Διάθεση πίστωσης
Σύμφωνα με τις εγκύκλιους 6347/24-5-1985 και 38135/9-7-1986, οι πιστώσεις που είναι γραμμένες στον προϋπολογισμό δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για το σκοπό για τον οποίο έχουν προβλεφθεί, αν δεν διατεθούν με απόφαση του αρμοδίου οργάνου, εκτός αν πρόκειται για τις πιστώσεις της παρ. 5 του άρθρου 158 του ΔΚΚ, οι οποίες διατίθενται χωρίς απόφαση οποιουδήποτε οργάνου (αποδοχές προσωπικού, αντιμισθία αιρετών, μισθώματα ακινήτων, υποχρεωτικές εισφορές) και οι οποίες αναλαμβάνονται από την αρχή του έτους για ολόκληρο το ετήσιο ποσό τους (εγκύκλιος 30/2011 του ΥΠΕΣΑΗΔ).
Η εγγραφή πίστωσης στον προϋπολογισμό, δεν σημαίνει ότι υπάρχει δυνατότητα πληρωμής, αφού η δυνατότητα αυτή εξασφαλίζεται μόνο αν υλοποιούνται οι προβλέψεις των εσόδων του προϋπολογισμού. Για το λόγο αυτό οι προβλέψεις του προϋπολογισμού θα πρέπει να επανεκτιμώνται σε τακτά διαστήματα και να λαμβάνονται μέτρα διόρθωσης. Σε περίπτωση υστέρησης των εσόδων θα πρέπει να αναπροσαρμόζεται ανάλογα το επίπεδο των δαπανών. (Υπ. Οικ. οικ 2/98253/0094/30.12.2011)
Κατά κανόνα στο δημόσιο «ανάληψη υποχρέωσης» και «διάθεση πίστωσης» εννοιολογικά συμπίπτουν, χρονικά ταυτίζονται και αποτελούν το περιεχόμενο ειδικής αρμοδιότητας, η οποία ανήκει στα όργανα που ο νόμος ορίζει ως «διατάκτες». Σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 20 του Ν 2362/95, όπως αυτό αντικαταστάθηκε από το άρθρο 20 του Ν 3871/2010 «διατάκτης είναι ο υπουργός ή το προβλεπόμενο από τις οργανωτικές διατάξεις όργανο του φορέα της γενικής κυβέρνησης ..., το οποίο αναλαμβάνει υποχρεώσεις σε βάρος των πιστώσεων του προϋπολογισμού του φορέα του και προσδιορίζει τις απαιτήσεις σε βάρος του ...». (εγκύκλιος 30/2011 του ΥΠΕΣΑΗΔ)
Στους δήμους η διαδικασία ανάληψης υποχρεώσεων εμφανίζει την ακόλουθη ιδιαιτερότητα σε σχέση με την αντίστοιχη διαδικασία που ισχύει για τις δαπάνες του δημοσίου:
Η αρμοδιότητα διάθεσης των πιστώσεων και έγκρισης των δαπανών ανήκει κατά κανόνα στην οικονομική επιτροπή (άρθρο 72 παρ. 1 περίπτ. δ' Ν 3852/2010) και κατ' εξαίρεση στο δημοτικό συμβούλιο και στο δήμαρχο (άρθρο 158 παρ. 3 και 4 Ν 3463/2006).
Δηλαδή, σε αντίθεση με τα ισχύοντα στο δημόσιο όπου το ίδιο όργανο αναλαμβάνει την υποχρέωση και διαθέτει (δεσμεύει) την πίστωση, στους δήμους το όργανο που διαθέτει (δεσμεύει) την πίστωση διαφοροποιείται κατά κανόνα από το όργανο που αναλαμβάνει την υποχρέωση.
Δηλαδή η αρμοδιότητα διάθεσης των πιστώσεων και έγκρισης των δαπανών ανήκει στην οικονομική επιτροπή, εκτός από τις εξής περιπτώσεις:
Α. Πιστώσεις που διατίθενται χωρίς απόφαση (άρθρο 158 παρ 5 ν. 3463/2006)
Οι πιστώσεις του προϋπολογισμού που αφορούν:
α) αποδοχές κάθε είδους προσωπικού,
β) αντιμισθία των αιρετών και του συμπαραστάτη του δημότη,
γ) μισθώματα ακινήτων,
δ) έξοδα κίνησης εισπρακτόρων και
ε) υποχρεωτικές εισφορές της περίπτ. ιγ' της παρ. 1 του άρθρου 158 του ΔΚΚ, όπως αυτές καθορίζονται σήμερα με την Απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών 55327/1989 (ΦΕΚ 894/Β), διατίθενται χωρίς να απαιτείται απόφαση οποιουδήποτε οργάνου (άρθρο 158 παρ. 5 Ν 3463/2006).
