Πρόγραμμα Εξυγίανσης Δήμων
- Στόχος του Προγράμματος Εξυγίανσης
- Δικαιώματα ενταγμένων στο πρόγραμμα δήμων και περιφερειών
- Υποχρεώσεις ενταγμένων στο πρόγραμμα δήμων και περιφερειών
- Ένταξη σε πρόγραμμα εξυγίανσης με την υποβολή αίτησης
- Βήματα για ένταξη στο πρόγραμμα εξυγίανσης με αίτηση
- Ένταξη σε πρόγραμμα εξυγίανσης χωρίς την υποβολή αίτησης
- Βήματα για ένταξη στο πρόγραμμα εξυγίανσης χωρίς αίτηση
- Έναρξη- Χρονοδιάγραμμα υλοποίησης
- Περιεχόμενο έκθεσης αξιολόγησης
- Περιεχόμενο Επιχειρησιακού Προγράμματος Εξυγίανσης
- Αρμοδιότητες Ελεγκτικής Επιτροπής
- Λογαριασμός Εξυγίανσης και Αλληλεγγύης της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας αυτοδιοίκησης
Στόχος του Προγράμματος Εξυγίανσης
Στόχος του Προγράμματος Εξυγίανσης είναι η αντιμετώπιση του προβλήματος των υπερχρεωμένων ΟΤΑ και η διασφάλιση της οικονομικής βιωσιμότητάς τους και της δυνατότητας ικανοποίησης των κριτηρίων της παρ. 3 του άρθρου 262 του Ν. 3852/2010, όπως ισχύει. (παρ.1 άρθρο 1 Απόφαση ΥΠ.ΕΣ. Οικ. 43288/04.10.2011)
Το ειδικό πρόγραμμα εξυγίανσης συμπεριλαμβάνει τους κανόνες της πιστοληπτικής πολιτικής, τα νέα διαχειριστικά εργαλεία, τα μέτρα ελέγχου εσόδων, δαπανών και διαφάνειας και παρέχει το πλαίσιο και τα μέσα για την ορθολογική διαχείριση των ΟΤΑ και την εξάλειψη μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα του προβλήματος της υπερχρέωσής τους. (παρ.2 άρθρο 1 Απόφαση ΥΠ.ΕΣ. Οικ. 43288/04.10.2011 (ΦΕΚ 2297/13.10.2011 τεύχος Β')
Δικαιώματα ενταγμένων στο πρόγραμμα δήμων και περιφερειών
Σύμφωνα με την παρ.1 του άρθρου 2 της υπ' αριθ.. Οικ. 43288/04.10.2011 απόφασης ΥΠ.ΕΣ. η εφαρμογή του ειδικού προγράμματος εξυγίανσης περιλαμβάνει τα εξής δικαιώματα για τους δήμους ή τις περιφέρειες:
α) Ρύθμισης των δανειακών υποχρεώσεων τους, από χορηγηθέντα δάνεια από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, βάσει σχετικής απόφασης του Διοικητικού του Συμβουλίου και αντίστοιχες ρυθμίσεις άλλων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, καθώς και δυνατότητα δανεισμού τους, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 49 του Ν. 3943/2011.
Αναλυτικότερα η παρ.1 του άρθρου 49 του Ν.3943/2011 , όπως τροποποιήθηκε από την παρ 16 του άρθρου 9 του ν. 4071/2012, ορίζει τα εξής:
«1. α. Κατόπιν αιτήσεων των ενδιαφερομένων το Διοικητικό Συμβούλιο (Δ.Σ.) του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων (Τ.Π.Δ.) δύναται να ρυθμίζει εν γένει οφειλές από χορηγηθέντα από αυτό δάνεια σε δήμους, πρώην κοινότητες ή στους καθολικούς διαδόχους τους, που προκύπτουν από την εφαρμογή του ν.3852/2010 (ΦΕΚ 81 Α'), καθώς και στις περιφέρειες, που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις συνομολόγησης δανείων του άρθρου 264 του ν.3852/2010 και των σε εκτέλεση αυτών εκδοθεισών υπουργικών αποφάσεων ή που εντάσσονται στο ειδικό πρόγραμμα για την οικονομική τους εξυγίανση του άρθρου 262 του ίδιου νόμου. Η διάρκεια αποπληρωμής των οφειλών αυτών μπορεί να παρατείνεται μέχρι τα είκοσι πέντε έτη από την ημερομηνία της παρούσας ρύθμισης [επιμηκύνεται έως δέκα (10) επιπλέον έτη (άρθρο πρώτο περίπτ.2 υποπαρ.Γ.5. του Ν.4093/12)]και με λοιπούς ειδικότερους όρους και ειδικό κατά περίπτωση επιτόκιο που θα καθορίζεται από το Δ.Σ. του Τ.Π.Δ.. Οι κατά τα ανωτέρω οφειλές μπορούν να εξοφληθούν και με συνομολόγηση νέου δανείου από το Τ.Π.Δ. με διάρκεια μέχρι τα είκοσι πέντε έτη από τη συνομολόγηση, με ειδικότερους όρους, επιτόκιο και προϋποθέσεις που θα καθορίζονται από το Διοικητικό Συμβούλιο του Τ.Π.Δ., καθώς και από τα οριζόμενα στο δεύτερο εδάφιο της παρ. 11 του άρθρου 18 του ν. 3870/2010.
β. Η δυνατότητα του Δ.Σ του Τ.Π.Δ. της προηγούμενης περίπτωσης παρέχεται και για τη ρύθμιση:
i. των εν γένει οφειλών των Ν.Π.Δ.Δ. και των Ν.Π.Ι.Δ. των Ο.Τ.Α. και των Περιφερειών, των Συνδέσμων Ο.Τ.Α. των Δημοτικών εν γένει Επιχειρήσεων, με οικονομική αδυναμία ομαλής εξυπηρέτησης των οφειλών τους από τους ίδιους,
ii. των εν γένει οφειλών των Ν.Π.Δ.Δ., Ν.Π.Ι.Δ. κοινωφελούς χαρακτήρα, Δημοσίων Οργανισμών, Δημοσίων Επιχειρήσεων, Φιλανθρωπικών και άλλων Κοινωφελών Ιδρυμάτων, με οικονομική αδυναμία ομαλής εξυπηρέτησης των οφειλών τους.
γ. Τα πάσης αιτίας υφιστάμενα στο Τ.Π.Δ., έως τη δημοσίευση του παρόντος, χρεωστικά ανοίγματα των δήμων και πρώην κοινοτήτων δύναται να ρυθμιστούν άπαξ με συνομολόγηση ισόποσων δανείων από το Τ.Π.Δ., εντός αποκλειστικής προθεσμίας μέχρι 31.12.2011[1], κατόπιν αιτήσεων των δήμων. Τα δάνεια αυτά χορηγούνται σύμφωνα με τα οριζόμενα στο δεύτερο εδάφιο της παρ. 11 του άρθρου 18 του ν. 3870/2010. Με την παρέλευση άπρακτης της παραπάνω προθεσμίας, τα χρεωστικά ανοίγματα, όπως εμφανίζονται στα βιβλία του Τ.Π.Δ., βεβαιώνονται ή επαναβεβαιώνονται στην Κεντρική Υπηρεσία του Τ.Π.Δ. από 1.1.2012 οίκοθεν υπέρ του Τ.Π.Δ. με βάση τα σχετικά στοιχεία που διαθέτει, κατά του οικείου δήμου και εισπράττονται κατά τις διατάξεις του Κ.Ε.Δ.Ε.. Η τυχόν αρχική βεβαίωση των ποσών αυτών σε Δ.Ο.Υ. δεν θίγεται αλλά εξακολουθεί να παράγει όλα τα αποτελέσματα από τη βεβαίωση αυτή σύμφωνα με το νόμο.
