Μηχανισμός αποτροπής συσσώρευσης ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τρίτους

 

I. Σύσταση Ειδικού λογαριασμού κάλυψης ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τρίτους
II. Υποβολή αναλυτικής κατάστασης υποχρεώσεων από ΠΟΥ-Κατάθεση ποσού στο λογαριασμό
III. Έλεγχος ισοζυγίου από το ΥΠ.ΕΣ.
IV. Εξόφληση δικαιούχων
V. Τήρηση αρχείου με ευθύνη του ΠΟΥ
VI. Δημοσίευση σύνοψης υποχρεώσεων από το ΥΠ.ΕΣ.
VII. Πεδίο εφαρμογής
VIII. Εξουσιοδοτική διάταξη

 


I. Σύσταση Ειδικού λογαριασμού κάλυψης ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τρίτους

Εντός δύο (2) μηνών από τη δημοσίευση του Ν.4714/20 (ημερ. δημοσ. 31.07.2020) και έπειτα από αίτημα του Υπουργείου Εσωτερικών, συστήνεται στον δεσμευμένο τομέα του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων, άτοκος και ακατάσχετος «Ειδικός λογαριασμός κάλυψης ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τρίτους» για κάθε Οργανισμό Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ), ο οποίος χρησιμοποιείται σε περιπτώσεις που οι ΟΤΑ συσσωρεύουν ληξιπρόθεσμες οφειλές, σύμφωνα με το άρθρο 8 του π.δ. 80/2016 (Α΄ 145). (άρθρο 107 παρ.1 Ν.4714/20)

 

Οι ληξιπρόθεσμες οφειλές προς τρίτους αφορούν σε υποχρεώσεις προς νοικοκυριά και επιχειρήσεις που παραμένουν ανεξόφλητες για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των ενενήντα (90) ημερών, με αποτέλεσμα την παρακράτηση ρευστότητας από την αγορά και την ταλαιπωρία των δικαιούχων. [...] Οι αιτίες για τη συνέχιση συσσώρευσης ληξιπροθέσμων από τους Ο.Τ.Α. εντοπίζονται κυρίως σε μεμονωμένες περιπτώσεις ανεπαρκούς ρευστότητας, στη μη προσκόμιση των απαραίτητων δικαιολογητικών από τους δικαιούχους και σε διοικητικούς λόγους, συμπεριλαμβανομένων της κακώς εννοούμενης γραφειοκρατίας και της διοικητικής αδράνειας. Με το παρόν άρθρο αντιμετωπίζεται η τρίτη αιτία, καθώς από τα διαθέσιμα στοιχεία διαπιστώνεται ότι περίπου το 60% ληξιπρόθεσμων παρατατικών οφείλεται σε καθυστερήσεις κατά τη διαδικασία ελέγχου και εκκαθάρισης των δαπανών και σε λανθασμένη εφαρμογή των δημοσιολογιστικών κανόνων. Ως αποτέλεσμα, παρατηρείται το οξύμωρο φαινόμενο της ύπαρξης ληξιπρόθεσμων οφειλών σε οικονομικά εύρωστους δήμους και περιφέρειες.
Για την εξάλειψη του φαινομένου θεσμοθετείται με το παρόν άρθρο μηχανισμός αποτροπής συσσώρευσης ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τρίτους από τους Ο.Τ.Α.. Εφεξής, αρχής γενομένης από το 1° δεκαήμερο του Ιανουάριου του 2021, οι Ο.Τ.Α. θα δεσμεύουν υποχρεωτικά ποσό ταμειακών διαθεσίμων ίσο με το σύνολο των ληξιπρόθεσμων οφειλών τους σε τρίτους κατά την τελευταία ημέρα του προηγούμενου ημερολογιακού τριμήνου, σε ειδικό λογαριασμό που θα τηρείται ανά φορέα στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων. Στην περίπτωση που δεν έχει πραγματοποιηθεί η κατάθεση του απαιτούμενου ποσού στον ειδικό λογαριασμό ή έχει κατατεθεί ποσό που υπολείπεται των ληξιπρόθεσμων οφειλών, το ποσό του ελλείμματος θα παρακρατείται από το σκέλος των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων που αφορούν σε λειτουργικές και λοιπές γενικές δαπάνες. Αυτή η υποχρέωση δεν ισχύει για τις περιπτώσεις οφειλών οι οποίες δεν έχουν πληρωθεί με υπαιτιότητα του δικαιούχου ή χρηματοδοτούνται από ειδικά προγράμματα (Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, Πράσινο Ταμείο, Προγράμματα Υπουργείου Εσωτερικών κ.λπ.) και εκκρεμεί η εκταμίευση χρηματοδότησης από τον αρμόδιο φορέα. (Αιτιολογική Έκθεση Ν.4714/20)

