[post_tabs][post_tab title="Ισχύον καθεστώς"]
Ρύθμιση Οφειλών Δημοτικών Επιχειρήσεων προς τρίτους από ΟΤΑ
Ι. Ανάληψη οφειλών δημοτικών επιχειρήσεων από ΟΤΑ με το Ν.3852/10
Α. Κοινωφελείς επιχειρήσεις - ΔΕΥΑΒ. Λοιπές Εταιρίες στις οποίες οι ΟΤΑ είναι μέτοχοι
Β. Λοιπές Εταιρίες στις οποίες οι ΟΤΑ είναι μέτοχοι
Γ. Στερητική αναδοχή των οφειλών
Δ. Αναλογική εφαρμογή σε αποφάσεις ληφθείσες πριν την 9η.07.2022
ΙΙ. Ρυθμίσεις οφειλών δημοτικών επιχειρήσεων με το Ν.4071/12
Α. Περιεχόμενο ρύθμισης
Β. Συνυπευθυνότητα αναφορικά με τις οφειλές των δημοτικών επιχειρήσεων που εξοφλούνται από τους ΟΤΑ σύμφωνα με τον ν. 4071/2012
Γ. Ασφαλιστικές ενημερότητες από το ΙΚΑ - ΕΤΑΜ
Δ. Δημοτικές επιχειρήσεις με ειδικό σκοπό τη λειτουργία ραδιοφωνικού ή τηλεοπτικού σταθμού - Αστικές μη κερδοσκοπικές εταιρίες
ΙΙΙ. Σύγκριση διατάξεων Ν.3852/10 και Ν.4071/12 για δυνητική ή υποχρεωτική εφαρμογή- Υποδείγματα
IV. Ανάληψη οφειλών Δημοτικών Επιχειρήσεων που λύονται με απόφαση πριν το Ν.4483/17 και το Ν.4555/18
Ι. Ανάληψη οφειλών δημοτικών επιχειρήσεων από ΟΤΑ με το Ν.3852/10
Α. Κοινωφελείς επιχειρήσεις - ΔΕΥΑ
Βεβαιωμένες οφειλές των κοινωφελών επιχειρήσεων και Δ.Ε.Υ.Α., καθώς και των αμιγών επιχειρήσεων του π.δ. 410/1995 (Α’ 231), που έχουν λυθεί ή λύονται στη Φορολογική Διοίκηση, τα ασφαλιστικά ταμεία, τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης και προς τρίτους, συμπεριλαμβανομένων των δεδουλευμένων αποδοχών του μεταφερόμενου προσωπικού τους, μπορούν να καταβάλλονται από τον οικείο Ο.Τ.Α., μετά από αιτιολογημένη απόφαση του δημοτικού συμβουλίου ή του κατά περίπτωση αρμοδίου οργάνου που λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των μελών του. (παρ.9β του άρθρου 109 του Ν.3852/2010, όπως αντικαταστάθηκε από την παρ.1 του άρθρου 15 του Ν.4483/17 και από την παρ.1 του άρθρου 220 του Ν.4555/18 και από την παρ.1 του άρθρου 22 του Ν.4674/20 και από το άρθρο 45 του Ν.4954/22)
Στην περίπτωση αυτή, απαλείφονται κατά ποσοστό εβδομήντα τοις εκατό (70%) κάθε μορφής πρόσθετοι φόροι, τόκοι εκπρόθεσμης καταβολής, πρόστιμα εκπρόθεσμης καταβολής, πρόστιμα ανακριβούς δήλωσης ή μη υποβολής δήλωσης και προσαυξήσεις εκπρόθεσμης καταβολής, εξαιρουμένων των αυτοτελώς βεβαιωμένων φορολογικών και διοικητικών προστίμων, από οφειλές τους προς το Δημόσιο, τα ασφαλιστικά ταμεία και τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης. Ο Ο.Τ.Α. αναλαμβάνει την κύρια οφειλή και το υπολειπόμενο ποσοστό του τριάντα τοις εκατό (30%) των φόρων, τόκων, προστίμων και προσαυξήσεων του προηγούμενου εδαφίου. (παρ.9β του άρθρου 109 του Ν.3852/2010, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 45 του Ν.4954/22)
Ειδικότερα, οφειλές στη φορολογική διοίκηση, σε ασφαλιστικό ταμείο και σε φορέα κοινωνικής ασφάλισης σε βάρος των επιχειρήσεων, που αναφέρονται στην παρούσα διαγράφονται με πράξεις της βεβαιούσας αρχής. Στη συνέχεια βεβαιώνονται σε βάρος του οικείου Ο.Τ.Α., σύμφωνα με τα ανωτέρω, με βάση χρηματικό κατάλογο που συντάσσεται σε βάρος του, για το ποσό της κύριας οφειλής και του υπολειπόμενου μη απαλειφθέντος ποσοστού τριάντα τοις εκατό (30%) των φόρων, τόκων, προστίμων και προσαυξήσεων, όπως αυτά προκύπτουν από εκδοθείσες πράξεις επιβολής προστίμων ή αποφάσεων καταλογισμού ή φύλλα ελέγχου ή πράξεις προσδιορισμού φόρου προστιθέμενης αξίας ή οποιονδήποτε νόμιμο τίτλο, καθώς και από τον φόρο εισοδήματος ή παρακρατούμενους φόρους, έστω και αν τα ανωτέρω έχουν καταστεί απρόσβλητα λόγω τελεσίδικης απόρριψης των προσφυγών που ασκήθηκαν εναντίον τους ή άπρακτης παρόδου της προθεσμίας της προσφυγής. (παρ.9β του άρθρου 109 του Ν.3852/2010, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 45 του Ν.4954/22)
Σχετικό και το έγγραφο ΥΠ.ΕΣ. 52696/09.08.2022: "Ενημέρωση-Γνωστοποίηση διατάξεων του ν. 4954/2022 (Α΄ 36)"
Η εξόφληση της κύριας οφειλής και του υπολειπόμενου ποσοστού τριάντα τοις εκατό (30%) των φόρων, τόκων, προστίμων και προσαυξήσεων που αναφέρονται στο δεύτερο εδάφιο της περ. β’ της παρ.9 του άρθρου 109 του Ν.3852/2010 που αναλαμβάνει ο δήμος δύναται να πραγματοποιείται με συμψηφισμό σε ποσοστό τουλάχιστον πέντε τοις εκατό (5%) επί των εσόδων του από τους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους (ΚΑΠ), σύμφωνα με την περ. α’ της παρ. 2 του άρθρου 79 του ν. 4316/2014 (Α’ 265) ή από ίδιους πόρους, επιτρεπόμενης και της σύναψης δανείου, χωρίς την τήρηση των προϋποθέσεων της παρ. 1 του άρθρου 264 του ν. 3852/2010 (Α’ 87). (παρ.9ε του άρθρου 109 του Ν.3852/2010, όπως προστέθηκε από το άρθρο 45 του Ν.4954/22)
Ποσά που έχουν ήδη κατασχέσει το Ελληνικό Δημόσιο, τα ασφαλιστικά ταμεία και οι φορείς κοινωνικής ασφάλισης από τα συνυπεύθυνα με την επιχείρηση πρόσωπα και συμπεριλαμβάνονται στην απόφαση περί αναδοχής οφειλών, μπορούν να καταβάλλονται σε αυτά από τον οικείο Ο.Τ.Α. μετά από αιτιολογημένη απόφαση του δημοτικού συμβουλίου ή περιφερειακού συμβουλίου ή του κατά περίπτωση αρμοδίου οργάνου, η οποία λαμβάνεται με απόλυτη πλειοψηφία του συνολικού αριθμού των μελών του. (παρ.9δ του άρθρου 109 του Ν.3852/2010, όπως προστέθηκε από το άρθρο 45 του Ν.4954/22)
Απορρίπτεται η αγωγή του εργαζόμενου λυθείσας Δημοτικής Επιχείρησης κατά του Δήμου για την καταβολή των δεδουλευμένων αποδοχών του από το Δήμο. Ειδικά ως προς τις οφειλές δημοτικών επιχειρήσεων, που έχουν λυθεί, προς το Δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία, με τον ν. 4047/2012 (άρθρο 2) καθίσταται υποχρεωτική η ανάληψη τέτοιων οφειλών από τους Δήμους που τις συνέστησαν, ενώ για τις οφειλές των επιχειρήσεων προς τρίτους εξακολουθεί να ισχύει το άρθρο 109 παρ. 7 του ν. 3852/2010 και εναπόκειται στην διακριτική ευχέρεια του Δημοτικού Συμβουλίου να αποφασίσει με απόλυτη πλειοψηφία των μελών του, την ανάληψη και εξόφληση τέτοιων οφειλών προς τρίτους, λαμβάνοντας υπόψη πάντα τις οικονομικές δυνατότητες του ίδιου του Δήμου, (αρ. 109 παρ. 7β του ν. 3852/2010 σε συνδυασμό προς το άρθρο δεύτερο του ν. 4047/2012 (ΦΕΚ 31 Α)). Ο Δήμος δεν υπεισέρχεται αυτοδικαίως στις υποχρεώσεις των επιχειρήσεων αυτών προς τρίτους. Συνυπόχρεος για την καταβολή δεδουλευμένων αποδοχών προσωπικού της λυθείσας δημοτικής επιχείρησης δεν τυγχάνει ο εκκαλών Δήμος, δοθέντος ότι, είναι αυτοτελές νομικό πρόσωπο και ενέχεται για τις δεδουλευμένες αποδοχές του προσωπικού των επιχειρήσεων, που έχουν συστήσει ή διαθέτουν την πλειοψηφία του εταιρικού κεφαλαίου μόνο εφόσον το δημοτικό συμβούλιο με την απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των μελών του αποφασίσει αιτιολογημένα, ότι υφίστανται οι απαιτούμενοι για το σκοπό αυτόν πόροι, τέτοια δε απόφαση δεν αποδείχθηκε ότι ελήφθη. Κατόπιν τούτων, ο εκκαλών δεν νομιμοποιείται παθητικά στην υπό κρίση αγωγή. Το Μον.Πρωτ.Πειραιά δέχεται την έφεση του Δήμου κατά της οριστικής απόφασης του Ειρηνοδικείου με την οποία είχε δεχθεί εν μέρει την αγωγή του εργαζόμενου. (Μον.Πρωτ.Πειραιά Απόφαση 1381/2018)
Β. Λοιπές Εταιρίες στις οποίες οι ΟΤΑ είναι μέτοχοι
Οι ρυθμίσεις της περίπτωσης β΄ της παρ.9 του άρθρου 109 του Ν.3852/10 εφαρμόζονται αναλόγως και για οφειλές των:
αα. κάθε είδους εταιρειών, των οποίων οι εταίροι ή μέτοχοι είναι αποκλειστικά Ο.Τ.Α. α’ και β’ βαθμού και λοιποί φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης κατά την έννοια της παρ. 1 του άρθρου 8 του ν. 4674/2020 (Α’ 53),
ββ. κάθε είδους εταιρειών με κερδοσκοπικό ή μη χαρακτήρα, στις οποίες οι Ο.Τ.Α. α’ και β’ βαθμού και οι λοιποί φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης κατά την έννοια της παρ. 1 του άρθρου 8 του ν. 4674/2020 κατέχουν ποσοστό τουλάχιστον πενήντα τοις εκατό (50%) του εταιρικού ή μετοχικού τους κεφαλαίου πλέον ενός ακόμη εταιρικού μεριδίου ή μετοχής και μόνο κατά το ποσοστό συμμετοχής των Ο.Τ.Α. και των λοιπών φορέων της τοπικής αυτοδιοίκησης. (παρ.9γ του άρθρου 109 του Ν.3852/2010, όπως αντικαταστάθηκε από την παρ.1 του άρθρου 15 του Ν.4483/17 και από τις παρ.1 και 4 του άρθρου 220 του Ν.4555/18 και συμπληρώθηκε από το άρθρο 18 του Ν. 4572/18 και από την παρ.1 του άρθρου 22 του Ν.4674/20 και τροποποιήθηκε από το άρθρο 246 του Ν.4798/21 και αντικαταστάθηκε εκ νέου από το άρθρο 45 του Ν.4954/22)
Αν εταίρος ή μέτοχος είναι περιφέρεια ή τέως νομαρχιακή αυτοδιοίκηση, στα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις της οποίας έχει υπεισέλθει η περιφέρεια, η αναδοχή και η καταβολή των οφειλών που της αναλογούν, γίνεται έπειτα από αιτιολογημένη απόφαση του περιφερειακού συμβουλίου ή του κατά περίπτωση αρμοδίου οργάνου, η οποία λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των μελών του. (παρ.9γ του άρθρου 109 του Ν.3852/2010, όπως αντικαταστάθηκε από την παρ.1 του άρθρου 15 του Ν.4483/17 και από τις παρ.1 και 4 του άρθρου 220 του Ν.4555/18 και συμπληρώθηκε από το άρθρο 18 του Ν. 4572/18 και από την παρ.1 του άρθρου 22 του Ν.4674/20 και τροποποιήθηκε από το άρθρο 246 του Ν.4798/21 και αντικαταστάθηκε εκ νέου από το άρθρο 45 του Ν.4954/22)
Αν εταίρος ή μέτοχος είναι αγροτικός συνεταιρισμός, o οποίος κατέχει έως το πέντε τοις εκατό (5%) του εταιρικού ή μετοχικού κεφαλαίου της επιχείρησης και υπάρχει αδυναμία εκ μέρους του να αναλάβει τις αναλογούσες σε αυτόν οφειλές, δύναται ο Ο.Τ.Α. που κατέχει την πλειοψηφία των εταιρικών μεριδίων ή μετοχών της λυθείσας επιχείρησης, με αιτιολογημένη απόφαση του οικείου δημοτικού ή περιφερειακού συμβουλίου ή του κατά περίπτωση αρμοδίου οργάνου, η οποία λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των μελών του, να βεβαιώσει την ως άνω αδυναμία και να αναλάβει το σύνολο των οφειλών που αναλογούν στον συνεταιρισμό. Το ύψος των οφειλών που μπορεί να αναλάβει έκαστος Ο.Τ.Α. α’ ή β’ βαθμού ή άλλος φορέας τοπικής αυτοδιοίκησης κατά την έννοια της παρ. 1 του άρθρου 8 του ν. 4674/2020 προκύπτει από τον λόγο συμμετοχής του στο εταιρικό ή μετοχικό κεφάλαιο. Σε αυτή την περίπτωση, το ύψος των πρόσθετων φόρων, τόκων εκπρόθεσμης καταβολής, προστίμων εκπρόθεσμης καταβολής και προσαυξήσεων εκπρόθεσμης καταβολής που διαγράφονται κατά ποσοστό εβδομήντα τοις εκατό (70%) είναι ανάλογο του ποσοστού της κύριας οφειλής που αναδέχεται ο Ο.Τ.Α. ή λοιπός φορέας τοπικής αυτοδιοίκησης. (παρ.9γ του άρθρου 109 του Ν.3852/2010, όπως αντικαταστάθηκε από την παρ.1 του άρθρου 15 του Ν.4483/17 και από τις παρ.1 και 4 του άρθρου 220 του Ν.4555/18 και συμπληρώθηκε από το άρθρο 18 του Ν. 4572/18 και από την παρ.1 του άρθρου 22 του Ν.4674/20 και τροποποιήθηκε από το άρθρο 246 του Ν.4798/21 και αντικαταστάθηκε εκ νέου από το άρθρο 45 του Ν.4954/22)
Αναδοχή από το Δήμο χρέους υπό εκκαθάριση Α.Ε. τουριστικής ανάπτυξης Ο.Τ.Α. Με δεδομένο ότι η λύση της Α.Ε. τουριστικής ανάπτυξης Ο.Τ.Α. υπό την επωνυμία «Εταιρεία Τουριστικής Ανάπτυξης Δήμου Νάουσας– Ανώνυμη Εταιρεία Ο.Τ.Α. (Ε.Τ.Α.)» και η θέση αυτής υπό εκκαθάριση επήλθε διά της καταχωρίσεως, στις 7-8-2017, στο ΓΕ.ΜΗ. σχετικής απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου της Ηρωικής Πόλεως Νάουσας περί λύσης της, ενώ, επίσης, το Δημοτικό Συμβούλιο είχε λάβει την απόφαση περί αναδοχής του χρέους της παραπάνω Α.Ε. προς το Ελληνικό Δημόσιο, στις 27-12-2017, οπότε είχε ήδη τεθεί σε ισχύ το άρθρο 15 του ν. 4483/2017, δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις εφαρμογής του άρθρου 76 του ν. 4443/2016, αλλά εφαρμοστέες, ως ειδικότερες, τυγχάνουν οι διατάξεις της παραγράφου 2 περ. γ’ του άρθρου 15 του ν. 4483/2017. Μετά την απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου περί αναδοχής του χρέους, κατ’ εφαρμογή των διατάξεων της παρ. 2 του άρθρου 15 του ν. 4483/2017, ο Δήμος αναλαμβάνει την υποχρέωση να καταβάλει το χρέος της ως άνω ανώνυμης εταιρείας, χωρίς να διαγράφεται αυτό από την εταιρεία, η όποια διαγραφή θα χωρεί μόνο μετά την εκάστοτε καταβολή από το Δήμο. (ομόφ.) (ΓνΝΣΚ 164/2018)
Για υποδείγματα αποφάσεων δείτε στο τέλος της ενότητας.