Τα χρεωστικά ανοίγματα που ρυθμίζονται σύμφωνα με τα προηγούμενα εδάφια απαλλάσσονται από τόκους υπερημερίας και άλλες προσαυξήσεις μέχρι την ημέρα της ρύθμισης.
Οι όροι και τα κριτήρια δανειοδότησης κατά την περίπτωση αυτή καθορίζονται με απόφαση του Δ.Σ. του Τ.Π.Δ. και σύμφωνα με τη διαδικασία του άρθρου 176 του ν.3463/2006 (ΦΕΚ114 Α'). Τα δάνεια αυτά επιβαρύνονται με κυμαινόμενο επιτόκιο, αναπροσαρμοζόμενο ανά εξάμηνο, ίσο με αυτό της εκάστοτε προηγούμενης έκδοσης εξάμηνων τίτλων Ελληνικού Δημοσίου προσαυξημένου κατά μια μονάδα (1%), η δε διάρκεια αποπληρωμής τους δεν υπερβαίνει τα είκοσι πέντε έτη.
Οι ρυθμίσεις των περιπτώσεων α', β' και γ' της παρούσας παραγράφου δεν θίγονται από την τυχόν ένταξη του οφειλέτη στο ειδικό πρόγραμμα οικονομικής εξυγίανσης του άρθρου 262 του ν. 3852/2010.»
[1] Η αποκλειστική προθεσμία της περίπτωσης γ' της παρ. 1 του άρθρου 49 του ν.3943/2011 (Α' 66) παρατείνεται έως την 30ή Ιουνίου 2012. Μετά την παρέλευση της ανωτέρω προθεσμίας τα χρεωστικά ανοίγματα, όπως εμφανίζονται στα βιβλία του Τ.Π.Δ., βεβαιώνονται ή επαναβεβαιώνονται στην Κεντρική Υπηρεσία του Τ.Π.Δ. από 1.7.2012 οίκοθεν υπέρ του Τ.Π.Δ. με βάση τα σχετικά στοιχεία που διαθέτει, κατά του οικείου δήμου και εισπράττονται κατά τις διατάξεις του Κ.Ε.Δ.Ε.. (παρ 5 άρθρο 2 ν. 4038/2012)
Προσθήκη 12.11.2012Η αποκλειστική προθεσμία της περ. γ' της παρ. 1 του άρθρου 49 του ν.3943/2011 όπως αυτή τροποποιήθηκε με την παρ. 5 του άρθρου 2 του ν. 4038/2012, εντός της οποίας θα πρέπει να έχει λάβει χώρα η συνομολόγηση των σχετικών δανείων, παρατείνεται έως 30.6.2013, εφόσον έχει υποβληθεί το σχετικό αίτημα το αργότερο έως 31.1.2013. Μετά την παρέλευση της ανωτέρω προθεσμίας, τα χρεωστικά ανοίγματα, όπως εμφανίζονται στα βιβλία του Τ.Π.Δ., βεβαιώνονται ή επαναβεβαιώνονται οίκοθεν στην Κεντρική Υπηρεσία του Τ.Π.Δ. από 1.7.2013 υπέρ του Τ.Π.Δ., με βάση τα σχετικά στοιχεία που διαθέτει κατά του οικείου δήμου, και εισπράττονται κατά τις διατάξεις του Κ.Ε.Δ.Ε.» (άρθρο πρώτο περίπτ.3 υποπαρ.Γ.5. του Ν.4093/12)
Η δυνατότητα, που παρέχεται στο Διοικητικό Συμβούλιο του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων να ρυθμίζει, κατόπιν αιτήσεως των ενδιαφερομένων Ο.Τ.Α. α' βαθμού, εν γένει οφειλές από χορηγηθέντα από αυτό δάνεια, σύμφωνα με το άρθρο 49 παρ 1 α του ν. 3943/2011, επεκτείνεται και στους Δήμους, οι οποίοι εγγράφουν στον προϋπολογισμό τους δάνειο για ισοσκέλιση, κατόπιν έγκρισης του προγράμματος οικονομικής υποστήριξης από την επιτροπή του άρθρου 262 του ν. 3852/2010, σύμφωνα με το άρθρο 2 του ν. 4038/2012. (παρ 15 άρθρο 9 ν. 4071/2012)
Στο δεύτερο εδάφιο της παρ. 11 του άρθρου 18 του ν. 3870/2010 ορίζονται τα εξής:
«Μέχρι την έναρξη εφαρμογής του ειδικού προγράμματος εξυγίανσης του άρθρου 262 του ν. 3852/2010, δεν υπάγονται στους περιορισμούς της παραγράφου 1 του άρθρου 264 του ίδιου νόμου τα δάνεια που συνομολογούνται από δήμους, με αποκλειστικό σκοπό την εξυπηρέτηση οφειλών, εν γένει, από ήδη συνομολογηθέντα και ληφθέντα δάνεια.»
Στην παρ.1 του άρθρου 264 του Ν.3852/2010 ορίζονται τα εξής:
«1. Οι δήμοι και οι περιφέρειες μπορούν να συνομολογούν δάνεια με αναγνωρισμένα πιστωτικά ιδρύματα ή χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς της Ελλάδας και του εξωτερικού, αποκλειστικά για τη χρηματοδότηση επενδύσεων και για τη χρηματοδότηση χρεών τους, εφόσον συντρέχουν, σωρευτικά, οι πιο κάτω προϋποθέσεις:
α) το ετήσιο κόστος εξυπηρέτησης της δημόσιας πίστης κάθε δήμου ή περιφέρειας δεν υπερβαίνει το 20% των ετήσιων τακτικών του εσόδων. Το ποσοστό αυτό μπορεί να αναπροσαρμόζεται με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, μετά από γνώμη της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας και της Ένωσης Περιφερειών.
β) το συνολικό χρέος του δήμου και της περιφέρειας που προβαίνει σε δανεισμό δεν υπερβαίνει ποσοστό των συνολικών εσόδων του, όπως αυτό καθορίζεται με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, μετά από γνώμη της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας και της Ένωσης Περιφερειών. Ως συνολικό χρέος του θεωρούνται οι συνολικές μακροπρόθεσμες και βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις του.»
Σχετική η απόφαση ΥΠ.ΕΣ.Α&Η.Δ. 43093/30.07.2010 για τον καθορισμό του ανώτατου ορίου του συνολικού χρέους δήμου που προβαίνει σε δανεισμό, ως ποσοστού των συνολικών εσόδων του
Καθώς επίσης και η εγκ.15/45352/09.08.2010 ΥΠ.ΕΣ.Α.&Η.Δ. σχετικά με την εξέταση αιτημάτων ΟΤΑ πρώτου βαθμού για λήψη δανείων.
β) Διακανονισμού των ληξιπροθέσμων χρεών τους προς ιδιώτες, σε περίπτωση αδυναμίας κατάρτισης ισοσκελισμένου προϋπολογισμού με σχετική απόφαση του δημοτικού ή περιφερειακού συμβουλίου υπό την προϋπόθεση ότι ο χρόνος του διακανονισμού δεν υπερβαίνει την 31η Δεκεμβρίου 2013 και εφόσον αυτό επιτευχθεί, εγγραφής στο σκέλος των δαπανών του προϋπολογισμού τους, οικονομικού έτους 2012, μόνο του μέρους της διακανονισθείσας οφειλής και όχι του συνόλου αυτής. (παρ. 5 του άρθρου 12 του ν. 4018/2011)
γ) Παροχής ως προκαταβολής του ποσού που αντιστοιχεί στους δήμους από τα έσοδα του άρθρου 27 του ν.3756/2009 (ΦΕΚ Α' 53).
