Παρατηρήσεις για την επιλεγόμενη διαδικασία
Δικαιολογητικά Χρηματικού Εντάλματος
Κρατήσεις
Τι να προσέξω
Καθεστώς Φ.Π.Α.
Σχετική νομολογία
Γνωμοδοτήσεις του ΝΣΚ
Διάφορα

Τίτλος Δαπάνης Αμοιβές πληρεξούσιου δικηγόρου
ΚΑ Προϋπολογισμού 6111.02 Αμοιβές πληρεξούσιου δικηγόρου (Προτεινόμενη Ανάπτυξη Συναφούς Κωδικού ΔήμοςΝΕΤ)
Τι εγγράφεται στο ΚΑ

Στους Κ.Α. της υποκατηγορίας 611 «Αμοιβές και έξοδα ελεύθερων επαγγελματιών» εγγράφονται δαπάνες για δικηγόρους (πλην αυτών που υπηρετούν με πάγια αμοιβή), συμβολαιογράφους, τεχνικούς, καλλιτέχνες, λογιστές, κ.λπ. Κύριο χαρακτηριστικό των δαπανών που θα εγγραφούν στην υποκατηγορία αυτή, είναι ότι οι συναλλασσόμενοι έχουν την ιδιότητα του ελεύθερου επαγγελματία (του άρθρου 48 του ν. 2238/1994). Ειδικά τα συμβολαιογραφικά έξοδα για τη σύναψη δανείων θα καταχωρηθούν στους ΚΑ 6514 και 6524.

Στην υποκατηγορία 611 θα εγγραφούν και οι πιστώσεις για τη σύναψη συμβάσεων έργου του άρθρου 6 του ν. 2527/1997. Εκτός από αυτές τις συμβάσεις έργου, στους ίδιους κωδικούς θα καταχωρηθούν και οι αναθέσεις «εργασιών» (υπηρεσιών) σε τρίτους που είναι ελεύθεροι επαγγελματίες, βάσει των διατάξεων του άρθρου 209 του ΚΔΚ) και του άρθρου 17 παρ. 2 του ν. 2539/1997, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 9 παρ. 9 του ν. 2623/1998. Για το σκοπό αυτό, ο ΚΑ 6117 μπορεί να κατανεμηθεί όχι μόνο στην υπηρεσία 00 αλλά και στις άλλες υπηρεσίες.

Στον ΚΑ 6117 «Αμοιβές λοιπών εκτελούντων ειδικές υπηρεσίες με την ιδιότητα του ελεύθερου επαγγελματία» εγγράφεται και η αμοιβή των ιατρών για την εξέταση των επαγγελματιών και των εργαζομένων σε καταστήματα υγειονομικού ενδιαφέροντος (άρθρο 94 παρ. 3β περίπτ. 14 ν. 3852/2010).

Οι αμοιβές των μελετητών, για την εκπόνηση μελετών που ανατίθενται με τη διαδικασία των ν. 716/1977, 3164/2003 ή 3316/2005 ή του άρθρου 209 του ΚΔΚ, καταχωρούνται στους κωδικούς των επενδύσεων (ΚΑ 7411-7413).

[embed_object_post post_id="34" post_title="undefined"]embed_object_post[/embed_object_post]

Παρατηρήσεις για την επιλεγόμενη διαδικασία


Εκ νέου θέσπιση αρμοδιότητας της οικονομικής επιτροπής για πρόσληψη πληρεξουσίων δικηγόρων

Με την παρ. 1 του άρθρου 40 του Ν.4735/2020 αντικαταστάθηκε το άρθρο 72 του ν. 3852/2010 και όσον αφορά την πρόσληψη πληρεξουσίων δικηγόρων, η νέα διάταξη δεν περιελάμβανε τις ρυθμίσεις περί πρόσληψης πληρεξουσίου δικηγόρου σε όσους δήμους, είτε δεν έχουν προσληφθεί δικηγόροι με μηνιαία αντιμισθία, είτε αυτοί που έχουν προσληφθεί δεν έχουν δικαίωμα να παρίστανται σε ανώτατα δικαστήρια και καθορίζει την αμοιβή τους. 

 

Σε συνέχεια των ανωτέρω για τη διασφάλιση της καλύτερης διαχείρισης των υποθέσεων των ΟΤΑ α’ βαθμού, με την παρ.2 του άρθρου 38 του Ν.4795/2021 αντικαθίσταται εκ νέου η περίπτ.ιδ της παρ.1 του άρθρου 72 του Ν.3852/10 και θεσπίζεται εκ νέου η αρμοδιότητα της οικονομικής επιτροπής ΟΤΑ α΄ βαθμού να αποφασίζει για την πρόσληψη πληρεξουσίου δικηγόρου και για την ανάκληση της πληρεξουσιότητάς του, σε όσους δήμους, είτε δεν έχουν προσληφθεί δικηγόροι με μηνιαία αντιμισθία, είτε αυτοί που έχουν προσληφθεί δεν έχουν δικαίωμα να παρίστανται σε ανώτατα δικαστήρια.

 

 


Ι. Ανάθεση σε δικηγόρο
1. Πότε επιτρέπεται η ανάθεση σε δικηγόρο
2. Αρμόδιο όργανο ανάθεσης
3. Διαδικασία ανάθεσης- ανάληψη υποχρέωσης
4. Κατάρτιση σύμβασης
5. Ανάθεση σε δύο δικηγόρους

6. Ανάθεση υπηρεσιών Ευρωπαϊκού Κανονισμού Περί Προστασίας  Προσωπικών Δεδομένων
7. ΚΗΜΔΗΣ - ΕΑΑΔΗΣΥ


ΙΙ. Δικηγορική αμοιβή σύμφωνα με τον Κώδικα Δικηγόρων
1. Γενικά
2. Προσδιορισμός αμοιβής με έγγραφη συμφωνία
3. Προσδιορισμός αμοιβής όταν δεν υπάρχει έγγραφη συμφωνία
4. Ειδικές περιπτώσεις αμοιβών
5. Προκαταβολή αμοιβής
6. Άλλα θέματα αμοιβών

ΙΙΙ. Δικηγορική αμοιβή σύμφωνα με τον Δημοτικό Κώδικα
1. Ο κανόνας

2. Όταν δεν υπηρετεί δικηγόρος στο Δήμο και δεν υπάρχει υπέρβαση νόμιμων αμοιβών

3. Θέματα ιδιαίτερης σημασίας ή σπουδαιότητας - υπέρβαση νόμιμων αμοιβών
4. Μείωση αμοιβής δικηγόρου
5. Καταλογισμός υψηλότερης αμοιβής

 

IV. Προκαταβολές εισφορών - κρατήσεων
1. Γενικά
2. Παρακράτηση δικηγορικού συλλόγου
3. Προμήθεια ενσήμων ασφαλιστικών Ταμείων
4. Παράβολα - μεγαρόσημα

V. Δικαιολογητικά καταβολής αμοιβής σε δικηγόρο

 

VI. Σχετικές ενότητες

 


 

Ι. Ανάθεση σε δικηγόρο

1. Πότε επιτρέπεται η ανάθεση σε δικηγόρο
α. Σε Δήμους που δεν έχουν προσληφθεί δικηγόροι με μηνιαία αντιμισθία, η οικονομική επιτροπή αποφασίζει για την πρόσληψη πληρεξουσίου δικηγόρου και για την ανάκληση της πληρεξουσιότητάς του. (άρθρο 72 παρ. 1ιδ Ν.3852/2010, όπως τροποποιήθηκε από την παρ.1 του άρθρου 3 του Ν.4623/2019 και από την παρ.2 του άρθρου 38 του Ν.4795/2021)

 

Μπορεί, επίσης, να αναθέτει την παροχή γνωμοδοτήσεων, μόνον, εφόσον, δεν έχουν προσληφθεί δικηγόροι, με μηνιαία αντιμισθία. (άρθρο 72 παρ. 1ιδ Ν.3852/2010, όπως τροποποιήθηκε από την παρ.1 του άρθρου 3 του Ν.4623/2019 και από την παρ.2 του άρθρου 38 του Ν.4795/2021)

Σε όσους δήμους έχουν συσταθεί με τον ΟΕΥ οργανικές θέσεις δικηγόρων με πάγια αντιμισθία, οι οποίες παραμένουν κενές, επιτρέπεται να παρασχεθεί εντολή σε δικηγόρο για  διεκπεραίωση (δικαστικών ή εξώδικων) νομικών υποθέσεων του Δήμου.  Ωστόσο, η σχετική εντολή παρέχεται μόνο κατά συγκεκριμένη υπόθεση και δεν επιτρέπεται να αφορά στο χειρισμό όλων γενικά των νομικών υποθέσεων για ορισμένο ή αόριστο χρονικό διάστημα, αφού μια τέτοια γενική εντολή θα οδηγούσε σε καταστρατήγηση των διατάξεων που καθορίζουν τη διαδικασία πρόσληψης δικηγόρων με έμμισθη εντολή. (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.1 Πράξη 3/2015. Μη ανακλητέα με την Ελ. Συν. Τμ. 1 Πράξη 43/2015)(Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 1 Πράξη 86/2017)

β. Σε Δήμους που έχουν προσληφθεί δικηγόροι με μηνιαία αντιμισθία επιτρέπεται όταν αυτοί που έχουν προσληφθεί δεν έχουν δικαίωμα να παρίστανται σε ανώτατα δικαστήρια. (άρθρο 72 παρ. 1ιδ Ν.3852/2010, όπως τροποποιήθηκε από την παρ.1 του άρθρου 3 του Ν.4623/2019 και από την παρ.2 του άρθρου 38 του Ν.4795/2021)

 

Η ανάθεση στο φερόμενο ως δικαιούχο του χειρισμού δικαστικών υποθέσεων δικηγόρο Θεσσαλονίκης δεν είναι νόμιμη, δεδομένου ότι η διεκπεραίωσή τους ανάγεται στα καθήκοντα της υπηρετούσας στο Γραφείο Νομικής Υπηρεσίας του Δήμου δικηγόρου. Ο ειδικότερος λόγος που προβάλλει ο Δήμος, ότι, για επτά (7) υποθέσεις, η δικηγόρος του δήμου είναι παρ΄ Εφέταις και συνεπώς δεν ηδύνατο να παραστεί ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας, σύμφωνα με τις διατάξεις των παραγράφων 3 και 4 του Κώδικα Δικηγόρων που απαιτούν παράσταση δικηγόρου παρ' Αρείω Πάγω, πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος, διότι στην προκειμένη περίπτωση, όπως προκύπτει από τα οικεία δικαιολογητικά, οι ως άνω νομικές εργασίες δεν αφορούν σε παράσταση δικηγόρου, αλλά σε σύνταξη και κατάθεση δικογράφων αιτήσεων ακυρώσεως και αναιρέσεως ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας, σύμφωνα δε με τις διατάξεις των άρθρων 17 παράγραφος 4 και 26 παρ. 1 του π.δ. 18/1989, οι οποίες υπερισχύουν, ως ειδικές, κάθε σχετικής γενικής ρύθμισης, τα κατατιθέμενα ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας δικόγραφα μπορούν να υπογράφονται όχι μόνον από δικηγόρο παρ` Αρείω Πάγω, αλλά και από δικηγόρο παρά Πρωτοδίκαις ή παρ` Εφέταις, η δε ιδιότητα του δικηγόρου παρ` Αρείω Πάγω απαιτείται μόνο για την παράσταση αυτού ενώπιον του ακροατηρίου. (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 1 Πράξη 63/2012)

Κατ' εξαίρεση, είναι νόμιμη, ως λειτουργική, και η δαπάνη για την ανάθεση μεμονωμένων υποθέσεων σε εξωτερικό δικηγόρο, στην περίπτωση που, λόγω συνδρομής σπουδαίου κωλύματος, ο υπηρετών με πάγια αντιμισθία δικηγόρος αδυνατεί να αναλάβει την διεκπεραίωση των υποθέσεων αυτών. (Ελ.Συν. Τμ. Ι Πράξη 159/2009)

γ. Με απόφαση της οικονομικής επιτροπής είναι δυνατή, κατ' εξαίρεση, η ανάθεση σε δικηγόρο, εξώδικου ή δικαστικού χειρισμού, ανά υπόθεση, ζητημάτων, τα οποία έχουν ιδιαίτερη σημασία για τα συμφέροντα του Δήμου και απαιτούν εξειδικευμένη γνώση ή εμπειρία. Στις περιπτώσεις αυτές η αμοιβή του δικηγόρου ορίζεται σύμφωνα με το άρθρο 281 του ν. 3463/2006 (Α’ 114) (άρθρο 72 παρ. 1ιδ Ν.3852/2010, όπως τροποποιήθηκε από την παρ.1 του άρθρου 3 του Ν.4623/2019 και από την παρ.2 του άρθρου 38 του Ν.4795/2021)

 

 

Λόγω του εξαιρετικού χαρακτήρα της διαδικασίας αυτής, η απόφαση για την ανάθεση της εντολής απαιτείται να διαλαμβάνει πλήρη και ειδική αιτιολογία με την οποία να καταδεικνύεται τόσο η αδυναμία του δικηγόρου που υπηρετεί στο δήμο με έμμισθη εντολή να χειριστεί την ανατιθέμενη υπόθεση, όσο και:

- η ιδιαίτερη σοβαρότητα και δυσκολία της,
- το είδος των ειδικών γνώσεων που απαιτεί και επιβάλλουν τον χειρισμό της από δικηγόρο με εξειδικευμένες γνώσεις και εμπειρία την οποία δεν διαθέτει ο υπηρετών νομικός σύμβουλος, αλλά, αντίθετα διαθέτει ο εντολοδόχος δικηγόρος, επιπλέον δε
- τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της υπόθεσης που την καθιστούν ιδιαίτερα σημαντική για τα συμφέροντα του δήμου. (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 1 Πράξη 48/2014)

Το ίδιο ζήτημα έχει επανειλημμένως αντιμετωπιστεί από τον Δήμο, δεν δύναται αυτό να χαρακτηριστεί ως δυσεπίλυτο νομικό ζήτημα. (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.1 Πράξη 334/2015)

 

 


 

2. Αρμόδιο όργανο ανάθεσης
Για την πρόσληψη πληρεξουσίου δικηγόρου και για την ανάκληση της πληρεξουσιότητάς του, αποφασίζει η οικονομική επιτροπή. (άρθρο 72 παρ. 1ιδ Ν.3852/2010, όπως τροποποιήθηκε από την παρ.1 του άρθρου 3 του Ν.4623/2019 και από την παρ.2 του άρθρου 38 του Ν.4795/2021)

 

Για τη διασφάλιση της καλύτερης διαχείρισης των υποθέσεων των ΟΤΑ α’ βαθμού, με την παρ.2 του άρθρου 38 του Ν.4795/2021 αντικαθίσταται εκ νέου η περίπτ.ιδ της παρ.1 του άρθρου 72 του Ν.3852/10 και θεσπίζεται εκ νέου η αρμοδιότητα της οικονομικής επιτροπής ΟΤΑ α΄ βαθμού να αποφασίζει για την πρόσληψη πληρεξουσίου δικηγόρου και για την ανάκληση της πληρεξουσιότητάς του, σε όσους δήμους, είτε δεν έχουν προσληφθεί δικηγόροι με μηνιαία αντιμισθία, είτε αυτοί που έχουν προσληφθεί δεν έχουν δικαίωμα να παρίστανται σε ανώτατα δικαστήρια. (Αιτιολογική έκθεση Ν.4795/2021)

Η απόφαση ανάθεσης της εντολής είναι απαραίτητο να προηγείται της εκτέλεσής της, προκειμένου να προσδιορίζονται, κατά τρόπο ειδικό και σαφή, οι συγκεκριμένες υποθέσεις που αποτελούν αντικείμενό της. (Ελ.Συν. Τμ.1 Πράξη 54/2010)

Στις περιπτώσεις επιτρεπτής ανάθεσης εντολής σε δικηγόρο της διεκπεραίωσης νομικών υποθέσεων, η σχετική εντολή παρέχεται μόνο κατά συγκεκριμένη υπόθεση και δεν είναι νόμιμη η παροχή εντολής για το χειρισμό όλων γενικά των νομικών υποθέσεων του νομικού προσώπου για αόριστο χρονικό διάστημα, καθόσον γενική πληρεξουσιότητα για το χειρισμό όλων των νομικών υποθέσεων του νομικού προσώπου παρέχεται, μόνο, στους, με τη νόμιμη διαδικασία, προσλαμβανόμενους με έμμισθη εντολή δικηγόρους του. (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.1 Πράξη 334/2015)

Μόνο σε περίπτωση άμεσου και προφανούς κινδύνου ή επαπειλούμενης ζημίας των συμφερόντων του δήμου, η σχετική εντολή μπορεί να παρέχεται με απόφαση του δημάρχου, υπό την προϋπόθεση όμως ότι αυτή θα υποβληθεί για έγκριση στην πρώτη συνεδρίαση της δημαρχιακής επιτροπής και θα εγκριθεί από αυτή με ειδικά αιτιολογημένη απόφασή της. (άρθρο 58 παρ. 2 του Ν.3852/2010, Ελ.Συν. Τμ.1 Πράξη 54/2010)

Για την παροχή πληρεξουσιότητας από Οργανισμό Τοπικής Αυτοδιοίκησης, σε δικηγόρο, για την άσκησης αιτήσεως ανακλήσεως κατά πράξεως του Ελεγκτικού Συνεδρίου, που εκδόθηκε κατά τη διαδικασία του άρθρου 21 παρ. 1 του π.δ/τος 774/1980, απαιτείται απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής σχετικά με την αναγκαιότητα πρόσληψής του και διορισμός του από τον οικείο Δήμαρχο. Επομένως, αίτηση ανακλήσεως που υπογράφεται από δικηγόρο, ο οποίος δεν προσλήφθηκε κατά τον ανωτέρω τρόπο, ως πληρεξούσιος του αιτούντος Δήμου, είναι απορριπτέα ως απαράδεκτη. (Ελ. Συν. Τμ. 7 Πράξη 144/2012)

Η εντελλόμενη δαπάνη καταβολής αμοιβής στο δικηγόρο είναι, μετά την ακύρωση των αποφάσεων της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου (με τις οποίες του ανατέθηκε η άσκηση αγωγής και καθορίστηκε η αμοιβή του), δυνάμει της απόφασης του Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης και, συνακόλουθα, την εξ' υπαρχής εξαφάνισή τους, μη νόμιμη. Εξάλλου, οι μεταγενεστέρως εκδοθείσες αποφάσεις της Οικονομικής Επιτροπής και του Δημοτικού Συμβουλίου του εν λόγω Δήμου, αντίστοιχα, με τις οποίες εγκρίθηκε η ήδη ασκηθείσα αγωγή από τον δικηγόρο και καθορίστηκε η αμοιβή του, δεν αίρουν τις ελλείπουσες νόμιμες προϋποθέσεις, καθόσον αυτές, ως ατομικές διοικητικές πράξεις, δεν έχουν αναδρομική ισχύ. Περαιτέρω, ανεξαρτήτως του αν οι ως άνω ακυρωθείσες αποφάσεις της Οικονομικής Επιτροπής υπόκεινται σε υποχρεωτικό έλεγχο νομιμότητας, κατ' άρθρο 225 του ν. 3852/2010, σε κάθε περίπτωση αυτές απεστάλησαν από τον Δήμο προς έλεγχο και, ως εκ τούτου, ο Γενικός Γραμματέας Αποκεντρωμένης Διοίκησης μπορούσε να ασκήσει και αυτεπαγγέλτως την αρμοδιότητά του, κατ' άρθρο 226 του ίδιου νόμου. Ομοίως, ως αλυσιτελώς προβαλλόμενος, πρέπει να απορριφθεί και ο έτερος ισχυρισμός, ότι η άσκηση της εν λόγω αγωγής καθίστατο επιβεβλημένη, λόγω κινδύνου παραγραφής σημαντικών αξιώσεων του Δήμου, καθόσον σε τέτοια περίσταση δεν αίρεται η υποχρέωση του οικείου φορέα για τήρηση της προβλεπόμενης από το νόμο διοικητικής διαδικασίας. Εξάλλου, στην περίπτωση που συνέτρεχε, πράγματι, κίνδυνος ζημίας σε βάρος των συμφερόντων του Δήμου, αυτός μπορούσε να προσφύγει στην διαδικασία του άρθρου 86 παρ. 2 του ν. 3463/2006, παρέχοντας τις σχετικές εντολές στον ανωτέρω δικηγόρο με απόφαση του Δημάρχου του, υποβάλλοντας αυτήν, μεταγενεστέρως, προς έγκριση στην Οικονομική Επιτροπή.  Συγγνωστή πλάνη. (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.1 Πράξη 63/2016)

 


 

3. Διαδικασία ανάθεσης - ανάληψη υποχρέωσης
Για την ανάθεση από την Οικονομική Επιτροπή Δήμου σε δικηγόρο του εξώδικου ή δικαστικού χειρισμού συγκεκριμένων υποθέσεων δεν απαιτείται, σε κάθε περίπτωση, η διενέργεια διαγωνισμού.

Η ανάθεση των εν λόγω νομικών υπηρεσιών δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής των διατάξεων των παρ. 9 και 10 του άρθρου 209 του Κ.Δ.Κ., με τις οποίες καθορίζονται κατά τρόπο περιοριστικό οι προϋποθέσεις για την προσφυγή είτε στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης είτε σε απευθείας ανάθεση για την ανάθεση συμβάσεων παροχής υπηρεσιών των Δήμων, ενόψει του ειδικότερου ως προς το εν λόγω ζήτημα χαρακτήρα της διάταξης 72 του ν. 3852/2010, λαμβανομένου υπόψη ότι σύμφωνα με τις διατάξεις των παρ. 1 και 3 του άρθρου 281 του Κ.Δ.Κ. η αμοιβή των πληρεξουσίων δικηγόρων των Δήμων δεν προκύπτει με βάση υποβληθείσα σε σχετικώς διενεργηθείσα διαγωνιστική διαδικασία οικονομική προσφορά, αλλά καθορίζεται με τρόπο που προσιδιάζει σε διαδικασία απευθείας ανάθεσης ή διαπραγμάτευσης, δηλαδή είτε με βάση τις καθοριζόμενες στον Κώδικα Δικηγόρων αμοιβές είτε, σε περίπτωση υπέρβασης αυτών, με αιτιολογημένη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου. Ανακαλεί ουσιαστικά αντίθετη κρίση της Ελ.Συν.Κλιμ.Ζ Πράξη 48/2014. (Ελ. Συν. Τμ. 6 Απόφαση 2307/2014- Μη αναθεωρητέα από τηνΕλ. Συν. Τμ. Μείζονος- Επταμελούς Σύνθεσης Απόφαση 3411/2014)

Η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη, καθόσον κατά τον κρίσιμο χρόνο ανάθεσης της παροχής των νομικών υπηρεσιών, δεν υπήρχε επαρκής εγγεγραμμένη πίστωση στον προϋπολογισμό του νομικού προσώπου, η δε αναμόρφωση του προϋπολογισμού αυτού με αύξηση του Κ.Α.Ε. στο σκέλος των Εξόδων έλαβε χώρα σε μεταγενέστερο της ανάθεσης χρόνο. Περαιτέρω, η υπό κρίση δαπάνη είναι μη κανονική, καθόσον η απόφαση ανάληψης της υποχρέωσης εκδόθηκε, ομοίως, σε χρόνο μεταγενέστερο της πραγματοποίησης της πρώτης. (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.1 Πράξη 258/2014)(Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 1 Πράξη 145/2018Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 1 Πράξη 190/2018Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 1 Πράξη 214/2018)

 

Ερ: Πότε γίνεται η ανάληψη υποχρέωσης όταν αναθέτει ο Δήμος σε εξωτερικό δικηγόρο;Η ανάθεση γίνεται από την οικονομική επιτροπή, αλλά η απόφαση για το ποσό γίνεται μετά με απόφαση ΔΣ (άρθρο 281 του ν.3463/06). Τις περισσότερες φορές είναι και επείγουσες οι αναθέσεις,οπότε τρέχει η ανάθεση πριν το ΔΣ.
Απ: Η διαδικασία ανάληψης της υποχρέωσης προηγείται υποχρεωτικά -κατά κανόνα- όλων των άλλων διαδικασιών πραγματοποίησης της δαπάνης. Συνεπώς, σε περίπτωση ανάθεσης νομικών υπηρεσιών σε δικηγόρο, η συμφωνημένη αμοιβή του οποίου καθορίζεται απαραιτήτως με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου (ΕΣ Κλιμ. Ι Τμ. 90/2018, 255/2017, 204/2017), η απόφαση ανάληψης της
υποχρέωσης εκδίδεται από το δήμαρχο πριν από την απόφαση του συμβουλίου, λαμβάνοντας αναγκαστικά υπόψη το κατ’ εκτίμηση ύψος δαπάνης. (Απαντήσεις ΥΠ.ΕΣ. για την εφαρμογή των άρθρων 203-207 του Κλεισθένη Ι)

 

Αναφορικά με την ανάθεση εργασίας σε πληρεξούσιο δικηγόρο από το δήμο επισημαίνεται ότι ισχύουν τα οριζόμενα της περ ιε, της παρ 1 του άρ 72 του ν. 3852/2010, σύμφωνα με τα οποία η εν λόγω ανάθεση ανήκει στις αρμοδιότητες της οικονομικής επιτροπής, η οποία έπεται της ανωτέρω ανάληψης υποχρέωσης. Παράλληλα, οι αμοιβές των πληρεξούσιων δικηγόρων καθορίζονται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 281 του ΚΔΚ. Στις περιπτώσεις που οι αμοιβές των πληρεξούσιων δικηγόρων καθορίζονται σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Δικηγόρων, ο υπολογισμός του ποσού της σχετικής ανάληψης υποχρέωσης καθίσταται ευχερής, καθώς αυτές είναι συγκεκριμένες και άρα μπορεί να προβλεφθεί το ακριβές ποσό της κατά περίπτωση ανάθεσης. Έτσι δεν χρειάζεται να προηγηθεί εξειδίκευση της πίστωσης από το δημοτικό συμβούλιο. Στις περιπτώσεις δικαστικού χειρισμού ζητημάτων, τα οποία έχουν ιδιαίτερη σημασία ή σπουδαιότητα για τα συμφέροντα του δήμου και απαιτούν εξειδικευμένη γνώση ή εμπειρία, η ανάθεση ανήκει στην οικονομική επιτροπή, η αμοιβή όμως, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 281 του ΚΔΚ καθορίζεται με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου. Σε αυτήν την περίπτωση αναφέρεται και η Συχνή Ερώτηση 8, η οποία βρίσκεται αναρτημένη στον ιστότοπο του ΥΠ.ΕΣ.. (ΥΠ.ΕΣ. 62268/06.11.2018)

 



4. Κατάρτιση σύμβασης
Για τις καταρτιζόμενες από τα δημόσια νομικά πρόσωπα συμβάσεις, από ορισμένο ποσό και άνω [άρθρο 80 του ν. 2362/1995 και πλέον άρθρο 130 του Ν.4270/2014] , ο έγγραφος τύπος, ο οποίος, μάλιστα, εφόσον προβλέπεται «για το κύρος» της σύμβασης, ως προϋπόθεση, δηλαδή, για την έγκυρη σύναψή της, είναι κατ' αρχήν συστατικός. Επομένως, τυχόν παράλειψή του καθιστά τη σχετική σύμβαση άκυρη.

Για συμβάσεις ανάθεσης νομικών υπηρεσιών, που συνάπτονται από δημόσια νομικά πρόσωπα, ο έγγραφος τύπος αποτελεί συστατική του κύρους των σχετικών συμβάσεων προϋπόθεση, ο οποίος, εάν δεν τηρηθεί, η σύμβαση είναι άκυρη.

Μόνο δε στην περίπτωση κατά την οποία εκτελείται σύμβαση για την οποία προηγήθηκε χωριστή έγγραφη πρόταση ενώπιον του αρμοδίου διοικητικού οργάνου, χωρίς όμως να επακολουθήσει και έγγραφη αποδοχή του αντισυμβαλλομένου του ν.π.δ.δ., αίρεται η ακυρότητα της ελλείψεως του εγγράφου τύπου, υπό την αναγκαία, όμως προϋπόθεση ότι στην έγγραφη αυτή πρόταση συμπεριλαμβάνεται η αιτηθείσα από τον δικηγόρο αμοιβή. (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.1 Πράξη 266/2014, Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.1 Πράξη 62/2016)

Μη νόμιμη δαπάνη διότι δεν υφίσταται έγκυρη έγγραφη σύμβαση παροχής νομικών υπηρεσιών, αφού δεν προηγήθηκε αυτής η έκδοση σχετικής αιτιολογημένης ως προς το ύψος της δικηγορικής αμοιβής απόφασης του αποκλειστικώς αρμόδιου Δημοτικού Συμβουλίου, ληφθείσας με απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων μελών του.(άρθρο 281 ν. 3463/2006, ν. 4194/2013) Η πρόβλεψη του Κώδικα Δικηγόρων ότι όταν δεν προκύπτει η ύπαρξη έγκυρης έγγραφης συμφωνίας περί αμοιβής για την παροχή δικηγορικών υπηρεσιών, ισχύουν οι οριζόμενες νόμιμες αμοιβές, έχει την έννοια ότι οι οριζόμενες νόμιμες αμοιβές ισχύουν όταν η αμοιβή για την παροχή δικηγορικών υπηρεσιών έχει εγκριθεί από το διοικητικό όργανο, αλλά η σχετική απόφαση και η σε εκτέλεση αυτής συμφωνία είναι νομικώς πλημμελής για άλλον λόγο και όχι στην περίπτωση που το στάδιο της διαπραγμάτευσης της αμοιβής απέβη ατελέσφορο. (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 1 Πράξη 255/2017)(Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 1 Πράξη 90/2018)(Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 1 Πράξη 145/2018, Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 1 Πράξη 190/2018, Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 1 Πράξη 214/2018) (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.1 Πράξη 84/2019)

 

 

Προσυμβατικός έλεγχος
Οι συμβάσεις των νομικών προσώπων των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης που αφορούν σε ανάθεση εντολής δικαστικής ή εξώδικης εκπροσώπησής τους, η οποία εμπίπτει στην κατηγορία της παροχής νομικών υπηρεσιών, υπόκεινται σε προληπτικό έλεγχο νομιμότητας εκ μέρους του Ελεγκτικού Συνεδρίου εφόσον το προϋπολογιζόμενο οικονομικό αντικείμενό τους υπερβαίνει τα προβλεπόμενα όρια. Ο έλεγχος αφορά αφενός στη νομιμότητα της, έστω και μη διαγωνιστικής, διαδικασίας για την ανάθεση της εντολής και αφετέρου στη συμφωνία για το ύψος της αμοιβής, η οποία και κατά το πριν την ισχύ του ν.3919/2011 καθεστώς μπορούσε να υπερβαίνει τα κατώτατα όρια. (Ελ. Συν. Τμ. 1 Πράξη 108/2012 - Μη ανακλητέα με την Ελ. Συν. Τμ. 1 Πράξη 194/2012, αντίθετη η Ελ.Συν. Κλιμ. Ζ Πράξη 254/2011)


5. Ανάθεση σε δύο δικηγόρους
Καταβολή αμοιβής σε δύο (2) δικηγόρους για την παράσταση ενώπιον του Τριμελούς Διοικητικού Εφετείου, για την ίδια υπόθεση Δήμου. Νομίμως η Δημαρχιακή Επιτροπή ανέθεσε σε δύο δικηγόρους την υπεράσπιση των συμφερόντων του Δήμου στην ως άνω υπόθεση, ενόψει της ιδιαιτερότητας της υπόθεσης και της μείζονος σπουδαιότητάς της, ενώ η καταβληθείσα αμοιβή σε αυτούς είναι η ελάχιστη (197 ευρώ), προβλεπόμενη στην Κ.Υ.Α. 1085081/1473/Α0012/2003. (Ελ.Συν.Τμ.1 Πράξη 77/2008)

 

Νόμιμη η ανάθεση εκπροσώπησης Δήμου σε δύο δικηγόρους, καθόσον ο ένας θα νομιμοποιούσε την παράσταση του δεύτερου, μη διατελούντος στο Δικαστήριο που εκκρεμούσε η επίμαχη αγωγή, λαμβανομένων υπόψη των νομικών ιδιαιτεροτήτων της υπόθεσης και της σπουδαιότητάς της για τα συμφέροντα του Δήμου. Νόμιμα υπολογίζεται η αμοιβή τους, ως ποσοστό επί της πραγματικής αξίας του αντικειμένου της αγωγής (άρθρο 100 παρ.2 του Κώδικα περί Δικηγόρων), εφόσον το αντικείμενο της δίκης είναι αποτιμητό σε χρήμα. (Ελ.Συν.Τμ.1 Πράξη 227/2009)

