[post_tabs][post_tab title="Ισχύον καθεστώς"]

 

Επιβολή ΦΠΑ

1. Υποκείμενοι στο ΦΠΑ
2. Αντικείμενο του φόρου
3. Χρόνος-τρόπος υποβολής δήλωσης

4. Εκκαθαριστική Δήλωση ΦΠΑ
5. Τύπος, περιεχόμενο και έντυπο δήλωσης
6.  Πρόστιμα παραβάσεων σχετικών με τον ΦΠΑ
7. Απαλλαγές από το ΦΠΑ
8. Δικαίωμα έκπτωσης του ΦΠΑ εισροών από καλόπιστο λήπτη εικονικού ως προς το πρόσωπο του εκδότη τιμολογίου
9. Επιβολή ΦΠΑ σε τρίτους



1. Υποκείμενοι στο ΦΠΑ
Το ελληνικό Δημόσιο, οι δήμοι, οι κοινότητες και τα άλλα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου δε θεωρούνται υποκείμενοι στο φόρο για τις πράξεις παράδοσης αγαθών και παροχής υπηρεσιών που ενεργούν κατά την εκπλήρωση της αποστολής τους, ακόμη και αν εισπράττουν τέλη, δικαιώματα ή εισφορές.
Εν τούτοις τα πρόσωπα αυτά θεωρούνται ως υποκείμενοι στο φόρο κατά το μέτρο που η μη υπαγωγή στο φόρο των δραστηριοτήτων τους οδηγεί σε στρέβλωση των όρων του ανταγωνισμού.
Τα πρόσωπα αυτά έχουν οπωσδήποτε την ιδιότητα του υποκειμένου στο φόρο, εφόσον ασκούν τις δραστηριότητες που απαριθμούνται στο παράρτημα Ι του Ν.2859/00, όπως είναι, για παράδειγμα, οι τηλεπικοινωνίες, η μεταφορά αγαθών και προσώπων, η εναποθήκευση, η εκμετάλλευση πανηγυριών και εκθέσεων κ.α., εκτός αν αυτές είναι ασήμαντες. (παρ.2 άρθρο 3 Ν.2859/00) (ΠΟΛ 1021/06.02.2013)

Η αληθής έννοια της παραγράφου 2 του άρθρου 3 του Ν.2859/00 είναι ότι, τα πρόσωπα που αναφέρονται στις διατάξεις της παραγράφου αυτής, εξαιρούνται μόνο για τις πράξεις που ενεργούν ως δημόσια εξουσία. (παρ.3 άρθρο 3 Ν.2859/00)

Εντούτοις, ακόμη και πράξεις δημόσιας εξουσίας εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του ΦΠΑ στην περίπτωση που πρόκειται για δραστηριότητες που μπορούν να ασκηθούν και από ιδιωτικούς φορείς, καθώς ενδεχόμενη εξαίρεση από το ΦΠΑ των δημόσιων φορέων λόγω της νομικής μορφής τους θα έθετε σε ανταγωνιστικά μειονεκτικότερη θέση τους ιδιωτικούς φορείς που υποχρεούνται να επιβάλλουν ΦΠΑ στις ίδιες πράξεις. Επισημαίνεται ότι ο κίνδυνος αυτός υφίσταται μόνο στις περιπτώσεις που ο δημόσιος και ο ιδιωτικός τομέας πραγματικά ανταγωνίζονται μεταξύ τους όσον αφορά στην ποιότητα και στις τιμές των παροχών τους.
Τα ανωτέρω αφορούν κυρίως δραστηριότητες που εμπίπτουν στους τομείς του περιβάλλοντος, ιδίως όσον αφορά στη διαχείριση των αποβλήτων, του πολιτισμού, της εκπαίδευσης, της νοσοκομειακής περίθαλψης, της κοινωνικής πρόνοιας και του αθλητισμού. Σε αυτές τις περιπτώσεις, λοιπόν, είναι πολύ πιθανόν κάποιες από τις δραστηριότητες του Δημοσίου, των ΟΤΑ και των ΝΠΔΔ να εμπίπτουν καταρχήν στο πεδίο εφαρμογής του ΦΠΑ και για τα έσοδα που πραγματοποιούν κατά την άσκηση της δραστηριότητάς τους να εφαρμόζονται οι διατάξεις του Κώδικα ΦΠΑ.
Σε περίπτωση υπαγωγής στο ΦΠΑ, θα πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο απαλλαγής βάσει των διατάξεων του άρθρου 22 του Κώδικα ΦΠΑ, προκειμένου να διαπιστωθεί αν τα έσοδα που προκύπτουν από τη σχετική δραστηριότητα απαλλάσσονται ή πρέπει να επιβαρύνονται με το συντελεστή ΦΠΑ που αναλογεί στην κάθε πράξη. (ΠΟΛ 1021/06.02.2013)

Επισημαίνεται ότι οι δημοτικές επιχειρήσεις κοινωφελούς χαρακτήρα που προβλέπονται από τις διατάξεις του Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα (ν.3463/2006), όπως ισχύει, αποτελούν νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου, συνεπώς δεν εμπίπτουν στα μη υποκείμενα στο φόρο πρόσωπα λόγω άσκησης δημόσιας εξουσίας της παραγράφου 2 του άρθρου 3 του Κώδικα Φ.Π.Α., αλλά θεωρούνται καταρχήν υποκείμενα στο φόρο πρόσωπα και στις αμοιβές που εισπράττουν από τις φορολογητέες δραστηριότητές τους πρέπει να επιβάλλουν ΦΠΑ, εκτός αν, σύμφωνα με τα ανωτέρω, πρόκειται για δραστηριότητες που εμπίπτουν στις απαλλακτικές διατάξεις του άρθρου 22 του Κώδικα ΦΠΑ. (ΠΟΛ 1021/06.02.2013)

Με το έγγραφο Υπ. Οικ. ΔΕΕΦ Α 1048210 ΕΞ 2016/24.03.2016 απαριθμούνται μια σειρά από υπηρεσίες που παρέχει Πολιτιστικός και Αθλητικός Οργανισμός του Δήμου και αναφέρεται η φορολογική μεταχείριση της κάθε μίας αναλυτικά.
Συγκεκριμένα αναφέρεται η υπαγωγή ή μη σε ΦΠΑ των κάτωθι υπηρεσιών:
-Εκμάθηση κολύμβησης, χορού, ζωγραφικής, φωτογραφίας, αγγειοπλαστικής και άλλων παρεμφερών δραστηριοτήτων
-Διάθεση της χρήσης του κολυμβητηρίου, των γηπέδων τένις και λοιπών χώρων άθλησης έναντι αμοιβής σε φυσικά πρόσωπα, ενοικίαση διαδρομών πισίνας σε σωματεία και παραχώρηση της χρήσης των χώρων άθλησης σε ιδιωτικά εκπαιδευτήρια
-Παραχώρηση ανοιχτού θεάτρου σε θιάσους με παράλληλη παροχή ηλεκτρικού ρεύματος και υπηρεσιών ηλεκτρολόγου
-Ενοικίαση χώρου με παροχή του ηλεκτρικού ρεύματος για διενέργεια εκθέσεων ή εκδηλώσεων με επιπλέον παραχώρηση, σε ορισμένες περιπτώσεις, της χρήσης μεγαφωνικής εγκατάστασης με παράλληλη επίβλεψη από ηλεκτρολόγο
-Έσοδα από διαφημιστικές πινακίδες οι οποίες θα τοποθετηθούν σε χώρους του Αθλητικού Κέντρου και είτε θα είναι μόνιμες είτε spot
-Ενοικίαση χώρου καφετέριας με εξοπλισμό, ενοικίαση χώρου εστίασης εντός του Αθλητικού Κέντρου και παραχώρηση της εκμετάλλευσης χώρου κινηματογράφου μαζί με την υλικοτεχνική υποδομή, με παράλληλη παροχή ηλεκτρικής ενέργειας ή/και ύδρευσης/αποχέτευσης μέσω ενδιάμεσων μετρητών.

 

Για την επιβολή ΦΠΑ στις υπηρεσίες που παρέχονται από κολυμβητήρια δείτε την εγκύκλιο Α.Α.Δ.Ε. Ε.2066/02.09.2022: «Διευκρινίσεις για την εφαρμογή μειωμένου συντελεστή Φ.Π.Α. 13% στις υπηρεσίες που παρέχονται από κολυμβητήρια»

 

Για την επιβολή ΦΠΑ στις Προγραμματικές Συμβάσεις των ΦΟΔΣΑ δείτε την ενότητα:

ΝΟΜΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΟΤΑ » ΛΟΙΠΑ ΝΠΔΔ » ΦΟ.Δ.Σ.Α. (Κλεισθένης Ι-Ν.4555/18)-Καθεστώς μετά τις 19.07.2018 » Οικονομικά θέματα ΦΟ.Δ.Σ.Α. » IX. ΦΠΑ στις Προγραμματικές Συμβάσεις των ΦΟΔΣΑ
 




2. Αντικείμενο του φόρου
Αντικείμενο του φόρου είναι:

α) η παράδοση αγαθών και η παροχή υπηρεσιών, εφόσον πραγματοποιούνται από επαχθή αιτία στο εσωτερικό της χώρας από υποκείμενο στο φόρο που ενεργεί με αυτή την ιδιότητα,
β) η εισαγωγή αγαθών στο εσωτερικό της χώρας,
γ) η ενδοκοινοτική απόκτηση αγαθών που πραγματοποιείται από επαχθή αιτία στο εσωτερικό της χώρας από υποκείμενο στο φόρο, ο οποίος ενεργεί με αυτή την ιδιότητα ή από μη υποκείμενο στο φόρο νομικό πρόσωπο, όταν ο πωλητής είναι υποκείμενος στο φόρο εγκαταστημένος σε άλλο κράτος μέλος, ενεργεί με αυτή την ιδιότητα και δεν απαλλάσσεται από το φόρο λόγω ύψους πραγματοποιηθέντος ετήσιου κύκλου εργασιών, σύμφωνα με τη νομοθεσία της χώρας του, ούτε υπάγεται στις διατάξεις των παραγράφων 2 και 4 του άρθρου 13.
Ειδικά, η ενδοκοινοτική απόκτηση καινούργιων μεταφορικών μέσων υπάγεται στο φόρο, ανεξάρτητα από την ιδιότητα του εγκαταστημένου στο εσωτερικό της χώρας προσώπου,
δ) η ενδοκοινοτική απόκτηση αγαθών, τα οποία υπάγονται σε ειδικό φόρο κατανάλωσης, που πραγματοποιείται από υποκείμενο στο φόρο ή από μη υποκείμενο στο φόρο νομικό πρόσωπο, εφόσον τα πρόσωπα αυτά εμπίπτουν στις διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 11. (παρ.1 άρθρο 2 Ν.2859/00)


Για την εφαρμογή του Κώδικα ΦΠΑ θεωρούνται:
α) ως "εσωτερικό της χώρας" η ελληνική επικράτεια, εκτός της περιοχής του Αγίου Ορους,
β) ως "έδαφος της Κοινότητας" και ως "τρίτο έδαφος", όπως αυτά καθορίζονται στο Παράρτημα ΙΙ του Κώδικα ΦΠΑ. (παρ.2 άρθρο 2 Ν.2859/00)

 

 


 

3. Χρόνος-τρόπος υποβολής δήλωσης
Οι υπόχρεοι στο φόρο, που ενεργούν φορολογητέες πράξεις ή πράξεις απαλλασσόμενες του φόρου, για τις οποίες έχουν δικαίωμα έκπτωσης του φόρου εισροών με βάση τις διατάξεις του άρθρου 30 του Κώδικα ΦΠΑ, οφείλουν να υποβάλλουν στη ΔΟΥ, που είναι αρμόδια για την επιβολή του φόρου εισοδήματός τους, δηλώσεις ΦΠΑ για κάθε φορολογική περίοδο. (παρ.1 άρθρο 38 Ν.2859/00, όπως αντικαταστάθηκε από την παρ. 8Α του άρθρου 1 του Ν. 4281/14)

Οι δηλώσεις Φ.Π.Α. υποβάλλονται υποχρεωτικά με ηλεκτρονικό τρόπο ανεξαρτήτως του εάν είναι εμπρόθεσμες ή εκπρόθεσμες και ανεξαρτήτως του υπολοίπου τους, εκτός εξαιρέσεων (σχετ. η ΑΥΟ ΠΟΛ 1267/2011). Η υποβολή της δήλωσης δεν προϋποθέτει την καταβολή του φόρου (ολικώς ή μερικώς). (Εγχειρίδιο Γ.Γ. Δημοσίων Εσόδων 26.09.2016)

Από 01.01.2015 αντικαθίσταται η παρ.2 του άρθρου 38 του Κώδικα ΦΠΑ από την παρ.2 του άρθρου 22 του Ν.4321/15 και η φορολογική περίοδος ορίζεται ως εξής:
α) ένας ημερολογιακός μήνας, προκειμένου για υπόχρεους οι οποίοι χρησιμοποιούν διπλογραφικό λογιστικό σύστημα, καθώς και για το Δημόσιο όταν ασκεί δραστηριότητες για τις οποίες υπόκειται στο φόρο,
β) ένα ημερολογιακό τρίμηνο, προκειμένου για υπόχρεους οι οποίοι χρησιμοποιούν απλογραφικό λογιστικό σύστημα, καθώς και για μη υπόχρεους σε τήρηση βιβλίων και έκδοση στοιχείων, σύμφωνα με τη φορολογική νομοθεσία.

Τα νομικά πρόσωπα που δεν υπόκεινται στο φόρο σύμφωνα με τις διατάξεις των παραγράφων 2 και 3 του άρθρου 3 του Ν.2859/00 (μεταξύ των οποίων και οι Δήμοι), που πραγματοποιούν ενδοκοινοτικές αποκτήσεις αγαθών ή λαμβάνουν αγαθά ή υπηρεσίες για τις οποίες είναι υπόχρεοι για την καταβολή του φόρου, υποχρεούνται να υποβάλουν δήλωση ΦΠΑ μόνο για τις φορολογικές περιόδους κατά τις οποίες πραγματοποιούν τις φορολογητέες πράξεις. (παρ.8 άρθρο 38 Ν.2859/00, όπως αντικαταστάθηκε από την παρ. 8Α του άρθρου 1 του Ν. 4281/14)

Η δήλωση ΦΠΑ υποβάλλεται μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του μήνα που ακολουθεί τη λήξη της φορολογικής περιόδου. (παρ.4 άρθρο 38 Ν.2859/00, όπως αντικαταστάθηκε από την παρ. 8Α του άρθρου 1 του Ν. 4281/14)

 

Με την απόφαση ΑΑΔΕ Α.1218/30.09.2020 (ΦΕΚ 4267/30.09.2020 τεύχος B’) παρατείνεται ο χρόνος υποβολής δηλώσεων ΦΠΑ και καταβολής φόρου που προκύπτει από αυτές με καταληκτική προθεσμία υποβολής την 30η Σεπτεμβρίου 2020.