Το άρθρο 27 του Ν.3756/2009 ορίζει τα εξής:
«Οι πάσης φύσεως οφειλές του Ελληνικού Δημοσίου προς τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) α' βαθμού που απορρέουν από τις διατάξεις του άρθρου 25 του ν. 1828/1989 (ΦΕΚ 2 Α') και λοιπές σχετικές διατάξεις όπως ισχύουν , ύψους ενός δισεκατομμυρίου επτακοσίων έντεκα εκατομμυρίων ευρώ (1.711.000.000), που αφορούν στη χρονική περίοδο από την καθιέρωση των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων (ΚΑΠ) μέχρι και το έτος 2008, δύναται να εξοφληθούν με την έκδοση ομολόγων σε οκτώ (8) ετήσιες ισόποσες δόσεις, εκ των οποίων η πρώτη θα καταβληθεί εντός δύο (2) μηνών από τη δημοσίευση του νόμου αυτού στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και οι υπόλοιπες επτά (7) την 31η Ιανουαρίου εκάστου έτους, αρχής γενομένης από την 31η Ιανουαρίου 2010. Προς τούτο υπογράφεται σύμβαση μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου, που εκπροσωπείται από τους Υπουργούς Εσωτερικών και Οικονομίας και Οικονομικών και των εκπροσώπων της Κεντρικής Ένωσης Δήμων και Κοινοτήτων Ελλάδας (ΚΕΔΚΕ). Με απόφαση του Υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών καθορίζεται ο τύπος των ομολόγων, η διάρκεια και οι λοιποί όροι έκδοσης αυτών.»
Κατά τη διάρκεια εφαρμογής του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής τα κριτήρια και η διαδικασία κατανομής του συνόλου των εσόδων του άρθρου 27 του ν. 3756/2009 (Α' 53) που αναλογούν σε κάθε δικαιούχο δήμο, αφαιρουμένων των ποσών των οφειλών αυτών προς το Δημόσιο της παραγράφου 5 του άρθρου δεύτερου του ν. 4079/2012 (Α' 180) καθορίζονται με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών, η οποία εκδίδεται ύστερα από γνώμη της ΚΕΔΕ. Στα προς απόδοση ποσά περιλαμβάνονται και αυτά της παρ. 4α του άρθρου 281Α του ν. 3852/2010 όπως ισχύει. (παρ.1 άρθρο 52 Ν.4257/14)
Σύμφωνα με την παρ. 5 του άρθρου πρώτου της Πράξης Νομοθ. Περιεχομένου (ΦΕΚ 103/30.04.2012 τεύχος Α'), η οποία κυρώθηκε με το Ν. 4079/12 (ΦΕΚ 180/20.09.2012 τεύχος Α'):
«5.Έως τις 31 Οκτωβρίου 2012, 31.12.2012, 30.06.2013 [η προθεσμία παρατάθηκε, αφότου έληξε, με το άρθρο πρώτο περίπτ.8 υποπαρ.ΣΤ.3. του Ν.4093/12 και στη συνέχεια παρατάθηκε εκ νέου με το άρθρο 10 της Π.Ν.Π. (ΦΕΚ 256/31.12.2012 τεύχος Α'), η οποία κυρώθηκε με το άρθρο 1 του Ν. 4147/13 (ΦΕΚ 98/26.04.2013 τεύχος Α') και τροποποιήθηκε με την παρ. 4 του άρθρου 2 του Ν. 4147/13), οι κύριες οφειλές δήμων προς το Ελληνικό Δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία οι οποίες συμψηφίζονται με τα συνολικά προβλεπόμενα στο άρθρο 27 του ν. 3756/2009 (Α' 53) έσοδά τους, σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 2 της από 31.12.2011 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου (Α' 268), που κυρώθηκε με το άρθρο δεύτερο του ν. 4047/2012 (Α' 31), ή αποπληρώνονται από τα έσοδα του δανείου που προβλέπεται στην παράγραφο 2 του άρθρου 2 του ν. 4038/2012 (Α' 14), ή από άλλους πόρους απαλλάσσονται από βεβαιωμένους πρόσθετους φόρους και πρόστιμα καθώς και από προσαυξήσεις εκπρόθεσμης καταβολής και κάθε μορφής επιβαρύνσεις, υπό την προϋπόθεση ότι εξοφλούνται οι κύριες οφειλές στο σύνολό τους. Έως την ανωτέρω ημερομηνία αναστέλλεται η συνέχιση της διαδικασίας της αναγκαστικής εκτέλεσης επί κινητών ή ακινήτων, υπό την προϋπόθεση ότι η εκτέλεση αφορά μόνο οφειλές που συμψηφίζονται ή αποπληρώνονται σύμφωνα με τις διατάξεις του προηγούμενου εδαφίου, πλην των κατασχέσεων που έχουν επιβληθεί στα χέρια τρίτων ή έχουν εκδοθεί οι σχετικές παραγγελίες. Οι διατάξεις του άρθρου 20 του ν. 2648/1998 (Α' 238), όπως ισχύουν, πλην της παραγράφου 2, εφαρμόζονται και για τις οφειλές του προηγούμενου εδαφίου. Επίσης, έως τις 31 Οκτωβρίου 201231.12.2012 [η προθεσμία παρατάθηκε, αφότου έληξε, με το άρθρο πρώτο περίπτ.8 υποπαρ.ΣΤ.3. του Ν.4093/12] αναστέλλεται η ποινική δίωξη σε βάρος των υπευθύνων κατά τις διατάξεις του άρθρου 25 του ν. 1882/1990 (Α' 43), όπως ισχύει, και η εκτέλεση της ποινής που επιβλήθηκε αναβάλλεται ή, αν άρχισε η εκτέλεσή της, διακόπτεται.»
Προσθήκη 08.07.2013 Δείτε και την ΠΟΛ 1157/27.06.2013 Συμπλήρωση της Εγκυκλίου ΠΟΛ 1086/23.04.2013 με την οποία κοινοποιήθηκαν οι διατάξεις της παρ. 5 του πρώτου άρθρου της από 30.04.2012 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου «Ρυθμίσεις θεμάτων εφαρμογής των νόμων 3864/2010, 4021/2011, 4046/2012, 4051/2012 και 4071/2012» (ΦΕΚ ΑΊ03) που κυρώθηκε με το άρθρο δεύτερο του ν.4079/2012 (ΦΕΚ ΑΊ80), όπως ισχύει και της ΚΥ.Α. Υπουργών Εσωτερικών και Οικονομικών 47497/18.12.2012 (ΦΕΚ Β'3389) και παρασχέθηκαν σχετικές οδηγίες.
και την εγκύκλιο ΙΚΑ εγκ. 62/ Ε33/805/22.10.2013 Κοινοποίηση των διατάξεων του άρθρου 10 του Ν.4147/2013 (Α' 98) «Παράταση της προθεσμίας συμψηφισμού κύριων οφειλών Δήμων».
Με την ΚΥΑ 25969/19.07.2013 (ΦΕΚ 1813/25.07.2013 τεύχος Β') και την ΚΥΑ 34637/29.08.2013 (ΦΕΚ 2183/04.09.2013 τεύχος Β') και την ΚΥΑ οικ. 46683/20.11.2013 (ΦΕΚ 3186/16.12.2013 τεύχος Β') συμψηφίστηκαν οφειλές Δήμων προς το Δημόσιο και τα Ασφαλιστικά Ταμεία.