Β. Πιστώσεις που διατίθενται με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου (παρ. 3 του άρθρου 158 του ΔΚΚ)
α) Εθνικές ή τοπικές γιορτές ή άλλες ιδίως πολιτιστικές, μορφωτικές, ψυχαγωγικές,αθλητικές εκδηλώσεις, συνέδρια και συναντήσεις που οργανώνει ο Δήμος ή η Κοινότητα,εφόσον σχετίζονται με την εδαφική του περιφέρεια και συνδέονται με την προαγωγή τωνκοινωνικών και οικονομικών συμφερόντων ή των πολιτιστικών και πνευματικών ενδιαφερόντωντων κατοίκων του.
β) Όμοιες εκδηλώσεις που οργανώνουν άλλοι φορείς και συμμετέχει ο Δήμος ή η Κοινότητα.
γ) Τιμητικές διακρίσεις, αναμνηστικά δώρα και φιλοξενία αντιπροσωπειών ή φυσικών προσώπωντα οποία συνέβαλαν με οποιονδήποτε τρόπο στην κοινωνική, οικονομική και πολιτιστικήανάπτυξη ή προβολή του Δήμου ή της Κοινότητας, καθώς και οι συνεπαγόμενες δαπάνεςδημοσίων σχέσεων.
δ) Την τουριστική προβολή, με κάθε πρόσφορο μέσο, του Δήμου ή της Κοινότητας.
ε) Έκτακτες επιχορηγήσεις σε νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου του Δήμου ή της Κοινότητας.
Γ. Πιστώσεις που διατίθενται με απόφαση Δημάρχου (παρ. 4 του άρθρου 158 του ΔΚΚ)
α) Επικοινωνίες κάθε μορφής.
β) Την άμεση αποκατάσταση απρόβλεπτων ζημιών σε δίκτυα ύδρευσης, αποχέτευσης, άρδευσης, φωτισμού και σε δρόμους. Στις περιπτώσεις αυτές, εάν ο προϋπολογισμός του σχετικού έργου δεν υπερβαίνει το ποσό που καθορίζεται κάθε φορά, βάσει της περίπτωσης γ΄ της παρ. 2 του άρθρου 4 του Ν. 1418/1984(ΦΕΚ 23 Α΄), όπως κάθε φορά ισχύει, μπορεί να γίνεται απευθείας ανάθεση με απόφαση του δημάρχου ή του προέδρου της Κοινότητας.
Οι δαπάνες που αναλαμβάνονται από την αρχή του έτους για ολόκληρο το ετήσιο ποσό τους, ορίζονται περιοριστικά στο άρθρο 21 παρ. 9 του Ν 2362/95, όπως ισχύει, και στο άρθρο 9 του ΠΔ 113/2010. Συνεπώς, η τακτική που ακολουθούν ορισμένοι δήμοι να διαθέτουν όλες τις πιστώσεις του προϋπολογισμού με μία απόφαση που λαμβάνεται στην αρχή κάθε έτους, δεν είναι νόμιμη. Η τακτική αυτή δεν είναι νόμιμη και για τον πρόσθετο λόγο, ότι οι πιστώσεις που προορίζονται για την εκτέλεση έργων και εργασιών ή τη διενέργεια προμηθειών, για τις οποίες απαιτείται η εκπόνηση μελέτης, δεν μπορούν να διατεθούν, εάν προηγουμένως δεν συνταχθεί η σχετική μελέτη, από τον προϋπολογισμό της οποίας θα προκύπτει και το ύψος της αντίστοιχης δαπάνης (Εγκ. Υπ. Εσωτ. 38135/9-7-1986). (εγκύκλιος 30/2011 του ΥΠΕΣΑΗΔ)
Δεν καθιστά μη νόμιμη την πληρωμή της δαπάνης για την παροχή υπηρεσιών δημιουργίας του Ολοκληρωμένου Γεωγραφικού Πληροφοριακού Συστήματος του Δήμου το γεγονός ότι κατά το έτος υπογραφής της σύμβασης ανάθεσης υπηρεσιών (2009) με την ήδη φερομένη ως δικαιούχο ένωση εταιριών, δεν υπήρχε εγγεγραμμένη στον προϋπολογισμό του Δήμου σχετική πίστωση, αφού αρκεί για τη νομότυπη εφαρμογή του άρθρου 158 παρ. 6 του ν. 3463/2006, η ύπαρξη και δέσμευση σχετικής πίστωσης κατά το χρόνο έναρξης της διαδικασίας ανάθεσης (2008) αλλά και κατά το χρόνο εκτέλεσης του έργου και πληρωμής της σχετικής δαπάνης (2011). (Ελ.Συν. Πράξη 240/2011 Τμ.7)
