Ρύθμιση οφειλών υπερχρεωμένων φυσικών προσώπων
I. Υπαγόμενα φυσικά πρόσωπα
II. Υπαγόμενες οφειλές
1. Αυτεπαγγέλτως υπαγόμενες
2. Δυνητικά υπαγόμενες
3. Μη υπαγόμενες
I. Υπαγόμενα φυσικά πρόσωπα
Φυσικά πρόσωπα που στερούνται πτωχευτικής ικανότητας υπό την έννοια του άρθρου 2 του ν. 3588/2007 και έχουν περιέλθει, χωρίς δόλο, σε μόνιμη και γενική αδυναμία πληρωμής ληξιπρόθεσμων χρηματικών οφειλών τους, δικαιούνται να υποβάλουν στο αρμόδιο δικαστήριο αίτηση για την ρύθμιση των οφειλών τους κατά τις διατάξεις του νόμου 3869/2010. Την ύπαρξη δόλου αποδεικνύει ο πιστωτής. Η αποδοχή υπερχρεωμένης κληρονομίας από τους νόμιμους μεριδούχους του αρχικού οφειλέτη, ακόμα κι αν γίνεται εν γνώσει της υπερχρέωσης, δεν συνιστά από μόνη της και χωρίς τη συνδρομή άλλων περιστάσεων δόλια περιέλευση σε αδυναμία πληρωμής χρηματικών οφειλών.(παρ. 1 άρθρου 1 Ν. 3869/2010, όπως αντικαταστάθηκε από την παρ. 1 του άρθρου 1 της υποπαρ. Α.4 του άρθρου 2 του Ν. 4336/15 και συμπληρώθηκε από το άρθρο 56 του Ν.4549/18) (Υπ. Οικ., Υποδ., Ναυτ. & Τουρ. 7698/20.08.2015)
Το τελευταίο εδάφιο της παρ.1 του άρθρου 1 του Ν.3869/10, όπως συμπληρώθηκε από το άρθρο 56 του Ν.4549/18, εφαρμόζεται και όταν η αποδοχή κληρονομίας έλαβε χώρα πριν την έναρξη ισχύος του Ν.4549/18 (ημερ. έναρξης ισχύος 14.06.2018) (παρ.1 άρθρο 68 Ν.4549/18)
Υπό την έννοια του Ν.3588/07 πτωχευτική ικανότητα διαθέτουν οι ενεργοί έμποροι και οι Ενώσεις Προσώπων με νομική προσωπικότητα που επιδιώκουν οικονομικό σκοπό. (Ο.Α.Ε.Ε. εγκ.3/ΔΙΕΣ/Φ120/7/189831/05.02.2015)
Διευκρινίζεται ότι στις ρυθμίσεις του νόμου υπάγονται όλα τα φυσικά πρόσωπα που δε διαθέτουν πτωχευτική ικανότητα, δηλαδή, μισθωτοί, άνεργοι, ελεύθεροι επαγγελματίες, και πρώην έμποροι που, κατά το χρόνο υποβολής της αίτησης υπαγωγής έχουν χάσει την πτωχευτική ικανότητα και δεν τελούν υπό πτώχευση. Τα παραπάνω πρόσωπα πρέπει να τελούν σε γενική και μόνιμη αδυναμία εξυπηρέτησης των οφειλών τους. (Υπ. Οικ., Υποδ., Ναυτ. & Τουρ. 7698/20.08.2015)
Ωστόσο, αποκλείονται περιπτώσεις δόλιας χρεωκοπίας. (Υπ. Οικ., Υποδ., Ναυτ. & Τουρ. 7698/20.08.2015)
Αναφορικά με την έννοια της «μόνιμης και γενικής αδυναμίας πληρωμής» διευκρινίζεται ότι, όπως γίνεται γενικά δεκτό στη σχετική νομολογία και τη θεωρία, η προϋπόθεση αυτή συντρέχει όχι μόνο στις περιπτώσεις που έχει παύσει η εξυπηρέτηση κάθε χρέους από τον οφειλέτη, αλλά και σε περιπτώσεις που ο οφειλέτης εξακολουθεί μεν να εκπληρώνει κάποιες χρηματικές υποχρεώσεις του, προκύπτει όμως αδυναμία πληρωμής για ουσιώδες τμήμα των χρεών του . Επομένως, η εξυπηρέτηση κάποιων οφειλών δεν αρκεί για να άρει τη γενικότητα της «αδυναμίας πληρωμών». Επίσης, διευκρινίζεται ότι η αδυναμία πληρωμής προϋποθέτει έλλειψη ρευστότητας, όχι απαραίτητα έλλειψη περιουσιακών στοιχείων. (ΠΟΛ 1036/18.03.2016)
II. Υπαγόμενες οφειλές
1. Αυτεπαγγέλτως υπαγόμενες
Στο πεδίο εφαρμογής του νόμου 3869/2010 εμπίπτει το σύνολο των οφειλών των προσώπων της παρ. 1 άρθρου 1 Ν. 3869/2010:
Α) προς τους ιδιώτες.
Β) Στο πεδίο εφαρμογής του νόμου 3869/2010 περιλαμβάνονται επίσης:
α) οι βεβαιωμένες οφειλές στην Φορολογική Διοίκηση σύμφωνα με τον Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (Κ.Φ.Δ.), τον Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων (Κ.Ε.Δ.Ε.) και τον Τελωνειακό Κώδικα, όπως έχουν διαμορφωθεί με βάση τις προσαυξήσεις και τους τόκους εκπρόθεσμης καταβολής που τις επιβαρύνουν,
β) οι βεβαιωμένες οφειλές προς τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ. Α.) α' και β' βαθμού και τα νομικά πρόσωπα αυτών, όπως έχουν διαμορφωθεί με βάση τις προσαυξήσεις και τους τόκους εκπρόθεσμης καταβολής, συμπεριλαμβανομένων των οφειλών που προκύπτουν από εισφορά σε χρήμα ή την μετατροπή εισφοράς γης σε χρήμα των προς ένταξη ή και των ήδη ενταγμένων ιδιοκτησιών, σύμφωνα με το ν. 1337/1983 από φόρους και τέλη προς το Δημόσιο και τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης και
γ) ασφαλιστικές οφειλές προς τους Οργανισμούς Κοινωνικής Ασφάλισης, όπως έχουν διαμορφωθεί με βάση τις προσαυξήσεις και τους τόκους εκπρόθεσμης καταβολής.