Γ. Στερητική αναδοχή των οφειλών- Απαλλαγή από ευθύνες-Παραγραφή
α. Κοινωφελείς-ΔΕΥΑ
Από την ημερομηνία έκδοσης της απόφασης του δημοτικού ή του περιφερειακού συμβουλίου ή του κατά περίπτωση αρμοδίου οργάνου περί αναδοχής οφειλών επέρχεται αυτοδικαίως στερητική αναδοχή από τον Ο.Τ.Α. των κατά την ημερομηνία αυτή βεβαιωμένων οφειλών της επιχείρησης προς το Δημόσιο και προς τους ασφαλιστικούς οργανισμούς και τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης, κατά το ποσό που αναλαμβάνεται. Ο Ο.Τ.Α. καθίσταται πλέον ο μοναδικός υπόχρεος για την καταβολή των οφειλών που αναδέχεται και η επιχείρηση απαλλάσσεται από την υποχρέωση καταβολής τους. (παρ.9δ του άρθρου 109 του Ν.3852/2010, όπως προστέθηκε από το άρθρο 45 του Ν.4954/22)
Τα συνυπόχρεα με την επιχείρηση πρόσωπα απαλλάσσονται από κάθε αστική, ποινική ή άλλη ευθύνη για την καταβολή των οφειλών αυτών.
Τα μέλη του δημοτικού συμβουλίου ή περιφερειακού συμβουλίου ή του κατά περίπτωση αρμοδίου οργάνου δεν διώκονται ποινικά για την αναδοχή του χρέους.
Εμπράγματες ασφάλειες και αναγκαστικά μέτρα είσπραξης που έχουν ληφθεί σε βάρος της επιχείρησης και των συνυπόχρεων με αυτήν προσώπων για τις οφειλές αυτές, εξαλείφονται ή αίρονται, στις περιπτώσεις που ο Ο.Τ.Α. αναλαμβάνει το σύνολο των ανωτέρω οφειλών.
Ποσά που έχουν αποδοθεί στο Δημόσιο από τα μέτρα του προηγούμενου εδαφίου δεν επιστρέφονται.
Προληπτικά ή διασφαλιστικά μέτρα που έχουν επιβληθεί σύμφωνα με τις παρ. 5 και 6 του άρθρου 46 του ν. 4174/2013 (Α’ 170) (ήδη άρθρο 46 ν.4987/22), ή και με προϊσχύουσες του νόμου αυτού διατάξεις, αίρονται υποχρεωτικά στις περιπτώσεις που ο Ο.Τ.Α. αναλαμβάνει το σύνολο των οικείων οφειλών των ανωτέρω μέτρων. (παρ.9δ του άρθρου 109 του Ν.3852/2010, όπως προστέθηκε από το άρθρο 45 του Ν.4954/22)
Τα πρόσωπα που ορίζονται εκκαθαριστές των υπό εκκαθάριση νομικών προσώπων δεν διώκονται ποινικώς, δεν υπόκεινται σε προσωπική κράτηση, ούτε υπέχουν οποιαδήποτε αστική ή άλλη ατομική ευθύνη για χρέη των φορέων αυτών προς το Δημόσιο ή τα ασφαλιστικά ταμεία και τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης, ανεξαρτήτως του χρόνου βεβαίωσής τους. (παρ.9ζ του άρθρου 109 του Ν.3852/2010, όπως προστέθηκε από το άρθρο 45 του Ν.4954/22)
Η έκδοση απόφασης του δημοτικού συμβουλίου ή περιφερειακού συμβουλίου ή του κατά περίπτωση αρμοδίου οργάνου περί αναδοχής οφειλών διακόπτει τον χρόνο παραγραφής τους. (παρ.9δ του άρθρου 109 του Ν.3852/2010, όπως προστέθηκε από το άρθρο 45 του Ν.4954/22)
β. Ανώνυμες- Αναπτυξιακές-αμιγείς επιχειρήσεις του π.δ. 410/1995-διαδημοτικές επιχειρήσεις του άρθρου 285
Από την ημερομηνία έκδοσης της απόφασης επέρχεται αυτοδικαίως στερητική αναδοχή από τον οικείο Ο.Τ.Α. των κατά την ημερομηνία αυτή βεβαιωμένων οφειλών, της υπό εκκαθάριση επιχείρησης προς το Δημόσιο και προς τους ασφαλιστικούς οργανισμούς, κατά το ποσό που αναλαμβάνεται. Ο οικείος Ο.Τ.Α. καθίσταται πλέον ο μοναδικός υπόχρεος για την καταβολή των οφειλών που αναδέχεται και η υπό εκκαθάριση επιχείρηση απαλλάσσεται από την υποχρέωση κατα βολής τους. Τα συνυπόχρεα με την υπό εκκαθάριση πρόσωπα απαλλάσσονται από κάθε αστική, ποινική ή άλλη ευθύνη για την καταβολή των οφειλών αυτών. Εμπράγματες ασφάλειες και αναγκαστικά μέτρα είσπραξης που έχουν ληφθεί σε βάρος της επιχείρησης ή/και των συνυπόχρεων με αυτήν προσώπων για τις οφειλές αυτές, εξαλείφονται ή αίρονται. Προληπτικά ή διασφα λιστικά μέτρα που έχουν επιβληθεί σύμφωνα με τις διατάξεις των παραγράφων 5 και 6 του άρθρου 46 του ν. 4174/2013 (ήδη άρθρο 46 ν.4987/22), ή και με προϊσχύουσες του νόμου αυτού διατάξεις, αίρονται υποχρεωτικά στις περιπτώσεις που ο οικείος Ο.Τ.Α. αναλαμβάνει το σύνολο των οικείων των μέτρων οφειλών. Ήδη καταβληθέντα ή εισπραχθέντα με οποιονδήποτε τρόπο ποσά, από το Ελληνικό Δημόσιο και τους ασφαλιστικούς οργανισμούς, για τις οφειλές της υπό εκκαθάριση επιχείρησης από την ίδια ή από τα συνυπεύθυνα με αυτήν πρόσωπα, δεν αναζητούνται και δεν επιστρέφονται. Η έκδοση απόφασης του οικείου συμβουλίου περί αναδοχής οφειλών διακόπτει το χρόνο παραγραφής αυτών.(παρ.2γ άρθρο 15 Ν.4483/17, όπως συμπληρώθηκε από την παρ.2 του άρθρου 16 του Ν.4575/18)
Οφειλές ανώνυμης εταιρίας Ο.Τ.Α., αμιγούς επιχείρησης του π.δ. 410/1995 ή διαδημοτικής επιχείρησης του άρθρου 285 του ίδιου προεδρικού διατάγματος, περιλαμβανομένων των ανωνύμων αναπτυξιακών εταιρειών πρώην Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης, της οποίας ποσοστό τουλάχιστον 90% του μετοχικού της κεφαλαίου ανήκει στον οικείο ή τους οικείους φορείς Τοπικής Αυτοδιοίκησης ή ενώσεις αυτών προς το Ελληνικό Δημόσιο, τα ασφαλιστικά ταμεία και προς τρίτους, συμπεριλαμβανομένων των δεδουλευμένων αποδοχών του μεταφερόμενου προσωπικού τους, μπορούν να καταβάλλονται από τον οικείο Ο.Τ.Α., μετά από αιτιολογημένη απόφαση του δημοτικού ή περιφερειακού συμβουλίου που λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των μελών του. (παρ.2γ άρθρο 15 Ν.4483/17) (άρθρο 130 Ν.4604/19) (ΑΑΔΕ Ε.2055/04.04.2019)
Σε περίπτωση λύσης ανωνύμων αναπτυξιακών εταιρειών δεν έχουν εφαρμογή οι διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 15 του ν. 4483/2017. (παρ.3 άρθρο 229 Ν.4635/19)
Οι προηγούμενες παράγραφοι τίθενται σε ισχύ την 1η.1.2015. (παρ.3 άρθρο 16 Ν.4575/18, όπως αντικαταστάθηκε με την παρ.2 του άρθρου 22 του Ν.4674/20)
Δ. Αναλογική εφαρμογή σε αποφάσεις ληφθείσες πριν την 9η.07.2022
Οι περ. β’ έως και ε’ της παρ.9 του άρθρου 109 του Ν.3852/10 εφαρμόζονται αναλόγως και για αποφάσεις δημοτικών συμβουλίων ή περιφερειακών συμβουλίων ή των κατά περίπτωση αρμοδίων οργάνων περί αναδοχής οφειλών, που έχουν ληφθεί πριν από τη δημοσίευση του ν.4954/22 (ημερ. δημοσ. 09.07.2022) και οι οφειλές αυτές δεν έχουν αποπληρωθεί.
Στην περίπτωση αυτή, ήδη καταβληθέντα ή εισπραχθέντα με οποιονδήποτε τρόπο ποσά από το Ελληνικό Δημόσιο, τα ασφαλιστικά ταμεία και τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης για τις οφειλές της επιχείρησης από την ίδια, από τα συνυπεύθυνα με αυτήν πρόσωπα, ή από τον οικείο Ο.Τ.Α., δεν αναζητούνται και δεν επιστρέφονται, αλλά συνυπολογίζονται κατά τη διαγραφή και επαναβεβαίωση των οφειλών, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην περ. β’ της παρ.9 του άρθρου 109 του Ν.3852/10. (παρ.9στ του άρθρου 109 του Ν.3852/2010, όπως προστέθηκε από το άρθρο 45 του Ν.4954/22)
ΙΙ. Ρυθμίσεις οφειλών δημοτικών επιχειρήσεων με το Ν.4071/12
Α. Περιεχόμενο ρύθμισης
Οι οφειλές προς το ελληνικό δημόσιο και το ΙΚΑ των αμιγών δημοτικών επιχειρήσεων του π.δ. 410/1995 ή των κοινωφελών επιχειρήσεων, των αστικών μη κερδοσκοπικών επιχειρήσεων των ΟΤΑ, καθώς και των επιχειρήσεων των τέως νομαρχιακών αυτοδιοικήσεων που περιήλθαν στις περιφέρειες, οι οποίες λύθηκαν και τελούν υπό το καθεστώς εκκαθάρισης, βεβαιωμένες ταμειακά ή μη έως και τις 31.12.2010 απαλλάσσονται από πρόσθετους φόρους, πρόστιμα, προσαυξήσεις εκπρόθεσμης καταβολής και κάθε μορφής επιβαρύνσεις και η εξόφλησή τους γίνεται υποχρεωτικά από τους ΟΤΑ που τις έχουν συστήσει. Από τους ίδιους ως άνω ΟΤΑ γίνεται και η εξόφληση οφειλών προς εργαζόμενους. Στις ανωτέρω οφειλές περιλαμβάνονται και όσες προκύπτουν έπειτα από έλεγχο των αρμόδιων ελεγκτικών οργάνων. (παρ.1 του άρθρου 10 του Ν.4071/2012)
Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση του Νόμου, με την ανωτέρω διάταξη, οι δήμοι και οι περιφέρειες αναλαμβάνουν τις υποχρεώσεις για την καταβολή οφειλών των λυθέντων ή υπό εκκαθάριση επιχειρήσεών τους προς το Ελληνικό Δημόσιο και το ΙΚΑ εφόσον αυτές έχουν καταστεί ληξιπρόθεσμες, ανεξαρτήτως εάν βεβαιώθηκαν ή όχι, έως την 31 Δεκεμβρίου 2010. Πρόκειται δηλαδή για υποχρεώσεις μη λειτουργουσών πλέον επιχειρήσεων που ανήκαν στους συνενωθέντες ΟΤΑ. Ήδη με άλλες διατάξεις του ν. 3852/2010 το προσωπικό αυτών των επιχειρήσεων περιήλθε στις νέες επιχειρήσεις που προέκυψαν από συγχωνεύσεις υφισταμένων ή στο ίδιο το νομικό πρόσωπο του δήμου ή της περιφέρειας. Αναλαμβάνοντας τις υποχρεώσεις αυτές ο δήμους ή η περιφέρεια καθίσταται δυνατή η εκπλήρωσή τους δεδομένου ότι σε κάθε άλλη περίπτωση αυτή καθίσταται αδύνατη. Για την διευκόλυνση των δήμων και των περιφερειών αφαιρούνται οι προσαυξήσεις, πρόσθετοι φόροι και τα πρόστιμα που είχαν επιβαρύνει τις ανωτέρω υποχρεώσεις δεδομένου ότι η καταβολή της αρχικής οφειλής (χωρίς της επιβαρύνσεις) είναι υποχρεωτική για τον δήμο και την περιφέρεια.
Με το άρθρο 77 του Ν.4170/13, συμπληρώνεται η παρ.1 του άρθρου 10 του Ν.4071/12 και αποσαφηνίζεται η αναγκαία διαδικασία για τη ρύθμιση των οφειλών των Επιχειρήσεων ΟΤΑ, ως εξής:
«α. Οφειλές που βεβαιώθηκαν ταμειακά στις Δ.Ο.Υ. σε βάρος των αναφερόμενων στην παρούσα παράγραφο επιχειρήσεων:
(αα) διαγράφονται με πράξεις της βεβαιούσας εν ευρεία εννοία αρχής και
(αβ) βεβαιώνονται σε βάρος του οικείου Ο.Τ.Α. μόνο για τα ποσά των κύριων οφειλών που ορίζονται στα προηγούμενα εδάφια της παρούσας παραγράφου, με βάση χρηματικό κατάλογο που συντάσσεται σε βάρος του, για το ποσό της κύριας οφειλής, όπως αυτό προκύπτει από εκδοθείσες πράξεις επιβολής προστίμων ή αποφάσεων καταλογισμού ή φύλλα ελέγχου ή πράξεις προσδιορισμού φόρου προστιθέμενης αξίας, καθώς και από το φόρο εισοδήματος ή παρακρατούμενους φόρους, έστω και αν τα ανωτέρω έχουν καταστεί απρόσβλητα λόγω απόρριψης τελεσίδικα των προσφυγών που ασκήθηκαν εναντίον τους ή άπρακτης παρόδου της προθεσμίας της προσφυγής.
Τυχόν καταβληθέντα ποσά από τις επιχειρήσεις της παρούσας παραγράφου ή από τα συνυπεύθυνα με αυτές πρόσωπα που αφορούν τις βεβαιωμένες οφειλές τους, δεν αναζητούνται και αποσβένουν κατά προτεραιότητα αντίστοιχο μέρος των επιβληθέντων πρόσθετων φόρων και προστίμων, και συνυπολογίζονται κατά τη διαγραφή και επαναβεβαίωση σύμφωνα με τα οριζόμενα στις υποπεριπτώσεις αα' και αβ' της παρούσας παραγράφου.