Παρατείνονται μέχρι και 31.12.2015 :
α) Οι προθεσμίες υποβολής των δηλώσεων ΦΠΑ που η καταληκτική προθεσμία υποβολής τους ήταν η 30.10.2015 και παρατάθηκαν με την ΑΓΓΔΕ 1241/30.10.2015 έως την 6.11.2015, για τους υποκείμενους που έχουν την έδρα της οικονομικής τους δραστηριότητας στους Δήμους Σκοπέλου, Ανδραβίδας - Κυλλήνης, Δυτικής Αχαίας, Φυλής, Αγίων Αναργύρων - Καματερού, Χαϊδαρίου, Αχαρνών και Ύδρας.
β) Οι προθεσμίες καταβολής του φόρου που τυχόν προκύπτει από τις ανωτέρω δηλώσεις ΦΠΑ. Η ίδια ημερομηνία είναι καταληκτική και για τις δύο δόσεις στην περίπτωση επιλογής της καταβολής του οφειλόμενου ποσού σε δόσεις. Η υποβολή των ανωτέρω δηλώσεων γίνεται στη Δ.Ο.Υ. ή το Γ. Ε.Φ. σε έντυπη μορφή (ΠΟΛ 1246/06.11.2015 (ΦΕΚ 2741/17.11.2015 τεύχος Β'))

 



4. Εκκαθαριστική Δήλωση ΦΠΑ
Ειδικά η υποχρέωση υποβολής εκκαθαριστικής δήλωσης ΦΠΑ καταργείται για διαχειριστικές περιόδους που λήγουν μετά την 1 Ιανουαρίου 2014. (παρ. 8Β του άρθρου 1 του Ν. 4281/14)
Οι ετήσιοι διακανονισμοί των εκπτώσεων διενεργούνται πλέον με τη δήλωση Φ.Π.Α. (Εγχειρίδιο Γ.Γ. Δημοσίων Εσόδων 26.09.2016)

Με τις διατάξεις του άρθρου 22 του 4321/2015 ορίσθηκε ο χρόνος διενέργειας των διακανονισμών.
Με την εγκύκλιο 1149/2015 (περίπτωση δ' της παραγράφου 1) διευκρινίσθηκε μεταξύ άλλων ότι, οι καταστάσεις που προβλέπονταν να υποβάλλονται μαζί με την εκκαθαριστική δήλωση (αγορές ή πωλήσεις με τις ΠΟΛ. 1262/1993 και 1029/1995), υποβάλλονται εφεξής στη φορολογική διοίκηση έως την τελευταία εργάσιμη ημέρα του έβδομου μήνα, του επόμενου ημερολογιακού έτους, από το έτος που έληξε η διαχειριστική περίοδος, δηλαδή για το 2014 μέχρι 31.7.2015.
Κατά την πρώτη εφαρμογή, δεδομένου ότι η παραπάνω εγκύκλιος εκδόθηκε 10.7.2015, δίνεται η δυνατότητα στους υπόχρεους υποβολής των ανωτέρω καταστάσεων να υποβάλλουν αυτές έως και 30.9.2015. Οι εν λόγω καταστάσεις υποβάλλονται στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. σε έντυπη μορφή. (ΠΟΛ 1173/04.08.2015)
 



5. Τύπος, περιεχόμενο και έντυπο δήλωσης
Από 01/07/2016
Για δηλώσεις ΦΠΑ που αφορούν πράξεις που πραγματοποιούνται από 1.7.2016 και εφεξής ανεξαρτήτως του χρόνου υποβολής των δηλώσεων, για όλους τους υποκείμενους που έχουν υποχρέωση υποβολής δήλωσης ΦΠΑ, ανεξαρτήτως εάν υποχρεούνται σε τήρηση διπλογραφικού, απλογραφικού λογιστικού συστήματος, ή είναι μη υπόχρεοι σε τήρηση βιβλίων και έκδοση στοιχείων σύμφωνα με τη φορολογική νομοθεσία, ισχύει το έντυπο ΦΠΑ «050 - ΦΠΑ ΕΚΔΟΣΗ 2016, Φ2 TAXIS» το οποίο επισυνάπτεται στην ΠΟΛ 1084/23.06.2016 (ΦΕΚ 1943/29.06.2016 τεύχος Β').
Το έντυπο «050 - ΦΠΑ ΕΚΔΟΣΗ 2015, Φ2 TAXIS» όπως ορίστηκε στην ΠΟΛ 1182/11.08.2015 (ΦΕΚ 1832/25.08.2015 τεύχος Β') συνεχίζει να ισχύει για πράξεις που πραγματοποιούνται έως και 30.6.2016, ενώ καταργείται για δηλώσεις που αφορούν πράξεις από 1.7.2016 και εφεξής. (ΠΟΛ 1084/23.06.2016 (ΦΕΚ 1943/29.06.2016 τεύχος Β')
Με την ΠΟΛ 1093/23.06.2016 επισημαίνονται οι διαφορές μεταξύ του νέου εντύπου δήλωσης ΦΠΑ και του έως 30.6.2016 εντύπου και δίνονται περαιτέρω οδηγίες.

Από 01/10/2015 έως 30.06.2016
Για δηλώσεις που υποβάλλονται από 1.10.2015 και εφεξής για πράξεις που πραγματοποιούνται, από 1.9.2015 για τους υποκείμενους που υποχρεούνται σε τήρηση διπλογραφικού λογιστικού συστήματος και από 1.7.2015 για υποκείμενους που υποχρεούνται σε τήρηση απλογραφικού λογιστικού συστήματος, ή μη υπόχρεους σε τήρηση βιβλίων και έκδοση στοιχείων σύμφωνα με τη φορολογική νομοθεσία, ισχύει το έντυπο της δήλωσης ΦΠΑ που επισυνάπτεται στην ΠΟΛ 1182/11.08.2015 (ΦΕΚ 1832/25.08.2015 τεύχος Β').
Το έντυπο της δήλωσης ΦΠΑ «050 - ΦΠΑ ΕΚΔΟΣΗ 2014, Φ2 TAXIS» όπως ορίστηκε με τις αποφάσεις της Γενικής Γραμματέως Δημοσίων Εσόδων με αριθμό ΠΟΛ 1198/2014 και ΠΟΛ 1049/2015 καταργείται για δηλώσεις που υποβάλλονται από 1.10.2015, σύμφωνα με τα ανωτέρω. (ΠΟΛ 1182/11.08.2015 (ΦΕΚ 1832/25.08.2015 τεύχος Β')
Με την ΠΟΛ 1191/11.08.2015 επισημαίνονται οι διαφορές μεταξύ του νέου εντύπου δήλωσης ΦΠΑ και του έως 30.9.2015 ή 31.08.2015 ή 30.6.2015 κατά περίπτωση εντύπου και δίνονται περαιτέρω οδηγίες.
 


6. Πρόστιμα παραβάσεων σχετικών με τον ΦΠΑ

α. Ύψος-περιπτώσεις επιβολής προστίμων
Για παραβάσεις σχετικές με τον φόρο προστιθέμενης αξίας οι οποίες διαπιστώνονται κατόπιν ελέγχου, επιβάλλονται τα ακόλουθα πρόστιμα:

i. Σε περίπτωση μη έκδοσης παραστατικού πωλήσεων (φορολογικού στοιχείου) ή έκδοσης ή λήψης ανακριβούς στοιχείου για πράξη που επιβαρύνεται με Φ.Π.Α., επιβάλλεται πρόστιμο πενήντα τοις εκατό (50%) επί του φόρου που θα προέκυπτε από το μη εκδοθέν στοιχείο ή επί της διαφοράς, αντίστοιχα. Το πρόστιμο αυτό δεν μπορεί να είναι κατώτερο, αθροιστικά ανά φορολογικό έλεγχο, των διακοσίων πενήντα (250) ευρώ, σε περίπτωση που ο φορολογούμενος είναι υπόχρεος τήρησης απλογραφικού λογιστικού συστήματος, και των πεντακοσίων (500) ευρώ, σε περίπτωση που ο φορολογούμενος είναι υπόχρεος τήρησης διπλογραφικού λογιστικού συστήματος. (άρθρο 58Α παρ.1 ν.4987/22)

 

Διευκρινίζεται ότι τα ανωτέρω πρόστιμα ΦΠΑ είναι τα μοναδικά που πλέον επιβάλλονται στις περιπτώσεις όπου διαπιστώνεται κατόπιν ελέγχου (π.χ. επιτόπιος μερικός έλεγχος) η μη έκδοση φορολογικών στοιχείων ή η έκδοση ανακριβών φορολογικών στοιχείων, μετά την κατάργηση της περίπτωσης θ' της παραγράφου 1 του άρθρου 54 του Ν.4174/13. (ΠΟΛ 1252/20.11.2015)

Σε περίπτωση διαπίστωσης, στο πλαίσιο μεταγενέστερου ελέγχου, εκ νέου διάπραξης της ίδιας παράβασης, εντός πενταετίας από την έκδοση της αρχικής πράξης, επιβάλλεται πρόστιμο εκατό τοις εκατό (100%) επί του φόρου που θα προέκυπτε από το μη εκδοθέν στοιχείο ή επί της διαφοράς, αντίστοιχα, το οποίο δεν μπορεί να είναι κατώτερο, αθροιστικά ανά φορολογικό έλεγχο, των πεντακοσίων (500) ευρώ, σε περίπτωση που ο φορολογούμενος είναι υπόχρεος τήρησης απλογραφικού λογιστικού συστήματος και των χιλίων (1.000) ευρώ, σε περίπτωση που ο φορολογούμενος είναι υπόχρεος τήρησης διπλογραφικού λογιστικού συστήματος.

Στην περίπτωση κάθε επόμενης ίδιας παράβασης στο πλαίσιο μεταγενέστερου ελέγχου εντός πενταετίας από την έκδοση της αρχικής πράξης, επιβάλλεται πρόστιμο διακόσια τοις εκατό (200%) επί του φόρου που θα προέκυπτε από το μη εκδοθέν στοιχείο ή επί της διαφοράς, αντίστοιχα, το οποίο δεν μπορεί να είναι κατώτερο, αθροιστικά ανά φορολογικό έλεγχο, των χιλίων (1.000) ευρώ, σε περίπτωση που ο φορολογούμενος είναι υπόχρεος τήρησης απλογραφικού λογιστικού συστήματος και των δύο χιλιάδων (2.000) ευρώ, σε περίπτωση που ο φορολογούμενος είναι υπόχρεος τήρησης διπλογραφικού λογιστικού συστήματος. (άρθρο 58Α παρ.1 ν.4987/22)

Δεν συντρέχει περίπτωση εφαρμογής των δύο τελευταίων εδαφίων της παρ. 1 του άρθρου 58Α ΚΦΔ, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 51 του ν. 4410/2016, ήτοι διάπραξη της ίδιας παράβασης (υποτροπή) στην περίπτωση που έλεγχος που πραγματοποιείται σε υποκείμενο μετά την έναρξη ισχύος των διατάξεων του ν. 4410/16, (μετά τις 25.7.2016) διαπιστώσει την διάπραξη παράβασης μη έκδοσης φορολογικού στοιχείου ή έκδοσης ή λήψης ανακριβούς στοιχειού για πράξη που επιβαρύνεται με ΦΠΑ, όταν στον ίδιο υποκείμενο σε προγενέστερο έλεγχο (πριν την 25.7.2016) είχε διαπιστωθεί η διάπραξη παράβασης μη έκδοσης ή έκδοσης ή λήψης ανακριβούς φορολογικού στοιχείου. Με άλλα λόγια ως πρώτη παράβαση για την εφαρμογή των δύο τελευταίων εδαφίων της παρ. 1 λαμβάνεται η διαπραχθείσα μετά τις 25.7.2016. (ΠΟΛ 1155/10.10.2016)

Επισημαίνεται ότι, στην περίπτωση αυτή το πρόστιμο που επιβάλλεται είναι ίσο με το 50% επί του φόρου που θα προέκυπτε από το μη εκδοθέν στοιχείο, ή επί της διαφοράς αντίστοιχα στην περίπτωση ανακριβούς στοιχείου, το οποίο πρόστιμο δεν μπορεί να είναι κατώτερο, αθροιστικά ανά φορολογικό έλεγχο, των διακοσίων πενήντα (250) ευρώ σε περίπτωση που ο φορολογούμενος είναι υπόχρεος τήρησης απλογραφικού λογιστικού συστήματος και των πεντακοσίων (500) ευρώ σε περίπτωση που ο φορολογούμενος είναι υπόχρεος τήρησης διπλογραφικού λογιστικού συστήματος και σε καμία περίπτωση δεν επιβάλλεται πρόστιμο το 100% του φόρου ή 500 ευρώ ή 1000 ευρώ κατά περίπτωση. (ΠΟΛ 1155/10.10.2016)

Για την καλύτερη κατανόηση των ανωτέρω στην ΠΟΛ 1155/10.10.2016 παρατίθενται σχετικά παραδείγματα.

ii. Σε κάθε περίπτωση όπου διαπιστώνεται, η υποβολή ανακριβών δηλώσεων ή η μη υποβολή δηλώσεων, με συνέπεια τη μη απόδοση ή τη μειωμένη απόδοση ή την επιπλέον έκπτωση ή επιστροφή ΦΠΑ, επιβάλλεται πρόστιμο ίσο με ποσοστό πενήντα τοις εκατό (50%) επί του ποσού του φόρου που θα προέκυπτε από την μη υποβληθείσα δήλωση ή επί της διαφοράς, αντίστοιχα. (άρθρο 58Α παρ.2 ν.4987/22)


Επειδή όμως, όπως ήδη αναφέρθηκε, για την παράβαση της μη υποβολής δήλωσης έχει εφαρμογή και το διαδικαστικό πρόστιμο της παραγράφου 2 του άρθρου 54 υπερισχύει η διάταξη που προβλέπει το μεγαλύτερο κάθε φορά πρόστιμο, βάσει της παραγράφου 6 του άρθρου 62 του Ν.4174/13 (ήδη παρ.6 άρθρου 62 ν.4987/22). (ΠΟΛ 1252/20.11.2015)

iii. Σε περίπτωση άσκησης οικονομικής δραστηριότητας χωρίς να έχει υποβληθεί δήλωση έναρξης εργασιών, παρά την ύπαρξη σχετικής υποχρέωσης η οποία έχει ως αποτέλεσμα την απόκρυψη φορολογητέας ύλης, επιβάλλεται πρόστιμο ίσο με ποσοστό πενήντα τοις εκατό (50%) επί του ποσού του ΦΠΑ που θα έπρεπε να είχε αποδοθεί για όλη τη διάρκεια λειτουργίας της οικονομικής δραστηριότητας και για το σύνολο της μη δηλωθείσας οικονομικής δραστηριότητας, όπως αυτό θα προσδιοριστεί από τον έλεγχο. (άρθρο 58Α παρ.3 ν.4987/22) (ΠΟΛ 1252/20.11.2015)


Το συγκεκριμένο πρόστιμο επιβάλλεται μόνο στις περιπτώσεις όπου εντοπίζεται, κατόπιν ελέγχου, αποκρυβείσα φορολογητέα ύλη, ως αποτέλεσμα λειτουργίας επιχείρησης χωρίς υποβολή δήλωσης έναρξης. (ΠΟΛ 1252/20.11.2015)

iv. Σε κάθε πρόσωπο μη υπόχρεο σε υποβολή δηλώσεων ΦΠΑ που εκδίδει παραστατικά πωλήσεων (φορολογικά στοιχεία) με ΦΠΑ, χωρίς να έχει τέτοια υποχρέωση, επιβάλλεται πρόστιμο ίσο με ποσοστό πενήντα τοις εκατό (50%) επί του ΦΠΑ που αναγράφεται στο φορολογικό στοιχείο που κακώς εκδόθηκε, αφού δεν είχε τέτοιο δικαίωμα ο εκδότης του, και υπό την προϋπόθεση ότι ο φόρος αυτός δεν αποδόθηκε στο Δημόσιο. (άρθρο 58Α παρ.4 ν.4987/22) (ΠΟΛ 1252/20.11.2015)


Το πρόστιμο αυτό καταλαμβάνει τα πρόσωπα εκείνα τα οποία παρανόμως επιβάλλουν ΦΠΑ σε συναλλαγές που πραγματοποιούν, είτε γιατί αυτές είναι εκτός πεδίου εφαρμογής του φόρου είτε γιατί είναι απαλλασσόμενες είτε γιατί τα πρόσωπα αυτά δεν έχουν την ιδιότητα του υποκείμενου στον φόρο (ιδιώτες). Πλην όμως, όπως προβλέπεται με την παράγραφο 2 του άρθρου 35 του Κώδικα ΦΠΑ (ν. 2859/2000), «οποιοδήποτε πρόσωπο χρεώνει φόρο σε φορολογικό στοιχείο που εκδίδει, υποχρεούται στην απόδοση του φόρου αυτού στο Δημόσιο». Συνεπώς, εφόσον διαπιστωθεί από τον έλεγχο ότι έχουν πραγματοποιηθεί τέτοιες πράξεις και ο ΦΠΑ δεν έχει αποδοθεί στο Δημόσιο, επιβάλλεται το πρόστιμο της παραγράφου 4 του άρθρου 58Α. (ΠΟΛ 1252/20.11.2015)

Τα ανωτέρω πρόστιμα επιβάλλονται μόνο σε περίπτωση που οι σχετικές παραβάσεις διαπιστωθούν κατόπιν ελέγχου. (παρ.7 άρθρο 62 ν.4987/22)

Στις περιπτώσεις που επιβάλλονται τα πρόστιμα για παραβάσεις των παρ. 1, 3 και 4 για τις οποίες συντρέχει και περίπτωση παράβασης της παρ. 2 περί υποβολής ανακριβούς ή μη υποβολής δήλωσης, τα πρόστιμα αυτά αφαιρούνται από το πρόστιμο της παρ. 2. (άρθρο 58Α παρ.5 ν.4987/22)

 