Τα αναφερόμενα στα στοιχεία α' , β' και γ' πρόσωπα, δεν επιτρέπεται να συνιστούν το σύνολο των πιστωτών του αιτούντος και οι οφειλές του προς αυτά υποβάλλονται σε ρύθμιση κατά το νόμο 3869/2010 μαζί με τις οφειλές του προς τους ιδιώτες πιστωτές. (παρ. 2 άρθρου 1 Ν. 3869/2010, όπως αντικαταστάθηκε από την παρ. 1 του άρθρου 1 της υποπαρ. Α.4 του άρθρου 2 του Ν. 4336/15)
Έπειτα από την τροποποίηση της παρ.2 του άρθρου 1 του Ν.3869/10 από την παρ.1 του άρθρου 1 της υποπαρ.Α.4 του άρθρου 2 του Ν.4336/15 διευρύνεται το πεδίο εφαρμογής των διατάξεων του ν. 3869/2010 και σε ρύθμιση βεβαιωμένων οφειλών προς το Δημόσιο, τη Φορολογική Διοίκηση, τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης Α΄ και Β΄ βαθμού και τους Οργανισμούς Κοινωνικής Ασφάλισης. (Υπ. Οικ., Υποδ., Ναυτ. & Τουρ. 7698/20.08.2015)
Ωστόσο, οι οφειλές προς το Δημόσιο πρέπει υποχρεωτικά να συντρέχουν με οφειλές προς ιδιώτες. (Υπ. Οικ., Υποδ., Ναυτ. & Τουρ. 7698/20.08.2015)
2. Δυνητικά υπαγόμενες
Α. Στην διαδικασία ρύθμισης του νόμου 3869/2010 δύνανται να υπαχθούν οφειλές του εδαφίου β' της παρ. 2 του άρθρου 1 του Ν. 3869/2010 (μεταξύ των οποίων είναι και οι βεβαιωμένες οφειλές προς τους Ο.Τ.Α. Α΄ και Β΄ βαθμού και των νομικών τους προσώπων) οι οποίες:
α) έχουν γεννηθεί ένα έτος πριν από την κατάθεση της αίτησης και
β) βεβαιώνονται στη Φορολογική Διοίκηση μετά από παραίτηση από την άσκηση του δικαιώματος ή και του δικογράφου οποιουδήποτε ενδίκου βοηθήματος ή μέσου ενώπιον αρμοδίου δικαστηρίου ή προσφυγής ενώπιον διοικητικής αρχής μέχρι την ημερομηνία κατάθεσης αίτησης ενώπιον του αρμόδιου δικαστηρίου κατά το νόμο 3869/2010, εφόσον οι υποθέσεις εκκρεμούν ενώπιον των αρμοδίων δικαστηρίων και διοικητικών αρχών και δεν έχουν ακόμη συζητηθεί. (παρ. 3 άρθρου 1 Ν. 3869/2010, όπως αντικαταστάθηκε από την παρ. 1 του άρθρου 1 της υποπαρ. Α.4 του άρθρου 2 του Ν. 4336/15)
Όπως σαφώς προκύπτει από την περιγραφή και τη γραμματική διατύπωση («βεβαιώνονται» αντί «βεβαιώθηκαν») των προϋποθέσεων για τη δυνητική υπαγωγή των ανωτέρω οφειλών στη διαδικασία ρύθμισης του ν. 3869/2010, δεν ισχύει ως προς αυτές ο περιορισμός της παραγράφου 4 του άρθρου 1 όσον αφορά το χρόνο βεβαίωσης, δηλαδή μπορούν να ρυθμιστούν κατά τον ν. 3869/2010 οφειλές που έχουν βεβαιωθεί εντός του τελευταίου έτους πριν από την κατάθεση της αίτησης, εφόσον συντρέχουν οι προαναφερθείσες προϋποθέσεις, αρκεί, βεβαίως, οι οφειλές να είναι βεβαιωμένες κατά το χρόνο κατάθεσης της αίτησης στο Ειρηνοδικείο. Η μη ισχύς στην περίπτωση αυτή του περιορισμού της παραγράφου 4 του άρθρου 1 του νόμου όσον αφορά το χρόνο βεβαίωσης των οφειλών πρέπει να γίνει δεκτή, παρά τη γραμματική διατύπωση του τελευταίου εδαφίου της ανωτέρω παραγράφου, που εξαιρεί ρητά από την ισχύ του περιορισμού όχι την εν λόγω κατηγορία δυνητικά υπαγόμενων οφειλών, που προβλέπεται στο πρώτο εδάφιο της παραγράφου 3 του άρθρου 1, αλλά μόνο τις οφειλές του δεύτερου εδαφίου της ίδιας παραγράφου. Η ανωτέρω θέση πρέπει να υιοθετηθεί, διότι σε διαφορετική περίπτωση (αν δηλαδή η δυνατότητα υπαγωγής στον ν. 3869/2010 προβλεπόταν μόνο για οφειλές ήδη βεβαιωμένες πριν από ένα έτος από την κατάθεση της αίτησης) αφενός θα παρείλκε η προσθήκη στο νόμο της υπό στοιχείο (α) προϋπόθεσης περί χρόνου γέννησης των εν λόγω οφειλών ένα έτος πριν από την κατάθεση της αίτησης, αφετέρου δεν θα δικαιολογούνταν η διαφορετική νομοθετική μεταχείριση των εν λόγω οφειλών. (ΠΟΛ 1036/18.03.2016)
Β. Στο πεδίο εφαρμογής του νόμου 3869/2010 δύνανται κατ' επιλογήν του οφειλέτη να υπαχθούν επίσης οι οφειλές του, οι οποίες κατά την ημερομηνία κατάθεσης της αιτήσεως του οφειλέτη για την υπαγωγή στην διαδικασία του νόμου 3869/2010, τελούν σε αναστολή διοικητική, δικαστική ή εκ του νόμου ή έχουν υπαχθεί σε ρύθμιση ή διευκόλυνση τμηματικής καταβολής, η οποία είναι σε ισχύ. (παρ. 3 άρθρου 1 Ν. 3869/2010, όπως αντικαταστάθηκε από την παρ. 1 του άρθρου 1 της υποπαρ. Α.4 του άρθρου 2 του Ν. 4336/15)
Όπως προκύπτει από τη γραμματική διατύπωση του τελευταίου εδαφίου της παραγράφου 4 του άρθρου 1 του νόμου, ως προς την εν λόγω κατηγορία δυνητικά υπαγόμενων οφειλών δεν ισχύει ο περιορισμός της παραγράφου 4 του άρθρου 1 όσον αφορά το χρόνο βεβαίωσης, δηλαδή δύνανται να υπαχθούν στον ν. 3869/2010 ρυθμισμένες ή υπό αναστολή οφειλές ακόμα κι αν έχουν βεβαιωθεί εντός του τελευταίου έτους πριν από την κατάθεση της αίτησης στο Ειρηνοδικείο. (ΠΟΛ 1036/18.03.2016)
Σε περίπτωση προηγούμενης υπαγωγής των οφειλών προς το Δημόσιο σε άλλο ρυθμιστικό πλαίσιο, ο οφειλέτης επιλέγει εάν επιθυμεί να το διατηρήσει ή να υπαχθεί στις διατάξεις του ν. 3869/2010, αλλά σε κάθε περίπτωση δεν είναι δυνατή η παράλληλη χρήση άλλου θεσμικού πλαισίου διευθέτησης οφειλών. (Υπ. Οικ., Υποδ., Ναυτ. & Τουρ. 7698/20.08.2015)
3. Μη υπαγόμενες
Δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του νόμου 3869/2010 οι οφειλές, οι οποίες:
α) είτε έχουν αναληφθεί ή βεβαιωθεί το τελευταίο έτος πριν την κατάθεση της αίτησης της παραγράφου 1 του άρθρου 4 του Ν. 3869/2010. Ο περιορισμός αυτός δεν ισχύει όσον αφορά τις οφειλές του εδαφίου β' της παραγράφου 3 του άρθρου 1 του Ν. 3869/2010 (ήτοι όσες τελούν σε αναστολή διοικητική, δικαστική ή εκ του νόμου ή έχουν υπαχθεί σε ρύθμιση ή διευκόλυνση τμηματικής καταβολής, η οποία είναι σε ισχύ).