 


II. Υποβολή αναλυτικής κατάστασης υποχρεώσεων από ΠΟΥ-Κατάθεση ποσού στο λογαριασμό
Εντός δεκαπέντε (15) ημερών από τη λήξη κάθε ημερολογιακού τριμήνου, ο Προϊστάμενος Οικονομικών Υπηρεσιών έκαστου ΟΤΑ:
α) υποβάλλει στο Υπουργείο Εσωτερικών αναλυτική κατάσταση με τις ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις του ΟΤΑ προς τρίτους κατά την τελευταία ημέρα του τριμήνου. Στην κατάσταση παρατίθενται ανά παραστατικό δαπάνης κατ’ ελάχιστον τα στοιχεία που προβλέπεται να τηρούνται στο μητρώο δεσμεύσεων και οι λόγοι μη εξόφλησης και
β) καταθέτει στον ειδικό λογαριασμό της παρ. 1 το χρηματικό ποσό που απαιτείται, προκειμένου το υπόλοιπο του λογαριασμού να καλύπτει το σύνολο των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων του ΟΤΑ προς τρίτους, εξαιρουμένων των δαπανών που δεν έχουν εξοφληθεί με υπαιτιότητα των δικαιούχων ή είναι ενταγμένες σε ειδικά προγράμματα και εκκρεμεί η εκταμίευση χρηματοδότησης από τον αρμόδιο φορέα ή έχουν εξοφληθεί και εκκρεμεί η λογιστική τακτοποίησή τους ή έχουν νομίμως πραγματοποιηθεί και τελούν υπό δικαστική διεκδίκηση. (άρθρο 107 παρ.2 Ν.4714/20, όπως τροποποιήθηκε από την παρ.1 του άρθρου 50 του Ν.4830/21)

 

 

Για τη συλλογή των στοιχείων των αναλυτικών καταστάσεων ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων του άρθρου 107 του ν. 4714/2020 στο ΥΠ.ΕΣ. δείτε την ενότητα:
ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ - ΝΟΜΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ » ΥΠΟΒΟΛΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ - ΔΙΑΥΓΕΙΑ » Οικονομικά Στοιχεία Δήμων και Νομικών Προσώπων

 

Ειδικά για τις ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις κατά την 30ή.6.2021, δεν εφαρμόζεται η περ. β) της παρ. 2 του άρθρου 107 του ν. 4714/2020. Ποσά που έχουν κατατεθεί στον ειδικό λογαριασμό της παρ. 1 του άρθρου 107 του ν. 4714/2020 μπορούν να αποδεσμευτούν, κατόπιν σχετικής αίτησης του προϊσταμένου οικονομικών υπηρεσιών του οργανισμού τοπικής αυτοδιοίκησης, που υποβάλλεται προς το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων εντός τριάντα (30) ημερών από την έναρξη ισχύος του Ν.4830/21 (ημερ. έναρξης ισχύος 18.09.2021). (παρ.2 άρθρο 50 Ν.4830/21)

 

Ειδικά για τις ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις της 31ης.3.2021, δεν εφαρμόζεται η περ. β’ της παρ. 2 του άρθρου 107 του ν. 4714/2020 (Α’ 148). Ποσά που έχουν κατατεθεί στον ειδικό λογαριασμό της παρ. 1 του άρθρου 107 του ν. 4714/2020 μπορούν να αποδεσμευτούν, κατόπιν σχετικής αίτησης του προϊσταμένου οικονομικών υπηρεσιών του οργανισμού τοπικής αυτοδιοίκησης, που υποβάλλεται προς το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων εντός τριάντα (30) ημερών από την έναρξη ισχύος του Ν.4798/21 (ημερ. έναρξης ισχύος 24.04.2021). (άρθρο 244 Ν.4798/21)

 

