Έλεγχος είσπραξης εσόδων
1. Έλεγχος από τον Επίτροπο
2. Τρόπος διενέργειας του ελέγχου
3. Καταλογισμός
1. Έλεγχος από τον Επίτροπο
Το Ελεγκτικό Συνέδριο παρακολουθεί και αξιολογεί τα έσοδα του Κράτους, καθώς και την κανονική είσπραξη των εσόδων των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης και των νομικών τους προσώπων. (άρθρο 9 παρ.3 Ν.4820/21)
Ο αρμόδιος για τον προληπτικό έλεγχο των δαπανών Επίτροπος, κατά τη διάρκεια του οικονομικού έτους μπορεί:
- να παρακολουθεί την κανονική είσπραξη των εσόδων των Ο.Τ.Α. και των νομικών τους προσώπων και
- να ασκεί τον έλεγχο για την είσπραξη των νομίμως βεβαιωθέντων χρεών, οφειλών ή προστίμων σε βάρος τρίτων. (άρθρο 277 παρ.1 του Ν.3852/2010) (άρθρο 129 παρ.1 Ν.4820/21)
Η παρακολούθηση των εσόδων αφορά την απλή επιτήρηση:
- της καταγραφής των εσόδων (π.χ. η αναγραφή ή όχι στον προϋπολογισμό του Ο.Τ.Α. ενός ανταποδοτικού τέλους),
- την πραγματοποίηση αυτών (π.χ. την εν τοις πράγμασι είσπραξη αυτών). (Ελ.Συν.Ολομ. Πρακτικά της 14ης Γεν.Συν. της 19.06.2014)
Είναι προφανές ότι η παρακολούθηση ή ο έλεγχος των εσόδων, κατ' άρθρο 277 του ν. 3852/2010 δεν αναφέρεται στο προηγούμενο οικονομικό έτος, αλλά ενεργείται «κατά τη διάρκεια του οικονομικού έτους», καθόσον κατασταλτικός αναφερόμενος σε παρελθόντα οικονομικά έτη είναι μόνο ο έλεγχος εσόδων του άρθρου 276 του ίδιου νόμου. (Ελ.Συν.Ολομ.Πρακτικά της 13ης Γ.Συνεδρίασης της 12ης Ιουνίου 2013)
Ο έλεγχος των εσόδων συνεπάγεται:
- την τήρηση της δημοσιονομικής νομιμότητας κατά τα δύο σκέλη αυτής (πρόβλεψη σε νομοθετική διάταξη και αναγραφή του εσόδου στον προϋπολογισμό), καθώς και
- την απόδοση ευθυνών. (Ελ.Συν.Ολομ. Πρακτικά της 14ης Γεν.Συν. της 19.06.2014)
Συνεπώς, τα αρμόδια όργανα ελέγχουν αφενός μεν κατά πόσον οι ΟΤΑ και τα νομικά τους πρόσωπα μεριμνούν για τον εντοπισμό της φορολογητέας ύλης και προβαίνουν στη βεβαίωση και είσπραξη των θεσμοθετημένων εσόδων τους, αφετέρου δε κατά πόσον λαμβάνουν όλα τα προβλεπόμενα, από τη νομοθεσία, μέτρα για την είσπραξη των απαιτήσεών τους (βεβαιωμένα έσοδα).
Στον Κόμβο Διαλειτουργικότητας έχουν διαβαθμισμένα δικαιώματα πρόσβασης προς άντληση στοιχείων, κατόπιν εφαρμογής συγκεκριμένης διαδικασίας ταυτοποίησης, οι υπηρεσίες των κάτωθι φορέων και αρχών:
[...]- Το Ελεγκτικό Συνέδριο. (άρθρο 7 απόφαση ΥΠ.ΕΣ. 2816/30.01.2018 (ΦΕΚ 350/07.02.2018 τεύχος Β')
2. Τρόπος διενέργειας του ελέγχου
Ο έλεγχος παραμένει καθολικός. Ερευνώνται στο σύνολό τους οι επισφαλείς απαιτήσεις που εντόπισαν άλλοι εξωτερικοί ελεγκτές (π.χ. Ορκωτοί Ελεγκτές Λογιστές), καθώς και τυχόν περιπτώσεις που προκύπτουν από την έκθεση του νομικού συμβούλου του Ο.Τ.Α. ή του νομικού προσώπου ή άλλων εσωτερικών ελεγκτικών οργάνων (π.χ. αυτοψίες αστυνομίας, πολεοδομίας κ.λπ.).
Επίσης, εξετάζεται εάν ο δημοτικός ταμίας ή ο αναπληρωτής του έχει προβεί σε όλες τις ενέργειες για την είσπραξη επισφαλών και ανείσπρακτων επί μακρόν απαιτήσεων.