β) είτε δημιουργήθηκαν από αδίκημα που τελέσθηκε από τον οφειλέτη με δόλο ή βαρεία αμέλεια (αδικοπραξία),
γ) είτε συνίστανται σε διοικητικά πρόστιμα ή χρηματικές ποινές,
δ) είτε αφορούν στην υποχρέωση διατροφής συζύγου ή ανηλίκου τέκνου. (παρ. 4 άρθρου 1 Ν. 3869/2010, όπως αντικαταστάθηκε από την παρ. 1 του άρθρου 1 της υποπαρ. Α.4 του άρθρου 2 του Ν. 4336/15) (Υπ. Οικ., Υποδ., Ναυτ. & Τουρ. 7698/20.08.2015)
Συνεπώς, δεν είναι δυνατή η ρύθμιση οφειλών που προέρχονται από μη απόδοση Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ), καθώς η μη απόδοσή τους αποτελεί αδίκημα. (Υπ. Οικ., Υποδ., Ναυτ. & Τουρ. 7698/20.08.2015)
III. Δικαιολογητικά
1. Αίτηση
Για την έναρξη της διαδικασίας, ο οφειλέτης καταθέτει αίτηση στο γραμματέα του αρμόδιου δικαστηρίου, συνοδευόμενη από τα έγγραφα της παραγράφου 2 του άρθρου 4 του Ν. 3869/2010,
Η αίτηση του οφειλέτη πρέπει να αναφέρει:
α) την περιουσιακή κατάσταση του ιδίου και του συζύγου και τα πάσης φύσεως εισοδήματά τους ,
β) τους πιστωτές του και τις απαιτήσεις τους, αναλυόμενες σύμφωνα με τα οριζόμενα στις παρ. 4 και 4α του άρθρου 2 Ν. 3869/2010, δηλαδή σύμφωνα με τις διατάξεις που προβλέπουν την υποχρέωση των πιστωτικών ιδρυμάτων και των φορέων του δημόσιου τομέα να χορηγούν στον οφειλέτη αναλυτική κατάσταση οφειλών με ορισμένο περιεχόμενο. Επισημαίνεται ότι στο εν λόγω -πληροφοριακού χαρακτήρα- τμήμα της αίτησης αναφέρονται όχι μόνο οι οφειλές οι οποίες περιλαμβάνονται στο σχέδιο διευθέτησης που προτείνει ο αιτών και των οποίων ζητείται η ρύθμιση, αλλά το σύνολο των οφειλών του αιτούντος, συμπεριλαμβανομένων δηλαδή τόσο τυχόν εξαιρούμενων από το πεδίο εφαρμογής του νόμου οφειλών όσο και δυνητικά υπαγόμενων οφειλών, τις οποίες ο αιτών τυχόν επέλεξε να μην εντάξει στη διαδικασία του ν. 3869/2010, (ΠΟΛ 1036/18.03.2016)
γ) τυχόν μεταβιβάσεις εμπραγμάτων δικαιωμάτων του επί ακινήτων, στις οποίες ο οφειλέτης προέβη την τελευταία τριετία πριν από την ημερομηνία κατάθεσης της αίτησης. Παρατηρείται ότι, ενώ κατά τα άρθρα ΑΚ 939 επ. η προθεσμία για τη διάρρηξη καταδολιευτικών δικαιοπραξιών είναι πενταετής (ΑΚ 946), στις υποθέσεις του ν. 3869/2010 η σχετική υποχρέωση ενημέρωσης από τον οφειλέτη περιορίζεται στην τριετία (ΠΟΛ 1036/18.03.2016)
δ) το σχέδιο διευθέτησης των οφειλών του αιτούντος, το οποίο, κατά το νόμο, πρέπει να «λαμβάνει υπόψη με εύλογο τρόπο και συσχέτιση τα συμφέροντα των πιστωτών, την περιουσία, τα εισοδήματα και τις δαπάνες διαβίωσης του ιδίου και της οικογενείας του και την προστασία της κύριας κατοικίας του σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην παράγραφο 2 του άρθρου 9 του παρόντος νόμου». Το σχέδιο αυτό μπορεί να έχει δύο σκέλη ή να είναι ενιαίο. Στην πρώτη περίπτωση υποβάλλονται από τον αιτούντα δύο διαφορετικού περιεχομένου προτάσεις ρύθμισης οφειλών, η μία ως πρόταση προς τους πιστωτές για συμβιβασμό και η άλλη ως πρόταση δικαστικής ρύθμισης οφειλών, σε περίπτωση που δεν επιτευχθεί συμβιβασμός. Στη δεύτερη περίπτωση η πρόταση είναι ενιαία και υποβάλλεται με αίτημα δικαστικού συμβιβασμού και, σε περίπτωση αποτυχίας του, με αίτημα δικαστικής ρύθμισης. Επισημαίνεται ότι, σε περίπτωση δικαστικής ρύθμισης των οφειλών, το σχέδιο δεν είναι δεσμευτικό για το δικαστή, ο οποίος μπορεί να ορίσει μικρότερες ή μεγαλύτερες μηνιαίες καταβολές από τις προτεινόμενες, σύμφωνα με τα κριτήρια που θέτει ο νόμος και
ε) τα αιτήματα που υποβάλλονται από τον οφειλέτη ενώπιον του δικαστηρίου, όπως:
α. αίτημα για συμβιβασμό με τους πιστωτές, που θα επικυρωθεί από το δικαστήριο, σε περίπτωση δε αποτυχίας του συμβιβασμού,
β. αίτημα για δικαστική ρύθμιση των οφειλών του αιτούντος,
γ. αίτημα για εξαίρεση του ακινήτου του οφειλέτη που χρησιμεύει ως κύρια κατοικία του από την εκποίηση της περιουσίας του, που θα διαταχθεί από το δικαστήριο προς ικανοποίηση των πιστωτών, παράλληλα με τη δικαστική ρύθμιση των απαιτήσεών τους, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 9 του νόμου και
δ. αίτημα για προσωρινή ρύθμιση της κατάστασης έως τη συζήτηση της κύριας αίτησης, δηλαδή των αιτημάτων υπό στοιχεία β και γ, με την έκδοση προσωρινής διαταγής.