Η μεταφορά πιστώσεως που διενεργήθηκε με απόφαση του Δ.Σ., από τους Κ.Α.Ε. 35.7111.0002 και 35.7111.0003, που αφορούσαν στην απαλλοτρίωση των συγκεκριμένων ακινήτων σε εκείνους με Κ.Α. 35.7112.0001 και 35.7112.0002, που αφορούσαν στην αγορά αυτών, διενεργήθηκε, σύμφωνα με την προβλεπόμενη από την παρ. 2 του άρθρου 8 του β.δ/τος 17.5/15.6/1959 εξαίρεση, σε βάρος πιστώσεων ο σκοπός των οποίων είχε καταστεί πλέον άνευ αντικειμένου, εφόσον για τη μετάσταση της κυριότητας επί των ρυμοτομούμενων ακινήτων είχε επιλεγεί η με τη συναίνεση των ιδιοκτητών αυτών αγορά τους και όχι η συνέχιση της επανεπιβολής της απαλλοτρίωσής τους. (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 7 Πράξη 48/2012- Μη ανακλητέα από την Πράξη Ελ. Συν. 20/2013 Τμ. 7)
Υπόδειγμα απόφασης Οικονομικής Επιτροπής για τη έγκριση δαπάνης και τη διάθεση της πίστωσης
ΔΕΥΑ. Καταβολή αναδρομικών μισθοδοσίας για το έτος 2013. Η εντελλόμενη με τα ελεγχόμενα χρηματικά εντάλματα πληρωμής δαπάνη είναι νόμιμη, καθόσον πριν από την έκδοσή τους υπήρξε απόφαση του Δ.Σ. της Δ.Ε.Υ.Α. που ενέκρινε τον υπολογισμό των αναδρομικών των υπαλλήλων της από τον Ιανουάριο του 2013, προκειμένου αυτά να τους επιστραφούν, σε συμμόρφωση με τη σχετική Πράξη του Ελεγκτικού Συνεδρίου, υπήρξε εγγραφή σχετικής πίστωσης στον προϋπολογισμό του έτους 2016 και έκδοση των σχετικών αποφάσεων ανάληψης της δαπάνης και συνεπώς εκδόθηκαν όλες οι προβλεπόμενες αποφάσεις για τη διάθεση και τη ψήφιση των σχετικών πιστώσεων, που προβλέπονται από τις σχετικές διατάξεις. Περαιτέρω, και ενόψει του ότι η σχετική υποχρέωση γεννήθηκε, το πρώτον, το έτος 2015 και μετά την έκδοση σχετικής Πράξης του Δικαστηρίου τούτου, αλλά και της απόφασης του Δ.Σ. της Δ.Ε.Υ.Α., η σχετική δαπάνη νομίμως εγγράφεται, για πρώτη φορά, στον προϋπολογισμό του έτους 2016 και συνεπώς ουδόλως απαιτείται η ύπαρξη σχετικών πιστώσεων και αποφάσεων ανάληψης των σχετικών υποχρεώσεων για τα έτη 2014 και 2015, όπως εσφαλμένα αναφέρεται στην πράξη επιστροφής. Τέλος και ενόψει του ότι ο αναγνωρισμένος χρόνος προϋπηρεσίας του υπαλλήλου Χ από την ημερομηνία κτήσης του πτυχίου του είχε γίνει μέχρι την 31.12.2012 και συγκεκριμένα είχε γίνει κατά το χρόνο πρόσληψής του στη Δ.Ε.Υ.Α. σύμφωνα με την ισχύουσα κατά το χρόνο εκείνο Κλαδική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας, νομίμως αυτή συνυπολογίστηκε και για τη βαθμολογική του κατάταξη σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 28 του ν.4024/2011. (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 7 Πράξη 316/2016)