δ) Πρόσβασης των ενταγμένων στο πρόγραμμα δήμων και περιφερειών, στον Λογαριασμό Εξυγίανσης και Αλληλεγγύης της Αυτοδιοίκησης του άρθρου 263 του Ν. 3852/2010, μετά από απόφαση της Ελεγκτικής Επιτροπής, προς κάλυψη:
-του κόστους επιτοκίου των δανείων τους και
-των χρεολυσίων για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.
ε) Ισοσκέλισης του προϋπολογισμού τους, οικονομικού έτους 2012, με την εγγραφή στο σκέλος των εσόδων και σε ανεπτυγμένη μορφή του Κ.Α. που αφορά στα δάνεια, του ποσού που αντιστοιχεί στο ύψος της διαφοράς εσόδων και δαπανών τους, συμπεριλαμβανομένων των χρεών. (περίπτ.δ' παρ.6 άρθρο 12 Ν.4018/2011)
στ) Μείωσης του μισθολογικού τους κόστους, με μετατάξεις υπαλλήλων σε άλλες δημόσιες υπηρεσίες και ΟΤΑ.
Υποχρεώσεις ενταγμένων στο πρόγραμμα δήμων και περιφερειών
Σύμφωνα με την παρ.2 του άρθρου 2 της υπ' αριθ.. Οικ. 43288/04.10.2011 απόφασης ΥΠ.ΕΣ. η εφαρμογή του ειδικού προγράμματος εξυγίανσης περιλαμβάνει τις εξής υποχρεώσεις για τους δήμους ή τις περιφέρειες:
Ανάλογα με την ειδικότερη οικονομική κατάσταση, όπως αυτή πιστοποιείται από την έκθεση αξιολόγησης της οικονομικής υπηρεσίας ή των ορκωτών ελεγκτών του άρθρου 5 της υπ' αριθ. οικ. 43288/04.10.2011 (ΦΕΚ 2297/13.10.2011 τεύχος Β') απόφασης ΥΠ.ΕΣ, στο πρόγραμμα εξυγίανσης μπορεί να συμπεριλαμβάνονται, σύμφωνα με τις ανάγκες, οι ακόλουθες υποχρεώσεις:
α) Παρακολούθηση και τεχνική υποστήριξη της εξέλιξης του δημοτικού ή περιφερειακού επιχειρησιακού προγράμματος εξυγίανσης, από την Ελεγκτική Επιτροπή.
Οι ενταγμένοι στο πρόγραμμα εξυγίανσης δήμοι και περιφέρειες θα συμπληρώνουν ειδικό απογραφικό δελτίο, με συμπληρωματικά στοιχεία που αφορούν στο πρόγραμμα εξυγίανσης, στην ενιαία οικονομική βάση δεδομένων. Η Διεύθυνση Οικονομικών ΟΤΑ του ΥΠ.ΕΣ. θα καταθέτει, στην Ελεγκτική Επιτροπή, τριμηνιαία αναφορά σχετικά με την εξέλιξη του προγράμματος εξυγίανσης και των βασικών οικονομικών μεγεθών, των ενταγμένων στο πρόγραμμα δήμων και περιφερειών.
β) Περιορισμό των προσλήψεων κάθε μορφής συμβάσεων.
Ο ακριβής αριθμός και το ποσοστό περιορισμού των προγραμματισμένων προσλήψεων αναγράφεται υποχρεωτικά στο πρόγραμμα εξυγίανσης και συναρτάται με την οικονομική κατάσταση του δήμου ή της περιφέρειας και την επάρκεια του υπάρχοντος προσωπικού.
γ) Διάθεση μέρους ή του συνόλου των εσόδων, συμπεριλαμβανομένων των εσόδων από ΣΑΤΑ, εκτός εκείνων που προορίζονται για έργα και εργασίες συντήρησης και επισκευής υποδομών, του δήμου ή της περιφέρειας, προς επίτευξη των στόχων του επιχειρησιακού προγράμματος εξυγίανσης.
δ) Διαβίβαση ετήσιων αναφορών προόδου του δήμου ή της περιφέρειας στην Ελεγκτική Επιτροπή.
Ετήσιες αναφορές της ελεγκτικής επιτροπής κατατίθενται στο Υπουργείο Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και στο δημοτικό ή περιφερειακό συμβούλιο αντίστοιχα και αναρτώνται στο διαδίκτυο. (παρ.5 άρθρο 262 Ν.3852/2010)
ε) Διαβίβαση από τον Ο.Τ.Α. των ετήσιων αναφορών της Ελεγκτικής Επιτροπής, στην οικεία επιτροπή διαβούλευσης, όπου αυτή έχει συγκροτηθεί, για διατύπωση γνώμης προς το οικείο συμβούλιο.
στ) Συμμόρφωση με τις υποδείξεις των αναφορών, κατά τη σύνταξη του προϋπολογισμού τους, οι οποίες συνυποβάλλονται με τον προϋπολογισμό στον Ελεγκτή Νομιμότητας για έλεγχο τυχόν αποκλίσεων, σύμφωνα και με τα οριζόμενα στην παρ. 2 του άρθρου 6 της υπ' αριθ. οικ. 43288/04.10.2011 απόφασης ΥΠ.ΕΣ..
Ένταξη σε πρόγραμμα εξυγίανσης με την υποβολή αίτησης
Με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, δήμοι, συγκεκριμένες δημοτικές ενότητες που αντιστοιχούν σε συνενούμενο Ο.Τ.Α. (μόνο για τη δημοτική περίοδο 2011 - 2014) σύμφωνα με το άρθρο 2 παράγραφος 1, και περιφέρειες, εντάσσονται σε ειδικό πρόγραμμα για την οικονομική τους εξυγίανση, μετά από σχετικό αίτημά τους. (παρ.1 άρθρο 262 Ν.3852/2010)
Η αίτηση των ενδιαφερόμενων δήμων ή περιφερειών για την ένταξή τους στο ειδικό πρόγραμμα εξυγίανσης γίνεται αποδεκτή εφόσον συντρέχει μια από τις παρακάτω προϋποθέσεις:
i) Οι ετήσιες υποχρεώσεις του δήμου, της δημοτικής ενότητας (μόνο για τη δημοτική περίοδο 2011 - 2014) ή της περιφέρειας, σε τοκοχρεολύσια, υπερβαίνουν το 20% των τακτικών τους εσόδων. Για την περίπτωση των τοπικών και δημοτικών κοινοτήτων, ο δείκτης αυτός προκύπτει με βάση τα οικονομικά στοιχεία της 31.12.2010 του αντίστοιχου με την τοπική ή δημοτική κοινότητα συνενωμένου Ο.Τ.Α.. (παρ.3 άρθρο 262 Ν.3852/2010) (άρθρο 3 της υπ' αριθ. Οικ. 43288/04.10.2011 απόφασης ΥΠ.ΕΣ)
Η αίτηση του ενδιαφερόμενου δήμου συνοδεύεται από:
α. απόφαση του οικείου δημοτικού συμβουλίου, η οποία λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των μελών του,
β. εκτίμηση της οικονομικής κατάστασης του δήμου από ορκωτούς ελεγκτές και
γ. επιχειρησιακό πρόγραμμα εξυγίανσης. (άρθρο 3 παρ.3 της υπ' αριθ. Οικ. 43288/04.10.2011 απόφασης ΥΠ.ΕΣ)
ii).Το συνολικό χρέος της δημοτικής ενότητας, (μόνο για τη δημοτική περίοδο 2011 - 2014) του δήμου ή της περιφέρειας στο οποίο δεν συμπεριλαμβάνονται οι απαιτήσεις αυτών από συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ή από εθνικούς πόρους (π.χ. ΘΗΣΕΑΣ), υπερβαίνει το σύνολο των τακτικών τους εσόδων, συμπεριλαμβανομένης της ΣΑΤΑ. Ως συνολικό χρέος θεωρούνται οι συνολικές μακροπρόθεσμες και βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις τους. Για την περίπτωση των δημοτικών ενοτήτων, ο δείκτης αυτός προκύπτει με βάση τα οικονομικά στοιχεία της 31.12.2010 του αντίστοιχου με τη δημοτική ενότητα συνενωμένου Ο.Τ.Α. (παρ.3 άρθρο 262 Ν.3852/2010) (άρθρο 3 της υπ' αριθ. Οικ. 43288/04.10.2011 απόφασης ΥΠ.ΕΣ)