Ειδικά στην περίπτωση επιβολής προστίμων για παραβάσεις της παρ. 1 για τις οποίες συντρέχει και περίπτωση παράβασης της παρ. 2, αφαιρείται το αναλογικό πρόστιμο του πενήντα τοις εκατό (50%) και όχι το ελάχιστο πρόστιμο των διακοσίων πενήντα (250) ή πεντακοσίων (500) ευρώ ή το επιβληθέν σε επόμενους ελέγχους διπλάσιο ή τετραπλάσιο πρόστιμο για διάπραξη ιδίων παραβάσεων εντός πενταετίας. (άρθρο 58Α παρ.5 ν.4987/22)


β. Έναρξη εφαρμογής
Τα ανωτέρω εφαρμόζονται, κατά περίπτωση, για πράξεις προσδιορισμού οποιουδήποτε φόρου ή επιβολής προστίμου, τέλους ή εισφοράς που εκδίδονται από την ημερομηνία κατάθεσης του Ν.4337/15 (12.10.2015) και αφορούν φορολογικές υποχρεώσεις, περιόδους ή χρήσεις που λήγουν μετά τις 31.12.2013 ή υποθέσεις από 1.1.2014, για τις οποίες είχαν εφαρμογή από 1.1.2014 οι διατάξεις των άρθρων 58 και 59 του ν. 4174/2013, εφόσον η εφαρμογή τους συνεπάγεται ευνοϊκότερο καθεστώς για τον υπόχρεο. (παρ.1 άρθρο 7 Ν.4337/15)

Εξαιρετικά επί έκδοσης πράξεων διορθωτικού προσδιορισμού Φ.Π.Α., που εκδίδονται από 12.10.2015 και αφορούν φορολογικές υποχρεώσεις, περιόδους ή χρήσεις που λήγουν μετά τις 31.12.2013 και έως τη δημοσίευση του ν. 4337/2015 (17.10.2015) για τις οποίες θα επιβάλλονταν τα πρόστιμα που προβλέπονταν από τις διατάξεις του άρθρου 58 του ν.4174/2013, θα επιβάλλονται αυτά που προβλέπονται από τις διατάξεις του άρθρου 58Α του Ν.4174/13, εφόσον η εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 58A συνεπάγεται ευνοϊκότερο καθεστώς για τον υπόχρεο. (ΠΟΛ 1252/20.11.2015)

γ. Πρόστιμα επί παραβάσεων διαδικαστικού χαρακτήρα
Το άρθρο 58Α του Ν.4174/13 (ήδη άρθρο 58Α του ν.4987/22), ως ειδικότερο, αποκλείει την εφαρμογή του άρθρου 58 του Ν.4174/13 (ήδη άρθρο 58 του ν.4987/22) (άρθρο 62 παρ. 7), για παραβάσεις που αφορούν τον ΦΠΑ.
Δεδομένου ότι το άρθρο 58Α αφορά στην επιβολή προστίμων για ουσιαστικές παραβάσεις, στις περιπτώσεις διαπίστωσης παραβάσεων:
-εκπρόθεσμης υποβολής χρεωστικής δήλωσης ΦΠΑ, ή
-μη υποβολής ή ανακριβούς ή εκπρόθεσμης υποβολής δηλώσεων πληροφοριακού χαρακτήρα (π.χ. δηλώσεις ενδοκοινοτικών αποκτήσεων - παραδόσεων), ή
-μη υποβολής ή ανακριβούς ή εκπρόθεσμης υποβολής μηδενικών ή πιστωτικών δηλώσεων,
δεν εφαρμόζεται το άρθρο 58Α, αλλά το άρθρο 54, ακόμη και αν οι παραβάσεις διαπιστώνονται κατόπιν ελέγχου, καθώς οι προαναφερόμενες συνιστούν παραβάσεις διαδικαστικού χαρακτήρα.
Στην περίπτωση όμως που διαπιστώνεται κατόπιν ελέγχου παράβαση μη υποβολής χρεωστικής δήλωσης ΦΠΑ έχει εφαρμογή τόσο η παράγραφος 2 του άρθρου 58Α όσο και η παράγραφος 2 του άρθρου 54, και κατ' εφαρμογή της παραγράφου 6 του άρθρου 62 σύμφωνα με την οποία δεν σωρεύονται περισσότερα πρόστιμα που επιβάλλονται για την ίδια παράβαση υπερισχύει η διάταξη που προβλέπει το μεγαλύτερο μεταξύ αυτών.  (ΠΟΛ 1252/20.11.2015)

Στην περίπτωση εκπρόθεσμης υποβολής τροποποιητικής δήλωσης Φ.Π.Α., εφόσον η αρχική δήλωση Φ.Π.Α. έχει υποβληθεί εμπρόθεσμα, δεν επιβάλλεται πρόστιμο. (Εγχειρίδιο Γ.Γ. Δημοσίων Εσόδων 26.09.2016)

Είναι προφανές ότι αυτό δεν ισχύει για τις παραβάσεις άλλων φορολογιών που διαπιστώνονται ταυτόχρονα, στα πλαίσια του ίδιου ελέγχου, πχ. παραβάσεις ανακρίβειας δήλωσης φορολογίας εισοδήματος. Στις περιπτώσεις αυτές έχουν εφαρμογή και τα δύο άρθρα και δεν τίθεται ζήτημα σώρευσης. (ΠΟΛ 1252/20.11.2015)

Για την καλύτερη κατανόηση των ανωτέρω, παρατίθεται το ακόλουθο παράδειγμα:

Παράδειγμα
Φορολογούμενος το 2015 απέκρυψε κύκλο εργασιών ύψους 200.000 τον οποίο δεν εμφάνισε στα τηρούμενα βιβλία του. Ο φορολογικός έλεγχος διαπιστώνει την υποβολή ανακριβών φορολογικών δηλώσεων ΦΠΑ και εισοδήματος, με το ύψος της διαφοράς να ανέρχεται σε 46.000 ευρώ και 52.000 ευρώ, αντίστοιχα. Η διαφορά φόρου εισοδήματος που προέκυψε από τον έλεγχο υπερβαίνει το 50% σε σχέση με το ποσό που προέκυψε από την αρχική δήλωση του φορολογούμενου. Στον φορολογούμενο επιβάλλονται τα εξής πρόστιμα:
α) 23.000 ευρώ πρόστιμο της παραγράφου 2 του άρθρου 58.Α (46.000Χ50%=23.000 ευρώ) και
β) 26.000 ευρώ πρόστιμο της περ. γ' της παρ. 1 του άρθρου 58 (52.000 Χ 50%= 26.000 ευρώ). (ΠΟΛ 1252/20.11.2015)

δ. Εκκρεμείς υποθέσεις
Η δυνατότητα εφαρμογής των διατάξεων της παραγράφου 1 του άρθρου 7 του Ν.4337/15 (ευνοϊκότερο καθεστώς) παρέχεται και για εκκρεμείς υποθέσεις.

Ως εκκρεμείς υποθέσεις, νοούνται οι υποθέσεις οι οποίες, κατά την ημερομηνία κατάθεσης του Ν.4337/15 (12.10.2015), εκκρεμούν ενώπιον της διεύθυνσης επίλυσης διαφορών ή των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων ή του Συμβουλίου της Επικρατείας κατόπιν άσκησης εμπρόθεσμης ενδικοφανούς ή δικαστικής προσφυγής ή τακτικού ενδίκου μέσου ή αίτησης αναίρεσης για τις οποίες εκκρεμεί η προθεσμία άσκησης ενδικοφανούς ή δικαστικής προσφυγής ή τακτικού ενδίκου μέσου ή αίτησης αναίρεσης, καθώς και υποθέσεις για τις οποίες έχουν εκδοθεί οι σχετικές πράξεις αλλά δεν έχουν κοινοποιηθεί κατά την ημερομηνία κατάθεσης του παρόντος. Ως εκκρεμείς υποθέσεις νοούνται και οι υποθέσεις για τις οποίες δεν έχει εκδοθεί οριστική δικαστική απόφαση αλλά προδικαστική απόφαση και δεν έχει γίνει εκ νέου συζήτηση της υπόθεσης.
Για την εφαρμογή των διατάξεων της παραγράφου 1 απαιτείται ανέκκλητη δήλωση ανεπιφύλακτης αποδοχής, για την υπαγωγή στις ανωτέρω διατάξεις του συνόλου των παραβάσεων κάθε πράξης ή απόφασης της διεύθυνσης επίλυσης διαφορών ή του δικαστηρίου, και καταβολή του συνόλου της οφειλής, που προκύπτει μετά τον επανυπολογισμό του προστίμου με το ευνοϊκότερο καθεστώς, άμεσα ή το αργότερο εντός δύο (2) εργασίμων ημερών από την υποβολή της δήλωσης αποδοχής, άλλως δεν έχουν εφαρμογή οι διατάξεις της παραγράφου 1.
Η δήλωση υποβάλλεται στον προϊστάμενο της αρχής που εξέδωσε την πράξη, εντός ανατρεπτικής προθεσμίας ενενήντα (90) ημερών από τη δημοσίευση του Ν.4337/15 (δηλαδή έως την 15.1.2016) ή την κοινοποίηση στον φορολογούμενο της πράξης ή της απόφασης, κατά περίπτωση. (παρ.2 άρθρο 7 Ν.4337/15) (ΠΟΛ 1252/20.11.2015)

Η προθεσμία που προβλέπεται από το πέμπτο εδάφιο των παραγράφων 2 και 4 του άρθρου 7 του ν. 4337/2015 (Α' 129), παρατείνεται από τη λήξη της και μέχρι την 30.10.2016. (περίπτ. α άρθρο 45 Ν.4410/16)
Για την καταβολή εξακολουθούν να ισχύουν τα προβλεπόμενα από το τέταρτο εδάφιο των ως άνω παραγράφων. Εξαιρετικά, για δηλώσεις που έχουν υποβληθεί μετά τη λήξη της προβλεπόμενης από το πέμπτο εδάφιο των παραγράφων 2 και 4 του άρθρου 7 του ν. 4337/2015 (Α' 129) προθεσμίας και μέχρι την έναρξη ισχύος του Ν.4410/16 (03.08.2016), η καταβολή γίνεται εντός δεκαπέντε (15) εργασίμων ημερών από την έναρξη ισχύος του Ν.4410/16 (δηλ. από 03.08.2016) (περίπτ. β άρθρο 45 Ν.4410/16)

Στις περιπτώσεις που η υπόθεση εκκρεμεί ενώπιον των δικαστηρίων, με την ως άνω δήλωση αποδοχής συνυποβάλλεται και σχετική βεβαίωση του αρμόδιου δικαστηρίου ότι η υπόθεση δεν έχει συζητηθεί και δήλωση παραίτησης από το σχετικό δικόγραφο ή δικαίωμα. Ποσά που έχουν καταβληθεί δεν επιστρέφονται, δεν συμψηφίζονται και δεν αναζητούνται, λόγω εφαρμογής της παρούσας παραγράφου. Στις περιπτώσεις της κατά τα άνω αποδοχής, όπου συντρέχει περίπτωση, έχουν ανάλογη εφαρμογή οι διατάξεις της περίπτωσης α' της παρ. 1 του άρθρου 142 του ν. 2717/1999 (Κώδικας Διοικητικής Δικονομίας, Α' 97), τα αποτελέσματα της οποίας επέρχονται με την περιέλευση στη γραμματεία του Διοικητικού Δικαστηρίου σχετικής βεβαίωσης του Προϊσταμένου της φορολογικής αρχής που εξέδωσε την πράξη. (παρ.2 άρθρο 7 Ν.4337/15) (ΠΟΛ 1252/20.11.2015)

Διευκρινίζεται ότι, σε περίπτωση που ο αιτών δεν καταβάλει το σύνολο της οφειλής του εντός δύο (2) εργασίμων ημερών από την υποβολή της δήλωσης αποδοχής, μπορεί να υποβάλει εκ νέου αίτηση έως την καταληκτική ημερομηνία υποβολής της. (ΠΟΛ 1252/20.11.2015)

Επισημαίνεται ότι ποσά που τυχόν έχουν καταβληθεί πλέον αυτών που τελικά προκύπτουν με το ευνοϊκότερο καθεστώς που έχουν καταβληθεί δεν επιστρέφονται, δεν συμψηφίζονται και δεν αναζητούνται, λόγω εφαρμογής της παραγράφου αυτής. (ΠΟΛ 1252/20.11.2015)
 
ε. Άσκηση προσφυγής
Είκοσι (20) ημέρες τουλάχιστον πριν την έκδοση της πράξης επιβολής προστίμου ο φορολογούμενος καλείται εγγράφως, προκειμένου να υποβάλει τις αντιρρήσεις του ή γενικά τις απόψεις του. Η διαδικασία αυτή δεν εφαρμόζεται σε περιπτώσεις επιβολής προστίμου για διαδικαστικές παραβάσεις του άρθρου 54 καθώς και πρόστιμα τα οποία προκύπτουν και επιβάλλονται κατά τον άμεσο, διοικητικό ή προληπτικό προσδιορισμό του φόρου. Σε περίπτωση που ο φορολογούμενος αμφισβητεί την πράξη επιβολής προστίμου που έχει εκδοθεί σε βάρος του από την Φορολογική Διοίκηση, υποβάλλει ενδικοφανή προσφυγή στα πλαίσια της Ειδικής Διοικητικής Διαδικασίας που προβλέπεται στο άρθρο 63 του Ν.4174/13 (ήδη άρθρο 63 ν.4987/22), με αίτημα την επανεξέταση της πράξης από τη Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών (Υπηρεσία Εσωτερικής Επανεξέτασης) (ΠΟΛ 1252/20.11.2015)
Σχετικά με την εφαρμογή του άρθρου 63 του Ν.4174/13 δείτε την ΠΟΛ 1064/12.04.2017 (ΦΕΚ 1440/27.04.2017 τεύχος Β')

 

Δείτε και την Α.Α.Δ.Ε. Α. 1165/22.11.2022 (ΦΕΚ 6009/25.11.2022 τεύχος Β'): Υποβολή ενδικοφανών προσφυγών και αιτημάτων αναστολής του άρθρου 63 του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (ν. 4987/2022, Α’ 206), αποκλειστικά ψηφιακά μέσω διαδικτύου από τον δικτυακό τόπο της Α.Α.Δ.Ε. 

 

στ. Καταλογιστικές πράξεις ποσών άνω του 1.000.000 ευρώ

 

Καταλογιστικές πράξεις φόρου, τέλους, εισφοράς ή προστίμου που εκδίδονται από φορολογικές ή τελωνειακές αρχές στις οποίες το ανά πράξη καταλογισθέν ποσόν υπερβαίνει το ένα εκατομμύριο (1.000.000) ευρώ, επιδίδονται αποκλειστικά με δικαστικούς επιμελητές. (παρ.1 άρθρο 1  ΠΟΛ 1188/06.09.2011 (ΦΕΚ 1993/08.09.2011 τεύχος Β') όπως αντικαταστάθηκε από την παρ. α' του άρθρου 1 της ΠΟΛ 1043/06.03.2018 (ΦΕΚ 1002/21.03.2018 τεύχος Β’)

Οι πράξεις αυτές αφορούν φόρο εισοδήματος, φόρο προστιθέμενης αξίας, πρόστιμα για παραβάσεις του Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων, φόρο ακίνητης περιουσίας, τέλη χαρτοσήμου, παρακρατούμενους η επιρριπτόμενους φόρους, φόρο υπεραξίας από αναπροσαρμογή ακινήτων, φόρο μεταβίβασης ακινήτων, φόρο κληρονομιών, δωρεών και γονικών παροχών καθώς και οποιουδήποτε φόρου, τέλους ή εισφοράς, ή προστίμου, καθώς και εν γένει κάθε πράξης που εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (ν. 4174/2013) συμπληρωματικές πράξεις χρέωσης δασμοφορολογικών επιβαρύνσεων, καταλογιστικές πράξεις επιβολής προστίμων και πολλαπλών τελών για παραβάσεις της τελωνειακής νομοθεσίας.  (παρ.2 άρθρο 1  ΠΟΛ 1188/06.09.2011 (ΦΕΚ 1993/08.09.2011 τεύχος Β') όπως συμπληρώθηκε από την παρ. β' του άρθρου 1 της ΠΟΛ 1043/06.03.2018 (ΦΕΚ 1002/21.03.2018 τεύχος Β’)

 

Για περισσότερα δείτε το πλήρες κείμενο της ΠΟΛ 1188/06.09.2011 (ΦΕΚ 1993/08.09.2011 τεύχος Β')



7. Απαλλαγές από το ΦΠΑ
Δείτε τις διατάξεις του άρθρου 22 του Κώδικα ΦΠΑ.

