Δήμο.
7. β. Αντίθετα, αν η απαίτηση του δικαιούχου είναι μεγαλύτερη των οφειλών του, και μετά την συμψηφιστική εξόφληση αυτών, προκύπτει υπόλοιπο λαμβάνειν, τότε απαιτείται η προσκόμιση ΑΦΕ (ή η αυτεπάγγελτη αναζήτηση αυτού για συμψηφιστική εξόφληση απουσία του). Αν από αυτό προκύπτουν οφειλές του, η διαφορά θα κατατεθεί στην αρμόδια της φορολογίας του εισοδήματός του Δ.Ο.Υ. Σε περίπτωση μη ύπαρξης οφειλών του προς τρίτους (ΔΟΥ, ασφαλιστικά ταμεία ανάλογα με το ύψος του τίτλου πληρωμής), θα του καταβληθεί η υπερβάλλουσα της συμψηφιστικής εξόφλησης των οφειλών, του διαφορά.
[/post_tab][post_tab title="Προϊσχύον καθεστώς"]
[post_tabs]
Συμψηφισμός απαιτήσεων και οφειλών
I.Νομοθετικό πλαίσιο
II.Έννοια του συμψηφισμού
III.Αντικείμενο συμψηφισμού
IV.Προϋποθέσεις διενέργειας συμψηφισμού
V. Υπαγόμενες και μη οφειλές
i. Οφειλές προς το Δήμο που υπόκεινται σε συμψηφισμό
ii. Μη υπαγόμενες οφειλές
VI. Συνέπειες συμψηφισμού
VII.Χρόνος γένεσης- απόσβεσης απαιτήσεων
i. Χρόνος γένεσης απαίτησης
ii. Χρόνος απόσβεσης απαιτήσεων
VIII.Διαδικασία συμψηφισμού
i. Με δήλωση του οφειλέτη
ii. Αυτεπάγγελτα
IX. Συμψηφισμός παραγεγραμμένων απαιτήσεων
i. Απαιτήσεις των Δήμων
ii. Απαιτήσεις κατά των Δήμων
X.Απαράδεκτο του συμψηφισμού
XI. Συμψηφισμός σε περίπτωση περισσότερων χρεών
i.Γενικά
ii. Υπόδειξη του οφειλέτη
iii. Αυτεπάγγελτος συμψηφισμός
XII. Έκδοση συμψηφιστικών ενταλμάτων για τακτοποίηση εκκρεμοτήτων συνεπεία κατασχέσεων
XIII. Λογιστική Τακτοποίηση
I.Νομοθετικό πλαίσιο
Με την επιφύλαξη των ειδικών διατάξεων του Ν.3463/06, για την είσπραξη των εσόδων των Δήμων και των Κοινοτήτων εφαρμόζονται οι διατάξεις του Κώδικα Eισπράξεως Δημοσίων Εσόδων, όπως αυτές κάθε φορά ισχύουν. (άρθρο 167 παρ.1 Ν.3463/06)
Με τις διατάξεις του άρθρου 11 του ν. 3943/2011 (ΦΕΚ 66 Α'), οι οποίες εφαρμόζονται και από τους Δήμους και τις Περιφέρειες, τροποποιήθηκαν οι διατάξεις του άρθρου 83 του Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων «Ενέργειες και αποτελέσματα συμψηφισμού». (ΥΠ.ΕΣ.Α&Η.Δ. οικ. 29104/16.06.2011)
Συνεπώς το άρθρο 83 του ΚΕΔΕ (Ν.Δ. 356/74), όπως τροποποιήθηκε και ισχύει εφαρμόζεται και στους Δήμους.
Κατά τα λοιπά ισχύουν οι διατάξεις του Αστικού Κώδικα. (άρθρο 83 παρ.7 ΚΕΔΕ) όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 11 του Ν. 3943/2011 (ΦΕΚ 66/31.03.2011 τεύχος Α') και αναριθμήθηκε από την παρ. 9 του άρθρου 7 του Ν. 4224/13)
II.Έννοια του συμψηφισμού
Συμψηφισμός είναι η απόσβεση αμοιβαίων απαιτήσεων μεταξύ δύο προσώπων, μέσω συνυπολογισμού τους, εφόσον και στο μέτρο που αλληλοκαλύπτονται (Μιχ. Σταθόπουλου, Ενοχ.Δ.,3η έκδ.,σελ.541). (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
III.Αντικείμενο συμψηφισμού
Βέβαιη και εκκαθαρισμένη χρηματική απαίτηση του οφειλέτη κατά του Δημοσίου, η οποία αποδεικνύεται με τελεσίδικη δικαστική απόφαση ή δημόσιο έγγραφο, συμψηφίζεται με βεβαιωμένα χρέη αυτού προς το Δημόσιο. (άρθρο 83 παρ.1 ΚΕΔΕ, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 11 του Ν. 3943/2011 (ΦΕΚ 66/31.03.2011 τεύχος Α').
IV.Προϋποθέσεις διενέργειας συμψηφισμού
Γενικότερα, η απαίτηση κατά του Δήμου, που προτείνεται σε συμψηφισμό με βεβαιωμένα χρέη του δικαιούχου, πρέπει να είναι βέβαιη, εκκαθαρισμένη, να μην εξαρτάται από κάποιο όρο ή προθεσμία, να υφίσταται κατά το χρόνο της δήλωσης συμψηφισμού και να αποδεικνύεται από τελεσίδικη δικαστική απόφαση ή άλλο δημόσιο έγγραφο. (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
Σε κάθε περίπτωση υποβολής δήλωσης συμψηφισμού πρέπει να ερευνάται αν υφίστανται οι προϋποθέσεις διενέργειας συμψηφισμού που αναφέρονται παρακάτω.
Αν αυτές δεν προκύπτουν από τα στοιχεία της δήλωσης πρέπει να ζητηθούν συμπληρωματικά, διαφορετικά η δήλωση συμψηφισμού δεν γίνεται αποδεκτή. (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
Οι προϋποθέσεις διενέργειας συμψηφισμού είναι:
α) Η αμοιβαιότητα των απαιτήσεων.
Ο οφειλέτης της μίας απαίτησης (κύρια απαίτηση) να είναι δανειστής της άλλης (ανταπαίτηση) και μάλιστα κατά τον ίδιο χρόνο. (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
Ειδικότερα :
α1) Προτείνονται σε συμψηφισμό ή συμψηφίζονται αυτεπάγγελτα τα χρέη που είναι βεβαιωμένα στο Δημόσιο (σε κωδικό εντός ή εκτός προϋπολογισμού) με απαιτήσεις του οφειλέτη που προέρχονται από το κατά την ίδια έννοια Δημόσιο , εφόσον υφίστανται κατά τον ίδιο χρόνο. (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
Δεν συμψηφίζονται οφειλές προς το Δημόσιο με απαιτήσεις του οφειλέτη κατά ΟΤΑ, καθόσον δεν υπάρχει αμοιβαιότητα. (ΓνΝΣΚ 415/2012)
α2) Εκείνος που προτείνει συμψηφισμό πρέπει να είναι ο ίδιος οφειλέτης της κύριας απαίτησης και όχι τρίτο πρόσωπο. Το ίδιο ισχύει και στον αυτεπάγγελτο συμψηφισμό. (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
β) Η χρηματική απαίτηση κατά του Δημοσίου πρέπει να είναι βεβαία και εκκαθαρισμένη.
Βεβαία είναι η χρηματική απαίτηση που υφίσταται κατά το χρόνο της υποβολής της δήλωσης συμψηφισμού και δεν εξαρτάται από κάποιο όρο ή προθεσμία.
Εκκαθαρισμένη είναι η απαίτηση που προσδιορίζεται κατά είδος και πληρωτέο ποσό. (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
Εκκαθαρισμένη είναι η απαίτηση του οφειλέτη κατά του Δήμου, εφ' όσον αυτή προσδιορίζεται κατά ποσόν με την τελεσίδικη δικαστική απόφαση, η δε τελεσίδικη δικαστική απόφαση αποτελεί τον αναγκαίο, αλλά και επαρκή τίτλο για τη διενέργεια του συμψηφισμού, χωρίς να απαιτείται γι' αυτό η σύνταξη άλλου εγγράφου ή τίτλου προβλεπομένου από την κειμένη νομοθεσία για την πληρωμή της απαιτήσεως του οφειλέτη του Δήμου προς αυτόν. (ΣτΕ 3144/94)
γ) Η χρηματική απαίτηση κατά του Δημοσίου πρέπει να αποδεικνύεται με τελεσίδικη δικαστική απόφαση ή άλλο δημόσιο έγγραφο και πρέπει, κατά το χρόνο της δήλωσης,
i.να μην έχει κατασχεθεί από τρίτον,
ii.να μην έχει εκχωρηθεί σε τρίτον,
iii.να μην έχει πληρωθεί ήδη στο δικαιούχο,
iv. να μην απαγορεύεται ο συμψηφισμός της και
v. να μην έχει παραγραφεί. (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
Κατά την έννοια του άρθρου 83 του ΚΕΔΕ, τελεσίδικη δικαστική απόφαση που αποδεικνύει απαίτηση οφειλέτου του Δήμου κατά του τελευταίου αυτού είναι, εφ' όσον ο νόμος δεν διακρίνει, όχι μόνον η καταψηφιστική, αλλά και η αναγνωριστική της εν λόγω απαιτήσεως απόφαση. (ΣτΕ 3144/94)
Η εκ μέρους του Δημοσίου ή των λοιπών νομικών προσώπων που αναφέρονται σ' αυτήν άσκηση αιτήσεως αναιρέσεως κατά τελεσιδίκου δικαστικής αποφάσεως και η προς άσκηση αυτής προθεσμία αναστέλλουν μόνο την κατά των νομικών αυτών προσώπων αναγκαστική εκτέλεση της αποφάσεως, όχι δε και την επέλευση των λοιπών εννόμων συνεπειών αυτής. Συνεπώς κρίνεται νόμιμος συμψηφισμός που έγινε παρά την άσκηση αίτησης αναίρεσης κατά της τελεσίδικης δικαστικής απόφασης. (ΣτΕ 3144/94)
δ) Επί του εγγράφου πρέπει η εκκαθαρίζουσα υπηρεσία να μνημονεύει τα συγκεκριμένα στοιχεία που διασφαλίζουν την εγκυρότητα του συμψηφισμού.