Η αίτηση του ενδιαφερόμενου δήμου, συνοδεύεται από:
α. απόφαση του οικείου δημοτικού συμβουλίου, η οποία λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των μελών του,
β. εκτίμηση της οικονομικής κατάστασης του δήμου από ορκωτούς ελεγκτές και
γ. επιχειρησιακό πρόγραμμα εξυγίανσης. (άρθρο 3 παρ.3 της υπ' αριθ. Οικ. 43288/04.10.2011 (ΦΕΚ 2297/13.10.2011 τεύχος Β') απόφασης ΥΠ.ΕΣ)
iii) Αδυναμία κατάρτισης ισοσκελισμένου προϋπολογισμού δήμου ή περιφέρειας, λόγω ανεπάρκειας των εσόδων για την κάλυψη των ανεξόφλητων υποχρεώσεων τους. Η εν λόγω αδυναμία διαπιστώνεται όταν προκύψει διαφορά από το ύψος των νομοθετημένων εσόδων, όπως αυτά προσδιορίζονται με βάση τα πραγματικά στοιχεία απόδοσης τους και το ύψος των νομίμων δαπανών, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται αποκλειστικά και μόνο δαπάνες ανελαστικού χαρακτήρα, όπως αυτές προσδιορίζονται με βάση:
-τις υποχρεωτικές δαπάνες κατά τις κείμενες νομοθετικές διατάξεις,
-τις κάθε είδους δαπάνες που αφορούν σε υποχρεώσεις προηγούμενων οικονομικών ετών,
-τις δαπάνες που αφορούν σε ειδικευμένες πιστώσεις,
-τις δαπάνες που αφορούν σε συνεχιζόμενα έργα, προμήθειες και υπηρεσίες, αυτές που αφορούν σε ανειλημμένες συμβατικές υποχρεώσεις που απορρέουν από την εν γένει εκτέλεση έργων συγχρηματοδοτούμενων ή μη, καθώς και αυτές που αφορούν εκπόνηση μελετών για την ωρίμανση έργων και
-δαπάνες που αφορούν στις απολύτως απαραίτητες επισκευές και συντηρήσεις παγίων εγκαταστάσεων κοινής χρήσεως, η μη εκτέλεση των οποίων μπορεί να επιφέρει ζημίες ή κινδύνους.
Με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών μπορεί να προστίθενται νέες ή να διαγράφονται προϋποθέσεις για την ένταξη στο Ειδικό Πρόγραμμα Εξυγίανσης. (παρ.3 άρθρο 262 Ν.3852/2010, όπως τροποποιήθηκε με την παρ.6 του άρθρου 12 του Ν.4018/2011) (άρθρο 3 της υπ' αριθ. Οικ. 43288/04.10.2011 (ΦΕΚ 2297/13.10.2011 τεύχος Β') απόφασης ΥΠ.ΕΣ)
Η αίτηση του ενδιαφερόμενου δήμου ή περιφέρειας, συνοδεύεται από:
α. απόφαση του οικείου δημοτικού ή περιφερειακού συμβουλίου, η οποία λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των μελών του,
β. εκτίμηση της οικονομικής κατάστασης του δήμου ή της περιφέρειας από την οικονομική του υπηρεσία, η οποία συντάσσει σχετική έκθεση και
γ. επιχειρησιακό πρόγραμμα εξυγίανσης. (άρθρο 3 παρ.3 της υπ' αριθ. Οικ. 43288/04.10.2011 (ΦΕΚ 2297/13.10.2011 τεύχος Β') απόφασης ΥΠ.ΕΣ)
Εν συνεχεία εκδίδεται απόφαση της Ελεγκτικής Επιτροπής για ένταξη στο ειδικό πρόγραμμα εξυγίανσης και διαπιστωτική πράξη του Υπουργού Εσωτερικών. (άρθρο 3 παρ.4 της υπ' αριθ. Οικ. 43288/04.10.2011 (ΦΕΚ 2297/13.10.2011 τεύχος Β') απόφασης ΥΠ.ΕΣ)
Ειδικά για τη δημοτική περίοδο 2011 - 2014, ένας δήμος μπορεί να ενταχθεί με αίτηση του στο πρόγραμμα, σύμφωνα με τις προϋποθέσεις της παρ.1 του άρθρου 262 του Ν.3852/10 και του άρθρου 3 της υπ' αριθ. Οικ. 43288/04.10.2011 απόφασης ΥΠ.ΕΣ και μόνο για μία ή περισσότερες δημοτικές ενότητες του.
Η ένταξη αυτή γίνεται εντός διμήνου από την δημοσίευση της απόφασης ΥΠΕΣ Οικ. 43288/04.10.2011 (Ημερ. Δημοσ. 13.10.2011). Στην περίπτωση αυτή εξετάζεται εάν πληρούνται οι εν λόγω προϋποθέσεις για τις δημοτικές ενότητες, με βάση τα οικονομικά στοιχεία της 31.12.2010. Μετά τη παρέλευση της δίμηνης προθεσμίας είναι δυνατή μόνο η ένταξη του συνόλου του δήμου στο ειδικό πρόγραμμα εξυγίανσης. (άρθρο 3 παρ.5 της υπ' αριθ. Οικ. 43288/04.10.2011 (ΦΕΚ 2297/13.10.2011 τεύχος Β') απόφασης ΥΠ.ΕΣ)
Βήματα για ένταξη στο πρόγραμμα εξυγίανσης με αίτηση
1. Αίτηση του ενδιαφερόμενου δήμου, για την ένταξή του στο πρόγραμμα εξυγίανσης η οποία συνοδεύεται από:
α. απόφαση του οικείου δημοτικού συμβουλίου, η οποία λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των μελών του,
β. εκτίμηση της οικονομικής κατάστασης του δήμου
- από ορκωτούς ελεγκτές (στις περιπτώσεις α' και β' του άρθρου 3 της απόφασης 43288/04.10.2011 ΥΠΕΣ
- από την οικονομική του υπηρεσία με σύνταξη σχετικής έκθεσης (σε περίπτωση αδυναμίας κατάρτισης ισοσκελισμένου προϋπολογισμού του δήμου ή της περιφέρειας, λόγω ανεπάρκειας των εσόδων για την κάλυψη των ανεξόφλητων υποχρεώσεων τους)
γ. επιχειρησιακό πρόγραμμα εξυγίανσης εγκεκριμένο από το Δημοτικό Συμβούλιο
2. Απόφαση της Ελεγκτικής Επιτροπής για ένταξη στο ειδικό πρόγραμμα εξυγίανσης
3. Διαπιστωτική πράξη του Υπουργού Εσωτερικών για την ένταξη στο ειδικό πρόγραμμα εξυγίανσης (η οποία δημοσιεύεται στο ΦΕΚ)
Ένταξη σε πρόγραμμα εξυγίανσης χωρίς την υποβολή αίτησης
Κατ' εξαίρεση και εφόσον συντρέχουν οι προϋποθέσεις που ορίζονται στην παράγραφο 3 του άρθρου 262 του Ν.3852/2010, η ένταξη στο ειδικό πρόγραμμα εξυγίανσης μπορεί να γίνει χωρίς την υποβολή σχετικού αιτήματος από το δήμο ή την περιφέρεια. (παρ.1 άρθρο 262 Ν.3852/2010)
Η ένταξη δήμων ή περιφερειών στο ειδικό πρόγραμμα εξυγίανσης γίνεται χωρίς την υποβολή σχετικού αιτήματος, μετά από απόφαση της Ελεγκτικής Επιτροπής και σχετική διαπιστωτική πράξη του Υπουργού Εσωτερικών, με βάση την εξής διαδικασία:
α. Εισήγηση, για ανάγκη αξιολόγησης, της Διεύθυνσης Οικονομικών ΟΤΑ του Υπουργείου Εσωτερικών, που θεμελιώνεται με τη διαπίστωση συνδρομής των ακόλουθων αντικειμενικών δεικτών:
-οι ετήσιες υποχρεώσεις του δήμου, ή της περιφέρειας, σε τοκοχρεολύσια, υπερβαίνουν το 20% των τακτικών τους εσόδων, ή
-το συνολικό χρέος του δήμου ή της περιφέρειας υπερβαίνει το σύνολο των τακτικών τους εσόδων, ή
-υπάρχει αδυναμία κατάρτισης ισοσκελισμένου προϋπολογισμού του δήμου ή της περιφέρειας, λόγω ανεπάρκειας των εσόδων για την κάλυψη των ανεξόφλητων υποχρεώσεών τους.