β. Οφειλές για τις οποίες κατά την έναρξη ισχύος της παρούσας διάταξης έχουν εκδοθεί καταλογιστικές πράξεις σε βάρος των αναφερόμενων στην παρούσα παράγραφο επιχειρήσεων και δεν έχουν βεβαιωθεί ταμειακά βεβαιώνονται σε βάρος του οικείου Ο.Τ.Α. μόνο για τα ποσά των κύριων οφειλών, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην υποπερίπτωση αβ' με βάση χρηματικό κατάλογο που συντάσσεται σε βάρος του.
Για οφειλές που δεν έχουν κατά την έναρξη ισχύος της παρούσας διάταξης βεβαιωθεί εν ευρεία εννοία σε βάρος των αναφερόμενων στην παρούσα παράγραφο επιχειρήσεων και οι οποίες προκύπτουν από έλεγχο που έχει ήδη διαταχθεί και δεν έχει ολοκληρωθεί:
(γα) ολοκληρώνεται ο έλεγχος και συντάσσεται σχετικό πόρισμα, προκειμένου να εκδοθούν οι οικείες καταλογιστικές πράξεις,
(γβ) βεβαιώνονται σε βάρος του οικείου Ο.Τ.Α. μόνο τα ποσά των κύριων οφειλών, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην υποπερίπτωση αβ' με βάση χρηματικό κατάλογο που συντάσσεται σε βάρος του, για το ποσό της κύριας οφειλής, όπως αυτό προκύπτει από το πόρισμα του ελέγχου.
δ. Για οφειλές που δεν έχουν κατά την έναρξη ισχύος της παρούσας διάταξης βεβαιωθεί εν ευρεία εννοία σε βάρος των αναφερόμενων στην παρούσα παράγραφο επιχειρήσεων και για τις οποίες δεν έχει διαταχθεί μέχρι την έναρξη ισχύος της παρούσας διάταξης έλεγχος:
(δα) διενεργείται κατά προτεραιότητα τακτικός έλεγχος από το αρμόδιο κατά περίπτωση ελεγκτικό όργανο σε όλα τα φορολογικά αντικείμενα και
(δβ) βεβαιώνονται σε βάρος του οικείου Ο.Τ.Α. μόνο τα ποσά των κύριων οφειλών σύμφωνα με τα οριζόμενα στην υποπερίπτωση αβ' με βάση χρηματικό κατάλογο που συντάσσεται σε βάρος του, για το ποσό της κύριας οφειλής, όπως αυτό προκύπτει από το πόρισμα του ελέγχου.
ε. Με τη δικαστική αμφισβήτηση των οφειλών των Ο.Τ.Α. που έχουν βεβαιωθεί κατά τα οριζόμενα στις προηγούμενες περιπτώσεις της παρούσας παραγράφου, δεν εφαρμόζονται οι απαλλαγές που ορίζονται στις περιπτώσεις α' έως και δ' της παρούσας παραγράφου και οι Ο.Τ.Α. επιβαρύνονται και με τους πρόσθετους φόρους, πρόστιμα και λοιπές επιβαρύνσεις και προσαυξήσεις, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις.
στ. Η εξόφληση από τους οικείους Ο.Τ.Α. των οφειλών, όπως αυτές θα βεβαιωθούν κατ' εφαρμογή των περιπτώσεων α' έως και δ' της παρούσας παραγράφου, συντελείται με τους ακόλουθους τρόπους:
(i) δια συμψηφισμού, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 2 της από 31.12.2011 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου (Α'268) που κυρώθηκε με το άρθρο δεύτερο του ν. 4047/2012 (Α'31) και τις διατάξεις της παραγράφου 5 του άρθρου πρώτου της από 30.4.2012 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου που κυρώθηκε με το άρθρο δεύτερο του ν. 4079/2012 (Α' 180), κατά παρέκκλιση του χρόνου βεβαίωσης των οφειλών των Ο.Τ.Α. που προβλέπεται σε αυτόν,
(ii) από ίδιους πόρους, επιτρεπόμενης και της σύναψης δανείου κατ' ανάλογη εφαρμογή της παρ. 1 του άρθρου 2 του ν. 4038/2012 (Α'14).
ζ. Εκκρεμείς, κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος, δίκες λόγω άσκησης ενδίκων βοηθημάτων από τις επιχειρήσεις της παρούσας παραγράφου κατά είτε των πράξεων καταλογισμού είτε των πράξεων ταμειακής βεβαιώσεως, καταργούνται. Εκκρεμείς υποθέσεις ενώπιον αρμόδιων οργάνων για τη διοικητική επίλυση των διαφορών απορρίπτονται για τυπικούς λόγους».
Κατεβάστε και την ΠΟΛ 1237/22.10.2013 «Κοινοποίηση διατάξεων των άρθρων 10 και 11 του ν. 4071/2012»
Επίσης με την ΠΟΛ 1036/22.01.2014 δόθηκαν οδηγίες για τη διαδικασία εξόφλησης των οφειλών των υπό εκκαθάριση επιχειρήσεων τους και για την υπέρβαση των σχετικών προβλημάτων και την αποτελεσματική εφαρμογή της θεσμοθετηθείσας ρύθμισης.
Η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνη δεν είναι νόμιμη, διότι αφενός ο φερόμενος ως δικαιούχος αυτού (εκκαθαριστής της επιχείρησης) δεν είναι πιστωτής του Δήμου και αφετέρου δεν αποδεικνύεται ότι η απαίτηση του Α, ποσού 19.996,16 ευρώ, παραμένει ανεξόφλητη. Υπό τις περιστάσεις αυτές, το γεγονός και μόνο ότι το χρηματικό ένταλμα του Δήμου, που είχε εκδοθεί για την καταβολή της Α΄ δόσης των οφειλών ΠΟΕ της δημοτικής επιχείρησης, είχε θεωρηθεί από την Επίτροπο, δεν συνεπάγεται ότι πρέπει να θεωρηθεί και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα. Περαιτέρω, ο ισχυρισμός ότι τα δύο χρηματικά εντάλματα εκδόθηκαν στο όνομα του εκκαθαριστή προς αποφυγή του κινδύνου κατάσχεσης των χρημάτων που, σε διαφορετική περίπτωση, θα κατατίθεντο στους τραπεζικούς λογαριασμούς της δημοτικής επιχείρησης, είναι απορριπτέος προεχόντως ως ερειδόμενος επί της εσφαλμένης προϋπόθεσης ότι δικαιούχος του ποσού, η πληρωμή του οποίου εντέλλεται με τα χρηματικά αυτά εντάλματα, είναι η ίδια η δημοτική επιχείρηση, ενώ στην πραγματικότητα δικαιούχοι του ποσού είναι οι προμηθευτές και πάροχοι υπηρεσιών. Τέλος, το Κλιμάκιο επισημαίνει ότι οι εν λόγω προμηθευτές και πάροχοι υπηρεσιών μπορούν να εξοφληθούν με χρηματικά εντάλματα, τα οποία θα εκδοθούν στο όνομά τους, υπό τις προϋποθέσεις ότι α) οι απαιτήσεις τους παραμένουν ενεργές, δηλαδή δεν έχουν αποσβεστεί με προγενέστερη καταβολή ή λόγω παραγραφής ή για οποιοδήποτε άλλο λόγο και β) σε καθένα από τα χρηματικά αυτά εντάλματα θα επισυναφθούν τα δικαιολογητικά που προβλέπονται για το αντίστοιχο είδος δαπανών. (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 7 Πράξη 388/2016)
Β. Συνυπευθυνότητα αναφορικά με τις οφειλές των δημοτικών επιχειρήσεων που εξοφλούνται από τους ΟΤΑ σύμφωνα με τον ν. 4071/2012
Σύμφωνα με τα ανωτέρω, με το άρθρο 10 του ν. 4071/2012 όπως συμπληρώθηκε με το άρθρο 77 του ν.4170/2013, δινόταν η δυνατότητα για τη διαγραφή οφειλών των δημοτικών επιχειρήσεων και την ταυτόχρονη βεβαίωση αυτών σε βάρος των οικείων ΟΤΑ.
Σύμφωνα με την υπ' αριθμ. 49/2014 Γνωμοδότηση του ΝΣΚ και την ΠΟΛ 1195/14.08.2014 και τη ΓνΝΣΚ 160/2016, η οποία έγινε δεκτή από τον ΥΠ.ΕΡΓ.ΚΟΙΝ.ΑΣΦ.&ΚΟΙΝ.ΑΛΛ., το παραπάνω συνεπάγεται και την απαλλαγή των διοικούντων τις δημοτικές επιχειρήσεις από την προσωπική και αλληλέγγυα ευθύνη τους. Επομένως, τα φυσικά πρόσωπα που ήταν συνυπόχρεα με τις δημοτικές επιχειρήσεις για την εξόφληση των οφειλών, μετά την ισχύ των διατάξεων του ν. 4071/2012 και 4170/2013 δεν ευθύνονται για το ποσό της κύριας οφειλής.
Ως προς το ζήτημα της ευθύνης των Δημάρχων των ΟΤΑ που αναλαμβάνουν την εξόφληση των οφειλών των δημοτικών επιχειρήσεων, δεν προκύπτει εκ του ν. 4071/2012, προσωπική και αλληλέγγυος ευθύνη αυτών.
Επίσης δεν προκύπτει ευθύνη των Δημάρχων από το άρθρο 50 του ν. 4174/2013 (ήδη άρθρο 50 του ν.4987/22), διότι δεν περιλαμβάνονται στα περιοριστικά αναφερόμενα στη διάταξη αυτή πρόσωπα.
Κατεβάστε ολόκληρη την ΠΟΛ 1195/14.08.2014.
Επιπλέον, με τα εκτιθέμενα στην Γνωμοδότηση 7/2016 του Β' Τμήματος του Ν.Σ.Κ., η οποία έγινε αποδεκτή από το Γ.Γ. Δημοσίων Εσόδων, γίνεται δεκτό ότι συνεπεία των ρυθμίσεων του άρθρου 10 του ν.4071/2012, με τις οποίες οι λυθείσες και υπό εκκαθάριση τελούσες δημοτικές επιχειρήσεις απαλλάσσονται από κάθε μορφής φορολογικές επιβαρύνσεις, οι οποίες διαγράφηκαν στο σύνολό τους και βαρύνουν εφεξής, ως προς την κύρια οφειλή, μόνο τους οικείους Ο.Τ.Α., είναι ότι και τα διασφαλιστικά μέτρα σε βάρος των επιχειρήσεων αυτών ή και των συνυπόχρεων προσώπων, ενόψει του αναφερθέντος λειτουργικού τους χαρακτήρα, στερούνται, του απαιτούμενου ερείσματος (Ν.Σ.Κ. 253/2012).
Ενόψει των ανωτέρω, συντρέχει περίπτωση άρσης των μέτρων διασφάλισης των συμφερόντων του Δημοσίου που εφαρμόσθηκαν σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 14 και 20 του ν.2523/97 και των παραγράφων 5 και 6 του άρθρου 46 του ν.4174/2013 (ήδη παρ.5 και 6 του άρθρου 46 του ν.4987/22) και της ΠΟΛ. 1282/2013, στις επιχειρήσεις των Ο.Τ.Α., που υπάγονται στο άρθρο 10 του ν.4071/2012, όπως αυτό ισχύει, καθώς και στα πρόσωπα που είχαν στις ως άνω επιχειρήσεις μία από τις ιδιότητες του άρθρου 20 του ν.2523/1997 και του άρθρου 46 παρ.6 του ν.4174/2013 (ήδη άρθρου 46 παρ.6 του ν.4987/22)και της ΠΟΛ.1282/2013.
Η άρση των μέτρων θα χωρήσει είτε αυτεπαγγέλτως είτε κατόπιν αίτησης του ενδιαφερόμενου και όχι κατά τη διαδικασία και για κάποιον από τους προβλεπόμενους στις διατάξεις των προαναφερθέντων νομοθετημάτων και της ΠΟΛ.1282/2013 λόγους, στους οποίους ευλόγως, δεν περιελήφθησαν και οι επιβαλλόμενοι λόγοι άρσεως των μέτρων συνεπεία εξαιρετικών και ειδικών νομοθετημάτων. (ΠΟΛ 1071/03.06.2016)
Επίσης, με τη γνωμοδότηση γίνεται κατά πλειοψηφία δεκτό ότι δεν μπορούν να ληφθούν διασφαλιστικά μέτρα σε βάρος των οικείων Ο.Τ.Α. τόσο για τα χρέη της περίπτωσης α' της παραγράφου 1 του άρθρου 10 του ν.4071/2012 (ταμειακά βεβαιωμένα), όσο και για τα χρέη των περιπτώσεων β' έως και δ' (ήτοι, χρέη για τα οποία κατά την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού είχαν εκδοθεί καταλογιστικές πράξεις και δεν είχαν βεβαιωθεί ταμειακά, είχε διαταχθεί έλεγχος και δεν είχαν βεβαιωθεί υπό την ευρεία έννοια, κ.λ.π.).
Ενόψει της ως άνω επικρατήσασας γνώμης περί της αδυναμίας λήψης των διασφαλιστικών μέτρων εις βάρος των Ο.Τ.Α., εξυπακούεται ότι, για την ταυτότητα του νομικού λόγου, δεν νοείται η λήψη των μέτρων αυτών ούτε κατά των νομίμων εκπροσώπων των Ο.Τ.Α.
Ομοφώνως λοιπόν με τη γνωμοδότηση γίνεται δεκτό ότι τα ως άνω μέτρα δεν επιτρέπεται να ληφθούν ούτε κατά των Δημάρχων, ως εκπροσωπούντων τους, νυν υπόχρεους προς καταβολή Δήμους. (ΠΟΛ 1071/03.06.2016)
Οι διατάξεις των άρθρων 115 του ν. 2238/1994 και 50 του ν. 4174/2013 (ήδη άρθρου 50 του ν.4987/22), σχετικά με την ευθύνη των διοικούντων τα νομικά πρόσωπα, δεν έχουν εφαρμογή σε Διευθύνοντα Σύμβουλο νομικού προσώπου του δημόσιου τομέα που καταργείται με νόμο, στην περίπτωση που στον καταργητικό νόμο ορίζεται ότι οι υφιστάμενες υποχρεώσεις του καταργηθέντος νομικού προσώπου μεταφέρονται στο σύνολό τους σε φορέα ο οποίος καθίσταται καθολικός διάδοχος. (ΓνΝΣΚ 60/2018) η οποία έγινε αποδεκτή, δείτε σχετικά την ΑΑΔΕ Ε.2130/08.07.2019.
Γ. Ασφαλιστικές ενημερότητες από το ΙΚΑ - ΕΤΑΜ:
Σύμφωνα με το ανωτέρω άρθρο 10 του Ν.4071/2012, οφειλές προς το Ι.Κ.Α.-Ε.Τ.Α.Μ., των αμιγών δημοτικών επιχειρήσεων, του π.δ. 410/1995 ή κοινωφελών επιχειρήσεων και αστικών μη κερδοσκοπικών επιχειρήσεων των ΟΤΑ, καθώς και επιχειρήσεων των τέως νομαρχιακών αυτοδιοικήσεων που περιήλθαν στις περιφέρειες, οι οποίες λύθηκαν και τελούν υπό το καθεστώς εκκαθάρισης, μισθολογικών περιόδων απασχόλησης μέχρι 31.12.2010, απαλλάσσονται από πρόσθετους φόρους, πρόστιμα, προσαυξήσεις εκπρόθεσμης καταβολής και κάθε μορφής επιβαρύνσεις και η εξόφλησή τους γίνεται υποχρεωτικά από τους ΟΤΑ που τις έχουν συστήσει, είτε δια συμψηφισμού, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου δεύτερου του ν.4079/2012 (Α' 180), είτε από ίδιους πόρους (τύπος ρύθμισης : 61 - εφάπαξ καταβολή), επιτρεπόμενης και της σύναψης δανείου κατ' ανάλογη εφαρμογή της παρ. 1 του άρθρου 2 του ν.4038/2012 (Α' 14).