Σε περίπτωση λανθασμένης επίρριψης Φ.Π.Α. προς τον αντισυμβαλλόμενο κατά την τιμολόγηση πράξης που δεν υπάγεται ή που απαλλάσσεται από το φόρο, δεν δημιουργείται δικαίωμα έκπτωσης επί του Φ.ΠΑ. των αναλογούντων εισροών. (Υπ. Οικ. ΔΕΕΦ Α 1048210 ΕΞ 2016/24.03.2016)

Σημειώνεται ότι, σε κάθε περίπτωση, για την απαλλαγή ή όχι από το Φ.Π.Α. δεν εξετάζεται ο τρόπος καταβολής της όποιας αντιπαροχής (π.χ. πάγια συνδρομή, αναλογική συνδρομή κ.λ.π.) έναντι της παράδοσης αγαθού ή της παροχής μιας υπηρεσίας. (Υπ. Οικ. ΔΕΕΦ Α 1048210 ΕΞ 2016/24.03.2016)

Ο έλεγχος των πραγματικών περιστατικών (στρέβλωση των όρων του ανταγωνισμού, φύση της μίσθωσης των χώρων), εμπίπτει στην αρμοδιότητα της οικείας Δ.Ο.Υ. (Υπ. Οικ. ΔΕΕΦ Α 1048210 ΕΞ 2016/24.03.2016)

 

Διάθεση αγαθών σε απόρους
Δείτε την
ΠΟΛ 1095/04.04.2014 (ΦΕΚ 903/10.04.2014 τεύχος Β') σχετικά με τον τρόπο και τη  διαδικασία απόδειξης της δωρεάν διάθεσης αγαθών από επιχειρήσεις προς ευπαθείς κοινωνικά ομάδες, μέσω φορέων φιλανθρωπικού ή κοινωφελούς σκοπού προκειμένου οι πράξεις αυτές να μην θεωρούνται ως παραδόσεις αγαθών κατά την έννοια της παραγράφου 2 του άρθρου 7 του κώδικα ΦΠΑ.

Σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 61-65 του Κανονισμού (ΕΚ) 1186/2009 (L 324/23/10.12.2009) για τη θέσπιση του κοινοτικού καθεστώτος τελωνειακών ατελειών, (πρώην άρθρα 65-69 του Καν. ΕΟΚ 918/83), παρέχεται απαλλαγή από τον εισαγωγικό δασμό στα είδη πρώτης ανάγκης, τα οποία εισάγονται από κρατικούς ή άλλους εγκεκριμένους ευαγείς ή φιλανθρωπικούς οργανισμούς, προκειμένου να διανεμηθούν δωρεάν σε απόρους.
Επίσης, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του άρθρου 38 παραγρ. 1α και υπό την επιφύλαξη των άρθρων 39-42 του Ν. 1684/87 (ΥΕΚ Α' 18), με τις οποίες ενσωματώνονται οι αντίστοιχες διατάξεις της οδηγίας 83/181/ΕΟΚ του Συμβουλίου (νυν οδηγία 2009/132/ΕΚ του Συμβουλίου), απαλλάσσονται από το Φ.Π.Α τα είδη πρώτης ανάγκης που αποκτούν δωρεάν και εισάγουν δημόσιες υπηρεσίες και οργανισμοί ή άλλα εγκεκριμένα κοινωφελή ή φιλανθρωπικά νομικά πρόσωπα, προκειμένου να τα διανείμουν δωρεάν σε απόρους.
Για την απαλλαγή από τις ανωτέρω επιβαρύνσεις, ως "είδη πρώτης ανάγκης", νοούνται τα αγαθά που είναι απαραίτητα για την ικανοποίηση των άμεσων ανθρώπινων αναγκών, όπως τα τρόφιμα, τα φάρμακα, τα ενδύματα και τα κλινοσκεπάσματα. (
Υπ. Οικ. ΔΔΘΤΟΚ Γ 5023150 ΕΞ 2015/04.11.2015) (Υπ. Οικ. ΔΕΦΚΦ 1089612 ΕΞ2016/13.06.2016)

Επίσης, με το αριθμ. TAXUD/A/4PD Ares (2013) 3653072/8-11-2013 έγγραφο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, διευκρινίζεται ότι στα είδη πρώτης ανάγκης περιλαμβάνεται και το αναλώσιμο ιατρικό - υγειονομικό υλικό. (Υπ. Οικ. ΔΕΦΚΦ 1089612 ΕΞ2016/13.06.2016)

Επιπλέον, σύμφωνα με την αριθμ. Δ. 745/52/ΠΟΛ. 30/20-6-1984 Ε.Δ.Τ.Ο., με την οποία κοινοποιήθηκαν τα άρθρα 65-69 του Καν. 918/83 (νυν άρθρα 61-65 του Καν. 1186/09), σε συνδυασμό με την αριθμ. 1285/80/ΠΟΛ.29/19.12.1986 όμοια, με την οποία κοινοποιήθηκαν τα άρθρα 38-42 του ν. 1684/87, ως δικαιούχα απαλλαγής πρόσωπα ορίζονται :
(α) τα ευαγή, κοινωφελή ή φιλανθρωπικά ιδρύματα και λοιπά νομικά πρόσωπα που αναγράφονται στην παράγραφο 1 του άρθρου 6 του Ν. 3686/57, συμπεριλαμβανομένων των φιλανθρωπικού χαρακτήρα οργανώσεων μελών του ΑΣΕΟ (Αμερικανικό Συμβούλιο Εθελοντικών Οργανώσεων) του Ν.Δ. 1081/71.
Ειδικότερα, με την παράγραφο 1 του άρθρου 6 του Ν. 3686/57, όπως ισχύει, δικαιούχα ατέλειας πρόσωπα είναι τα Νοσοκομεία Κοινωφελούς Χαρακτήρα, Φιλανθρωπικά και Ευαγή Ιδρύματα, Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου Φιλανθρωπικού Χαρακτήρα, Ορφανοτροφεία, Βρεφοκομεία, Άσυλο Ανιάτων, Οργανισμός Διαθέσεως Αρωγής Φίλων Ελλάδος, Ιδρύματα Προστασίας Τυφλών.
(β) τα αναγνωρισμένα φιλανθρωπικά σωματεία του Ν.Δ. 1111/72 «Περί Φιλανθρωπικών Σωματείων»,
(γ) οι Δήμοι και Κοινότητες,
(δ) τα Υπουργεία Υγείας και Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης. (
Υπ. Οικ. ΔΔΘΤΟΚ Γ 5023150 ΕΞ 2015/04.11.2015)

Επιπλέον, στα δικαιούχα ατελείας πρόσωπα εμπίπτουν και τα εκκλησιαστικά Νομικά Πρόσωπα, τα ΝΠΙΔ, καθώς και οι φιλανθρωπικού μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα οντότητες, που εποπτεύονται και ελέγχονται από τους ως άνω φορείς. (Υπ. Οικ. ΔΕΦΚΦ 1089612 ΕΞ2016/13.06.2016)

Τα ΝΠΔΔ θα πρέπει να παρέχουν στοιχεία από τα οποία να προκύπτει βάσει διατάξεων ο δημόσιος χαρακτήρας τους, όπως Π.Δ. κ.λ.π.. Τα εκκλησιαστικά Νομικά Πρόσωπα καθώς και τα ΝΠΙΔ και οι ως άνω αναφερόμενες οντότητες, θα πρέπει να είναι εγκεκριμένα και να φέρουν πιστοποίηση-βεβαίωση από τον εκάστοτε αρμόδιο φορέα που τα εποπτεύει για το σκοπό λειτουργίας τους καθώς και τον ευαγή ή φιλανθρωπικό τους χαρακτήρα. (Υπ. Οικ. ΔΕΦΚΦ 1089612 ΕΞ2016/13.06.2016)


Η απαλλαγή από ΦΠΑ χορηγείται μόνο εφόσον πληρούνται σωρευτικά οι ανωτέρω προϋποθέσεις, ήτοι τα είδη να αποστέλλονται δωρεάν στα ανωτέρω δικαιούχα απαλλαγής πρόσωπα και με σκοπό τη διανομή τους σε απόρους. Σε περίπτωση που τα ανωτέρω είδη δεν προσφέρονται δωρεάν, δηλ. αποτελούν αντικείμενο αγοράς από τα ανωτέρω πρόσωπα, η απαλλαγή χορηγείται μόνο για το δασμό.
Επιπροσθέτως, οι ως άνω απαλλαγές χορηγούνται μόνο εφόσον οι οργανισμοί τηρούν λογιστικά βιβλία, τα οποία επιτρέπουν τον έλεγχο των εργασιών τους και παρέχουν όλα τα εχέγγυα που κρίνονται απαραίτητα. Η αρμόδια Τελωνειακή Αρχή εξετάζει σε κάθε περίπτωση τον φιλανθρωπικό χαρακτήρα του οργανισμού ή νομικού προσώπου. (
Υπ. Οικ. ΔΔΘΤΟΚ Γ 5023150 ΕΞ 2015/04.11.2015) (Υπ. Οικ. ΔΕΦΚΦ 1089612 ΕΞ2016/13.06.2016)

Τα αναφερόμενα στις αρ. πρωτ. Δ745/52/20.06.1984 παρ. 5 περ. Α και αρ. πρωτ. ΔΔΘΤΟΚ Γ 5023150 ΕΞ 2015/4-11-2015 ΕΔΥΟ παρ. i περ.1 δεν έχουν εφαρμογή ως προς τα δικαιούχα απαλλαγής πρόσωπα. (Υπ. Οικ. ΔΕΦΚΦ 1089612 ΕΞ2016/13.06.2016)

Τέλος, επισημαίνεται ότι τα ανωτέρω δικαιούχα ατελείας πρόσωπα υποχρεούνται να καταθέτουν στην αρμόδια τελωνειακή αρχή αναλυτικά στοιχεία διάθεσης των ατελώς παραληφθέντων ειδών πρώτης ανάγκης στις ευπαθείς κοινωνικές ομάδες, προκειμένου να οριστικοποιείται το τελωνειακό παραστατικό εισαγωγής, το οποίο και θα παραμένει μέχρι τότε σε εκκρεμότητα. (Υπ. Οικ. ΔΕΦΚΦ 1089612 ΕΞ2016/13.06.2016)


8. Δικαίωμα έκπτωσης του ΦΠΑ εισροών από καλόπιστο λήπτη εικονικού ως προς το πρόσωπο του εκδότη τιμολογίου

Ο λήπτης εικονικού ως προς το πρόσωπο του εκδότη τιμολογίου που αφορά όμως πραγματική στο σύνολό της συναλλαγή, νομιμοποιείται να ασκήσει δικαίωμα έκπτωσης του αναλογούντος ΦΠΑ εφόσον:
α) ο λήπτης αυτού ενεργούσε σε καλή πίστη δηλαδή δεν γνώριζε ότι ο εκδότης του στοιχείου δεν είναι το πρόσωπο με το οποίο σύναψε τη συμφωνία και πραγματοποίησε τη συναλλαγή,
β)το φορολογικό στοιχείο εκδίδεται από συναλλακτικά και φορολογικά υπαρκτό πρόσωπο, δηλαδή από πρόσωπο, το οποίο έχει δηλώσει την έναρξη εργασιών του στη φορολογική αρχή και διαθέτει τις υποδομές και το προσωπικό για να πραγματοποιήσει τη συναλλαγή,
γ) το φορολογικό στοιχείο έχει εκδοθεί νομότυπα δηλαδή δεν είναι πλαστό και αναγράφει τα στοιχεία που ορίζονται στις κείμενες φορολογικές διατάξεις (Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα - Κ.Φ.Α.Σ.- Κ.Β.Σ) (ΓνΝΣΚ 134/2016, η οποία έγινε αποδεκτή από τον Γενικό Γραμματέα Δημοσίων Εσόδων και κοινοποιήθηκε με την ΠΟΛ 1097/04.07.2016)

 


9. Επιβολή ΦΠΑ σε τρίτους

Πανεπιστήμια

Τα πανεπιστημιακά ιδρύματα διά των εργαστηρίων τους-τα οποία, σύμφωνα με το άρθρο 7 του Ν. 1268/1982 «Δομή και Λειτουργία ΑΕΙ» (ΦΕΚ Α' 87), ανήκουν σε τομέα ή τμήμα ή, με ειδικότερες προϋποθέσεις, σε σχολή του αντίστοιχου πανεπιστημιακού ιδρύματος-έχουν τη δυνατότητα αφενός μεν να διεξάγουν έρευνα, πρωτότυπη δηλαδή επιστημονική εργασία, η οποία δεν αποτελεί αντικείμενο επιβολής του φόρου προστιθέμενης αξίας (Φ.Π.Α.), αφετέρου δε να προβαίνουν, με τους όρους του άρθρου 2 του Π.Δ. 159/1984, σε παροχή υπηρεσιών προς τρίτους, η οποία αποτελεί αντικείμενο επιβολής του Φ.Π.Α. Στην πρώτη περίπτωση δε θεωρούνται επιτηδευματίες-υποχρεούνται όμως στηνέκδοση, υποβολήκαι διαφύλαξη των στοιχείων που ορίζονται ρητά από τον Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων (Κ.Β.Σ.)-συνεπώς, για την επιδότηση, την οποία εισπράττουν και επί της οποίας δεν επιβάλλεται Φ.Π.Α., εκδίδεται το προβλεπόμενο στο άρθρο 12 παρ. 3 του Κ.Β.Σ. τιμολόγιο επιδότησης. Στη δεύτερη περίπτωση, θεωρούνται υποκείμενοι στο Φ.Π.Α. και επιτηδευματίες, συνεπώς, επί της αμοιβής τους επιβάλλεται ο αναλογών Φ.Π.Α. και για την είσπραξή της εκδίδεται τιμολόγιο παροχής υπηρεσιών, επί του οποίου αναγράφεται, μεταξύ άλλων, το ποσό του αναλογούντος Φ.Π.Α. (Ελ.Συν.Τμ.7 Πράξη 355/2006)

 

[/post_tab][post_tab title="Προϊσχύον καθεστώς"]

[post_tabs]

Επιβολή ΦΠΑ

1. Υποκείμενοι στο ΦΠΑ
2. Αντικείμενο του φόρου
3. Χρόνος-τρόπος υποβολής δήλωσης

4. Εκκαθαριστική Δήλωση ΦΠΑ
5. Τύπος, περιεχόμενο και έντυπο δήλωσης
6.  Πρόστιμα παραβάσεων σχετικών με τον ΦΠΑ
7. Απαλλαγές από το ΦΠΑ
8. Δικαίωμα έκπτωσης του ΦΠΑ εισροών από καλόπιστο λήπτη εικονικού ως προς το πρόσωπο του εκδότη τιμολογίου
9. Επιβολή ΦΠΑ σε τρίτους



1. Υποκείμενοι στο ΦΠΑ
Το ελληνικό Δημόσιο, οι δήμοι, οι κοινότητες και τα άλλα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου δε θεωρούνται υποκείμενοι στο φόρο για τις πράξεις παράδοσης αγαθών και παροχής υπηρεσιών που ενεργούν κατά την εκπλήρωση της αποστολής τους, ακόμη και αν εισπράττουν τέλη, δικαιώματα ή εισφορές.
Εν τούτοις τα πρόσωπα αυτά θεωρούνται ως υποκείμενοι στο φόρο κατά το μέτρο που η μη υπαγωγή στο φόρο των δραστηριοτήτων τους οδηγεί σε στρέβλωση των όρων του ανταγωνισμού.
Τα πρόσωπα αυτά έχουν οπωσδήποτε την ιδιότητα του υποκειμένου στο φόρο, εφόσον ασκούν τις δραστηριότητες που απαριθμούνται στο παράρτημα Ι του Ν.2859/00, όπως είναι, για παράδειγμα, οι τηλεπικοινωνίες, η μεταφορά αγαθών και προσώπων, η εναποθήκευση, η εκμετάλλευση πανηγυριών και εκθέσεων κ.α., εκτός αν αυτές είναι ασήμαντες. (παρ.2 άρθρο 3 Ν.2859/00) (ΠΟΛ 1021/06.02.2013)

Η αληθής έννοια της παραγράφου 2 του άρθρου 3 του Ν.2859/00 είναι ότι, τα πρόσωπα που αναφέρονται στις διατάξεις της παραγράφου αυτής, εξαιρούνται μόνο για τις πράξεις που ενεργούν ως δημόσια εξουσία. (παρ.3 άρθρο 3 Ν.2859/00)