Ειδικότερα, επί των Χ.Ε.Π. αναγράφονται οπωσδήποτε η πλήρης αιτιολογία της πληρωμής και ο αριθμός τιμολογίου, η αρμόδια υπηρεσία για την εξόφληση του Χ.Ε., ο τόπος και η χρονολογία έκδοσης και λοιπά στοιχεία σύμφωνα με την παρ.3 του άρθρου 4 του Π.Δ.151/1998 (ΦΕΚ116Α') (παρ.2 άρθρο 24 Β.Δ. 17.5/15.6.59 (ΦΕΚ 114 τεύχος Α') για τους ΟΤΑ). (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
Η εκκαθαρίζουσα αρχή οφείλει, εκτός των άλλων που παραπάνω αναφέρονται, να αναγράφει επί του τίτλου πληρωμής την ημερομηνία γέννησης της απαίτησης κατά του Δήμου. (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
i.Οφειλές προς το Δήμο που υπόκεινται σε συμψηφισμό
Σε συμψηφισμό υπόκεινται:
α) Οι βεβαιωμένες οφειλές είτε είναι ληξιπρόθεσμες είτε όχι. (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
Ωστόσο βεβαιωμένες αλλά μη ληξιπρόθεσμες οφειλές δύνανται να εξαιρεθούν από τον αυτεπάγγελτο συμψηφισμό υπό προϋποθέσεις.
Για περισσότερα δείτε παρακάτω την υποενότητα:
VIII. Διαδικασία συμψηφισμού» ii. Αυτεπάγγελτα» β) Εξαίρεση χρηματικών απαιτήσεων από αυτεπάγγελτο συμψηφισμό
β) Οι βεβαιωμένες οφειλές που τελούν σε δικαστική ή διοικητική αναστολή, σύμφωνα με το άρθρο 83 παρ.5 του ΚΕΔΕ, , όπως προστέθηκε από την παρ. 9 του άρθρου 7 του Ν. 4224/13, το οποίο ορίζει ότι αναστολή είτε του νόμιμου τίτλου βεβαίωσης ή είσπραξης είτε της ταμειακής βεβαίωσης είτε των πράξεων διοικητικής εκτέλεσης, από το νόμο ή βάσει απόφασης δικαστηρίου ή διοικητικού οργάνου, δεν εμποδίζει τη διενέργεια του συμψηφισμού.
Σχετική και η απόφαση ΣτΕ 2164/2012 η οποία κρίνει τη συνταγματικότητα της παρ. 5 του άρθρου 67 ν.3842/2010, (η οποία ρύθμιζε το ίδιο θέμα) καταλήγοντας στο ότι η διάταξη δεν αντίκειται στο Σύνταγμα καθώς η άσκηση, από τον οφειλέτη του Δημοσίου, του δικαιώματος στην προσωρινή δικαστική προστασία και η χορήγηση, από τον αρμόδιο δικαστικό σχηματισμό, αναστολής εκτελέσεως, η οποία, άλλωστε, αφορά την εκτέλεση και όχι την ισχύ της καταλογιστικής πράξεως ή της πράξεως αναγκαστικής εκτελέσεως, δεν επηρεάζει την κατ' ουσία ύπαρξη της υποχρέωσής του προς το Δημόσιο, αλλά αποσκοπεί στην εξασφάλισή του από τη λήψη μέτρων εκτέλεσης εναντίον του που επιφέρουν ανεπανόρθωτη βλάβη στη διαβίωσή του ή την οικονομική του υπόσταση. Ο συμψηφισμός, όμως, δεν έχει, από τη φύση του, τέτοιες συνέπειες, γι'αυτό και εν προκειμένω επιτρέπεται. Δεν περιλαμβάνεται δε στο εννοιολογικό περιεχόμενο της τυχόν χορηγούμενης αναστολής εκτελέσεως η επέκταση των αποτελεσμάτων της και σε έννομες συνέπειες διαφορετικές από εκείνες, προς αποτροπή των οποίων χορηγήθηκε.
γ) Οι βεβαιωμένες οφειλές που για οποιοδήποτε λόγο καταβάλλονται τμηματικά (είτε με διευκόλυνση τμηματικής καταβολής είτε με νομοθετική ρύθμιση είτε με διοικητική πράξη). (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
Ο Προϊστάμενος της αρμόδιας Υπηρεσίας προβαίνει σε συμψηφισμό των χρηματικών απαιτήσεων του οφειλέτη κατά του Δημοσίου και μέχρι του ύψους των οφειλών του, κατά τις διατάξεις του ν.δ. 356/1974 (Κ.Ε.Δ.Ε.) και μετά τη συμμόρφωση του οφειλέτη στη ρύθμιση τμηματικής καταβολής που του χορηγήθηκε. (υποπαρ. Α.2. περ. 10 του Ν. 4152/2013) ( ΠΟΛ 1172/2013) (ΠΟΛ 1136/07.10.2010)
δ) Οι παραγεγραμμένες οφειλές, οι οποίες αντιτάσσονται σε συμψηφισμό για μία τριετία από τη συμπλήρωση της παραγραφής τους. (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
ε) Οι οφειλές που έχουν μεν βεβαιωθεί σε άλλο πρόσωπο αλλά ο δικαιούχος απαίτησης κατά του Δήμου είναι καθολικός ή ειδικός διάδοχος του και αντίστροφα (όπως ο κληρονόμος, δεδομένου ότι δεν πρόκειται για συνυπευθυνότητα με τον οφειλέτη αλλά για επιμεριστική προσωπική ευθύνη καταβολής, σύμφωνα με το ποσοστό της κληρονομικής μερίδας.). (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
στ) Τίτλοι πληρωμής που εξοφλούνται με ποσό κάτω των χιλίων πεντακοσίων (1.500) ευρώ συμψηφίζονται με τυχόν οφειλές των δικαιούχων, εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις του άρθρου 83 του ν.δ. 356/1974 (Κ.Ε.Δ.Ε.), όπως ισχύει. (άρθρο 1 παρ.1 ΠΟΛ. 1274/2013, όπως τροποποιήθηκε με την ΠΟΛ 1065/26.02.2014)
ζ) Οι τελικές πληρωμές των δικαιούχων για την υλοποίηση των πράξεων που συγχρηματοδοτούνται από τα Επιχειρησιακά Προγράμματα του ΕΣΠΑ, το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Αλιείας και Θάλασσας και το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης, μετά την ολοκλήρωση του έργου, δύνανται να κατάσχονται, να υπόκεινται σε παρακράτηση και να συμψηφίζονται, με τυχόν οφειλές του δικαιούχου προς το Ελληνικό Δημόσιο ή τα ασφαλιστικά ταμεία και καταβάλλονται με την υποχρεωτική προσκόμιση αποδεικτικών φορολογικής και ασφαλιστικής ενημερότητας. Το συνολικό ποσό που κατάσχεται, παρακρατείται ή συμψηφίζεται σύμφωνα με το προηγούμενο εδάφιο δεν μπορεί να υπερβαίνει το 30% του ποσού της τελικής πληρωμής. Ο διατάκτης της πληρωμής κατά την έκδοση της απόφασης έγκρισης πληρωμής ορίζει ρητά ότι η ενίσχυση αυτή εμπίπτει στις ρυθμίσεις του παρόντος άρθρου και αν η πληρωμή αφορά προκαταβολή, ενδιάμεση ή τελική πληρωμή. (άρθρο 32 παρ.1α του Ν.4314/2014, όπως τροποποιήθηκε από την παρ.2 του άρθρου 63 του Ν.4712/20) (Α.Α.Δ.Ε. Ε.2149/21.09.2020)
ii. Μη υπαγόμενες οφειλές
α) Οφειλές τρίτων
Ο δικαιούχος απαίτησης κατά του Δήμου προτείνει σε συμψηφισμό οφειλές προς το Δήμο, που έχουν βεβαιωθεί στο όνομά του και όχι σε τρίτο πρόσωπο και εφόσον αυτές συνυπάρχουν κατά το χρόνο της δήλωσης συμψηφισμού ή του αυτεπάγγελτου συμψηφισμού. Συνεπώς, απαίτηση του ομορρύθμου εταίρου κατά του Δημοσίου δεν μπορεί να συμψηφιστεί με οφειλές της εταιρίας προς αυτό. (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
Δείτε σχετικά και την ΓνΝΣΚ 415/2012.