Επισημαίνεται ήδη από το σημείο αυτό ότι η κανονική εκτέλεση από τον αιτούντα οφειλέτη των υποχρεώσεών του που επιβλήθηκαν με τη δικαστική απόφαση που εκδόθηκε κατ' εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 8 παρ. 2,4 και 5 του νόμου, δηλαδή η συμμόρφωση προς την υποχρέωση σύμμετρων καταβολών προς τους πιστωτές, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην απόφαση αυτή και στο νόμο, για χρονικό διάστημα τριών ετών, στο οποίο συνυπολογίζονται οι καταβολές από την κατάθεση της αίτησης έως την έκδοση της οριστικής απόφασης, συνεπάγεται κατά νόμο την απαλλαγή του οφειλέτη από κάθε τυχόν υφιστάμενο υπόλοιπο των οφειλών που εντάχθηκαν στη ρύθμιση. Την απαλλαγή από το υπόλοιπο οφειλών πιστοποιεί το δικαστήριο μετά από αίτηση του οφειλέτη που κοινοποιείται στους πιστωτές. (παρ. 1 άρθρου 4 Ν. 3869/2010, όπως αντικαταστάθηκε από την παρ. 3 του άρθρου 1 της υποπαρ. Α.4 του άρθρου 2 του Ν. 4336/15) (Υπ. Οικ., Υποδ., Ναυτ. & Τουρ. 7698/20.08.2015) (Ο.Α.Ε.Ε. εγκ.3/ΔΙΕΣ/Φ120/7/189831/05.02.2015) (ΠΟΛ 1036/18.03.2016)
Ειδικά στην περίπτωση που η αίτηση ασκείται στο πλαίσιο της εξαιρετικής διαδικασίας «ταχείας διευθέτησης μικροοφειλών» κατά το άρθρο 5α του ν. 3869/2010, δεν περιλαμβάνεται στην αίτηση σχέδιο διευθέτησης οφειλών. Το αίτημα στην περίπτωση αυτή συνίσταται στην προσωρινή απαλλαγή του οφειλέτη για χρονικό διάστημα 18 μηνών από τα χρέη του που περιλαμβάνονται στην αίτηση. Για την αποδοχή του ανωτέρω αιτήματος ο οφειλέτης πρέπει να επικαλεστεί και να αποδείξει τη συνδρομή των προϋποθέσεων της παραγράφου 1 του άρθρου 5α του νόμου. Μετά την πάροδο του ανωτέρω χρονικού διαστήματος, 18 μηνών από την έκδοση της σχετικής δικαστικής απόφασης, και εφόσον δεν κηρυχθεί έκπτωτος με δικαστική απόφαση από το καθεστώς προσωρινής απαλλαγής, λόγω μεταβολής της περιουσιακής ή εισοδηματικής κατάστασής του, εξαιτίας της οποίας έπαψαν να συντρέχουν οι προϋποθέσεις της παραγράφου 1 του άρθρου 5α ή λόγω παράβασης των κατά νόμο υποχρεώσεών του, ο αιτών απαλλάσσεται από το υπόλοιπο των χρεών του σύμφωνα με το άρθρο 11 παρ. 1 του ν. 3869/2010. (ΠΟΛ 1036/18.03.2016)
Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Οικονομίας Ανταγωνιστικότητας, Ναυτιλίας και Τουρισμού, Δικαιοσύνης Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Εργασίας Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης προσδιορίζονται ο τύπος της αίτησης της παρ. 1 άρθρου 4 Ν. 3869/2010 με τυποποιημένα υποδείγματα και τα απαιτούμενα συνοδευτικά έγγραφα και δικαιολογητικά. (παρ. 1 άρθρου 4 Ν. 3869/2010, όπως αντικαταστάθηκε από την παρ. 3 του άρθρου 1 της υποπαρ. Α.4 του άρθρου 2 του Ν. 4336/15 και τροποποιήθηκε με την παρ. 2 του άρθρου τρίτου του N. 4366/16)
Κατ' εξουσιοδότηση της ανωτέρω διατάξεως εκδόθηκε η ΚΥΑ 7534/20.08.2015 (ΦΕΚ 1794/20.08.2015 τεύχος Β΄): Τροποποίηση της υπ' αριθμό Ζ1-1398 κοινής υπουργικής απόφασης «Καθορισμός πιστοποιητικών, δηλώσεων, καταστάσεων και σχεδίων διευθέτησης οφειλών που προβλέπονται από την παρ. 7 του άρθρου 4 του Ν. 3869/2010» (ΦΕΚ 1/3-1-2011).
Για το υπόδειγμα της αίτησης δείτε το ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι της ΚΥΑ 7534/20.08.2015 (ΦΕΚ 1794/20.08.2015 τεύχος Β΄).
2. Βεβαιώσεις οφειλών πιστωτών
Στα δικαιολογητικά που καταθέτει ο αιτών στη Γραμματεία του Δικαστηρίου και συνοδεύουν την αίτησή του για την υπαγωγή στον Νόμο 3869/2010 υπάρχουν και βεβαιώσεις οφειλών των πιστωτών. (περίπτ. η΄ της παρ. 1 της ΚΥΑ 7534/20.08.2015 (ΦΕΚ 1794/20.08.2015 τεύχος Β΄)) Σε περίπτωση έγγαμου αιτούντος, τα παραπάνω έγγραφα προσκομίζονται και για τον/την σύζυγο, όπως επίσης και σε περίπτωση ανήλικων τέκνων με περιουσία. (παρ. 1 ΚΥΑ 7534/20.08.2015 (ΦΕΚ 1794/20.08.2015 τεύχος Β΄))
Α. Τα πιστωτικά ιδρύματα υποχρεούνται μέσα σε δέκα εργάσιμες ημέρες από την υποβολή σε αυτά σχετικού αιτήματος του οφειλέτη να του παραδώσουν χωρίς επιβάρυνση αναλυτική κατάσταση των προς αυτά οφειλών του κατά κεφάλαιο, τόκους και έξοδα, καθώς και το επιτόκιο με το οποίο εκτοκίζεται η οφειλή, καθώς και να τον ενημερώσουν εγγράφως για το ποσό που αντιστοιχεί στο 10% της τελευταίας ενήμερης δόσης. (παρ. 4 άρθρου 2 Ν. 3869/2010 όπως τροποποιήθηκε από την παρ.Α7 του άρθρου 85 του Ν.3996/2011 και αντικαταστάθηκε από την παρ. 4 του άρθρου 11 του Ν. 4161/13)
Επί αιτημάτων που υποβάλλονται, σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 68 του Ν. 4549/18, στα πιστωτικά ιδρύματα από την 1η Σεπτεμβρίου 2018 ισχύουν τα εξής:
Τα πιστωτικά ιδρύματα υποχρεούνται μέσα σε τριάντα (30) ημέρες από την υποβολή σε αυτά σχετικού αιτήματος του οφειλέτη να του παραδώσουν, χωρίς καμία οικονομική επιβάρυνσή του, αναλυτική κατάσταση των οφειλών του προς αυτά, στην οποία θα πρέπει να αναφέρεται με ακρίβεια το ύψος της οφειλής, αναλυόμενο κατά κεφάλαιο, τόκους και έξοδα, ο αριθμός και η ημερομηνία σύναψης της δανειακής σύμβασης, εφόσον είναι διαθέσιμα, το επιτόκιο με το οποίο εκτοκίζεται η οφειλή, καθώς και το ποσό που αντιστοιχεί στο 10% της τελευταίας ενήμερης δόσης. (παρ. 4 άρθρου 2 Ν. 3869/2010 όπως αντικαθίσταται από το άρθρο 57 του Ν.4549/18)
Β. Το Δημόσιο, οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης α' και β' βαθμού (Ο.Τ. Α.), τα νομικά πρόσωπα αυτών και οι Οργανισμοί Κοινωνικής Ασφάλισης υποχρεούνται κατόπιν υποβολής σχετικού αιτήματος του οφειλέτη να παραδώσουν σε αυτόν εντός δέκα εργάσιμων ημερών από την υποβολή σε αυτά του σχετικού αιτήματος αναλυτική κατάσταση:
α) των βεβαιωμένων οφειλών στην Φορολογική Διοίκηση σύμφωνα με τον Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (ΚΦ.Δ.). τον Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων (Κ.Ε.Δ.Ε.), αναλυόμενες σε κεφάλαιο, προσαυξήσεις και τόκους εκπρόθεσμης καταβολής, αναφέροντας και το επιτόκιο εκπρόθεσμης καταβολής,
β) των βεβαιωμένων οφειλών προς τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) α' και β' βαθμού και τα νομικά πρόσωπα αυτών, όπως περιγράφονται στην παρ. 2 εδάφιο β' στοιχείο β' του άρθρου 1 του Ν. 3869/2010, αναλυόμενες σε κεφάλαιο, προσαυξήσεις και τόκους εκπρόθεσμης καταβολής,
γ) των βεβαιωμένων ασφαλιστικών οφειλών προς τους Οργανισμούς Κοινωνικής Ασφάλισης. (παρ. 4α άρθρου 2 Ν. 3869/2010, όπως προστέθηκε από την παρ. 2 του άρθρου 1 της υποπαρ. Α.4 του άρθρου 2 του Ν. 4336/15)
Η διάταξη της παρ. 4α άρθρου 2 Ν. 3869/2010 καταλαμβάνει κατ' αρχάς αιτήσεις που υποβάλλονται μετά την έναρξη ισχύος του ν. 4336/2015 (ήτοι με την υπογραφή της Συμφωνίας Χρηματοδότησης από τα συμβαλλόμενα μέρη δηλ. από 19.08.2015-άρθρο 4 Ν. 4336/2015), ενώ σύμφωνα δε με τη μεταβατική διάταξη της παρ. 3 του άρθρου 2 του Κεφαλαίου Α της υποπαραγράφου Α4 της παραγράφου Α΄ του Μέρους Β΄ του Ν. 4336/2015, και οφειλέτες που έχουν ήδη υποβάλει αιτήσεις υπαγωγής αλλά κατά τη δημοσίευση του ν. 4336/2015 (ήτοι στις 14.08.2015) δεν έχει επέλθει δικαστικός συμβιβασμός αυτών, δύνανται να επανυποβάλλουν αιτήσεις προκειμένου να συμπεριληφθούν και οφειλές τους προς το Δημόσιο, παραιτούμενοι από την προηγούμενη αίτηση. (Υπ. Οικ., Υποδ., Ναυτ. & Τουρ. 7698/20.08.2015)
Επισημαίνεται ότι στην εν λόγω κατάσταση οφειλών πρέπει να αναγράφεται το σύνολο των βεβαιωμένων οφειλών, για τις οποίες ευθύνεται ο αιτών, συμπεριλαμβανομένων δηλαδή τόσο των τυχόν εξαιρούμενων από το πεδίο εφαρμογής του νόμου οφειλών όσο και των τυχόν δυνητικά υπαγόμενων οφειλών, π.χ. οφειλών που έχουν ενταχθεί σε ρύθμιση, που βρίσκεται σε ισχύ.
Η «αναλυτική κατάσταση βεβαιωμένων οφειλών» του ν. 3869/2010 χορηγείται από τον Προϊστάμενο της Υπηρεσίας που είναι αρμόδιος για την επιδίωξη είσπραξης αυτών. Σε περίπτωση που η αίτηση υποβλήθηκε σε αναρμόδια Υπηρεσία, διαβιβάζεται από την τελευταία αρμοδίως.
Είναι ευνόητο ότι για την ακρίβεια και πληρότητα της κατάστασης οφειλών είναι απαραίτητο να περιέχονται σε αυτήν όχι μόνο οι οφειλές του αιτούντος που είναι βεβαιωμένες αλλά και τυχόν άλλες ατομικές οφειλές (π.χ. ως κληρονόμος αποβιώσαντος) ή οφειλές για τις οποίες ευθύνεται αλληλεγγύως με τον πρωτοφειλέτη (δηλαδή οφειλές από συνυπευθυνότητα π.χ. ως πρώην ομόρρυθμο μέλος Ο.Ε., ως διαχειριστής Ε.Π.Ε., ως διευθύνων σύμβουλος Α.Ε., ως εγγυητής κ.λπ.). Για τη διαπίστωση της ύπαρξης τυχόν συνυπευθυνότητας του αιτούντος είναι απαραίτητος ο έλεγχος των οφειλών των συσχετιζόμενων με τον οφειλέτη προσώπων. Επισημαίνεται ότι σε περίπτωση οφειλών που αφορά έγγαμους οφειλέτες, απαιτείται να γίνεται επιμερισμός χρεών, προκειμένου να εντοπιστούν οι οφειλές του αιτούντος.
Σε περίπτωση που υφίστανται περισσότερες συναρμόδιες Υπηρεσίες, είτε λόγω ύπαρξης βεβαιωμένων ατομικών οφειλών σε περισσότερες Υπηρεσίες είτε λόγω ύπαρξης οφειλών από συνυπευθυνότητα, για την απλούστευση και επιτάχυνση της διαδικασίας, η χορήγηση της κατάστασης οφειλών γίνεται από τον Προϊστάμενο της Υπηρεσίας που είναι αρμόδιος για την επιδίωξη της είσπραξης των οφειλών, στον οποίο κατά πρώτον περιήλθε η σχετική αίτηση του οφειλέτη. Για το σκοπό αυτό, η ανωτέρω Υπηρεσία αποστέλλει στις Υπηρεσίες που είναι συναρμόδιες για την επιδίωξη είσπραξης οφειλών του αιτούντος φωτοαντίγραφα της αίτησης, προκειμένου οι τελευταίες να εκδώσουν τις καταστάσεις «Φορολογούμενοι με Χρέη» ή, σε περίπτωση συνυπευθυνότητας, σχετικούς χειρόγραφους πίνακες χρεών, που εμπίπτουν στην αρμοδιότητά τους (υπογεγραμμένες από τον Προϊστάμενο της Υπηρεσίας που τις εκδίδει) και να τις αποστείλουν στην πρώτη, δηλαδή στην Υπηρεσία που θα χορηγήσει στον αιτούντα την «αναλυτική κατάσταση βεβαιωμένων οφειλών» του ν. 3869/2010, κατά τα ανωτέρω.