Εντούτοις, ακόμη και πράξεις δημόσιας εξουσίας εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του ΦΠΑ στην περίπτωση που πρόκειται για δραστηριότητες που μπορούν να ασκηθούν και από ιδιωτικούς φορείς, καθώς ενδεχόμενη εξαίρεση από το ΦΠΑ των δημόσιων φορέων λόγω της νομικής μορφής τους θα έθετε σε ανταγωνιστικά μειονεκτικότερη θέση τους ιδιωτικούς φορείς που υποχρεούνται να επιβάλλουν ΦΠΑ στις ίδιες πράξεις. Επισημαίνεται ότι ο κίνδυνος αυτός υφίσταται μόνο στις περιπτώσεις που ο δημόσιος και ο ιδιωτικός τομέας πραγματικά ανταγωνίζονται μεταξύ τους όσον αφορά στην ποιότητα και στις τιμές των παροχών τους.
Τα ανωτέρω αφορούν κυρίως δραστηριότητες που εμπίπτουν στους τομείς του περιβάλλοντος, ιδίως όσον αφορά στη διαχείριση των αποβλήτων, του πολιτισμού, της εκπαίδευσης, της νοσοκομειακής περίθαλψης, της κοινωνικής πρόνοιας και του αθλητισμού. Σε αυτές τις περιπτώσεις, λοιπόν, είναι πολύ πιθανόν κάποιες από τις δραστηριότητες του Δημοσίου, των ΟΤΑ και των ΝΠΔΔ να εμπίπτουν καταρχήν στο πεδίο εφαρμογής του ΦΠΑ και για τα έσοδα που πραγματοποιούν κατά την άσκηση της δραστηριότητάς τους να εφαρμόζονται οι διατάξεις του Κώδικα ΦΠΑ.
Σε περίπτωση υπαγωγής στο ΦΠΑ, θα πρέπει να εξετάζεται το ενδεχόμενο απαλλαγής βάσει των διατάξεων του άρθρου 22 του Κώδικα ΦΠΑ, προκειμένου να διαπιστωθεί αν τα έσοδα που προκύπτουν από τη σχετική δραστηριότητα απαλλάσσονται ή πρέπει να επιβαρύνονται με το συντελεστή ΦΠΑ που αναλογεί στην κάθε πράξη. (ΠΟΛ 1021/06.02.2013)

Επισημαίνεται ότι οι δημοτικές επιχειρήσεις κοινωφελούς χαρακτήρα που προβλέπονται από τις διατάξεις του Δημοτικού και Κοινοτικού Κώδικα (ν.3463/2006), όπως ισχύει, αποτελούν νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου, συνεπώς δεν εμπίπτουν στα μη υποκείμενα στο φόρο πρόσωπα λόγω άσκησης δημόσιας εξουσίας της παραγράφου 2 του άρθρου 3 του Κώδικα Φ.Π.Α., αλλά θεωρούνται καταρχήν υποκείμενα στο φόρο πρόσωπα και στις αμοιβές που εισπράττουν από τις φορολογητέες δραστηριότητές τους πρέπει να επιβάλλουν ΦΠΑ, εκτός αν, σύμφωνα με τα ανωτέρω, πρόκειται για δραστηριότητες που εμπίπτουν στις απαλλακτικές διατάξεις του άρθρου 22 του Κώδικα ΦΠΑ. (ΠΟΛ 1021/06.02.2013)

Με το έγγραφο Υπ. Οικ. ΔΕΕΦ Α 1048210 ΕΞ 2016/24.03.2016 απαριθμούνται μια σειρά από υπηρεσίες που παρέχει Πολιτιστικός και Αθλητικός Οργανισμός του Δήμου και αναφέρεται η φορολογική μεταχείριση της κάθε μίας αναλυτικά.
Συγκεκριμένα αναφέρεται η υπαγωγή ή μη σε ΦΠΑ των κάτωθι υπηρεσιών:
-Εκμάθηση κολύμβησης, χορού, ζωγραφικής, φωτογραφίας, αγγειοπλαστικής και άλλων παρεμφερών δραστηριοτήτων
-Διάθεση της χρήσης του κολυμβητηρίου, των γηπέδων τένις και λοιπών χώρων άθλησης έναντι αμοιβής σε φυσικά πρόσωπα, ενοικίαση διαδρομών πισίνας σε σωματεία και παραχώρηση της χρήσης των χώρων άθλησης σε ιδιωτικά εκπαιδευτήρια
-Παραχώρηση ανοιχτού θεάτρου σε θιάσους με παράλληλη παροχή ηλεκτρικού ρεύματος και υπηρεσιών ηλεκτρολόγου
-Ενοικίαση χώρου με παροχή του ηλεκτρικού ρεύματος για διενέργεια εκθέσεων ή εκδηλώσεων με επιπλέον παραχώρηση, σε ορισμένες περιπτώσεις, της χρήσης μεγαφωνικής εγκατάστασης με παράλληλη επίβλεψη από ηλεκτρολόγο
-Έσοδα από διαφημιστικές πινακίδες οι οποίες θα τοποθετηθούν σε χώρους του Αθλητικού Κέντρου και είτε θα είναι μόνιμες είτε spot
-Ενοικίαση χώρου καφετέριας με εξοπλισμό, ενοικίαση χώρου εστίασης εντός του Αθλητικού Κέντρου και παραχώρηση της εκμετάλλευσης χώρου κινηματογράφου μαζί με την υλικοτεχνική υποδομή, με παράλληλη παροχή ηλεκτρικής ενέργειας ή/και ύδρευσης/αποχέτευσης μέσω ενδιάμεσων μετρητών.

 

Για την επιβολή ΦΠΑ στις υπηρεσίες που παρέχονται από κολυμβητήρια δείτε την εγκύκλιο Α.Α.Δ.Ε. Ε.2066/02.09.2022: «Διευκρινίσεις για την εφαρμογή μειωμένου συντελεστή Φ.Π.Α. 13% στις υπηρεσίες που παρέχονται από κολυμβητήρια»

 

Για την επιβολή ΦΠΑ στις Προγραμματικές Συμβάσεις των ΦΟΔΣΑ δείτε την ενότητα:

ΝΟΜΙΚΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΟΤΑ » ΛΟΙΠΑ ΝΠΔΔ » ΦΟ.Δ.Σ.Α. (Κλεισθένης Ι-Ν.4555/18)-Καθεστώς μετά τις 19.07.2018 » Οικονομικά θέματα ΦΟ.Δ.Σ.Α. » IX. ΦΠΑ στις Προγραμματικές Συμβάσεις των ΦΟΔΣΑ
 




2. Αντικείμενο του φόρου
Αντικείμενο του φόρου είναι:

α) η παράδοση αγαθών και η παροχή υπηρεσιών, εφόσον πραγματοποιούνται από επαχθή αιτία στο εσωτερικό της χώρας από υποκείμενο στο φόρο που ενεργεί με αυτή την ιδιότητα,
β) η εισαγωγή αγαθών στο εσωτερικό της χώρας,
γ) η ενδοκοινοτική απόκτηση αγαθών που πραγματοποιείται από επαχθή αιτία στο εσωτερικό της χώρας από υποκείμενο στο φόρο, ο οποίος ενεργεί με αυτή την ιδιότητα ή από μη υποκείμενο στο φόρο νομικό πρόσωπο, όταν ο πωλητής είναι υποκείμενος στο φόρο εγκαταστημένος σε άλλο κράτος μέλος, ενεργεί με αυτή την ιδιότητα και δεν απαλλάσσεται από το φόρο λόγω ύψους πραγματοποιηθέντος ετήσιου κύκλου εργασιών, σύμφωνα με τη νομοθεσία της χώρας του, ούτε υπάγεται στις διατάξεις των παραγράφων 2 και 4 του άρθρου 13.
Ειδικά, η ενδοκοινοτική απόκτηση καινούργιων μεταφορικών μέσων υπάγεται στο φόρο, ανεξάρτητα από την ιδιότητα του εγκαταστημένου στο εσωτερικό της χώρας προσώπου,
δ) η ενδοκοινοτική απόκτηση αγαθών, τα οποία υπάγονται σε ειδικό φόρο κατανάλωσης, που πραγματοποιείται από υποκείμενο στο φόρο ή από μη υποκείμενο στο φόρο νομικό πρόσωπο, εφόσον τα πρόσωπα αυτά εμπίπτουν στις διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 11. (παρ.1 άρθρο 2 Ν.2859/00)


Για την εφαρμογή του Κώδικα ΦΠΑ θεωρούνται:
α) ως "εσωτερικό της χώρας" η ελληνική επικράτεια, εκτός της περιοχής του Αγίου Ορους,
β) ως "έδαφος της Κοινότητας" και ως "τρίτο έδαφος", όπως αυτά καθορίζονται στο Παράρτημα ΙΙ του Κώδικα ΦΠΑ. (παρ.2 άρθρο 2 Ν.2859/00)

 

 


 

3. Χρόνος-τρόπος υποβολής δήλωσης
Οι υπόχρεοι στο φόρο, που ενεργούν φορολογητέες πράξεις ή πράξεις απαλλασσόμενες του φόρου, για τις οποίες έχουν δικαίωμα έκπτωσης του φόρου εισροών με βάση τις διατάξεις του άρθρου 30 του Κώδικα ΦΠΑ, οφείλουν να υποβάλλουν στη ΔΟΥ, που είναι αρμόδια για την επιβολή του φόρου εισοδήματός τους, δηλώσεις ΦΠΑ για κάθε φορολογική περίοδο. (παρ.1 άρθρο 38 Ν.2859/00, όπως αντικαταστάθηκε από την παρ. 8Α του άρθρου 1 του Ν. 4281/14)

Οι δηλώσεις Φ.Π.Α. υποβάλλονται υποχρεωτικά με ηλεκτρονικό τρόπο ανεξαρτήτως του εάν είναι εμπρόθεσμες ή εκπρόθεσμες και ανεξαρτήτως του υπολοίπου τους, εκτός εξαιρέσεων (σχετ. η ΑΥΟ ΠΟΛ 1267/2011). Η υποβολή της δήλωσης δεν προϋποθέτει την καταβολή του φόρου (ολικώς ή μερικώς). (Εγχειρίδιο Γ.Γ. Δημοσίων Εσόδων 26.09.2016)

Από 01.01.2015 αντικαθίσταται η παρ.2 του άρθρου 38 του Κώδικα ΦΠΑ από την παρ.2 του άρθρου 22 του Ν.4321/15 και η φορολογική περίοδος ορίζεται ως εξής:
α) ένας ημερολογιακός μήνας, προκειμένου για υπόχρεους οι οποίοι χρησιμοποιούν διπλογραφικό λογιστικό σύστημα, καθώς και για το Δημόσιο όταν ασκεί δραστηριότητες για τις οποίες υπόκειται στο φόρο,
β) ένα ημερολογιακό τρίμηνο, προκειμένου για υπόχρεους οι οποίοι χρησιμοποιούν απλογραφικό λογιστικό σύστημα, καθώς και για μη υπόχρεους σε τήρηση βιβλίων και έκδοση στοιχείων, σύμφωνα με τη φορολογική νομοθεσία.

Τα νομικά πρόσωπα που δεν υπόκεινται στο φόρο σύμφωνα με τις διατάξεις των παραγράφων 2 και 3 του άρθρου 3 του Ν.2859/00 (μεταξύ των οποίων και οι Δήμοι), που πραγματοποιούν ενδοκοινοτικές αποκτήσεις αγαθών ή λαμβάνουν αγαθά ή υπηρεσίες για τις οποίες είναι υπόχρεοι για την καταβολή του φόρου, υποχρεούνται να υποβάλουν δήλωση ΦΠΑ μόνο για τις φορολογικές περιόδους κατά τις οποίες πραγματοποιούν τις φορολογητέες πράξεις. (παρ.8 άρθρο 38 Ν.2859/00, όπως αντικαταστάθηκε από την παρ. 8Α του άρθρου 1 του Ν. 4281/14)

Η δήλωση ΦΠΑ υποβάλλεται μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του μήνα που ακολουθεί τη λήξη της φορολογικής περιόδου. (παρ.4 άρθρο 38 Ν.2859/00, όπως αντικαταστάθηκε από την παρ. 8Α του άρθρου 1 του Ν. 4281/14)

 

Με την απόφαση ΑΑΔΕ Α.1218/30.09.2020 (ΦΕΚ 4267/30.09.2020 τεύχος B’) παρατείνεται ο χρόνος υποβολής δηλώσεων ΦΠΑ και καταβολής φόρου που προκύπτει από αυτές με καταληκτική προθεσμία υποβολής την 30η Σεπτεμβρίου 2020.


Παρατείνονται μέχρι και 31.12.2015 :
α) Οι προθεσμίες υποβολής των δηλώσεων ΦΠΑ που η καταληκτική προθεσμία υποβολής τους ήταν η 30.10.2015 και παρατάθηκαν με την ΑΓΓΔΕ 1241/30.10.2015 έως την 6.11.2015, για τους υποκείμενους που έχουν την έδρα της οικονομικής τους δραστηριότητας στους Δήμους Σκοπέλου, Ανδραβίδας - Κυλλήνης, Δυτικής Αχαίας, Φυλής, Αγίων Αναργύρων - Καματερού, Χαϊδαρίου, Αχαρνών και Ύδρας.
β) Οι προθεσμίες καταβολής του φόρου που τυχόν προκύπτει από τις ανωτέρω δηλώσεις ΦΠΑ. Η ίδια ημερομηνία είναι καταληκτική και για τις δύο δόσεις στην περίπτωση επιλογής της καταβολής του οφειλόμενου ποσού σε δόσεις. Η υποβολή των ανωτέρω δηλώσεων γίνεται στη Δ.Ο.Υ. ή το Γ. Ε.Φ. σε έντυπη μορφή (ΠΟΛ 1246/06.11.2015 (ΦΕΚ 2741/17.11.2015 τεύχος Β'))

 



4. Εκκαθαριστική Δήλωση ΦΠΑ
Ειδικά η υποχρέωση υποβολής εκκαθαριστικής δήλωσης ΦΠΑ καταργείται για διαχειριστικές περιόδους που λήγουν μετά την 1 Ιανουαρίου 2014. (παρ. 8Β του άρθρου 1 του Ν. 4281/14)
Οι ετήσιοι διακανονισμοί των εκπτώσεων διενεργούνται πλέον με τη δήλωση Φ.Π.Α. (Εγχειρίδιο Γ.Γ. Δημοσίων Εσόδων 26.09.2016)

Με τις διατάξεις του άρθρου 22 του 4321/2015 ορίσθηκε ο χρόνος διενέργειας των διακανονισμών.
Με την εγκύκλιο 1149/2015 (περίπτωση δ' της παραγράφου 1) διευκρινίσθηκε μεταξύ άλλων ότι, οι καταστάσεις που προβλέπονταν να υποβάλλονται μαζί με την εκκαθαριστική δήλωση (αγορές ή πωλήσεις με τις ΠΟΛ. 1262/1993 και 1029/1995), υποβάλλονται εφεξής στη φορολογική διοίκηση έως την τελευταία εργάσιμη ημέρα του έβδομου μήνα, του επόμενου ημερολογιακού έτους, από το έτος που έληξε η διαχειριστική περίοδος, δηλαδή για το 2014 μέχρι 31.7.2015.
Κατά την πρώτη εφαρμογή, δεδομένου ότι η παραπάνω εγκύκλιος εκδόθηκε 10.7.2015, δίνεται η δυνατότητα στους υπόχρεους υποβολής των ανωτέρω καταστάσεων να υποβάλλουν αυτές έως και 30.9.2015. Οι εν λόγω καταστάσεις υποβάλλονται στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. σε έντυπη μορφή. (ΠΟΛ 1173/04.08.2015)
 



5. Τύπος, περιεχόμενο και έντυπο δήλωσης
Από 01/07/2016
Για δηλώσεις ΦΠΑ που αφορούν πράξεις που πραγματοποιούνται από 1.7.2016 και εφεξής ανεξαρτήτως του χρόνου υποβολής των δηλώσεων, για όλους τους υποκείμενους που έχουν υποχρέωση υποβολής δήλωσης ΦΠΑ, ανεξαρτήτως εάν υποχρεούνται σε τήρηση διπλογραφικού, απλογραφικού λογιστικού συστήματος, ή είναι μη υπόχρεοι σε τήρηση βιβλίων και έκδοση στοιχείων σύμφωνα με τη φορολογική νομοθεσία, ισχύει το έντυπο ΦΠΑ «050 - ΦΠΑ ΕΚΔΟΣΗ 2016, Φ2 TAXIS» το οποίο επισυνάπτεται στην ΠΟΛ 1084/23.06.2016 (ΦΕΚ 1943/29.06.2016 τεύχος Β').
Το έντυπο «050 - ΦΠΑ ΕΚΔΟΣΗ 2015, Φ2 TAXIS» όπως ορίστηκε στην ΠΟΛ 1182/11.08.2015 (ΦΕΚ 1832/25.08.2015 τεύχος Β') συνεχίζει να ισχύει για πράξεις που πραγματοποιούνται έως και 30.6.2016, ενώ καταργείται για δηλώσεις που αφορούν πράξεις από 1.7.2016 και εφεξής. (ΠΟΛ 1084/23.06.2016 (ΦΕΚ 1943/29.06.2016 τεύχος Β')
Με την ΠΟΛ 1093/23.06.2016 επισημαίνονται οι διαφορές μεταξύ του νέου εντύπου δήλωσης ΦΠΑ και του έως 30.6.2016 εντύπου και δίνονται περαιτέρω οδηγίες.