 

Από καμία διάταξη νόμου δεν παρέχεται η δυνατότητα στους Δήμους να αναθέτουν ταυτόχρονα την ίδια υπόθεση σε περισσότερους δικηγόρους. Αλλά ούτε ως λειτουργική θα μπορούσε να χαρακτηριστεί η δαπάνη αυτή, καθόσον η απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου δεν διαλαμβάνει πλήρη και ειδική αιτιολογία, με την οποία να καταδεικνύεται η αναγκαιότητα χειρισμού της υπόθεσης από περισσότερους από έναν δικηγόρους, διότι πρόκειται για ιδιαίτερης σοβαρότητας, ειδικής φύσης και δυσκολίας υπόθεση, με εξαιρετική σημασία για τα συμφέροντα του Δήμου, στο πλαίσιο της οποίας θα πρέπει να αντιμετωπιστούν συγκεκριμένα περίπλοκα νομικά ζητήματα, τα οποία απαιτούν εξειδικευμένες γνώσεις που επιβάλλουν την εκπροσώπηση του Δήμου από περισσότερους από έναν δικηγόρους. Εξάλλου, η άλλη δικηγόρος, για την οποία προβλέφθηκε ξεχωριστά η καταβολή αμοιβής από το Δήμο, είχε ήδη εκπροσωπήσει τον τελευταίο ενώπιον του Τριμελούς Εφετείου, το οποίο εξέδωσε την αναιρεσιβαλλόμενη δικαστική απόφαση, οπότε η συγκεκριμένη δικηγόρος είχε ήδη χειριστεί και αντιμετωπίσει επιτυχώς το κρίσιμο νομικό ζήτημα της εφαρμογής του άρθρου 1 του ν.δ. 690/1948, το οποίο αποτελεί και τον πυρήνα της δικαστικής διαμάχης στην εξεταζόμενη περίπτωση και, κατά συνέπεια, δεν μπορεί να γίνει λόγος πλέον για αντιμετώπιση δυσεπίλυτου και πρωτότυπου νομικού ζητήματος, ειδικής φύσης.  (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 1 Πράξη 52/2017)


6. Ανάθεση υπηρεσιών Ευρωπαϊκού Κανονισμού Περί Προστασίας  Προσωπικών Δεδομένων

Απευθείας ανάθεση σε δικηγόρο παροχής υπηρεσιών για την εφαρμογή του 679/2016 Ευρωπαϊκού Κανονισμού Περί Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων και ορισμού Υπευθύνου Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων (DPO) Δήμου. Νόμιμη δαπάνη διότι οι υπηρεσίες που ανατέθηκαν στο Χ είναι εξειδικευμένες, καθόσον αφορούν, καταρχάς, στην υποχρεωτική προσαρμογή της λειτουργίας του Δήμου σε ένα νέο Ευρωπαϊκό Κανονισμό, τον Γενικό Κανονισμό για την Προστασία Δεδομένων, συνεπώς αφορά σε αντικείμενο που προϋποθέτει ειδικές γνώσεις, τις οποίες δε διαθέτει ένας δικηγόρος εκ μόνη της ιδιότητάς του και, περαιτέρω, στην επιβληθείσα με τον προαναφερόμενο Κανονισμό υποχρέωση κάθε δημόσιος φορέας, όπως ο Δήμος, να διαθέτει Υπεύθυνο Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων για την άσκηση των εκτιθέμενων, στο άρθρο 39 του Γενικού Κανονισμού για την Προστασία Δεδομένων, καθηκόντων. Ο διορισμός δε ορισμένου προσώπου ως Υπεύθυνου Προστασίας Δεδομένων προϋποθέτει την προηγούμενη απόδειξη συγκεκριμένων επαγγελματικών προσόντων και ιδίως εμπειρίας στον τομέα του δικαίου και των πρακτικών περί προστασίας δεδομένων, την οποία ο Χ απέδειξε, και, ως εκ τούτου, δεν αρκεί μόνη η ιδιότητα ενός προσώπου ως δικηγόρου. (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 7 Πράξη 11/2019)

(Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.7 Πράξη 3/2020)

 


7. ΚΗΜΔΗΣ - ΕΑΑΔΗΣΥ

Καταβολή αμοιβής για την παροχή δικηγορικών υπηρεσιών. Τα στοιχεία συμβάσεων παροχής υπηρεσιών νομικής εκπροσώπησης πελάτη από δικηγόρο, κατά την έννοια του άρθρου 2 του π.δ. 258/1987, σε δικαστικές διαδικασίες ενώπιον δικαστηρίων, δεν καταχωρίζονται στο ΚΗΜΔΗΣ. Περαιτέρω, επί της αξίας των συμβάσεων αυτών δεν επιβάλλεται κράτηση υπέρ της Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ.  (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.1 Πράξη 83/2019)


ΙΙ. Δικηγορική αμοιβή σύμφωνα με τον Κώδικα Δικηγόρων

1. Γενικά
Ο δικηγόρος δικαιούται να λάβει αμοιβή από τον εντολέα του για κάθε εργασία του, δικαστική ή εξώδικη, καθώς και για κάθε δαπάνη δικαστηριακή ή άλλη που κατέβαλε για την εκτέλεση της εντολής που του ανατέθηκε. (άρθρο 57 παρ.1 του Ν.4194/2013)

Από το συνδυασμό των διατάξεων του άρθ. 5 του ν. 3919/2011 και των άρθρων 72ιε του ν.3852/2010 και 281 του ν.3463/2010 συνάγεται ότι μετά την ισχύ του ν. 3919/2011, η αμοιβή των πληρεξούσιων δικηγόρων των Δήμων δύναται να οριστεί σε ποσό κατώτερο του ποσού αμοιβής που οριζόταν στο παρελθόν με διατάξεις αναγκαστικού δικαίου ως υποχρεωτικό για την παροχή δικηγορικών υπηρεσιών και πλέον κατώτερο από το ποσό των κατά τα ανωτέρω νόμιμων αμοιβών. (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 1 Πράξη 269/2013)

Για τις προισχύουσες διατάξεις πατήστε εδώ
 

 


2. Προσδιορισμός αμοιβής με έγγραφη συμφωνία

α. Γενικά

Η αμοιβή του δικηγόρου ορίζεται ελεύθερα με έγγραφη συμφωνία με τον εντολέα του ή τον αντιπρόσωπό του. Η συμφωνία αυτή περιλαμβάνει είτε όλη τη διεξαγωγή της δίκης είτε μέρος ή ειδικότερες πράξεις αυτής ή κάθε άλλης φύσης νομικές εργασίες, δικαστικές ή εξώδικες. (παρ.1 έως 3 του άρθρου 58 του Ν.4194/2013)

Για τον τρόπο σύναψης συμφωνίας στην περίπτωση που εντολέας είναι ο Δήμος, δείτε παρακάτω την ενότητα "Δικηγορική αμοιβή σύμφωνα με το Δημοτικό Κώδικα".



β. Εργολαβικό δίκης
Δείτε σχετικά το άρθρο 60 του Ν.4194/2013.

Ειδικότερο τρόπο καθορισμού δικηγορικής αμοιβής συνιστά η σύμβαση εργολαβίας δίκης, σύμφωνα με την οποία η αμοιβή του δικηγόρου, η οποία εν προκειμένω ορίζεται ποσοστιαία, εξαρτάται από την έκβαση της δίκης ή του αποτελέσματος της εργασίας και δεν μπορεί να υπερβαίνει το 20% επί του αντικειμένου της δίκης ή της προς διεκπεραίωση εργασίας.
Στην περίπτωση αυτή, η σχετική απαίτηση του δικηγόρου τελεί υπό αναβλητική αίρεση και γεννάται, καθιστάμενη απαιτητή, όταν διεξαχθεί επιτυχώς για τον εντολέα η δίκη ή επιλυθεί με συμβιβασμό ή άλλως εξωδίκως η διαφορά ή περατωθεί επιτυχώς η εργασία. Ως επιτυχής έκβαση της δίκης νοείται το στάδιο της διαδικασίας κατά το οποίο ο εντολέας έχει τελεσίδικα δικαιωθείαπό τις ενέργειες του εντολοδόχου δικηγόρου με ικανοποιητική δικαστική ή εξώδικη επίλυση της διαφοράς. Η συμφωνία δε που εξαρτά την αμοιβή από την έκβαση της δίκης, τότε μόνο ισχύει, όταν ο δικηγόρος ανέλαβε την υποχρέωση να διεξαγάγει τη δίκη μέχρι τελεσιδικίας, χωρίς σε περίπτωση αποτυχίας να λάβει καμία αμοιβή. Αν λείπει ο όρος αυτός, η συμφωνία είναι άκυρηκατά τα άρθρα 174 και 180 ΑΚ και δεν συνεπάγεται αποτελέσματα.
Εξάλλου, τυχόν καταβολή ορισμένου χρηματικού ποσού από τον εντολέα στον εντολοδόχο δικηγόρο κατά τη διάρκεια της εκκρεμότητας της σχετικής δίκης, εφόσον δεν ορίστηκε διαφορετικά, αποτελεί προκαταβολή και γίνεται έναντι της αμοιβής που τυχόν θα δικαιούται ο δικηγόρος σε περίπτωση ευνοϊκής για τον εντολέα τελεσίδικης έκβασης της δίκης, άλλως ο εντολοδόχος δικηγόρος υποχρεούται ν' αποδώσει στον εντολέα του τα ποσά που έχει προεισπράξει. (Ελ. Συν. Τμ. Μειζ.- Επτ. Σύνθεσης Απόφαση 3411/2014)

Eργολαβικό δίκης, κατά την έννοια του άρθρου 60 παρ. 1 του Κώδικα Δικηγόρων. Λαμβανομένου υπόψη ότι οι καθοριζόμενες με βάση τα άρθρα 63 επ. και το Παράρτημα I του Κώδικα Δικηγόρων αμοιβές καθιερώθηκαν προσφάτως και θεωρούνται κατά νόμο εύλογες, ενόψει και της δυσμενούς οικονομικής συγκυρίας, το Κλιμάκιο αποφαίνεται  ότι μη νομίμως το ύψος της αμοιβής της δικηγορικής εταιρείας καθορίστηκε καθ' υπέρβαση του προσήκοντος μέτρου, δεδομένου ότι η συνολική συμφωνηθείσα αμοιβή έχει καθοριστεί σε ποσό υπερεκατονταπλάσιο της υπολογιζόμενης με βάση την αξία του αντικειμένου της δίκης, σύμφωνα με τα όρια που τίθενται από το άρθρο 63 του Κώδικα περί Δικηγόρων, δικηγορικής αμοιβής. Εξάλλου, δεν προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου ότι τα όργανα του Δήμου, πριν καταλήξουν σε συμφωνία με την αντισυμβαλλόμενη, προέβησαν, ενόψει της αρχής της οικονομικότητας ως μερικότερης εκδήλωσης της γενικής αρχής της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης, σε διαπραγμάτευση με τη συγκεκριμένη δικηγορική εταιρεία ή και με άλλους δικηγόρους, προκειμένου η αμοιβή για την παροχή νομικών υπηρεσιών προς το νομικό πρόσωπο του Δήμου να μην υπερβαίνει τα εύλογα όρια, ενόψει των δικαστικών ενεργειών που επρόκειτο να διενεργηθούν. Κατ' ακολουθία των ανωτέρω,  το ύψος της δικηγορικής αμοιβής έχει τεθεί μη νομίμως και, για το λόγο αυτό, κωλύεται η υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης. (Ελ.Συν. Κλιμ.Ζ Πράξη 245/2016)

Μη νομίμως το ύψος της αμοιβής του καθορίστηκε καθ' υπέρβαση του προσήκοντος μέτρου, δεδομένου ότι η συνολική συμφωνηθείσα αμοιβή, υπολογιζόμενη σε ποσοστό 15% επί του αντικειμένου της διαφοράς, έχει καθοριστεί σε ποσό πολλαπλάσιο της υπολογιζόμενης, τόσο με βάση τις διατάξεις του προγενέστερου Κώδικα περί Δικηγόρων, όσο και με τις διατάξεις του νέου Κώδικα περί Δικηγόρων, αμοιβής. Το γεγονός δε ότι το από 2.7.2008 ιδιωτικό συμφωνητικό μεταξύ του Δήμου και του φερόμενου ως δικαιούχου δικηγόρου χαρακτηρίζεται ως εργολαβικό δίκης δεν ασκεί επιρροή στη νομιμότητα της εντελλόμενης δαπάνης, δεδομένου ότι η εργολαβία δίκης αποτελεί έναν ειδικότερο τρόπο καθορισμού της δικηγορικής αμοιβής, σύμφωνα με τον Κώδικα περί Δικηγόρων, η προσφυγή στην οποία, ωστόσο, προϋποθέτει την τήρηση όλων των ειδικότερων διαδικαστικών προϋποθέσεων που θέτει ο νόμος για τη νόμιμη ανάθεση νομικών υπηρεσιών από τους Δήμους, ήτοι, μεταξύ άλλων, αιτιολογημένη κρίση του αρμοδίου οργάνου για τον προσδιορισμό της δικηγορικής αμοιβής σε ποσοστό 15%, η οποία, εν προκειμένω, δεν υπάρχει. Μη νόμιμη δαπάνη. (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 1 Πράξη 270/2016)


3. Προσδιορισμός αμοιβής όταν δεν υπάρχει έγγραφη συμφωνία

α. Γενικά
Σε περίπτωση που δεν υπάρχει έγγραφη συμφωνία, η αμοιβή του δικηγόρου καθορίζεται, σύμφωνα με τα οριζόμενα στα επόμενα άρθρα του Κώδικα:
- με βάση την αξία του αντικειμένου της δίκης και
- σε περίπτωση που το αντικείμενο της δίκης δεν αποτιμάται σε χρήμα και δεν ορίζονται στις διατάξεις του Κώδικα, με βάση τις αμοιβές που αναφέρονται στο Παράρτημα Ι του Κώδικα, το οποίο αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα αυτού. (παρ.1 έως 3 του άρθρου 58 του Ν.4194/2013)

Η πρόβλεψη του Κώδικα Δικηγόρων ότι στην περίπτωση που δεν προκύπτει η ύπαρξη έγκυρης έγγραφης συμφωνίας περί αμοιβής για την παροχή δικηγορικών υπηρεσιών, ισχύουν οι οριζόμενες νόμιμες αμοιβές, έχει την έννοια ότι οι οριζόμενες νόμιμες αμοιβές ισχύουν όταν η αμοιβή για την παροχή δικηγορικών υπηρεσιών έχει εγκριθεί από το διοικητικό όργανο, αλλά η σχετική απόφαση και η σε εκτέλεση αυτής συμφωνία είναι νομικώς πλημμελείς για άλλον λόγο και όχι στην περίπτωση που το στάδιο της διαπραγμάτευσης της αμοιβής απέβη ατελέσφορο, δηλαδή χωρίς να προκύψει συμφωνία των αντισυμβαλλόμενων ως προς το ουσιώδες στοιχείο της αμοιβής, η οποία, είναι διαπραγματεύσιμη και ως εκ τούτου δύναται να αποκλίνει, είτε επί το έλαττον είτε επί το πλείστον, από την οριζόμενη ως «νόμιμη».  (Ελ.Συν.Τμ.1 Πράξη 22/2015)


Για τον τρόπο αμοιβής στην περίπτωση που εντολέας είναι ο Δήμος, δείτε παρακάτω την ενότητα "Δικηγορική αμοιβή σύμφωνα με το Δημοτικό Κώδικα".


β.
Αμοιβή με βάση την αξία του αντικειμένου της δίκης
Η αμοιβή για τη σύνταξη κύριας αγωγής ορίζεται με βάση την αξία του αντικειμένου της αγωγής όπως ορίζεται στο άρθρο 63 του Ν.4194/2013.

Σχετικές και οι παρακάτω διατάξεις:
- Αμοιβή στη σώρευση αγωγών (άρθρο 64 ν.4194/2013) Η αμοιβή του δικηγόρου για τη σύνταξη προτάσεων επί αγωγής ενώπιον πολιτικού δικαστηρίου υπολογίζεται σε περίπτωση παθητικής ομοδικίας ξεχωριστά για κάθε εναγόμενο στον οποίο αφορούν οι προτάσεις, ακόμα και όταν αυτές συντάσσονται από τον ίδιο δικηγόρο και σε κοινό για όλους τους ομοδίκους δικόγραφο, κι επομένως η τυχόν από κοινού εκ μέρους του Δήμου και του παθητικώς ομοδίκου του στην επίμαχη δίκη Ενιαίου Συνδέσμου ανάθεση της σύνταξης των επίμαχων προτάσεων σε έναν και μόνο δικηγόρο δεν θα είχε ως συνέπεια τη μείωση της καταβλητέας από το Δήμο σχετικής δικηγορικής αμοιβής και τον περιορισμό της σχετικής οικονομικής του επιβάρυνσης. (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 1 Πράξη 216/2013)

-Αμοιβή για ανταγωγή, παρέμβαση, ανακοπή (άρθρο 65 ν.4194/2013)

-Αμοιβή για ανακοίνωση δίκης και για ανακοπή (άρθρο 66 ν.4194/2013)

-Αμοιβή για παρεμπίπτουσα αγωγή που αφορά σε τόκους κ.λπ (άρθρο 67 ν.4194/2013)

-Αμοιβή για τη σύνταξη προτάσεων κατά την πρώτη συζήτηση (άρθρο 68 ν.4194/2013)

-Αμοιβή για τη σύνταξη προτάσεων ενώπιον του δευτεροβάθμιου δικαστηρίου (άρθρο 69 ν.4194/2013)

-Αμοιβή για τη σύνταξη αίτησης ασφαλιστικών μέτρων νομής, για αγωγή λογοδοσίας και αίτηση διαιτησίας (άρθρο 70 ν.4194/2013)

 

Το ποσό των 256,00 ευρώ αφορά στην παράστασή της εν λόγω δικηγόρου ενώπιον του Διοικητικού Εφετείου ΧΧΧ, ήτοι σε υπηρεσία διακριτή και, ως εκ τούτου, δεν ενσωματώνεται στην ποσοστιαία αμοιβή αυτής για την σύνταξη σχετικού υπομνήματος  (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.1 Πράξη 83/2019)



γ. Αμοιβή σε περίπτωση που το αντικείμενο της δίκης δεν αποτιμάται σε χρήμα
Σε περίπτωση που δεν υπάρχει έγγραφη συμφωνία και το αντικείμενο της δίκης δεν αποτιμάται σε χρήμα και δεν ορίζονται στις διατάξεις του Κώδικα, η αμοιβή του δικηγόρου καθορίζεται με βάση τις αμοιβές που αναφέρονται στο Παράρτημα Ι του Κώδικα, το οποίο αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα αυτού.



δ. Αμοιβή για δικαιοπραξίες (συμβόλαια)
-Αμοιβή για έλεγχο τίτλων (άρθρο 73 ν.4194/2013)

-Αμοιβή στις δικαιοπραξίες (άρθρο 74 ν.4194/2013, Παράρτημα ΙΙ)


4. Ειδικές περιπτώσεις αμοιβών

α. Χρονοχρέωση
Για κάθε δικαστική ή εξώδικη ενέργεια ο δικηγόρος δύναται να συμφωνεί με τον εντολέα του και να λαμβάνει αμοιβή προσδιοριζόμενη ανάλογα με την ωριαία απασχόλησή του, σύμφωνα με όσα ορίζονται στο Παράρτημα Ι του Κώδικα. Αντίστοιχα προσδιοριζόμενη ωριαία αμοιβή δικαιούται ο δικηγόρος να λαμβάνει και για κάθε συνάντηση ή τηλεφωνική επικοινωνία με τον εντολέα του ή με τρίτο πρόσωπο, καθώς και για κάθε άλλη ενέργεια που σχετίζεται με την εκτέλεση της εντολής που του ανατέθηκε. Ο δικηγόρος είναι υποχρεωμένος να γνωστοποιεί με κάθε πρόσφορο τρόπο στον πελάτη του την ωριαία αμοιβή του.Σε περίπτωση έλλειψης έγγραφης συμφωνίας, η αμοιβή του δικηγόρου, για δικαστικές ή εξώδικες εργασίες, πράξεις ή απασχολήσεις, δύναται να προσδιορίζεται με βάση την ωριαία απασχόληση του δικηγόρου, όπως αυτή αναφέρεται στο Παράρτημα Ι του Κώδικα. (άρθρο 59 του Ν.4194/2013)
 

β. Παροχή συμβουλών
Ιδιαίτερη αμοιβή σε δικηγόρο οφείλεται για την απασχόλησή του με μελέτη και ενημέρωση επί υπόθεσης προς το σκοπό παροχής συμβουλών στον εντολέα όταν η εντολή αντικείμενο έχει την παροχή τέτοιων συμβουλών στις οποίες και μόνο περιορίζεται η ενέργεια του δικηγόρου, χωρίς να περιλαμβάνει και την επακολουθήσασα δικαστική ενέργεια επί της υπόθεσης αυτής. Η ανωτέρω ιδιαίτερη αμοιβή δεν οφείλεται ακόμα και αν η συζήτηση της υπόθεσης αναβλήθηκε για άλλη δικάσιμο. Γιατί στην περίπτωση αυτή ο δικηγόρος, σύμφωνα με το άρθρο 118 του Κώδικα Δικηγόρων, δικαιούται αποκλειστικά, για την παράστασή του στη δικάσιμο που αποφασίσθηκε η αναβολή της συζήτησης, το μισό της προβλεπόμενης από τις οικείες διατάξεις αμοιβής του, εφόσον δεν ήταν υπαίτιος για την αναβολή, γεγονός που πρέπει να προκύπτει από τα επισυναπτόμενα στο χρηματικό ένταλμα πρακτικά της δίκης. (Ελ.Συν. Πράξη Ι Τμήματος 99/2009)

Δεν οφείλεται ιδιαίτερη αμοιβή σε δικηγόρο για γνωμοδότηση επί συγκεκριμένης υπόθεσης, όταν επακολουθούν δικαστικές ενέργειες στις οποίες ο ίδιος προβαίνει, στο πλαίσιο διεκπεραίωσης της δοθείσας σ' αυτόν εντολής, δικαιούμενος της κατά περίπτωση προβλεπόμενης νόμιμης αμοιβής. (Ελ. Συν. Τμ. 1 Πράξη 91/2012)

Μη νόμιμη η αμοιβή για την παροχή νομικών συμβουλών σε υποθέσεις, για τις οποίες η εν λόγω δικηγόρος εκπροσώπησε το Δήμο ενώπιον των αρμοδίων δικαστηρίων, και είχε υπολογιστεί η αμοιβή της σύμφωνα με την Κ.Υ.Α. 120867/30-12-2005 (ΦΕΚ 1964 Β΄) με αποτέλεσμα να μην δικαιούται άλλη αμοιβή για την ίδια ενέργεια. (Ελ. Συν. Τμ. 1 Πράξη 189/2007)

 

Δεν οφείλεται ιδιαίτερη αμοιβή σε δικηγόρο για την απασχόλησή του με τη μελέτη συγκεκριμένης υπόθεσης και την παροχή νομικών συμβουλών, όταν επακολουθούν δικαστικές ενέργειες, στις οποίες ο ίδιος προβαίνει, στο πλαίσιο διεκπεραίωσης της δοθείσας σ' αυτόν εντολής, οπότε δικαιούται την κατά περίπτωση προβλεπόμενη νόμιμη αμοιβή. (Ελ.Συν. Τμ.1 Πράξη 8/2012, 185/2011, 143/2010, 120/2012)

γ. Αμοιβή για συμβιβασμό κατά τη διάρκεια δίκης ή μέσω εξωδικαστικής διαμεσολάβησης ή δικαστικής μεσολάβησης (άρθρο 71 ν.4194/2013)

δ. Αμοιβή για σύνταξη επιταγής προς εκτέλεση (άρθρο 72 ν.4194/2013)

ε. Αμοιβή για σύνταξη εγγράφου από δικηγόρο (άρθρο 80 ν.4194/2013)

 


5. Προκαταβολή αμοιβής
Ο δικηγόρος δικαιούται να εισπράξει από τον εντολέα του προκαταβολή έναντι της αμοιβής ή των δαπανών του, κατά την έναρξη ή την πρόοδο της εργασίας. Η εργασία του δικηγόρου προς τον εντολέα του ολοκληρώνεται μόνο με την πραγματική είσπραξη της αμοιβής του. (παρ.2 άρθρο 57 Ν.4194/2013)

Πριν το Νέο Κώδικα Δικηγόρων (Ν.4194/13)
Είναι επιτρεπτή η καταβολή προκαταβολής της δικηγορικής αμοιβής, κατά το άρθρο 91 παρ. 2 του Κώδικα περί Δικηγόρων, ανάλογης με το συνολικό ύψος της δικαιούμενης από τον δικηγόρο αμοιβής, δηλαδή προκαταβολής που δεν θα υπερβαίνει αυτοτελώς το εύλογο κατά περίπτωση μέτρο. Αντίθετα, επιβάλλεται η προκαταβολή της αμοιβής του δικηγόρου στις λοιπές περιπτώσεις των άρθρων 96, 157 Α και 161 αυτού. Συνεπώς, η δικηγορική αμοιβή που καθορίζεται με την απόφαση του δημοτικού συμβουλίου μπορεί να προσδιορίζει και την καταβολή ανάλογης προκαταβολής, αφού τέτοιου είδους συμφωνία προβλέπεται από τον Κώδικα περί Δικηγόρων (άρθρο 91 παρ.2), από τις διατάξεις δε του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων ούτε ορίζεται ευθέως το αντίθετο, ούτε συνάγεται έμμεσα βούληση του νομοθέτη να μην ισχύει τέτοια συμφωνία μεταξύ των δήμων και των δικηγόρων τους. (Ελ. Συν. Τμ. 1 Πράξη 148/2012)



6. Άλλα θέματα αμοιβών
-Αμοιβή εργασιών με περισσότερους εντολείς (άρθρο 75 ν.4194/2013)

-Αμοιβή δικηγόρων από κοινό εντολέα (άρθρο 76 ν.4194/2013)

-Αμοιβή σε περίπτωση ανάκλησης εντολής (άρθρο 77 ν.4194/2013)

-Αμοιβή σε περίπτωση μη εκτέλεσης εντολής (άρθρο 78 ν.4194/2013)

-Αμοιβή για εντολή που δεν περατώθηκε εξαιτίας ανωτέρας βίας (άρθρο 79 ν.4194/2013)


ΙΙΙ. Δικηγορική αμοιβή σύμφωνα με τον Δημοτικό Κώδικα

1. Ο κανόνας
Οι πληρεξούσιοι δικηγόροι, που διορίζονται από Δήμο ή Κοινότητα αμείβονται σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα περί Δικηγόρων που ισχύουν κάθε φορά. (άρθρο 281 παρ.1 του Ν.3463/2006)

Η διάταξη του άρθρου 281 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων, η οποία αναφέρεται στην αμοιβή των πληρεξούσιων δικηγόρων των Δήμων, «σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα περί Δικηγόρων», πλέον παραπέμπει στις ήδη «νόμιμες αμοιβές» κατά την έννοια των παραπάνω διατάξεων. (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 1 Πράξη 269/2013)

Σε περίπτωση που δεν υπάρχει απόφαση του δημοτικού συμβουλίου [πλέον ΟΕ] σύμφωνα με τα αναφερόμενα παρακάτω), εφαρμόζονται οι προβλεπόμενες από τον ν.3919/2011 «νόμιμες αμοιβές» (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 1 Πράξη 250/2013)(Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 1 Πράξη 269/2013)


ΟΜΩΣ  με την Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.1 Πράξη 2/2016 [η οποία ανακλήθηκε με την Ελ. Συν. Τμ. 1 Πράξη 29/2016]  και την Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 1 Πράξη 286/2016 κρίθηκε ότι μετά την τροποποίηση του προϊσχύοντος Κώδικα Δικηγόρων (ν.δ. 3026/1954), με το άρθρο 5 παρ. 6 του ν. 3919/2011 θεσπίστηκε καθεστώς συμβατικής ελευθερίας μεταξύ εντολέα και δικηγόρου αναφορικά με τον προσδιορισμό του ύψους της δικηγορικής αμοιβής, ενώ καταργήθηκε το  καθεστώς των υποχρεωτικών ελάχιστων αμοιβών, που προβλεπόταν από διατάξεις αναγκαστικού δικαίου. Το ίδιο ως άνω καθεστώς συμβατικής ελευθερίας υιοθέτησε και ο νέος Κώδικας Δικηγόρων (ν.4194/2013), ο οποίος διαδέχτηκε το ν.δ. 3026/1954. 

Μετά τη θέσπιση καθεστώτος συμβατικής ελευθερίας μεταξύ εντολέα και δικηγόρου αναφορικά με τον προσδιορισμό του ύψους της δικηγορικής αμοιβής, δηλαδή την κατάργηση των κατωτάτων ορίων δικηγορικών αμοιβών, όταν δεν υφίσταται έγκυρη έγγραφη συμφωνία μεταξύ του ΟΤΑ και του δικηγόρου, η οποία συνιστά το προϊόν διαβούλευσης των συμβαλλόμενων μερών, συνοδευόμενη από αιτιολογημένη ως προς το ύψος της δικηγορικής αμοιβής απόφαση του αρμοδίου οργάνου, τότε η αμοιβή καταλείπεται ακαθόριστη ως προς το ύψος της και ως προς τον τρόπο υπολογισμού της. Και τούτο, διότι στην περίπτωση αυτή, η οποία διαφοροποιείται εκείνης που ναι μεν το διοικητικό όργανο εγκρίνει την προταθείσα αμοιβή, πλην όμως η απόφαση αυτή είναι νομικώς πλημμελής εξ άλλου λόγου, το στάδιο της διαπραγμάτευσης της αμοιβής, που προκρίνει ο νέος νόμος, απέβη ατελέσφορο, δηλαδή δεν προέκυψε συμφωνία των αντισυμβαλλόμενων ως προς το ουσιώδες στοιχείο της αμοιβής μετά την τήρηση της προσήκουσας διοικητικής διαδικασίας. Ενώ, ελλείψει έγκυρης έγγραφης συμφωνίας, συνοδευόμενης σε κάθε περίπτωση από αιτιολογημένη απόφαση του αρμοδίου διοικητικού οργάνου, καθίσταται ανέφικτος ο έλεγχος από το Ελεγκτικό Συνέδριο της τηρήσεως των ανωτέρω περιορισμών, κατά τη διαδικασία του προληπτικού ελέγχου νομιμότητας των δαπανών, ο οποίος αποσκοπεί και στον δημόσιο έλεγχο χρήσεως των κονδυλίων από τις Αρχές, κατ' εφαρμογή των αρχών της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης και της διαφάνειας, ως ειδικών όρων δημοσιονομικής νομιμότητας, αφού δεν δύναται να ελεγχθεί αν οι αρμόδιοι φορείς προέβησαν στις απολύτως αναγκαίες δαπάνες για την εκπλήρωση του δημοσίου σκοπού που τους έχει ανατεθεί, ειδικότερα δε ότι αξιοποίησαν την παρασχεθείσα από τον Κώδικα περί Δικηγόρων δυνατότητα διαπραγμάτευσης της δικηγορικής αμοιβής. Περαιτέρω, αντίθετη ερμηνευτική εκδοχή σύμφωνα με την οποία όταν δεν υφίσταται αιτιολογημένη εγκριτική της αμοιβής απόφαση πρέπει σε κάθε περίπτωση να καταβάλλεται η προβλεπόμενη από τον Κώδικα περί Δικηγόρων «νόμιμη» αμοιβή, άγει στο συμπέρασμα ότι ακόμα και όταν υποβάλλεται από τον δικηγόρο έγγραφη πρόταση περί αμοιβής που υπολείπεται της «νόμιμης» προβλεπόμενης, πλην δεν επακολουθεί έγκυρη έγγραφη συμφωνία με τήρηση της προσήκουσας διοικητικής διαδικασίας, πρέπει να καταβληθεί σε κάθε περίπτωση η προβλεπόμενη αμοιβή από τον Κώδικα. Εξάλλου, για όλους τους προαναφερόμενους λόγους δεν δύναται να γίνει δεκτό ότι μετά την κατάργηση των κατώτατων ελαχίστων αμοιβών η διάταξη του άρθρου 281 παρ. 1 του Κ.Δ.Κ. έχει την έννοια ότι η απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής, με την οποία ανατίθεται σε δικηγόρο ο εξώδικος ή δικαστικός χειρισμός υπόθεσης, αρκεί για την καταβολή της «νόμιμης» προβλεπόμενης αμοιβής, ακόμα και όταν δεν διαλαμβάνεται ουδεμία αιτιολογία ως προς το εύλογο ύψος αυτής.  (βλ.και προγενέστερη Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.1 Πράξη 266/2014 (όμοια η Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.1 Πράξη 334/2015), η οποία κρίθηκε μη ανακλητέα με την Ελ.Συν.Τμ.1 Πράξη 22/2015, η  οποία έκρινε υπό του καθεστώτος του ν.3919/2011.)