Είναι προφανές τόσο από την διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 10 του ν.4071/2012, όσο και από την αιτιολογική έκθεση αυτής, ότι η πληρωμή των οφειλών των επιχειρήσεων αυτών προς το Δημόσιο, τα ασφαλιστικά ταμεία και τους εργαζομένους είναι υποχρεωτική για τον Δήμο.
Ως εκ τούτου, εφιστούμε τη προσοχή των αρμοδίων υπηρεσιών για την ορθή τήρηση των προβλεπόμενων διαδικασιών (ενημέρωση συστήματος «Οθόνη - Διαχείριση Σχέσεων Εργοδότη») οι οποίες περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:
α) Έκδοση απόφασης συνυπευθυνότητας για τις μέχρι 31.12.2010 οφειλές των ως άνω επιχειρήσεων, με την οποία θα συσχετίζονται τα μητρώα αυτών με το μητρώο του αρμόδιου Δήμου.
β) Στους εμπλεκόμενους Δήμους, χορηγούνται αποδεικτικά ασφαλιστικής ενημερότητας κατ' εξαίρεση για κάθε χρήση, κατόπιν σχετικού αιτήματος τους στις υπηρεσίες εσόδων των Υποκ/των ΙΚΑ-ΕΤΑΜ που υπάγεται η έδρα τους, χρησιμοποιώντας το γνωστό έντυπο «Αίτηση για χορήγηση βεβαίωσης».
Οι βεβαιώσεις αυτές εκδίδονται χωρίς να εξετάζεται η ύπαρξη τυχόν οφειλών των συγκεκριμένων μητρώων, περιόδων απασχόλησης μετά την 31.12.2010, με απαραίτητη προϋπόθεση να έχουν καταβληθεί οι εισφορές, περιόδων απασχόλησης μέχρι 31-12¬2010, είτε δια συμψηφισμού, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου δεύτερου του ν.4079/2012 (Α' 180), είτε από ίδιους πόρους, επιτρεπόμενης και της σύναψης δανείου κατ' ανάλογη εφαρμογή της παρ. 1 του άρθρου 2 του ν.4038/2012 (Α' 14).
Στις βεβαιώσεις θα αναγράφονται οι σχετικές διατάξεις, η διάρκεια ισχύος (μηνιαία, διμηνιαία ή εξαμηνιαία, κατά περίπτωση) καθώς επίσης και η αιτία χορήγησής τους.
Η προαναφερόμενη διαδικασία έκδοσης βεβαιώσεων θα τηρείται μέχρι την ολοσχερή εξόφληση των οφειλών των μητρώων αυτών.
Μετά την εξόφληση της οφειλής θα εφαρμοστεί η διαδικασία που προβλέπεται στις σχετικές εγκύκλιες διαταγές του Ιδρύματος (45/01, 81/03, 97/11), λαμβάνοντας υπόψη το σύνολο της οφειλής, τη ρύθμιση αυτής κ.λ.π.
Επισημαίνεται ότι, βεβαιώσεις ασφαλιστικής ενημερότητας, για κάθε χρήση και χωρίς παρακράτηση, θα χορηγούνται κατ' εξαίρεση εφόσον βέβαια ζητηθούν και στους διοικούντες τα ανωτέρω νομικά πρόσωπα τις οφειλές των οποίων ανέλαβαν οι Δήμοι, χωρίς να εξετάζονται οι συγκεκριμένες οφειλές που τυχόν ανάγονται στην περίοδο της θητείας τους. Αντίθετα, εφόσον προκύπτουν οφειλές μετά την 31.12.2010, θα λαμβάνονται υπόψη κατά την έκδοση των αποδεικτικών ασφαλιστικής ενημερότητας. Η διάρκεια ισχύος των ως άνω βεβαιώσεων θα είναι εξάμηνη. Οι οφειλές των ως άνω νομικών προσώπων, μισθολογικών περιόδων απασχόλησης μετά την 31.12.2010, δύναται να καταβάλλονται είτε μέσω εφάπαξ εξόφλησης είτε μέσω της υπαγωγής σε καθεστώς ρύθμισης, σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις. (ΙΚΑ εγκ. 62/ Ε33/805/22.10.2013)
Λόγω του ότι έχει παρατηρηθεί το φαινόμενο το ΙΚΑ- ΕΤΑΜ να μην συμμορφώνεται με τις ανωτέρω διατάξεις του άρθρου 10 του Ν.4071/12, η ΚΕΔΕ με την υπ' αριθ. 2493/01.09.2016 επιστολή της καλεί το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ να συμμορφωθεί και να χορηγεί στους Δήμους που έχουν αναλάβει τις οφειλές των δημοτικών επιχειρήσεων κατ' εφαρμογή του άρθρου 10 του Ν.4071/12, ασφαλιστική ενημερότητα καθώς επίσης να προβεί στη διαγραφή των οφειλών από τις δημοτικές επιχειρήσεις.
Οι ασφαλιστικές οφειλές των δημοτικών επιχειρήσεων που έχουν αναληφθεί από τους ΟΤΑ μπορούν να συμπεριληφθούν όπως γίνεται δεκτό με τη ΓνΝΣΚ 160/2016, η οποία έγινε δεκτή από τον ΥΠ.ΕΡΓ.ΚΟΙΝ.ΑΣΦ.&ΚΟΙΝ.ΑΛΛ., στις ρυθμιζόμενες οφειλές του άρθρου 79 παρ. 2 ν. 4316/2014.
Οι οφειλές αυτές όπως γίνεται δεκτό με τη Γνωμοδότηση απολαύουν και των ευεργετημάτων που παρέχονται με τον συμψηφισμό του ν. 4316/2014 περί χορήγησης ενημερότητας, αναστολής εκτελέσεως ποινών και ποινικών διώξεων και αναγκαστικών μέτρων. Στην αναστολή εκτελέσεως ποινών αλλά και ποινικών διώξεων περιλαμβάνονται και οι διατάξεις του ειδικού ποινικού νόμου α.ν.86/1967 περί αξιοποίνου της μη καταβολής ασφαλιστικών εισφορών, έστω κι αν αυτή ειδικώς δεν αναφέρεται.
Κατά συνέπεια λόγου προς τα ανωτέρω οι εισπρακτικές υπηρεσίεςτων ασφαλιστικών ταμείων, κατά περίπτωση, οφείλουν να διαγράψουν τυχόν επιβαρύνσεις, προσαυξήσεις κλπ που τυχόν έχουν βεβαιωθεί για τα χρέη αυτά, στο όνομα των ίδιων των δημοτικών επιχειρήσεων που έχουν παύσει πια να υπάρχουν η οιουδήποτε φυσικού ή νομικού προσώπου κατά νόμο συνυπεύθυνο για τα χρέη αυτά. Ομοίως οφείλουν να παράσχουν ασφαλιστική ενημερότητα στα ανωτέρω φυσικά ή νομικά πρόσωπα που απαλλάσσονται και να αναστείλουν κάθε ποινική διαδικασία που άρχισε ή να απέχουν από τη συνέχιση αυτής, σε αυτήν δε την ποινική διαδικασία περιλαμβάνονται και οι ειδικές ποινικές ρυθμίσεις του α.ν.86/1967.
Δ. Δημοτικές επιχειρήσεις με ειδικό σκοπό τη λειτουργία ραδιοφωνικού ή τηλεοπτικού σταθμού - Αστικές μη κερδοσκοπικές εταιρίες.
Σε περίπτωση λύσης υφιστάμενων δημοτικών επιχειρήσεων με ειδικό σκοπό τη λειτουργία ραδιοφωνικού ή τηλεοπτικού σταθμού, η δραστηριότητά τους δεν μεταφέρεται.
Οφειλές των ανωτέρω επιχειρήσεων προς το Ελληνικό Δημόσιο, τα ασφαλιστικά ταμεία και προς τρίτους, περιλαμβανομένων και των δεδουλευμένων αποδοχών του προσωπικού τους, ανεξαρτήτως εάν αυτό μεταφέρεται ή όχι, μπορούν να καταβάλλονται από τον οικείο ΟΤΑ, σε οποιαδήποτε χρονική στιγμή κατά το στάδιο της εκκαθάρισής τους, ή μετά το πέρας αυτής, έπειτα από σχετική εισήγηση των εκκαθαριστών και αιτιολογημένη απόφαση του οικείου δημοτικού συμβουλίου, η οποία λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των μελών του.
Όσον αφορά το προσωπικό των ως άνω επιχειρήσεων εφαρμόζονται οι κείμενες διατάξεις.
Οι ρυθμίσεις των ως άνω παραγράφων εφαρμόζονται και στην περίπτωση αστικών μη κερδοσκοπικών εταιρειών των Ο.Τ.Α., εφόσον δεν έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία λύσης τους. (άρθρο 11 του Ν.4071/2012)
Για τη μεταφορά προσωπικού δημοτικών επιχειρήσεων με σκοπό τη λειτουργία ραδιοφωνικού σταθμού δείτε την ενότητα:
ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ » ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΕΙΣ - ΑΠΟΣΠΑΣΕΙΣ » ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΑΠΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΟΤΑ » Μεταφορά προσωπικού δημοτικής επιχείρησης ραδιοφωνίας τηλεόρασης στον οικείο Δήμο
ΙΙΙ. Σύγκριση διατάξεων Ν.3852/10 και Ν.4071/12 για δυνητική ή υποχρεωτική εφαρμογή- Υποδείγματα
Από τα παραπάνω συνάγεται ότι με τις διατάξεις πριν το ν. 4071/2012 ήταν δυνητική η πληρωμή από τους Δήμους, των υποχρεώσεων των λυθέντων ή υπό εκκαθάριση επιχειρήσεών τους προς το Ελληνικό Δημόσιο, το ΙΚΑ και τρίτους.
Με τις διατάξεις της παρ 1 του άρθρου 10 του ν. 4071/2012 είναι πλέον υποχρεωτική η εξόφληση των οφειλών τους προς το ελληνικό δημόσιο και το ΙΚΑ.
Αντιθέτως εξακολουθεί να είναι δυνητική η εξόφληση των υποχρεώσεων προς τρίτους, η οποία εξακολουθεί να γίνεται με βάση τις προϊσχύουσες διατάξεις της παρ. 7 του άρθρου 109 του ν. 3852/10 που προστέθηκε με την παρ. 6 του άρθρου 26 του Ν. 3938/2011 και τροποποιήθηκε και συμπληρώθηκε με την παρ.5 του άρθρου 43 του Ν.3979/2011 και την παρ. 15 του άρθρου 10 του Ν. 4071/12 και το άρθρο 15 του Ν.4483/17.
Όσον αφορά τις αποδοχές των εργαζομένων, το Μονομελές Πρωτοδικείο Πειραιά με την υπ' αριθ. 1381/2018 απόφαση απορρίπτει την αγωγή εργαζόμενου λυθείσας Δημοτικής Επιχείρησης κατά του Δήμου για την καταβολή των δεδουλευμένων αποδοχών του από το Δήμο και δέχεται την έφεση του Δήμου κατά της οριστικής απόφασης του Ειρηνοδικείου με την οποία είχε δεχθεί εν μέρει την αγωγή εργαζόμενου, με το σκεπτικό ότι ο εκκαλών Δήμος δεν τυγχάνει συνυπόχρεος για την καταβολή δεδουλευμένων αποδοχών προσωπικού της λυθείσας δημοτικής επιχείρησης, δοθέντος ότι, είναι αυτοτελές νομικό πρόσωπο και ενέχεται για τις δεδουλευμένες αποδοχές του προσωπικού των επιχειρήσεων, που έχουν συστήσει ή διαθέτουν την πλειοψηφία του εταιρικού κεφαλαίου μόνο εφόσον το δημοτικό συμβούλιο με την απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των μελών του αποφασίσει αιτιολογημένα, κατά τις διατάξεις της παρ.7 (ήδη παρ.9) του άρθρου 109 του Ν.3852/10, ότι υφίστανται οι απαιτούμενοι για το σκοπό αυτόν πόροι, τέτοια δε απόφαση δεν αποδείχθηκε ότι ελήφθη.
Κρίνει ότι ο Δήμος δεν υπεισέρχεται αυτοδικαίως στις υποχρεώσεις των επιχειρήσεων αυτών προς τρίτους, αλλά εναπόκειται στην διακριτική ευχέρεια του Δημοτικού Συμβουλίου να αποφασίσει με απόλυτη πλειοψηφία των μελών του, την ανάληψη και εξόφληση τέτοιων οφειλών προς τρίτους, λαμβάνοντας υπόψη πάντα τις οικονομικές δυνατότητες του ίδιου του Δήμου (αρ. 109 παρ. 7β του ν. 3852/2010 σε συνδυασμό προς το άρθρο δεύτερο του ν. 4047/2012 (ΦΕΚ 31 Α), ενώ ως προς τις οφειλές δημοτικών επιχειρήσεων, που έχουν λυθεί, προς το Δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία, με τον ν. 4047/2012 (άρθρο 2) καθίσταται υποχρεωτική η ανάληψη τέτοιων οφειλών από τους Δήμους που τις συνέστησαν.
Το υπόδειγμα για την ανάληψη οφειλών δημοτικών επιχειρήσεων από το δήμο περιλαμβάνει και τις δύο διατάξεις. (εφόσον περιλαμβάνονται και οφειλές προς τρίτους).