Ομοίως τα πρόσωπα που υπέχουν προσωπική και αλληλέγγυα ευθύνη για τα χρέη των νομικών προσώπων με βάση τις διατάξεις του άρθρου 50 του Ν.4174/13 δεν μπορούν να προτείνουν συμψηφισμό απαιτήσεών τους έναντι του Δημοσίου για χρέη του νομικού προσώπου, καθόσον είναι τρίτα πρόσωπα. (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
Γενικότερα στην περίπτωση κατά την οποία υφίστανται οφειλές προς το Δημόσιο βεβαιωμένες σε άλλο πρόσωπο για τις οποίες ο δικαιούχος απαίτησης κατά του Δημοσίου έχει προσωπική ευθύνη για την καταβολή τους, με βάση τις ισχύουσες διατάξεις δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις του συμψηφισμού. (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
Εξαίρεση αποτελούν και συνεπώς είναι δεκτικές συμψηφισμού εκείνες οι οφειλές που έχουν μεν βεβαιωθεί σε άλλο πρόσωπο αλλά ο δικαιούχος απαίτησης κατά του Δημοσίου είναι καθολικός ή ειδικός διάδοχος του και αντίστροφα (όπως ο κληρονόμος, δεδομένου ότι δεν πρόκειται για συνυπευθυνότητα με τον οφειλέτη αλλά για επιμεριστική προσωπική ευθύνη καταβολής, σύμφωνα με το ποσοστό της κληρονομικής μερίδας, ο νέος Δήμος ,κατά τις διατάξεις του ν.3852/2010- Πρόγραμμα Καλλικράτης καθόσον πρόκειται για καθολική διαδοχή των παλαιών Δήμων με τους νέους, επί εκχωρήσεως ο εκδοχέας της απαίτησης κατά του Δημοσίου κ.λπ.). (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
Σε περίπτωση που το τρίτο πρόσωπο (π.χ. ομόρρυθμο μέλος) επιθυμεί την πίστωση της επιστροφής του σε χρέη για τα οποία έχει προσωπική ευθύνη καταβολής αλλά έχουν βεβαιωθεί σε άλλο πρόσωπο (π.χ. ομόρρυθμο εταιρία) μπορεί με αίτησή του να το ζητήσει. Σε αυτή την περίπτωση η ημερομηνία πίστωσης (υπολογισμού των προσαυξήσεων ) είναι η ημερομηνία της αίτησής του και πίστωσης της οφειλής. Εν προκειμένω δεν πρόκειται για συμψηφισμό. (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
β) Φόροι, κρατήσεις
Κατά τον υπολογισμό του συμψηφιστέου ποσού της απαιτήσεως του οφειλέτη, αφαιρούνται από το συνολικό ποσό, τυχόν οφειλόμενες κρατήσεις υπέρ τρίτων και φόροι με τις οποίες μπορεί να επιβαρύνεται η απαίτηση και συμψηφιστέο θεωρείται το υπόλοιπο ποσό, το οποίο, άλλωστε, θα καταβαλλόταν στον οφειλέτη, αν αντί συμψηφισμού γινόταν ευθέως εξόφληση της οφειλής του Δήμου προς αυτόν. (ΣτΕ 3144/94)
γ) Απαίτηση εγγυητή
Ο εγγυητής μπορεί να αντιτάξει σε συμψηφισμό την ανταπαίτηση του πρωτοφειλέτη κατά του δανειστή, ο πρωτοφειλέτης όμως δεν μπορεί να αντιτάξει την ανταπαίτηση του εγγυητή. (άρθρο 447 ΑΚ)
δ) Εκχώρηση απαίτησης
Μετά την αναγγελία της εκχώρησης στον οφειλέτη αυτός δεν μπορεί να προτείνει έναντι του εκδοχέα σε συμψηφισμό απαιτήσεις του κατά του εκχωρητή μεταγενέστερες από την αναγγελία. (άρθρο 448 ΑΚ)
ε) Κατάσχεση απαίτησης
Αν απαίτηση έχει κατασχεθεί, ο οφειλέτης της δεν μπορεί να προτείνει κατά του προσώπου που επέβαλε την κατάσχεση σε συμψηφισμό ανταπαίτηση, που απέκτησε κατά του δανειστή μετά την κατάσχεση. (άρθρο 449 ΑΚ)
στ) Πληρωμές δικαιούχων για υλοποίηση Επιχειρησιακών Προγραμμάτων (άρθρο 32 παρ.1α του Ν.4314/2014 όπως τροποποιήθηκε από την παρ.2 του άρθρου 63 του Ν.4712/20) (Α.Α.Δ.Ε. Ε.2149/21.09.2020)
Ωστόσο οι τελικές πληρωμές των ανωτέρω δικαιούχων, μετά την ολοκλήρωση του έργου, δύνανται να συμψηφίζονται. Βλ. παραπάνω περίπτ.ζ υποενότητας: V. Υπαγόμενες και μη οφειλές» i.Οφειλές προς το Δήμο που υπόκεινται σε συμψηφισμό
ζ) Πιστώσεις κάλυψης δαπανών οργάνωσης και λειτουργίας Παιδικών Εξοχών - Κατασκηνώσεων του Κρατικού Προγράμματος από Δήμους (άρθρο 49 παρ.6 Ν.4351/2015)
η) Χρηματοδοτήσεις από εθνικούς πόρους ή συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα της Ευρωπαϊκής 'Ένωσης. (άρθρο πέμπτο παρ.1 του Ν.4380/2016) (παρ.1 άρθρο 128 Ν.4483/17)
θ) Χρηματικά βοηθήματα σε οικονομικά αδύνατους κατοίκους, τρίτεκνους και πολύτεκνους - οικονομικές ενισχύσεις κοινωνικής προστασίας (παρ.2 άρθρο 202 Ν.3463/06, όπως συμπληρώθηκε από το άρθρο 51 του Ν.4483/17 και από την παρ. 2 του άρθρου 58 του N.4795/21)
Οι οικονομικές ενισχύσεις, αποζημιώσεις και βοηθήματα που προβλέπονται για τις περιπτώσεις που αναφέρονται στο άρθρο 38 του Ν.4315/14, όπως συμπληρώθηκε από το άρθρο 49 του Ν. 4447/16 και το άρθρο 271 του Ν.4555/18 δεν συμψηφίζονται με οφειλές των δικαιούχων προς τη Φορολογική Διοίκηση, τα Ασφαλιστικά Ταμεία, Πιστωτικά Ιδρύματα ή άλλους Φορείς,
ι) Τα χρηματικά έπαθλα δεν κατάσχονται, δεν υπόκεινται σε κανενός είδους παρακράτηση και δεν συμψηφίζονται με τυχόν οφειλές του δικαιούχου προς το Ελληνικό Δημόσιο. (παρ.1 άρθρο 70 Ν.4446/16, όπως προστέθηκε με το άρθρο 18 του Ν. 4491/17)
ια) Η οικονομική ενίσχυση που παρέχεται στους ανάδοχους που έχουν οριστεί με δικαστική απόφαση ή με σύμβαση σύμφωνα με τα άρθρα 10 και 11 του Ν.4538/18 ή με εισαγγελική διάταξη ή, σύμφωνα με το άρθρο 18 του Ν.4538/18, γονείς, από τον Οργανισμό Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (Ο.Π.Ε.Κ.Α.) για την κάλυψη των τρεχουσών αναγκών του ανηλίκου δεν συμψηφίζεται με ήδη βεβαιωμένα χρέη προς το Δημόσιο, τα ασφαλιστικά ταμεία ή τα πιστωτικά ιδρύματα. (παρ.5 άρθρο 12 Ν.4538/18)
ιβ) Κοινοτικές επιδοτήσεις αγροτών. (παρ.5 άρθρο 32 Ν.4314/14, όπως προστέθηκε από το άρθρο 12 του Ν.4587/18 και συμπληρώθηκε από το άρθρο 105 του Ν. 4583/18)
Σχετική και η ΑΑΔΕ Ε.2007/10.01.2019: Κοινοποίηση των διατάξεων των άρθρων 12, 33, 44, 45, 72 και 78 του ν. 4587/2018 (ΦΕΚ Α΄218/24-12-2018) «Επείγουσες ρυθμίσεις αρμοδιότητας Υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής και άλλες διατάξεις».
ιγ) Οικονομική ενίσχυση πληγέντων από το σεισμό της Ζακύνθου (άρθρο 96 Ν.4605/19)
ιδ) Επίδομα Στέγασης (παρ.4 άρθρο 3 Ν.4472/17 όπως προστέθηκε με το άρθρο 78 του Ν.4611/19) (ΑΑΔΕ Ε.2105/10.06.2019)
ιε) Οικονομική ενίσχυση οικογενειών θανόντων από φυσικά φαινόμενα (παρ.3 άρθρο 18 Ν.2768/99, όπως συμπληρώθηκε με το άρθρο 80 του Ν.4611/19) (ΑΑΔΕ Ε.2105/10.06.2019)
ιστ) Προνοιακές παροχές σε χρήμα σε άτομα με αναπηρία (άρθρο 81 Ν.4611/19) (ΑΑΔΕ Ε.2105/10.06.2019)
Δείτε και το από 24.06.2019 δελτίο τύπου του Συνηγόρου του Πολίτη.
ιζ) Καταβολές χρηματοδοτήσεων από επενδυτικά δάνεια και ειδικά προγράμματα ενίσχυσης δήμων του ν. 4509/2017 (άρθρο 183 Ν.4635/19)
ιη) Επίδομα γέννησης παιδιού (άρθρο 10 Ν.4659/20) (παρ. 12 άρθρο 214 Ν. 4512/18, όπως συμπληρώθηκε με την παρ. 2 του άρθρου 15 του Ν. 4659/20)
ιθ) Επίδομα νοικοκυριών ορεινών και µειονεκτικών περιοχών µε χαµηλά εισοδήµατα (παρ.3 άρθρο 27 Ν. 3016/02, όπως προστέθηκε με την παρ. 2 του άρθρου 20 του Ν. 4659/20 και αντικαταστάθηκε από το άρθρο 61 του Ν.4701/20)
κ) Επιχορηγήσεις για ζημιές από πλημμύρες και λοιπές θεομηνίες σε επιχειρήσεις (παρ.6 άρθρο 36 Ν. 2459/97, όπως προστέθηκε με το άρθρο 9 του Ν.4664/20)
Σχετική η εγκύκλιος Α.Α.Δ.Ε. Ε.2042/27.03.2020.