 

Μη νόμιμη δαπάνη διότι δεν υφίσταται έγκυρη έγγραφη σύμβαση παροχής νομικών υπηρεσιών, αφού δεν προηγήθηκε αυτής η έκδοση σχετικής αιτιολογημένης ως προς το ύψος της δικηγορικής αμοιβής απόφασης του αποκλειστικώς αρμόδιου Δημοτικού Συμβουλίου, ληφθείσας με απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων μελών του.(άρθρο 281 ν. 3463/2006, ν. 4194/2013) Η πρόβλεψη του Κώδικα Δικηγόρων ότι όταν δεν προκύπτει η ύπαρξη έγκυρης έγγραφης συμφωνίας περί αμοιβής για την παροχή δικηγορικών υπηρεσιών, ισχύουν οι οριζόμενες νόμιμες αμοιβές, έχει την έννοια ότι οι οριζόμενες νόμιμες αμοιβές ισχύουν όταν η αμοιβή για την παροχή δικηγορικών υπηρεσιών έχει εγκριθεί από το διοικητικό όργανο, αλλά η σχετική απόφαση και η σε εκτέλεση αυτής συμφωνία είναι νομικώς πλημμελής για άλλον λόγο και όχι στην περίπτωση που το στάδιο της διαπραγμάτευσης της αμοιβής απέβη ατελέσφορο. (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 1 Πράξη 255/2017)(Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 1 Πράξη 90/2018)

Άλλωστε, το φαινομενικό αδιέξοδο που τυχόν θα ανακύψει, λόγω ενδεχόμενης άρνησης του φορέα να εγκρίνει την προταθείσα από το δικηγόρο αμοιβή, θεραπεύεται δια της προσφυγής στο αρμόδιο δικαστήριο και τον προσδιορισμό της δικηγορικής αμοιβής κατά δίκαιη κρίση. Αντίστοιχα, με τον τρόπο αυτό δίδεται η δυνατότητα στον εναγόμενο Δήμο να προβάλλει ενώπιον του δικαστηρίου την ένσταση του άρθρου 281 παρ. 1 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων και να ζητήσει, κατ' επίκληση της οικονομικής κατάστασης αυτού, τη μείωση της αιτούμενης αμοιβής κατά το ήμισυ. (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.1 Πράξη 266/2014 (όμοια η Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.1 Πράξη 334/2015), η οποία κρίθηκε μη ανακλητέα με την Ελ.Συν.Τμ.1 Πράξη 22/2015)

Σύμφωνα δε με τις αρχές της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης και της οικονομικότητας, η αμοιβή του δικηγόρου δεν πρέπει να υπερβαίνει τα εύλογα όρια, ενόψει ιδίως των δικαστικών ενεργειών οι οποίες πρόκειται να διενεργηθούν, των εξειδικευμένων νομικών γνώσεων ή της εμπειρίας που τυχόν απαιτείται, των πρωτότυπων νομικών ζητημάτων που ενδεχομένως ανακύπτουν, του δυσεπίλυτου χαρακτήρα της οικείας υπόθεσης και της σπουδαιότητας αυτής για τα συμφέροντα του Δήμου. Επίσης, μετά την έναρξη ισχύος του νέου Κώδικα Δικηγόρων, κριτήριο για τον έλεγχο της διακριτικής ευχέρειας του αρμόδιου οργάνου αποτελεί και η απόκλιση της καθορισθείσας αμοιβής σε σχέση με την οριζόμενη στον ως άνω Κώδικα ως νόμιμη σε περίπτωση έλλειψης συμφωνίας μεταξύ δικηγόρου και εντολέα, δεδομένου ότι η νόμιμη αμοιβή, που καθορίζεται από τον Κώδικα και αναπροσαρμόζεται με προεδρικό διάταγμα, αποτυπώνει την αξιολογική εκτίμηση του νομοθέτη και της κανονιστικώς δρώσας Διοίκησης για το εύλογο της δικηγορικής αμοιβής σε δεδομένο χρόνο και οικονομικές συνθήκες. (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.1 Πράξη 62/2016)


2. Όταν δεν υπηρετεί δικηγόρος στο Δήμο και δεν υπάρχει υπέρβαση νόμιμων αμοιβών

Η αμοιβή της φερόμενης ως δικαιούχου δικηγόρου για την εκπροσώπηση του εναγόμενου Δήμου ενώπιον του Διοικητικού Εφετείου νομίμως καθορίστηκε στο ποσό των 6.039,06 ευρώ, πλέον Φ.Π.Α., καθόσον η αμοιβή αυτή, η οποία είναι προϊόν συμφωνίας που καταρτίστηκε ύστερα από την έγγραφη οικονομική προσφορά της δικηγόρου και την απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου, δεν υπερβαίνει τα εύλογα όρια, δεδομένου ότι, όπως ορθώς έχει υπολογιστεί με βάση την αξία του αντικειμένου της δίκης, είναι σύμφωνη με τις οριζόμενες στον Κώδικα Δικηγόρων ως νόμιμες αμοιβές. Περαιτέρω, λαμβανομένου υπόψη ότι η Οικονομική Επιτροπή ανέθεσε το χειρισμό της συγκεκριμένης υπόθεσης στη φερόμενη ως δικαιούχο δικηγόρο με την αιτιολογία ότι στο Δήμο δεν έχει προσληφθεί δικηγόρος με μηνιαία αντιμισθία, καθώς και το γεγονός ότι η συμφωνηθείσα αμοιβή δεν είναι υψηλότερη της προβλεπόμενης στον Κώδικα Δικηγόρων νόμιμης αμοιβής, το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν ήταν απαραίτητη στην προκειμένη περίπτωση αιτιολογημένη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου για τον καθορισμό του ύψους της αμοιβής. (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.1 Πράξη 62/2016)

 

Λαμβανομένου υπόψη τις ως άνω αποφάσεις καθώς και το ότι η συμφωνηθείσα, κατά περίπτωση, αμοιβή δεν είναι υψηλότερη της προβλεπόμενης, στον Κώδικα Δικηγόρων νόμιμης αμοιβής, δεν ήταν απαραίτητη, εν προκειμένω, αιτιολογημένη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου για τον καθορισμό του ύψους της αμοιβής του. Νόμιμη δαπάνη. (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 1 Πράξη 193/2018)

 

ΟΜΩΣ : ανάθεση από Δήμο σε ιδιώτη δικηγόρο του δικαστικού ή εξώδικου χειρισμού υπόθεσής του είναι νόμιμη, μετά από απόφαση της οικείας Οικονομικής Επιτροπή, εφόσον δεν έχει προσληφθεί δικηγόρος με μηνιαία αντιμισθία ή αυτός που έχει προσληφθεί δεν έχει δικαίωμα να παρίσταται σε ανώτατα δικαστήρια ή πρόκειται για υποθέσεις που έχουν ιδιαίτερη σημασία ή σπουδαιότητα για τα συμφέροντα του Δήμου και απαιτούν εξειδικευμένη γνώση ή εμπειρία, ώστε να διασφαλιστεί η αποτελεσματική προστασία των συμφερόντων του. Στις περιπτώσεις αυτές, καταβάλλεται, κατόπιν έγγραφης συμφωνίας με τον εντολοδόχο δικηγόρο, αμοιβή που καθορίζεται ως προς το ύψος της, με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, πλήρως αιτιολογημένη, ώστε να καθίσταται εφικτός ο έλεγχος της τήρησης των άκρων ορίων της διακριτικής ευχέρειας ως προς το αναγκαίο μέτρο της δαπάνης, επιτρεπόμενης και, μετά την κατάργηση, με τις ανωτέρω διατάξεις, των κατώτατων ορίων δικηγορικών αμοιβών, της παρέκκλισης από τις αμοιβές που προβλέπονται από τον Κώδικα Δικηγόρων. (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.1 Πράξη 239/2019)


3. Θέματα ιδιαίτερης σημασίας ή σπουδαιότητας - υπέρβαση νόμιμων αμοιβών

α. Πότε επιτρέπεται υπέρβαση των νόμιμων αμοιβών
Για την εξώδικη ή δικαστική αντιμετώπιση νομικών ζητημάτων, τα οποία έχουν ιδιαίτερη σημασία ή σπουδαιότητα και απαιτούν εξειδικευμένη νομική γνώση ή εμπειρία, η αμοιβή του δικηγόρου καθορίζεται με απόφαση του δημοτικού ή του κοινοτικού συμβουλίου κατά παρέκκλιση των προηγούμενων παραγράφων. Η σχετική απόφαση λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων μελών τους.(άρθρο 281 παρ.3 του Ν.3463/2006)

 

Δεν υφίσταται έγκυρη σύμβαση παροχής νομικών υπηρεσιών, αφού δεν προηγήθηκε αυτής η έκδοση σχετικής, αιτιολογημένης ως προς το ύψος της δικηγορικής αμοιβής, απόφασης του αποκλειστικώς αρμόδιου Δημοτικού Συμβουλίου, ληφθείσας με απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων μελών του, η οποία να συνιστά το προϊόν διαβούλευσης των συμβαλλόμενων μερών. Δαπάνη δε εντελλόμενη με βάση αυτή τη μη έγκυρη συμφωνία, έστω και αν αντιστοιχεί στην προβλεπόμενη από τον Κώδικα Δικηγόρων αμοιβή, δεν είναι νόμιμη. Μη νόμιμη η δαπάνη. (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.1 Πράξη 84/2019)

Για την παροχή δικηγορικών υπηρεσιών σε Δήμο, προϋπόθεση για να ακολουθήσει έγκυρη έγγραφη συμφωνία περί αμοιβής καθ' υπέρβαση των νόμιμων αμοιβών του Κώδικα Δικηγόρων είναι η προηγούμενη τήρηση της διαδικασίας των άρθρων 72ιε του ν.3852/2010 και 281 παρ. 3 του Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα. Η τήρηση της διαδικασία αυτής είναι υποχρεωτική και δεν μπορεί να υποκατασταθεί από τη σύνταξη και υπογραφή αντίστοιχου ιδιωτικού συμφωνητικού, διότι, η συμβατική δράση των Ο.Τ.Α. διέπεται από την αρχή της νομιμότητας και όχι από τον κανόνα της συμβατικής ελευθερίας του άρθρου 361 Α.Κ. (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 1 Πράξη 269/2013, Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 1 Πράξη 286/2016)

Η έκδοση της απόφασης του δημοτικού συμβουλίου είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τη νόμιμη σύναψη της, κατά το άρθρο 5 παρ. 6 του ν. 3919/2011, «έγκυρης έγγραφης συμφωνίας περί αμοιβής». (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 1 Πράξη 250/2013)

Το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου, κατέληξε στην αμοιβή του δικηγόρου συνεκτιμώντας τη φύση των σχετικών υποθέσεων, ως εξειδικευμένων, για τις οποίες είναι πιθανόν να χρειαστεί ο δικηγόρος και τις υπηρεσίες τεχνικού συμβούλου ειδικού σε πολεοδομικά ζητήματα, καθώς και το γεγονός ότι πρόκειται για διαφορετικές υποθέσεις, οι οποίες παρουσιάζουν μεν ομοιότητες, αλλά δεν είναι πανομοιότυπες. Τέλος, και ενόψει του ότι η ανάθεση σε εξωτερικό δικηγόρο γίνεται ακριβώς λόγω της πολυπλοκότητας των νομικών θεμάτων και της ιδιαίτερης σημασίας τους για τα συμφέροντα του Δήμου και της ευχέρειας του Δήμου να προσλαμβάνει όχι τον οικονομικότερο δικηγόρο, αλλά αυτόν που θα μπορέσει με επιτυχία να προασπίσει τα συμφέροντά του, φροντίζοντας, όμως, ταυτόχρονα, να επιτύχει την ελάχιστη δυνατή οικονομική επιβάρυνσή του, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η ως άνω προσδιορισθείσα αμοιβή, η οποία προέκυψε μετά από μείωση της αιτούμενης, από το δικηγόρο, αμοιβής ως αποτέλεσμα της προσπάθειας του Δήμου α) να εξασφαλίσει την εκπροσώπηση των συμφερόντων του από το συγκεκριμένο Δικηγόρο, λόγω των εξειδικευμένων γνώσεων και της εμπειρίας του σε σχετικά θέματα, και β) να επιτύχει τη μικρότερη δυνατή επιβάρυνση των οικονομικών του σε σχέση με την επιλογή του συγκεκριμένου προσώπου, δεν υπερβαίνει το αναγκαίο μέτρο και ως εκ τούτου είναι νόμιμη. (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.1 Πράξη 157/2016)

 


β. Τήρηση ευλόγων ορίων
Κατ' εξαίρεση επιτρέπεται στους Δήμους που έχουν προσληφθεί δικηγόροι με μηνιαία αντιμισθία, με αιτιολογημένη απόφαση της οικείας Οικονομικής Επιτροπής, η ανάθεση σε εξωτερικό δικηγόρο του χειρισμού μεμονωμένων εξώδικων ή δικαστικών υποθέσεων που έχουν ιδιαίτερη σημασία ή σπουδαιότητα και απαιτούν εξειδικευμένη γνώση ή εμπειρία. Στην περίπτωση αυτή, η αμοιβή του εντολοδόχου δικηγόρου δύναται να καθορίζεται κατά παρέκκλιση των "νόμιμων" αμοιβών που ορίζονται στον Κώδικα Δικηγόρων, με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου, η οποία λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων μελών του και πρέπει να προηγείται της εκτέλεσης της εντολής, χωρίς όμως να επιτρέπεται η αμοιβή αυτή να υπερβαίνει τα κατά περίπτωση εύλογα όρια. (Ελ. Συν. Τμ. Μείζονος- Επταμελούς Σύνθεσης Απόφαση 3411/2014)


Ναι μεν η αμοιβή του εντολοδόχου δικηγόρου εναπόκειται στη διακριτική ευχέρεια του Δημοτικού Συμβουλίου, πλην όμως, η άσκηση αυτής ελέγχεται από το Δικαστήριο τούτο ως προς την υπέρβαση των άκρων ορίων της, δηλαδή ως προς την υπέρβαση του αναγκαίου μέτρου της δαπάνης, το οποίο κρίνεται αναλόγως των ειδικών περιστάσεων και επιβάλλει την επιλογή όχι απλώς των πρόσφορων αλλά των απολύτως αναγκαίων μέσων για την θεραπεία της λειτουργικής ανάγκης του οικείου φορέα . Προκειμένου δε, να καθίσταται εφικτός ο δικαστικός έλεγχος της τήρησης των ανωτέρω περιορισμών, στο πλαίσιο του προληπτικού ελέγχου νομιμότητας των δαπανών, ο οποίος αποσκοπεί και στον δημόσιο έλεγχο χρήσεως των κονδυλίων από τις Αρχές, κατ' εφαρμογή  των αρχών της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης και της διαφάνειας, ως ειδικών όρων δημοσιονομικής νομιμότητας , πρέπει να προκύπτει με σαφήνεια από τα στοιχεία του φακέλου ότι οι αρμόδιοι φορείς προέβησαν στις απολύτως αναγκαίες δαπάνες για την εκπλήρωση του δημοσίου σκοπού που τους έχει ανατεθεί. Επίσης, μετά την έναρξη ισχύος του νέου Κώδικα Δικηγόρων, κριτήριο για τον έλεγχο της διακριτικής ευχέρειας του Δημοτικού Συμβουλίου αποτελεί και η υπερβολική απόκλιση προς τα πάνω της καθορισθείσας αμοιβής σε σχέση με την οριζόμενη στον Κώδικα ως νόμιμη, σε περίπτωση έλλειψης συμφωνίας μεταξύ δικηγόρου και εντολέα, δεδομένου ότι η νόμιμη αμοιβή, που καθορίζεται από τον Κώδικα και αναπροσαρμόζεται με προεδρικό διάταγμα, αποτυπώνει την αξιολογική εκτίμηση του νομοθέτη και της κανονιστικώς δρώσας Διοίκησης για το εύλογο της δικηγορικής αμοιβής σε δεδομένο χρόνο και με βάση τις εκάστοτε οικονομικές συνθήκες. (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 1 Πράξη 286/2016)

Λαμβανομένου υπόψη ότι οι καθοριζόμενες με βάση τα άρθρα 63 επ. και το Παράρτημα I του Κώδικα Δικηγόρων αμοιβές καθιερώθηκαν όλως προσφάτως και θεωρούνται κατά νόμο εύλογες, ενόψει και της δυσμενούς οικονομικής συγκυρίας, μη νομίμως το ύψος της αμοιβής της δικηγορικής εταιρείας καθορίστηκε καθ' υπέρβαση του προσήκοντος μέτρου, δεδομένου ότι η συνολική συμφωνηθείσα αμοιβή έχει καθορισθεί σε ποσό υπερδεκαπλάσιο της υπολογιζόμενης με βάση την αξία του αντικειμένου της δίκης, σύμφωνα με το άρθρο 63 του Κώδικα Δικηγόρων δικηγορικής αμοιβής. (Ελ. Συν. Κλιμ. Ζ Πράξη 48/2014, Ελ. Συν. Τμ. 6 Απόφαση 2307/2014Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.1 Πράξη 334/2015

Τα όργανα του ν.π.δ.δ., πριν καταλήξουν σε συμφωνία με το δικηγόρο, πρέπει να προβούν, ενόψει της αρχής της οικονομικότητας ως μερικότερης εκδήλωσης της γενικής αρχής της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης, η οποία διέπει τη διαχείριση των δημόσιων οικονομικών και επιβάλλει την εκπλήρωση των σκοπών, μεταξύ άλλων, των ν.π.δ.δ. των Ο.Τ.Α. με την κατά το δυνατόν ελάχιστη επιβάρυνση του προϋπολογισμού τους, σε διαπραγμάτευση με τη συγκεκριμένη ή, ακόμη, άλλους δικηγόρους, προκειμένου η αμοιβή για την παροχή νομικών υπηρεσιών προς το νομικό πρόσωπο του Δήμου να μην υπερβαίνει τα εύλογα όρια, ενόψει των δικαστικών ενεργειών που επρόκειτο να διενεργηθούν, των εξειδικευμένων νομικών γνώσεων ή της εμπειρίας που τυχόν απαιτείτο, των πρωτότυπων νομικών ζητημάτων που τυχόν ανέκυπταν, της πολυπλοκότητας του πραγματικού της οικείας υπόθεσης, του δυσεπίλυτου χαρακτήρα ή της σπουδαιότητας αυτής για τα συμφέροντά του. (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.1 Πράξη 258/2014)

Η απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου για τον προσδιορισμό της αμοιβής του φερόμενου ως δικαιούχου είναι μη νόμιμη ως προς τις υποθέσεις 1 και 4, λαμβανομένης υπόψη και της τρέχουσας οικονομικής κατάστασης, καθώς οι υποθέσεις αυτές δεν παρουσιάζουν δυσχερή νομικά ζητήματα, ούτε απαιτούν εξειδικευμένες νομικές γνώσεις (μη εξόφληση τιμήματος πώλησης, αίτηση αναστολής εκτέλεσης κατά κατασχετήριας έκθεσης), ενώ η καθορισθείσα αμοιβή υπερβαίνει κατά πολύ την νόμιμη αμοιβή που ορίζεται από τον Κώδικα Δικηγόρων σε περίπτωση έλλειψης συμφωνίας. Αντιθέτως, η απόφαση δεν υπερβαίνει το προσήκον μέτρο ως προς τις λοιπές υποθέσεις, λαμβανομένου υπόψη του αντικειμένου τους και του γεγονότος ότι η καθορισθείσα αμοιβή είναι σημαντικά μικρότερη από τη νόμιμη αμοιβή που ορίζεται από τον Κώδικα Δικηγόρων. (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.1 Πράξη 315/2014)



γ. Χρόνος λήψης της απόφασης
τόσο η απόφαση για την ανάθεση της εντολής όσο και αυτή για τον καθορισμό της ειδικής αμοιβής, καθ' υπέρβαση των κατά τα ανωτέρω νόμιμων αμοιβών είναι απαραίτητο να προηγούνται της εκτέλεσής της και της παροχής των σχετικών υπηρεσιών, προκειμένου να προσδιορίζονται, κατά τρόπο ειδικό και σαφή, οι συγκεκριμένες υποθέσεις και τα καθήκοντα που αποτελούν αντικείμενό της και να προλαμβάνεται η δημιουργία μελλοντικών αμφισβητήσεων μεταξύ του Δήμου και του δικηγόρου. Εάν η απόφαση για την καταβολή της ανωτέρω ειδικής αμοιβής είναι μεταγενέστερη της παροχής των υπηρεσιών του δικηγόρου, ή εάν δεν έχει τηρηθεί προσηκόντως η ανωτέρω διοικητική διαδικασία, ο δικηγόρος δικαιούται την κατά τα ανωτέρω νόμιμη αμοιβή. (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 1 Πράξη 269/2013)



4. Μείωση αμοιβής δικηγόρου
Η αμοιβή τους μπορεί να ελαττωθεί, με απόφαση του δικαστηρίου που δικάζει πίνακα αμοιβών τους έως το πενήντα τοις εκατό (50%) των κατώτατων ορίων που ορίζονται στον Κώδικα, ύστερα από εκτίμηση της οικονομικής κατάστασης του Δήμου ή της Κοινότητας που έχει διορίσει το δικηγόρο. (άρθρο 281 παρ.1 του Ν.3463/2006)

 


5. Καταλογισμός υψηλότερης αμοιβής

 

Η καταβολή από δήμο σε δικηγόρο υψηλότερης των ως άνω αναφερομένων ελαχίστων ορίων ή της δικαστικώς καθορισθείσας αμοιβής, ελλείψει ειδικότερης προηγούμενης συμφωνίας, είναι μη νόμιμη, αποτελεί έλλειμμα της οικείας διαχείρισης και καταλογίζεται στους υπολόγους και τους ανοικείως λαβόντες. (Ελ.Συν.Ολομέλεια Απόφαση 172/2019)



ΙV. Προκαταβολές εισφορών - κρατήσεων

1. Γενικά

Για την προκαταβολή εισφορών και κρατήσεων δικηγόρου δείτε το άρθρο 61 του Ν.4194/2013.

Υποχρεούνται οι Δικηγόροι Ο.Τ.Α. και λοιπών Ν.Π.Δ.Δ. (επί παγία αντιμισθία αμειβομένων και κατ' αποκοπήν) [πλην Δημοσίου] στην έκδοση των προβλεπόμενων από το άρθρο 96 ΚΔικ γραμματίων προείσπραξης του οικείου Δικηγορικού Συλλόγου; Σχετική η γνωμοδότηση του Παναγιώτη Σ. Γιαννόπουλου, Λέκτορα Πολιτικής Δικονομίας, Νομική Σχολή Δ.Π.Θ

ΙΚΑ Γ32/502/15.11.2013 Γραμμάτιο Προείσπραξης Δικηγορικής Αμοιβής.

2. Παρακράτηση δικηγορικού συλλόγου
Η παρακράτηση από τον οικείο δικηγορικό σύλλογο, επί του ποσού της προκαταβαλλόμενης δικηγορικής αμοιβής, ποσοστού 10% υπέρ του οικείου δικηγορικού συλλόγου και αντίστοιχου ποσοστού 15% με τη μορφή της παρακράτησης φόρου, γίνονται σε βάρος του δικαιούχου δικηγόρου και όχι σε βάρος του εντολέα του, διότι αυτά τα ποσά αφορούν εισφορές του σε διάφορα ταμεία και συμμετοχή του στα έξοδα προείσπραξης του οικείου δικηγορικού συλλόγου, καθώς και προκαταβολή φόρου εισοδήματος. (Ελ. Συν. Τμ. 1 Πράξη 8/2012)

3. Προμήθεια ενσήμων ασφαλιστικών Ταμείων
Η δαπάνη προμήθειας των οικείων ενσήμων για την καταβολή των ασφαλιστικών εισφορών υπέρ του Ταμείου Νομικών, του Ταμείου Προνοίας Δικηγόρων, του Κλάδου Επικουρικής Ασφάλισης Δικηγόρων και του Ταμείου Υγείας Δικηγόρων Επαρχιών βαρύνει αποκλειστικά και μόνο τους δικηγόρους. Ως εκ τούτου, τα καταβαλλόμενα για την προμήθεια των ως άνω ενσήμων ποσά δεν εμπίπτουν στην έννοια των αποδοτέων στο δικηγόρο από τον εντολέα του δαπανών του άρθρου 91 παρ.1 του ν.δ/τος 3026/1954. (Ελ. Συν. Κλ. Β Πράξη 40/2014)

Οι εισπραττόμενες δικηγορικές αμοιβές αποτελούν ακαθάριστα έσοδα και οι κρατήσεις υπέρ τρίτων που αναγράφονται επί των γραμματίων προκαταβολής για παράσταση σε Δικαστήρια (ενδεικτικά για τον Δικηγορικό Σύλλογο Αθηνών και Πειραιώς ΕΤΑΑ-ΤΥΔ 5%, ΕΤΑΑ-ΤΕΑΔ 3%, Δ ΣΑ 3%, ΕΔΛΝΔ 1%=12%) καθώς και οι κρατήσεις υπέρ τρίτων που αναγράφονται επί των γραμματίων προκαταβολής για παράσταση σε συμβόλαια (ενδεικτικά για τον Δικηγορικό Σύλλογο Αθηνών ΕΤΑΑ - TAN - ΤΕΑΔ 10%, ΤΑΜΕΙΟ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ 25% =35%) αποτελούν αμφότερα έξοδα και εκπίπτουν από τα ακαθάριστα έσοδα, με την προϋπόθεση ότι οι εισπραττόμενες δικηγορικές αμοιβές είναι ίσες η μεγαλύτερες από τα ποσά αναφοράς που αναγράφονται επί των γραμματίων προκαταβολής. (ΠΟΛ 1026/26.01.2012)



4. Παράβολα - μεγαρόσημα
Οι Δήμοι απαλλάσσονται από την υποχρέωση καταβολής οιουδήποτε παραβόλου, τέλους, ενσήμου ή εισφοράς υπέρ οποιουδήποτε Ταμείου και συνεπώς ο ενεργών κατ' εντολή τους δικηγόρος, δεν δικαιούται την απόδοση μίας τέτοιας δαπάνης, ενώ περαιτέρω, έχουν όλες ανεξαιρέτως τις ατέλειες και τα δικαστικά και δικονομικά προνόμια που παρέχονται στο δημόσιο (Ελ. Συν. Κλ.Β Πράξη 40/2014)
V. Δικαιολογητικά καταβολής αμοιβής σε δικηγόρο

Οι προεισπράξεις δικηγορικής αμοιβής των οικείων δικηγορικών συλλόγων, οι οποίες κατατίθενται υποχρεωτικά από το δικηγόρο κατά τη συζήτηση στο ακροατήριο (παρ.2 και 6 άρθρου 96 του Κώδικα περί Δικηγόρων), επαρκούν για να αποδείξουν την πραγματοποίηση των δικαστικών ενεργειών, για τις οποίες ζητείται η αμοιβή. Μη νόμιμη η καταβολή των εξόδων για τα οποία δεν επισυνάπτεται κανένα δικαιολογητικό, από το οποίο να προκύπτει ότι πράγματι υποβλήθηκε σ΄ αυτά. (Πράξη Ι Τμήματος 113/2009)

Νόμιμη η καταβολή αμοιβής ποσού που υπολείπεται της αμοιβής που οφείλεται για την κατάθεση προτάσεων εναγομένου για παράσταση δικηγόρου ενώπιον Μονομελούς Πρωτοδικείου. Το γραμμάτιο προείσπραξης δεν υπάρχει στα στοιχεία του φακέλου αλλά η σχετική δαπάνηαποδεικνύεται από το περιεχόμενο της απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου, όπου αναφέρεται ότι η ένδικη αγωγή συζητήθηκε, μετ' αναβολή, και ότι παραστάθηκε ο δικηγόρος. (Ελ.Συν. Τμ.1 Πράξη 144/2011)

Βλ. περισσότερη νομολογία σχετικά με τα απαραίτητα δικαιολογητικά παρακάτω.

Ο φερόμενος ως δικαιούχος του ελεγχόμενου εντάλματος ανάδοχος δικηγόρος του Δήμου ζήτησε με τις επίμαχες προτάσεις του την επιδίκαση της σχετικής δικαστικής δαπάνης του Δήμου σε βάρος του ενάγοντα, η οποία άλλωστε και επιδικάστηκε υπέρ του Δήμου με τη σχετική δικαστική απόφαση (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 1 Πράξη 216/2013)



VI. Σχετικές ενότητες

Για τη δικαστική εκπροσώπηση αιρετών και υπαλλήλων δείτε την ενότητα Διάφορα θέματα ΟΤΑ »Νομική προστασία υπαλλήλων και αιρετών δήμων και περιφερειών.

Για δικηγόρους, νομικούς σύμβουλους με πάγια αντιμισθία δείτε την καρτέλα 6031.4

 

 

Με απόφαση Οικονομικής επιτροπής

Δικαιολογητικά Χρηματικού Εντάλματος 1. Απόφαση της Οικονομικής επιτροπής για την πρόσληψη του δικηγόρου και την έγκριση της αμοιβής .(άρθρο 72 παρ. 1ιδ Ν.3852/2010) Βλ. όμως και την Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.1 Πράξη 239/201, σύμφωνα με την οποία, απαιτείται και σε αυτήν την περίπτωση απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου για τον καθορισμό της αμοιβής.
 