H επιβάρυνση της λειτουργίας των οικονομικών υπηρεσιών και των προύπολογισμών των Ο.Τ.Α. από τις συνεχιζόµενες συνέπειες της υγειονομικής κρίσης του κορωνοϊού COVID- 19 καθιστά επιβεβλημένη τη συγκεκριμένη ρύθμιση. Ουσιαστικά, με την αξιολογούμενη ρύθμιση, παρέχεται o απαραίτητος χρόνος στις οικονοµικές υπηρεσίες των δήμων και των περιφερειών για να ολοκληρώσουν τη λογιστική τακτοποίηση των μητρώων δεσμεύσεων, σύμφωνα µε τις οδηγίες των υπηρεσιών του Υπουργείου Εσωτερικών, ενόψει και της εφαρμογής ενός προγράμµατος επιχορήγησης που θα έχει ως σκοπό την ελαχιστοποίηση του ύψους των ληξιπρόθεσµων υποχρεώσεων των φορέων του υποτομέα των Ο.Τ.Α. µέχρι την 30η Ιουνίου του 2021 και, κατ΄ επέκταση, την αντίστοιχη μείωση των ποσών που πρέπει να δεσμεύσσυν οι Ο.Τ.Α. στους ειδικούς λογαριασµούς. (Αιτιολογική Έκθεση Ν.4798/21)

 

Σχετικά έγγραφα:

-ΥΠ.ΕΣ. 92992/31.12.2020 για το δ' τρίμηνο του 2020.

-ΥΠ.ΕΣ. 25523/02.04.2021 για το α΄ τρίμηνο του 2021

 ΥΠ.ΕΣ. 48334/29.06.2021 για το β΄ τρίμηνο του 2021.

ΥΠ.ΕΣ. 68855/22.09.2021 και ΥΠ.ΕΣ. 75175/14.10.2021 για το γ΄ τρίμηνο του 2021.

-ΥΠ.ΕΣ. 586/03.01.2022 για το δ΄ τρίμηνο του 2021

-ΥΠ.ΕΣ. 22125/05.04.2022 για το α' τρίμηνο του 2022

-ΥΠ.ΕΣ. 42158/24.06.2022 για το β' τρίμηνο του 2022

-ΥΠ.ΕΣ. 60223/15.09.2022 για το γ' τρίμηνο του 2022

-ΥΠ.ΕΣ. 83725/07.12.2022 για το δ΄ τρίμηνο του 2022

- ΥΠ.ΕΣ. 24507/23.03.2023 για το α' τρίμηνο του 2023

-ΥΠ.ΕΣ. 50315/08.06.2023 για το β' τρίμηνο του 2023

-ΥΠ.ΕΣ. 77761/19.09.2023 για το γ' τρίμηνο του 2023

 


III. Έλεγχος ισοζυγίου από το ΥΠ.ΕΣ.
Εντός τριάντα (30) ημερών από τη λήξη του τριμήνου, το Υπουργείο Εσωτερικών ελέγχει το ισοζύγιο του υπολοίπου του ειδικού λογαριασμού και των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Ο.Τ.Α. προς τρίτους κατά την τελευταία ημέρα του τριμήνου, εξαιρουμένων των δαπανών της περιπτ. β) της παρ. 2 (άρθρο 107 παρ.3 Ν.4714/20 όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 39  Ν. 4915/22)

 

Ο έλεγχος της παρ. 3 πραγματοποιείται με βάση τα στοιχεία της κατάστασης ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων, τα στοιχεία που τηρούνται στις βάσεις δεδομένων οικονομικών στοιχείων του Υπουργείου Εσωτερικών, σύμφωνα το άρθρο 41 του ν. 4483/2017 (Α΄ 107), και τα στοιχεία του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων, αναφορικά με τα υπόλοιπα των ειδικών λογαριασμών κάλυψης των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τρίτους. Σε περίπτωση μη εμπρόθεσμης υποβολής της κατάστασης ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων, ο έλεγχος πραγματοποιείται αποκλειστικά με βάση τα υπόλοιπα στοιχεία, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι εξαιρέσεις της περ. β) της παρ. 2. (άρθρο 107 παρ.4 Ν.4714/20)

 

Όταν το ισοζύγιο είναι αρνητικό, τότε το έλλειμμα καλύπτεται με ισόποση παρακράτηση από την επόμενη μηνιαία επιχορήγηση μέσω των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων προς τον Ο.Τ.Α. για λειτουργικές και λοιπές γενικές δαπάνες. Το παρακρατούμενο ποσό κατατίθεται στον ειδικό λογαριασμό προς αποκατάσταση του ισοζυγίου και προς εξόφληση των απαιτήσεων των δικαιούχων που περιλαμβάνονται στην κατάσταση ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων. Το ποσό που παρακρατείται δεν μπορεί να υπερβαίνει το τριάντα τοις εκατό (30%) του ενός δωδεκάτου (1/12) της ετήσιας τακτικής επιχορήγησης που δικαιούται ο Ο.Τ.Α. για λειτουργικές και λοιπές γενικές δαπάνες μέσω των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων. (άρθρο 107 παρ.3 Ν.4714/20 όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 39  Ν. 4915/22)