κα) Έκτακτη αποζημίωση εποχικά εργαζομένων χωρίς δικαίωμα υποχρεωτικής επαναπρόσληψης (παρ.6 άρθρο 33 Ν.4690/20)
κβ) Οικονομική ενίσχυση στους πληγέντες από τις πλημμύρες της 8ης και 9ης Αυγούστου 2020 στην Εύβοια [άρθρο δωδέκατο Πράξη Νομοθ. Περιεχομένου (ΦΕΚ 161/22.08.2020 τεύχος Α’)] η οποία κυρώθηκε νομοθετικά από το άρθρο 2 του Ν. 4722/20 (ΦΕΚ 177/15.09.2020 τεύχος Α') .
κγ) Ποσά αποπληρωμής παρόχων προγράμματος του Υπουργείου Τουρισμού «Τουρισμός για όλους» (άρθρο 80 Ν.4722/20)
κδ) Οικονομική ενίσχυση προς τους πληγέντες από τις φυσικές καταστροφές που προκλήθηκαν από την πορεία του μεσογειακού κυκλώνα «Ιανός» και τις συνεπακόλουθες πλημμύρες της 18ης και 19ης Σεπτεμβρίου 2020 (άρθρο 2 Ν.4728/20)
κε) Ποσά που αντιστοιχούν σε περικοπές και μειώσεις κύριων συντάξεων συνταξιούχων του Δημοσίου. (άρθρο 33 Ν.4734/20)
κστ) Η μηνιαία σύνταξη ανασφαλίστων υπερηλίκων, η οποία χορηγείται σύμφωνα με τον ν. 1296/1982 (Α΄ 128) και την περ. 5 της υποπαρ. ΙΑ6 του άρθρου πρώτου του ν. 4093/2012 (Α΄ 222), το Επίδομα Κοινωνικής Αλληλεγγύης Ανασφαλίστων Υπερήλικων του άρθρου 93 του ν. 4387/2016 (Α΄ 85) και το μηνιαίο χρηματικό βοήθημα (Επίδομα Ομογενών Προσφύγων) του Κεφαλαίου Γ΄ της υπό στοιχεία Γ1α/οικ. 842/19.4.1988 υπουργικής απόφασης (Β΄ 242). (άρθρο 18 Ν.4756/20) (Α.Α.Δ.Ε. Ε.2203/23.12.2020)
Ανάλογες διατάξεις υπάρχουν στο άρθρο 27 του Ν.4756/20 αναφορικά με το επίδομα στεγαστικής συνδρομής ανασφάλιστων υπερηλίκων, στο άρθρο 64 του Ν.4756/20 για το επίδομα εκπαίδευσης ή επαγγελματικής κατάρτισης, καθώς και το επίδομα αναζήτησης εργασίας, στο πλαίσιο δράσεων συμβουλευτικής, που καταβάλλονται σε ανέργους και στο άρθρο 67 του Ν.4756/20 για τις κοινωνικοασφαλιστικές παροχές του ΟΑΕΔ.
κζ) Επιχορήγηση µεταφορικού κόστους εκδοτικών επιχειρήσεων: άρθρο 90 Ν.4764/20
Σχετική και η Α.Α.Δ.Ε. Ε. 2149/19.07.2021
κη) Αποζημίωση καλλιτεχνών, δηµιουργών και επαγγελµατιών της τέχνης και του πολιτισµού: άρθρο 121 Ν.4764/20
κθ) Οικονομική ενίσχυση που καταβάλλονται σύµφωνα µε την υπ’ αριθµ. 11677/2020 κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονοµικών και Τουρισµού (Β΄ 3073), στα τουριστικά καταλύµατα συνεχούς λειτουργίας: άρθρο 190 Ν.4764/20
κι) Ενισχύσεις που καταβάλλονται στο πλαίσιο δράσεων αντιµετώπισης των επιπτώσεων του κορωνοϊού COVID-19 στον πρωτογενή τοµέα: άρθρο 146 Ν.4764/20
λ) Ενίσχυση που καταβάλλεται στο πλαίσιο της δράσης «Επιδότηση κεφαλαίου κίνησης σε επιχειρήσεις εστίασης για προμήθεια πρώτων υλών»: άρθρο 76 Ν.4796/21
Σχετική και η Α.Α.Δ.Ε. Ε.2137/02.07.2021
λα) Εκτέλεση υποχρεώσεων Οργανισμού Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού προς την Ελληνική Βιομηχανία Ζάχαρης : άρθρο 50 Ν.4811/21
Σχετική και η Α.Α.Δ.Ε. Ε.2143/08.07.2021
λβ) επιχορηγήσεις και καταβολές προς την ανώνυμη εταιρεία με την επωνυμία «ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΑΜΥΝΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Α.Β.Ε.Ε.»: παρ.3 άρθρο 125 Ν.4808/21
λγ) Ενίσχυση που καταβάλλεται στο πλαίσιο της δράσης «e-λιανικό - Επιχορήγηση υφιστάμενων ΜμΕ επιχειρήσεων του κλάδου του λιανεμπορίου, για την ανάπτυξη/αναβάθμιση και διαχείριση ηλεκτρονικού καταστήματος»: άρθρο 222 Ν. 4782/21, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 72 Ν.4864/21
Σχετική και η Α.Α.Δ.Ε. Ο. ΔΕΑΦ 1110885 ΕΞ 2021/10.12.2021
λδ) Ενίσχυση που καταβάλλεται στο πλαίσιο της δράσης «Επιχορήγηση επιχειρήσεων παροχής λογιστικών και φοροτεχνικών υπηρεσιών»: άρθρο 73 Ν.4864/21
Σχετική και η Α.Α.Δ.Ε. Ο. ΔΕΑΦ 1110885 ΕΞ 2021/10.12.2021
λε) Έξοδα κηδείας που καταβάλλονται από την 1η Οκτωβρίου 2021: άρθρο 55 Ν.4876/21, Α.Α.Δ.Ε. Ο. ΔΕΑΥ 1000076 ΕΞ 2022/31.12.2021
λστ) Επιχορήγηση Φιλανθρωπικού Σωματείου «Ελεήμων Εταιρεία Αθηνών Γηροκομείο-Πτωχοκομείο»: άρθρο 97 παρ.2 Ν.4876/21, Α.Α.Δ.Ε. Ο. ΔΕΑΥ 1000076 ΕΞ 2022/31.12.2021
λζ) Ενίσχυση που καταβάλλεται στο πλαίσιο της δράσης «Έκτακτη επιχορήγηση των περισσότερο πληττόμενων από την πανδημία επιχειρήσεων ψυχαγωγίας, διοργάνωσης εκδηλώσεων και εκθέσεων, τροφοδοσίας εκδηλώσεων, παροχής υπηρεσιών γυμναστηρίου και σχολής χορού» και των συγχρηματοδοτούμενων από το ΕΣΠΑ δράσεων ενίσχυσης επιχειρήσεων που επλήγησαν από τις πυρκαγιές του Αυγούστου 2021 και από τους σεισμούς της 3ης Μαρτίου, 24ης Ιουλίου και 27ης Σεπτεμβρίου 2021: άρθρο 9 Ν. 4890/22, όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 94 του Ν.4914/22
λη) Ενισχύσεις που καταβάλλονται στο πλαίσιο των δράσεων για την προώθηση της ηλεκτροκίνησης: άρθρο 92 του Ν.4915/22
λθ) Έκτακτη ενίσχυση της κτηνοτροφικής παραγωγής στη νησιωτική Ελλάδα που πλήττεται λόγω των σημαντικών αυξήσεων του κόστους εισροών: άρθρο 113 του Ν.4926/22
λι) Έκτακτη οικονομική ενίσχυση λογαριασμών ηλεκτρικού ρεύματος οικιακών καταναλωτών: άρθρο 36 του Ν. 4936/22
λκ) Οικονομική αποζημίωση για Προσωπικό Βοηθό για άτομα με αναπηρία» (παρ. 3 άρθρο 37 του ν. 4837/2021, όπως τροποποιήθηκε από την παρ. 1 άρθρο 58 του ν. 4940/22)
Σχετική και η Α.Α.Δ.Ε. Ο Δ.Ε.Ε. Α 1054917 ΕΞ 2022/20.06.2022
μ) Οικονομική ενίσχυση, με τη μορφή άμεσης επιχορήγησης στην εταιρεία «Ellinair A.E.» (άρθρο 93 του Ν. 4941/22)
μα) Οικονομική ενίσχυση μέσω της δράσης «North Evia- Samos Pass» για την στήριξη του εγχώριου τουρισμού στη Σάμο και τη Βόρεια Εύβοια (ΚΥΑ 3603/28.06.2022 (ΦΕΚ 3347/28.06.2022 τεύχος Β'))
μβ) Ενίσχυση που καταβάλλεται στο πλαίσιο της δράσης «Έκτακτη επιχορήγηση σε επιχειρήσεις που έχουν πληγεί από την επίθεση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και τις διεθνείς κυρώσεις που επιβλήθηκαν» (άρθρο 68 Ν.4949/22) (Α.Α.Δ.Ε. Ο ΔΕΕΦ Α 1063211 ΕΞ 2022/13.07.2022)
μγ) Αποζημίωση ειδικού σκοπού εργαζομένων σε επιχειρήσεις επεξεργασίας και εμπορίου γούνας (παρ. 4 άρθρο 79 Ν.4949/22) (Α.Α.Δ.Ε. Ο ΔΕΕΦ Α 1063211 ΕΞ 2022/13.07.2022)
μδ) Οικονομική ενίσχυση του προγράμματος «Τουρισμός για όλους» (παρ.3 άρθρο 45 Ν. 4933/22, όπως προστέθηκε από το άρθρο 56 του Ν. 4955/22) (παρ.2 άρθρο 1 ΚΥΑ 13958/11.07.2022 (ΦΕΚ 3652/12.07.2022 τεύχος Β'), όπως τροποποιήθηκε από την ΚΥΑ 14803/22.07.2022 (ΦΕΚ 3949/26.07.2022 τεύχος Β')
με) Ποσό επιστροφής Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης πετρελαίου εσωτερικής καύσης (DIESEL) κινητήρων που χρησιμοποιείται αποκλειστικά στη γεωργία (άρθρο 183 Ν.4964/22) (Α.Α.Δ.Ε. Ο. ΔΕΑΥ 1071691 ΕΞ 2022/05.08.2022)
VI. Συνέπειες συμψηφισμού
α) Μέχρι την ολοκλήρωση της διαδικασίας συμψηφισμού και τη λογιστική τακτοποίηση αυτού οι συγκεκριμένες οφειλές που έχουν αποσβεσθεί με τη δήλωση συμψηφισμού δεν αναζητούνται από το Δήμο και δεν λαμβάνονται υπόψη για έκδοση ειδοποιήσεων, χορήγηση Ενημερότητας, λήψη μέτρων κ.λπ.. (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