Επισημαίνεται ότι λόγω του σύντομου χρονικού διαστήματος που τίθεται στο νόμο για τη χορήγηση της αναλυτικής κατάστασης βεβαιωμένων οφειλών (10 εργάσιμες ημέρες), απαιτείται συντονισμός και συνεργασία μεταξύ των συναρμόδιων Υπηρεσιών για την εμπρόθεσμη εκπλήρωση της κατά νόμο υποχρέωσης του Δημοσίου.
Η αίτηση για χορήγηση αναλυτικής κατάστασης βεβαιωμένων οφειλών πρέπει να υποβάλλεται από τον ίδιο τον οφειλέτη ή από τον πληρεξούσιο δικηγόρο του (βλ. υπ' αριθ. 1049342/534/0006Δ/15.5.2009 έγγραφο της Διεύθυνσης Οργάνωσης «Περί της εκπροσώπησης των πολιτών στις Διοικητικές Αρχές από δικηγόρους»). Αν υποβάλλεται από τρίτο πρόσωπο (δηλαδή ούτε από τον οφειλέτη ούτε από τον πληρεξούσιο δικηγόρο του), πρέπει αυτό να έχει εξουσιοδοτηθεί από τον οφειλέτη με θεώρηση του γνησίου της υπογραφής του. Τα ανωτέρω ισχύουν και για την παραλαβή της κατάστασης οφειλών. Κατά την παραλαβή πρέπει να τίθεται επί του σχεδίου του απαντητικού εγγράφου (κατάστασης οφειλών) υπογραφή του παραλήπτη (του ιδίου του οφειλέτη ή του πληρεξούσιου δικηγόρου του ή τρίτου εξουσιοδοτημένου από τον οφειλέτη προσώπου) με σημείωση της ημερομηνίας παραλαβής.
Για τη διευκόλυνση της παραλαβής της εκδοθείσας «αναλυτικής κατάστασης βεβαιωμένων οφειλών», η Υπηρεσία που είναι αρμόδια για τη χορήγηση αυτής, σε περίπτωση που είναι διαφορετική από την Υπηρεσία στην οποία υποβλήθηκε η σχετική αίτηση, πρέπει να ενημερώνει σχετικά τον αιτούντα και, εφόσον διαπιστώνεται αντικειμενική δυσχέρεια προσέλευσης του αιτούντος ή τρίτου εξουσιοδοτημένου από τον οφειλέτη προσώπου στην αρμόδια Υπηρεσία, η τελευταία να αποστέλλει την εκδοθείσα κατάσταση οφειλών στην Υπηρεσία στην οποία υποβλήθηκε η αίτηση, προκειμένου να γίνει η παραλαβή της. (ΠΟΛ 1036/18.03.2016)
3. Λοιπά δικαιολογητικά
Η αίτηση της παρ. 1 του άρθρου 4 του Ν. 3869/2010 πρέπει να συνοδεύεται από:
α) τα έγγραφα που ο οφειλέτης έχει στη διάθεσή του και αφορούν στην περιουσία και τα εισοδήματά του ιδίου και του συζύγου, στα κάθε φύσης εισοδήματα του, στους πιστωτές του και τις απαιτήσεις τους,
β) έγγραφη υπεύθυνη δήλωση του οφειλέτη όσον αφορά την ορθότητα του περιεχομένου της αιτήσεως της παρ. 1 του άρθρου 4 του Ν. 3869/2010. Η παρ. 6 του άρθρου 22 του ν. 1599/1986, όπως αντικαταστάθηκε με την παράγραφο 13 του άρθρου 2 του ν. 2479/1997 εφαρμόζεται και για την υπεύθυνη δήλωση του προηγούμενου εδαφίου.
γ) δήλωση του οφειλέτη ότι παρέχει άδεια σε οποιοδήποτε πιστωτικό ίδρυμα, στην ημεδαπή ή στην αλλοδαπή, να διαβιβάζει, έως τη συζήτηση της αίτησης, στους πιστωτές κατά των οποίων στρέφεται η αίτηση, την κίνηση των τραπεζικών του λογαριασμών και των λοιπών τραπεζικών προϊόντων (άρση τραπεζικού απορρήτου του άρθρου 1 του ν. 1059/1971, Α' 270) για τη χρονική περίοδο από πέντε (5) έτη πριν την άσκηση της αίτησης έως την ημέρα της συζήτησής της, καθώς και ότι παρέχει άδεια προς τους πιστωτές, κατά των οποίων στρέφεται η αίτηση, να προβαίνουν αποκλειστικά για το σκοπό δικαστικής και εξώδικης διαχείρισης της αίτησης σε επεξεργασία και ανταλλαγή των δεδομένων που κατέχουν ή λαμβάνουν από τα πιστωτικά ιδρύματα,
δ) Υπεύθυνη δήλωση του οφειλέτη ότι δεν έχει πτωχευτική ικανότητα», δηλαδή ότι δεν είναι έμπορος και, σε περίπτωση πρώην εμπόρου, ότι δεν είχε παύσει τις πληρωμές του πριν από την παύση της εμπορίας (βλ. άρθρο 2 Πτωχευτικού Κώδικα). (παρ. 2 άρθρου 4 Ν. 3869/2010, όπως αντικαταστάθηκε από την παρ. 1 του άρθρου 12 του Ν. 4161/13 και από την παρ. 4 του άρθρου 1 της υποπαρ. Α.4 του άρθρου 2 του Ν. 4336/15 και συμπληρώθηκε από την παρ.1 του άρθρου 58 του Ν.4549/18) (ΠΟΛ 1122/26.06.2018)
Μετά την πάροδο τριών (3) μηνών από την έναρξη ισχύος του Ν.4549/18, ήτοι από την 14η/6/2018, δηλαδή την 14η/9/2018, η δήλωση της περίπτωσης γ' της παρ. 2 του άρθρου 4 του ν. 3869/2010 λογίζεται ότι υποβλήθηκε, στις αιτήσεις που είναι εκκρεμείς σε πρώτο ή σε δεύτερο βαθμό, εκτός αν σε αυτό το χρονικό διάστημα ο οφειλέτης παραιτηθεί από την αίτησή του. (παρ.3 άρθρο 68 Ν.4549/18) (ΠΟΛ 1122/26.06.2018)
Αναλυτικότερα, για τα δικαιολογητικά που καταθέτει ο αιτών στη Γραμματεία του Δικαστηρίου και συνοδεύουν την αίτησή του για την υπαγωγή στον Νόμο 3869/2010 δείτε την ΚΥΑ 7534/20.08.2015 (ΦΕΚ 1794/20.08.2015 τεύχος Β΄).