 

2. Συμφωνητικό αμοιβής (για αμοιβή άνω των 2.500 ευρώ ή για αμοιβή κατώτερη της "νόμιμης") (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.1 Πράξη 266/2014)

Πίνακας αμοιβών ή τελεσίδικη δικαστική απόφαση ή συμφωνητικό. (Εγκ.Υπ.Εσωτ. 59774/86)
 

  3. Στις περιπτώσεις όπου απαιτείται πρέπει να επισυνάπτονται τα νόμιμα δικαιολογητικά, ώστε να αποδεικνύεται και να προσδιορίζεται με ακρίβεια η ύπαρξη και η έκταση της απαίτησής της κατά του Δήμου και ειδικότερα α) τα γραμμάτια προείσπραξης της δικηγορικής αμοιβής της κατά τις δικασίμους, β) την απόφαση του Πρωτοδικείου, γ) το κατατεθέν από αυτήν υπόμνημα, δ) τα πρακτικά της δίκης κατά τις δικασίμους του Εφετείου, ε) την αίτηση του ιδιώτη κατά του Δήμου και στ) την τυχόν χορηγηθείσα σ' αυτήν προηγούμενη εντολή και πληρεξουσιότητα για την παράστασή της στο Πρωτοδικείο κατά την ορισθείσα δικάσιμο. ( Ελ. Συν. Πράξη Ι Τμήματος 245/2009)
 

4. Τιμολόγιο. (άρθρο 8 Ν.4308/14)

Η έννοια της χονδρικής πώλησης αγαθών και υπηρεσιών δεν ορίζεται στις διατάξεις του Ν.4308/14, προκύπτει όμως εξ αντιδιαστολής με την έννοια της λιανικής (ιδιώτες καταναλωτές). Συνεπώς, εκδίδεται τιμολόγιο, για πωλήσεις προς άλλη οντότητα που ασκεί επιχειρηματική δραστηριότητα ή το Δημόσιο ή Ν.Π.Δ.Δ. ή μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα πρόσωπα ή αγρότες του ειδικού καθεστώτος του Φ.Π.Α. ή εξαγωγές ή γενικά πρόσωπα του άρθρου 1 του Ν.4308/14. (ΠΟΛ 1003/31.12.2014)

Οι αποδείξεις λιανικής εκδίδονται για κάθε πώληση αγαθών ή υπηρεσιών σε ιδιώτες καταναλωτές.(παρ.1 άρθρο 12 Ν.4308/14)

Το τιμολόγιο για την παροχή υπηρεσιών από τους ασκούντες ελευθέριο επάγγελμα προς το Δημόσιο και τα Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου, εκδίδεται με κάθε επαγγελματική τους είσπραξη. (ΠΟΛ 1036/22.2.2013)

Tο σχετικό τιμολόγιο δεν αποτελεί συστατικό στοιχείο της κατά του Δημοσίου ή του Ν.Π.Δ.Δ. απαίτησης του φερομένου ως δικαιούχου ελευθέρου επαγγελματία, ούτως ώστε να υφίσταται υποχρέωση προσκόμισής του στον αρμόδιο για τον προληπτικό έλεγχο της οικείας δαπάνης Επίτροπο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, αλλά στοιχείο δηλωτικό (αποδεικτικό) της εξόφλησηςήδη αναγνωρισμένης και εκκαθαρισμένης δαπάνης, που εκδίδεται κατά το χρόνο είσπραξης της αμοιβής (και όχι κατά το στάδιο εκκαθάρισης αυτής), και συνεπώς, πρέπει να προσκομίζεται στο διενεργούντα την πληρωμή ταμία του δημοσίου νομικού προσώπου. Στις περιπτώσεις όμως αυτές, πρέπει να γίνεται απλώς μνεία στο σώμα του εντάλματος των δικαιολογητικών εξόφλησης για την ενημέρωση του αρμοδίου για την πληρωμή οργάνου, ώστε να απαιτήσει την προσκόμισή τους. (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 1 Πράξη 190/2014)

Για υπηρεσίες προς το Δημόσιο ή Ν.Π.Δ.Δ., που έχουν παρασχεθεί από πρόσωπα των οποίων το εισόδημα χαρακτηριζόταν βάσει των διατάξεων της παραγράφου 1 του άρθρου 48 του Ν. 2238/1994 ως εισόδημα από ελευθέριο επάγγελμα, και όταν οι απαιτήσεις είσπραξης των σχετικών αμοιβών ανάγονται σε χρόνο μέχρι την 31.12.2014 και οι σχετικές αμοιβές δεν έχουν εισπραχθεί, τα σχετικά τιμολόγια εκδίδονται με την είσπραξη αυτών (και μετά την 1.1.2015). (ΠΟΛ 1003/31.12.2014)

Στην περίπτωση που η παροχή της υπηρεσίας ξεκίνησε πριν την 1.1.2015 και συνεχίζεται και μετά την ημερομηνία αυτή, για την αμοιβή που αντιστοιχεί στη παρασχεθείσα υπηρεσία μέχρι 31.12.2014, το τιμολόγιο θα εκδοθεί μέχρι την 31.12.2014, σύμφωνα με τις ισχύουσες μέχρι την ημερομηνία αυτή (31.12.2014) διατάξεις. Για την αμοιβή που αντιστοιχεί στην υπηρεσία που παρασχέθηκε από 1.1.2015 και μετά, το τιμολόγιο θα εκδοθεί στο χρόνο που ορίζεται με τις διατάξεις της περίπτωσης (β) της παραγράφου 2 του άρθρου 11 του Ν.4308/14. (ΠΟΛ 1003/31.12.2014)

Για περισσότερα σχετικά με το χρόνο έκδοσης του τιμολογίου κ.α. δείτε την ενότητα:
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΤΩΝ ΟΤΑ » ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΑ » ΔΙΑΦΟΡΑ »Τιμολόγιο- Απόδειξη Λιανικής
 

  5. Κατάσταση πληρωμής
 
  6. Απόφαση Δημάρχου για την έγκριση της δαπάνης και τη διάθεση της πίστωσης (περίπτ.ε παρ.1 άρθρο 58 Ν.3852/10, όπως αντικαταστάθηκε από την παρ.1 του άρθρου 203 του Ν.4555/18)
 

Ανάθεση ζητήματος σε δικηγόρο, η δικαστική αντιμετώπιση του οποίου έχει ιδιαίτερη σημασία και σπουδαιότητα για το Δήμο και επίσης απαιτεί εξειδικευμένη νομική γνώση και εμπειρία, με Απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου με βάση το άρθρο 281 παρ 3 του ΔΚΚ, απαιτούνται:

 

1. Απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου για ανάθεση ζητήματος σε δικηγόρο, η δικαστική αντιμετώπιση του οποίου έχει ιδιαίτερη σημασία και σπουδαιότητα για το Δήμο και επίσης απαιτεί εξειδικευμένη νομική γνώση και εμπειρία. (Αρθρο 281 παρ.3 Ν.3463/06)
 

 

2. Απόφαση της Οικονομικής επιτροπής για την πρόσληψη του δικηγόρου (άρθρο 72 παρ. 1ιδ Ν.3852/10)
 

 

3. Συμφωνητικό αμοιβής (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 1 Πράξεις 269/2013, 250/2013)

  4. Τα ανωτέρω υπ' αριθ. 3,4 και 5 δικαιολογητικά
  5. Απόφαση Δημάρχου για την έγκριση της δαπάνης και τη διάθεση της πίστωσης (περίπτ.ε παρ.1 άρθρο 58 Ν.3852/10, όπως αντικαταστάθηκε από την παρ.1 του άρθρου 203 του Ν.4555/18)
 

[embed_object_post post_id="35" post_title="undefined"]embed_object_post[/embed_object_post]

   
Κρατήσεις

1.[embed_object_post post_id="133" post_title="undefined"]embed_object_post[/embed_object_post]

 

α) Στις αμοιβές που λαμβάνουν δικηγόροι οφείλεται προκαταβολή φόρου δεκαπέντε τοις εκατό (15%) με την επιφύλαξη των διατάξεων του άρθρου 64. Δεν υπολογίζεται προκαταβλητέος φόρος επί των αμοιβών για παραστάσεις, καθώς και για κάθε άλλη νομική υπηρεσία που παρέχουν δικηγόροι οι οποίοι συνδέονται με τον εντολέα τους με σύμβαση έμμισθης εντολής και αμείβονται με πάγια αντιμισθία. 

β) Ομοίως, δεν υπολογίζεται και δεν αποδίδεται προκαταβλητέος φόρος στις περιπτώσεις που ενεργείται παρακράτηση φόρου, σύμφωνα με τις διατάξεις της περίπτωσης δ' της παραγράφου 1 του άρθρου 64 [παρακράτηση 20%]. [...] (άρθρο 69 παρ.5 του Ν.4172/2013, όπως τροποποιήθηκε από την παρ. 3 του άρθρου 25 του Ν. 4223/2013

 

 

 

Όταν καταβάλλονται αμοιβές σε δικηγόρους, θα παρακρατείται φόρος με συντελεστή 20% στο ακαθάριστο ποσό της αμοιβής που καταβάλλεται στον δικηγόρο μετά την αφαίρεση της αμοιβής, που αναγράφεται επί του γραμματίου προκαταβολής ως ποσό αναφοράς και εφόσον η καταβαλλόμενη επιπλέον του γραμματίου αμοιβή ξεπερνά το ποσό των 300-. Για παράδειγμα, το ποσό αναφοράς που αναγράφεται επί του γραμματίου προκαταβολής του οικείου Δικηγορικού Συλλόγου του δικηγόρου "Χ" για παράστασή του στο Τριμελές Διοικητικό Πρωτοδικείο, για υπόθεση της ΟΕ "Α", ανέρχεται στο ποσό των 250€. Η εταιρία "Α" για τις υπηρεσίες αυτές καταβάλλει στο δικηγόρο αμοιβή ύψους 700€. Στην περίπτωση αυτή, η πιο πάνω εταιρία κατά τον χρόνο καταβολής της αμοιβής θα προβεί σε παρακράτηση φόρου με συντελεστή 20% επί του ποσού των 450€( 700€ - 250€), με την υποχρέωση της προσκόμισης από το δικηγόρο φωτοαντιγράφου επικυρωμένου από τον ίδιο του αντίστοιχου γραμματίου προκαταβολής.
Στις περιπτώσεις που οι δικηγορικές αμοιβές ή το ύψος αυτών συναρτάται άμεσα από το αποτέλεσμα των δικηγορικών υπηρεσιών ή της δίκης, κατόπιν έγγραφης συμφωνίας, όπως π.χ. των εργατικών, αυτοκινητικών, κλπ. υποθέσεων όπου ο δικηγόρος αμείβεται με εργολαβικό συμβόλαιο, με την απαραίτητη προϋπόθεση ότι έχουν υποβληθεί τα στοιχεία τnc έγγραφης συμφωνίας που αποδεικνύουν το ύψος της αμοιβής, κτλ., όπως τα στοιχεία αυτά θα καθοριστούν με την έκδοση σχετικής Υπουργικής Απόφασης, στη Δ.Ο.Υ. που είναι αρμόδια για τη φορολογία του εισοδήματος του δικηγόρου, οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης και υποχρεούνται να υπολογίζουν προκαταβολή φόρου εισοδήματος με συντελεστή 15% στο ακαθάριστο ποσό της αμοιβής του δικηγόρου. Οι υπόχρεοι αυτοί υποβάλλουν την δήλωση απόδοσης του προκαταβλητέου φόρου εντός των προθεσμιών που ορίζονται με τις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 59 του ΚΦΕ, με τη χρήση ηλεκτρονικής μεθόδου επικοινωνίας μέσω διαδικτύου, στο δικτυακό τόπο της Γενικής Γραμματείας Πληροφορικών Συστημάτων (Γ.Γ.Π.Σ.), υποχρεωτικά από 1.11.2011 με βάση την προαναφερομένη ΠΟΛ. 1210 /2011 Α.Υ.Ο. (ΠΟΛ 1026/26.01.2012Εγκ.Υπ.Οικον. 1020677/ΠΟΛ 1065/2000 και 1014038/ΠΟΛ 1035/2001) (ΠΟΛ 1067/2015)

 

 Με την ΠΟΛ 1031/24.01.2014 (ΦΕΚ 261/07.02.2014 τεύχος Β') καθορίζονται ο τρόπος και ο χρόνος απόδοσης του προκαταβλητέου φόρου που υπολογίζεται επί των δικηγορικών αμοιβών καθώς και της παρακράτησης φόρου επί των μερισμάτων που καταβάλλονται από τους οικείους δικηγορικούς συλλόγους.

 

Για πληρωμές που αφορούν εισοδήματα που αποκτώνται από την 1η Ιανουαρίου 2019 και μετά, ισχύει η απόφαση ΑΑΔΕ Α.1101/18.03.2019 (ΦΕΚ 948/20.03.2019 τεύχος Β’), όπως τροποποιήθηκε από την παρ. 3 της ΑΑΔΕ Α.1185/06.05.2019 (ΦΕΚ 1591/09.05.2019 τεύχος B’) και από την ΑΑΔΕ Α.1289/22.07.2019 (ΦΕΚ 3275/27.08.2019 τεύχος B’).

 


ΠΟΛ 1056/2013/26.03.2013 Υποχρέωση υποβολής των εργολαβικών συμβολαίων, που συνάπτονται μεταξύ δικηγόρου και εντολέα του, στην Δ.Ο.Υ. του δικηγόρου

 

2. Κράτηση υπερ ΕΑΑΔΗΣΥ

Eπί της αξίας των συμβάσεων αυτών δεν επιβάλλεται κράτηση υπέρ της Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ.  (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.1 Πράξη 83/2019)

Τι να προσέξω  
Καθεστώς Φ.Π.Α.

Απαλλάσσεται από ΦΠΑ η παροχή υπηρεσιών από δικηγόρους, συμβολαιογράφους κλπ(άρθρο 22 παρ.1ε Ν.2859/00) (Εγκ.Υπ.Οικ. 10/87)

Καταργήθηκε με την παρ.3 του άρθρου 62 του Ν.3842/2010 (ΦΕΚ 58/23.04.2010 τεύχος Α'). Με την περίπτ.ιστ' της παρ.1 του άρθρου 92 του Ν.3842/2010 (ΦΕΚ 58/23.04.2010 τεύχος Α') η ισχύς της διάταξης αυτής αρχίζει από 1ης Ιουλίου 2010, δηλαδή από 1-7-2010 υπόκεινται οι αμοιβές σε κανονικό καθεστώς ΦΠΑ.

Όταν έχουν ήδη εκδοθεί εντολές πληρωμής ή εκκαθαρίσεις-εγκρίσεις δαπάνης πριν την 1.7.2010, για αμοιβές δικηγόρων, δικαστικών επιμελητών, κλπ., χωρίς να υπολογιστεί ο αναλογών ΦΠΑ, και λαμβάνοντας υπόψη τη δυσχέρεια επανέναρξης της ανωτέρω διαδικασίας προκειμένου να υπολογιστεί ο αναλογών ΦΠΑ, γίνεται δεκτό να μην αναζητείται ΦΠΑ για υπηρεσίες για τις οποίες η εντολή πληρωμής ή η εκκαθάριση-έγκριση δαπάνης έχει εκδοθεί μέχρι 30.6.2010. Για τη διαπίστωση της εν λόγω ημερομηνίας, ο φορέας δαπάνης θα πρέπει να παρέχει θεωρημένο αντίγραφο της εντολής πληρωμής ή της εκκαθάρισης-έγκρισης, στο δικαιούχο πρόσωπο.
Εντολές πληρωμής ή εκκαθαρίσεις-εγκρίσεις δαπάνης που εκδίδονται από 1.7.2010 και μετά θα πρέπει με ευθύνη του φορέα πληρωμής να περιλαμβάνουν και τον αναλογούντα ΦΠΑ, ανεξάρτητα εάν στα αρχικώς υποβληθέντα δικαιολογητικά από τους παρέχοντες την υπηρεσία δεν έχει υπολογιστεί.
Τα ανωτέρω ισχύουν και για αμοιβές δικαστικών επιμελητών, δικηγόρων, που περιλαμβάνονται σε πίνακα κατάταξης δανειστών που συντάσσεται κατόπιν πλειστηριασμού, στην περίπτωση που ο πίνακας αυτός συντάχθηκε και κοινοποιήθηκε μέχρι 30.6.10 (ΠΟΛ.1118/2.8.2010)

Φ.Π.Α για υπηρεσίες ελεύθερων επαγγελματιών που πραγματοποιήθηκαν προς το Δημόσιο ή Ν.Π.Δ.Δ., πριν την 1.7.2010.

1. Σύμφωνα με τις διατάξεις του τέταρτου εδαφίου της παραγράφου 3 του άρθρου 13 ΚΒΣ (Π.Δ. 186/1992) , (ήδη παρ.4β άρθρου 7 Κ.Φ.Α.Σ.- υποπαρ.Ε1 περίπτ.1 άρθρο πρώτο Ν.4093/12)όπως ισχύουν, οι ελεύθεροι επαγγελματίες που παρέχουν υπηρεσίες προς το Δημόσιο ή Ν.Π.Δ.Δ., εκδίδουν τις αποδείξεις παροχής υπηρεσιών κατά το χρόνο είσπραξης της αμοιβής τους. Παράλληλα, σύμφωνα με τις διατάξεις της περίπτωσης α΄ της παραγράφου 2 του άρθρου 16 του Κώδικα ΦΠΑ (ν. 2859/2000), ο φόρος γίνεται απαιτητός κατά το χρόνο έκδοσης του τιμολογίου ή άλλου στοιχείου που επέχει θέση τιμολογίου.

2. Στην περίπτωση παροχής υπηρεσιών προς το Δημόσιο ή Ν.Π.Δ.Δ. από ελεύθερους επαγγελματίες (δικηγόροι, δικαστικοί επιμελητές, κλπ.), για την καταβολή της αμοιβής ακολουθείται συγκεκριμένη διαδικασία, η οποία προϋποθέτει κατάθεση δικαιολογητικών από τον ελεύθερο επαγγελματία για τις υπηρεσίες που έχει παράσχει, έλεγχο των δικαιολογητικών αυτών, έκδοση εκκαθάρισης - έγκρισης της δαπάνης, εντολή πληρωμής - η οποία πληρωμή σε ορισμένες περιπτώσεις πραγματοποιείται μετά από έκδοση σχετικού εντάλματος το οποίο εξοφλείται από Δημόσια Οικονομική Υπηρεσία (Δ.Ο.Υ.).

3. Με την ανωτέρω διαδικασία, έχουν ήδη εκδοθεί εντολές πληρωμής ή εκκαθαρίσεις-εγκρίσεις δαπάνης πριν την 1.7.2010, για αμοιβές δικηγόρων, δικαστικών επιμελητών, κλπ., χωρίς να υπολογιστεί ο αναλογών ΦΠΑ, και λαμβάνοντας υπόψη τη δυσχέρεια επανέναρξης της ανωτέρω διαδικασίας προκειμένου να υπολογιστεί ο αναλογών ΦΠΑ, γίνεται δεκτό να μην αναζητείται ΦΠΑ για υπηρεσίες για τις οποίες η εντολή πληρωμής ή η εκκαθάριση-έγκριση δαπάνης έχει εκδοθεί μέχρι 30.6.2010. Για τη διαπίστωση της εν λόγω ημερομηνίας, ο φορέας δαπάνης θα πρέπει να παρέχει θεωρημένο αντίγραφο της εντολής πληρωμής ή της εκκαθάρισης-έγκρισης, στο δικαιούχο πρόσωπο.

4. Επισημαίνεται ότι εντολές πληρωμής ή εκκαθαρίσεις-εγκρίσεις δαπάνης που εκδίδονται από 1.7.2010 και μετά θα πρέπει με ευθύνη του φορέα πληρωμής να περιλαμβάνουν και τον αναλογούντα ΦΠΑ, ανεξάρτητα εάν στα αρχικώς υποβληθέντα δικαιολογητικά από τους παρέχοντες την υπηρεσία δεν έχει υπολογιστεί.

5. Τα ανωτέρω ισχύουν και για αμοιβές δικαστικών επιμελητών, δικηγόρων, που περιλαμβάνονται σε πίνακα κατάταξης δανειστών που συντάσσεται κατόπιν πλειστηριασμού, στην περίπτωση που ο πίνακας αυτός συντάχθηκε και κοινοποιήθηκε μέχρι 30.6.10. (ΠΟΛ.1118/2.8.2010)

 

Κατά παρέκκλιση των παρ. 1 και 2 του άρθρου 16 του Κώδικα ΦΠΑ στις περιπτώσεις που υποκείμενος στον φόρο

θεωρείται ότι έχει λάβει και παραδώσει αγαθά σύμφωνα με το άρθρο 5β του Ν.2859/00 (μέσω ηλεκτρονικής διεπαφής),

η φορολογική υποχρέωση γεννάται και ο φόρος γίνεται απαιτητός, τόσο για την παράδοση των αγαθών στον εν λόγω

υποκείμενο στον φόρο, όσο και για την παράδοση των αγαθών από τον εν λόγω υποκείμενο στον φόρο, κατά τον

χρόνο αποδοχής της πληρωμής. Ως χρόνος αποδοχής της πληρωμής νοείται ο χρόνος κατά τον οποίο η επιβεβαίωση

πληρωμής, το μήνυμα για έγκριση πληρωμής ή η ανάληψη υποχρέωσης πληρωμής από τον λήπτη λαμβάνεται από τον

προμηθευτή που παραδίδει αγαθά μέσω της ηλεκτρονικής διεπαφής ή για λογαριασμό του, ανεξαρτήτως του χρόνου

που πραγματοποιήθηκε η πραγματική καταβολή των χρημάτων, ανάλογα με το ποιο είναι προγενέστερο.

(άρθρο 16 παρ.3α Ν.2859/00, όπως προστέθηκε από την  παρ. 1 του άρθρου 5 του Ν. 4818/21)

Σχετική νομολογία

Ι. Ανάθεση σε δικηγόρο
1.Ανάθεση σε δικηγόρο όταν δεν έχει προσληφθεί δικηγόρος στο Δήμο
2.Ανάθεση σε δικηγόρο όταν υπηρετεί δικηγόρος στο Δήμο
3.Αναθέσεις που εμπίπτουν στα καθήκοντα του προσωπικού του Δήμου
4.Αναθέσεις για υποθέσεις ιδιωτών
5.Ανάθεση εκπροσώπησης αιρετών και υπαλλήλων 
6.Ανάθεση σε δικηγόρο - ειδικό συνεργάτη του Δήμου
7.Αρμόδιο όργανο ανάθεσης σε δικηγόρο
8.Διαδικασία ανάθεσης
9.Κατάρτιση σύμβασης - Προσυμβατικός
10.Ανάθεση σε περισσότερους του ενός δικηγόρους

ΙΙ. Αμοιβή δικηγόρου
1.Αμοιβή που υπερβαίνει τις ελάχιστες/νόμιμες αμοιβές
2.Αμοιβή κατώτερη από τις νόμιμες αμοιβές
3.Χρονοχρέωση
4.Αμοιβή σε ποσοστό επί του αντικειμένου της δίκης
5.Προκαταβολή δικηγορικής αμοιβής 
6.Αμοιβή για αγορά ακινήτου
7.Αμοιβή σε περίπτωση ομοδικίας
8.Εργολαβικό δίκης
9.Δικαιολογητικά καταβολής αμοιβής δικηγόρου
10.Παρακράτηση δικηγορικού συλλόγου

 


Ι. Ανάθεση σε δικηγόρο

 

1.Ανάθεση σε δικηγόρο όταν δεν έχει προσληφθεί δικηγόρος στο Δήμο

 

Δεν υφίσταται έγκυρη σύμβαση παροχής νομικών υπηρεσιών, αφού δεν προηγήθηκε αυτής η έκδοση σχετικής, αιτιολογημένης ως προς το ύψος της δικηγορικής αμοιβής, απόφασης του αποκλειστικώς αρμόδιου Δημοτικού Συμβουλίου, ληφθείσας με απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων μελών του, η οποία να συνιστά το προϊόν διαβούλευσης των συμβαλλόμενων μερών. Δαπάνη δε εντελλόμενη με βάση αυτή τη μη έγκυρη συμφωνία, έστω και αν αντιστοιχεί στην προβλεπόμενη από τον Κώδικα Δικηγόρων αμοιβή, δεν είναι νόμιμη. Μη νόμιμη η δαπάνη. (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.1 Πράξη 84/2019)

 

Ανάθεση σύμβασης διάθεσης προσωπικού για την κάλυψη δράσεων του Δήμου. H διάθεση νομικού για την παροχή νομικών υπηρεσιών αντίκειται στο άρθρο 72 παρ. 1 περ. ιε του ν. 3852/2010, κατά το οποίο η ως άνω ανάθεση επιτρέπεται μόνο για συγκεκριμένες υποθέσεις ειδικής φύσης, οι οποίες, λόγω της εξαιρετικής τους σημασίας, απαιτούν εξειδικευμένες γνώσεις που επιβάλλουν την εκπροσώπησή του από εξωτερικό συνεργάτη. (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 7 Πράξη 221/2017)

 

Η ανάθεση της παροχής νομικών υπηρεσιών για το σύνολο των υποθέσεων που θα ανέκυπταν σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα στον εν λόγω δικηγόρο, αντίκειται στο άρθρο 72 παρ. 1 περ. ιε ν. 3852/2010 κατά το οποίο η ανάθεση της παροχής νομικών υπηρεσιών σε δικηγόρο επιτρέπεται μόνο για συγκεκριμένη υπόθεση. Και τούτο, διότι η υφιστάμενη κενή οργανική θέση δικηγόρου με πάγια αντιμισθία, δύναται, να πληρωθεί μόνο με πρόσληψη δικηγόρου, η οποία ενεργείται σύμφωνα με τη διαδικασία, που προβλέπεται  στα άρθρο 165 ν. 3584/2007 και 43 ν. 4194/2014 και όχι με απευθείας ανάθεση σε δικηγόρο σχετικής σύμβασης παροχής υπηρεσιών. Μη νόμιμη δαπάνη. (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 1 Πράξη 86/2017)

 

Σε όσους δήμους έχουν συσταθεί με τον ΟΕΥ οργανικές θέσεις δικηγόρων με πάγια αντιμισθία, οι οποίες παραμένουν κενές, επιτρέπεται να παρασχεθεί εντολή σε δικηγόρο για διεκπεραίωση (δικαστικών ή εξώδικων) νομικών υποθέσεων του Δήμου.  Ωστόσο, η σχετική εντολή παρέχεται μόνο κατά συγκεκριμένη υπόθεση και δεν επιτρέπεται να αφορά στο χειρισμό όλων γενικά των νομικών υποθέσεων για ορισμένο ή αόριστο χρονικό διάστημα, αφού μια τέτοια γενική εντολή θα οδηγούσε σε καταστρατήγηση των διατάξεων που καθορίζουν τη διαδικασία πρόσληψης δικηγόρων με έμμισθη εντολή. Μη νόμιμη δαπάνη. (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.1 Πράξη 3/2015)

Η εντελλόμενη δαπάνη καταβολής αμοιβής στο δικηγόρο είναι, μετά την ακύρωση των αποφάσεων της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου (με τις οποίες του ανατέθηκε η άσκηση αγωγής και καθορίστηκε η αμοιβή του), δυνάμει της απόφασης του Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης και, συνακόλουθα, την εξ' υπαρχής εξαφάνισή τους, μη νόμιμη. Εξάλλου, οι μεταγενεστέρως εκδοθείσες αποφάσεις της Οικονομικής Επιτροπής και του Δημοτικού Συμβουλίου του εν λόγω Δήμου, αντίστοιχα, με τις οποίες εγκρίθηκε η ήδη ασκηθείσα αγωγή από τον δικηγόρο και καθορίστηκε η αμοιβή του, δεν αίρουν τις ελλείπουσες νόμιμες προϋποθέσεις, καθόσον αυτές, ως ατομικές διοικητικές πράξεις, δεν έχουν αναδρομική ισχύ. Περαιτέρω, ανεξαρτήτως του αν οι ως άνω ακυρωθείσες αποφάσεις της Οικονομικής Επιτροπής υπόκεινται σε υποχρεωτικό έλεγχο νομιμότητας, κατ' άρθρο 225 του ν. 3852/2010, σε κάθε περίπτωση αυτές απεστάλησαν από τον Δήμο προς έλεγχο και, ως εκ τούτου, ο Γενικός Γραμματέας Αποκεντρωμένης Διοίκησης μπορούσε να ασκήσει και αυτεπαγγέλτως την αρμοδιότητά του, κατ' άρθρο 226 του ίδιου νόμου. Ομοίως, ως αλυσιτελώς προβαλλόμενος, πρέπει να απορριφθεί και ο έτερος ισχυρισμός, ότι η άσκηση της εν λόγω αγωγής καθίστατο επιβεβλημένη, λόγω κινδύνου παραγραφής σημαντικών αξιώσεων του Δήμου, καθόσον σε τέτοια περίσταση δεν αίρεται η υποχρέωση του οικείου φορέα για τήρηση της προβλεπόμενης από το νόμο διοικητικής διαδικασίας. Εξάλλου, στην περίπτωση που συνέτρεχε, πράγματι, κίνδυνος ζημίας σε βάρος των συμφερόντων του Δήμου, αυτός μπορούσε να προσφύγει στην διαδικασία του άρθρου 86 παρ. 2 του ν. 3463/2006, παρέχοντας τις σχετικές εντολές στον ανωτέρω δικηγόρο με απόφαση του Δημάρχου του, υποβάλλοντας αυτήν, μεταγενεστέρως, προς έγκριση στην Οικονομική Επιτροπή.  Συγγνωστή πλάνη. (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.1 Πράξη 63/2016)
 


2.Ανάθεση σε δικηγόρο όταν υπηρετεί δικηγόρος στο Δήμο

 

1) Η απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής, επί της οποίας ερείδεται η εντελλόμενη δαπάνη, κατά το σκέλος της που αφορά στην παράσταση του φερόμενου ως δικαιούχου δικηγόρου ενώπιον του Τριμελούς Εφετείου ΧΧ,  τεκμηριώνεται επαρκώς, ενόψει και των συντρεχουσών περιστάσεων, η ανάγκη ανάθεσης της εν λόγω υπηρεσίας στον δικηγόρο που χειρίζεται την οικεία ποινική δικογραφία ήδη από το στάδιο της κύριας ανάκρισης και 2) Ο τρόπος υπολογισμού των ωρών απασχόλησης του εν λόγω δικηγόρου προσδιορίζεται αναλυτικά στον από ΧΧ  πίνακα αμοιβής του. Εξάλλου ο ίδιος λόγος, κατά το σκέλος του που αφορά το ύψος της επίμαχης χρονοχρέωσης, προβάλλεται αορίστως, καθόσον δεν προσδιορίζεται ειδικώς, κατά την εκτέλεση ποιων συγκεκριμένα υπηρεσιών δεν ίσχυε η χρονοχρέωση των ογδόντα (80) ευρώ ανά ώρα απασχόλησης. Τέλος, ο λόγος διαφωνίας της Αναπληρώτριας Επιτρόπου, περί μη ύπαρξης συμφωνίας για αμοιβή προσδιοριζόμενη ανάλογα με την ωριαία απασχόληση του εν λόγω δικηγόρου, προβάλλεται απαραδέκτως, δεδομένου ότι προβλήθηκε το πρώτον με την έκθεση διαφωνίας. Νόμιμη η δαπάνη. (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.1 Πράξη 85/2019)

 

Απευθείας ανάθεση σε δικηγόρο παροχής υπηρεσιών για την εφαρμογή του 679/2016 Ευρωπαϊκού Κανονισμού Περί Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων και ορισμού Υπευθύνου Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων (DPO) Δήμου. Νόμιμη δαπάνη διότι οι υπηρεσίες που ανατέθηκαν στο Χ είναι εξειδικευμένες, καθόσον αφορούν, καταρχάς, στην υποχρεωτική προσαρμογή της λειτουργίας του Δήμου σε ένα νέο Ευρωπαϊκό Κανονισμό, τον Γενικό Κανονισμό για την Προστασία Δεδομένων, συνεπώς αφορά σε αντικείμενο που προϋποθέτει ειδικές γνώσεις, τις οποίες δε διαθέτει ένας δικηγόρος εκ μόνη της ιδιότητάς του και, περαιτέρω, στην επιβληθείσα με τον προαναφερόμενο Κανονισμό υποχρέωση κάθε δημόσιος φορέας, όπως ο Δήμος, να διαθέτει Υπεύθυνο Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων για την άσκηση των εκτιθέμενων, στο άρθρο 39 του Γενικού Κανονισμού για την Προστασία Δεδομένων, καθηκόντων. Ο διορισμός δε ορισμένου προσώπου ως Υπεύθυνου Προστασίας Δεδομένων προϋποθέτει την προηγούμενη απόδειξη συγκεκριμένων επαγγελματικών προσόντων και ιδίως εμπειρίας στον τομέα του δικαίου και των πρακτικών περί προστασίας δεδομένων, την οποία ο Χ απέδειξε, και, ως εκ τούτου, δεν αρκεί μόνη η ιδιότητα ενός προσώπου ως δικηγόρου. (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 7 Πράξη 11/2019)

 


α) Δεν είναι νόμιμη η παροχή εντολής σε δικηγόρο για το χειρισμό «όλων» γενικά των νομικών υποθέσεων ορισμένου δήμου για «αόριστο» χρονικό διάστημα, εφόσον υφίστανται θέσεις δικηγόρων με πάγια αντιμισθία, παρά μόνο η ανάθεση σ' αυτόν συγκεκριμένωνυποθέσεων. β) Η ανάθεση στο φερόμενο ως δικαιούχο, της νομικής υποστήριξης του Δήμου δεν είναι νόμιμη, καθόσον, αυτή ανάγεται στα συνήθη καθήκοντα των υπηρετούντων στο Δήμο δικηγόρων. Αλυσιτελώς προβάλλεται με το υπόμνημα του Δήμου ότι ο αριθμός των παραστάσεων στα δικαστήρια της Θεσσαλονίκης για το έτος 2015 ανέρχεται σε 752 και της Αθήνας σε 194, αφού δεν προκύπτει ότι οι παραστάσεις αυτές αφορούν τις ως άνω ημερομηνίες των δικασίμων και ότι όλοι οι υπηρετούντες δικηγόροι κωλύονταν τις επίμαχες ημερομηνίες. Εξάλλου, από το γεγονός ότι οι υπηρετούντες στο Δήμο δικηγόροι παρίστανται στην Ειδική Επιτροπή του αρ. 152 της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, στις Επιτροπές ΙΚΑ και στις συνεδριάσεις της Οικονομικής Επιτροπής και της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής δεν προκύπτει η αδυναμία τους να χειριστούν τις επίμαχες υποθέσεις κατά τις προαναφερθείσες ημερομηνίες.  γ) Ο ισχυρισμός του Δήμου ότι η ανάθεση των ως άνω υποθέσεων στον φερόμενο ως δικαιούχο, που είναι δικηγόρος Αθηνών, έγινε προς αποφυγή των απαραίτητων για το χειρισμό των υποθέσεων εξόδων μετάβασης και διαμονής των υπηρετούντων στη Θεσσαλονίκη δικηγόρων, προβάλλεται αορίστως, αλλά επισημαίνεται ότι αν μέλημα του Δήμου ήταν να απαλλαχθεί από τα ανωτέρω έξοδα, υφίσταται η δυνατότητα παράστασης διά δηλώσεως του άρθρου 133 παρ. 2 του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας. Μη νόμιμη δαπάνη. (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.1 Πράξη 2/2016, ανακλήθηκε με την Ελ. Συν. Τμ. 1 Πράξη 29/2016))