β) Με την αποδοχή της δήλωσης συμψηφισμού ή με τον αυτεπάγγελτο συμψηφισμό επέρχεται απόσβεση των αμοιβαίων απαιτήσεων κατά το ποσό που η μία καλύπτει την άλλη και μάλιστα από το χρόνο που αυτές συνυπήρξαν (αναδρομικά) με την επιφύλαξη των άρθρων 139 και 144 του Ν. 4270/2014) και δεν υπολογίζονται τυχόν προσαυξήσεις εκπρόθεσμης καταβολής από την ημερομηνία αυτή και μέχρι την ολοκλήρωση της διαδικασίας. (άρθρο 83 παρ.4 ΚΕΔΕ όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 11 του Ν. 3943/2011 (ΦΕΚ 66/31.03.2011 τεύχος Α') (ΠΟΛ 1136/07.10.2010) (ΠΟΛ 1022/24.01.2012) (άρθρο 441 ΑΚ)
Αν η υποβολή της δήλωσης συμψηφισμού και η αποδοχή αυτής γίνει μέχρι την ημερομηνία λήξης της προθεσμίας υποβολής της δήλωσης καταβολής εσόδου, δεν υπολογίζονται κατά τον συμψηφισμό τυχόν πρόσθετοι φόροι εκπροθέσμου υποβολής αυτής, ενώ αν αυτή υποβληθεί και γίνει αποδεκτή μετά την προθεσμία υποβολής της δήλωσης του εσόδου αυτά υπολογίζονται. (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
γ) Επί πλέον ο οφειλέτης δικαιούται του χορηγούμενου από το νόμο ποσοστού ή ποσού έκπτωσης επί της οφειλής του (εφόσον ο όρος αυτός υφίσταται επί του χρηματικού καταλόγου) αν η απαίτησή του κατά του Δημοσίου καλύπτει ολόκληρη την οφειλή και η ημερομηνία απόσβεσης προσδιορίζεται στα χρονικά πλαίσια ισχύος της έκπτωσης. (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
VII.Χρόνος γένεσης- απόσβεσης απαιτήσεων
i. Χρόνος γένεσης απαίτησης
Η εκκαθαρίζουσα αρχή οφείλει, εκτός των άλλων που παραπάνω αναφέρονται, να αναγράφει επί του τίτλου πληρωμής την ημερομηνία γέννησης της απαίτησης κατά του Δημοσίου.
Ο χρόνος αυτός είναι συνήθως προγενέστερος του χρόνου έκδοσης του τίτλου πληρωμής και δεν σχετίζεται με το χρόνο διάθεσης της πίστωσης για την πληρωμή της συγκεκριμένης απαίτησης. Ο χρόνος γέννησης της απαίτησης κατά του Δημοσίου των Χ.Ε.Π. είναι η ημερομηνία έκδοσης των παραστατικών στοιχείων.
Για παράδειγμα:
α) Σε απαίτηση κατά του Δημοσίου για παρακρατηθέντα φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων το χρονικό σημείο γέννησης της αξίωσης του δικαιούχου - φορολογούμενου είναι η δευτέρα Ιανουαρίου (02/01) του επομένου ημερολογιακού έτους μετά από το έτος παρακράτησης και εκεί ανατρέχουν τα αποτελέσματα του συμψηφισμού (Γνωμ. 680/1980 Ν.Σ.Κ.).
β) Σε απαίτηση για επιστροφή εξαρχής αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών η αξίωση γεννάται από την ημέρα της καταβολής τους (Γνωμ. 481/1981/1973 Ν.Σ.Κ.).
γ) Σε απαίτηση για επιστροφή αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών φόρων ή άλλων εσόδων εξαιτίας επιγενόμενου λόγου η αξίωση γεννάται από την ημέρα γένεσης του λόγου της επιστροφής (π.χ. ανακλητική δήλωση, ανακλητική διοικητική απόφαση, δικαστική απόφαση κ.λπ.). (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
ii. Χρόνος απόσβεσης απαιτήσεων
Όταν προταθεί ο συμψηφισμός, οι αμοιβαίες απαιτήσεις αποσβέννυνται, στο μέτρο κατά το οποίο καλύπτονται, από το χρόνο που συνυπήρξαν, λόγω δε της αναδρομικής ενέργειας της απόσβεσης, η κύρια απαίτηση καθίσταται ουσιαστικά αβάσιμη. (Ελ.Συν. Τμ. 7 Πράξη 3/2011)
Επί μη αυτεπάγγελτου συμψηφισμού, η απόσβεση των απαιτήσεων επέρχεται με την αποδοχή της δήλωσης συμψηφισμού. (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
i. Με δήλωση του οφειλέτη
α) Δήλωση συμψηφισμού
Ο συμψηφισμός προτείνεται με δήλωση του οφειλέτη που υποβάλλεται στην υπηρεσία του Δήμου, η οποία είναι αρμόδια για την είσπραξη του χρέους. (άρθρο 83 παρ.2 ΚΕΔΕ) όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 11 του Ν. 3943/2011 (ΦΕΚ 66/31.03.2011 τεύχος Α')
Η δήλωση του οφειλέτη για συμψηφισμό της απαίτησης κατά του Δήμου, κοινοποιείται στην εκκαθαρίζουσα την απαίτηση υπηρεσία, η οποία υποχρεούται σε άμεση απόδοση του συμψηφισθέντος ποσού.» (άρθρο 83 παρ.2 ΚΕΔΕ) όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 11 του Ν. 3943/2011 (ΦΕΚ 66/31.03.2011 τεύχος Α')
Μαζί με τη δήλωση συμψηφισμού προσκομίζεται έγγραφο της εκκαθαρίζουσας υπηρεσίας από το οποίο προκύπτει προσδιορισμός της απαίτησης κατά του Δήμου. (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
β) Εξόφληση οφειλών με βάση χρεωστική Δήλωση καταβολής εσόδων στο Δήμο, κατόπιν δήλωσης συμψηφισμού
Με τις προϋποθέσεις της παρ.2 του άρθρου 83 του ΚΕΔΕ, επιτρέπεται ο συμψηφισμός απαιτήσεων κατά του Δήμου με χρέη προς το Δήμο που καταβάλλονται με ταυτόχρονη υποβολή δήλωσης φόρου ή άλλου εσόδου. Η δήλωση συμψηφισμού, που υποβάλλεται μετά τη λήξη της προθεσμίας υποβολής της δήλωσης που αναφέρεται στο προηγούμενο εδάφιο, δεν απαλλάσσει τον οφειλέτη από τις συνέπειες της εκπρόθεσμης υποβολής της. (άρθρο 83 παρ.3 ΚΕΔΕ), όπως συμπληρώθηκε με την παρ.2 του άρθρου 15 του Ν.3888/2010) και αντικαταστάθηκε από το άρθρο 11 του Ν. 3943/2011 (ΦΕΚ 66/31.03.2011 τεύχος Α')
Ο συμψηφισμός αυτός διενεργείται κατόπιν δήλωσης συμψηφισμού του δικαιούχου της απαίτησης κατά του Δήμου, η οποία γίνεται αποδεκτή μόνο εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις που παραπάνω αναφέρονται και εφόσον δεν υπάρχουν ήδη βεβαιωμένα χρέη, τα οποία συμψηφίζονται υποχρεωτικά κατά προτεραιότητα αυτεπάγγελτα, όπως παραπάνω αναφέρεται. (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
Μετά τον αυτεπάγγελτο συμψηφισμό ο δικαιούχος προτείνει σε συμψηφισμό τυχόν υπόλοιπα ποσά χρηματικών απαιτήσεων αυτού κατά του Δήμου, με Δηλώσεις καταβολής εσόδων της επιλογής του. (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
Στην περίπτωση που οφειλέτης επιθυμεί την υποβολή χρεωστικής δήλωσης με ταυτόχρονο συμψηφισμό απαιτήσεών του κατά του Δήμου, η δήλωση υποβάλλεται σε έντυπη μορφή και ακολουθείται η εξής διαδικασία:
1. Η υποβολή της δήλωσης συνοδεύεται με δήλωση συμψηφισμού, προσκομίζοντας βεβαίωση, με την οποία αποδεικνύεται η απαίτησή του κατά του Δήμου. (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
2. Ο Δήμος ελέγχει τη συνδρομή των προϋποθέσεων για την αποδοχή του συμψηφισμού, λαμβάνοντας υπόψη τις βεβαιωμένες οφειλές (ληξιπρόθεσμες ή μη) του οφειλέτη, οι οποίες προηγούνται στο συμψηφισμό και προτείνει την αποδοχή ή μή του συμψηφισμού, εν όλω ή εν μέρει. (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
3. Ο Προϊστάμενος της αρμόδιας υπηρεσίας αποφασίζει για τη δυνατότητα ή μή αποδοχής του προτεινόμενου συμψηφισμού, εν όλω ή εν μέρει και ενημερώνει τον οφειλέτη σχετικά. (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
4. Στην περίπτωση που η αποδοχή του αιτήματος συμψηφισμού καλύπτει το σύνολο του οφειλόμενου ποσού, η δήλωση γίνεται αποδεκτή και παραλαμβάνεται χωρίς την καταβολή του οφειλόμενου ποσού. Εννοείται ότι το δικαίωμα συμψηφισμού αφορά το ποσό του οφειλόμενου ποσού που πρέπει να καταβληθεί με την υποβολή της δήλωσης, σε περίπτωση που προβλέπεται δυνατότητα καταβολής του οφειλόμενου ποσού σε δόσεις.