IV. Αρμόδιο Δικαστήριο εκδίκασης της αίτησης
Αρμόδιο δικαστήριο για την εκδίκαση της αίτησης που προβλέπεται στην παρ. 1 του άρθρου 4 του Ν. 3869/2010 είναι το Ειρηνοδικείο στην περιφέρεια του οποίου ο οφειλέτης έχει την κατοικία του, άλλως τη συνήθη διαμονή του. (άρθρο 3 Ν. 3869/2010)
Σχετικά με την εκπροσώπηση του Ελληνικού Δημοσίου στις δίκες δείτε το άρθρο 46 του Ν.4569/18 και την ΠΟΛ 1213/19.11.2018.
i. Η διαδικασία αρχίζει με την κατάθεση από τον οφειλέτη αίτησης στο αρμόδιο Ειρηνοδικείο, οπότε ανοίγει φάκελος της υπόθεσης στο δικαστήριο (παρ.1 και 3 του άρθρου 4).
ii. Η αίτηση συνοδεύεται από τα απαραίτητα έγγραφα / δικαιολογητικά.
iii. Διενεργείται από τη γραμματεία του Ειρηνοδικείου έλεγχος αναφορικά με την πληρότητα του περιεχομένου της αίτησης, των εγγράφων που τη συνοδεύουν και την καταβολή των απαιτούμενων τελών και, σε περίπτωση διαπίστωσης ελλείψεων, παρέχεται η δυνατότητα συμπλήρωσης του φακέλου εντός ορισμένης προθεσμίας (παρ.3 και 4 του άρθρου 4).
iv. Εφόσον δεν διαπιστωθούν ελλείψεις κατά τον έλεγχο ή συμπληρωθεί εμπρόθεσμα ο φάκελος, ολοκληρώνεται η κατάθεση της αίτησης και εισάγεται άμεσα προς συζήτηση με τον προσδιορισμό α) της ημερομηνίας επικύρωσης του προδικαστικού συμβιβασμού ή συζήτησης για έκδοση προσωρινής διαταγής και β) της ημερομηνίας συζήτησης κύριας αίτησης (παρ. 4 και 5 του άρθρου 4).
v. Εάν οι πιστωτές συναινέσουν στο σχέδιο ρύθμισης των οφειλών που ο οφειλέτης προτείνει στην αίτηση του, είτε ομόφωνα είτε με την πλειοψηφία που απαιτείται κατά το νόμο και με τους όρους που τίθενται σε αυτόν, επέρχεται προδικαστικός συμβιβασμός που επικυρώνεται δικαστικά κατά την «ημέρα επικύρωσης». Με τη δικαστική επικύρωση του συμβιβασμού επέρχεται η ανάκληση της αίτησης και τα μέρη (πιστωτές που έχουν ενταχθεί στη διαδικασία και οφειλέτης) οφείλουν να συμμορφωθούν στους όρους του συμβιβασμού (παρ. 1 του άρθρου 5 σε συνδυασμό με τις παρ.2 και 3 του άρθρου 7).
vi. Εάν δεν επιτευχθεί προδικαστικός συμβιβασμός και επικύρωση αυτού, ο Ειρηνοδίκης εκδίδει προσωρινή διαταγή, με περιεχόμενο την αναστολή καταδιωκτικών μέτρων κατά του οφειλέτη, τη διατήρηση της πραγματικής και νομικής κατάστασης της περιουσίας του οφειλέτη καθώς επίσης και τον καθορισμό ποσού των μηνιαίων καταβολών/δόσεων που υποχρεούται ο οφειλέτης να καταβάλλει στους πιστωτές του μέχρι την έκδοση οριστικής απόφασης (παρ. 2-4 του άρθρου 5)
vii. Εάν δεν εκδοθεί προσωρινή διαταγή, ο οφειλέτης ή κάθε άλλος που έχει έννομο συμφέρον μπορεί να ζητήσει, κατά τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων, από το αρμόδιο δικαστήριο την αναστολή της εκτελεστικής διαδικασίας (αναστολή καταδιωκτικών μέτρων) που έχει ξεκινήσει κατά του οφειλέτη (άρθρο 6).
viii. Ο οφειλέτης και οι πιστωτές έχουν τη δυνατότητα να συμβιβάζονται και μετά την αποτυχία επικύρωσης του προδικαστικού συμβιβασμού, που προβλέπεται στο άρθρο 5 (βλ. τα αναφερόμενα υπό στοιχείο v) σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας και μέχρι την ημερομηνία συζήτησης της αίτησης. Σε περίπτωση που επιτευχθεί συμφωνία μεταξύ των μερών με τους όρους που αναφέρονται υπό στοιχείο v, το σχέδιο διευθέτησης των οφειλών υποβάλλεται στον Ειρηνοδίκη προς επικύρωση. Μετά τη δικαστική επικύρωσή του το σχέδιο αποκτά ισχύ δικαστικού συμβιβασμού, με συνέπεια την ανάκληση της αίτησης του οφειλέτη (άρθρο 7).
ix. Από το συνδυασμό των αναφερόμενων υπό στοιχεία v και viii προκύπτει ότι ο νόμος, προκείμενου αφενός να επιταχυνθεί και απλουστευθεί η διαδικασία και αφετέρου να δοθεί στα μέρη η δυνατότητα να διευθετήσουν συμβιβαστικά τις οφειλές του αιτούντος, χωρίς δικαστική ρύθμιση, παρέχει την ευκαιρία στον οφειλέτη και τους πιστωτές του, από την έναρξη της διαδικασίας έως και την ημερομηνία συζήτησης της αίτησης, να έλθουν σε συμφωνία, η οποία ακολούθως εισάγεται στο δικαστήριο προς επικύρωση. Η επικύρωση του συμβιβασμού επιφέρει τη λήξη της διαδικασίας περί διευθέτησης και απαλλαγής των οφειλών του αιτούντος οφειλέτη, καθώς επέρχεται αυτοδικαίως η ανάκληση της αίτησης.
x. Εάν δεν επιτευχθεί συμβιβασμός ή εάν αυτός δεν επικυρωθεί δικαστικά μέχρι την ημερομηνία συζήτησης της αίτησης, ο Ειρηνοδίκης, κατά τη συζήτηση της αίτησης, αποφασίζει για τον τρόπο διευθέτησης των οφειλών του αιτούντος ή απορρίπτει την αίτηση. Στη δικαστική απόφαση ορίζεται το ύψος των μηνιαίων δόσεων και, εφόσον υπάρχει ρευστοποιήσιμη περιουσία, ορίζεται εκκαθαριστής με έργο τη διαχείριση της περιουσίας του οφειλέτη και την πρόσφορη εκποίησή της, προκειμένου να ικανοποιηθούν οι πιστωτές, κατά τα οριζόμενα στο νόμο (άρθρα 8 και 9).