β) Εκδίδεται σχετική απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών, με την οποία διαπιστώνεται η ανάγκη αξιολόγησης των οικονομικών στοιχείων των δήμων ή περιφερειών από ορκωτούς ελεγκτές. Με την ίδια απόφαση ορίζεται το χρονικό διάστημα εντός του οποίου θα πρέπει να συνταχθεί η έκθεση αξιολόγησης των ελεγκτών και μπορεί να προβλέπονται μέτρα για την απαγόρευση, κατά παρέκκλιση των σχετικών διατάξεων των άρθρων 264 και 265 του ν. 3852/2010 συνομολόγησης νέου δανείου και αναστολής οποιασδήποτε πρόσληψης προσωπικού μόνιμου, αορίστου χρόνου, ορισμένου χρόνου, όπως επίσης και συμβάσεων μίσθωσης έργου και να καθοριστούν κατηγορίες πράξεων των συλλογικών και μονομελών οργάνων του δήμου ή της περιφέρειας που αποστέλλονται υποχρεωτικώς προς έλεγχο νομιμότητας από τον Ελεγκτή Νομιμότητας, πέραν των προβλεπόμενων στα άρθρα 226 και 229 του ίδιου νόμου.
γ) Η Διεύθυνση Οικονομικών ΟΤΑ του Υπουργείου, ενημερώνει εγγράφως τον οικείο δήμο ή περιφέρεια, προκειμένου αυτοί να ορίσουν ορκωτούς ελεγκτές, για την αξιολόγηση των οικονομικών στοιχείων τους. Η σχετική απόφαση του δημοτικού ή περιφερειακού συμβουλίου λαμβάνεται μέσα σε χρονικό διάστημα δέκα (10) ημερών, από την κοινοποίηση του ενημερωτικού εγγράφου και με αυτή καθορίζεται, η χρονική περίοδος, μέσα στην οποία συντάσσεται η έκθεση αξιολόγησης των ορκωτών ελεγκτών, η οποία σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να υπερβαίνει τις σαράντα πέντε (45) ημέρες, καθώς και το ποσό αμοιβής των ελεγκτών.
Σε περίπτωση καθυστέρησης ή μη συμμόρφωσης του υπόχρεου ΟΤΑ, η ανάθεση σε ορκωτό ελεγκτή για την αξιολόγηση των οικονομικών στοιχείων αυτού, μπορεί να γίνει με σχετική απόφαση της Ελεγκτικής Επιτροπής.
Η αμοιβή των ορκωτών ελεγκτών καλύπτεται σε κάθε περίπτωση από το Λογαριασμό Εξυγίανσης.
δ) Η έκθεση των ορκωτών ελεγκτών, η οποία συντάσσεται σύμφωνα με το άρθρο 5 της υπ' αριθ. Οικ. 43288/04.10.2011 απόφασης ΥΠ.ΕΣ, αποστέλλεται με την ολοκλήρωση της άμεσα στη Διεύθυνση Οικονομικών ΟΤΑ του Υπουργείου Εσωτερικών. Η εν λόγω Διεύθυνση συντάσσει σχετική εισήγηση, την οποία υποβάλλει μαζί με την έκθεση στην Ελεγκτική Επιτροπή. Η Ελεγκτική Επιτροπή εξετάζει την εισήγηση και την έκθεση αξιολόγησης των ορκωτών ελεγκτών και αποφασίζει για την υπαγωγή ή μη της δημοτικής ενότητας, δήμου ή περιφέρειας στο ειδικό πρόγραμμα εξυγίανσης ή για την άρση των απαγορεύσεων του εδαφίου α΄ της παρ.4 του άρθρου 262 του Ν.3852/2010. Επί τη βάσει της ανωτέρω απόφασης της Ελεγκτικής Επιτροπής εκδίδεται σχετική διαπιστωτική πράξη του Υπουργού Εσωτερικών, η οποία δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης.
ε) Σε περίπτωση υπαγωγής στο ειδικό πρόγραμμα εξυγίανσης, καλείται ο δήμος ή η περιφέρεια, εντός αποκλειστικής προθεσμίας δύο (2) μηνών, να καταθέσει το επιχειρησιακό πρόγραμμα εξυγίανσης του. Το επιχειρησιακό πρόγραμμα περιλαμβάνει υποχρεωτικά, όσα ορίζονται από το άρθρο 6 της υπ' αριθ. Οικ. 43288/04.10.2011 απόφασης ΥΠ.ΕΣ. Η Ελεγκτική Επιτροπή εγκρίνει, ή σε περίπτωση που κρίνει ανεπαρκές τροποποιεί, ή σε περίπτωση που δεν υποβληθεί εμπρόθεσμα καταρτίζει η ίδια το επιχειρησιακό πρόγραμμα εξυγίανσης. Το επιχειρησιακό πρόγραμμα που εγκρίνει η Ελεγκτική Επιτροπή τίθεται σε ισχύ μετά από απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών, η οποία δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης. (παρ.4 άρθρο 262 Ν.3852/2010) (άρθρο 4 της υπ' αριθ. Οικ. 43288/04.10.2011 απόφασης ΥΠ.ΕΣ)
Ειδικά για τη δημοτική περίοδο 2011 - 2014, ένας δήμος μπορεί να ενταχθεί χωρίς αίτηση του στο πρόγραμμα, σύμφωνα με τις προϋποθέσεις της παρ.1 του άρθρου 4 της υπ' αριθ. Οικ. 43288/04.10.2011 απόφασης ΥΠ.ΕΣ και μόνο για μία ή περισσότερες δημοτικές ενότητες του. Η ένταξη αυτή γίνεται εντός διμήνου από την δημοσίευση της απόφασης ΥΠ.ΕΣ. Οικ. 43288/04.10.2011 (Ημερ. Δημοσ. 13.10.2011) Στην περίπτωση αυτή εξετάζεται εάν πληρούνται οι εν λόγω προϋποθέσεις για τις δημοτικές ενότητες, με βάση τα οικονομικά στοιχεία της 31.12.2010. Μετά τη παρέλευση της δίμηνης προθεσμίας είναι δυνατή μόνο η ένταξη του συνόλου του δήμου στο ειδικό πρόγραμμα εξυγίανσης.