Από 01/10/2015 έως 30.06.2016
Για δηλώσεις που υποβάλλονται από 1.10.2015 και εφεξής για πράξεις που πραγματοποιούνται, από 1.9.2015 για τους υποκείμενους που υποχρεούνται σε τήρηση διπλογραφικού λογιστικού συστήματος και από 1.7.2015 για υποκείμενους που υποχρεούνται σε τήρηση απλογραφικού λογιστικού συστήματος, ή μη υπόχρεους σε τήρηση βιβλίων και έκδοση στοιχείων σύμφωνα με τη φορολογική νομοθεσία, ισχύει το έντυπο της δήλωσης ΦΠΑ που επισυνάπτεται στην ΠΟΛ 1182/11.08.2015 (ΦΕΚ 1832/25.08.2015 τεύχος Β').
Το έντυπο της δήλωσης ΦΠΑ «050 - ΦΠΑ ΕΚΔΟΣΗ 2014, Φ2 TAXIS» όπως ορίστηκε με τις αποφάσεις της Γενικής Γραμματέως Δημοσίων Εσόδων με αριθμό ΠΟΛ 1198/2014 και ΠΟΛ 1049/2015 καταργείται για δηλώσεις που υποβάλλονται από 1.10.2015, σύμφωνα με τα ανωτέρω. (ΠΟΛ 1182/11.08.2015 (ΦΕΚ 1832/25.08.2015 τεύχος Β')
Με την ΠΟΛ 1191/11.08.2015 επισημαίνονται οι διαφορές μεταξύ του νέου εντύπου δήλωσης ΦΠΑ και του έως 30.9.2015 ή 31.08.2015 ή 30.6.2015 κατά περίπτωση εντύπου και δίνονται περαιτέρω οδηγίες.
 


6. Πρόστιμα παραβάσεων σχετικών με τον ΦΠΑ

α. Ύψος-περιπτώσεις επιβολής προστίμων
Για παραβάσεις σχετικές με τον φόρο προστιθέμενης αξίας οι οποίες διαπιστώνονται κατόπιν ελέγχου, επιβάλλονται τα ακόλουθα πρόστιμα:

i. Σε περίπτωση μη έκδοσης φορολογικού στοιχείου ή έκδοσης ή λήψης ανακριβούς στοιχείου για πράξη που επιβαρύνεται με ΦΠΑ, επιβάλλεται πρόστιμο πενήντα τοις εκατό (50%) επί του φόρου που θα προέκυπτε από το μη εκδοθέν στοιχείο, ή επί της διαφοράς μεταξύ του ΦΠΑ που αναλογεί με βάση την αξία του στοιχείου, όπως προκύπτει από τον έλεγχο, και του ΦΠΑ που αναγράφεται ή αναλογεί στο στοιχείο που εκδόθηκε ανακριβώς, αντίστοιχα. (άρθρο 58Α παρ.1 Ν.4174/13 όπως προστέθηκε από την παρ. 8 του άρθρου 3 του Ν. 4337/15) (ΠΟΛ 1252/20.11.2015)

Με τον τρόπο αυτό το ύψος του προστίμου συνδέεται με την αποφυγή απόδοσης του Φ.Π.Α. και όχι με τον αριθμό των μη εκδοθέντων στοιχείων. (ΠΟΛ 1252/20.11.2015)

Διευκρινίζεται ότι τα ανωτέρω πρόστιμα ΦΠΑ είναι τα μοναδικά που πλέον επιβάλλονται στις περιπτώσεις όπου διαπιστώνεται κατόπιν ελέγχου (π.χ. επιτόπιος μερικός έλεγχος) η μη έκδοση φορολογικών στοιχείων ή η έκδοση ανακριβών φορολογικών στοιχείων, μετά την κατάργηση της περίπτωσης θ' της παραγράφου 1 του άρθρου 54 του Ν.4174/13. (ΠΟΛ 1252/20.11.2015)

Για παραβάσεις που διαπιστώνονται από 25.7.2016, αντικαθίσταται η παράγραφος 1 του άρθρου 58 Α του ν. 4174/2013 και προβλέπεται πλέον ένα ελάχιστο ύψος προστίμου για το σύνολο των παραβάσεων μη έκδοσης ή ανακριβούς έκδοσης ή λήψης φορολογικών στοιχείων της παραγράφου 1 του άρθρου 58 Α, ανά φορολογικό έλεγχο, ενώ σε περίπτωση υποτροπής ορίζεται η προσαύξηση των προστίμων αυτών.
Ειδικότερα,
σε περίπτωση μη έκδοσης φορολογικού στοιχείου ή έκδοσης ή λήψης ανακριβούς στοιχείου για πράξη που επιβαρύνεται με ΦΠΑ, επιβάλλεται πρόστιμο πενήντα τοις εκατό (50%) επί του φόρου που θα προέκυπτε από το μη εκδοθέν στοιχείο ή επί της διαφοράς, αντίστοιχα.
Το πρόστιμο αυτό δεν μπορεί να είναι κατώτερο, αθροιστικά ανά φορολογικό έλεγχο, των διακοσίων πενήντα (250) ευρώ, σε περίπτωση που ο φορολογούμενος είναι υπόχρεος τήρησης απλογραφικού λογιστικού συστήματος και των πεντακοσίων (500) ευρώ, σε περίπτωση που ο φορολογούμενος είναι υπόχρεος τήρησης διπλογραφικού λογιστικού συστήματος. (άρθρο 58Α παρ.1 Ν.4174/13, όπως αντικαταστάθηκε με την παρ. 1 και παρ.3 του άρθρου 51 του Ν.4410/16)  (ΠΟΛ 1112/25.07.2016)

Οι διατάξεις του άρθρου 51 του ν. 4410/16, εφαρμόζονται στις περιπτώσεις διάπραξης και διαπίστωσης της παράβασης μη έκδοσης ή έκδοσης ή λήψης ανακριβούς φορολογικού στοιχείου από τον έλεγχο, από την ημερομηνία έναρξης ισχύος του νόμου, ήτοι από τις 25.7.2016 και σε καμία περίπτωση δεν εφαρμόζονται σε παραβάσεις που ο χρόνος διάπραξής τους είναι προγενέστερος της ημερομηνίας αυτής και διαπιστώνονται σε μεταγενέστερο χρόνο.
Παράδειγμα:
Σε φορολογικό έλεγχο που πραγματοποιείται στις 2.9.2016 διαπιστώνεται ότι υποκείμενος, που τηρεί απλογραφικό λογιστικό σύστημα, δεν έχει εκδώσει ως όφειλε στις 20.4.2016 φορολογικό στοιχείο αξίας 100 ευρώ με πόσο ΦΠΑ 23 ευρώ. Το πρόστιμο επιβάλλεται σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις κατά το χρόνο διάπραξης της παράβασης και είναι 11,5 ευρώ ( 50% Χ 23 ευρώ) (ΠΟΛ 1155/10.10.2016)

Σε περίπτωση διαπίστωσης, στο πλαίσιο μεταγενέστερου ελέγχου, εκ νέου διάπραξης της ίδιας παράβασης, εντός πενταετίας από την έκδοση της αρχικής πράξης, επιβάλλεται πρόστιμο εκατό τοις εκατό (100%) επί του φόρου που θα προέκυπτε από το μη εκδοθέν στοιχείο ή επί της διαφοράς, αντίστοιχα, το οποίο δεν μπορεί να είναι κατώτερο, αθροιστικά ανά φορολογικό έλεγχο, των πεντακοσίων (500) ευρώ, σε περίπτωση που ο φορολογούμενος είναι υπόχρεος τήρησης απλογραφικού λογιστικού συστήματος και των χιλίων (1.000) ευρώ, σε περίπτωση που ο φορολογούμενος είναι υπόχρεος τήρησης διπλογραφικού λογιστικού συστήματος.
Στην περίπτωση κάθε επόμενης ίδιας παράβασης στο πλαίσιο μεταγενέστερου ελέγχου εντός πενταετίας από την έκδοση της αρχικής πράξης, επιβάλλεται πρόστιμο διακόσια τοις εκατό (200%) επί του φόρου που θα προέκυπτε από το μη εκδοθέν στοιχείο ή επί της διαφοράς, αντίστοιχα, το οποίο δεν μπορεί να είναι κατώτερο, αθροιστικά ανά φορολογικό έλεγχο, των χιλίων (1.000) ευρώ, σε περίπτωση που ο φορολογούμενος είναι υπόχρεος τήρησης απλογραφικού λογιστικού συστήματος και των δύο χιλιάδων (2.000) ευρώ, σε περίπτωση που ο φορολογούμενος είναι υπόχρεος τήρησης διπλογραφικού λογιστικού συστήματος. (άρθρο 58Α παρ.1 Ν.4174/13, όπως αντικαταστάθηκε με την παρ. 1 και παρ.3 του άρθρου 51 του Ν.4410/16)  (ΠΟΛ 1112/25.07.2016)

Δεν συντρέχει περίπτωση εφαρμογής των δύο τελευταίων εδαφίων της παρ. 1 του άρθρου 58Α ΚΦΔ, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 51 του ν. 4410/2016, ήτοι διάπραξη της ίδιας παράβασης (υποτροπή) στην περίπτωση που έλεγχος που πραγματοποιείται σε υποκείμενο μετά την έναρξη ισχύος των διατάξεων του ν. 4410/16, (μετά τις 25.7.2016) διαπιστώσει την διάπραξη παράβασης μη έκδοσης φορολογικού στοιχείου ή έκδοσης ή λήψης ανακριβούς στοιχειού για πράξη που επιβαρύνεται με ΦΠΑ, όταν στον ίδιο υποκείμενο σε προγενέστερο έλεγχο (πριν την 25.7.2016) είχε διαπιστωθεί η διάπραξη παράβασης μη έκδοσης ή έκδοσης ή λήψης ανακριβούς φορολογικού στοιχείου. Με άλλα λόγια ως πρώτη παράβαση για την εφαρμογή των δύο τελευταίων εδαφίων της παρ. 1 λαμβάνεται η διαπραχθείσα μετά τις 25.7.2016. (ΠΟΛ 1155/10.10.2016)

Επισημαίνεται ότι, στην περίπτωση αυτή το πρόστιμο που επιβάλλεται είναι ίσο με το 50% επί του φόρου που θα προέκυπτε από το μη εκδοθέν στοιχείο, ή επί της διαφοράς αντίστοιχα στην περίπτωση ανακριβούς στοιχείου, το οποίο πρόστιμο δεν μπορεί να είναι κατώτερο, αθροιστικά ανά φορολογικό έλεγχο, των διακοσίων πενήντα (250) ευρώ σε περίπτωση που ο φορολογούμενος είναι υπόχρεος τήρησης απλογραφικού λογιστικού συστήματος και των πεντακοσίων (500) ευρώ σε περίπτωση που ο φορολογούμενος είναι υπόχρεος τήρησης διπλογραφικού λογιστικού συστήματος και σε καμία περίπτωση δεν επιβάλλεται πρόστιμο το 100% του φόρου ή 500 ευρώ ή 1000 ευρώ κατά περίπτωση. (ΠΟΛ 1155/10.10.2016)

Για την καλύτερη κατανόηση των ανωτέρω στην ΠΟΛ 1155/10.10.2016 παρατίθενται σχετικά παραδείγματα.

ii. Σε κάθε περίπτωση όπου διαπιστώνεται, η υποβολή ανακριβών δηλώσεων ή η μη υποβολή δηλώσεων, υποβολή δηλώσεων, με συνέπεια τη μη απόδοση ή τη μειωμένη απόδοση ή την επιπλέον έκπτωση ή επιστροφή ΦΠΑ, επιβάλλεται πρόστιμο ίσο με ποσοστό πενήντα τοις εκατό (50%) επί του ποσού του φόρου που θα προέκυπτε από την μη υποβληθείσα δήλωση ή επί της διαφοράς, αντίστοιχα. (άρθρο 58Α παρ.2 Ν.4174/13 όπως προστέθηκε από την παρ. 8 του άρθρου 3 του Ν. 4337/15)

Επειδή όμως, όπως ήδη αναφέρθηκε, για την παράβαση της μη υποβολής δήλωσης έχει εφαρμογή και το διαδικαστικό πρόστιμο της παραγράφου 2 του άρθρου 54 υπερισχύει η διάταξη που προβλέπει το μεγαλύτερο κάθε φορά πρόστιμο, βάσει της παραγράφου 6 του άρθρου 62 του Ν.4174/13. (ΠΟΛ 1252/20.11.2015)

iii. Σε περίπτωση άσκησης οικονομικής δραστηριότητας χωρίς να έχει υποβληθεί δήλωση έναρξης εργασιών, παρά την ύπαρξη σχετικής υποχρέωσης η οποία έχει ως αποτέλεσμα την απόκρυψη φορολογητέας ύλης, επιβάλλεται πρόστιμο ίσο με ποσοστό πενήντα τοις εκατό (50%) επί του ποσού του ΦΠΑ που θα έπρεπε να είχε αποδοθεί για όλη τη διάρκεια λειτουργίας της οικονομικής δραστηριότητας και για το σύνολο της μη δηλωθείσας οικονομικής δραστηριότητας, όπως αυτό θα προσδιοριστεί από τον έλεγχο. (άρθρο 58Α παρ.3 Ν.4174/13 όπως προστέθηκε από την παρ. 8 του άρθρου 3 του Ν. 4337/15) (ΠΟΛ 1252/20.11.2015)

Το συγκεκριμένο πρόστιμο επιβάλλεται μόνο στις περιπτώσεις όπου εντοπίζεται, κατόπιν ελέγχου, αποκρυβείσα φορολογητέα ύλη, ως αποτέλεσμα λειτουργίας επιχείρησης χωρίς υποβολή δήλωσης έναρξης. (ΠΟΛ 1252/20.11.2015)

iv. Σε κάθε πρόσωπο μη υπόχρεο σε υποβολή δηλώσεων ΦΠΑ που εκδίδει φορολογικά στοιχεία με ΦΠΑ, χωρίς να έχει τέτοια υποχρέωση, επιβάλλεται πρόστιμο ίσο με ποσοστό πενήντα τοις εκατό (50%) επί του ΦΠΑ που αναγράφεται στο φορολογικό στοιχείο που κακώς εκδόθηκε, αφού δεν είχε τέτοιο δικαίωμα ο εκδότης του, και υπό την προϋπόθεση ότι ο φόρος αυτός δεν αποδόθηκε στο Δημόσιο. (άρθρο 58Α παρ.4 Ν.4174/13 όπως προστέθηκε από την παρ. 8 του άρθρου 3 του Ν. 4337/15) (ΠΟΛ 1252/20.11.2015)

Το πρόστιμο αυτό καταλαμβάνει τα πρόσωπα εκείνα τα οποία παρανόμως επιβάλλουν ΦΠΑ σε συναλλαγές που πραγματοποιούν, είτε γιατί αυτές είναι εκτός πεδίου εφαρμογής του φόρου είτε γιατί είναι απαλλασσόμενες είτε γιατί τα πρόσωπα αυτά δεν έχουν την ιδιότητα του υποκείμενου στον φόρο (ιδιώτες). Πλην όμως, όπως προβλέπεται με την παράγραφο 2 του άρθρου 35 του Κώδικα ΦΠΑ (ν. 2859/2000), «οποιοδήποτε πρόσωπο χρεώνει φόρο σε φορολογικό στοιχείο που εκδίδει, υποχρεούται στην απόδοση του φόρου αυτού στο Δημόσιο». Συνεπώς, εφόσον διαπιστωθεί από τον έλεγχο ότι έχουν πραγματοποιηθεί τέτοιες πράξεις και ο ΦΠΑ δεν έχει αποδοθεί στο Δημόσιο, επιβάλλεται το πρόστιμο της παραγράφου 4 του άρθρου 58Α. (ΠΟΛ 1252/20.11.2015)