α) Η ανάθεση στη φερόμενη ως δικαιούχο, της νομικής υποστήριξης του Δήμου, δεν είναι νόμιμη, καθόσον αυτή ανάγεται στα συνήθη καθήκοντα του υπηρετούντος στο Δήμο δικηγόρου. Δεν προκύπτει συγκεκριμένο κώλυμα του ήδη υπηρετούντος με πάγια αντιμισθία δικηγόρου να χειρισθεί την υπόθεση αυτή, ενώ δεν διαλαμβάνεται αιτιολογία για την κατ' εξαίρεση ανάθεση σε εξωτερικό δικηγόρο του χειρισμού της εν λόγω υπόθεσης. Το ίδιο ζήτημα έχει επανειλημμένως αντιμετωπιστεί από τον Δήμο, δεν δύναται αυτό να χαρακτηριστεί ως δυσεπίλυτο νομικό ζήτημα. β) Στις περιπτώσεις επιτρεπτής ανάθεσης εντολής σε δικηγόρο της διεκπεραίωσης νομικών υποθέσεων, η σχετική εντολή παρέχεται μόνο κατά συγκεκριμένη υπόθεση και δεν είναι νόμιμη η παροχή εντολής για το χειρισμό όλων γενικά των νομικών υποθέσεων του νομικού προσώπου για αόριστο χρονικό διάστημα, καθόσον γενική πληρεξουσιότητα για το χειρισμό όλων των νομικών υποθέσεων του νομικού προσώπου παρέχεται, μόνο, στους, με τη νόμιμη διαδικασία, προσλαμβανόμενους με έμμισθη εντολή δικηγόρους του. (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.1 Πράξη 334/2015)

Η απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής για την ανάθεση των επίμαχων υποθέσεων δεν έχει νόμιμη αιτιολογία ως προς την αδυναμία του υπηρετούντος στον Δήμο δικηγόρου να τις διεκπεραιώσει. Επισημαίνεται δε ότι από τα συνημμένα δικαιολογητικά δεν προκύπτει ότι έγινε έρευνα και για άλλους δικηγόρους, όπως αναφέρεται στην απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής, ούτε ότι ελήφθησαν και άλλες προσφορές δικηγόρων. (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.1 Πράξη 315/2014)

Δεδομένου ότι στο Δήμο υπηρετεί δικηγόρος με πάγια αντιμισθία, η απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής με την οποία αποφασίστηκε η ανάθεση των κρίσιμων νομικών υπηρεσιών σε εξωτερικό δικηγόρο δεν είναι νόμιμα αιτιολογημένη, καθόσον από αυτήν δεν προκύπτει η αδυναμία του έμμισθου δικηγόρου του Δήμου να χειριστεί την υπόθεση. (Ελ. Συν. Κλιμ. Ζ Πράξη 48/2014)

 

Δεν είναι νόμιμη η ανάθεση στη δικαιούχο δικηγόρο του χειρισμού των μνημονευθέντων υποθέσεων, οι οποίες, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, δεν ήταν ιδιαίτερα σοβαρές και ειδικής φύσης, ούτε, άλλωστε, ανατέθηκαν κατ' επίκληση της ιδιαίτερα σοβαρής και ειδικής φύσης τους, ώστε το συμφέρον του Δήμου να επιβάλλει τον χειρισμό τους από δικηγόρο με εξειδικευμένες γνώσεις και εμπειρία και να δικαιολογείται, έτσι, σύμφωνα με το άρθρο 103 παρ. 2 περ. ι΄ του "Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων" (βλ. ανωτέρω σκέψη 2), η κατ' εξαίρεση ανάθεσή τους σε άλλο, από τον υπηρετούντα στο Δήμο με έμμισθη εντολή, δικηγόρο. Μη νόμιμη δαπάνη. (Ελ. Συν. Τμ. 1 Πράξη 98/2012)

 

Η ανάθεση στο φερόμενο ως δικαιούχο του χειρισμού δικαστικών υποθέσεων δικηγόρο Θεσσαλονίκης δεν είναι νόμιμη, δεδομένου ότι η διεκπεραίωσή τους ανάγεται στα καθήκοντα της υπηρετούσας από 12.1.2009 στο Γραφείο Νομικής Υπηρεσίας του Δήμου δικηγόρου. Περαιτέρω, οι υποθέσεις αυτές, ως εκ του αντικειμένου τους (αγωγές υπαλλήλων του Δήμου για αξιώσεις από επιδόματα, ειδικές παροχές και πρόσθετες αμοιβές, διεκδικητικές αγωγές και εν γένει διαφορές σχετικές με την κυριότητα ακινήτων, απαλλοτριώσεις, ζημίες από αυτοκίνητα, πολιτική αγωγή κατά κατηγορουμένου για ρύπανση), δεν είναι ειδικής φύσεως ούτε απαιτούν εξειδικευμένες νομικές γνώσεις ή εμπειρία, ώστε να είναι δυνατή, κατ' εξαίρεση, η ανάθεσή τους σε δικηγόρους μη υπηρετούντες στο Δήμο. Ο ειδικότερος δε λόγος που προβάλλει ο Δήμος, ότι, για επτά (7) υποθέσεις, η δικηγόρος του δήμου είναι παρ΄ Εφέταις και συνεπώς δεν ηδύνατο να παραστεί ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας, σύμφωνα με τις διατάξεις των παραγράφων 3 και 4 του Κώδικα Δικηγόρων που απαιτούν παράσταση δικηγόρου παρ' Αρείω Πάγω, πρέπει να απορριφθεί ως αβάσιμος, διότι στην προκειμένη περίπτωση, όπως προκύπτει από τα οικεία δικαιολογητικά, οι ως άνω νομικές εργασίες δεν αφορούν σε παράσταση δικηγόρου, αλλά σε σύνταξη και κατάθεση δικογράφων αιτήσεων ακυρώσεως και αναιρέσεως ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας, σύμφωνα δε με τις διατάξεις των άρθρων 17 παράγραφος 4 και 26 παρ. 1 του π.δ. 18/1989 «Κωδικοποίηση διατάξεων νόμων για το Συμβούλιο της Επικρατείας» (ΦΕΚ Α' 8), οι οποίες υπερισχύουν, ως ειδικές, κάθε σχετικής γενικής ρύθμισης, τα κατατιθέμενα ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας δικόγραφα μπορούν να υπογράφονται όχι μόνον από δικηγόρο παρ` Αρείω Πάγω, αλλά και από δικηγόρο παρά Πρωτοδίκαις ή παρ` Εφέταις, η δε ιδιότητα του δικηγόρου παρ` Αρείω Πάγω απαιτείται μόνο για την παράσταση αυτού ενώπιον του ακροατηρίου. Τέλος, η επικαλούμενη από το Δήμο σώρευση πληθώρας υποθέσεων, τις οποίες δεν ηδύνατο να διαχειριστεί το Γραφείο Νομικής Υπηρεσίας λόγω του νεοσύστατου αυτού και της ελλιπούς στελέχωσης και οργάνωσής του, δεν δικαιολογεί - και αληθής υποτιθέμενη - την κατά παράβαση των διατάξεων που αναφέρθηκαν στην προηγούμενη σκέψη ανάθεση των υποθέσεων αυτών σε δικηγόρο - εξωτερικό συνεργάτη του Δήμου. Μη νόμιμη δαπάνη. (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 1 Πράξη 63/2012)

Μη νόμιμη η καταβολή αμοιβής σε δικηγόρο, για την άσκηση αγωγής αποζημίωσης ενώπιον Πολυμελούς Πρωτοδικείου κατά υπαλλήλου του Δήμου, λόγω ταμειακού ελλείμματος που αυτή φέρεται να προκάλεσε σε βάρος του Δήμου. Μη νόμιμη η απόφαση ανάθεσης της Δημαρχιακής Επιτροπής στον δικηγόρο, καθώς δεν αιτιολογεί ούτε προσδιορίζει σε τι συνίσταται η ιδιαίτερη σοβαρότητα και δυσκολία της υπόθεσης και η απαίτηση εξειδικευμένων νομικών γνώσεων για την άσκηση της επίμαχης αγωγής, ούτε επίσης αναφέρει αν ο Δήμος διαθέτει δικηγόρο με μηνιαία αντιμισθία και σε καταφατική περίπτωση γιατί δεν μπορούσε αυτός να χειριστεί την υπόθεση που αφορά την προαναφερόμενη υπάλληλο, λαμβανομένου υπόψη ότι, όπως ήδη σημειώθηκε, αποκλειστική δικαιοδοσία για την εκδίκαση της διαφοράς που προέκυψε από τη δημιουργίατου ελλείμματος στη διαχείριση του Δήμου έχει το Ελεγκτικό Συνέδριο, στο οποίο και εκκρεμεί η σχετική διαφορά, και όχι τα πολιτικά δικαστήρια. Περαιτέρω όμως, με απόφαση Μονομελούς Πρωτοδικείου έγινε δεκτή η αγωγή του δικηγόρου κατά του Δήμου και η απόφαση αυτή κατέστη τελεσίδικη συνεπώς παράγει δεδικασμένο και δεσμεύει πλήρως το Ελεγκτικό Συνέδριο κατά τον προληπτικό έλεγχο των δαπανών. Μη θεωρητέο όμως το χρηματικό ένταλμα λόγω λήξης του οικονομικού έτους. (Ελ.Συν. Τμ.1 Πράξη 128/2011)

Νόμιμη η καταβολή αμοιβής σε δικηγόρο για τη σύνταξη υπομνήματος (εξώδικου εγγράφου), προς το Γενικό Γραμματέα της Περιφέρειας σύμφωνα με την 1117864/2297/Α0012/7.12.2007 κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Δικαιοσύνης. (Ελ.Συν. Τμ.1 Πράξη 144/2011)

H παράσταση του Δικηγόρου δεν είναι νόμιμη, γιατί η απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, με την οποία προσλήφθηκε αυτός για να παρασταθεί ενώπιον του Δικαστηρίου, δεν περιέχει νόμιμη αιτιολογία, δεδομένου ότι, ενόψει του γεγονότος ότι υπηρετεί δικηγόρος με πάγια αντιμισθία στο Δήμο, δεν αναφέρει ότι ο ανωτέρω δικηγόρος προσλήφθηκε επειδή ο δικηγόρος του Δήμου δεν μπορούσε να παρασταθεί σε ανώτατα δικαστήρια ή ότι συντρέχουν οι προϋποθέσεις της κατ΄ εξαίρεση πρόσληψης δικηγόρου λόγω της φύσης της υπόθεσης, που αφορά ζήτημα που έχει ιδιαίτερη σημασία για τα συμφέροντα του Δήμου ή απαιτεί εξειδικευμένη γνώση ή εμπειρία και δεν μπορεί να διεκπεραιωθεί από τον υπηρετούντα στο Δήμο δικηγόρο. Ο δήμαρχος εκπροσωπεί το δήμο στα δικαστήρια και είναι αρμόδιος και για την παραλαβή των κλήσεων για παράσταση του δήμου στη συζήτηση υποθέσεών του ενώπιον των αρμοδίων δικαστηρίων. Δεν αρκεί να υφίσταται υπόθεση, όπου ο δήμαρχος αντιδικεί με το δήμο για να θεωρηθεί ότι υφίσταται σύγκρουση συμφερόντων αυτού με το δήμο, αλλά απαιτείται η σύγκρουση αυτή να έχει διαπιστωθεί από το δημοτικό συμβούλιο και να έχει οριστεί αντικαταστάτης του για την παραλαβή των κλήσεων αντιδήμαρχος ή σύμβουλος, για να θεωρηθεί ότι δεν είναι νόμιμη κλήτευση του δήμου για παράσταση στην οικεία υπόθεση, εφόσον την κλήση την παρέλαβε ο δήμαρχος. Αν δεν έχεi οριστεί Αντιδήμαρχος ή άλλο πρόσωπο για την παραλαβή των κλήσεων ή δικογράφων νομίμως παραλαμβάνει την κλήση ο δήμαρχος. (Απόφ. Ολομ. 1728/2010)

Καταβολή αμοιβής σε δικηγόρο για τη δικαστική εκπροσώπηση Δήμου σε υπόθεση ασφαλιστικών μέτρων νομής, τα οποία είχαν ασκήσει σε βάρος του ιδιώτες. Νόμιμη η ανάθεση αφού ο υπηρετών, στο Δήμο, δικηγόρος με πάγια αντιμισθία, τελούσε σε κανονική ετήσια άδειακαι ως εκ τούτου, κωλυόταν να τον εκπροσωπήσει. (Ελ.Συν. Τμ. Ι Πράξη 159/2009)

Ανάθεση σε δικηγόρο της διεκπεραίωσης δέκα οκτώ (18) διαφορετικών υποθέσεων δικαστικής φύσεως Δήμου. Μη νόμιμη, καθόσον οι ανωτέρω υποθέσεις ανάγονται στα συνήθη καθήκοντα του δικηγόρου, που ήδη υπηρετούσε στο Δήμο, ενώ δεν προκύπτει ούτε από τις αποφάσεις της Δημαρχιακής Επιτροπής, ούτε από άλλο στοιχείο του φακέλου, ότι οι υποθέσεις αυτές απαιτούν, λόγω της σοβαρότητάς τους ή της ειδικής φύσης τους, εξειδικευμένες γνώσεις και εμπειρία για την επίλυσή τους (άρθρο 21 παρ. 2 του ν.3274/2004 και 103 του ν.3463/2006). (Ελ.Συν. Τμ.1 Πράξη 100/2008)

Παροχή δικηγορικών υπηρεσιών, από εταιρεία, για τη συνδρομή της Νομικής Υπηρεσίας Δήμου. Μη νόμιμη, καθόσον στη Νομική Υπηρεσία του εν λόγω Δήμου υπηρετούν δεκάξι (16) δικηγόροι και δεν πρόκειται για εξειδικευμένα νομικά ζητήματα. Το άρθρο 103 παρ. 2 περ. ι του Ν. 3463/2006 (νέος Δ.Κ.Κ.) δεν εφαρμόζεται διότι ισχύει από 1 -1 -2007. (Ελ.Συν. Τμ.7 Πράξη 339/2006)

 

Παροχή νομικών συμβουλών, μελέτη και σύνταξη εξώδικων, σύνταξη εισηγήσεων, παράσταση σε υπηρεσίες, σύνταξη και κατάθεση υπομνημάτων και μελέτη ιδιωτικών συμφωνητικών. Μη νόμιμη, καθόσον οι ανωτέρω εργασίες ανάγονται στα καθήκοντατου ήδη υπηρετούντος στο Δήμο δικηγόρου, ενώ δεν προκύπτει ότι αυτές απαιτούν λόγω της σοβαρότητας τους ή της ειδικής φύσης τους εξειδικευμένες γνώσεις και εμπειρία. (Ελ.Συν. Τμ.1 Πράξη 193/2006) 
 

Αμοιβή δικηγόρου - Καθηγητή Πανεπιστημίου για γνωμοδότηση που συνέταξε για λογαριασμό Δήμου σχετικά με τις νομικές δυνατότητες αυτού να ανακαλέσει μη συμφέρουσα πλέον δωρεά του στη Γενική Γραμματεία Αθλητισμού. Νόμιμη, αφούπρόκειται για ειδικής φύσης θέμα το οποίο απαιτεί εξειδικευμένες γνώσεις και εμπίπτει στην έννοια της λειτουργικής δαπάνης. Εξάλλου ο Δήμος δεν διέθετε νομική υπηρεσία, ούτε δικηγόρο με έμμισθη εντολή και το ύψος της αμοιβής κρίνεται εύλογο. (Ελ. Συν. Τμ. 1 Πράξη 133/2006)

 

Παράσταση και σύνταξη προτάσεων κατά την εκδίκαση έφεσης εργαζομένων Δήμου. Μη νόμιμη, καθόσον δεν προβλέπεται από διάταξη νόμου, ούτε εξυπηρετεί λειτουργικές ανάγκες του Δήμου, αφού η ανατεθείσα στον ανωτέρω δικηγόρο υπόθεση ανάγεται στα καθήκοντα των υπηρετούντων στο Δήμο δύο δικηγόρων, ο αριθμός των οποίων κρίνεται επαρκής.Εξάλλου δεν πρόκειται για υπόθεση ιδιαίτερα σοβαρή ή ειδικής φύσης(Σχετ. Πραξ. Ι Τμ. Ε.Σ. 23/2005,77,113/2003,143/2002). (Ελ. Συν. Τμ. 1 Πράξη 126/2006)

 

Νόμιμα η Δημαρχιακή Επιτροπή Δήμου ανέθεσε τη διεκπεραίωση των νομικών υποθέσεων αυτού σε δικηγόρο, μη απασχολούμενο με πάγια αντιμισθία, αφού ο ως άνω Δήμος δεν είχε καλύψει τις προβλεπόμενες δύο οργανικές θέσεις δικηγόρων με πάγια αντιμισθία, ούτε είχε προσλάβει τον ανωτέρω δικηγόρο αποκλειστική ή συστηματικά με πάγια αμοιβή. Ανακαλείται η 122/2005 πράξη του Ι Τμήματος. (Ελ. Συν. Τμ. 1 Πράξη 81/2006)

 

Ανακλήθηκε με την Πράξη 81/2006 Τμ.1. Αμοιβή δικηγόρου στον οποίο ανατίθεται, από τη Δ.Ε., συστηματικά και κατά μήνα, κατά περιγραφή και καταστρατήγηση των σχετικών διατάξεων, η διεκπεραίωση των νομικών υποθέσεων δήμου. Μη νόμιμη, καθόσον η σχέση αυτή υποκρύπτει πάγια έμμισθη εντολή-. Επιπλέον στον Οργανισμό του δήμου, έχουν συσταθεί θέσεις δικηγόρων με πάγια αντιμισθία. (Ελ. Συν Τμ. 1 Πράξη 122/2005) 

 


 

3.Αναθέσεις που εμπίπτουν στα καθήκοντα του προσωπικού του Δήμου

Αμοιβή δικηγόρου για τη σύνταξη και κατάθεση αιτήσεων προς την Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών προκειμένου να ασκηθεί ποινική δίωξη κατά οφειλετών του Δήμου. Η απόφαση για την άσκηση ένδικων βοηθημάτων και τη διενέργεια διαδικαστικών πράξεων για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων του Δήμου, συμπεριλαμβανομένης της υποβολής έγκλησης για την κίνηση ποινικής δίωξης, εμπίπτει στις αρμοδιότητες της Οικονομικής Επιτροπής, ενώ η διεκπεραίωση της απόφασης αυτής μπορεί να ανατεθεί σε δικηγόρο, εφόσον πρόκειται για ζήτημα που απαιτεί εξειδικευμένη γνώση ή εμπειρία. Τέλος, η πιθανότητα ευδοκίμησης του ασκηθέντος ένδικου βοηθήματος ή η λυσιτέλεια της διαδικαστικής πράξης ανάγεται σε θέμα σκοπιμότητας της δαπάνης και δεν μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο του προληπτικού ελέγχου νομιμότητας από το Ελεγκτικό Συνέδριο. Όμως, η απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου παρίσταται μη νόμιμη, καθόσον οι συγκεκριμένες εργασίες (σύνταξη και κατάθεση αιτήσεων για την κίνηση ποινικής δίωξης) δεν απαιτούν εξειδικευμένη νομική γνώση ή εμπειρία και θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν από τους υπαλλήλους της Διεύθυνσης Οικονομικών Υπηρεσιών του Δήμου, οι οποίοι άλλωστε συνέταξαν τους πίνακες χρεών των οφειλετών του Δήμου. Μη νόμιμη δαπάνη. (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.1 Πράξη 246/2014)

Η επιμέλεια για τον τρόπο έκδοσης της βεβαίωσης μόνιμης κατοικίας των αλλοδαπών ανάγεται στα συνήθη καθήκοντα της Δημοτικής Αστυνομίας και του Τμήματος Αλλοδαπών (Γραφείο Διεκπεραίωσης Υποθέσεων) του Δήμου. Μη νόμιμη η ανάθεση σε δικηγόρο. Νόμιμη η παροχή νομικών συμβουλών στο Δήμο σχετικά με τη νομιμότητα της απασχόλησης του τεχνικού ασφαλείας και του γιατρού εργασίας του Δήμου κατόπιν εγγράφου του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας, που είχε διαπιστώσει παραλείψεις στη διαδικασία πρόσληψής τους. (Ελ.Συν. Τμ.1 Πράξη 49/2011)

Η σύνταξη αίτησης προς υποθηκοφύλακαυπομνήματος προς Κτηματική υπηρεσία και περίληψης απόφασης Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου, περιλαμβάνεται στα συνήθους φύσεως ζητήματα που αντιμετωπίζει ο Δήμος. Υπηρεσίες, όπως κατάθεση δικογράφων, συγκέντρωση αποδεικτικών στοιχείων και νομολογίας, σύνταξη εισηγήσεων για το αν πρέπει να ασκηθεί έφεση, δεν αποτελούν νομικές συμβουλές, κατά την έννοια της ΚΥΑ 1085081/1473/Α0012/ 24.9.2003, συνεπώς, δεν οφείλεται ιδιαίτερη αμοιβή. (Ελ.Συν. Τμ.1 Πράξη 99/2009)

 

Παροχή νομικών συμβουλών σχετικά με την πρόσληψη προσωπικού με σύμβαση μίσθωσης έργου. Μη λειτουργική δαπάνη. Ανάγεται στα καθήκοντα του διοικητικού προσωπικού. Μη νόμιμη. (Ελ. Συν. Τμ. 1 Πράξη 9/2006)
 


4.Αναθέσεις για υποθέσεις ιδιωτών

 

Μη νόμιμη η καταβολή αμοιβής από Δήμο σε δικηγόρο για την άσκηση πρόσθετης παρέμβασης, την παράσταση και την υποβολή προτάσεων προς υποστήριξη των κατοίκων Δήμου διότι η πρόσθετη παρέμβαση που άσκησε ο Δήμος υπέρ των δημοτών του, κατά τη συζήτηση της αίτησης του Ελληνικού Δημοσίου για τον καθορισμό προσωρινής τιμής μονάδας όσον αφορά τις απαλλοτριωμένες ιδιοκτησίες τους, δεν συνδέεται κατά τρόπο άμεσο με τους σκοπούς και τις αρμοδιότητες του Δήμου, που σε καμία περίπτωση δεν δικαιολογούν τη συμμετοχή του σε δίκες όπου διακυβεύονται απλά οικονομικά συμφέροντα των δημοτών του, όπως στην προκειμένη περίπτωση το ύψος στο οποίο θα ανέλθει η αποζημίωση λόγω απαλλοτρίωσης. Νόμιμη η καταβολή αμοιβής για την παράσταση και τη σύνταξη προτάσεων ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου προς απόκρουση της αίτησης του Ελληνικού Δημοσίου για τον καθορισμό προσωρινής τιμής μονάδος της απαλλοτρίωσης σε δύο (2) ιδιοκτησίες του Δήμου προς υποστήριξη των οικονομικών συμφερόντων του. (Ελ.Συν. Τμ.1 Πράξη 108/2010)

 

Αμοιβή δικηγόρου για υπόθεση ιδιώτη που αφορά στην εκτέλεση διαφόρων εργασιών για την έναρξη και την εν γένει διενέργεια της διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης σε βάρος Δήμου, όπως σύνταξη επιταγής, καθώς και λοιπά έξοδα στα οποία αυτός υποβλήθηκε για την εκτέλεση. Μη νόμιμη δαπάνη, αφού : α) οι παρασχεθείσες δικηγορικές υπηρεσίες δεν αποσκοπούσαν στην υποστήριξη των συμφερόντων του ίδιου του Δήμου, αλλά των συμφερόντων του έχοντος απαίτηση κατά του Δήμου ιδιώτη (άρθρο 103 του ν.3463/2006) και β) η ανωτέρω αμοιβή, ως εκ της φύσεως της, έχει ως μοναδικό της έρεισμα την διαταγή πληρωμής, η οποία δεν είναι δικαστική απόφαση, εξοπλισμένη με δύναμη δεδικασμένου, αλλά εκτελεστός τίτλος του άρθρου 904, παρ. 2 περιπτ. ε΄ του Κ.Πολ.Δ, ο οποίος δεν υποχρεώνει το Δήμο και ούτε μπορεί να εκτελεστεί αναγκαστικά κατ' αυτού (άρθρο 20 του ν.3301/2004). Το γεγονός εξάλλου ότι έλαβε χώρα δεύτερη επίδοση αυτής, δεν δεσμεύει, εκ του λόγου τούτου, τόσο το Δήμο, όσο και το Ελεγκτικό Συνέδριο, αφού η ισχύς του «δεδικασμένου» αυτής, όταν ακολουθηθεί η διαδικασία του άρθρου 633 παρ. 2 του Κ.Πολ.Δ., δεν είναι αποτέλεσμα διαγνωστικής και δεν ταυτίζεται με το εκ δικαστικής αποφάσεως παραγόμενο δεδικασμένο. (Ελ.Συν. Τμ.7 Πράξη 77/2009)

Μη νόμιμη δαπάνη που αφορά σε δικηγορική αμοιβή για διεκπεραίωση ιδιωτικής υπόθεσης (ίδρυση σωματείου από ιδιώτες). Ο χαρακτήρας της υπόθεσης δεν μεταβάλλεται ούτε από οποιαδήποτε άλλη ιδιότητα των μελών του σωματείου, ούτε από τυχόν σύμπτωση του επιδιωκόμενου σκοπού του σωματείου με ανάλογη αρμοδιότητα του δήμου. (Ελ.Συν. Τμ.1 Πράξη 210/2008)

 


5.Ανάθεση εκπροσώπησης αιρετών και υπαλλήλων 

Μη ανακλητέα η 239/2009 Πράξη του I Τμήματος του Ελ.Συν. Μη νόμιμη η καταβολή δικηγορικής αμοιβής για τη δικαστική εκπροσώπηση του Δημάρχου και είκοσι δύο μελών του Δημοτικού Συμβουλίου καθώς δεν εξυπηρετεί τα συμφέροντα του Δήμου, γιατί αφορά ατομική υπόθεση του Δημάρχου και των μελών του Δημοτικού Συμβουλίου για ποινική ευθύνη που αποδίδεται σ' αυτούς και συναρτάται με την προσωπική τους συμπεριφορά κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους, και ως εκ τούτου συνιστούν προσωπικές τους υποθέσεις. (Ελ.Συν. Τμ.1 Πράξη 148/2010) (Όμοιες οι Πράξεις Τμ.1 131/2010239/200983/2009,63/2009, -Μη ανακλητέα με την 195/2009 πράξη του ιδίου Τμήματος, 13/200468/2006 Πράξη Τμ.4, 3436/2003 Πράξη Κλιμακίου Β, 77/2009 Πράξη Τμ.7,)

 
Αμοιβή δικηγόρου για κατάθεση αγωγής, εργαζομένων του δήμου για διεκδίκηση οικογενειακού επιδόματος. Μη νόμιμη, καθόσον δεν προβλέπεται από ρητή διάταξη νόμου, ούτε προκύπτει ότι ανάγεται στη λειτουργική δραστηριότητα του δήμου, αφού αφορά προσωπική υπόθεση των εργαζομένων. (Σχετ. πρ. Β' Κλιμ. 3436/2003). (Ελ. Συν Κλιμάκιο Β Πράξη 37/2005)

 


6.Ανάθεση σε δικηγόρο - ειδικό συνεργάτη του Δήμου

Καταβολή αμοιβής σε δικηγόρο για υπηρεσίες που προσέφερε σε Δήμο, ως πληρεξούσια δικηγόρος αυτού. Δαπάνη νόμιμη, καθόσον η ανωτέρω, η οποία διορίστηκε σε θέση ειδικού συνεργάτη του Δήμου, νόμιμα εξαιρέθηκε από την αναστολή άσκησης του δικηγορικού λειτουργήματος (αρθ. 67 παρ. 11 Ν. 1416/84) με απόφαση του Γενικού Γραμματέα της οικείας Περιφέρειας και στη συνέχεια νόμιμα της ανατέθηκαν και τα καθήκοντα του πληρεξουσίου δικηγόρου του ίδιου Δήμου. (Ελ. Συν. Τμ. 1 Πράξη 294/2006)

 


7.Αρμόδιο όργανο ανάθεσης σε δικηγόρο

 

Καταβολή δικηγορικής αμοιβής σε δικηγόρο για την εκπροσώπηση του Δήμου ενώπιον του Διοικητικού Εφετείου. Μη νόμιμη, καθόσον η παροχή εντολής εκπροσώπησης του Δήμου ΧΧ στο φερόμενο ως δικαιούχο δικηγόρο έγινε με την ΧΧ/19.6.2018 απόφαση του Δημάρχου και όχι με απόφαση έγκρισης της εν λόγω ανάθεσης από τη μόνη αρμόδια, σύμφωνα με το νόμο, να προβεί σε πρόσληψη δικηγόρου, Οικονομική Επιτροπή. Μη νόμιμη η δαπάνη. (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.1 Πράξη 135/2019)


Η αμοιβή της φερόμενης ως δικαιούχου δικηγόρου για την εκπροσώπηση του εναγόμενου Δήμου ενώπιον του Διοικητικού Εφετείου νομίμως καθορίστηκε στο ποσό των 6.039,06 ευρώ, πλέον Φ.Π.Α., καθόσον η αμοιβή αυτή, η οποία είναι προϊόν συμφωνίας που καταρτίστηκε ύστερα από την έγγραφη οικονομική προσφορά της δικηγόρου και την απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου, δεν υπερβαίνει τα εύλογα όρια, δεδομένου ότι, όπως ορθώς έχει υπολογιστεί με βάση την αξία του αντικειμένου της δίκης, είναι σύμφωνη με τις οριζόμενες στον Κώδικα Δικηγόρων ως νόμιμες αμοιβές. Περαιτέρω, λαμβανομένου υπόψη ότι η Οικονομική Επιτροπή ανέθεσε το χειρισμό της συγκεκριμένης υπόθεσης στη φερόμενη ως δικαιούχο δικηγόρο με την αιτιολογία ότι στο Δήμο δεν έχει προσληφθεί δικηγόρος με μηνιαία αντιμισθία, καθώς και το γεγονός ότι η συμφωνηθείσα αμοιβή δεν είναι υψηλότερη της προβλεπόμενης στον Κώδικα Δικηγόρων νόμιμης αμοιβής, το Κλιμάκιο κρίνει ότι δεν ήταν απαραίτητη στην προκειμένη περίπτωση αιτιολογημένη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου για τον καθορισμό του ύψους της αμοιβής. Νόμιμη δαπάνη. (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.1 Πράξη 62/2016)

Για την παροχή πληρεξουσιότητας από Οργανισμό Τοπικής Αυτοδιοίκησης, σε δικηγόρο, για την άσκησης αιτήσεως ανακλήσεως κατά πράξεως του Ελεγκτικού Συνεδρίου, που εκδόθηκε κατά τη διαδικασία του άρθρου 21 παρ. 1 του π.δ/τος 774/1980, απαιτείται απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής σχετικά με την αναγκαιότητα πρόσληψής του και διορισμός του από τον οικείο Δήμαρχο. Επομένως, αίτηση ανακλήσεως που υπογράφεται από δικηγόρο, ο οποίος δεν προσλήφθηκε κατά τον ανωτέρω τρόπο, ως πληρεξούσιος του αιτούντος Δήμου, είναι απορριπτέα ως απαράδεκτη. (Ελ. Συν. Τμ. 7 Πράξη 144/2012)

Μη νόμιμη η καταβολή αμοιβής σε δικηγόρο για έλεγχο τίτλων ιδιοκτησίας ακινήτων καθώς τόσο η απόφαση του Δημάρχου περί αναθέσεως της εντολής όσο και η απόφαση της αρμόδιας Δημαρχιακής Επιτροπής, με την οποία αυτή εγκρίθηκε στερούνται αιτιολογίας αφού δεν αναφέρουν τον άμεσο και προφανή κίνδυνο ή την επαπειλούμενη ζημία των συμφερόντων του Δήμου, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 86 παρ.2 του ν.3463/2006, που επέβαλαν την άμεση ανάθεση της εντολής με απόφαση του Δημάρχου για την προστασία των συμφερόντων του Δήμου. (Ελ. Συν. Τμ. 1 Πράξη 87/2011)