Βήματα για ένταξη στο πρόγραμμα εξυγίανσης χωρίς αίτηση
1. Εισήγηση, για ανάγκη αξιολόγησης, της Διεύθυνσης Οικονομικών ΟΤΑ του Υπουργείου Εσωτερικών
2. Απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών, με την οποία διαπιστώνεται η ανάγκη αξιολόγησης των οικονομικών στοιχείων του Δήμου από ορκωτούς ελεγκτές
3. Η Διεύθυνση Οικονομικών ΟΤΑ του Υπουργείου Εσωτερικών, ενημερώνει εγγράφως το Δήμο προκειμένου αυτός να ορίσει ορκωτούς ελεγκτές, για την αξιολόγηση των οικονομικών στοιχείων του
4. Απόφαση του δημοτικού συμβουλίου μέσα σε χρονικό διάστημα δέκα (10) ημερών, από την κοινοποίηση του ενημερωτικού εγγράφου για τον ορισμό των ορκωτών ελεγκτών και τον καθορισμό της χρονικής περιόδου, μέσα στην οποία συντάσσεται η έκθεση αξιολόγησης των ορκωτών ελεγκτών, (Σε περίπτωση καθυστέρησης ή μη συμμόρφωσης του υπόχρεου ΟΤΑ, η ανάθεση σε ορκωτό ελεγκτή για την αξιολόγηση των οικονομικών στοιχείων αυτού, μπορεί να γίνει με σχετική απόφαση της Ελεγκτικής Επιτροπής).
5. Σύνταξη της έκθεσης αξιολόγησης από τους ορκωτούς ελεγκτές
6. Αποστολή της έκθεσης αξιολόγησης των ορκωτών ελεγκτών στην Διεύθυνση Οικονομικών ΟΤΑ του Υπουργείου Εσωτερικών
7. Σύνταξη σχετικής εισήγησης από τη Διεύθυνση Οικονομικών ΟΤΑ του Υπουργείου Εσωτερικών και υποβολή της μαζί με την έκθεση στην Ελεγκτική Επιτροπή
8. Εξέταση της εισήγησης και της έκθεσης αξιολόγησης από την Ελεγκτική Επιτροπή και απόφαση περί υπαγωγής ή μη του δήμου ή της δημοτικής ενότητας, στο ειδικό πρόγραμμα εξυγίανσης
9. Έκδοση Διαπιστωτικής πράξης του Υπουργού Εσωτερικών περί υπαγωγής του δήμου ή της δημοτικής ενότητας, στο ειδικό πρόγραμμα εξυγίανσης και δημοσίευσή της στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης.
10. Κατάθεση επιχειρησιακού προγράμματος εξυγίανσης του Δήμου σε περίπτωση υπαγωγής του, εντός αποκλειστικής προθεσμίας δύο (2) μηνών
11. Έγκριση/ τροποποίηση ή κατάρτιση του επιχειρησιακού προγράμματος εξυγίανσης από την Ελεγκτική Επιτροπή αν δεν υποβληθεί εμπρόθεσμα από το Δήμο.
12. Απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών για έναρξη ισχύος εγκεκριμένου από την Ελεγκτική Επιτροπή επιχειρησιακού προγράμματος και δημοσίευσή της στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης
Έναρξη- Χρονοδιάγραμμα υλοποίησης
Το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης του προγράμματος, το οποίο καθορίζεται ανάλογα με τη βαρύτητα και τη φύση του προβλήματος, δεν μπορεί να ξεπερνά μία δημοτική ή περιφερειακή περίοδο, η διάρκεια της οποίας προσδιορίζεται στην παρ.1 του άρθρου 9 και στην παρ. 2 του άρθρου 114 του ν. 3852/2010 αντίστοιχα. (παρ.3 άρθρο 1 Απόφαση ΥΠ.ΕΣ. Οικ. 43288/04.10.2011)
Δείτε το Δελτίο Τύπου του ΥΠ.ΕΣ. (15-9-2011) για την έναρξη του προγράμματος οικονομικής εξυγίανσης των ΟΤΑ.
Περιεχόμενο έκθεσης αξιολόγησης
Με την έκθεση αξιολόγησης της οικονομικής υπηρεσίας ή των ορκωτών ελεγκτών, αποτυπώνεται η υπάρχουσα οικονομική θέση του δήμου ή της περιφέρειας και των νομικών τους προσώπων, αλλά και αυτή που είχε διαμορφωθεί την 31-12-2010. Η έκθεση ειδικότερα περιλαμβάνει:
α) Αποτύπωση του συνολικού δανεισμού του δήμου, ή της περιφέρειας και των νομικών τους προσώπων από εγχώρια και αλλοδαπά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, το ανεξόφλητο κεφάλαιο και το ετήσιο κόστος εξυπηρέτησης της δημόσιας πίστης (τοκοχρεωλύσια). Επίσης αποτυπώνονται οι εγγυήσεις που έχει παραχωρήσει ο δήμος ή η περιφέρεια για τη συνομολόγηση δανείων από νομικά τους πρόσωπα.
β) Αναλυτική παρουσίαση των λοιπών υποχρεώσεων του δήμου, ή της περιφέρειας. Οι λοιπές υποχρεώσεις αφορούν τόσο σε μακροπρόθεσμες όσο και σε βραχυπρόθεσμες υποχρεώσεις. Οι ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις αναφέρονται διακριτά. Ως ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις θεωρούνται εκείνες που δεν έχουν εξοφληθεί ενενήντα (90) ημέρες από την ημερομηνία βεβαίωσης της αντίστοιχης υποχρέωσης.
Στην έκθεση αποτυπώνονται επίσης και οι διεκδικήσεις τρίτων προς το δήμο ή την περιφέρεια και τα νομικά τους πρόσωπα.
γ) Υποχρεώσεις που μπορεί να προκύψουν από εκκρεμείς ή τελεσίδικες δικαστικές αποφάσεις για τους δήμους ή τις περιφέρειες και τα νομικά τους πρόσωπα.
δ) Αναλυτική παρουσίαση των απαιτήσεων με ειδική αναφορά για τις απαιτήσεις από συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ή από εθνικούς πόρους, καθώς και διεκδικήσεις του δήμου ή της περιφέρειας μέσω εκκρεμών δικαστικών αποφάσεων.
ε) Αναλυτική παρουσίαση των διαθέσιμων ανά κατηγορία.
στ) Εκτίμηση της δυνατότητας εξυπηρέτησης των υποχρεώσεων τους και των μέτρων που θα πρέπει να ληφθούν, ώστε να διασφαλίζεται η δυνατότητα ικανοποίησης των κριτηρίων της παρ. 3 του άρθρου 262 του ν.3852/2010, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει. (άρθρο 5 Απόφαση ΥΠ.ΕΣ. Οικ. 43288/04.10.2011)
Περιεχόμενο Επιχειρησιακού Προγράμματος Εξυγίανσης
Σύμφωνα με το άρθρο 6 της απόφασης ΥΠ.ΕΣ. Οικ. 43288/04.10.2011:
«1.Το επιχειρησιακό πρόγραμμα εξυγίανσης περιλαμβάνει:
α) αποτύπωση της υφιστάμενης οικονομικής κατάστασης,
β) συγκεκριμένα μέτρα περιορισμού των δαπανών,
γ) δράσεις χρηματοδότησης με στόχο τον περιορισμό του δημοτικού ή περιφερειακού δημοσιονομικού χρέους,
δ) αναλυτικό χρονοδιάγραμμα ενεργειών και
ε) εκτίμηση για τη μεσοπρόθεσμη διαμόρφωση των εσόδων, των δαπανών και των λοιπών οικονομικών στοιχείων.