Τα ανωτέρω πρόστιμα επιβάλλονται μόνο σε περίπτωση που οι σχετικές παραβάσεις διαπιστωθούν κατόπιν ελέγχου. (παρ.7 άρθρο 62 Ν.4174/13, όπως προστέθηκε με την παρ. 10 του άρθρου 3 του Ν. 4337/15)

Στις περιπτώσεις που επιβάλλονται τα πρόστιμα για παραβάσεις των παρ. 1, 3 ή 4 για τις οποίες συντρέχει και περίπτωση παράβασης της παρ. 2 περί υποβολής ανακριβούς ή μη υποβολής δήλωσης, τα πρόστιμα αυτά αφαιρούνται από το πρόστιμο της παρ. 2. (άρθρο 58Α παρ.5 Ν.4174/13 όπως προστέθηκε από το άρθρο 21 της ΠΝΠ (ΦΕΚ 182/24.12.2015 τεύχος Α', η οποία κυρώθηκε με το  N. 4366/16 (ΦΕΚ 18/15.02.2016 τεύχος Α') και αντικαταστάθηκε με την παρ. 2 του άρθρου 51 του Ν.4410/16)

Η ισχύς της τροποποιημένης από το Ν.4410/16, παρ.5 του άρθρου 58Α του Ν.4174/13 αρχίζει την 25.07.2016. (
παρ. 3 άρθρο 51 Ν.4410/16)

Ειδικά στην περίπτωση επιβολής προστίμων για παραβάσεις της παρ. 1 για τις οποίες συντρέχει και περίπτωση παράβασης της παρ. 2, αφαιρείται το αναλογικό πρόστιμο του 50% και όχι το ελάχιστο πρόστιμο των 250 ή 500 ευρώ, ή το επιβληθέν σε επόμενους ελέγχους διπλάσιο ή τετραπλάσιο πρόστιμο για διάπραξη ίδιων παραβάσεων εντός πενταετίας.
Με την αντικατάσταση της παραγράφου 5, καταρχήν, διατηρείται η πρόβλεψη περί μη σώρευσης των προστίμων της παρ. 2 με τα πρόστιμα των λοιπών παραγράφων του άρθρου 58 Α. Ειδικά για την αποφυγή της σώρευσης των προστίμων των παραγράφων 1 και 2, στις περιπτώσεις διαπίστωσης παραβάσεων ανακρίβειας της παραγράφου 2 που οφείλεται και σε περιπτώσεις παραβάσεων της παραγράφου 1, δηλαδή ο φορολογούμενος δεν καταχώρησε, ως όφειλε, στην ελεγχόμενη δήλωση, τα ποσά και το φόρο των ανακριβώς εκδοθέντων ή μη εκδοθέντων στοιχείων και για το λόγο αυτό σε προγενέστερο χρόνο είχε επιβληθεί πρόστιμο, από το συνολικό πρόστιμο της παραγράφου 2 αφαιρείται το 50% του φόρου που αντιστοιχεί στο μη εκδοθέν ή στο ανακριβώς εκδοθέν φορολογικό στοιχείο και όχι το ελάχιστα επιβαλλόμενο πρόστιμο των 250 ευρώ, 500 ευρώ κλπ. Διευκρινίζεται ότι σε κάθε περίπτωση αφαίρεσης του προστίμου της παραγράφου 1 από αυτό της παραγράφου 2, λόγω ταυτόχρονης εφαρμογής, δεν απομένει υπόλοιπο προς επιστροφή. Ως έναρξη ισχύος των ανωτέρω ορίζεται η 25η Ιουλίου 2016. (ΠΟΛ 1112/25.07.2016)

β. Έναρξη εφαρμογής
Τα ανωτέρω εφαρμόζονται, κατά περίπτωση, για πράξεις προσδιορισμού οποιουδήποτε φόρου ή επιβολής προστίμου, τέλους ή εισφοράς που εκδίδονται από την ημερομηνία κατάθεσης του Ν.4337/15 (12.10.2015) και αφορούν φορολογικές υποχρεώσεις, περιόδους ή χρήσεις που λήγουν μετά τις 31.12.2013 ή υποθέσεις από 1.1.2014, για τις οποίες είχαν εφαρμογή από 1.1.2014 οι διατάξεις των άρθρων 58 και 59 του ν. 4174/2013, εφόσον η εφαρμογή τους συνεπάγεται ευνοϊκότερο καθεστώς για τον υπόχρεο. (παρ.1 άρθρο 7 Ν.4337/15)

Εξαιρετικά επί έκδοσης πράξεων διορθωτικού προσδιορισμού Φ.Π.Α., που εκδίδονται από 12.10.2015 και αφορούν φορολογικές υποχρεώσεις, περιόδους ή χρήσεις που λήγουν μετά τις 31.12.2013 και έως τη δημοσίευση του ν. 4337/2015 (17.10.2015) για τις οποίες θα επιβάλλονταν τα πρόστιμα που προβλέπονταν από τις διατάξεις του άρθρου 58 του ν.4174/2013, θα επιβάλλονται αυτά που προβλέπονται από τις διατάξεις του άρθρου 58Α του Ν.4174/13, εφόσον η εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 58A συνεπάγεται ευνοϊκότερο καθεστώς για τον υπόχρεο. (ΠΟΛ 1252/20.11.2015)

γ. Πρόστιμα επί παραβάσεων διαδικαστικού χαρακτήρα
Το άρθρο 58Α του Ν.4174/13, ως ειδικότερο, αποκλείει την εφαρμογή του άρθρου 58 του Ν.4174/13 (άρθρο 62 παρ. 7), για παραβάσεις που αφορούν τον ΦΠΑ.
Δεδομένου ότι το άρθρο 58Α αφορά στην επιβολή προστίμων για ουσιαστικές παραβάσεις, στις περιπτώσεις διαπίστωσης παραβάσεων:
-εκπρόθεσμης υποβολής χρεωστικής δήλωσης ΦΠΑ, ή
-μη υποβολής ή ανακριβούς ή εκπρόθεσμης υποβολής δηλώσεων πληροφοριακού χαρακτήρα (π.χ. δηλώσεις ενδοκοινοτικών αποκτήσεων - παραδόσεων), ή
-μη υποβολής ή ανακριβούς ή εκπρόθεσμης υποβολής μηδενικών ή πιστωτικών δηλώσεων,
δεν εφαρμόζεται το άρθρο 58Α, αλλά το άρθρο 54, ακόμη και αν οι παραβάσεις διαπιστώνονται κατόπιν ελέγχου, καθώς οι προαναφερόμενες συνιστούν παραβάσεις διαδικαστικού χαρακτήρα.
Στην περίπτωση όμως που διαπιστώνεται κατόπιν ελέγχου παράβαση μη υποβολής χρεωστικής δήλωσης ΦΠΑ έχει εφαρμογή τόσο η παράγραφος 2 του άρθρου 58Α όσο και η παράγραφος 2 του άρθρου 54, και κατ' εφαρμογή της παραγράφου 6 του άρθρου 62 σύμφωνα με την οποία δεν σωρεύονται περισσότερα πρόστιμα που επιβάλλονται για την ίδια παράβαση υπερισχύει η διάταξη που προβλέπει το μεγαλύτερο μεταξύ αυτών.  (ΠΟΛ 1252/20.11.2015)

Στην περίπτωση εκπρόθεσμης υποβολής τροποποιητικής δήλωσης Φ.Π.Α., εφόσον η αρχική δήλωση Φ.Π.Α. έχει υποβληθεί εμπρόθεσμα, δεν επιβάλλεται πρόστιμο. (Εγχειρίδιο Γ.Γ. Δημοσίων Εσόδων 26.09.2016)

Είναι προφανές ότι αυτό δεν ισχύει για τις παραβάσεις άλλων φορολογιών που διαπιστώνονται ταυτόχρονα, στα πλαίσια του ίδιου ελέγχου, πχ. παραβάσεις ανακρίβειας δήλωσης φορολογίας εισοδήματος. Στις περιπτώσεις αυτές έχουν εφαρμογή και τα δύο άρθρα και δεν τίθεται ζήτημα σώρευσης. (ΠΟΛ 1252/20.11.2015)

Για την καλύτερη κατανόηση των ανωτέρω, παρατίθεται το ακόλουθο παράδειγμα:

Παράδειγμα
Φορολογούμενος το 2015 απέκρυψε κύκλο εργασιών ύψους 200.000 τον οποίο δεν εμφάνισε στα τηρούμενα βιβλία του. Ο φορολογικός έλεγχος διαπιστώνει την υποβολή ανακριβών φορολογικών δηλώσεων ΦΠΑ και εισοδήματος, με το ύψος της διαφοράς να ανέρχεται σε 46.000 ευρώ και 52.000 ευρώ, αντίστοιχα. Η διαφορά φόρου εισοδήματος που προέκυψε από τον έλεγχο υπερβαίνει το 50% σε σχέση με το ποσό που προέκυψε από την αρχική δήλωση του φορολογούμενου. Στον φορολογούμενο επιβάλλονται τα εξής πρόστιμα:
α) 23.000 ευρώ πρόστιμο της παραγράφου 2 του άρθρου 58.Α (46.000Χ50%=23.000 ευρώ) και
β) 26.000 ευρώ πρόστιμο της περ. γ' της παρ. 1 του άρθρου 58 (52.000 Χ 50%= 26.000 ευρώ). (ΠΟΛ 1252/20.11.2015)

δ. Εκκρεμείς υποθέσεις
Η δυνατότητα εφαρμογής των διατάξεων της παραγράφου 1 του άρθρου 7 του Ν.4337/15 (ευνοϊκότερο καθεστώς) παρέχεται και για εκκρεμείς υποθέσεις.

Ως εκκρεμείς υποθέσεις, νοούνται οι υποθέσεις οι οποίες, κατά την ημερομηνία κατάθεσης του Ν.4337/15 (12.10.2015), εκκρεμούν ενώπιον της διεύθυνσης επίλυσης διαφορών ή των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων ή του Συμβουλίου της Επικρατείας κατόπιν άσκησης εμπρόθεσμης ενδικοφανούς ή δικαστικής προσφυγής ή τακτικού ενδίκου μέσου ή αίτησης αναίρεσης για τις οποίες εκκρεμεί η προθεσμία άσκησης ενδικοφανούς ή δικαστικής προσφυγής ή τακτικού ενδίκου μέσου ή αίτησης αναίρεσης, καθώς και υποθέσεις για τις οποίες έχουν εκδοθεί οι σχετικές πράξεις αλλά δεν έχουν κοινοποιηθεί κατά την ημερομηνία κατάθεσης του παρόντος. Ως εκκρεμείς υποθέσεις νοούνται και οι υποθέσεις για τις οποίες δεν έχει εκδοθεί οριστική δικαστική απόφαση αλλά προδικαστική απόφαση και δεν έχει γίνει εκ νέου συζήτηση της υπόθεσης.
Για την εφαρμογή των διατάξεων της παραγράφου 1 απαιτείται ανέκκλητη δήλωση ανεπιφύλακτης αποδοχής, για την υπαγωγή στις ανωτέρω διατάξεις του συνόλου των παραβάσεων κάθε πράξης ή απόφασης της διεύθυνσης επίλυσης διαφορών ή του δικαστηρίου, και καταβολή του συνόλου της οφειλής, που προκύπτει μετά τον επανυπολογισμό του προστίμου με το ευνοϊκότερο καθεστώς, άμεσα ή το αργότερο εντός δύο (2) εργασίμων ημερών από την υποβολή της δήλωσης αποδοχής, άλλως δεν έχουν εφαρμογή οι διατάξεις της παραγράφου 1.
Η δήλωση υποβάλλεται στον προϊστάμενο της αρχής που εξέδωσε την πράξη, εντός ανατρεπτικής προθεσμίας ενενήντα (90) ημερών από τη δημοσίευση του Ν.4337/15 (δηλαδή έως την 15.1.2016) ή την κοινοποίηση στον φορολογούμενο της πράξης ή της απόφασης, κατά περίπτωση. (παρ.2 άρθρο 7 Ν.4337/15) (ΠΟΛ 1252/20.11.2015)

Η προθεσμία που προβλέπεται από το πέμπτο εδάφιο των παραγράφων 2 και 4 του άρθρου 7 του ν. 4337/2015 (Α' 129), παρατείνεται από τη λήξη της και μέχρι την 30.10.2016. (περίπτ. α άρθρο 45 Ν.4410/16)
Για την καταβολή εξακολουθούν να ισχύουν τα προβλεπόμενα από το τέταρτο εδάφιο των ως άνω παραγράφων. Εξαιρετικά, για δηλώσεις που έχουν υποβληθεί μετά τη λήξη της προβλεπόμενης από το πέμπτο εδάφιο των παραγράφων 2 και 4 του άρθρου 7 του ν. 4337/2015 (Α' 129) προθεσμίας και μέχρι την έναρξη ισχύος του Ν.4410/16 (03.08.2016), η καταβολή γίνεται εντός δεκαπέντε (15) εργασίμων ημερών από την έναρξη ισχύος του Ν.4410/16 (δηλ. από 03.08.2016) (περίπτ. β άρθρο 45 Ν.4410/16)

Στις περιπτώσεις που η υπόθεση εκκρεμεί ενώπιον των δικαστηρίων, με την ως άνω δήλωση αποδοχής συνυποβάλλεται και σχετική βεβαίωση του αρμόδιου δικαστηρίου ότι η υπόθεση δεν έχει συζητηθεί και δήλωση παραίτησης από το σχετικό δικόγραφο ή δικαίωμα. Ποσά που έχουν καταβληθεί δεν επιστρέφονται, δεν συμψηφίζονται και δεν αναζητούνται, λόγω εφαρμογής της παρούσας παραγράφου. Στις περιπτώσεις της κατά τα άνω αποδοχής, όπου συντρέχει περίπτωση, έχουν ανάλογη εφαρμογή οι διατάξεις της περίπτωσης α' της παρ. 1 του άρθρου 142 του ν. 2717/1999 (Κώδικας Διοικητικής Δικονομίας, Α' 97), τα αποτελέσματα της οποίας επέρχονται με την περιέλευση στη γραμματεία του Διοικητικού Δικαστηρίου σχετικής βεβαίωσης του Προϊσταμένου της φορολογικής αρχής που εξέδωσε την πράξη. (παρ.2 άρθρο 7 Ν.4337/15) (ΠΟΛ 1252/20.11.2015)

Διευκρινίζεται ότι, σε περίπτωση που ο αιτών δεν καταβάλει το σύνολο της οφειλής του εντός δύο (2) εργασίμων ημερών από την υποβολή της δήλωσης αποδοχής, μπορεί να υποβάλει εκ νέου αίτηση έως την καταληκτική ημερομηνία υποβολής της. (ΠΟΛ 1252/20.11.2015)

Επισημαίνεται ότι ποσά που τυχόν έχουν καταβληθεί πλέον αυτών που τελικά προκύπτουν με το ευνοϊκότερο καθεστώς που έχουν καταβληθεί δεν επιστρέφονται, δεν συμψηφίζονται και δεν αναζητούνται, λόγω εφαρμογής της παραγράφου αυτής. (ΠΟΛ 1252/20.11.2015)
 
ε. Άσκηση προσφυγής
Είκοσι (20) ημέρες τουλάχιστον πριν την έκδοση της πράξης επιβολής προστίμου ο φορολογούμενος καλείται εγγράφως, προκειμένου να υποβάλει τις αντιρρήσεις του ή γενικά τις απόψεις του. Η διαδικασία αυτή δεν εφαρμόζεται σε περιπτώσεις επιβολής προστίμου για διαδικαστικές παραβάσεις του άρθρου 54 καθώς και πρόστιμα τα οποία προκύπτουν και επιβάλλονται κατά τον άμεσο, διοικητικό ή προληπτικό προσδιορισμό του φόρου. Σε περίπτωση που ο φορολογούμενος αμφισβητεί την πράξη επιβολής προστίμου που έχει εκδοθεί σε βάρος του από την Φορολογική Διοίκηση, υποβάλλει ενδικοφανή προσφυγή στα πλαίσια της Ειδικής Διοικητικής Διαδικασίας που προβλέπεται στο άρθρο 63 του Ν.4174/13, με αίτημα την επανεξέταση της πράξης από τη Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών (Υπηρεσία Εσωτερικής Επανεξέτασης) (ΠΟΛ 1252/20.11.2015)
Σχετικά με την εφαρμογή του άρθρου 63 του Ν.4174/13 δείτε την ΠΟΛ 1064/12.04.2017 (ΦΕΚ 1440/27.04.2017 τεύχος Β')