xi. Ο νόμος δίνει τη δυνατότητα στον οφειλέτη να υποβάλει στο Δικαστήριο πρόταση εκκαθάρισης, προκειμένου να προστατευθεί/εξαιρεθεί από την εκποίηση η κύρια κατοικία του. Στην περίπτωση αυτή ορίζεται με δικαστική απόφαση το ύψος και ο χρόνος των καταβολών για την προστασία της κύριας κατοικίας (παράγραφος 2 του άρθρου 9).
xii. Η συμμόρφωση του οφειλέτη στη δικαστική απόφαση επιφέρει την απαλλαγή του από τυχόν υπόλοιπο οφειλής έναντι όλων των πιστωτών, ακόμη και έναντι εκείνων που δεν ανήγγειλαν τις απαιτήσεις τους. (παρ. 1 του άρθρου 11, όπως αντικαταστάθηκε από την παρ.1 του άρθρου 64 του Ν.4549/18). Η απαλλαγή του οφειλέτη, όπως ρητά τέθηκε στη νέα διάταξη, είναι «αυτοδίκαιη» και επέρχεται με την κανονική εκτέλεση των υποχρεώσεών του. (ΠΟΛ 1122/26.06.2018) Δείτε και την Α.Α.Δ.Ε. Ε.2083/07.12.2022 με την οποία παρέχονται διευκρινίσεις επί της διάταξης.
xiii. Εκτός της ανωτέρω περιγραφείσας διαδικασίας, ο νόμος προβλέπει ειδικά για τις περιπτώσεις οφειλετών με συνολικά μικρές οφειλές και έλλειψη ακίνητης περιουσίας την ταχεία διευθέτηση των οφειλών (άρθρο 5α). (ΠΟΛ 1036/18.03.2016)
VI. Υποχρεώσεις οφειλέτη
Από την ολοκλήρωση της κατάθεσης της αίτησης και εφεξής ο οφειλέτης υποχρεούται να προβαίνει συμμέτρως προς τους πιστωτές του στις μηνιαίες καταβολές που ορίζονται στο εδάφιο γ' της παραγράφου 3 του άρθρου 5,
Προκειμένου να καθοριστούν από το αρμόδιο ειρηνοδικείο οι προαναφερόμενες μηνιαίες καταβολές, εξαιρείται από το εισόδημα του οφειλέτη ποσό που αντιστοιχεί στο ύψος των ευλόγων δαπανών διαβίωσης του οφειλέτη και της οικογενείας του, όπως αυτό προσδιορίζεται από την Ελληνική Στατιστική Υπηρεσία ΕΛΣΤΑΤ (ΙΚΑ εγκ.13/Γ31/261/10.05.2016)
VII. Συνέπειες για τον οφειλέτη
Από την ολοκλήρωση της κατάθεσης της αίτησης και εφεξής
- αναστέλλεται μέχρι την έκδοση οριστικής αποφάσεως η παραγραφή των απαιτήσεων των πιστωτών που έχουν συμπεριληφθεί στην αίτηση του οφειλέτη, σύμφωνα με την παράγραφο 1 του άρθρου 4 και
- επέρχεται η λύση της μέχρι τότε ισχύουσας ρύθμισης ή διευκόλυνσης ή τμηματικής καταβολής των οφειλών της παραγράφου 2 του άρθρου 1, οι οποίες κατά την ημερομηνία κατάθεσης της αιτήσεως του οφειλέτη για την υπαγωγή στη διαδικασία του παρόντος νόμου, τελούν σε αναστολή διοικητική, δικαστική ή εκ του νόμου ή έχουν υπαχθεί σε ρύθμιση ή διευκόλυνση τμηματικής καταβολής κατά τα οριζόμενα στην παράγραφο 3 του άρθρου 1. (παρ.6 άρθρο 4 Ν.3869/10, όπως αντικαταστάθηκε με την παρ. 2 του άρθρου 14 του Ν.4346/15)
Μέχρι την ημέρα της επικύρωσης ή της συζήτησης της αναστολής ή της συζήτησης της αιτήσεως του άρθρου 5α απαγορεύεται η λήψη καταδιωκτικών μέτρων κατά του οφειλέτη όσον αφορά τις απαιτήσεις των πιστωτών που έχουν περιληφθεί στην αίτηση του και η μεταβολή της πραγματικής και νομικής κατάστασης της περιουσίας του. (παρ.5 άρθρο 4 Ν.3869/10, όπως αντικαταστάθηκε από την παρ. 7 του άρθρου 1 της υποπαρ. Α.4 του άρθρου 2 του Ν. 4336/15)
Εφόσον, λοιπόν δεν επιτευχθεί προδικαστικός συμβιβασμός κι επικύρωση αυτού, βάσει των διατάξεων της παρ.2 του άρ.5, ο Ειρηνοδίκης δύναται να εκδώσει προσωρινή διαταγή με περιεχόμενο την (περαιτέρω) αναστολή των καταδιωκτικών μέτρων κατά του οφειλέτη και τη διατήρηση της πραγματικής και νομικής κατάστασης της περιουσίας του, οπότε η προαναφερθείσα αναστολή λήψης αναγκαστικών μέτρων επεκτείνεται μέχρι την έκδοση οριστικής απόφασης.
Ωστόσο, σε περίπτωση που δεν εκδοθεί προσωρινή διαταγή από τον Ειρηνοδίκη, ο οφειλέτης μπορεί με αίτησή του προς το δικαστήριο που δικάζει κατά τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων να ζητήσει από αυτό, βάσει των διατάξεων των παρ. 1 και 2 του άρ. 6, είτε την αναστολή της εκτελεστικής διαδικασίας, η οποία έχει ήδη εκκινήσει, είτε την απαγόρευση όλων των εκτελεστικών διαδικασιών, οι οποίες δεν έχουν ακόμα εκκινήσει. Το εν λόγω αίτημα ικανοποιείται κι η αναστολή/απαγόρευση της εκτελεστικής διαδικασίας διατάσσεται από το αρμόδιο δικαστήριο, εφόσον αυτό πιθανολογεί: α) την ευδοκίμηση της κύριας αίτησης και β) την πρόκληση ουσιώδους βλάβης στα συμφέροντα του αιτούντος. (ΙΚΑ εγκ.13/Γ31/261/10.05.2016)
VIII. Λοιπά θέματα ρύθμισης
Για λοιπά θέματα της ρύθμισης σχετικά με τη διαδικασία, τα ευεργετήματα, τα δικαιώματα κ.α. δείτε το σύνολο των άρθρων του Ν.3869/10, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει.
Δείτε επιπρόσθετα την ΠΟΛ 1036/18.03.2016 με την οποία παρέχονται οδηγίες σχετικά με το χειρισμό υποθέσεων υπαγωγής οφειλετών του Ν.3869/10 από τη Φορολογική Διοίκηση.