Σε περίπτωση που ο συμψηφισμός αφορά μέρος του οφειλόμενου βάσει της δήλωσης ποσού, η δήλωση παραλαμβάνεται με την προϋπόθεση ότι ο οφειλέτης καταβάλλει το υπόλοιπο του οφειλόμενου ποσού. (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
5. Σε περίπτωση που δεν είναι τεχνικά δυνατή η λήψη της απόφασης αποδοχής ή μή του αιτήματος συμψηφισμού κατά το χρόνο προσκόμισης στο Δήμο της δήλωσης απόδοσης του οφειλόμενου ποσού και της δήλωσης συμψηφισμού, ο οφειλέτης ενημερώνεται σχετικά, καθώς και για το χρόνο λήψης της απόφασης αυτής. Για το λόγο αυτό και την αποφυγή επιβολής κυρώσεων (προσαύξησης ή προστίμου) είναι σκόπιμο οι οφειλέτες να προσέρχονται στο Δήμο ορισμένες ημέρες πριν την καταληκτική ημερομηνία υποβολής της δήλωσης. (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
6. Σε περίπτωση μη αποδοχής του αιτήματος, ο λόγος απόρριψης του αιτήματος αναγράφεται επί της απόφασης περί μη αποδοχής και υπογράφεται από τον εισηγητή, και τον Προϊστάμενο της υπηρεσίας. (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
7. Η μη έγκαιρη ενημέρωση του υπόχρεου για την αποδοχή του αιτήματος συμψηφισμού δεν απαλλάσσει αυτόν από την υποχρέωση καταβολής του οφειλόμενου ποσού μέσα στις νόμιμες προθεσμίες. (ΠΟΛ 1022/24.01.2012)
ii. Αυτεπάγγελτα
α) Διαδικασία
Σε περίπτωση που υφίστανται βεβαιωμένα χρέη στο Δήμο, ληξιπρόθεσμα ή μη, ανεξαρτήτως εάν έχουν υπαχθεί σε νομοθετική ρύθμιση ή σε διευκόλυνση τμηματικής καταβολής ή τελούν σε αναστολή και από τα στοιχεία που υπάρχουν αποδεικνύεται η απαίτηση του οφειλέτη κατά του Δήμου ο συμψηφισμός ενεργείται αυτεπάγγελτα με πράξη του προϊσταμένου της υπηρεσίας. (ΠΟΛ 1022/24.01.2012) (άρθρο 83 παρ.2 ΚΕΔΕ) όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 11 του Ν. 3943/2011 (ΦΕΚ 66/31.03.2011 τεύχος Α')
Το έγγραφο του προϊσταμένου για αυτεπάγγελτο συμψηφισμό κοινοποιείται στην εκκαθαρίζουσα την απαίτηση υπηρεσία, η οποία υποχρεούται σε άμεση απόδοση του συμψηφισθέντος ποσού.» (άρθρο 83 παρ.2 ΚΕΔΕ) όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 11 του Ν. 3943/2011 (ΦΕΚ 66/31.03.2011 τεύχος Α')
Με τις ανωτέρω διατάξεις του άρθρου 83 του Κ.Ε.Δ.Ε., που εφαρμόζεται και στους ΟΤΑ, παρέχεται σε αυτούς το διαπλαστικό δικαίωμα συμψηφισμού τυχόν ανταπαίτησης τους έναντι απαίτησης του πιστωτή τους, που ασκείται αυτεπαγγέλτως, με μόνη την ύπαρξη βέβαιης, εκκαθαρισμένης και ληξιπρόθεσμης κατά το ουσιαστικό δίκαιο ανταπαίτησής τους, χωρίς περαιτέρω να απαιτείται να είναι αυτή ταμειακώς βεβαιωμένη και ληξιπρόθεσμη κατά το άρθρο 5 του Κ.Ε.Δ.Ε.. Το δικαίωμα δε αυτό ασκείται, εφόσον συντρέχουν οι ουσιαστικές προϋποθέσεις (Α.Κ. 440), τόσο κατά το στάδιο εκκαθάρισής της σχετικής απαίτησης του πιστωτή του, με την έκδοση του νομίμου τίτλου πληρωμής, όσο και κατά το στάδιο καταβολής της, με την εξόφληση του οικείου τίτλου πληρωμής, αφού ο συμψηφισμός δεν συνιστά απλώς μέσο ικανοποιήσεως της υφισταμένης ανταπαιτήσεως, αλλά και λόγο αποσβέσεως της κυρίας απαιτήσεως (Α. Γεωργιάδη - Κ. Σταθόπουλου, Αστικός Κώδικας, άρθρο 440 επ.) κατά το ουσιαστικό δίκαιο. (Ελ.Συν. Τμ. 7 Πράξη 3/2011)
Επομένως, ανταπαίτηση ΟΤΑ που αφορά στην είσπραξη ενιαίου ανταποδοτικού τέλους και φόρου ηλεκτροδοτούμενων χώρων, αντιτάσσεται υποχρεωτικά σε συμψηφισμό, έναντι απαιτήσεως του οφειλέτη του για την επιστροφή αχρεωστήτως καταβληθεισών τελών και φόρων, είτε κατά το στάδιο έκδοσης, από την οικεία λογιστική υπηρεσία, του σχετικού χρηματικού εντάλματος επιστροφής τους, είτε κατά το στάδιο εξόφλησής του από την οικεία ταμιακή υπηρεσία, με μόνη την ολοκλήρωση της υπό ευρεία εννοία βεβαίωσής τους, που συντελείται, τόσο για το ενιαίο ανταποδοτικό τέλος, όσο και για το φόρο ηλεκτροδοτούμενων χώρων, στις περιπτώσεις που συνεισπράττονται από τη Δ.Ε.Η. τέλη καθαριότητος και φωτισμού, με την εγγραφή του υποχρέου στον οικείο κατάλογο της Δ.Ε.Η. και ισχύει για όσο χρόνο ισχύει η απόφαση του οικείου δημοτικού συμβουλίου που εκδίδεται για την επιβολή τους και τον καθορισμό του σχετικού συντελεστή χρέωσης και διαρκεί η διαδικασία ολοκλήρωσης της είσπραξής τους, χωρίς να απαιτείται η σύνταξη χρηματικού καταλόγου από τον οικείο ΟΤΑ, επιφέρει δε την απόσβεση της κύριας απαίτησης, στο βαθμό που την καλύπτει, αναδρομικά, από το χρόνο που συνυπήρξε με την ανταπαίτηση και καθιστά, κατά το μέρος αυτό, τη σχετική αξίωση για ικανοποίησή της ουσιαστικά αβάσιμη. (Ελ.Συν. Τμ. 7 Πράξη 3/2011)
Σε περίπτωση έκδοσης προσωρινής διαταγής κατ' άρθρο 5 του ν. 3869/2010, όπως ισχύει, με περιεχόμενο την «αναστολή των καταδιωκτικών μέτρων κατά του οφειλέτη και τη διατήρηση της πραγματικής και νομικής κατάστασης της περιουσίας του», χωρίς να περιλαμβάνεται σε αυτή ρητή απαγόρευση διενέργειας συμψηφισμού απαιτήσεων του οφειλέτη και των δανειστών του, είναι επιτρεπτός, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 83 του ν. δ. 356/1974 (Α' 90, Κ.Ε.Δ.Ε.), ο αυτεπάγγελτος συμψηφισμός ανταπαιτήσεων οφειλέτη σε βάρος του Δημοσίου με απαιτήσεις του Δημοσίου κατ' αυτού, μέχρι το ύψος που αυτές καλύπτονται, εφόσον οι προϋποθέσεις του συμψηφισμού συνέτρεξαν πριν από την υποβολή της αίτησης για την υπαγωγή στον ν. 3869/2010, κατ' ανάλογη εφαρμογή του άρθρου 36 του ν. 3588/2007 (Πτωχευτικού Κώδικα), δυνάμει του άρθρου 15 του ν. 3869/2010, κατά τα ειδικότερα εκτιθέμενα στη ΓνΝΣΚ 219/2017. (ΠΟΛ 1037/05.03.2018)
β) Εξαίρεση χρηματικών απαιτήσεων από αυτεπάγγελτο συμψηφισμό
Με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών καθορίζονται οι προϋποθέσεις και η ειδικότερη διαδικασία, με την τήρηση των οποίων εξαιρούνται από τον αυτεπάγγελτο συμψηφισμό χρηματικές απαιτήσεις του οφειλέτη έναντι του Δημοσίου με βεβαιωμένα αλλά μη ληξιπρόθεσμα χρέη του προς το Δημόσιο.(άρθρο 83 παρ.6 ΚΕΔΕ) όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 11 του Ν. 3943/2011 (ΦΕΚ 66/31.03.2011 τεύχος Α') και αναριθμήθηκε από την παρ. 9 του άρθρου 7 του Ν. 4224/13)
Κατ' εξουσιοδότηση της παραπάνω διάταξης δημοσιεύθηκε η υπ' αριθ. ΔΠΕΙΣ Α 1120401 ΕΞ 2013/30.07.2013 (ΦΕΚ 1867/30.07.2013 τεύχος Β') Απόφαση Υπ. Οικ. στην οποία, όπως συμπληρώθηκε από την Απόφαση Υπ. Οικ. Αριθμ. ΔΠΕΙΣ Α 1116352 ΕΞ 2014/13.08.2014 (ΦΕΚ 2215/13.08.2014 τεύχος Β'), την Α.Α.Δ.Ε. Α.1084/23.06.2022 (ΦΕΚ 3275/24.06.2022 τεύχος Β'), το άρθρο 1 της Α.Α.Δ.Ε. Α.1085/24.06.2022 (ΦΕΚ 3491/05.07.2022 τεύχος Β') και την Α.Α.Δ.Ε. Α.1109/20.07.2023 (ΦΕΚ 4711/27.07.2023 τεύχος Β'), ορίζονται τα εξής:
"1.Οι προϋποθέσεις οι οποίες πρέπει να πληρούνται σωρευτικά για να εξαιρεθούν από τον αυτεπάγγελτο συμψηφισμό χρηματικές απαιτήσεις του οφειλέτη έναντι του Δημοσίου με βεβαιωμένα αλλά μη ληξιπρόθεσμα χρέη του προς το Δημόσιο είναι οι ακόλουθες:
α) Οι οφειλέτες ανήκουν σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ στους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης.