Μη νόμιμη η καταβολή αμοιβής από Δήμο σε δικηγόρο για το χειρισμό νομικών υποθέσεων του Δήμου καθώς η ανάθεση στη δικηγόρο της διεκπεραίωσης της εν λόγω υπόθεσης έγινε προφορικάχωρίς να εκδοθεί σχετική έγγραφη απόφαση του Δημάρχου, η δε προσκομισθείσα απόφαση της Δημαρχιακής Επιτροπής, με την οποία της δόθηκε η σχετική εντολή, εκδόθηκε μετά την κατάθεση της αίτησης αναστολής της υπόθεσης ενώπιον του Διοικητικού Πρωτοδικείου. (Ελ.Συν. Τμ.1 Πράξη 153/2010)

Μη νόμιμη καταβολή αμοιβής σε δικηγόρο για εξώδικες και δικαστικές υπηρεσίες, κατά το μέρος που παρασχέθηκαν κατόπιν «πρόσκλησης» (εντολής) του Δημάρχου, χωρίς να του έχει δοθεί σχετική εντολή με απόφαση της Δ.Ε.. (Ελ.Συν.Τμ.1 Πράξη 162/2009)

 

Μη νόμιμη η καταβολή αμοιβής σε δικηγόρο για τη διεκπεραίωση νομικών υποθέσεων που αφορούν στο Δήμο, μέλη του Δ.Σ. και υπάλληλο του Δήμου, βάσει πίνακα δικαστικών και εξώδικων ενεργειών κατά το μέρος που παρασχέθηκαν εξωδικαστικές νομικές υπηρεσίες προς το Δήμο, (έρευνα στο Υποθηκοφυλακείο), χωρίς προηγουμένως να έχει εγκριθεί με απόφαση της αρμόδιας Δ.Ε. το ακριβές αντικείμενο της ανατεθείσας εντολής. (Ελ.Συν. Τμ.1 Πράξη 83/2009) (Όμοιες οι Ελ. Συν Τμ. 1 Πράξεις 144/2011, 126/2005) 
 


8.Διαδικασία ανάθεσης

Καταβολή αμοιβής για την παροχή δικηγορικών υπηρεσιών. Τα στοιχεία συμβάσεων παροχής υπηρεσιών νομικής εκπροσώπησης πελάτη από δικηγόρο, κατά την έννοια του άρθρου 2 του π.δ. 258/1987, σε δικαστικές διαδικασίες ενώπιον δικαστηρίων, δεν καταχωρίζονται στο ΚΗΜΔΗΣ. Περαιτέρω, επί της αξίας των συμβάσεων αυτών δεν επιβάλλεται κράτηση υπέρ της Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ.  (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.1 Πράξη 83/2019)

 

Για την ανάθεση από την Οικονομική Επιτροπή Δήμου σε δικηγόρο του εξώδικου ή δικαστικού χειρισμού συγκεκριμένων υποθέσεων δεν απαιτείται, σε κάθε περίπτωση, η διενέργεια διαγωνισμού. Περαιτέρω, η διενέργεια διαγωνισμού για την ανάθεση των εν λόγω συμβάσεων δεν επιβάλλεται ούτε με βάση τις διατάξεις του εθνικού δικαίου, δεδομένου ότι στη διάταξη του άρθρου 72 παρ. 1 περ. ιε΄ του ν. 3852/2010, η οποία εισάγει αυτοτελή και αποκλειστική ρύθμιση ως προς την αρμοδιότητα, τις προϋποθέσεις και τον τρόπο ανάθεσης των ανωτέρω νομικών υπηρεσιών από Δήμο, δεν γίνεται οποιαδήποτε αναφορά στην υποχρέωση διενέργειας διαγωνισμού. Εξάλλου, η ανάθεση των εν λόγω νομικών υπηρεσιών δεν εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής των διατάξεων των παρ. 9 και 10 του άρθρου 209 του Κ.Δ.Κ., με τις οποίες καθορίζονται κατά τρόπο περιοριστικό οι προϋποθέσεις για την προσφυγή είτε στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης είτε σε απευθείας ανάθεση για την ανάθεση συμβάσεων παροχής υπηρεσιών των Δήμων, ενόψει του ειδικότερου ως προς το εν λόγω ζήτημα χαρακτήρα της προαναφερθείσας διάταξης του ν. 3852/2010, λαμβανομένου υπόψη ότι σύμφωνα με τις διατάξεις των παρ. 1 και 3 του άρθρου 281 του Κ.Δ.Κ. η αμοιβή των πληρεξουσίων δικηγόρων των Δήμων δεν προκύπτει με βάση υποβληθείσα σε σχετικώς διενεργηθείσα διαγωνιστική διαδικασία οικονομική προσφορά, αλλά καθορίζεται με τρόπο που προσιδιάζει σε διαδικασία απευθείας ανάθεσης ή διαπραγμάτευσης, δηλαδή είτε, κατά τα ανωτέρω γενόμενα δεκτά, με βάση τις καθοριζόμενες στον Κώδικα Δικηγόρων αμοιβές είτε, σε περίπτωση υπέρβασης αυτών, με αιτιολογημένη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου. Ανακαλεί ουσιαστικά αντίθετη κρίση της Ελ.Συν.Κλιμ.Ζ Πράξη 48/2014. (Ελ. Συν. Τμ. 6 Απόφαση 2307/2014- Μη αναθεωρητέα από τηνΕλ. Συν. Τμ. Μείζονος- Επταμελούς Σύνθεσης Απόφαση 3411/2014

 


9.Κατάρτιση σύμβασης - Προσυμβατικός

 

Μη νόμιμη δαπάνη διότι δεν υφίσταται έγκυρη έγγραφη σύμβαση παροχής νομικών υπηρεσιών, αφού δεν προηγήθηκε αυτής, η έκδοση σχετικής αιτιολογημένης, ως προς το ύψος της δικηγορικής αμοιβής, απόφασης του αποκλειστικώς αρμόδιου ΔΣ, η οποία να συνιστά το προϊόν διαβούλευσης των συμβαλλόμενων μερών. Επισημαίνεται ότι η πρόβλεψη του Κώδικα Δικηγόρων ότι στην περίπτωση που δεν προκύπτει η ύπαρξη έγκυρης έγγραφης συμφωνίας περί αμοιβής για την παροχή δικηγορικών υπηρεσιών, ισχύουν οι οριζόμενες νόμιμες αμοιβές, έχει την έννοια ότι οι οριζόμενες νόμιμες αμοιβές ισχύουν όταν η αμοιβή για την παροχή δικηγορικών υπηρεσιών έχει εγκριθεί από το διοικητικό όργανο, αλλά η σχετική απόφαση και η σε εκτέλεση αυτής συμφωνία είναι νομικώς πλημμελής για άλλον λόγο και όχι στην περίπτωση που το στάδιο της διαπραγμάτευσης της αμοιβής απέβη ατελέσφορο, δηλαδή δεν προέκυψε συμφωνία των αντισυμβαλλόμενων ως προς το ουσιώδες στοιχείο της αμοιβής με την τήρηση της προσήκουσας διοικητικής διαδικασίας. (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 1 Πράξη 90/2018)(Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.1 Πράξη 84/2019)

 

 Μη νόμιμη δαπάνη διότι δεν υφίσταται έγκυρη έγγραφη σύμβαση παροχής νομικών υπηρεσιών, αφού δεν προηγήθηκε αυτής η έκδοση σχετικής αιτιολογημένης ως προς το ύψος της δικηγορικής αμοιβής απόφασης του αποκλειστικώς αρμόδιου Δημοτικού Συμβουλίου, ληφθείσας με απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων μελών του.(άρθρο 281 ν. 3463/2006, ν. 4194/2013) Η πρόβλεψη του Κώδικα Δικηγόρων ότι όταν δεν προκύπτει η ύπαρξη έγκυρης έγγραφης συμφωνίας περί αμοιβής για την παροχή δικηγορικών υπηρεσιών, ισχύουν οι οριζόμενες νόμιμες αμοιβές, έχει την έννοια ότι οι οριζόμενες νόμιμες αμοιβές ισχύουν όταν η αμοιβή για την παροχή δικηγορικών υπηρεσιών έχει εγκριθεί από το διοικητικό όργανο, αλλά η σχετική απόφαση και η σε εκτέλεση αυτής συμφωνία είναι νομικώς πλημμελής για άλλον λόγο και όχι στην περίπτωση που το στάδιο της διαπραγμάτευσης της αμοιβής απέβη ατελέσφορο. (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 1 Πράξη 255/2017)

 

Για συμβάσεις ανάθεσης νομικών υπηρεσιών, που συνάπτονται από δημόσια νομικά πρόσωπα, ο έγγραφος τύπος αποτελεί συστατική του κύρους των σχετικών συμβάσεων προϋπόθεση, ο οποίος, εάν δεν τηρηθεί, η σύμβαση είναι άκυρη. Μόνο δε στην περίπτωση κατά την οποία εκτελείται σύμβαση για την οποία προηγήθηκε χωριστή έγγραφη πρόταση ενώπιον του αρμοδίου διοικητικού οργάνου, χωρίς όμως να επακολουθήσει και έγγραφη αποδοχή του αντισυμβαλλομένου του ν.π.δ.δ., αίρεται η ακυρότητα της ελλείψεως του εγγράφου τύπου, υπό την αναγκαία, όμως προϋπόθεση ότι στην έγγραφη αυτή πρόταση συμπεριλαμβάνεται η αιτηθείσα από τον δικηγόρο αμοιβή. (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.1 Πράξη 266/2014- Μη ανακλητέα με την Ελ.Συν.Τμ.1 Πράξη 22/2015)

 

Οι συμβάσεις των νομικών προσώπων των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης που αφορούν σε ανάθεση εντολής δικαστικής ή εξώδικης εκπροσώπησής τους, η οποία εμπίπτει στην κατηγορία της παροχής νομικών υπηρεσιών, υπόκεινται σε προληπτικό έλεγχο νομιμότηταςεκ μέρους του Ελεγκτικού Συνεδρίου εφόσον το προϋπολογιζόμενο οικονομικό αντικείμενό τους υπερβαίνει τα προβλεπόμενα όρια. Ο έλεγχος αφορά αφενός στη νομιμότητα της, έστω και μη διαγωνιστικής, διαδικασίας για την ανάθεση της εντολής και αφετέρου στη συμφωνία για το ύψος της αμοιβής, η οποία και κατά το πριν την ισχύ του ν.3919/2011 καθεστώς μπορούσε να υπερβαίνει τα κατώτατα όρια. (Ελ. Συν. Τμ. 1 Πράξη 108/2012 - Μη ανακλητέα με την Ελ. Συν. Τμ. 1 Πράξη 194/2012, αντίθετη η Ελ.Συν. Κλιμ. Ζ Πράξη 254/2011)
 


10.Ανάθεση σε περισσότερους του ενός δικηγόρους

 

Από καμία διάταξη νόμου δεν παρέχεται η δυνατότητα στους Δήμους να αναθέτουν ταυτόχρονα την ίδια υπόθεση σε περισσότερουςδικηγόρους. Αλλά ούτε ως λειτουργική θα μπορούσε να χαρακτηριστεί η δαπάνη αυτή, καθόσον η απόφαση της Οικονομικής Επιτροπήςτου Δήμου δεν διαλαμβάνει πλήρη και ειδική αιτιολογία, με την οποία να καταδεικνύεται η αναγκαιότητα χειρισμού της υπόθεσης από περισσότερους από έναν δικηγόρους, διότι πρόκειται για ιδιαίτερης σοβαρότητας, ειδικής φύσης και δυσκολίας υπόθεση, με εξαιρετική σημασία για τα συμφέροντα του Δήμου, στο πλαίσιο της οποίας θα πρέπει να αντιμετωπιστούν συγκεκριμένα περίπλοκα νομικά ζητήματα, τα οποία απαιτούν εξειδικευμένες γνώσεις που επιβάλλουν την εκπροσώπηση του Δήμου από περισσότερους από έναν δικηγόρους. Εξάλλου, η άλλη δικηγόρος, για την οποία προβλέφθηκε ξεχωριστά η καταβολή αμοιβής από το Δήμο, είχε ήδη εκπροσωπήσει τον τελευταίο ενώπιον του Τριμελούς Εφετείου, το οποίο εξέδωσε την αναιρεσιβαλλόμενη δικαστική απόφαση, οπότε η συγκεκριμένη δικηγόρος είχε ήδη χειριστεί και αντιμετωπίσει επιτυχώς το κρίσιμο νομικό ζήτημα της εφαρμογής του άρθρου 1 του ν.δ. 690/1948, το οποίο αποτελεί και τον πυρήνα της δικαστικής διαμάχης στην εξεταζόμενη περίπτωση και, κατά συνέπεια, δεν μπορεί να γίνει λόγος πλέον για αντιμετώπιση δυσεπίλυτου και πρωτότυπου νομικού ζητήματος, ειδικής φύσης. (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 1 Πράξη 52/2017)

 

Καταβολή αμοιβής σε τρεις δικηγόρους για το χειρισμό δικαστικής υπόθεσης του Δήμου. Δεν δικαιολογείται από το αντικείμενο της κατ' έφεσης δίκης η ανάθεση, και δη διαδοχική, της από κοινού εκπροσώπησης του Δήμου ενώπιον του Εφετείου σε περισσότερους του ενός δικηγόρους, λαμβανομένου υπόψη ότι η έκδοση της πρωτόδικης απόφασης σε βάρος του Δήμου εκδόθηκε κατόπιν ομολογίας της πληρεξουσίας δικηγόρου του. Περαιτέρω, μη νομίμως εντέλλεται η καταβολή της αμοιβής του πρώτου ως άνω δικηγόρου, καθόσον, από το περιεχόμενο της ανατεθείσας σε αυτόν εντολής προκύπτει ότι η καταβολή της αμοιβής του συναρτάται από την προηγούμενη οριστική επίλυση της διαφοράς ενώπιον του Εφετείου. Μη νόμιμη η δαπάνη. (Ελ. Συν. Τμ. 1 Πράξη 251/2011)

Η ανάθεση εντολής για το δικαστικό χειρισμό της ίδιας υπόθεσης σε περισσότερους του ενός δικηγόρους και η καταβολή χωριστής αμοιβής σε κάθε ένα από αυτούς είναι δυνατή και επιτρεπτή, όταν η συμπαράσταση περισσότερων του ενός δικηγόρων επιβάλλεται από τη φύση, τη σοβαρότητα και τη δυσκολία της υπόθεσης, όπως είναι η απαίτηση ιδιαίτερα μεγάλης αποζημίωσης, και επαπειλείται αντίστοιχη ζημία σε βάρος του νομικού προσώπου. Μη νόμιμη δαπάνη. (Ελ.Συν. Τμ.1 Πράξη 196/2010)

 

Νόμιμη η ανάθεση εκπροσώπησης Δήμου σε δύο δικηγόρους, καθόσον ο ένας θα νομιμοποιούσε την παράσταση του δεύτερου, μη διατελούντος στο Δικαστήριο που εκκρεμούσε η επίμαχη αγωγή, λαμβανομένων υπόψη των νομικών ιδιαιτεροτήτων της υπόθεσης και της σπουδαιότητάς της για τα συμφέροντα του Δήμου. Νόμιμα υπολογίζεται η αμοιβή τους, ως ποσοστό επί της πραγματικής αξίας του αντικειμένου της αγωγής (άρθρο 100 παρ.2 του Κώδικα περί Δικηγόρων), εφόσον το αντικείμενο της δίκης είναι αποτιμητό σε χρήμα. (Ελ.Συν. Τμ.1 Πράξη 227/2009)

 

Καταβολή αμοιβής σε δύο (2) δικηγόρους για την παράσταση ενώπιον του Τριμελούς Διοικητικού Εφετείου, για την ίδια υπόθεση Δήμου. Νομίμως η Δημαρχιακή Επιτροπή ανέθεσε σε δύο δικηγόρους την υπεράσπιση των συμφερόντων του Δήμου στην ως άνω υπόθεση, ενόψει της ιδιαιτερότητας της υπόθεσης και της μείζονος σπουδαιότητάς της, ενώ η καταβληθείσα αμοιβή σε αυτούς είναι η ελάχιστη (197 ευρώ), προβλεπόμενη στην Κ.Υ.Α 1085081/1473/Α0012/2003 (ΦΕΚ 1960 Β΄). (Ελ.Συν. Τμ.1 Πράξη 77/2008)

Καταβολή αμοιβής σε δύο δικηγόρους για εκπροσώπηση Δήμου ενώπιον του Εφετείου σε αστική υπόθεση διεκδίκησης ακινήτου. Μη νόμιμη, αφού από καμιά διάταξη νόμου δεν παρέχεται η δυνατότητα στους Δήμους να αναθέτουν ταυτόχρονα την ίδια υπόθεση σε περισσότερουςδικηγόρους. Περαιτέρω, μη νόμιμη η καταβολή αμοιβής σε δικηγόρο για παράσταση και σύνταξη προτάσεων ενώπιον του Αρείου Πάγου, καθόσον η συζήτηση της σχετικής αιτήσεως αναιρέσεως κατά την ορισθείσα δικάσιμο, κηρύχθηκε απαράδεκτη λόγω έλλειψης νομιμοποίησης του ανωτέρω δικηγόρου. (Ελ. Συν Τμ. 1 Πράξη 123/2007)

Δαπάνη αμοιβής δεύτερου δικηγόρου για την παροχή νομικών υπηρεσιών για την ίδια υπόθεση. Μη νόμιμη, καθόσον επρόκειτο νια άσκηση συνήθους αγωγής αποζημίωσης. Συγγνωστή πλάνη ενόψει του ιδιαίτερα υψηλού αιτούμενου ποσού αποζημίωσης (559.600 ευρώ) με συνέπεια να θεωρηθεί από το Δήμο ότι η υπό θέση απαιτούσε εξειδικευμένο χειρισμό. Εξάλλου η αμοιβή του δεύτερου δικηγόρου δεν υπερβαίνει το εύλογο όριο χαρακτηρισμού της δαπάνης ως λειτουργικής. (Ελ.Συν. Τμ.1 Πράξη 215/2006)

 


ΙΙ. Αμοιβή δικηγόρου


1.Αμοιβή που υπερβαίνει τις ελάχιστες/νόμιμες αμοιβές

 

Η ανάθεση από Δήμο σε ιδιώτη δικηγόρο του δικαστικού ή εξώδικου χειρισμού υπόθεσής του είναι νόμιμη, μετά από απόφαση της οικείας Οικονομικής Επιτροπή, εφόσον δεν έχει προσληφθεί δικηγόρος με μηνιαία αντιμισθία ή αυτός που έχει προσληφθεί δεν έχει δικαίωμα να παρίσταται σε ανώτατα δικαστήρια ή πρόκειται για υποθέσεις που έχουν ιδιαίτερη σημασία ή σπουδαιότητα για τα συμφέροντα του Δήμου και απαιτούν εξειδικευμένη γνώση ή εμπειρία, ώστε να διασφαλιστεί η αποτελεσματική προστασία των συμφερόντων του. Στις περιπτώσεις αυτές, καταβάλλεται, κατόπιν έγγραφης συμφωνίας με τον εντολοδόχο δικηγόρο, αμοιβή που καθορίζεται ως προς το ύψος της, με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, πλήρως αιτιολογημένη, ώστε να καθίσταται εφικτός ο έλεγχος της τήρησης των άκρων ορίων της διακριτικής ευχέρειας ως προς το αναγκαίο μέτρο της δαπάνης, επιτρεπόμενης και, μετά την κατάργηση, με τις ανωτέρω διατάξεις, των κατώτατων ορίων δικηγορικών αμοιβών, της παρέκκλισης από τις αμοιβές που προβλέπονται από τον Κώδικα Δικηγόρων. (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.1 Πράξη 239/2019)

 

Η καταβολή από δήμο σε δικηγόρο υψηλότερης των ως άνω αναφερομένων ελαχίστων ορίων ή της δικαστικώς καθορισθείσας αμοιβής, ελλείψει ειδικότερης προηγούμενης συμφωνίας, είναι μη νόμιμη, αποτελεί έλλειμμα της οικείας διαχείρισης και καταλογίζεται στους υπολόγους και τους ανοικείως λαβόντες. (Ελ.Συν. Ολομέλεια Απόφαση 172/2019)


Ο προσδιορισμός της αμοιβής του δικηγόρου, κατά παρέκκλιση των νόμιμων αμοιβών που προβλέπονται από τον Κώδικα των Δικηγόρων, έγινε με πλήρως αιτιολογημένη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου. Συγκεκριμένα, το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου, αφού προηγουμένως έκρινε ως υπερβολική την αρχικώς αιτηθείσα, από το δικηγόρο, αμοιβή, συμφώνησε, τελικά, ομόφωνα στον προσδιορισμό της σχετικής αμοιβής. Στην κρίση αυτή κατέληξε το Δημοτικό Συμβούλιο συνεκτιμώντας τη φύση των σχετικών υποθέσεων, ως εξειδικευμένων, για τις οποίες είναι πιθανόν να χρειαστεί ο δικηγόρος και τις υπηρεσίες τεχνικού συμβούλου ειδικού σε πολεοδομικά ζητήματα, καθώς και το γεγονός ότι πρόκειται για διαφορετικές υποθέσεις, οι οποίες παρουσιάζουν μεν ομοιότητες, αλλά δεν είναι πανομοιότυπες. Τέλος, και ενόψει του ότι η ανάθεση σε εξωτερικό δικηγόρο γίνεται ακριβώς λόγω της πολυπλοκότητας των νομικών θεμάτων και της ιδιαίτερης σημασίας τους για τα συμφέροντα του Δήμου και της ευχέρειας του Δήμου να προσλαμβάνει όχι τον οικονομικότερο δικηγόρο, αλλά αυτόν που θα μπορέσει με επιτυχία να προασπίσει τα συμφέροντά του, φροντίζοντας, όμως, ταυτόχρονα, να επιτύχει την ελάχιστη δυνατή οικονομική επιβάρυνσή του, το Κλιμάκιο κρίνει ότι η ως άνω προσδιορισθείσα αμοιβή, η οποία προέκυψε μετά από μείωση της αιτούμενης, από το δικηγόρο, αμοιβής ως αποτέλεσμα της προσπάθειας του Δήμου α) να εξασφαλίσει την εκπροσώπηση των συμφερόντων του από το συγκεκριμένο Δικηγόρο, λόγω των εξειδικευμένων γνώσεων και της εμπειρίας του σε σχετικά θέματα, και β) να επιτύχει τη μικρότερη δυνατή επιβάρυνση των οικονομικών του σε σχέση με την επιλογή του συγκεκριμένου προσώπου, δεν υπερβαίνει το αναγκαίο μέτρο και ως εκ τούτου είναι νόμιμη. (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.1 Πράξη 157/2016)

Εύλογο το ύψος της συμφωνηθείσας αμοιβής σε ποσοστό 12% επί της επιδικασθείσας αποζημίωσης για υπόθεση του δήμου ως δικαιούχου του δικαιώματος χορτονομής επί απαλλοτριωθεισών εκτάσεων καθώς:
α) για την καταβολή της αποζημίωσης απαιτήθηκε σειρά δικών που αφορούσε στην άσκηση και παράσταση επί των αγωγών για την αναγνώριση του Δήμου ως δικαιούχου του δικαιώματος χορτονομής επί των απαλλοτριωθεισών εκτάσεων, στην άσκηση και παράσταση επί της αίτησης καθορισμού οριστικής τιμής μονάδος, στην άσκηση και παράσταση επί της συζήτησης της καταψηφιστικής αγωγής για την καταβολή της αποζημίωσης και στην άσκηση και παράσταση επί της συζήτησης της έφεσης κατά της εκδοθείσας αποφάσεως επί της καταψηφιστικής αγωγής,
β) η σύνταξη των ως άνω εκτενών δικογράφων απαιτούσε ειδικές και εξειδικευμένες γνώσεις, διότι αφορούσε αναγνώριση ενός εθιμικού δικαιώματος, αυτού της χορτονομής ενώ επρόκειτο για πολλές επιμέρους ιδιοκτησίες του σχετικού κτηματολογικού διαγράμματος, για τις οποίες, όπως αναφέρει ο Δήμαρχος στο απαντητικό έγγραφό του, δεν υπήρχαν ξεκάθαροι κτητικοί τίτλοι, προέβαλαν δε σχετικό δικαίωμα αναγνώρισης επ' αυτών και άλλοι ιδιοκτήτες,
γ) για τις περιπτώσεις της εργολαβίας δίκης ο ίδιος ο νόμος έχει αναγνωρίσει  ως δίκαιο και εύλογο ένα ποσοστό αμοιβής μέχρι 20% επί του αντικειμένου της διαφοράς, ενώ η συμφωνηθείσα υπολείπεται της ως άνω μέγιστης αμοιβής σε ποσοστό 8% (βλ. σχετ. και την 283/2009 απόφαση του Εφετείου Ιωαννίνων) και
δ) για την ολοκλήρωση των ως άνω δικών και την είσπραξη της σχετικής αποζημίωσης είναι εκ των προτέρων γνωστό ότι θα παρέλθει μεγάλο χρονικό διάστημα, κατά το οποίο ο πληρεξούσιος δικηγόρος είναι υποχρεωμένος να προβαίνει σε όλες τις σχετικές δαπάνες χωρίς να δικαιούται οποιασδήποτε αμοιβής ή αποζημίωσης. Νόμιμη δαπάνη. (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.1 Πράξη 140/2016)

Για να είναι νόμιμος ο καθορισμός της δικηγορικής αμοιβής πρέπει να έχει προηγηθεί πράξη του αρμοδίου οργάνου του Δήμου, με την οποία να διαπιστώνεται το εύλογο ύψος της δικηγορικής αμοιβής, με αιτιολογημένη κρίση, σε συνάρτηση με τις ιδιαιτερότητες κάθε υπόθεσης ξεχωριστά και ύστερα από συνεκτίμηση των ειδικών περιστάσεων της συγκεκριμένης υπόθεσης. [Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.1 Πράξη 2/2016 (ανακλήθηκε με την Ελ. Συν. Τμ. 1 Πράξη 29/2016)]

Υπό την εκδοχή ότι ο χειρισμός της συγκεκριμένης υπόθεσης απαιτούσε εξειδικευμένες γνώσεις, ο καθορισμός της υπό κρίση αμοιβής στο ποσό των 10.000,00 ευρώ, αντίκειται στις αρχές της δημοσιονομικής νομιμότητας. Και τούτο, διότι λαμβανομένου υπόψη του ότι οι καθοριζόμενες με βάση τα άρθρα 63 επ. και το Παράρτημα I του Κώδικα Δικηγόρων αμοιβές καθιερώθηκαν όλως προσφάτως και θεωρούνται κατά νόμο εύλογες, ενόψει και της δυσμενούς οικονομικής συγκυρίας, το Κλιμάκιο κρίνει ότι μη νομίμως το ύψος της αμοιβής της ανωτέρω δικηγορικής εταιρείας καθορίστηκε καθ' υπέρβαση του προσήκοντος μέτρου, κατά τον βασίμως προβαλλόμενο λόγο διαφωνίας, δεδομένου ότι η συνολική συμφωνηθείσα αμοιβή (10.000,00 ευρώ) έχει καθορισθεί σε ποσό υπερδεκαπλάσιο της υπολογιζόμενης με βάση τις διατάξεις του ν. 4194/2013 - Παράρτημα Ι αμοιβής. (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.1 Πράξη 334/2015)

Η απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου για τον προσδιορισμό της αμοιβής του φερόμενου ως δικαιούχου είναι μη νόμιμη ως προς τις υποθέσεις 1 και 4, λαμβανομένης υπόψη και της τρέχουσας οικονομικής κατάστασης, καθώς οι υποθέσεις αυτές δεν παρουσιάζουν δυσχερή νομικά ζητήματα, ούτε απαιτούν εξειδικευμένες νομικές γνώσεις (μη εξόφληση τιμήματος πώλησης, αίτηση αναστολής εκτέλεσης κατά κατασχετήριας έκθεσης), ενώ η καθορισθείσα αμοιβή υπερβαίνει κατά πολύ την νόμιμη αμοιβή που ορίζεται από τον Κώδικα Δικηγόρων σε περίπτωση έλλειψης συμφωνίας. Αντιθέτως, η απόφαση δεν υπερβαίνει το προσήκον μέτρο ως προς τις λοιπές υποθέσεις, λαμβανομένου υπόψη του αντικειμένου τους και του γεγονότος ότι η καθορισθείσα αμοιβή είναι σημαντικά μικρότερη από τη νόμιμη αμοιβή που ορίζεται από τον Κώδικα Δικηγόρων. Μη νόμιμη δαπάνη. (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.1 Πράξη 315/2014)

Η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη νόμιμη, καθόσον κατά τον κρίσιμο χρόνο ανάθεσης της παροχής των ως άνω νομικών υπηρεσιών, δεν υπήρχε επαρκής εγγεγραμμένη πίστωση στον προϋπολογισμό του νομικού προσώπου, η δε αναμόρφωση του προϋπολογισμού αυτού με αύξηση του Κ.Α.Ε. στο σκέλος των Εξόδων έλαβε χώρα σε μεταγενέστερο της ανάθεσης χρόνο. Περαιτέρω, η υπό κρίση δαπάνη είναι μη κανονική, καθόσον η απόφαση ανάληψης της υποχρέωσης εκδόθηκε, ομοίως, σε χρόνο μεταγενέστερο της πραγματοποίησης της πρώτης. Αυτά δε, ανεξαρτήτως του γεγονότος ότι από τα στοιχεία του φακέλου δεν αποδεικνύεται ότι τα όργανα του ν.π.δ.δ., πριν καταλήξουν σε συμφωνία με τη φερόμενη ως δικαιούχο, προέβησαν, ενόψει της αρχής της οικονομικότητας ως μερικότερης εκδήλωσης της γενικής αρχής της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης, η οποία διέπει τη διαχείριση των δημόσιων οικονομικών και επιβάλλει την εκπλήρωση των σκοπών, μεταξύ άλλων, των ν.π.δ.δ. των Ο.Τ.Α. με την κατά το δυνατόν ελάχιστη επιβάρυνση του προϋπολογισμού τους, σε διαπραγμάτευση με τη συγκεκριμένη ή, ακόμη, άλλους δικηγόρους, προκειμένου η αμοιβή για την παροχή νομικών υπηρεσιών προς το νομικό πρόσωπο του Δήμου να μην υπερβαίνει τα εύλογα όρια, ενόψει των δικαστικών ενεργειών που επρόκειτο να διενεργηθούν, των εξειδικευμένων νομικών γνώσεων ή της εμπειρίας που τυχόν απαιτείτο, των πρωτότυπων νομικών ζητημάτων που τυχόν ανέκυπταν, της πολυπλοκότητας του πραγματικού της οικείας υπόθεσης, του δυσεπίλυτου χαρακτήρα ή της σπουδαιότητας αυτής για τα συμφέροντά του. Μη νόμιμη δαπάνη. (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.1 Πράξη 258/2014)

Το Δημοτικό Συμβούλιο, με την απόφασή του, καθόρισε το ύψος της αμοιβής της δικηγορικής εταιρείας καθ' υπέρβαση του προσήκοντος μέτρου και των ευλόγων για την προκείμενη περίπτωση ορίων. Και τούτο διότι, παρόλο που κατά το άρθρο 281 του Κ.Δ.Κ, η αμοιβή του δικηγόρου στον οποίο ανατίθεται κατ' εξαίρεση ο χειρισμός υποθέσεων που έχουν ιδιαίτερη σημασία και απαιτούν εξειδικευμένη νομική γνώση και εμπειρία καθορίζεται κατά παρέκκλιση των νόμιμων αμοιβών που προβλέπονται από τον Κώδικα Δικηγόρων, οι νόμιμες αυτές αμοιβές του Κώδικα, που καθιερώθηκαν όλως προσφάτως και με δεδομένη την δυσμενή οικονομική συγκυρία των τελευταίων ετών, θεωρούνται κατά νόμο εύλογες και απαιτείται να λαμβάνονται υπόψη από τους δημόσιους φορείς για τον υπολογισμό του προσήκοντος μέτρου της ειδικής αμοιβής που συμφωνούν να καταβάλουν. Στην προκειμένη περίπτωση η αμοιβή της δικηγορικής εταιρείας με βάση τη αξία του αντικειμένου της δίκης, υπολογιζόμενη σύμφωνα με το άρθρο 63 του Κώδικα Δικηγόρων που εφαρμόζεται αναλόγως στην υπό κρίση διοικητική διαφορά ουσίας, θα ανερχόταν σε 31.834,24 ευρώ. Ως εκ τούτου, ακόμη και αν στο ανωτέρω ποσό συμπεριληφθούν τα έξοδα και λοιπές δαπάνες της δίκης, ο καθορισμός της αμοιβής της δικηγορικής εταιρείας σε ποσό υπερδεκαπλάσιο της αμοιβής αυτής, σε κάθε περίπτωση υπερβαίνει το προσήκον μέτρο και, κατά τούτο, δεν είναι νόμιμος. Κωλύεται η υπογραφή της σύμβασης. (Ελ. Συν. Κλιμ. Ζ Πράξη 48/2014)