Υπόδειγμα απόφασης εισηγητικής έκθεσης της οικονομικής υπηρεσίας προς το Δημοτικό Συμβούλιο
IV. Ανάληψη οφειλών Δημοτικών Επιχειρήσεων που λύονται με απόφαση πριν το Ν.4483/17 και το Ν.4555/18
Σε περίπτωση λύσης Κοινωφελούς Επιχείρησης ή Δ.Ε.Υ.Α. ή ανώνυμης εταιρείας ΟΤΑ ή των αμιγών επιχειρήσεων του π.δ. 410/1995, σύμφωνα με το άρθρο 76 του ν. 4443/2016 σε συνδυασμό με τις διατάξεις του άρθρου 265 του ν. 3463/2006, απαλείφονται κάθε μορφής πρόσθετοι φόροι, πρόστιμα και προσαυξήσεις εκπρόθεσμης καταβολής από τυχόν οφειλές τους προς το Δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία και ο Δήμος αναλαμβάνει μόνο την κύρια οφειλή, εφόσον η σχετική απόφαση του οικείου Δημοτικού Συμβουλίου για λύση της επιχείρησης έχει ληφθεί πριν την ψήφιση του άρθρου 15 του ν. 4483/2017 του Ιουλίου 2017 (31.07.2017) και του άρθρου 220 παράγραφοι 1 και 4 αντίστοιχα του ν. 4555/2018 (19.07.2018). (άρθρο 123 Ν.4674/20) (Α.Α.Δ.Ε. Ε. 2095/26.06.2020)
Με κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών, Οικονομικών και Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων καθορίζονται οι όροι, οι προϋποθέσεις και οι διαδικασίες για την εφαρμογή του άρθρου αυτού. (άρθρο 123 Ν.4674/20 όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 45 του Ν. 4735/20)
[/post_tab][post_tab title="Παλιό καθεστώς"]
[post_tabs]
Ρύθμιση Οφειλών Δημοτικών Επιχειρήσεων προς τρίτους από ΟΤΑ
Ι. Ανάληψη οφειλών δημοτικών επιχειρήσεων από ΟΤΑ με το Ν.3852/10
Α. Κοινωφελείς επιχειρήσεις - ΔΕΥΑ
Β. Ανώνυμες, Αναπτυξιακές Εταιρίες ΟΤΑ και ναυτικές εταιρίες του ν. 959/1979
Γ. Στερητική αναδοχή των οφειλών
ΙΙ. Ρυθμίσεις οφειλών δημοτικών επιχειρήσεων με το Ν.4071/12
Α. Περιεχόμενο ρύθμισης
Β. Συνυπευθυνότητα αναφορικά με τις οφειλές των δημοτικών επιχειρήσεων που εξοφλούνται από τους ΟΤΑ σύμφωνα με τον ν. 4071/2012
Γ. Ασφαλιστικές ενημερότητες από το ΙΚΑ - ΕΤΑΜ
Δ. Δημοτικές επιχειρήσεις με ειδικό σκοπό τη λειτουργία ραδιοφωνικού ή τηλεοπτικού σταθμού - Αστικές μη κερδοσκοπικές εταιρίες
ΙΙΙ. Σύγκριση διατάξεων Ν.3852/10 και Ν.4071/12 για δυνητική ή υποχρεωτική εφαρμογή- Υποδείγματα
IV. Ανάληψη οφειλών Δημοτικών Επιχειρήσεων που λύονται με απόφαση πριν το Ν.4483/17 και το Ν.4555/18
Ι. Ανάληψη οφειλών δημοτικών επιχειρήσεων από ΟΤΑ με το Ν.3852/10
Α. Κοινωφελείς επιχειρήσεις - ΔΕΥΑ
Οφειλές των κοινωφελών επιχειρήσεων και Δ.Ε.Υ.Α., καθώς και των αμιγών επιχειρήσεων του π.δ. 410/1995 που λύονται, προς το Ελληνικό Δημόσιο, τα ασφαλιστικά ταμεία και προς τρίτους, συμπεριλαμβανομένων των δεδουλευμένων αποδοχών του μεταφερόμενου προσωπικού τους, μπορούν να καταβάλλονται από τον οικείο δήμο, μετά από αιτιολογημένη απόφαση του Δημοτικού συμβουλίου που λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των μελών του. Τα μέλη του δημοτικού συμβουλίου δεν διώκονται ποινικώς για την κατά το προηγούμενο εδάφιο αναδοχή του χρέους. (παρ.9β του άρθρου 109 του Ν.3852/2010, όπως αντικαταστάθηκε από την παρ.1 του άρθρου 15 του Ν.4483/17 και από την παρ.1 του άρθρου 220 του Ν.4555/18 και από την παρ.1 του άρθρου 22 του Ν.4674/20) (Α.Α.Δ.Ε. Ε. 2095/26.06.2020)
Επομένως, είναι επιτρεπτή η καταβολή από το δήμο των οφειλών δημοτικής επιχείρησής του που λύθηκε, υπό την προϋπόθεση ότι οι οφειλές αυτές αφενός μεν αφορούν σε δαπάνες οι οποίες, ενόψει της αρχής της ειδικότητας των δημοτικών επιχειρήσεων, ανάγονται στις δραστηριότητες τις οποίες της επέτρεπαν οι σκοποί που προβλέπονταν στις καταστατικές της διατάξεις και αναλήφθηκαν από αυτήν κατά τη λειτουργία της νομίμως, με την τήρηση της προσήκουσας διαδικασίας, και αφετέρου ότι προκύπτει, από νόμιμα δικαιολογητικά, η ύπαρξη και το ύψος της απαίτησης του πιστωτή. Νόμιμη και κανονική δαπάνη η καταβολή οφειλών Αναπτυξιακής Δημοτικής Επιχείρησης, την εξόφληση των οποίων έχει αναλάβει ο Δήμος καθώς η τελευταία τελεί σε εκκαθάριση, διότι στο ελεγχόμενο ένταλμα επισυνάπτονται όλα τα απαραίτητα έγγραφα, από τα οποία προκύπτει το δικαίωμα του πιστωτή, αρχικά έναντι της Α.Δ.ΕΠ. και ακολούθως έναντι του Δήμου, καθώς και η νόμιμη αιτία από την οποία απορρέει η αξίωση αυτού, ήτοι η συναφθείσα σύμβαση παροχής υπηρεσιών καθαριότητας, το αντικείμενο της οποίας εμπίπτει στις καταστατικές δραστηριότητες της ήδη λυθείσας επιχείρησης (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 7 Πράξη 244/2017)
Ποσά, που έχουν ήδη κατασχέσει το Ελληνικό Δημόσιο και οι ασφαλιστικοί οργανισμοί από τα συνυπεύθυνα με την υπό εκκαθάριση επιχείρηση πρόσωπα και συμπεριλαμβάνονται στην απόφαση περί αναδοχής οφειλών, μπορούν να καταβάλλονται σε αυτά από τον οικείο δήμο μετά από αιτιολογημένη απόφαση του δημοτικού συμβουλίου, η οποία λαμβάνεται με απόλυτη πλειοψηφία του συνολικού αριθμού των μελών του. (παρ.9β του άρθρου 109 του Ν.3852/2010, όπως συμπληρώθηκε από το άρθρο 246 του Ν.4798/21)
Απορρίπτεται η αγωγή του εργαζόμενου λυθείσας Δημοτικής Επιχείρησης κατά του Δήμου για την καταβολή των δεδουλευμένων αποδοχών του από το Δήμο. Ειδικά ως προς τις οφειλές δημοτικών επιχειρήσεων, που έχουν λυθεί, προς το Δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία, με τον ν. 4047/2012 (άρθρο 2) καθίσταται υποχρεωτική η ανάληψη τέτοιων οφειλών από τους Δήμους που τις συνέστησαν, ενώ για τις οφειλές των επιχειρήσεων προς τρίτους εξακολουθεί να ισχύει το άρθρο 109 παρ. 7 του ν. 3852/2010 και εναπόκειται στην διακριτική ευχέρεια του Δημοτικού Συμβουλίου να αποφασίσει με απόλυτη πλειοψηφία των μελών του, την ανάληψη και εξόφληση τέτοιων οφειλών προς τρίτους, λαμβάνοντας υπόψη πάντα τις οικονομικές δυνατότητες του ίδιου του Δήμου, (αρ. 109 παρ. 7β του ν. 3852/2010 σε συνδυασμό προς το άρθρο δεύτερο του ν. 4047/2012 (ΦΕΚ 31 Α)). Ο Δήμος δεν υπεισέρχεται αυτοδικαίως στις υποχρεώσεις των επιχειρήσεων αυτών προς τρίτους. Συνυπόχρεος για την καταβολή δεδουλευμένων αποδοχών προσωπικού της λυθείσας δημοτικής επιχείρησης δεν τυγχάνει ο εκκαλών Δήμος, δοθέντος ότι, είναι αυτοτελές νομικό πρόσωπο και ενέχεται για τις δεδουλευμένες αποδοχές του προσωπικού των επιχειρήσεων, που έχουν συστήσει ή διαθέτουν την πλειοψηφία του εταιρικού κεφαλαίου μόνο εφόσον το δημοτικό συμβούλιο με την απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των μελών του αποφασίσει αιτιολογημένα, ότι υφίστανται οι απαιτούμενοι για το σκοπό αυτόν πόροι, τέτοια δε απόφαση δεν αποδείχθηκε ότι ελήφθη. Κατόπιν τούτων, ο εκκαλών δεν νομιμοποιείται παθητικά στην υπό κρίση αγωγή. Το Μον.Πρωτ.Πειραιά δέχεται την έφεση του Δήμου κατά της οριστικής απόφασης του Ειρηνοδικείου με την οποία είχε δεχθεί εν μέρει την αγωγή του εργαζόμενου. (Μον.Πρωτ.Πειραιά Απόφαση 1381/2018)
Β. Ανώνυμες, Αναπτυξιακές Εταιρίες ΟΤΑ, ναυτικές εταιρίες Ν.959/79
Οι ρυθμίσεις της περίπτωσης β΄ της παρ.9 του άρθρου 109 του Ν.3852/10 εφαρμόζονται αναλόγως και για οφειλές των:
αα. κάθε είδους εταιρειών, των οποίων οι εταίροι είναι αποκλειστικά Ο.Τ.Α. και νομικά τους πρόσωπα, ή εφόσον συμμετέχουν και τρίτοι εταίροι, μόνο κατά το ποσοστό συμμετοχής των Ο.Τ.Α., ή και των νομικών τους προσώπων,
ββ. ανωνύμων, αναπτυξιακών εταιρειών και ναυτικών εταιρειών του ν. 959/1979 (Α΄ 192) στις οποίες οι ΟΤΑ και οι λοιποί φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης κατέχουν την πλειοψηφία του εταιρικού τους κεφαλαίου, εφόσον τέθηκαν υπό εκκαθάριση μέχρι τις 31.10.2018,
γγ. των αστικών μη κερδοσκοπικών εταιρειών στις οποίες οι ΟΤΑ και οι λοιποί φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης κατέχουν την πλειοψηφία του εταιρικού τους κεφαλαίου, εφόσον τελούν υπό εκκαθάριση.
Αν μέτοχος είναι αγροτικός συνεταιρισμός, o οποίος κατέχει έως το πέντε τοις εκατό (5%) του μετοχικού κεφαλαίου της επιχείρησης και υπάρχει αδυναμία εκ μέρους του, να αναλάβει τις αναλογούσες σε αυτόν οφειλές, δύναται ο δήμος ή η περιφέρεια που κατέχει την πλειοψηφία των μετοχών της λυθείσας επιχείρησης, με αιτιολογημένη απόφαση του οικείου δημοτικού ή περιφερειακού συμβουλίου, η οποία λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των μελών του, να βεβαιώσει την ως άνω αδυναμία και να αναλάβει το σύνολο των οφειλών που αναλογούν στον συνεταιρισμό. Το ύψος των οφειλών που μπορεί να αναλάβει ο κάθε φορέας προκύπτει από τον λόγο συμμετοχής του στο εταιρικό κεφάλαιο. Αν μέτοχος είναι περιφέρεια ή ήταν τέως Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση, στα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις της οποίας αυτή έχει υπεισέλθει, η αναδοχή και η καταβολή των οφειλών που της αναλογούν γίνεται, έπειτα από αιτιολογημένη απόφαση του περιφερειακού συμβουλίου, η οποία λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των μελών του. (παρ.9γ του άρθρου 109 του Ν.3852/2010, όπως αντικαταστάθηκε από την παρ.1 του άρθρου 15 του Ν.4483/17 και από τις παρ.1 και 4 του άρθρου 220 του Ν.4555/18 και συμπληρώθηκε από το άρθρο 18 του Ν. 4572/18 και από την παρ.1 του άρθρου 22 του Ν.4674/20 και τροποποιήθηκε από το άρθρο 246 του Ν.4798/21) (Α.Α.Δ.Ε. Ε. 2095/26.06.2020)
Με τη διάταξη αυτή ουσιαστικά δίδεται παράταση σε προηγούμενη αντίστοιχη ρύθμιση που είχε εισαχθεί με την παρ. 2 του άρθρου 46 του ν. 4257/2014 και η οποία προέβλεπε την δυνατότητα καταβολής των ανωτέρω υποχρεώσεων από τον οικείο Ο.Τ.Α. μέχρι τις 30.6.2015. Δεδομένου, λοιπόν, ότι κάποιοι Ο.Τ.Α. είτε δεν πρόλαβαν, είτε δεν έλαβαν γνώση της σχετικής διάταξης, κρίνεται απαραίτητη η επέκταση της σχετικής προθεσμίας. (Αιτιολογική Έκθεση Ν.4483/17)
Υφίσταται ανάγκη πραγματικής οικονομικής εξυγίανσης των δήµων που έχουν συνάψει προγραμµατική συμφωνία οικονομικής εξυγίανσης, με τον Υπουργό Εσωτερικών, σύμφωνα με το άρθρο 4Γ του ν. 4111/2013 (A’ 18), καθώς δεν νοείται οικονομική εξυγίανση του δήµου, όταν δεν λαµβάνονται υπόψη, στην περίπτωση που αυτός έχει συστήσει εταιρείες, ή συμμετέχει σε τέτοιες κατέχοντας την πλειοψηφία του μετοχικού τους κεφαλαίου και λύονται, οι υποχρεώσεις τους προς το ελληνικό Δημόσιο, τα ασφαλιστικά ταµεία και προς τρίτους, αλλά και οι ευθύνες που απορρέουν για τα πρόσωπα που ο ίδιος ο δήμος είχε ορίσει στα διοικητικά τους συμβούλια. (Αιτιολογική Έκθεση Ν.4798/21)
Αναδοχή από το Δήμο χρέους υπό εκκαθάριση Α.Ε. τουριστικής ανάπτυξης Ο.Τ.Α. Με δεδομένο ότι η λύση της Α.Ε. τουριστικής ανάπτυξης Ο.Τ.Α. υπό την επωνυμία «Εταιρεία Τουριστικής Ανάπτυξης Δήμου Νάουσας– Ανώνυμη Εταιρεία Ο.Τ.Α. (Ε.Τ.Α.)» και η θέση αυτής υπό εκκαθάριση επήλθε διά της καταχωρίσεως, στις 7-8-2017, στο ΓΕ.ΜΗ. σχετικής απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου της Ηρωικής Πόλεως Νάουσας περί λύσης της, ενώ, επίσης, το Δημοτικό Συμβούλιο είχε λάβει την απόφαση περί αναδοχής του χρέους της παραπάνω Α.Ε. προς το Ελληνικό Δημόσιο, στις 27-12-2017, οπότε είχε ήδη τεθεί σε ισχύ το άρθρο 15 του ν. 4483/2017, δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις εφαρμογής του άρθρου 76 του ν. 4443/2016, αλλά εφαρμοστέες, ως ειδικότερες, τυγχάνουν οι διατάξεις της παραγράφου 2 περ. γ’ του άρθρου 15 του ν. 4483/2017. Μετά την απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου περί αναδοχής του χρέους, κατ’ εφαρμογή των διατάξεων της παρ. 2 του άρθρου 15 του ν. 4483/2017, ο Δήμος αναλαμβάνει την υποχρέωση να καταβάλει το χρέος της ως άνω ανώνυμης εταιρείας, χωρίς να διαγράφεται αυτό από την εταιρεία, η όποια διαγραφή θα χωρεί μόνο μετά την εκάστοτε καταβολή από το Δήμο. (ομόφ.) (ΓνΝΣΚ 164/2018)
Για υποδείγματα αποφάσεων δείτε στο τέλος της ενότητας.
Γ. Στερητική αναδοχή των οφειλών- Απαλλαγή από ευθύνες-Παραγραφή
α. Κοινωφελείς-ΔΕΥΑ
Από την ημερομηνία έκδοσης της απόφασης επέρχεται αυτοδικαίως στερητική αναδοχή από το δήμο των κατά την ημερομηνία αυτή βεβαιωμένων οφειλών, της υπό εκκαθάριση επιχείρησης προς το Δημόσιο και προς τους ασφαλιστικούς οργανισμούς, κατά το ποσό που αναλαμβάνεται. Ο δήμος καθίσταται πλέον ο μοναδικός υπόχρεος για την καταβολή των οφειλών που αναδέχεται και η υπό εκκαθάριση επιχείρηση απαλλάσσεται από την υποχρέωση καταβολής τους. (παρ.9β του άρθρου 109 του Ν.3852/2010, όπως συμπληρώθηκε από την παρ.1 του άρθρου 16 του Ν.4575/18 και από την παρ.1 του άρθρου 22 του Ν.4674/20) (Α.Α.Δ.Ε. Ε. 2095/26.06.2020)
Ήδη καταβληθέντα ή εισπραχθέντα με οποιονδήποτε τρόπο ποσά, από το Ελληνικό Δημόσιο και τους ασφαλιστικούς οργανισμούς, για τις οφειλές της υπό εκκαθάριση επιχείρησης από την ίδια ή από τα συνυπεύθυνα με αυτήν πρόσωπα, δεν αναζητούνται και δεν επιστρέφονται. (παρ.9β του άρθρου 109 του Ν.3852/2010, όπως συμπληρώθηκε από την παρ.1 του άρθρου 16 του Ν.4575/18 και από την παρ.1 του άρθρου 22 του Ν.4674/20) (Α.Α.Δ.Ε. Ε. 2095/26.06.2020)
Τα συνυπόχρεα με την υπό εκκαθάριση πρόσωπα απαλλάσσονται από κάθε αστική, ποινική ή άλλη ευθύνη για την καταβολή των οφειλών αυτών.