β) Η εξαίρεση από το συμψηφισμό αφορά αποκλειστικά σε βεβαιωμένες αλλά μη ληξιπρόθεσμες οφειλές των οφειλετών προς το Δημόσιο, οι οποίες προέρχονται αποκλειστικά από μη φορολογικά έσοδα.
γ) Η εξαίρεση παρέχεται για ορισμένο χρονικό διάστημα, το οποίο δεν μπορεί να υπερβαίνει τους τρεις (3) μήνες.
δ) Η εξαίρεση παρέχεται στο πλαίσιο συνολικής συμφωνίας διευθέτησης της οφειλής προς το Δημόσιο.
2.Η ειδικότερη διαδικασία για τη χορήγηση της εξαίρεσης από τον αυτεπάγγελτο συμψηφισμό είναι η έκδοση πράξης ατομικού χαρακτήρα του Γενικού Γραμματέα Δημοσίων Εσόδων στην οποία περιέχεται η ειδική αιτιολόγηση για τη συνδρομή των όρων της παρούσας.
3. Χρηματικές απαιτήσεις οφειλετών έναντι του Δημοσίου εξαιρούνται από τον αυτεπάγγελτο συμψηφισμό με βεβαιωμένες μη ληξιπρόθεσμες οφειλές αυτών που έχουν προκύψει από την εκκαθάριση του Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων (Ε.Ν.Φ.Ι.Α.) έτους 2014. Η ανωτέρω εξαίρεση παρέχεται μέχρι και την 30-9-2014.
4. Χρηματικές απαιτήσεις οφειλετών έναντι του Δημοσίου για επιστροφή ποσών τα οποία αποδίδονται στο Δημόσιο από κατασχέσεις που έχει επιβάλει εις βάρος τους εις χείρας τρίτου εξαιρούνται από τον αυτεπάγγελτο συμψηφισμό με βεβαιωμένες μη ληξιπρόθεσμες κατά τον χρόνο της επιστροφής οφειλές, εφόσον η απόδοση από τον τρίτο διενεργήθηκε μετά την απόσβεση των οφειλών για τις οποίες επιβλήθηκε η κατάσχεση.
5. Χρηματικές απαιτήσεις οφειλετών έναντι του Δημοσίου εξαιρούνται από τον αυτεπάγγελτο συμψηφισμό με βεβαιωμένες μη ληξιπρόθεσμες οφειλές αυτών που προκύπτουν από την επιστροφή της ενίσχυσης της επιστρεπτέας προκαταβολής σύμφωνα με το άρθρο τρίτο της από 30/03/2020 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου (Α’ 75), η οποία κυρώθηκε με το άρθρο 1 του ν. 4684/2020 (Α’ 86),και τις κατ’ εξουσιοδότηση αυτού Κοινές Αποφάσεις των Υπουργών Οικονομικών και Ανάπτυξης και Επενδύσεων
6. Χρηματικές απαιτήσεις του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων έναντι του Δημοσίου εξαιρούνται από τον αυτεπάγγελτο συμψηφισμό με βεβαιωμένες μη ληξιπρόθεσμες οφειλές αυτού στη Φορολογική Διοίκηση"
Δεν επιτρέπεται ο αυτεπάγγελτος συμψηφισμός χρηματικών απαιτήσεων, που επιδικάζονται σε βάρος του Ελληνικού Δημοσίου από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, κατ' εφαρμογή του άρθρου 41 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για την Προστασία των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, λόγω διαπίστωσης παραβιάσεων της Σύμβασης αυτής ή των Πρωτοκόλλων της, εξαιρουμένων των απαιτήσεων που επιδικάζονται για την παραπάνω αιτία προς αποκατάσταση υλικής ζημίας. (άρθρο 83 παρ.2α ΚΕΔΕ, όπως προστέθηκε με την περίπτ. α' της παρ. 9 του άρθρου 60 του N. 4370/16)
IX. Συμψηφισμός παραγεγραμμένων απαιτήσεων
i. Απαιτήσεις των Δήμων
Απαίτηση του Δήμου παραγεγραμμένη αντιτάσσεται σε συμψηφισμό για μια τριετία από τη συμπλήρωση της παραγραφής. (άρθρο 83 παρ.2 ΚΕΔΕ) όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 11 του Ν. 3943/2011 (ΦΕΚ 66/31.03.2011 τεύχος Α')
ii. Απαιτήσεις κατά των Δήμων
Η παραγραφείσα απαίτηση κατά του Δήμου δεν αντιτάσσεται για συμψηφισμό.
Κάθε ποσό που κατέβαλε ο Δήμος μετά την παραγραφή της απαιτήσεως κατ' αυτού, έστω και αν γνώριζε την παραγραφή, δικαιούται να το αναζητήσει.
Παραίτηση του Δήμου από τη συμπληρωμένη παραγραφή ή η με οποιονδήποτε τρόπο αναγνώριση από αυτό της παραγεγραμμένης απαίτησης είναι άκυρη.
Η παραγραφή λαμβάνεται υπόψη αυτεπάγγελτα από τα δικαστήρια. (άρθρο 144 Ν. 4270/2014)
X.Απαράδεκτο του συμψηφισμού
Δεν επιτρέπεται συμψηφισμός:
-κατά απαίτησης η οποία προέρχεται από αδίκημα που διαπράχθηκε από δόλο. (άρθρο 450 ΑΚ)
- αν ο οφειλέτης παραιτήθηκε προκαταβολικά από αυτόν. (άρθρο 450 ΑΚ)
- κατά ακατάσχετης απαίτησης. (άρθρο 451 ΑΚ)
- κατά οφειλόμενου μισθού υπαλλήλου με απαίτησή του εργοδότη κατά του εργαζομένου εφόσον ο μισθός αυτός είναι απολύτως αναγκαίος για την διατροφή του εργαζομένου και της οικογένειάς του.
Η απαγόρευση αυτή δεν ισχύει για το συμψηφισμό με απαίτηση που έχει ο εργοδότης λόγω ζημίας που του προξένησε ο εργαζόμενος με δόλο κατά την εκτέλεση της σύμβασης εργασίας. (άρθρο 664 ΑΚ)
XI. Συμψηφισμός σε περίπτωση περισσότερων χρεών
i.Γενικά
Αν ο οφειλέτης έχει περισσότερα χρέη προς το δανειστή και αυτός δεν συμφωνεί ως προς το χρέος που πρέπει να συμψηφιστεί, εφαρμόζονται αναλόγως οι διατάξεις για την καταβολή σε περίπτωση περισσότερων χρεών. (άρθρο 452 ΑΚ)
ii. Υπόδειξη του οφειλέτη
Aν ο οφειλέτης έχει περισσότερα χρέη, υποδεικνύει, κατά το χρόνο της καταβολής, το χρέος που θέλει να πιστωθεί. (παρ.3 άρθρο 3 Ν.Δ.356/74 (ΚΕΔΕ) όπως αντικαταστάθηκε από την παρ. 4 του άρθρου 7 του Ν. 4224/13)
Το Δημόσιο δύναται, εάν δεν συμφωνεί προς το επιλεγέν από τον οφειλέτη χρέος, να το δηλώσει αμελλητί προς τον προτείνοντα τον συμψηφισμό οφειλέτη. (ΓνΝΣΚ 356/1979).
Αν ο δανειστής εναντιωθεί, με μονομερώς γνωστοποιητέα δήλωση, η οποία γίνεται αμελλητί προς τον προτείναντα, μεταβάλλεται η κατεύθυνση του συμψηφισμού, με την ανταπαίτηση να καταλογίζεται σύμφωνα με το άρθρο 422 του Α.Κ. (ΓνΝΣΚ 356/1979)
iii. Αυτεπάγγελτος συμψηφισμός
Στην περίπτωση που ο οφειλέτης δεν υποδεικνύει ή η πίστωση διενεργείται χωρίς τη βούλησή του, όπως στην περίπτωση λήψης διοικητικών ή αναγκαστικών μέτρων ή συμψηφισμού που χωρεί αυτεπαγγέλτως, η ταμειακή υπηρεσία πιστώνει οποιαδήποτε οφειλή. (παρ.3 άρθρο 3 Ν.Δ.356/74 (ΚΕΔΕ) όπως αντικαταστάθηκε από την παρ. 4 του άρθρου 7 του Ν. 4224/13)
XII. Έκδοση συμψηφιστικών ενταλμάτων για τακτοποίηση εκκρεμοτήτων συνεπεία κατασχέσεων
Με την έκδοση συμψηφιστικών ενταλμάτων τακτοποιούνται εκκρεμότητες στη δημοσιονομική διαχείριση των Ο.Τ.Α. α' και β' βαθμού και τα λοιπά Ν.Π.Δ.Δ., συνεπεία κατασχέσεων σε βάρος τους.