Ο καθορισμός της αμοιβής δικηγόρου, στον οποίο ανατίθεται ο χειρισμός δικαστικής υπόθεσης του δήμου, γίνεται με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου, που πρέπει να προηγείται της εκτέλεσης της εντολής. Η έκδοση της απόφασης του δημοτικού συμβουλίου είναι απαραίτητη προϋπόθεση για τη νόμιμη σύναψη της, κατά το άρθρο 5 παρ. 6 του ν. 3919/2011, «έγκυρης έγγραφης συμφωνίας περί αμοιβής», σε περίπτωση δε που δεν υπάρχει απόφαση του δημοτικού συμβουλίου, εφαρμόζονται οι προβλεπόμενες από τον ν. 3919/2011 «νόμιμες αμοιβές». Ως εκ τούτου, η εντελλόμενη δαπάνη δεν υπερβαίνει το ποσό της νόμιμης αμοιβής για την παράσταση κατά τη συζήτηση της επίμαχης αγωγής (102 ευρώ) και την κατάθεση προτάσεων εναγομένου, λαμβάνοντας, επίσης, υπόψη ότι, από την έναρξη ισχύος του ν. 3919/2011, καταργήθηκαν οι διατάξεις αναγκαστικού δικαίου περί ελάχιστων αμοιβών, καθώς και ότι ο ανωτέρω δικηγόρος, στο πλαίσιο της συμβατικής ελευθερίας που καθιερώνει ο νόμος αυτός, μείωσε το αιτούμενο ποσό της αμοιβής του. Από τα δικαιολογητικά που συνοδεύουν το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα και ιδίως το φωτοαντίγραφο των προσκομισθεισών προτάσεων και το πινάκιο της συζήτησης της υπόθεσης, δεν προκύπτει αν ο δικηγόρος πράγματι κατέθεσε προτάσεις κατά τη συζήτηση της 5.4.2013. Συνεπώς, η εντελλόμενη δαπάνη, κατά το μέρος που υπερβαίνει την αμοιβή για την παράσταση του δικηγόρου στην ανωτέρω συζήτηση (102 ευρώ), πλέον του αναλογούντος Φ.Π.Α., είναι μη νόμιμη. Μη νόμιμη δαπάνη. (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 1 Πράξη 250/2013)

Αν ο Κώδικας περί Δικηγόρων δεν προβλέπει για μία συγκεκριμένη νομική υπηρεσία ποσοστιαίο υπολογισμό της αμοιβής του δικηγόρου, τότε η εν λόγω αμοιβή καθορίζεται κατά τα οριζόμενα στην ανωτέρω Κ.Υ.Α. (βλ. πράξη Ι Τμ. Ελ. Συν. 101/2010). α) Εφόσον στις σχετικές αποφάσεις της Κοινότητας ΧΧΧ με τις οποίες ορίστηκε ο φερόμενος ως δικαιούχος ως πληρεξούσιος δικηγόρος δεν προβλέφθηκε η αμοιβή του, η σχετική δαπάνη για μελέτη των φακέλων, σύνταξη εγγράφων, μεταβάσεις στα δικαστήρια της Νάξου και της Σύρου κ.λπ. θα έπρεπε να αναχθεί σε ώρες και να υπολογιστεί σύμφωνα με τον Κώδικα Δικηγόρων και την 1117864/2297/Α0012/24.12.2007 Κ.Υ.Α., με την οποία προσδιορίζονται οι ελάχιστες αμοιβές των δικηγόρων, β) για τον προσδιορισμό των οδοιπορικών εξόδων του ανωτέρω δικηγόρου, θα έπρεπε να προσκομιστούν τα απαραίτητα παραστατικά (εισιτήρια, τιμολόγια ξενοδοχείων). Μη νόμιμη η δαπάνη. (Ελ. Συν. Τμ. 1 Πράξη 132/2012)

Αρμόδιο όργανο να αποφασίζει για την καταβολή υψηλότερης της ελάχιστης νόμιμης αμοιβής είναι το Δημοτικό Συμβούλιο και όχι η Δημαρχιακή Επιτροπή. (Ελ. Συν. Τμ. 1 Πράξη 236/2011)

Μη νόμιμη η καταβολή αμοιβής σε δικηγόρο, για τις υπηρεσίες που παρείχε, κατά το μέρος που υπερβαίνει την ελάχιστη νόμιμη αμοιβή. 
Η απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, με την οποία καθορίστηκε ειδική αμοιβή υψηλότερη της ελάχιστης νόμιμηςδεν παράγει έννομες συνέπειες, δεδομένου ότι είναι μεταγενέστερη της εκτέλεσης της εντολής, δεν περιέχει καμία απολύτως αιτιολογία που να δικαιολογεί την καταβολή υψηλότερης αμοιβής και σε κάθε περίπτωση υπερβαίνει τα εύλογα όρια, με βάση τη δυσκολία της υπόθεσης και τις πραγματοποιηθείσες για το χειρισμό της δικαστικές και εξώδικες ενέργειες. (Ελ. Συν. Τμ. 1 Πράξη 236/2011) (Όμοιες οι Πράξεις Τμ. 1 8/2012,163/2010153/2010128/2010101/2010,99/2009, 220/2006, )

Μη νόμιμη η καταβολή σε εντολοδόχο δικηγόρο αμοιβής που υπερβαίνει την οριζόμενη, στην117864/2297/Α0012/7.12.2007 κοινή υπουργική απόφαση, αντίστοιχη ελάχιστη δικηγορική αμοιβή. Νόμιμη η ανάθεση άσκησης αίτησης ανάκλησης της πράξης του Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με απόφαση της Δημαρχιακής Επιτροπής, στη φερόμενη ως δικαιούχο δικηγόρο, καθόσον η άσκηση της αίτησης αυτής, ενόψει του περιεχομένου της προς αντίκρουση του δικανικού συλλογισμού της πράξης του Τμήματος, ανάγεται σε εξειδικευμένες νομικές γνώσεις που δεν διαθέτουν οι υπηρετούντες στο Δήμο υπάλληλοι. (Ελ.Συν. Τμ.1 Πράξη 185/2011)

Μη νόμιμη η καταβολή αμοιβής σε δικηγόρο για κατάθεση δήλωσης παραίτησης, ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου, από δικόγραφο αγωγής κατά το μέρος που υπερβαίνει το ποσό που ορίζεται στην κ.υ.α 1117864/2297/Α0012/7.12.2007 ως ελάχιστη αμοιβή για τη σύνταξη αίτησης μη αναφερόμενης στον Κώδικα περί Δικηγόρων ενώπιον του Ειρηνοδικείου. Μη νόμιμη η καταβολή ποσοστιαίας αμοιβής επί του αντικειμένου της διαφοράς, κατά το μέρος που υπερβαίνει το προβλεπόμενο στην 1117864/2297/Α0012/7.12.2007 κ.υ.α. ποσό ως ελάχιστη αμοιβή για την κατάθεση έφεσης επί εργατικής διαφοράς, δεδομένου ότι ο Κώδικας περί Δικηγόρων δεν προβλέπει ποσοστιαίο υπολογισμό της αμοιβής για την άσκηση έφεσης, ούτε άλλωστε έχει καθοριστεί με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου μεγαλύτερη αμοιβή για τη συγκεκριμένη ενέργεια, κατ' εφαρμογή του άρθρου 281 παρ. 3 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων. (Ελ.Συν. Τμ.1 Πράξη 144/2011)

Μη νόμιμη η καταβολή αμοιβής σε δικηγόρο για νομικές υπηρεσίες που παρείχε σε Ν.Π.Δ.Δ., καθώς για τις υπηρεσίες αυτές (κατάθεση αίτησης, κατάθεση προτάσεων και παράσταση ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου κατά τη διαδικασία εκούσιας δικαιοδοσίας) εκκαθαρίστηκε ποσό που υπερβαίνει την ελάχιστη αμοιβή που ορίζεται στην 1117864/2297/Α0012/7.12.2007 κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Δικαιοσύνης, ενώ δεν υπάρχει έγγραφη απόφαση του Διοικητή του Ν.Π.Δ.Δ. που να καθορίζει υψηλότερη αμοιβή. (Ελ. Συν. Τμ. 1 Πράξη 91/2011)

Μη νόμιμη η καταβολή αμοιβής από το Δήμο σε δικηγόρους για την άσκηση διοικητικής προσφυγής ενώπιον του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων και αίτησης ακύρωσης ενώπιον του Συμβουλίου Επικρατείας κατά απόφασης έγκρισης περιβαλλοντικών όρων του Γενικού Γραμματέα της Περιφέρειας καθώς οι αμοιβές υπερβαίνουν τα ελάχιστα όρια που καθορίζονται με την 1117864/2297/Α0012/7.12.2007 κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Δικαιοσύνης και η απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, με την οποία καθορίστηκε υψηλότερη αμοιβή, είναι μεταγενέστερη της εκτέλεσης της σχετικής εργασίας. Επιπλέον στον πίνακα αμοιβής του δεύτερου δικηγόρου δεν προσδιορίζονται οι ειδικότερες ενέργειες στις οποίες προέβη για τη διεκπεραίωση της ανατεθείσας σ΄ αυτόν εξώδικης υπόθεσης, και ιδίως οι ώρες που απασχολήθηκε για τη σύνταξη και κατάθεση της διοικητικής προσφυγής, με αποτέλεσμα να καθίσταται αόριστος ο τρόπος υπολογισμού της αμοιβής του. (Ελ.Συν. Τμ.1 Πράξη 66/2011)

 

Προληπτικός έλεγχος δαπανών Ο.Τ.Α. Καταβολή δικηγορικής αμοιβής για διεκπεραίωση δικαστικών και εξωδίκων υποθέσεων δήμου. Καθορισμός της αμοιβής του δικηγόρου για τους Δήμους που δεν έχει συσταθεί νομική υπηρεσία. Η αμοιβή για παράσταση στο Διοικητικό Εφετείο και σύνταξη υπομνήματος είναι η κατώτατη νόμιμη για τις υποθέσεις που δεν είναι αποτιμητέες σε χρήμα, εφόσον πρόκειται για υπόθεση τέτοιας φύσεως και δεν έχει προηγηθεί της εκτέλεσης της εντολής απόφαση του δημοτικού συμβουλίου για καταβολή μεγαλύτερης αμοιβής. Δεν δικαιούται αμοιβής για εξωδικαστικές εργασίες, εφόσον επακολούθησε δικαστική ενέργεια, ούτε για την κατάθεση μήνυσης, εφόσον δεν συνόδευσε τον Δήμαρχο κατά την κατάθεση του μηνυτήριου εγγράφου στην Εισαγγελία Πρωτοδικών. (Ελ.Συν. Τμ.1 Πράξη 143/2010) (Όμοια η Ελ. Συν. Τμ. 4 Πράξη 68/2006, και οι Πράξεις Τμ.1167/2009, 8/2012).

Κρίση ότι η απόφαση για την ανάθεση της εντολής και για τον καθορισμό ανώτερης της νομίμου αμοιβής πρέπει να προηγούνταιτης παροχής των σχετικών υπηρεσιών, άλλως δεν δικαιούται της επιπλέον αμοιβής ο δικηγόρος (Ελ.Συν. Τμ.1 Πράξη 196/2010) (Όμοια η Πράξη Τμ.1 235/2006)

Εν μέρει μη νόμιμη καταβολή αμοιβής σε δικηγόρο κατά το μέρος που υπερβαίνει τα ελάχιστα όρια αμοιβών που καθορίζονται με τις κατ' εξουσιοδότηση του άρθρου 7 παρ. 2 του ν.2753/1999 Κ.Υ.Α., διότι αφενός μεν με την απόφαση της Δ.Ε. δεν αιτιολογείται σε τι συνίσταται η ιδιαίτερη σπουδαιότητα και η απαίτηση εξειδικευμένων νομικών γνώσεων ή εμπειρίας για το χειρισμό των εν λόγω υποθέσεων, αφετέρου δε η καταβολή αμοιβής υψηλότερης από εκείνης που καθορίζεται βάσει των Κ.Υ.Α. προϋποθέτει τήρηση της διαδικασίας των άρθρων 103 παρ. 2 περ. ι΄ και 281 παρ. 3 του Κ.Δ.Δ., η οποία δεν μπορεί να υποκατασταθεί από τη σύνταξη και υπογραφή αντίστοιχου ιδιωτικού συμφωνητικού, δηλαδή απόφαση του Δ.Σ. και με αυξημένη πλειοψηφία των 2/3 του συνόλου των μελών του. (Ελ.Συν. Τμ.1 Πράξη 196/2009)

 

Μη νόμιμη καταβολή αμοιβής σε δικηγόρο για εξώδικες και δικαστικές υπηρεσίες, κατά το μέρος που περιλαμβάνεται ποσό που αντιστοιχεί σε έξοδα για δικαστικές υποθέσεις που δεν σχετίζονται με τις αναφερόμενες στον οικείο πίνακα αμοιβών. (Ελ.Συν.Τμ.1 Πράξη 162/2009)

 

Μη νόμιμη η καταβολή αμοιβής σε δικηγόρο για τη διεκπεραίωση νομικών υποθέσεων που αφορούν στο Δήμο, μέλη του Δ.Σ. και υπάλληλο του Δήμου, βάσει πίνακα δικαστικών και εξώδικων ενεργειών κατά το μέρος πού δεν προκύπτει ότι υπάρχει ειδική συμφωνία μεταξύ του δικηγόρου και του Δήμου για την καταβολή αμοιβής υψηλότερης από το ποσό που καθορίζεται ως ελάχιστη αμοιβή στην Κ.Υ.Α.120867/30.12.2005, για την παράσταση ενώπιον Δικαστηρίου, ούτε χρεώνεται στον πίνακα αμοιβών άλλη δικαστική ενέργεια πέραν της ανωτέρω παράστασης. Στην αμοιβή για τη δικαστική ενέργεια ενσωματώνεται και η αξία της νομικής εργασίας προετοιμασίας της υπόθεσης. (Ελ.Συν. Τμ.1 Πράξη 83/2009) (Όμοιες οι Πράξεις Τμ.1 188/2007, 289/2006, 252/2006, 144/2005)

Ειδική έγγραφη συμφωνία για το ύψος της αμοιβής δικηγόρου απαιτείτο μόνον για αμοιβή επί πλέον των οριζομένων στα άρθ. 100 επ. του κώδικα περί δικηγόρων και όχι και για την προβλεπόμενη στον εν λόγω κώδικα αμοιβή. (ΔΕφΚρ 194/2007)

Αμοιβή δικηγόρου για χειρισμό δικαστικής υπόθεσης Δήμου. Νόμιμος ο υπολογισμός της με βάση τον Κώδικα Δικηγόρων καθώς και η καταβολή εξόδων χαρτοσήμανσης και λήψης αντιγράφων. (Ελ. Συν. Τμ. 1 Πράξη 153/2007)

Αμοιβή δικηγόρου για την παροχή νομικών συμβουλών «σε σχέση με τον εντοπισμό των ορίων της Κοινότητας με Δημόσιο Κτήμα». Μη νόμιμη, καθόσον δεν προκύπτει ότι η εν λόγω δικηγόρος παρείχε τις νομικές συμβουλές στο χώρο του εντολέα, ώστε να δικαιούται το διπλάσιο της αμοιβής για την παροχή αυτή, σύμφωνα με την Κ.Υ.Α. 1085081/1473/Α0012/24-9-2003/31-12-2003 (ΦΕΚ Β΄1960/31-12-2003). (Ελ. Συν. Τμ. 1 Πράξη 151/2007)

Αμοιβή δικηγόρου για τη σύνταξη γνωμοδοτήσεων σε υποθέσεις Δήμου. Μη νόμιμη, καθόσον για την παροχή έγγραφης γνωμοδότησης, της οποίας τα ελάχιστα όρια αμοιβής δεν καθορίζονται από την Κ.Υ.Α. 1085081/1473/Α0012/2003, ισχύει το άρθρο 158 του Κώδικα Δικηγόρων, εφόσον με απόφαση του οικείου Δημοτικού Συμβουλίου δεν έχει καθοριστεί μεγαλύτερη αμοιβή. (Ελ. Συν. Τμ. 1 Πράξη 182/2006)

 

Αμοιβή δικηγόρου ανά ώρα για χειρισμό εξωδικαστικών υποθέσεων. Νόμιμη, καθόσον η αμοιβή της έχει βασιστεί στη συμφωνία εντολέα και πληρεξουσίου και χρησιμοποιεί σαν βάση το ποσό της ωριαίας αμοιβής που αναφέρεται στην περίπτωση ΙΙ της 1085081/1473/Α0012/2003 Κ.Υ.Α. (ΦΕΚ 1969 Β΄), εφόσον η αμοιβή της για τις περιπτώσεις που χειρίστηκε δεν προβλέπονται ούτε από τις διατάξεις της ως άνω Κ.Υ.Α., ούτε από τον Κώδικα Δικηγόρων. (Ελ. Συν. Τμ. 1 Πράξη 139/2006)

 

Αμοιβή δικηγόρου για το χειρισμό δικαστικών υποθέσεων Δήμου. Δαπάνη μη νόμιμη, διότι έπρεπε να υπολογιστεί σύμφωνα με τις Κ.Υ.Α. 1314/2000 (ΦΕΚ 1626 Β΄) και 1085081/1473/Α0012/2003 (ΦΕΚ 1960 Β΄), με τις οποίες καθορίστηκαν, κατ' εξουσιοδότηση του άρθρου 7 παρ 2 του Ν.2753/1999, οι νέες ελάχιστες αμοιβές των δικηγόρων και όχι σύμφωνα με τον Κώδικα περί Δικηγόρων (νδ 3026/1954). (Ελ. Συν. Τμ. 1 Πράξη 119/2006)

 

Οι δικηγόροι των δήμων που δεν συνδέονται με σχέση έμμισθης εντολής, ούτε έχει προηγηθεί ειδική συμφωνία για την καταβολή μεγαλύτερων αμοιβών σε αυτούς, δικαιούνται να λάβουν από τους εντολείς τους για τις ενέργειες στις οποίες προέβησαν στα πλαίσια σχετικών δικών, τις αμοιβές που ορίζονται στην 1085081/1473/Α0012/2003 κοινή υπουργική απόφαση (φ. 1960 Β΄) (Ελ. Συν. Τμ. 1 Πράξη 106/2006)

 

Αμοιβή δικηγόρου για χειρισμό δικαστικών υποθέσεων Δήμου. Μη νόμιμη, αφού ο υπολογισμός της αμοιβής αυτής δεν έγινε σύμφωνα με τα ελάχιστα όρια αμοιβών δικηγόρων, όπως αυτά καθορίζονται στην 1085081/1473/Α0012/24-9-2003 Κ.Υ.Α., που έχει εφαρμογή στην προκειμένη περίπτωση. (Ελ Συν. Τμ. 1 Πράξη 41/2006) (Όμοια η Πράξη Τμ.1 144/2005)

Αμοιβή δικηγόρου για χειρισμό δικαστικών υποθέσεων Ν.Π.Δ.δ. πρέπει να καθορίζεται με βάση την Κ.Υ.Α. 108508/1473/Α0012/24-9-2003 (ΦΕΚ 1960Β΄) και όχι με βάση τις διατάξεις του Κώδικα περί Δικηγόρων. Μη νόμιμη. (Ελ. Συν. Τμ. 1 Πράξη 38/2006)

 

Αμοιβή δικηγόρου για την πραγματοποίηση δικαστικών ενεργειών για λογαριασμό δήμουΔεν υπολογίστηκε σύμφωνα με την 1085081/14731/Α 0012/2003 Κ.Υ.Α. (φ. 1960 B'), που εκδόθηκε κατ' εξουσιοδότηση του άρθρου 7 του Ν. 2753/99. Το ειδικό συμφωνητικό δεν ασκεί επιρροή, εφόσον έχει συνταχθεί μετά την ανάθεση της εντολής και την κατάθεση της αγωγής. (Ελ. Συν Τμ. 1 Πράξη 12/2006)

 

Αμοιβή δικηγόρου για παραστάσεις της ενώπιον του Διοικητικού Πρωτοδικείου Πειραιά (σύνταξη και κατάθεση υπομνήματος). Ο υπολογισμόςκαθορίζεται με βάση τα οριζόμενα στην 108508/1473/Α0012/24-9-03/31-12-03 Κ.Υ.Α. Μη νόμιμη. (Ελ. Συν. Τμ. 1 Πράξη 11/2006)

Τα ελάχιστα όρια αμοιβών καθορίζονται από τις εκάστοτε ισχύουσες Κ.Υ.Α. με εξαίρεση τις ενέργειες (κυρίως εξώδικες) που δεν περιλαμβάνονται στις Κ.Υ.Α. και καθορίζονται από τον "Κώδικα περί Δικηγόρων". (Ελ. Συν Τμ. 1 Πράξη 126/2005)

Οι αμοιβές των δικηγόρων, που ενεργούν κατ εντολή, μεταξύ άλλων και δήμων, ρυθμίζονται ως προς τα κατώτατα όριά τους από τις διατάξεις των κάθε φορά εκδιδόμενων, κατ' εξουσιοδότηση του άρθρου7 παρ.2 του Ν.2753/1999, κοινών υπουργικών αποφάσεων, χωρίς να αποκλείεται η, κατόπιν προγενέστερης ειδικής συμφωνίας, καταβολή υψηλότερης αμοιβής. Για όσες περιπτώσεις αμοιβής δεν διαλαμβάνουν οι παραπάνω υπουργικές αποφάσεις εξακολουθούν να ισχύουν οι οικείες διατάξεις του Ν.δ.3026/1954. (Ελ. Συν. Κλιμ. Β Πράξη 1126/2004)

Αμοιβή εντολοδόχου δικηγόρου για χειρισμό δικαστικών και εξώδικων υποθέσεων του δήμου. -Υπολογισμός αυτής. Δεν προβλέπεται για τον αιτούντα την αναβολή της συζήτησης δικηγόρο. (Ελ. Συν Κλιμ. Β Πράξη 671/2004)

Αμοιβή δικηγόρου για σύνταξη επιταγής προς εκτέλεση εκτελεστού τίτλου διαταγής πληρωμής. Δεδικασμένο διαταγής πληρωμής. Προϋποθέσεις δημιουργίας του. Πότε δεν μπορεί να στηρίξει αυτοτελή αιτία μη νομιμότητας εντελλόμενης με Χ.Ε. δαπάνης. (Ελ. Συν Τμ. 4 Πράξη 54/2001)

 


2.Αμοιβή κατώτερη από τις νόμιμες αμοιβές

Α.  Η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι μη κανονική, διότι η σχετική δαπάνη δεν είχε αναληφθεί νομίμως εντός του έτους 2015, οπότε παρασχέθηκαν οι επίμαχες υπηρεσίες, καθόσον δεν είχε εκδοθεί από τον Δήμο η προβλεπόμενη από τις διατάξεις του άρθρου 21 παρ. 1 και 2 του ν.2362/1995, όπως ίσχυε μετά την αντικατάστασή του από το άρθρο 21 του ν.3871/2010, και του π.δ/τος 113/2010 απόφαση ανάληψης υποχρέωσης, η οποία εκδόθηκε το πρώτον στις 27.1.2016.  Β. Περαιτέρω, και αναφορικά με το ύψος της συμφωνηθείσας αμοιβής στο ποσό των έξι χιλιάδων τριακοσίων εβδομήντα δύο ευρώ και ογδόντα έξι λεπτά (6.372,86 €), συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α. 23%, και ενόψει του ότι το εύλογο η μη αυτής κρίνεται με βάση τον χρόνο κατάρτισης της σχετικής εργολαβίας δίκης και των οικονομικών συγκυριών, που ίσχυαν κατά τον χρόνο αυτό, το Κλιμάκιο άγεται στην κρίση ότι ο λόγος διαφωνίας του Επιτρόπου παρίσταται βάσιμος, διότι η δαπάνη αυτή δεν είναι νομίμως εκκαθαρισμένη.  Και τούτο, διότι, εν προκειμένω, δεν υφίσταται έγκυρη έγγραφη σύμβαση παροχής νομικών υπηρεσιών, ύστερα από την έκδοση σχετικής αιτιολογημένης ως προς το ύψος της δικηγορικής αμοιβής απόφασης του αρμοδίου οργάνου, η οποία να συνιστά το προϊόν διαβούλευσης των συμβαλλόμενων μερών. Επισημαίνεται ότι, η πρόβλεψη του Κώδικα Δικηγόρων ότι στην περίπτωση που δεν προκύπτει η ύπαρξη έγκυρης έγγραφης συμφωνίας περί αμοιβής για την παροχή δικηγορικών υπηρεσιών, ισχύουν οι οριζόμενες νόμιμες αμοιβές, έχει την έννοια ότι οι οριζόμενες νόμιμες αμοιβές ισχύουν όταν η αμοιβή για την παροχή δικηγορικών υπηρεσιών έχει εγκριθεί από το διοικητικό όργανο, αλλά η σχετική απόφαση και η σε εκτέλεση αυτής συμφωνία είναι νομικώς πλημμελής για άλλον λόγο και όχι στην περίπτωση που το στάδιο της διαπραγμάτευσης της αμοιβής απέβη ατελέσφορο, δηλαδή δεν προέκυψε συμφωνία των αντισυμβαλλόμενων ως προς το ουσιώδες στοιχείο της αμοιβής με την τήρηση της προσήκουσας διοικητικής διαδικασίας. Και τούτο ανεξαρτήτως του ότι, εν προκειμένω, η συμφωνηθείσα αμοιβή μεταξύ των μερών παρίσταται εύλογη με κριτήριο την εκ του νόμου προβλεπόμενη αμοιβή, δεδομένου ότι το συμφωνηθέν και εντελλόμενο ποσό των 6.372,86 ευρώ είναι κατώτερο από τη νόμιμη αμοιβή που ορίζεται από τον Κώδικα Δικηγόρων (278.746 ευρώ Χ 1,5 % Χ 2 λόγω δεύτερου βαθμού = 8.362,38 ευρώ για προτάσεις εναγομένου ενώπιον του Εφετείου και 149,00 ευρώ για παράσταση). Αντίθετη ερμηνευτική εκδοχή, σύμφωνα με την οποία, όταν δεν υφίσταται αιτιολογημένη εγκριτική της αμοιβής απόφαση, πρέπει σε κάθε περίπτωση να καταβάλλεται η προβλεπόμενη από τον Κώδικα περί Δικηγόρων «νόμιμη» αμοιβή, θα οδηγούσε, στην υπό κρίση περίπτωση, στην καταβολή της προεκτεθείσας  προβλεπόμενης από τον Κώδικα νόμιμης αμοιβής, η οποία είναι ανώτερη από αυτήν που προσδιορίστηκε από την δικαιοπρακτική βούληση των συμβαλλόμενων μερών, εκδοχή που δεν συνάδει με το πνεύμα της σχετικής νομοθετικής ρύθμισης. Μη νόμιμη και μη κανονική δαπάνη. (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 1 Πράξη 286/2016)

Από το συνδυασμό των διατάξεων του άρθ. 5 του ν. 3919/2011 και των άρθρων 72ιε του ν.3852/2010 και 281 του ν.3463/2010 συνάγεται ότι μετά την ισχύ του ν. 3919/2011, η αμοιβή των πληρεξούσιων δικηγόρων των Δήμων δύναται να οριστεί σε ποσό κατώτερο του ποσού αμοιβής που οριζόταν στο παρελθόν με διατάξεις αναγκαστικού δικαίου ως υποχρεωτικό για την παροχή δικηγορικών υπηρεσιών και πλέον κατώτερο από το ποσό των κατά τα ανωτέρω νόμιμων αμοιβών. Μη νόμιμη δαπάνη. (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 1 Πράξη 269/2013)


3.Χρονοχρέωση

Η εκ των υστέρων έγκριση των ενεργειών της δικηγόρου δικαιολογείται, αφού δεν ήταν εκ των προτέρων γνωστές οι υποθέσεις καθώς και ο απαιτούμενος για τη διεκπεραίωσή τους χρόνος, ενώ δεν επιβάλλεται από διάταξη νόμου η θεώρηση από τις συνεργαζόμενες υπηρεσίες των ωρών απασχόλησης της δικηγόρου. (Ελ. Συν. Τμ. 1 Πράξη 139/2006)


4.Αμοιβή σε ποσοστό επί του αντικειμένου της δίκης

Καταβολή αμοιβής σε δικηγόρο. Το Κλιμάκιο κρίνει, κατ' αρχάς, ότι η έγγραφη συμφωνία μεταξύ του Δήμου και του φερόμενου ως δικαιούχου δικηγόρου για την παροχή των νομικών υπηρεσιών αφορά μεν στο ίδιο νομικό ζήτημα, επαναλαμβανόμενο, ωστόσο, σε περισσότερες δικαστικές διενέξεις διαφόρων οικονομικών ετών που αφορούν σε διαφορετικές ανώνυμες εταιρείες, ήτοι πρόκειται για διαφορετικές υποθέσεις, για την διεκπεραίωση των οποίων απαιτείται κάθε φορά, κατ' άρθρο 103 παρ. 2 περ. ι του ν. 3463/2006 (ήδη άρθρο 72 παρ. 1 περ. ιε του ν. 3852/2010), απόφαση ανάθεσης εντολής κατά συγκεκριμένη υπόθεση, όπως άλλωστε προβλέπεται τόσο στην απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου περί καθορισμού της αμοιβής και των όρων παροχής των εν λόγω νομικών υπηρεσιών, όσο και στο ιδιωτικό συμφωνητικό που συνήφθη σε εκτέλεση αυτής. Μη νομίμως το ύψος της αμοιβής του καθορίστηκε καθ' υπέρβαση του προσήκοντος μέτρου, δεδομένου ότι η συνολική συμφωνηθείσα αμοιβή, υπολογιζόμενη σε ποσοστό 15% επί του αντικειμένου της διαφοράς, έχει καθοριστεί σε ποσό πολλαπλάσιο της υπολογιζόμενης, τόσο με βάση τις διατάξεις του προγενέστερου Κώδικα περί Δικηγόρων, όσο και με τις διατάξεις του νέου Κώδικα περί Δικηγόρων, αμοιβής. Το γεγονός δε ότι το από 2.7.2008 ιδιωτικό συμφωνητικό μεταξύ του Δήμου και του φερόμενου ως δικαιούχου δικηγόρου χαρακτηρίζεται ως εργολαβικό δίκης δεν ασκεί επιρροή στη νομιμότητα της εντελλόμενης δαπάνης, δεδομένου ότι η εργολαβία δίκης αποτελεί έναν ειδικότερο τρόπο καθορισμού της δικηγορικής αμοιβής, σύμφωνα με τον Κώδικα περί Δικηγόρων, η προσφυγή στην οποία, ωστόσο, προϋποθέτει την τήρηση όλων των ειδικότερων διαδικαστικών προϋποθέσεων που θέτει ο νόμος για τη νόμιμη ανάθεση νομικών υπηρεσιών από τους Δήμους, ήτοι, μεταξύ άλλων, αιτιολογημένη κρίση του αρμοδίου οργάνου για τον προσδιορισμό της δικηγορικής αμοιβής σε ποσοστό 15%, η οποία, εν προκειμένω, δεν υπάρχει. Μη νόμιμη δαπάνη. (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 1 Πράξη 270/2016)

Ανάκληση δωρεάς δημοτικού ακινήτου. Η εντολοδόχος δικηγόρος είχε δικαίωμα να λάβει αμοιβή προσδιοριζόμενη κατά ποσοστό, σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα περί Δικηγόρων και, ακολούθως του ν. 3919/2011, για τις ενέργειες των οποίων η αξίωση για καταβολή αμοιβής γεννήθηκε μετά από την έναρξη ισχύος του τελευταίου. Νόμιμη δαπάνη. (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.1 Πράξη 5/2016)

Λόγω του διαπλαστικού αιτήματος της αιτήσεως ακύρωσης, ήτοι της ακύρωσης της πράξης της Επιτροπής του άρθρου 152 του Κ.Δ.Κ., το αντικείμενο της συγκεκριμένης υπόθεσης δεν είναι αποτιμητό σε χρήμα και ως εκ τούτου δεν τυγχάνουν εφαρμογής οι διατάξεις του άρθρου 107 του Κώδικα περί Δικηγόρων. Μη νόμιμη η δαπάνη. (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 1 Πράξη 48/2014)