2.Το επιχειρησιακό πρόγραμμα, το ετήσιο πρόγραμμα δράσης και ο προϋπολογισμός του δήμου ή της περιφέρειας προσαρμόζονται στο πρόγραμμα εξυγίανσης.
3.Στην περίπτωση της υποχρεωτικής υπαγωγής στο ειδικό πρόγραμμα εξυγίανσης, εάν ο οικείος ΟΤΑ δεν καταθέσει επιχειρησιακό πρόγραμμα εξυγίανσης, ή το πρόγραμμα που έχει κατατεθεί δεν πληροί τις προϋποθέσεις που αναφέρονται παραπάνω, το πρόγραμμα εξυγίανσης συντάσσεται με ευθύνη της Ελεγκτικής Επιτροπής. Σε κάθε περίπτωση η αδυναμία κατάρτισης του επιχειρησιακού προγράμματος από τον φορέα, θα πρέπει να είναι αιτιολογημένη.»
Συνιστάται στο Υπουργείο Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, Ελεγκτική Επιτροπή αποτελούμενη από τα εξής μέλη:
α) έναν Σύμβουλο του Ελεγκτικού Συνεδρίου ως πρόεδρο, ο οποίος ορίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Δικαστικών Λειτουργών,
β) τον Γενικό Διευθυντή Τοπικής Αυτοδιοίκησης του Υπουργείου Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και
γ) έναν εκπρόσωπο της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας, προκειμένου για δήμους, ή της Ένωσης Περιφερειών, προκειμένου για περιφέρειες. (παρ.2 άρθρο 262 Ν.3852/2010, όπως τροποποιήθηκε από την παρ 10 του άρθρου 2 του ν. 4038/2012) (άρθρο 7 απόφαση ΥΠ.ΕΣ. Οικ. 43288/04.10.2011)
Προσθήκη 18-04-2012 Σύμφωνα με την παρ.7 του άρθρου 19 του Ν.4071/12: "7.Στις Επιτροπές της παραγράφου 4 του άρθρου 23 του ν. 3202/2003 (Α' 284) και της παραγράφου 2 του άρθρου 262 του ν. 3852/2010 (Α' 87), αντί του Γενικού Διευθυντή Τοπικής Αυτοδιοίκησης μετέχει ο Γενικός Διευθυντής Οικονομικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Εσωτερικών."
Αρμοδιότητες Ελεγκτικής Επιτροπής
Σύμφωνα με το άρθρο 8 της απόφασης ΥΠ.ΕΣ. Οικ. 43288/04.10.2011:
«1.Η Ελεγκτική Επιτροπή έχει τις παρακάτω αρμοδιότητες:
α. Έκδοση της απόφασης για την ανάθεση σε ορκωτούς λογιστές της αξιολόγησης των οικονομικών στοιχείων του συγκεκριμένου δήμου ή περιφέρειας, σύμφωνα με την περίπτωση (γ) της παρ. 1 του άρθρου 4 της απόφασης ΥΠΕΣ Οικ. 43288/04.10.2011) .
β. Έκδοση της απόφασης, μετά από εισήγηση της Διεύθυνσης Οικονομικών ΟΤΑ, η οποία στηρίζεται επί της εκθέσεως αξιολόγησης ορκωτών ελεγκτών για την υπαγωγή ή μη, δήμου ή περιφέρειας στο ειδικό πρόγραμμα εξυγίανσης.
γ. Έγκριση, τροποποίηση ή κατάρτιση εξ υπαρχής του επιχειρησιακού προγράμματος εξυγίανσης δημοτικής ενότητας, δήμου ή περιφέρειας, το οποίο τίθεται σε εφαρμογή με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών.
δ. Παρακολούθηση και τεχνική υποστήριξη της εξέλιξης του δημοτικού ή περιφερειακού επιχειρησιακού προγράμματος.
ε. Κατάρτιση ετήσιων αναφορών για την πορεία υλοποίησης του επιχειρησιακού προγράμματος εξυγίανσης, οι οποίες κοινοποιούνται στο Υπουργείο Εσωτερικών και στο οικείο δημοτικό ή περιφερειακό συμβούλιο και αναρτώνται στο διαδίκτυο.
στ. Παρακολούθηση και διαχείριση του ειδικού προγράμματος εξυγίανσης. (παρ.6 άρθρο 262 Ν.3852/2010)
2.Η Ελεγκτική Επιτροπή υποστηρίζεται από τη Διεύθυνση Οικονομικών ΟΤΑ, η οποία μπορεί να ζητά τη συνδρομή άλλων υπηρεσιών του ΥΠ.ΕΣ., καθώς και από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων.
3.Η Επιτροπή συνεδριάζει εντός ωραρίου εργασίας, τουλάχιστον μία (1) φορά το μήνα και εκτάκτως όταν το κρίνει ο Πρόεδρος αυτής, ο οποίος και συντάσσει την ημερήσια διάταξη, καθώς και όταν το ζητήσει ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Εσωτερικών. Η Επιτροπή συνεδριάζει νομίμως με την παρουσία και των τριών μελών της. Ως τόπος διενέργειας των συνεδριάσεων ορίζεται το κεντρικό κατάστημα του Υπουργείου Εσωτερικών.
4.Η Επιτροπή στο πλαίσιο της παρακολούθησης της υλοποίησης του ειδικού προγράμματος εξυγίανσης, μπορεί να καλεί εκπροσώπους του δήμου ή της περιφέρειας, για διασαφήνιση ζητημάτων σχετικών με την εξέλιξη αυτού.
5.Για την γραμματειακή υποστήριξη της Επιτροπής ορίζονται με απόφαση του Γενικού Γραμματέα του Υπουργείου Εσωτερικών, έως τρεις (3) υπάλληλοι κατηγορίας ΠΕ ή ΤΕ της Δ/νσης Οικονομικών ΟΤΑ του Υπουργείου, με αντίστοιχους αναπληρωτές.
6.Η λειτουργία της Ελεγκτικής Επιτροπής θα διαρκέσει για όσο χρόνο εφαρμόζεται το ειδικό πρόγραμμα εξυγίανσης και το συνολικό κόστος λειτουργίας της καλύπτεται αποκλειστικά από πόρους του Λογαριασμού Εξυγίανσης και Αλληλεγγύης.»
Για τις ευθύνες αιρετών οργάνων των ΟΤΑ, που ενεργούν κατά παράβαση των ανωτέρω, έχουν εφαρμογή οι σχετικές κείμενες διατάξεις. (άρθρο 9 απόφαση ΥΠ.ΕΣ. Οικ. 43288/04.10.2011)
Λογαριασμός Εξυγίανσης και Αλληλεγγύης της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας αυτοδιοίκησης
Με το άρθρο 263 του ν. 3852/10 ορίζονται τα εξής:
"1. Συστήνεται Λογαριασμός στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, ο οποίος ονομάζεται «Λογαριασμός Εξυγίανσης και Αλληλεγγύης της Αυτοδιοίκησης», με σκοπό τη χρηματοδότηση του προγράμματος εξυγίανσης των δήμων και περιφερειών.
2.Ο Λογαριασμός χρηματοδοτείται από τους πόρους των άρθρων 259 και 260. Το ύψος της χρηματοδότησης καθορίζεται με την απόφαση της παραγράφου 3 του παρόντος.
3.Με κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και Οικονομικών, που εκδίδεται ύστερα από γνώμη της Κεντρικής Ένωσης Δήμων Ελλάδας και της Ένωσης Περιφερειών, ρυθμίζεται κάθε θέμα σχετικό με τη σύσταση, τη λειτουργία και τη διαχείριση του Λογαριασμού."