 

Κατά την πρώτη εφαρμογή της παρ. 3 του άρθρου 107 του ν. 4714/2020 (Α' 148), το ποσό που παρακρατείται δεν μπορεί να υπερβαίνει το είκοσι πέντε τοις εκατό (25%) του ενός δωδέκατου (1/12) της ετήσιας τακτικής επιχορήγησης που δικαιούται ο Οργανισμός Τοπικής Αυτοδιοίκησης για λειτουργικές και λοιπές γενικές δαπάνες μέσω των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων (ΚΑΠ). (άρθρο 175 Ν.4876/21)

 

Όταν από τον έλεγχο προκύπτει θετικό ισοζύγιο, το ποσό του πλεονάσματος αποδεσμεύεται από τον ειδικό λογαριασμό και, με εντολή της αρμόδιας υπηρεσίας του Υπουργείου Εσωτερικών, μεταφέρεται στον τραπεζικό λογαριασμό του Ο.Τ.Α., που τηρείται στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων ή στην Τράπεζα της Ελλάδος (άρθρο 107 παρ.3 Ν.4714/20 όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 39  Ν. 4915/22)


IV. Εξόφληση δικαιούχων
Κάθε ΟΤΑ έχει πρόσβαση στα ποσά του ειδικού λογαριασμού μόνο για την πληρωμή των παραστατικών που περιλαμβάνονται στην κατάσταση ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων. (άρθρο 107 παρ.5 Ν.4714/20)

 

Η εξόφληση των δικαιούχων μέσω του ειδικού λογαριασμού του ΟΤΑ πραγματοποιείται με εντολή του ΟΤΑ προς το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων για απευθείας καταβολή των οφειλόμενων ποσών στους λογαριασμούς που τηρούν οι δικαιούχοι σε πιστωτικά ιδρύματα, μέχρι εξαντλήσεως του υπολοίπου του λογαριασμού.  (άρθρο 107 παρ.5 Ν.4714/20)

 

Κατά την εξόφληση των δικαιούχων, ο ΟΤΑ επιβαρύνεται μόνο με τα έξοδα ηλεκτρονικής μεταφοράς προς τους λογαριασμούς των δικαιούχων και με το λειτουργικό κόστος του Ταμείου. (άρθρο 107 παρ.5 Ν.4714/20)


V. Τήρηση αρχείου με ευθύνη του ΠΟΥ

Με ευθύνη του Προϊσταμένου Οικονομικών Υπηρεσιών, τηρείται υποχρεωτικά στον ΟΤΑ αρχείο με τα αντίγραφα των καταστάσεων ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων της παρ. 1, των εντολών εξόφλησης μέσω του ειδικού λογαριασμού και των καταστάσεων κίνησης του ειδικού λογαριασμού του φορέα. Το αρχείο τίθεται στη διάθεση οποιουδήποτε ελεγκτικού οργάνου, του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους και του Υπουργείου Εσωτερικών. (άρθρο 107 παρ.6 Ν.4714/20)


VI. Δημοσίευση σύνοψης υποχρεώσεων από το ΥΠ.ΕΣ.
Με ευθύνη της αρμόδιας υπηρεσίας του Υπουργείου Εσωτερικών, δημοσιεύεται σε τριμηνιαία βάση στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Εσωτερικών σύνοψη των στοιχείων διαθεσίμων, απλήρωτων, εκκρεμών και ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων προς τρίτους ανά ΟΤΑ και ανά νομικό πρόσωπο, καθώς και των παρακρατηθέντων ποσών για την εξασφάλιση των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τρίτους. (άρθρο 107 παρ.7 Ν.4714/20)


VII. Πεδίο εφαρμογής
Οι διατάξεις του άρθρου 107 του Ν.4714/20 εφαρμόζονται για τις ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις της 31ης Δεκεμβρίου 2020 και εφεξής. (άρθρο 107 παρ.8 Ν.4714/20)


VIII. Εξουσιοδοτική διάταξη
Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Εσωτερικών μπορεί να ρυθμίζονται τεχνικά ζητήματα αποστολής των στοιχείων της παρ. 2, θέματα αυτοματοποιημένου ελέγχου της παρ. 3, η διαδικασία πρόσβασης των ΟΤΑ στον ειδικό λογαριασμό, καθώς και κάθε ειδικότερο ζήτημα για την εφαρμογή του παρόντος. (άρθρο 107 παρ.9 Ν.4714/20)