Ο φερόμενος ως δικαιούχος του ελεγχόμενου εντάλματος ανάδοχος της σύνταξης των επίμαχων προτάσεων δικηγόρος του Δήμου έπρεπε, κατόπιν επιμελέστερης εξακρίβωσης των πραγμάτων, να έχει διαπιστώσει, κατά τη σύνταξη του πίνακα της σχετικής αμοιβής του, που μάλιστα συντάχθηκε μετά τη δημοσίευση και εν γνώσει της σχετικής δικαστικής απόφασης, με την οποία η αγωγή απορρίφθηκε, ότι το συνολικό αίτημα της επίμαχης αγωγής ήταν προφανώς εξογκωμένο, καθώς αυτά ήταν προδήλως αόριστα, οπότε και έπρεπε να υπολογίσει τη νόμιμη, σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα περί Δικηγόρων σε συνδυασμό με το άρθρο 281 παρ. 1 του ΚΔΚ, σχετική αμοιβή του (1% επί του αιτήματος της αγωγής) με βάση αυτό το εξαγόμενο κατόπιν της ως άνω επιμελέστερης εξακρίβωσης των πραγμάτων πραγματικό ποσόαιτήματος της επίμαχης αγωγής. Μη νόμιμη δαπάνη. (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 1 Πράξη 216/2013)

Αμοιβή δικηγόρου, για τη σύνταξη και κατάθεση τριών (3) υπομνημάτων ενώπιον Διοικητικού Πρωτοδικείου. Νόμιμος ο υπολογισμός αυτής, σύμφωνα με το άρθρο 107 παρ.1 του Κώδικα περί Δικηγόρων, σε ποσοστό επί της αξίας του αντικειμένου κάθε δίκης, καθόσον η ανωτέρω διάταξη κατισχύει των διατάξεων της Κ.Υ.Α. 120867/2005. Μη νόμιμος όμως ο υπολογισμός αμοιβής καθ' υπέρβαση του ποσοστού 2% επί του αντικειμένου της δίκης (άρθρο 107 παρ.1 του Κώδικα περί Δικηγόρων), καθώς και η καταβολή ποσού επιπλέον της αμοιβής του, για τη σύνταξη και κατάθεση των υπομνημάτων, αφού η αμοιβή αυτή περιλαμβάνεται στην ποσοστιαία αμοιβή. (Ελ.Συν. Τμ.1 Πράξη 173/2008)

 

Αμοιβή Δικηγόρου (πληρεξουσίου Δήμου) για τις παραστάσεις του ενώπιον Διοικητικού Πρωτοδικείου, Μονομελούς Πρωτοδικείου και Εφετείου, ως «δικηγορική αμοιβή». Μη νόμιμη, διότι δεν προβλέπεται από την Κ.Υ.Α. 120867/2005 (ΦΕΚ 1964 Β΄). Περαιτέρω μη νόμιμα η αμοιβή αυτή υπολογίστηκε καθ' υπέρβαση του ποσοστού 2% επί του αντικειμένου της αγωγής, για τις παραστάσεις του ενώπιον Μονομελούς Πρωτοδικείου και Διοικητικού Πρωτοδικείου, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 100 παρ.1 και 107 παρ.1 του κώδικα περί δικηγόρων (ν.δ.3026/1954). (Ελ.Συν. Τμ.1 Πράξη 170/2008)

 

Αμοιβή δικηγόρου για τη διενέργεια των αναγκαίων νομικών πράξεων για τον καθορισμό προσωρινής και οριστικής τιμής μονάδας για την καταβολή αποζημίωσης σε ιδιοκτήτες απαλλοτριούμενων ακινήτων της πόλης, εξαιτίας διάνοιξηςοδών.Νόμιμος ο υπολογισμός της σε ποσοστό 3% επί του αντικειμένου της δίκης, σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα περί Δικηγόρων (Ν.δ. 3026/1954) και τα Πρακτικά Ολομέλειας του Ε.Σ. της 5ηςΓεν. Συν. 21-3-2007. (Ελ. Συν. Τμ. 1 Πράξη 259/2007)

Αμοιβή δικηγόρου για ανακοίνωση δίκης με προσεπίκληση σε αναγκαστική παρέμβαση και σύνταξη προτάσεων προς αντίκρουση αγωγής εναντίον Δήμου. Νόμιμα υπολογίστηκε η αμοιβή της εν λόγω δικηγόρου για τη σύνταξη των προτάσεων προς αντίκρουση της αγωγής και τη σύνταξη της ανακοίνωσης δίκης, σύμφωνα με τον Κώδικα Δικηγόρων (σε ποσοστά 2% και 1% αντίστοιχα). Δεν είναι νόμιμη όμως, η αμοιβή για τη σύνταξη προτάσεων για τη συζήτηση της ανωτέρω ανακοίνωσης, διότι πέραν του ότι δεν κατεβλήθη ιδιαίτερη επιστημονική εργασία, ενόψει της ομοιότητας του περιεχομένου τους με αυτό των προτάσεων της αγωγής, δεν δικαιούται τέτοιας αμοιβής κατ΄ ανάλογη εφαρμογή της διάταξης του άρθρου 107 παρ. 3 του Κώδικα Δικηγόρων. (Ελ. Συν. Τμ. 1 Πράξη 152/2007)

 

Νόμιμος ό υπολογισμός αμοιβής δικηγόρου σε ποσοστό 2% επί της αξίας του αντικειμένου της αγωγής, εφόσον οι κατ' εξουσιοδότηση του άρθρου 7 παρ. 2 του Ν. 2753/1999 εκδοθείσες Κ.Υ.Α. τροποποίησαν τον Κώδικα περί Δικηγόρων (Ν.δ. 3026/1954) μόνο όσον αφορά στο ύψος των προεισπραττόμενων ελάχιστων αμοιβών, ενώ η προβλεπόμενη από το άρθρο 107 παρ. 1 του ως άνω Κώδικα ελάχιστη νόμιμη αμοιβή για την αντίκρουση αγωγής (όπως στην προκειμένη περίπτωση) σε ποσοστό επί της αξίας του αντικειμένου της δίκης εξακολουθεί να ισχύει. Περαιτέρω, οι δαπάνες για την αγορά παραβόλου και ενσήμων ενσωματώνονται στην παραπάνω αμοιβή. (Ελ. Συν. Τμ. 1 Πράξη 125/2007)

Δικηγόρος, ο οποίος καταθέτει προτάσεις προς αντίκρουση αίτησης περί καθορισμού αποζημίωσης για απαλλοτρίωση ακινήτου, δικαιούται από τον εντολέα του αμοιβή, που ανέρχεται σε ποσοστό 2% επί της αξίας του απαλλοτριωθέντος ακινήτου, η οποία αξία καθορίζεται από το δικαστήριο με τον προσδιορισμό της αποζημίωσης, ενώ για την παράστασή του στο Μονομελές Πρωτοδικείο κατά τη συζήτηση της ως άνω υπόθεσης δικαιούται να λάβει το ποσό των 150 ευρώ, σύμφωνα με την Κ.Υ.Α. 1085081/1473/Α0012/2003 (ΦΕΚ 1980 Β΄), που ίσχυε κατά την επίμαχη περίοδο. (Ελ. Συν. Τμ. 1 Πράξη 124/2007)



5.Προκαταβολή δικηγορικής αμοιβής 

Η προκαταβολή μέρους της αμοιβής και περιλαμβάνεται μεταξύ των προβλεπομένων στις διατάξεις του ν.δ. 3026/1954 περιπτώσεων προκαταβολής δικηγορικής αμοιβής (άρθρο 91 παρ. 2) και δεν ορίζεται το αντίθετο από τον Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων, ο οποίος επιτρέπει την ύπαρξη ειδικής συμφωνίας ως προς το ποσό της αμοιβής και κατά παρέκκλιση των όσων ισχύουν στον Κώδικα περί Δικηγόρων. Νόμιμη η δαπάνη. (Ελ. Συν. Τμ. 1 Πράξη 148/2012)

 

Είναι καταρχήν επιτρεπτή η προκαταβολή μέρους ή ολόκληρης της δικηγορικής αμοιβής στις περιπτώσεις που αυτό ρητά προβλέπεται ή επιβάλλεται από τις διατάξεις του ν.δ. 3026/1954 (βλ. επιμέρους ρυθμίσειςτων άρθρων 96, 157 Α και 161 με τις οποίες εξειδικεύονται ο γενικός κανόνας που διατυπώνεται στο άρθρο 91 παρ. 2 του ίδιου αυτού ν.δ.) ή από άλλη διάταξη νόμου. Πέραν των περιπτώσεων αυτών είναι επιτρεπτή, υπό μορφή λειτουργικής δαπάνηςη προκαταβολή δικηγορικής αμοιβής, εφόσον προκύπτει ότι τούτο δικαιολογείται από το ιδιαίτερο αντικείμενο της ανατεθείσας στο δικηγόρο εντολής και την ανάγκη αποτελεσματικής προάσπισης των συμφερόντων του Δήμου. Σε κάθε περίπτωση, το ποσό της προκαταβολής θα πρέπει να είναι ανάλογο με το συνολικό ύψος της δικαιούμενης από τον δικηγόρο αμοιβής και να μην υπερβαίνει αυτοτελώς το εύλογο κατά περίπτωση μέτρο. Πέραν των ανωτέρω αναφερομένων περιπτώσεων δενεπιτρέπεται να συμφωνηθεί σχετική προκαταβολή αφού η δράση των Ο.Τ.Α. δεν διέπεται από την αρχή της συμβατικής ελευθερίας (ΑΚ 361) αλλά από την αρχή της δημοσιονομικής νομιμότητας. Η εντελλόμενη δαπάνη προκαταβολής προς Δικηγορική Εταιρία δεν εμπίπτει σε κάποια από τις ανωτέρω περιπτώσεις. Μη νόμιμη η δαπάνη. (Ελ. Συν. Τμ. 1 Πράξη 272/2011)


6.Αμοιβή για αγορά ακινήτου

Καταβολή σε δικηγόρο αμοιβής για την παράσταση κατά την υπογραφή συμβολαίου αγοράς ακινήτου από Δήμο, η οποία έχει υπολογιστεί σε ποσοστό 1,5% επί της μεγαλύτερης προσωρινής αξίας του ακινήτου όπως προσδιορίστηκε από τον τοπικά αρμόδιο οικονομικό έφορο και όχι επί της μικρότερης αξίας, δηλούμενης στο συμβόλαιο πώλησης από τους συμβαλλόμενους, η οποία προσδιορίστηκε με βάση έκθεση εκτίμησης ορκωτών εκτιμητών. Νόμιμη, καθόσον για τον προσδιορισμό της αμοιβής του δικηγόρου λαμβάνεται καταρχήν υπόψη η αντικειμενική αξία ή το από τον τοπικά αρμόδιο οικονομικό έφορο προσδιοριζόμενο ποσό, εκτός αν αυτό είναι μικρότερο από τη δηλούμενη από τους συμβαλλόμενους αξία, η οποία και λαμβάνεται στην περίπτωση αυτή υπόψη, (άρθρα 42 και 160 του ν.δ.3026/1954, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 24 του ν.723/1977). (Ελ.Συν. Τμ.1 Πράξη 179/2009)


7.Αμοιβή σε περίπτωση ομοδικίας

Η αμοιβή του δικηγόρου για τη σύνταξη προτάσεων επί αγωγής ενώπιον πολιτικού δικαστηρίου υπολογίζεται σε περίπτωση παθητικής ομοδικίας ξεχωριστά για κάθε εναγόμενο στον οποίο αφορούν οι προτάσεις, ακόμα και όταν αυτές συντάσσονται από τον ίδιο δικηγόρο και σε κοινό για όλους τους ομοδίκους δικόγραφο, κι επομένως η τυχόν από κοινού εκ μέρους του Δήμου και του παθητικώς ομοδίκου του στην επίμαχη δίκη Ενιαίου Συνδέσμου ανάθεση της σύνταξης των επίμαχων προτάσεων σε έναν και μόνο δικηγόρο δεν θα είχε ως συνέπεια τη μείωση της καταβλητέας από το Δήμο σχετικής δικηγορικής αμοιβής και τον περιορισμό της σχετικής οικονομικής του επιβάρυνσης. (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 1 Πράξη 216/2013)


8.Εργολαβικό δίκης

Eργολαβικό δίκης, κατά την έννοια του άρθρου 60 παρ. 1 του Κώδικα Δικηγόρων. Λαμβανομένου υπόψη ότι οι καθοριζόμενες με βάση τα άρθρα 63 επ. και το Παράρτημα I του Κώδικα Δικηγόρων αμοιβές καθιερώθηκαν προσφάτως και θεωρούνται κατά νόμο εύλογες, ενόψει και της δυσμενούς οικονομικής συγκυρίας, το Κλιμάκιο αποφαίνεται  ότι μη νομίμως το ύψος της αμοιβής της δικηγορικής εταιρείας καθορίστηκε καθ' υπέρβαση του προσήκοντος μέτρου, δεδομένου ότι η συνολική συμφωνηθείσα αμοιβή έχει καθοριστεί σε ποσό υπερεκατονταπλάσιο της υπολογιζόμενης με βάση την αξία του αντικειμένου της δίκης, σύμφωνα με τα όρια που τίθενται από το άρθρο 63 του Κώδικα περί Δικηγόρων, δικηγορικής αμοιβής. Εξάλλου, δεν προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου ότι τα όργανα του Δήμου, πριν καταλήξουν σε συμφωνία με την αντισυμβαλλόμενη, προέβησαν, ενόψει της αρχής της οικονομικότητας ως μερικότερης εκδήλωσης της γενικής αρχής της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης, σε διαπραγμάτευση με τη συγκεκριμένη δικηγορική εταιρεία ή και με άλλους δικηγόρους, προκειμένου η αμοιβή για την παροχή νομικών υπηρεσιών προς το νομικό πρόσωπο του Δήμου να μην υπερβαίνει τα εύλογα όρια, ενόψει των δικαστικών ενεργειών που επρόκειτο να διενεργηθούν. Κατ' ακολουθία των ανωτέρω,  το ύψος της δικηγορικής αμοιβής έχει τεθεί μη νομίμως και, για το λόγο αυτό, κωλύεται η υπογραφή του ελεγχόμενου σχεδίου σύμβασης. (Ελ.Συν. Κλιμ.Ζ Πράξη 245/2016)

Σύμφωνα με το άρθρο 60 παρ. 4 του Κώδικα Δικηγόρων η συμφωνία που εξαρτά την αμοιβή του δικηγόρου από την έκβαση της δίκης (εργολαβικό δίκης) ισχύει μόνο όταν ο δικηγόρος αναλαμβάνει την υποχρέωση να διεξαγάγει τη δίκη μέχρι τελεσιδικίας, χωρίς να λάβει κάποια αμοιβή σε περίπτωση αποτυχίας. Ωστόσο, στη συγκεκριμένη περίπτωση, συμφωνείται ότι η δικηγορική εταιρεία θα λάβει με την υπογραφή της σύμβασης τριάντα τοις εκατό (30%) του συνόλου της δικηγορικής αμοιβής, το οποίο αποτελεί αποκλειστικά και μόνο αμοιβή της και δεν αντιστοιχεί σε δικαστικά έξοδα, το ποσό δε αυτό θα το λάβει ανεξάρτητα από την έκβαση της δίκης. Ενόψει αυτών η ελεγχόμενη συμφωνία δεν είναι ισχυρή ως εργολαβικό δίκης. (Ελ. Συν. Κλιμ. Ζ Πράξη 48/2014)


9.Δικαιολογητικά καταβολής αμοιβής δικηγόρου

 

Νόμιμη δαπάνη διότι η εντολή εκπροσώπησης που έλαβε αυτός από το Δήμο, με τις οικείες αποφάσεις των αρμοδίων οργάνων του, εκ του νόμου θεωρείται ως εντολή απευθυνόμενη προς τη δικηγορική εταιρεία ΧΧΧ, της οποίας είναι εταίρος. Συνεπώς, ορθώς ως φερόμενη δικαιούχος του ελεγχόμενου χρηματικού εντάλματος ορίζεται η ανωτέρω δικηγορική εταιρεία, από την οποία εκδίδεται και το σχετικό παραστατικό (τιμολόγιο παροχής υπηρεσιών) της εντελλόμενης δαπάνης. (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 1 Πράξη 34/2018)

 

Η δαπάνη είναι μη κανονική ως προς την αμοιβή για κατάθεση προτάσεων, καθώς από τα συνημμένα δικαιολογητικά δεν προκύπτει ότι ο φερόμενος ως δικαιούχος κατέθεσε πράγματι προτάσεις κατά τη συζήτησή τους, χωρίς να αρκούν προς τούτο τα προσκομισθέντα φωτοαντίγραφα προτάσεων, αφού δεν φέρουν σφραγίδα κατάθεσης. Μη νόμιμη δαπάνη. (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.1 Πράξη 315/2014)

Με την διάταξη της περ. β΄ της παρ. 4 του άρθρου 7 του Κ.Φ.Α.Σ., εισάγεται, σε σχέση με τα γενικώς ισχύοντα ως προς το χρόνο έκδοσης τιμολογίου παροχής υπηρεσιών, εξαίρεση στην ειδική περίπτωση παροχής υπηρεσίας από ελεύθερο επαγγελματία προς το Δημόσιο ή Ν.Π.Δ.Δ., οπότε το σχετικό τιμολόγιο εκδίδεται με κάθε επαγγελματική τους είσπραξη. Εξάλλου, από προφανή παραδρομή ορίζεται στην ανωτέρω διάταξη ότι η εν λόγω εξαίρεση αφορά στο χρόνο έκδοσης του φορολογικού στοιχείου της απόδειξης λιανικής συναλλαγής, δεδομένου ότι, όπως συνάγεται από τις διατάξεις των άρθρων 3 παρ. 1, 6 παρ. 1 και 7 παρ. 1 του Κ.Φ.Α.Σ., οι ελεύθεροι επαγγελματίες, στους οποίους συγκαταλέγονται οι δικηγόροι, εκδίδουν πλέον, στις περιπτώσεις παροχής υπηρεσιών προς το Δημόσιο και τα Ν.Π.Δ.Δ., τιμολόγια. Από τα ανωτέρω παρέπεται ότι στην ανωτέρω περίπτωση το σχετικό τιμολόγιο δεν αποτελεί συστατικό στοιχείοτης κατά του Δημοσίου ή του Ν.Π.Δ.Δ. απαίτησης του φερομένου ως δικαιούχου ελευθέρου επαγγελματία, ούτως ώστε να υφίσταται υποχρέωση προσκόμισής του στον αρμόδιο για τον προληπτικό έλεγχο της οικείας δαπάνης Επίτροπο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, αλλά στοιχείο δηλωτικό (αποδεικτικό) της εξόφλησης ήδη αναγνωρισμένης και εκκαθαρισμένης δαπάνης, που εκδίδεται κατά το χρόνο είσπραξης της αμοιβής (και όχι κατά το στάδιο εκκαθάρισης αυτής), και συνεπώς, πρέπει να προσκομίζεται στο διενεργούντα την πληρωμή ταμία του δημοσίου νομικού προσώπου. Στις περιπτώσεις όμως αυτές, πρέπει να γίνεται απλώς μνεία στο σώμα του εντάλματος των δικαιολογητικών εξόφλησης για την ενημέρωση του αρμοδίου για την πληρωμή οργάνου, ώστε να απαιτήσει την προσκόμισή τους. Νόμιμη δαπάνη. (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 1 Πράξη 190/2014)
 

i) ο φερόμενος ως δικαιούχος του ελεγχόμενου εντάλματος ανάδοχος δικηγόρος του Δήμου ζήτησε με τις επίμαχες προτάσεις του την επιδίκαση της σχετικής δικαστικής δαπάνης του Δήμου σε βάρος του ενάγοντα, η οποία άλλωστε και επιδικάστηκε υπέρ του Δήμου με τη σχετική δικαστική απόφαση, ii) η εντελλόμενη δαπάνη είναι εκκαθαρισμένη, ενώ iii) στα δικαιολογητικά του ελεγχόμενου εντάλματος περιλαμβάνεται ο συνταχθείς, από τον φερόμενο ως δικαιούχο του ελεγχόμενου εντάλματος ανάδοχο δικηγόρο του Δήμου, πίνακας της επίμαχης συνολικής αμοιβής του, που φέρει θεώρηση-βεβαίωση από το Δικηγορικό Σύλλογο ότι η αμοιβή αυτή είναι σύμφωνη με τις διατάξεις του Κώδικα περί Δικηγόρων. (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 1 Πράξη 216/2013)

Μη νόμιμες οι δαπάνες που αφορούν την αμοιβή δικηγόρου για τη διενέργεια αυτοψίας, διότι βάσει της απόφασης του Ειρηνοδικείου δεν προκύπτει ότι αυτή πραγματοποιήθηκε. (Ελ. Συν. Τμ. 1 Πράξη 8/2012)

Πληρωμή δικηγόρου στις Η.Π.Α. Η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνη είναι κανονική, καθόσον αφενός μεν προσκομίζονται τα αντίστοιχα δικαιολογητικά που πιστοποιούν την καταβολή των ανωτέρω δαπανών, αφετέρου δε προκύπτει σαφώς η απαίτηση του φερόμενου ως δικαιούχου δικηγόρου για τα πραγματοποιηθέντα έξοδα στο πλαίσιο της επαναλαμβανόμενης δίκης στη Βοστόνη των Η.Π.Α. για την εγκυρότητα της διαθήκης κατ' είδος και ποσό. Νόμιμη δαπάνη. (Ελ. Συν. Τμ. 7 Πράξη 6/2012)

 

Νόμιμη η καταβολή αμοιβής ποσού που υπολείπεται της αμοιβής που οφείλεται για την κατάθεση προτάσεων εναγομένου για παράσταση δικηγόρου ενώπιον Μονομελούς Πρωτοδικείου. Το γραμμάτιο προείσπραξης δεν υπάρχει στα στοιχεία του φακέλου αλλά η σχετική δαπάνη αποδεικνύεται από το περιεχόμενο της απόφασης του Μονομελούς Πρωτοδικείου, όπου αναφέρεται ότι η ένδικη αγωγή συζητήθηκε, μετ' αναβολή, και ότι παραστάθηκε ο δικηγόρος. (Ελ.Συν. Τμ.1 Πράξη 144/2011)

 

Μη κανονική και ως εκ τούτου μη νόμιμη δαπάνη καταβολής αμοιβής σε δικηγόρο, λόγω χειρισμού δικαστικών υποθέσεων Δήμου, αφού δενεπισυνάπτονται τα νόμιμα δικαιολογητικά, ώστε να αποδεικνύεται και να προσδιορίζεται με ακρίβεια η ύπαρξη και η έκταση της απαίτησής της κατά του Δήμου και ειδικότερα α) τα γραμμάτια προείσπραξης της δικηγορικής αμοιβής της κατά τις δικασίμους, β) την απόφασητου Πρωτοδικείου, γ) το κατατεθέν από αυτήν υπόμνημα, δ) τα πρακτικά της δίκης κατά τις δικασίμους του Εφετείου, ε) την αίτηση του ιδιώτη κατά του Δήμου και στ) την τυχόν χορηγηθείσα σ' αυτήν προηγούμενη εντολή και πληρεξουσιότητα για την παράστασή της στο Πρωτοδικείο κατά την ορισθείσα δικάσιμο. (Ελ.Συν. Τμ. 1 Πράξη 245/2009) (Όμοια η Πράξη Τμ.1 8/2012,)

 

Μη νόμιμη καταβολή αμοιβής σε δικηγόρο για εξώδικες και δικαστικές υπηρεσίες, κατά το μέρος που έχουν συνυπολογιστεί σ΄ αυτήν και ποσά για σύνταξη υπομνημάτων και προτάσεων, ενώ από τα δικαιολογητικά που συνοδεύουν το χρηματικό ένταλμα δεν προκύπτει ότι συνέταξε τα προαναφερόμενα δικόγραφα, λαμβανομένου υπόψη, μάλιστα, ότι στη διαδικασία ενώπιον των Διοικητικών Δικαστηρίων δεν είναι υποχρεωτική η κατάθεση υπομνήματος, ενώ στη διαδικασία ενώπιον του Μονομελούς Πρωτοδικείου, κατά την εκδίκαση εργατικών διαφορών και ενώπιον του Ειρηνοδικείου δεν είναι υποχρεωτική η κατάθεση προτάσεων (άρθρα 138 του ν.2717/1999 «Κώδικας Διοικητικής Δικονομίας», 115 παρ. 3 και 666 παρ. 1 Κ.Πολ.Δ.) (Ελ.Συν.Τμ.1 Πράξη 162/2009)

 

Οι προεισπράξεις δικηγορικής αμοιβής των οικείων δικηγορικών συλλόγων, οι οποίες κατατίθενται υποχρεωτικά από το δικηγόρο κατά τη συζήτηση στο ακροατήριο (παρ.2 και 6 άρθρου 96 του Κώδικα περί Δικηγόρων), επαρκούν για να αποδείξουν την πραγματοποίηση των δικαστικών ενεργειών, για τις οποίες ζητείται η αμοιβή. Μη νόμιμη η καταβολή των εξόδων για τα οποία δεν επισυνάπτεται κανένα δικαιολογητικό, από το οποίο να προκύπτει ότι πράγματι υποβλήθηκε σ΄ αυτά. (Ελ.Συν. Τμ.1 Πράξη 113/2009)

Αμοιβή δικηγόρου για χειρισμό νομικών υποθέσεων Δήμου. Δεν είναι νόμιμη η καταβολή αμοιβής για παραστάσεις δικηγόρου σε περιπτώσεις αναβολής της δίκης και τούτο διότι δεν επισυνάπτονται τα πρακτικά της δίκης, από τα οποία να προκύπτει ότι η ανωτέρω δικηγόρος δεν ήταν υπαίτια αναβολής της δίκης (άρθρο 118 του Κώδικα Δικηγόρων). (Ελ. Συν. Τμ. 1 Πράξη 189/2007) (Όμοια η 167/2009 πράξη Ι Τμήματος).

 

Αμοιβή δικηγόρου για την παροχή δικαστικών και εξώδικων υπηρεσιών σε Κοινότητα. Μη νόμιμη, διότι εκτός από τον πίνακα αμοιβών δεν υπάρχει κανένα δικαιολογητικό, το οποίο να αποδεικνύει τις νομικές υπηρεσίες που παρασχέθηκαν (π.χ. γραμμάτια προείσπραξης) (Ελ. Συν. Τμ. 1 Πράξη 188/2007)

 

Προϋπόθεση νόμιμης καταβολής δικηγορικής αμοιβής, η επισύναψη στο Χ.Ε. ως δικαιολογητικού, του πίνακα αμοιβής. (Ελ. Συν Κλιμάκιο Β Πράξη 156/2005) (Όμοια η Πράξη Τμ.1 235/2006)

 

Μη νόμιμη η αμοιβή δικηγόρου για τη διεκπεραίωση εξώδικων και δικαστικών υποθέσεων Δήμου, καθόσον ο υποβαλλόμενος πίνακας αμοιβών δεν έχει θεωρηθεί από τον Πρόεδρο του οικείου Δικηγορικού Συλλόγου και περιλαμβάνει αυθαίρετα ποσά, χωρίς να προσδιορίζεται αναλυτικά ο τρόπος υπολογισμού και εκκαθάρισης των αντίστοιχων δαπανών. (Ελ. Συν. Τμ. 1 Πράξη 235/2006)
 


 

10.Παρακράτηση δικηγορικού συλλόγου

Μη νόμιμες οι δαπάνες που αφορούν τα ποσά που κατά περίπτωση παρακρατήθηκαν από την προεισπραττόμενη αμοιβή υπέρ του Δικηγορικού Συλλόγου και για φόρο εισοδήματος, καθώς αποτελούν στοιχείο της αμοιβής της φερόμενης ως δικαιούχου δικηγόρου, βαρύνουν την ίδια και δεν εμπίπτουν στην έννοια των αποδοτέων εξόδων, κατά το άρθρο 91 παρ. 1 του Κώδικα Δικηγόρων. (Ελ. Συν. Τμ. 1 Πράξη 8/2012)

Μη νόμιμη καταβολή αμοιβής σε δικηγόρο για εξώδικες και δικαστικές υπηρεσίες, κατά το μέρος που έχει συνυπολογιστεί ποσό που αφορά παρακράτηση ποσοστού 12% επί του ποσού της προεισπραττόμενης δικηγορικής αμοιβής, η οποία σύμφωνα με τη διάταξη της παρ. 7 του άρθρου 96 του Κώδικα περί Δικηγόρων, βαρύνει τον εντολοδόχο δικηγόρο και όχι το Δήμο. (Ελ.Συν.Τμ.1 Πράξη 162/2009)

 

Αμοιβή δικηγόρου για χειρισμό δικαστικής υπόθεσης Δήμου. Μη νόμιμες οι δαπάνες της προκαταβαλλόμενης δικηγορικής αμοιβής στον οικείο δικηγορικό σύλλογο, καθώς και η παρακράτηση ποσοστού 15% για φόρο εισοδήματος επί της προεισπραττόμενης δικηγορικής αμοιβής, καθόσον αυτές βαρύνουν τον εντολοδόχο δικηγόρο (άρθρα 200 του Κώδικα Δικηγόρων και 48 και 58 του Ν. 2238/1994). (Ελ. Συν. Τμ. 1 Πράξη 153/2007)

 

Αμοιβή δικηγόρων. Το γραμμάτιο είσπραξης σε ποσοστό 10% βαρύνει τον εντολέα Ν.Π.Δ.δ. και όχι το δικηγόρο, καθόσον εμπίπτει στην έννοια των αποδοτέων στο δικηγόρο δικαστηριακών δαπανών. Ανακαλείται η 20/2003 πράξη του Τμήματος τούτου. (Ελ. Συν Τμ. 1 Πράξη 13/2004)
 

Δικηγόρος, στον οποίο ανατίθενται δικαστικές υποθέσεις δήμου, χωρίς να συνδέεται μαζί του με σχέση έμμισθης εντολής, δικαιούται να λάβει από τον εντολέα του κάθε δαπάνη (δικαστική ή εξώδικη), στην οποία υποβλήθηκε κατά την εκπροσώπηση αυτού ενώπιον των δικαστηρίων, καθώς και το παρακρατούμενο ποσοστό 10% (12% για το ΔΣΑ) από τον οικείο δικηγορικό σύλλογο επί της προεισπραττόμενης αμοιβής. Περ/γία: Δικηγόρος δήμου δικαιούται αμοιβής για τη σύνταξη δικογράφων (αντίγραφα των οποίων πρέπει να επισυνάπτονται στο σχετικό ένταλμα), για την παράσταση στις οικείες δικάσιμους, καθώς και στις δικάσιμους κατά τις οποίες αναβλήθηκε η υπόθεση. (Ελ. Συν Τμ. 1 Πράξη 155/2005)


Γνωμοδοτήσεις του ΝΣΚ ΓνΝΣΚ 62/2020: Όταν στο εργολαβικό δίκης, για το οποίο πληρούνται οι διατυπώσεις του άρθρου 60 του ν. 4194/2013 και το οποίο έχει υπογραφεί μεταξύ του δικαιούχου της απαλλοτριώσεως και του πληρεξουσίου του δικηγόρου, συμφωνήθηκε αμοιβή του δικηγόρου σε ποσοστό % επί της αποζημίωσης που θα καθορισθεί από το Δικαστήριο ή εξωδίκως, πλέον της δικαστικής δαπάνης και τυχόν τόκων, την οποία ο δικαιούχος εκχωρεί στο δικηγόρο, το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων θα πρέπει να παρακρατεί από τους δικαιούχους και να αποδίδει στο δικηγόρο ολόκληρο το συμφωνηθέν στο εργολαβικό ποσοστό δικηγορικής αμοιβής, πλέον του ποσού που καθορίστηκε από το Δικαστήριο ως δικαστική δαπάνη, εφόσον φυσικά αυτό το τελευταίο έχει κατατεθεί στο ΤΠΔ από τον υπέρ ού η απαλλοτρίωση και όχι να καταβάλλεται αυτό μειωμένο κατά την καθορισθείσα από το Δικαστήριο και παρακατατεθείσα από τον υπέρ ού η απαλλοτρίωση δικηγορική αμοιβή, που αποτελεί το μεγαλύτερο μέρος της δικαστικής δαπάνης (ομόφωνα).

 

ΓνΝΣΚ 443/2011: Υποχρέωση ή μη προκαταβολής της δικηγορικής αμοιβής στον οικείο Δικηγορικό Σύλλογο από μέρους του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ κατά την εκπροσώπηση αυτού ως διαδίκων ενώπιον των δικαστηρίων όλης της χώρας από ιδιώτη δικηγόρο, ανεξαρτήτως σχέσης ή αμοιβής αυτού.

 

[embed_object_post post_id="43" post_title="undefined"]embed_object_post[/embed_object_post]