Ειδικότερα:
α. Ο αρμόδιος για τον έλεγχο ελεγκτής επιλέγει από τις αναλυτικές ανά κατηγορία καταστάσεις απαιτήσεων της 31ης Δεκεμβρίου 2013 και 30ης Ιουνίου 2014 που προσκόμισε ο ελεγχόμενος Δήμος ή το δημοτικό νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου α) τα κατά την κρίση του σημαντικά σε αξία από όλες τις κατηγορίες εσόδων υπόλοιπα, καθώς και β) τα τυχόν ασυνήθιστα υπόλοιπα (π.χ. αρνητικά υπόλοιπα, ασυνήθιστες περιγραφές κ.λπ.).
β. Στο δείγμα των υπολοίπων που επιλέχθηκε ερευνάται εάν αυτά παραμένουν ανείσπρακτα για περίοδο που υπερβαίνει το ένα έτος, με βάση τη σχετική ημερομηνία πρώτης καταχώρισης των βεβαιωτικών καταλόγων από τους οποίους προέκυψαν, στην περίπτωση που προβλέπεται σύνταξη βεβαιωτικού καταλόγου για το συγκεκριμένο έσοδο. Σε περίπτωση που εντοπίζονται τέτοιες περιπτώσεις, ζητείται από τον Ο.Τ.Α. ή το νομικό πρόσωπο αυτού η σύνταξη αναλυτικών καταστάσεων με το σύνολο των απαιτήσεων που παραμένουν ανείσπρακτες για περίοδο μεγαλύτερη του έτους.
γ. Ακολούθως, ελέγχεται η πληρότητα των καταστάσεων αυτών, δειγματοληπτικά κατά την κρίση του ελεγκτή, με διασταύρωση των δημιουργικών των εσόδων διοικητικών πράξεων (π.χ. άδεια λειτουργίας καταστήματος) και των απαιτήσεων που έχουν συμπεριληφθεί στις προαναφερόμενες καταστάσεις.
δ. Εφόσον στο ελεγχόμενο δείγμα δημιουργούνται υπόνοιες ή διαπιστώνονται ευρήματα, τότε ο έλεγχος επεκτείνεται στο σύνολο της ελεγχόμενης κατηγορίας. (Ελ.Συν.Ολομ. Πρακτικά της 14ης Γεν.Συν. της 19.06.2014, Ελ.Συν.Ολομ.Πρακτικά της 13ης Γ.Συνεδρίασης της 12ης Ιουνίου 2013)
3. Σύσταση - Καταλογισμός
Σε περίπτωση που διαπιστώσει αδράνεια είσπραξής τους από τα αρμόδια όργανα διοίκησης ή τις οικονομικές υπηρεσίες καλεί τούτους, με έγγραφό του που κοινοποιείται στον Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης και στον Επόπτη Ο.Τ.Α., να ενεργήσουν μέσα σε τασσόμενη εύλογη προθεσμία για την είσπραξη τούτων. (άρθρο 277 παρ.2 του Ν.3852/2010) (άρθρο 129 παρ.2 Ν.4820/21)
Εάν η αδράνεια συνεχίζεται, οφειλόμενη σε δόλο ή βαριά αμέλεια των διοικούντων τον δήμο και τα νομικά του πρόσωπα ή των προϊσταμένων των οικονομικών υπηρεσιών αυτών παραπέμπει:
α) τα μεν αιρετά υπαίτια πρόσωπα με αιτιολογημένη εισήγησή του στην επιτροπή του άρθρου 232 του Ν.3852/2010 για προσωπικό καταλογισμό τούτων με το ποσό της θετικής ζημίας που προξένησαν και
β) τους υπαλλήλους των ανωτέρω προσώπων που προκάλεσαν ζημία στην περιουσία του στο Ελεγκτικό Συνέδριο για καταλογισμό τούτων, σύμφωνα με το άρθρο 118 του ν. 4700/2020 (Α’ 127). (άρθρο 277 παρ.3 του Ν.3852/2010, όπως τροποποιήθηκε από την παρ. 3 του άρθρου 43 του Ν.3879/2011) (άρθρο 130 Ν.4820/21)
Ελλειμματική ή πλημμελής δράση των δήμων και των νομικών τους προσώπων στους ανωτέρω τομείς καθώς επίσης και κάθε πράξη των οργάνων αυτών, με την οποία απεμπολείται το δικαίωμα είσπραξης θεσμοθετημένων εσόδων στοιχειοθετούν αδράνεια είσπραξης εσόδων, η οποία δύναται να επιφέρει, πέραν του ανωτέρω καταλογισμού και τις λοιπές προβλεπόμενες, από τη νομοθεσία, κυρώσεις και ποινές. (ΚΥΑ οικ.47490/18.12.2012 - ΦΕΚ τ. Β 3390/18.12.2012)
Για περισσότερα σχετικά με τους δημοσίους υπολόγους, δείτε την ενότητα ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ » ΕΥΘΥΝΕΣ - ΠΕΙΘΑΡΧΙΚΑ » ΑΛΛΕΣ ΕΥΘΥΝΕΣ » Δημόσιοι Υπόλογοι.