 

στ. Καταλογιστικές πράξεις ποσών άνω του 1.000.000 ευρώ

 

Καταλογιστικές πράξεις φόρου, τέλους, εισφοράς ή προστίμου που εκδίδονται από φορολογικές ή τελωνειακές αρχές στις οποίες το ανά πράξη καταλογισθέν ποσόν υπερβαίνει το ένα εκατομμύριο (1.000.000) ευρώ, επιδίδονται αποκλειστικά με δικαστικούς επιμελητές. (παρ.1 άρθρο 1  ΠΟΛ 1188/06.09.2011 (ΦΕΚ 1993/08.09.2011 τεύχος Β') όπως αντικαταστάθηκε από την παρ. α' του άρθρου 1 της ΠΟΛ 1043/06.03.2018 (ΦΕΚ 1002/21.03.2018 τεύχος Β’)

Οι πράξεις αυτές αφορούν φόρο εισοδήματος, φόρο προστιθέμενης αξίας, πρόστιμα για παραβάσεις του Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων, φόρο ακίνητης περιουσίας, τέλη χαρτοσήμου, παρακρατούμενους η επιρριπτόμενους φόρους, φόρο υπεραξίας από αναπροσαρμογή ακινήτων, φόρο μεταβίβασης ακινήτων, φόρο κληρονομιών, δωρεών και γονικών παροχών καθώς και οποιουδήποτε φόρου, τέλους ή εισφοράς, ή προστίμου, καθώς και εν γένει κάθε πράξης που εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (ν. 4174/2013) συμπληρωματικές πράξεις χρέωσης δασμοφορολογικών επιβαρύνσεων, καταλογιστικές πράξεις επιβολής προστίμων και πολλαπλών τελών για παραβάσεις της τελωνειακής νομοθεσίας.  (παρ.2 άρθρο 1  ΠΟΛ 1188/06.09.2011 (ΦΕΚ 1993/08.09.2011 τεύχος Β') όπως συμπληρώθηκε από την παρ. β' του άρθρου 1 της ΠΟΛ 1043/06.03.2018 (ΦΕΚ 1002/21.03.2018 τεύχος Β’)

 

Για περισσότερα δείτε το πλήρες κείμενο της ΠΟΛ 1188/06.09.2011 (ΦΕΚ 1993/08.09.2011 τεύχος Β')



7. Απαλλαγές από το ΦΠΑ
Δείτε τις διατάξεις του άρθρου 22 του Κώδικα ΦΠΑ.

Σε περίπτωση λανθασμένης επίρριψης Φ.Π.Α. προς τον αντισυμβαλλόμενο κατά την τιμολόγηση πράξης που δεν υπάγεται ή που απαλλάσσεται από το φόρο, δεν δημιουργείται δικαίωμα έκπτωσης επί του Φ.ΠΑ. των αναλογούντων εισροών. (Υπ. Οικ. ΔΕΕΦ Α 1048210 ΕΞ 2016/24.03.2016)

Σημειώνεται ότι, σε κάθε περίπτωση, για την απαλλαγή ή όχι από το Φ.Π.Α. δεν εξετάζεται ο τρόπος καταβολής της όποιας αντιπαροχής (π.χ. πάγια συνδρομή, αναλογική συνδρομή κ.λ.π.) έναντι της παράδοσης αγαθού ή της παροχής μιας υπηρεσίας. (Υπ. Οικ. ΔΕΕΦ Α 1048210 ΕΞ 2016/24.03.2016)

Ο έλεγχος των πραγματικών περιστατικών (στρέβλωση των όρων του ανταγωνισμού, φύση της μίσθωσης των χώρων), εμπίπτει στην αρμοδιότητα της οικείας Δ.Ο.Υ. (Υπ. Οικ. ΔΕΕΦ Α 1048210 ΕΞ 2016/24.03.2016)

 

Διάθεση αγαθών σε απόρους
Δείτε την
ΠΟΛ 1095/04.04.2014 (ΦΕΚ 903/10.04.2014 τεύχος Β') σχετικά με τον τρόπο και τη  διαδικασία απόδειξης της δωρεάν διάθεσης αγαθών από επιχειρήσεις προς ευπαθείς κοινωνικά ομάδες, μέσω φορέων φιλανθρωπικού ή κοινωφελούς σκοπού προκειμένου οι πράξεις αυτές να μην θεωρούνται ως παραδόσεις αγαθών κατά την έννοια της παραγράφου 2 του άρθρου 7 του κώδικα ΦΠΑ.

Σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 61-65 του Κανονισμού (ΕΚ) 1186/2009 (L 324/23/10.12.2009) για τη θέσπιση του κοινοτικού καθεστώτος τελωνειακών ατελειών, (πρώην άρθρα 65-69 του Καν. ΕΟΚ 918/83), παρέχεται απαλλαγή από τον εισαγωγικό δασμό στα είδη πρώτης ανάγκης, τα οποία εισάγονται από κρατικούς ή άλλους εγκεκριμένους ευαγείς ή φιλανθρωπικούς οργανισμούς, προκειμένου να διανεμηθούν δωρεάν σε απόρους.
Επίσης, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις του άρθρου 38 παραγρ. 1α και υπό την επιφύλαξη των άρθρων 39-42 του Ν. 1684/87 (ΥΕΚ Α' 18), με τις οποίες ενσωματώνονται οι αντίστοιχες διατάξεις της οδηγίας 83/181/ΕΟΚ του Συμβουλίου (νυν οδηγία 2009/132/ΕΚ του Συμβουλίου), απαλλάσσονται από το Φ.Π.Α τα είδη πρώτης ανάγκης που αποκτούν δωρεάν και εισάγουν δημόσιες υπηρεσίες και οργανισμοί ή άλλα εγκεκριμένα κοινωφελή ή φιλανθρωπικά νομικά πρόσωπα, προκειμένου να τα διανείμουν δωρεάν σε απόρους.
Για την απαλλαγή από τις ανωτέρω επιβαρύνσεις, ως "είδη πρώτης ανάγκης", νοούνται τα αγαθά που είναι απαραίτητα για την ικανοποίηση των άμεσων ανθρώπινων αναγκών, όπως τα τρόφιμα, τα φάρμακα, τα ενδύματα και τα κλινοσκεπάσματα. (
Υπ. Οικ. ΔΔΘΤΟΚ Γ 5023150 ΕΞ 2015/04.11.2015) (Υπ. Οικ. ΔΕΦΚΦ 1089612 ΕΞ2016/13.06.2016)

Επίσης, με το αριθμ. TAXUD/A/4PD Ares (2013) 3653072/8-11-2013 έγγραφο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, διευκρινίζεται ότι στα είδη πρώτης ανάγκης περιλαμβάνεται και το αναλώσιμο ιατρικό - υγειονομικό υλικό. (Υπ. Οικ. ΔΕΦΚΦ 1089612 ΕΞ2016/13.06.2016)

Επιπλέον, σύμφωνα με την αριθμ. Δ. 745/52/ΠΟΛ. 30/20-6-1984 Ε.Δ.Τ.Ο., με την οποία κοινοποιήθηκαν τα άρθρα 65-69 του Καν. 918/83 (νυν άρθρα 61-65 του Καν. 1186/09), σε συνδυασμό με την αριθμ. 1285/80/ΠΟΛ.29/19.12.1986 όμοια, με την οποία κοινοποιήθηκαν τα άρθρα 38-42 του ν. 1684/87, ως δικαιούχα απαλλαγής πρόσωπα ορίζονται :
(α) τα ευαγή, κοινωφελή ή φιλανθρωπικά ιδρύματα και λοιπά νομικά πρόσωπα που αναγράφονται στην παράγραφο 1 του άρθρου 6 του Ν. 3686/57, συμπεριλαμβανομένων των φιλανθρωπικού χαρακτήρα οργανώσεων μελών του ΑΣΕΟ (Αμερικανικό Συμβούλιο Εθελοντικών Οργανώσεων) του Ν.Δ. 1081/71.
Ειδικότερα, με την παράγραφο 1 του άρθρου 6 του Ν. 3686/57, όπως ισχύει, δικαιούχα ατέλειας πρόσωπα είναι τα Νοσοκομεία Κοινωφελούς Χαρακτήρα, Φιλανθρωπικά και Ευαγή Ιδρύματα, Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου Φιλανθρωπικού Χαρακτήρα, Ορφανοτροφεία, Βρεφοκομεία, Άσυλο Ανιάτων, Οργανισμός Διαθέσεως Αρωγής Φίλων Ελλάδος, Ιδρύματα Προστασίας Τυφλών.
(β) τα αναγνωρισμένα φιλανθρωπικά σωματεία του Ν.Δ. 1111/72 «Περί Φιλανθρωπικών Σωματείων»,
(γ) οι Δήμοι και Κοινότητες,
(δ) τα Υπουργεία Υγείας και Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης. (
Υπ. Οικ. ΔΔΘΤΟΚ Γ 5023150 ΕΞ 2015/04.11.2015)

Επιπλέον, στα δικαιούχα ατελείας πρόσωπα εμπίπτουν και τα εκκλησιαστικά Νομικά Πρόσωπα, τα ΝΠΙΔ, καθώς και οι φιλανθρωπικού μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα οντότητες, που εποπτεύονται και ελέγχονται από τους ως άνω φορείς. (Υπ. Οικ. ΔΕΦΚΦ 1089612 ΕΞ2016/13.06.2016)

Τα ΝΠΔΔ θα πρέπει να παρέχουν στοιχεία από τα οποία να προκύπτει βάσει διατάξεων ο δημόσιος χαρακτήρας τους, όπως Π.Δ. κ.λ.π.. Τα εκκλησιαστικά Νομικά Πρόσωπα καθώς και τα ΝΠΙΔ και οι ως άνω αναφερόμενες οντότητες, θα πρέπει να είναι εγκεκριμένα και να φέρουν πιστοποίηση-βεβαίωση από τον εκάστοτε αρμόδιο φορέα που τα εποπτεύει για το σκοπό λειτουργίας τους καθώς και τον ευαγή ή φιλανθρωπικό τους χαρακτήρα. (Υπ. Οικ. ΔΕΦΚΦ 1089612 ΕΞ2016/13.06.2016)


Η απαλλαγή από ΦΠΑ χορηγείται μόνο εφόσον πληρούνται σωρευτικά οι ανωτέρω προϋποθέσεις, ήτοι τα είδη να αποστέλλονται δωρεάν στα ανωτέρω δικαιούχα απαλλαγής πρόσωπα και με σκοπό τη διανομή τους σε απόρους. Σε περίπτωση που τα ανωτέρω είδη δεν προσφέρονται δωρεάν, δηλ. αποτελούν αντικείμενο αγοράς από τα ανωτέρω πρόσωπα, η απαλλαγή χορηγείται μόνο για το δασμό.
Επιπροσθέτως, οι ως άνω απαλλαγές χορηγούνται μόνο εφόσον οι οργανισμοί τηρούν λογιστικά βιβλία, τα οποία επιτρέπουν τον έλεγχο των εργασιών τους και παρέχουν όλα τα εχέγγυα που κρίνονται απαραίτητα. Η αρμόδια Τελωνειακή Αρχή εξετάζει σε κάθε περίπτωση τον φιλανθρωπικό χαρακτήρα του οργανισμού ή νομικού προσώπου. (
Υπ. Οικ. ΔΔΘΤΟΚ Γ 5023150 ΕΞ 2015/04.11.2015) (Υπ. Οικ. ΔΕΦΚΦ 1089612 ΕΞ2016/13.06.2016)

Τα αναφερόμενα στις αρ. πρωτ. Δ745/52/20.06.1984 παρ. 5 περ. Α και αρ. πρωτ. ΔΔΘΤΟΚ Γ 5023150 ΕΞ 2015/4-11-2015 ΕΔΥΟ παρ. i περ.1 δεν έχουν εφαρμογή ως προς τα δικαιούχα απαλλαγής πρόσωπα. (Υπ. Οικ. ΔΕΦΚΦ 1089612 ΕΞ2016/13.06.2016)

Τέλος, επισημαίνεται ότι τα ανωτέρω δικαιούχα ατελείας πρόσωπα υποχρεούνται να καταθέτουν στην αρμόδια τελωνειακή αρχή αναλυτικά στοιχεία διάθεσης των ατελώς παραληφθέντων ειδών πρώτης ανάγκης στις ευπαθείς κοινωνικές ομάδες, προκειμένου να οριστικοποιείται το τελωνειακό παραστατικό εισαγωγής, το οποίο και θα παραμένει μέχρι τότε σε εκκρεμότητα. (Υπ. Οικ. ΔΕΦΚΦ 1089612 ΕΞ2016/13.06.2016)


8. Δικαίωμα έκπτωσης του ΦΠΑ εισροών από καλόπιστο λήπτη εικονικού ως προς το πρόσωπο του εκδότη τιμολογίου

Ο λήπτης εικονικού ως προς το πρόσωπο του εκδότη τιμολογίου που αφορά όμως πραγματική στο σύνολό της συναλλαγή, νομιμοποιείται να ασκήσει δικαίωμα έκπτωσης του αναλογούντος ΦΠΑ εφόσον:
α) ο λήπτης αυτού ενεργούσε σε καλή πίστη δηλαδή δεν γνώριζε ότι ο εκδότης του στοιχείου δεν είναι το πρόσωπο με το οποίο σύναψε τη συμφωνία και πραγματοποίησε τη συναλλαγή,
β)το φορολογικό στοιχείο εκδίδεται από συναλλακτικά και φορολογικά υπαρκτό πρόσωπο, δηλαδή από πρόσωπο, το οποίο έχει δηλώσει την έναρξη εργασιών του στη φορολογική αρχή και διαθέτει τις υποδομές και το προσωπικό για να πραγματοποιήσει τη συναλλαγή,
γ) το φορολογικό στοιχείο έχει εκδοθεί νομότυπα δηλαδή δεν είναι πλαστό και αναγράφει τα στοιχεία που ορίζονται στις κείμενες φορολογικές διατάξεις (Ελληνικά Λογιστικά Πρότυπα - Κ.Φ.Α.Σ.- Κ.Β.Σ) (ΓνΝΣΚ 134/2016, η οποία έγινε αποδεκτή από τον Γενικό Γραμματέα Δημοσίων Εσόδων και κοινοποιήθηκε με την ΠΟΛ 1097/04.07.2016)

 


9. Επιβολή ΦΠΑ σε τρίτους

Πανεπιστήμια

Τα πανεπιστημιακά ιδρύματα διά των εργαστηρίων τους-τα οποία, σύμφωνα με το άρθρο 7 του Ν. 1268/1982 «Δομή και Λειτουργία ΑΕΙ» (ΦΕΚ Α' 87), ανήκουν σε τομέα ή τμήμα ή, με ειδικότερες προϋποθέσεις, σε σχολή του αντίστοιχου πανεπιστημιακού ιδρύματος-έχουν τη δυνατότητα αφενός μεν να διεξάγουν έρευνα, πρωτότυπη δηλαδή επιστημονική εργασία, η οποία δεν αποτελεί αντικείμενο επιβολής του φόρου προστιθέμενης αξίας (Φ.Π.Α.), αφετέρου δε να προβαίνουν, με τους όρους του άρθρου 2 του Π.Δ. 159/1984, σε παροχή υπηρεσιών προς τρίτους, η οποία αποτελεί αντικείμενο επιβολής του Φ.Π.Α. Στην πρώτη περίπτωση δε θεωρούνται επιτηδευματίες-υποχρεούνται όμως στηνέκδοση, υποβολήκαι διαφύλαξη των στοιχείων που ορίζονται ρητά από τον Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων (Κ.Β.Σ.)-συνεπώς, για την επιδότηση, την οποία εισπράττουν και επί της οποίας δεν επιβάλλεται Φ.Π.Α., εκδίδεται το προβλεπόμενο στο άρθρο 12 παρ. 3 του Κ.Β.Σ. τιμολόγιο επιδότησης. Στη δεύτερη περίπτωση, θεωρούνται υποκείμενοι στο Φ.Π.Α. και επιτηδευματίες, συνεπώς, επί της αμοιβής τους επιβάλλεται ο αναλογών Φ.Π.Α. και για την είσπραξή της εκδίδεται τιμολόγιο παροχής υπηρεσιών, επί του οποίου αναγράφεται, μεταξύ άλλων, το ποσό του αναλογούντος Φ.Π.Α. (Ελ.Συν.Τμ.7 Πράξη 355/2006)

[/post_tab][/post_tabs]