Τα πρόσωπα που ορίζονται εκκαθαριστές των υπό εκκαθάριση νομικών προσώπων δεν διώκονται ποινικώς, δεν υπόκεινται σε προσωπική κράτηση, ούτε υπέχουν οποιαδήποτε αστική ή άλλη ατομική ευθύνη για χρέη των φορέων αυτών προς το Δημόσιο ή τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης, ανεξαρτήτως του χρόνου βεβαίωσής τους
Εμπράγματες ασφάλειες και αναγκαστικά μέτρα είσπραξης που έχουν ληφθεί σε βάρος της επιχείρησης ή/και των συνυπόχρεων με αυτήν προσώπων για τις οφειλές αυτές, εξαλείφονται ή αίρονται.
Προληπτικά ή διασφαλιστικά μέτρα που έχουν επιβληθεί σύμφωνα με τις διατάξεις των παραγράφων 5 και 6 του άρθρου 46 του ν. 4174/2013, ή και με προϊσχύουσες του νόμου αυτού διατάξεις, αίρονται υποχρεωτικά στις περιπτώσεις που ο δήμος αναλαμβάνει το σύνολο των οικείων, των μέτρων, οφειλών. (παρ.9β του άρθρου 109 του Ν.3852/2010, όπως συμπληρώθηκε από την παρ.1 του άρθρου 16 του Ν.4575/18 και από την παρ.1 του άρθρου 22 του Ν.4674/20) (Α.Α.Δ.Ε. Ε. 2095/26.06.2020)
Τα μέλη του δημοτικού συμβουλίου δεν διώκονται ποινικώς για την αναδοχή του χρέους. (παρ.9β του άρθρου 109 του Ν.3852/2010, όπως αντικαταστάθηκε από την παρ.1 του άρθρου 15 του Ν.4483/17 και από την παρ.1 του άρθρου 220 του Ν.4555/18 και από την παρ.1 του άρθρου 22 του Ν.4674/20)
Η έκδοση απόφασης του δημοτικού συμβουλίου περί αναδοχής οφειλών διακόπτει το χρόνο παραγραφής αυτών. (παρ.9β του άρθρου 109 του Ν.3852/2010, όπως συμπληρώθηκε από την παρ.1 του άρθρου 16 του Ν.4575/18 και από την παρ.1 του άρθρου 22 του Ν.4674/20)
Ο αναδοχέας δήμος (νέος οφειλέτης) αναδέχεται ήδη διαμορφωμένο αλλότριο χρέος, στοιχείο της ποιοτικής ταυτότητας του οποίου είναι και το καθορισμένο, λόγω της φύσης της οικείας αξίωσης, όριο παραγραφής. Επομένως, η προβλεπόμενη στο νόμο προθεσμία παραγραφής για τον αρχικό οφειλέτη (λυθείσα Δ.Ε.Υ.Α.) ισχύει και για το νέο οφειλέτη (αναδοχέα δήμο). Εξάλλου, μόνη η αναδοχή του χρέους από το δήμο δεν προβλέπεται ως λόγος διακοπής της παραγραφής, ούτε ορίζεται η εν λόγω αναδοχή ως αναγνώριση, κατά την έννοια του άρθρου 260 Α.Κ., της αξίωσης του πιστωτή εκ μέρους του αναδοχέα δήμου, ώστε να δύναται να γίνει λόγος περί διακοπής της παραγραφής λόγω αναγνώρισης της αξίωσης. Εκ των ανωτέρω παρέπεται, ότι ο χρόνος παραγραφής εξακολουθεί να τρέχει έναντι του αναδοχέα δήμου με αφετηρία τον χρόνο έναρξής της ως προς τον αρχικό οφειλέτη, διακόπτεται δε εφόσον επισυμβεί διακοπτικό αυτής γεγονός εκ των οριζόμενων στις διατάξεις του ΑΚ, όπως είναι η άσκηση αγωγής από τον πιστωτή κατά του αναδοχέα δήμου (ΑΚ 261 παρ. 1). (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 7 Πράξη 36/2017)
β. Ανώνυμες- Αναπτυξιακές-αμιγείς επιχειρήσεις του π.δ. 410/1995-διαδημοτικές επιχειρήσεις του άρθρου 285
Από την ημερομηνία έκδοσης της απόφασης επέρχεται αυτοδικαίως στερητική αναδοχή από τον οικείο Ο.Τ.Α. των κατά την ημερομηνία αυτή βεβαιωμένων οφειλών, της υπό εκκαθάριση επιχείρησης προς το Δημόσιο και προς τους ασφαλιστικούς οργανισμούς, κατά το ποσό που αναλαμβάνεται. Ο οικείος Ο.Τ.Α. καθίσταται πλέον ο μοναδικός υπόχρεος για την καταβολή των οφειλών που αναδέχεται και η υπό εκκαθάριση επιχείρηση απαλλάσσεται από την υποχρέωση κατα βολής τους. Τα συνυπόχρεα με την υπό εκκαθάριση πρόσωπα απαλλάσσονται από κάθε αστική, ποινική ή άλλη ευθύνη για την καταβολή των οφειλών αυτών. Εμπράγματες ασφάλειες και αναγκαστικά μέτρα είσπραξης που έχουν ληφθεί σε βάρος της επιχείρησης ή/και των συνυπόχρεων με αυτήν προσώπων για τις οφειλές αυτές, εξαλείφονται ή αίρονται. Προληπτικά ή διασφα λιστικά μέτρα που έχουν επιβληθεί σύμφωνα με τις διατάξεις των παραγράφων 5 και 6 του άρθρου 46 του ν. 4174/2013, ή και με προϊσχύουσες του νόμου αυτού διατάξεις, αίρονται υποχρεωτικά στις περιπτώσεις που ο οικείος Ο.Τ.Α. αναλαμβάνει το σύνολο των οικείων των μέτρων οφειλών. Ήδη καταβληθέντα ή εισπραχθέντα με οποιονδήποτε τρόπο ποσά, από το Ελληνικό Δημόσιο και τους ασφαλιστικούς οργανισμούς, για τις οφειλές της υπό εκκαθάριση επιχείρησης από την ίδια ή από τα συνυπεύθυνα με αυτήν πρόσωπα, δεν αναζητούνται και δεν επιστρέφονται. Η έκδοση απόφασης του οικείου συμβουλίου περί αναδοχής οφειλών διακόπτει το χρόνο παραγραφής αυτών.(παρ.2γ άρθρο 15 Ν.4483/17, όπως συμπληρώθηκε από την παρ.2 του άρθρου 16 του Ν.4575/18)
Οφειλές ανώνυμης εταιρίας Ο.Τ.Α., αμιγούς επιχείρησης του π.δ. 410/1995 ή διαδημοτικής επιχείρησης του άρθρου 285 του ίδιου προεδρικού διατάγματος, περιλαμβανομένων των ανωνύμων αναπτυξιακών εταιρειών πρώην Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης, της οποίας ποσοστό τουλάχιστον 90% του μετοχικού της κεφαλαίου ανήκει στον οικείο ή τους οικείους φορείς Τοπικής Αυτοδιοίκησης ή ενώσεις αυτών προς το Ελληνικό Δημόσιο, τα ασφαλιστικά ταμεία και προς τρίτους, συμπεριλαμβανομένων των δεδουλευμένων αποδοχών του μεταφερόμενου προσωπικού τους, μπορούν να καταβάλλονται από τον οικείο Ο.Τ.Α., μετά από αιτιολογημένη απόφαση του δημοτικού ή περιφερειακού συμβουλίου που λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των μελών του. (παρ.2γ άρθρο 15 Ν.4483/17) (άρθρο 130 Ν.4604/19) (ΑΑΔΕ Ε.2055/04.04.2019)
γ. Έναρξη ισχύος
Οι προηγούμενες παράγραφοι τίθενται σε ισχύ την 1η.1.2015. (παρ.3 άρθρο 16 Ν.4575/18, όπως αντικαταστάθηκε με την παρ.2 του άρθρου 22 του Ν.4674/20)
δ. Επιχειρήσεις που υπάγονται
Οι διατάξεις του αρ. 16 του ν.4575/2018 εφαρμόζονται σε επιχειρήσεις των Ο.Τ.Α., οι οποίες λύονται ή έχουν λυθεί και τελούν σε εκκαθάριση και έχουν μια από τις ακόλουθες νομικές μορφές και μετοχικές συνθέσεις :
α) της περ. β της παρ. 9 του αρ. 109 του ν.3852/2010: κοινωφελείς επιχειρήσεις και Δ.Ε.Υ.Α., καθώς και αμιγείς επιχειρήσεις του π.δ. 410/1995.
β) i. της υποπερίπτωσης αα της περ. γ της παρ. 9 του αρ. 109 του ν. 3852/2010, όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 246 του Ν.4798/21: κάθε είδους εταιρείς, των οποίων οι εταίροι είναι αποκλειστικά Ο.Τ.Α. και νομικά τους πρόσωπα, ή εφόσον συμμετέχουν και τρίτοι εταίροι, μόνο κατά το ποσοστό συμμετοχής των Ο.Τ.Α., ή και των νομικών τους προσώπων ή
ii. της υποπερ. ββ της περ. γ της παρ. 9 του αρ. 109 του ν. 3852/2010: ανώνυμες, αναπτυξιακές εταιρίες και ναυτικές εταιρίες του ν. 959/1979 (Α’ 192), στις οποίες οι Ο.Τ.Α. και οι λοιποί φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης (Σύμφωνα με την παρ. 9 του αρ. 252 του ν.3463/2006 (Α΄11) «Κύρωση του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων», «ως φορείς Τοπικής Αυτοδιοίκησης του παρόντος μέρους νοούνται η Κ.Ε.Δ.Κ.Ε., η Ε.Ν.Α.Ε., οι Τοπικές Ενώσεις Δήμων και Κοινοτήτων, οι Σύνδεσμοι και οι ανώνυμες εταιρείες Ο.Τ.Α.») κατέχουν την πλειοψηφία του εταιρικού τους κεφαλαίου, εφόσον έχουν λυθεί και τεθεί υπό εκκαθάριση μέχρι 31.10.2018, όπως η προθεσμία αυτή παρατάθηκε με την περίπτωση β΄ της παρ. 1 του άρθρου 220 του ν.4555/2018 (Α΄ 133).
iii. της υποπερ. γγ της περ. γ της παρ. 9 του αρ. 109 του ν. 3852/2010: αστικές μη κερδοσκοπικές εταιρείες στις οποίες οι ΟΤΑ και οι λοιποί φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης κατέχουν την πλειοψηφία του εταιρικού τους κεφαλαίου, εφόσον τελούν υπό εκκαθάριση.
γ) της παρ. 2 του αρ. 15 του ν. 4483/2017: ανώνυμες εταιρίες Ο.Τ.Α., αμιγείς επιχειρήσεις του π.δ. 410/1995 ή διαδημοτικής επιχείρησης του άρθρου 285 του ίδιου προεδρικού διατάγματος, στις οποίες περιλαμβάνονται οι ανώνυμες αναπτυξιακές εταιρίες της πρώην Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης, με την προϋπόθεση ότι ποσοστό τουλάχιστον 90% του μετοχικού τους κεφαλαίου ανήκει στον οικείο ή τους οικείους φορείς Τοπικής Αυτοδιοίκησης ή ενώσεις αυτών, εφόσον έχουν λυθεί και τεθεί υπό εκκαθάριση από 1.1.2011 (ημερομηνία έναρξης ισχύος του ν. 3852/2010) μέχρι 31.10.2018, όπως η προθεσμία αυτή παρατάθηκε με την περίπτωση β΄ της παρ. 2 του άρθρου 220 του ν.4555/2018 (Α΄ 133).
δ) της παρ. 5 του αρ. 15 του ν.4483/2017: αναπτυξιακές ανώνυμες εταιρείες περιφερειών, με μοναδικό μέτοχο την οικεία περιφέρεια, οι οποίες ασκούσαν επιχειρηματική - οικονομική δραστηριότητα και οι οποίες λύθηκαν και τέθηκαν σε εκκαθάριση, σύμφωνα με όσα ορίζονται στην περ. α της ίδιας παραγράφου. (ΑΑΔΕ Ε.2022/04.02.2019)
Σε περίπτωση λύσης ανωνύμων αναπτυξιακών εταιρειών δεν έχουν εφαρμογή οι διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 15 του ν. 4483/2017. (παρ.3 άρθρο 229 Ν.4635/19)
ε. Οφειλές που μπορούν να αναληφθούν
Οι οφειλές της υπό εκκαθάριση επιχείρησης προς το Δημόσιο, την καταβολή των οποίων αναλαμβάνει ο οικείος Ο.Τ.Α. με την απόφαση του δημοτικού ή περιφερειακού συμβουλίου κατά περίπτωση, πρέπει να είναι βεβαιωμένες, ληξιπρόθεσμες ή μη, κατά το χρόνο έκδοσης της απόφασης. Οφειλές που τυχόν βεβαιωθούν μετά την έκδοση ήδη ληφθείσας απόφασης, ανεξάρτητα από το χρόνο στον οποίο αυτές ανάγονται, μπορούν να αναληφθούν με έκδοση νέας, δεδομένου ότι δεν προβλέπεται στο νόμο ότι η έκδοση απόφασης περί ανάληψης οφειλών γίνεται άπαξ.
Ο οικείος Ο.Τ.Α. δύναται να αναλάβει και μέρος μόνο των βεβαιωμένων οφειλών της υπό εκκκαθάριση επιχείρησης, που υφίστανται κατά το χρόνο έκδοσης της απόφασης. (ΑΑΔΕ Ε.2022/04.02.2019)
στ. Χρόνος έκδοσης της απόφασης του δημοτικού συμβουλίου
Με την παράγραφο 2 του άρθρου 22 του ν. 4674/2020 επεκτείνεται η αναδρομική εφαρμογή των διατάξεων των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 16 του ν. 4575/2018 (Α' 192), με τις οποίες είχαν τροποποιηθεί-συμπληρωθεί η περίπτωση β' της παρ. 9 του άρθρου 109 του ν. 3852/2010 και η περίπτωση γ' της παρ. 2 του άρθρου 15 του ν. 4483/2017 (Α' 107), αντίστοιχα, με την προσθήκη σε αυτές διατάξεων ομοίου περιεχομένου σχετικά με τη δυνατότητα στερητικής αναδοχής οφειλών προς το Δημόσιο υπό εκκαθάριση επιχειρήσεων Ο.Τ.Α. από τους οικείους Ο.Τ.Α. με την έκδοση σχετικής απόφασης του δημοτικού ή περιφερειακού συμβουλίου, κατά περίπτωση (οράτε αναλυτικά τη σχετική εγκύκλιο οδηγία Ε. 2022/4-2-2019 του Διοικητή της Α.Α.Δ.Ε.).
Συγκεκριμένα, με τη νέα παράγραφο 2 του άρθρου 22 του ν. 4674/2020 η έναρξη ισχύος των ανωτέρω διατάξεων του ν. 4575/2018 μετατίθεται από την 31.7.2017, όπως ίσχυε, στην 1.1.2015. Επομένως, για την εφαρμογή των ανωτέρω διατάξεων του ν. 4575/2018 η ημερομηνία έκδοσης της απόφασης του δημοτικού ή περιφερειακού συμβουλίου, κατά περίπτωση, περί ανάληψης της υποχρέωσης καταβολής των οφειλών της υπό εκκαθάριση επιχείρησης δεν μπορεί να είναι προγενέστερη της 1.1.2015.
Κατά τα λοιπά, για την εφαρμογή των διατάξεων των περιπτώσεων β' και γ' της παραγράφου 9 του άρθρου 109 του ν. 3852/2010 καθώς και της περίπτωσης γ' της παρ. 2 του άρθρου 15 του ν. 4483/2017 ισχύουν τα οριζόμενα στην εγκύκλιο οδηγία Ε. 2022/4-2-2019 του Διοικητή της Α.Α.Δ.Ε., με την οποία έχουν κοινοποιηθεί οι διατάξεις του άρθρου 16 του ν. 4575/2018. (Α.Α.Δ.Ε. Ε. 2095/26.06.2020)
ζ. Έννομες συνέπειες από την έκδοση της απόφασης
Όπως ορίζεται ρητά στο νόμο, με την έκδοση της απόφασης του δημοτικού ή περιφερειακού συμβουλίου περί ανάληψης της υποχρέωσης καταβολής οφειλών της υπό εκκαθάριση επιχείρησης, επέρχεται αυτοδικαίως στερητική αναδοχή των οφειλών που ανελήφθησαν. Ειδικότερα, επέρχονται οι κάτωθι έννομες συνέπειες:
1. Ως προς τον Ο.Τ.Α.: ο οικείος Ο.Τ.Α. (Δήμος ή Περιφέρεια), ο οποίος αναδέχτηκε τις οφειλές της υπό εκκαθάριση επιχείρησης προς το Δημόσιο, καθίσταται πλέον ο μοναδικός υπόχρεος για την καταβολή τους.