Με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών δύναται να καθορίζονται και άλλες περιπτώσεις τακτοποίησης εκκρεμοτήτων με την έκδοση συμψηφιστικών ενταλμάτων.
Ειδικά για τους Ο.Τ.Α. α' και β' βαθμού και τα Ν.Π.Δ.Δ. αυτών, οι λοιπές περιπτώσεις τακτοποίησης εκκρεμοτήτων με την έκδοση συμψηφιστικών ενταλμάτων, καθορίζονται με κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών και Οικονομικών. (άρθρο 69Ε Ν.4270/14, όπως προστέθηκε με την παρ. 24 του άρθρου 10 του Ν. 4337/15 και συμπληρώθηκε με το άρθρο 75 του Ν.4483/17)
Δεδομένου ότι για την εποπτεία των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης αρμόδιο είναι το Υπουργείο Εσωτερικών, κρίνεται σκόπιμο να προβλεφθεί ότι ειδικά για τους Ο.Τ.Α. α΄ και β΄ βαθμού και τα Ν.Π.Δ.Δ. αυτών, οι νέες αυτές περιπτώσεις τακτοποίησης εκκρεμοτήτων με την έκδοση συμψηφιστικών ενταλμάτων θα καθορίζονται με κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών και Οικονομικών. Με τον τρόπο αυτό το αρμόδιο Υπουργείο Εσωτερικών, το οποίο έχει μια γενικότερη επίγνωση των οικονομικών ζητημάτων των Ο.Τ.Α., θα μπορεί να εισηγείται ή σε κάθε περίπτωση να συναποφασίζει επί των περιπτώσεων που κρίνεται αναγκαία η ρύθμιση της δυνατότητας έκδοσης συμψηφιστικών ενταλμάτων. (Αιτιολογική Έκθεση Ν.4483/17)
Κατ' εξουσιοδότηση των ανωτέρω εκδόθηκε η ΚΥΑ 41594/05.12.2017 (ΦΕΚ 4422/15.12.2017 τεύχος Β') με την οποία ορίζεται ότι για τους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης πρώτου και δεύτερου βαθμού και τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου αυτών, επιτρέπεται κατόπιν έκδοσης των γραμματίων είσπραξης όπου απαιτείται, η έκδοση συμψηφιστικών ενταλμάτων, επιπλέον των περιπτώσεων που προβλέπονται από το νόμο για το σύνολο των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης, για τη λογιστική απεικόνιση και την τακτοποίηση:
α) Εκκρεμοτήτων λογιστικής φύσεως, μετά την ολοκλήρωση του σχετικού διαχειριστικού ελέγχου και τη σύνταξη της έκθεσης του δημοσιονομικού ελεγκτή, για το ύψος ποσού της εκκρεμότητας προς τακτοποίηση, με απαραίτητη προϋπόθεση την αδυναμία τακτοποίησης αυτής με άλλον τρόπο.
β) Παρακρατήσεων μέρους των επιχορηγήσεων που αποδίδονται σε αυτούς από την κεντρική διοίκηση, δυνάμει διατάξεων νόμου (όπως παρακρατήσεις υπέρ ασφαλιστικών ταμείων, συνδέσμων κ.ο.κ.), έπειτα από την έκδοση απόφασης απόδοσης των επιχορηγήσεων και την αναγγελία των σχετικών πιστώσεων, όπου αναφέρονται τα είδη και το ύψος των κρατήσεων.
γ) Παρακρατήσεων μέρους των εσόδων που αποδίδονται σε αυτούς από δημόσιες επιχειρήσεις ή οργανισμούς, δυνάμει διατάξεων νόμου (όπως στην περίπτωση των εσόδων που εισπράττονται μέσω της Δημόσιας Επιχείρησης Ηλεκτρισμού), έπειτα από την έκδοση σχετικού παραστατικού από την εκάστοτε δημόσια επιχείρηση ή οργανισμό, όπου αναφέρονται τα είδη και το ύψος των κρατήσεων.
δ) Οφειλών τους, που πληρώνονται είτε με παρακράτηση μέρους των επιχορηγήσεων που αποδίδονται σε αυτούς από την κεντρική διοίκηση, είτε απευθείας από τον κρατικό προϋπολογισμό, έπειτα από την έκδοση σχετικής απόφασης της κεντρικής διοίκησης, όπου αναφέρονται τα είδη και το ύψος των οφειλών.
ε) Πληρωμών δαπανών τους, που πραγματοποιούνται μέσω των Περιφερειακών Ταμείων Ανάπτυξης, και αφορούν το ΠΔΕ, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις.
XIII. Λογιστική Τακτοποίηση
Η διαδικασία με βήματα για τη λογιστική τακτοποίηση έχει ως εξής:
1.Έκδοση από τη Λογιστική Υπηρεσία του Χρηματικού Εντάλματος Πληρωμής (ΧΕΠ) για την απαίτηση του δικαιούχου, με την τήρηση της προβλεπόμενης σύννομης διαδικασίας.
2.Παράδοση του ΧΕΠ στην Ταμειακή Υπηρεσία.
3.Πριν την εξόφληση του ΧΕΠ, διενέργεια υποχρεωτικά ελέγχου από τον Ταμία, αν ο δικαιούχος έχει ληξιπρόθεσμες ή μη οφειλές προς τον Δήμο.
4.Σε περίπτωση ύπαρξης οφειλών προτάσσεται υποχρεωτικά η συμψηφιστική εξόφληση του ΧΕΠ έναντι των υποχρεώσεων του δικαιούχου.
5.Η Υπηρεσία απευθύνει έγγραφη όχληση στον δικαιούχο για να προσέλθει για την συμψηφιστική εξόφληση της απαίτησής του, έναντι των οφειλών του.
6. α. Σε περίπτωση που προσέλθει ο δικαιούχος
i. Υπογράφει τις εξοφλητικές αποδείξεις εξόφλησης του ΧΕΠ και θέτει την σφραγίδα της επιχείρησής του (ή αν είναι φυσικό πρόσωπο αναγράφει τον ΑΔΤ του) [τήρηση σύννομης διαδικασίας εξόφλησης των ΧΕΠ]
ii. Ο Ταμίας εκδίδει Γραμμάτιο Είσπραξης (Γ.Ε.) στον / στους Κ.Α. που αφορά η οφειλή του δικαιούχου, αναγράφοντας επί της Αιτιολογίας τον αριθμό του / των ΧΕΠ που εξοφλούνται συμψηφιστικά. Το αυτό πράττει και επί του κύριου σώματος του ΧΕΠ στο αναφέρει τον αριθμό του Γ.Ε., ώστε σε μελλοντικό έλεγχο ή αμφισβήτησης εξόφλησης του εν λόγω ΧΕΠ, να αποδεικνύεται ότι εξοφλήθηκε συμψηφιστικά.
iii. Παράδοση στον δικαιούχο αντί χρημάτων (επιταγής ή κατάθεσης σε λογαριασμό του) αντίγραφο του Γ.Ε. με το οποίο εξόφλησε την οφειλή του σε απόσβεση της δικαιούμενης απαίτησης. Αντίγραφο του Γ.Ε. επισυνάπτεται και συρράπτεται και στο ΧΕΠ που εξοφλήθηκε με την συμψηφιστική διαδικασία.
6. β. Σε περίπτωση αγνόησης της όχλησης,
η Υπηρεσία προέρχεται στην οίκοθεν (αυτεπάγγελτη) συμψηφιστική εξόφληση. Αντίγραφο του Γ.Ε. (σε κάθε περίπτωση) επισυνάπτεται και συρράπτεται επί του εξοφληθέντος ΧΕΠ με την τήρηση της συμψηφιστικής διαδικασίας και το πρωτότυπο Γ.Ε. αποστέλλεται επί αποδείξει στον δικαιούχο.
7. α. Αν η απαίτηση του δικαιούχου είναι μικρότερη των οφειλών του, δεν απαιτείται η προσκόμιση Αποδεικτικού Φορολογικής Ενημερότητας (ΑΦΕ) και ασφαλιστικής ενημερότητας, καθόσον μετά την συμψηφιστική εξόφληση της απαίτησης του δικαιούχου, προκύπτει και υπόλοιπο οφειλής του προς τον Δήμο.
7. β. Αντίθετα, αν η απαίτηση του δικαιούχου είναι μεγαλύτερη των οφειλών του, και μετά την συμψηφιστική εξόφληση αυτών, προκύπτει υπόλοιπο λαμβάνειν, τότε απαιτείται η προσκόμιση ΑΦΕ (ή η αυτεπάγγελτη αναζήτηση αυτού για συμψηφιστική εξόφληση απουσία του). Αν από αυτό προκύπτουν οφειλές του, η διαφορά θα κατατεθεί στην αρμόδια της φορολογίας του εισοδήματός του Δ.Ο.Υ. Σε περίπτωση μη ύπαρξης οφειλών του προς τρίτους (ΔΟΥ, ασφαλιστικά ταμεία ανάλογα με το ύψος του τίτλου πληρωμής), θα του καταβληθεί η υπερβάλλουσα της συμψηφιστικής εξόφλησης των οφειλών, του διαφορά.
[/post_tab][/post_tabs]