2. Ως προς την υπό εκκαθάριση επιχείρηση: η επιχείρηση απαλλάσσεται από οποιαδήποτε υποχρέωση καταβολής των οφειλών που αναδέχτηκε ο Ο.Τ.Α..
3. Ως προς τα συνυπόχρεα με την υπό εκκαθάριση επιχείρηση πρόσωπα: Τα συνυπόχρεα με την υπό εκκαθάριση επιχείρηση πρόσωπα απαλλάσσονται από κάθε αστική, ποινική ή άλλη ευθύνη για την καταβολή των οφειλών που αναδέχτηκε ο οικείος Ο.Τ.Α..
4. Ως προς τις οφειλές :
α) οι οφειλές που αναδέχτηκε ο οικείος Ο.Τ.Α. διατηρούν την ταυτότητά τους ως προς το είδος, το κεφάλαιο και τις λοιπές επιβαρύνσεις τους (προσαυξήσεις / τόκους εκπρόθεσμης καταβολής κλπ) και συνεχίζουν να επιβαρύνονται με τις νόμιμες προσαυξήσεις / τόκους εκπρόθεσμης καταβολής, μέχρι την εξόφλησή τους. Υπενθυμίζεται ότι ο οικείος Ο.Τ.Α. δύναται να υπαγάγει τις οφειλές που αναδέχτηκε στη ρύθμιση της διάταξης της παρ. 2 του αρ. 79 του ν.4316/2014 (Α ΄ 270), με τους όρους και τα ευεργετήματα που εκεί προβλέπονται, και να εξοφλήσει αυτές συμψηφιστικά με ποσοστό επί των εσόδων του από τους Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους (ΚΑΠ).
β) κατά ρητή πρόβλεψη του νόμου, η έκδοση της απόφασης του δημοτικού ή περιφερειακού συμβουλίου περί αναδοχής των οφειλών της υπό εκκαθάριση επιχείρησης διακόπτει το χρόνο παραγραφής αυτών, οπότε και από την ημερομηνία αυτή αρχίζει νέος χρόνος παραγραφής.
5. Ως προς τις εμπράγματες ασφάλειες, τα μέτρα αναγκαστικής είσπραξης, τα προληπτικά ή διασφαλιστικά μέτρα: Σύμφωνα με τις νέες διατάξεις, οι εμπράγματες ασφάλειες, τα αναγκαστικά μέτρα είσπραξης, τα προληπτικά ή διασφαλιστικά μέτρα κατά τις διατάξεις των παραγράφων 5 και 6 του άρθρου 46 του ν. 4174/2013 ή και κατά προϊσχύουσες του νόμου αυτού διατάξεις, που έχουν επιβληθεί σε βάρος της επιχείρησης ή/και των συνυπόχρεων με αυτήν προσώπων, εξαλείφονται ή αίρονται κατά περίπτωση, υπό την προϋπόθεση ότι ο Δήμος ή η Περιφέρεια αναδέχτηκε το σύνολο των οφειλών, για τις οποίες είχαν επιβληθεί τα μέτρα αυτά.
6. Ως προς τα καταβληθέντα ή εισπραχθέντα πριν από τις 14.11.2018 (ημερομηνία δημοσίευσης του ν.4575/2018) ποσά: Εάν, κατά το χρονικό διάστημα από την ημερομηνία έκδοσης της απόφασης αναδοχής οφειλών της υπό εκκαθάριση επιχείρησης από τον Ο.Τ.Α. μέχρι και τις 13.11.2018, έχουν καταβληθεί από την υπό εκκαθάριση επιχείρηση ή τα συνυπεύθυνα με αυτή πρόσωπα ή έχουν εισπραχθεί από τη Φορολογική Διοίκηση με οποιονδήποτε τρόπο (π.χ. συμψηφισμό, αναγκαστικά μέτρα είσπραξης κατά της επιχείρησης ή των συνυπεύθυνων με αυτή) ποσά, προς εξόφληση οφειλών της υπό εκκαθάριση επιχείρησης, τα ποσά αυτά δεν αναζητούνται και δεν επιστρέφονται, κατά ρητή πρόβλεψη του νόμου. (ΑΑΔΕ Ε.2022/04.02.2019)
Εάν ο οικείος Ο.Τ.Α. αναλάβει μέρος μόνο των βεβαιωμένων οφειλών της υπό εκκαθάριση επιχείρησης, οι έννομες συνέπειες της αναδοχής επέρχονται μόνο ως προς τις αναληφθείσες οφειλές και όχι ως προς το σύνολο των βεβαιωμένων οφειλών της υπό εκκαθάριση επιχείρησης. (ΑΑΔΕ Ε.2022/04.02.2019)
η. Λοιπές επισημάνσεις
Μέχρι την ηλεκτρονική υποστήριξη της εφαρμογής των νέων διατάξεων, σύμφωνα με τις διευκρινίσεις που δίνονται με την παρούσα, τόσο σε περίπτωση χορήγησης αποδεικτικού ενημερότητας ή βεβαίωσης οφειλής σε Ο.Τ.Α., όσο και σε περίπτωση διενέργειας συμψηφισμού απαιτήσεων Ο.Τ.Α. κατά του Δημοσίου, απαιτείται να ελέγχεται, εάν από το φυσικό αρχείο της υπηρεσίας προκύπτει η έκδοση απόφασης περί αναδοχής εκ μέρους του Ο.Τ.Α. οφειλών υπό εκκάθαριση επιχειρήσεών του, ώστε τυχόν αναληφθείσες οφειλές αυτών να λαμβάνονται υπόψη. (ΑΑΔΕ Ε.2022/04.02.2019)
Σε περίπτωση που έχει υποβληθεί αίτηση για άσκηση ποινικής δίωξης κατά το αρ. 25 του ν. 1882/1990, σε βάρος των ποινικά υπεύθυνων για οφειλές της υπό εκκαθάριση επιχείρησης, τις οποίες έχει αναδεχτεί ο οικείος Ο.Τ.Α., στην έγγραφη ενημέρωση προς τον εισαγγελέα ή το δικαστήριο (κατά το δεύτερο εδάφιο της παρ. 8 του ιδίου άρθρου), γίνεται μνεία της εκδοθείσας απόφασης του οικείου Ο.Τ.Α. και της εφαρμοστέας διάταξης του ν. 4575/2018. (ΑΑΔΕ Ε.2022/04.02.2019)
ΙΙ. Ρυθμίσεις οφειλών δημοτικών επιχειρήσεων με το Ν.4071/12
Α. Περιεχόμενο ρύθμισης
Οι οφειλές προς το ελληνικό δημόσιο και το ΙΚΑ των αμιγών δημοτικών επιχειρήσεων του π.δ. 410/1995 ή των κοινωφελών επιχειρήσεων, των αστικών μη κερδοσκοπικών επιχειρήσεων των ΟΤΑ, καθώς και των επιχειρήσεων των τέως νομαρχιακών αυτοδιοικήσεων που περιήλθαν στις περιφέρειες, οι οποίες λύθηκαν και τελούν υπό το καθεστώς εκκαθάρισης, βεβαιωμένες ταμειακά ή μη έως και τις 31.12.2010 απαλλάσσονται από πρόσθετους φόρους, πρόστιμα, προσαυξήσεις εκπρόθεσμης καταβολής και κάθε μορφής επιβαρύνσεις και η εξόφλησή τους γίνεται υποχρεωτικά από τους ΟΤΑ που τις έχουν συστήσει. Από τους ίδιους ως άνω ΟΤΑ γίνεται και η εξόφληση οφειλών προς εργαζόμενους. Στις ανωτέρω οφειλές περιλαμβάνονται και όσες προκύπτουν έπειτα από έλεγχο των αρμόδιων ελεγκτικών οργάνων. (παρ.1 του άρθρου 10 του Ν.4071/2012)
Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση του Νόμου, με την ανωτέρω διάταξη, οι δήμοι και οι περιφέρειες αναλαμβάνουν τις υποχρεώσεις για την καταβολή οφειλών των λυθέντων ή υπό εκκαθάριση επιχειρήσεών τους προς το Ελληνικό Δημόσιο και το ΙΚΑ εφόσον αυτές έχουν καταστεί ληξιπρόθεσμες, ανεξαρτήτως εάν βεβαιώθηκαν ή όχι, έως την 31 Δεκεμβρίου 2010. Πρόκειται δηλαδή για υποχρεώσεις μη λειτουργουσών πλέον επιχειρήσεων που ανήκαν στους συνενωθέντες ΟΤΑ. Ήδη με άλλες διατάξεις του ν. 3852/2010 το προσωπικό αυτών των επιχειρήσεων περιήλθε στις νέες επιχειρήσεις που προέκυψαν από συγχωνεύσεις υφισταμένων ή στο ίδιο το νομικό πρόσωπο του δήμου ή της περιφέρειας. Αναλαμβάνοντας τις υποχρεώσεις αυτές ο δήμους ή η περιφέρεια καθίσταται δυνατή η εκπλήρωσή τους δεδομένου ότι σε κάθε άλλη περίπτωση αυτή καθίσταται αδύνατη. Για την διευκόλυνση των δήμων και των περιφερειών αφαιρούνται οι προσαυξήσεις, πρόσθετοι φόροι και τα πρόστιμα που είχαν επιβαρύνει τις ανωτέρω υποχρεώσεις δεδομένου ότι η καταβολή της αρχικής οφειλής (χωρίς της επιβαρύνσεις) είναι υποχρεωτική για τον δήμο και την περιφέρεια.
Με το άρθρο 77 του Ν.4170/13, συμπληρώνεται η παρ.1 του άρθρου 10 του Ν.4071/12 και αποσαφηνίζεται η αναγκαία διαδικασία για τη ρύθμιση των οφειλών των Επιχειρήσεων ΟΤΑ, ως εξής:
«α. Οφειλές που βεβαιώθηκαν ταμειακά στις Δ.Ο.Υ. σε βάρος των αναφερόμενων στην παρούσα παράγραφο επιχειρήσεων:
(αα) διαγράφονται με πράξεις της βεβαιούσας εν ευρεία εννοία αρχής και
(αβ) βεβαιώνονται σε βάρος του οικείου Ο.Τ.Α. μόνο για τα ποσά των κύριων οφειλών που ορίζονται στα προηγούμενα εδάφια της παρούσας παραγράφου, με βάση χρηματικό κατάλογο που συντάσσεται σε βάρος του, για το ποσό της κύριας οφειλής, όπως αυτό προκύπτει από εκδοθείσες πράξεις επιβολής προστίμων ή αποφάσεων καταλογισμού ή φύλλα ελέγχου ή πράξεις προσδιορισμού φόρου προστιθέμενης αξίας, καθώς και από το φόρο εισοδήματος ή παρακρατούμενους φόρους, έστω και αν τα ανωτέρω έχουν καταστεί απρόσβλητα λόγω απόρριψης τελεσίδικα των προσφυγών που ασκήθηκαν εναντίον τους ή άπρακτης παρόδου της προθεσμίας της προσφυγής.
Τυχόν καταβληθέντα ποσά από τις επιχειρήσεις της παρούσας παραγράφου ή από τα συνυπεύθυνα με αυτές πρόσωπα που αφορούν τις βεβαιωμένες οφειλές τους, δεν αναζητούνται και αποσβένουν κατά προτεραιότητα αντίστοιχο μέρος των επιβληθέντων πρόσθετων φόρων και προστίμων, και συνυπολογίζονται κατά τη διαγραφή και επαναβεβαίωση σύμφωνα με τα οριζόμενα στις υποπεριπτώσεις αα' και αβ' της παρούσας παραγράφου.
β. Οφειλές για τις οποίες κατά την έναρξη ισχύος της παρούσας διάταξης έχουν εκδοθεί καταλογιστικές πράξεις σε βάρος των αναφερόμενων στην παρούσα παράγραφο επιχειρήσεων και δεν έχουν βεβαιωθεί ταμειακά βεβαιώνονται σε βάρος του οικείου Ο.Τ.Α. μόνο για τα ποσά των κύριων οφειλών, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην υποπερίπτωση αβ' με βάση χρηματικό κατάλογο που συντάσσεται σε βάρος του.
Για οφειλές που δεν έχουν κατά την έναρξη ισχύος της παρούσας διάταξης βεβαιωθεί εν ευρεία εννοία σε βάρος των αναφερόμενων στην παρούσα παράγραφο επιχειρήσεων και οι οποίες προκύπτουν από έλεγχο που έχει ήδη διαταχθεί και δεν έχει ολοκληρωθεί:
(γα) ολοκληρώνεται ο έλεγχος και συντάσσεται σχετικό πόρισμα, προκειμένου να εκδοθούν οι οικείες καταλογιστικές πράξεις,
(γβ) βεβαιώνονται σε βάρος του οικείου Ο.Τ.Α. μόνο τα ποσά των κύριων οφειλών, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην υποπερίπτωση αβ' με βάση χρηματικό κατάλογο που συντάσσεται σε βάρος του, για το ποσό της κύριας οφειλής, όπως αυτό προκύπτει από το πόρισμα του ελέγχου.
δ. Για οφειλές που δεν έχουν κατά την έναρξη ισχύος της παρούσας διάταξης βεβαιωθεί εν ευρεία εννοία σε βάρος των αναφερόμενων στην παρούσα παράγραφο επιχειρήσεων και για τις οποίες δεν έχει διαταχθεί μέχρι την έναρξη ισχύος της παρούσας διάταξης έλεγχος:
(δα) διενεργείται κατά προτεραιότητα τακτικός έλεγχος από το αρμόδιο κατά περίπτωση ελεγκτικό όργανο σε όλα τα φορολογικά αντικείμενα και
(δβ) βεβαιώνονται σε βάρος του οικείου Ο.Τ.Α. μόνο τα ποσά των κύριων οφειλών σύμφωνα με τα οριζόμενα στην υποπερίπτωση αβ' με βάση χρηματικό κατάλογο που συντάσσεται σε βάρος του, για το ποσό της κύριας οφειλής, όπως αυτό προκύπτει από το πόρισμα του ελέγχου.
ε. Με τη δικαστική αμφισβήτηση των οφειλών των Ο.Τ.Α. που έχουν βεβαιωθεί κατά τα οριζόμενα στις προηγούμενες περιπτώσεις της παρούσας παραγράφου, δεν εφαρμόζονται οι απαλλαγές που ορίζονται στις περιπτώσεις α' έως και δ' της παρούσας παραγράφου και οι Ο.Τ.Α. επιβαρύνονται και με τους πρόσθετους φόρους, πρόστιμα και λοιπές επιβαρύνσεις και προσαυξήσεις, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις.
στ. Η εξόφληση από τους οικείους Ο.Τ.Α. των οφειλών, όπως αυτές θα βεβαιωθούν κατ' εφαρμογή των περιπτώσεων α' έως και δ' της παρούσας παραγράφου, συντελείται με τους ακόλουθους τρόπους:
(i) δια συμψηφισμού, σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 2 της από 31.12.2011 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου (Α'268) που κυρώθηκε με το άρθρο δεύτερο του ν. 4047/2012 (Α'31) και τις διατάξεις της παραγράφου 5 του άρθρου πρώτου της από 30.4.2012 Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου που κυρώθηκε με το άρθρο δεύτερο του ν. 4079/2012 (Α' 180), κατά παρέκκλιση του χρόνου βεβαίωσης των οφειλών των Ο.Τ.Α. που προβλέπεται σε αυτόν,
(ii) από ίδιους πόρους, επιτρεπόμενης και της σύναψης δανείου κατ' ανάλογη εφαρμογή της παρ. 1 του άρθρου 2 του ν. 4038/2012 (Α'14).
ζ. Εκκρεμείς, κατά την έναρξη ισχύος του παρόντος, δίκες λόγω άσκησης ενδίκων βοηθημάτων από τις επιχειρήσεις της παρούσας παραγράφου κατά είτε των πράξεων καταλογισμού είτε των πράξεων ταμειακής βεβαιώσεως, καταργούνται. Εκκρεμείς υποθέσεις ενώπιον αρμόδιων οργάνων για τη διοικητική επίλυση των διαφορών απορρίπτονται για τυπικούς λόγους».
Κατεβάστε και την ΠΟΛ 1237/22.10.2013 «Κοινοποίηση διατάξεων των άρθρων 10 και 11 του ν. 4071/2012»
Επίσης με την ΠΟΛ 1036/22.01.2014 δόθηκαν οδηγίες για τη διαδικασία εξόφλησης των οφειλών των υπό εκκαθάριση επιχειρήσεων τους και για την υπέρβαση των σχετικών προβλημάτων και την αποτελεσματική εφαρμογή της θεσμοθετηθείσας ρύθμισης.
Η εντελλόμενη με το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα δαπάνη δεν είναι νόμιμη, διότι αφενός ο φερόμενος ως δικαιούχος αυτού (εκκαθαριστής της επιχείρησης) δεν είναι πιστωτής του Δήμου και αφετέρου δεν αποδεικνύεται ότι η απαίτηση του Α, ποσού 19.996,16 ευρώ, παραμένει ανεξόφλητη. Υπό τις περιστάσεις αυτές, το γεγονός και μόνο ότι το χρηματικό ένταλμα του Δήμου, που είχε εκδοθεί για την καταβολή της Α΄ δόσης των οφειλών ΠΟΕ της δημοτικής επιχείρησης, είχε θεωρηθεί από την Επίτροπο, δεν συνεπάγεται ότι πρέπει να θεωρηθεί και το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα. Περαιτέρω, ο ισχυρισμός ότι τα δύο χρηματικά εντάλματα εκδόθηκαν στο όνομα του εκκαθαριστή προς αποφυγή του κινδύνου κατάσχεσης των χρημάτων που, σε διαφορετική περίπτωση, θα κατατίθεντο στους τραπεζικούς λογαριασμούς της δημοτικής επιχείρησης, είναι απορριπτέος προεχόντως ως ερειδόμενος επί της εσφαλμένης προϋπόθεσης ότι δικαιούχος του ποσού, η πληρωμή του οποίου εντέλλεται με τα χρηματικά αυτά εντάλματα, είναι η ίδια η δημοτική επιχείρηση, ενώ στην πραγματικότητα δικαιούχοι του ποσού είναι οι προμηθευτές και πάροχοι υπηρεσιών. Τέλος, το Κλιμάκιο επισημαίνει ότι οι εν λόγω προμηθευτές και πάροχοι υπηρεσιών μπορούν να εξοφληθούν με χρηματικά εντάλματα, τα οποία θα εκδοθούν στο όνομά τους, υπό τις προϋποθέσεις ότι α) οι απαιτήσεις τους παραμένουν ενεργές, δηλαδή δεν έχουν αποσβεστεί με προγενέστερη καταβολή ή λόγω παραγραφής ή για οποιοδήποτε άλλο λόγο και β) σε καθένα από τα χρηματικά αυτά εντάλματα θα επισυναφθούν τα δικαιολογητικά που προβλέπονται για το αντίστοιχο είδος δαπανών. (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 7 Πράξη 388/2016)
Β. Συνυπευθυνότητα αναφορικά με τις οφειλές των δημοτικών επιχειρήσεων που εξοφλούνται από τους ΟΤΑ σύμφωνα με τον ν. 4071/2012
Σύμφωνα με τα ανωτέρω, με το άρθρο 10 του ν. 4071/2012 όπως συμπληρώθηκε με το άρθρο 77 του ν.4170/2013, δινόταν η δυνατότητα για τη διαγραφή οφειλών των δημοτικών επιχειρήσεων και την ταυτόχρονη βεβαίωση αυτών σε βάρος των οικείων ΟΤΑ.
Σύμφωνα με την υπ' αριθμ. 49/2014 Γνωμοδότηση του ΝΣΚ και την ΠΟΛ 1195/14.08.2014 και τη ΓνΝΣΚ 160/2016, η οποία έγινε δεκτή από τον ΥΠ.ΕΡΓ.ΚΟΙΝ.ΑΣΦ.&ΚΟΙΝ.ΑΛΛ., το παραπάνω συνεπάγεται και την απαλλαγή των διοικούντων τις δημοτικές επιχειρήσεις από την προσωπική και αλληλέγγυα ευθύνη τους. Επομένως, τα φυσικά πρόσωπα που ήταν συνυπόχρεα με τις δημοτικές επιχειρήσεις για την εξόφληση των οφειλών, μετά την ισχύ των διατάξεων του ν. 4071/2012 και 4170/2013 δεν ευθύνονται για το ποσό της κύριας οφειλής.
Ως προς το ζήτημα της ευθύνης των Δημάρχων των ΟΤΑ που αναλαμβάνουν την εξόφληση των οφειλών των δημοτικών επιχειρήσεων, δεν προκύπτει εκ του ν. 4071/2012, προσωπική και αλληλέγγυος ευθύνη αυτών.
Επίσης δεν προκύπτει ευθύνη των Δημάρχων από το άρθρο 50 του ν. 4174/2013, διότι δεν περιλαμβάνονται στα περιοριστικά αναφερόμενα στη διάταξη αυτή πρόσωπα.
Κατεβάστε ολόκληρη την ΠΟΛ 1195/14.08.2014.
Επιπλέον, με τα εκτιθέμενα στην Γνωμοδότηση 7/2016 του Β' Τμήματος του Ν.Σ.Κ., η οποία έγινε αποδεκτή από το Γ.Γ. Δημοσίων Εσόδων, γίνεται δεκτό ότι συνεπεία των ρυθμίσεων του άρθρου 10 του ν.4071/2012, με τις οποίες οι λυθείσες και υπό εκκαθάριση τελούσες δημοτικές επιχειρήσεις απαλλάσσονται από κάθε μορφής φορολογικές επιβαρύνσεις, οι οποίες διαγράφηκαν στο σύνολό τους και βαρύνουν εφεξής, ως προς την κύρια οφειλή, μόνο τους οικείους Ο.Τ.Α., είναι ότι και τα διασφαλιστικά μέτρα σε βάρος των επιχειρήσεων αυτών ή και των συνυπόχρεων προσώπων, ενόψει του αναφερθέντος λειτουργικού τους χαρακτήρα, στερούνται, του απαιτούμενου ερείσματος (Ν.Σ.Κ. 253/2012).
Ενόψει των ανωτέρω, συντρέχει περίπτωση άρσης των μέτρων διασφάλισης των συμφερόντων του Δημοσίου που εφαρμόσθηκαν σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 14 και 20 του ν.2523/97 και των παραγράφων 5 και 6 του άρθρου 46 του ν.4174/2013 και της ΠΟΛ. 1282/2013, στις επιχειρήσεις των Ο.Τ.Α., που υπάγονται στο άρθρο 10 του ν.4071/2012, όπως αυτό ισχύει, καθώς και στα πρόσωπα που είχαν στις ως άνω επιχειρήσεις μία από τις ιδιότητες του άρθρου 20 του ν.2523/1997 και του άρθρου 46 παρ.6 του ν.4174/2013 και της ΠΟΛ.1282/2013.
Η άρση των μέτρων θα χωρήσει είτε αυτεπαγγέλτως είτε κατόπιν αίτησης του ενδιαφερόμενου και όχι κατά τη διαδικασία και για κάποιον από τους προβλεπόμενους στις διατάξεις των προαναφερθέντων νομοθετημάτων και της ΠΟΛ.1282/2013 λόγους, στους οποίους ευλόγως, δεν περιελήφθησαν και οι επιβαλλόμενοι λόγοι άρσεως των μέτρων συνεπεία εξαιρετικών και ειδικών νομοθετημάτων. (ΠΟΛ 1071/03.06.2016)
Επίσης, με τη γνωμοδότηση γίνεται κατά πλειοψηφία δεκτό ότι δεν μπορούν να ληφθούν διασφαλιστικά μέτρα σε βάρος των οικείων Ο.Τ.Α. τόσο για τα χρέη της περίπτωσης α' της παραγράφου 1 του άρθρου 10 του ν.4071/2012 (ταμειακά βεβαιωμένα), όσο και για τα χρέη των περιπτώσεων β' έως και δ' (ήτοι, χρέη για τα οποία κατά την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού είχαν εκδοθεί καταλογιστικές πράξεις και δεν είχαν βεβαιωθεί ταμειακά, είχε διαταχθεί έλεγχος και δεν είχαν βεβαιωθεί υπό την ευρεία έννοια, κ.λ.π.).
Ενόψει της ως άνω επικρατήσασας γνώμης περί της αδυναμίας λήψης των διασφαλιστικών μέτρων εις βάρος των Ο.Τ.Α., εξυπακούεται ότι, για την ταυτότητα του νομικού λόγου, δεν νοείται η λήψη των μέτρων αυτών ούτε κατά των νομίμων εκπροσώπων των Ο.Τ.Α.
Ομοφώνως λοιπόν με τη γνωμοδότηση γίνεται δεκτό ότι τα ως άνω μέτρα δεν επιτρέπεται να ληφθούν ούτε κατά των Δημάρχων, ως εκπροσωπούντων τους, νυν υπόχρεους προς καταβολή Δήμους. (ΠΟΛ 1071/03.06.2016)
Οι διατάξεις των άρθρων 115 του ν. 2238/1994 και 50 του ν. 4174/2013, σχετικά με την ευθύνη των διοικούντων τα νομικά πρόσωπα, δεν έχουν εφαρμογή σε Διευθύνοντα Σύμβουλο νομικού προσώπου του δημόσιου τομέα που καταργείται με νόμο, στην περίπτωση που στον καταργητικό νόμο ορίζεται ότι οι υφιστάμενες υποχρεώσεις του καταργηθέντος νομικού προσώπου μεταφέρονται στο σύνολό τους σε φορέα ο οποίος καθίσταται καθολικός διάδοχος. (ΓνΝΣΚ 60/2018) η οποία έγινε αποδεκτή, δείτε σχετικά την ΑΑΔΕ Ε.2130/08.07.2019.
Γ. Ασφαλιστικές ενημερότητες από το ΙΚΑ - ΕΤΑΜ:
Σύμφωνα με το ανωτέρω άρθρο 10 του Ν.4071/2012, οφειλές προς το Ι.Κ.Α.-Ε.Τ.Α.Μ., των αμιγών δημοτικών επιχειρήσεων, του π.δ. 410/1995 ή κοινωφελών επιχειρήσεων και αστικών μη κερδοσκοπικών επιχειρήσεων των ΟΤΑ, καθώς και επιχειρήσεων των τέως νομαρχιακών αυτοδιοικήσεων που περιήλθαν στις περιφέρειες, οι οποίες λύθηκαν και τελούν υπό το καθεστώς εκκαθάρισης, μισθολογικών περιόδων απασχόλησης μέχρι 31.12.2010, απαλλάσσονται από πρόσθετους φόρους, πρόστιμα, προσαυξήσεις εκπρόθεσμης καταβολής και κάθε μορφής επιβαρύνσεις και η εξόφλησή τους γίνεται υποχρεωτικά από τους ΟΤΑ που τις έχουν συστήσει, είτε δια συμψηφισμού, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου δεύτερου του ν.4079/2012 (Α' 180), είτε από ίδιους πόρους (τύπος ρύθμισης : 61 - εφάπαξ καταβολή), επιτρεπόμενης και της σύναψης δανείου κατ' ανάλογη εφαρμογή της παρ. 1 του άρθρου 2 του ν.4038/2012 (Α' 14).
Είναι προφανές τόσο από την διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 10 του ν.4071/2012, όσο και από την αιτιολογική έκθεση αυτής, ότι η πληρωμή των οφειλών των επιχειρήσεων αυτών προς το Δημόσιο, τα ασφαλιστικά ταμεία και τους εργαζομένους είναι υποχρεωτική για τον Δήμο.
Ως εκ τούτου, εφιστούμε τη προσοχή των αρμοδίων υπηρεσιών για την ορθή τήρηση των προβλεπόμενων διαδικασιών (ενημέρωση συστήματος «Οθόνη - Διαχείριση Σχέσεων Εργοδότη») οι οποίες περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:
α) Έκδοση απόφασης συνυπευθυνότητας για τις μέχρι 31.12.2010 οφειλές των ως άνω επιχειρήσεων, με την οποία θα συσχετίζονται τα μητρώα αυτών με το μητρώο του αρμόδιου Δήμου.
β) Στους εμπλεκόμενους Δήμους, χορηγούνται αποδεικτικά ασφαλιστικής ενημερότητας κατ' εξαίρεση για κάθε χρήση, κατόπιν σχετικού αιτήματος τους στις υπηρεσίες εσόδων των Υποκ/των ΙΚΑ-ΕΤΑΜ που υπάγεται η έδρα τους, χρησιμοποιώντας το γνωστό έντυπο «Αίτηση για χορήγηση βεβαίωσης».
Οι βεβαιώσεις αυτές εκδίδονται χωρίς να εξετάζεται η ύπαρξη τυχόν οφειλών των συγκεκριμένων μητρώων, περιόδων απασχόλησης μετά την 31.12.2010, με απαραίτητη προϋπόθεση να έχουν καταβληθεί οι εισφορές, περιόδων απασχόλησης μέχρι 31-12¬2010, είτε δια συμψηφισμού, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου δεύτερου του ν.4079/2012 (Α' 180), είτε από ίδιους πόρους, επιτρεπόμενης και της σύναψης δανείου κατ' ανάλογη εφαρμογή της παρ. 1 του άρθρου 2 του ν.4038/2012 (Α' 14).
Στις βεβαιώσεις θα αναγράφονται οι σχετικές διατάξεις, η διάρκεια ισχύος (μηνιαία, διμηνιαία ή εξαμηνιαία, κατά περίπτωση) καθώς επίσης και η αιτία χορήγησής τους.
Η προαναφερόμενη διαδικασία έκδοσης βεβαιώσεων θα τηρείται μέχρι την ολοσχερή εξόφληση των οφειλών των μητρώων αυτών.
Μετά την εξόφληση της οφειλής θα εφαρμοστεί η διαδικασία που προβλέπεται στις σχετικές εγκύκλιες διαταγές του Ιδρύματος (45/01, 81/03, 97/11), λαμβάνοντας υπόψη το σύνολο της οφειλής, τη ρύθμιση αυτής κ.λ.π.
Επισημαίνεται ότι, βεβαιώσεις ασφαλιστικής ενημερότητας, για κάθε χρήση και χωρίς παρακράτηση, θα χορηγούνται κατ' εξαίρεση εφόσον βέβαια ζητηθούν και στους διοικούντες τα ανωτέρω νομικά πρόσωπα τις οφειλές των οποίων ανέλαβαν οι Δήμοι, χωρίς να εξετάζονται οι συγκεκριμένες οφειλές που τυχόν ανάγονται στην περίοδο της θητείας τους. Αντίθετα, εφόσον προκύπτουν οφειλές μετά την 31.12.2010, θα λαμβάνονται υπόψη κατά την έκδοση των αποδεικτικών ασφαλιστικής ενημερότητας. Η διάρκεια ισχύος των ως άνω βεβαιώσεων θα είναι εξάμηνη. Οι οφειλές των ως άνω νομικών προσώπων, μισθολογικών περιόδων απασχόλησης μετά την 31.12.2010, δύναται να καταβάλλονται είτε μέσω εφάπαξ εξόφλησης είτε μέσω της υπαγωγής σε καθεστώς ρύθμισης, σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις. (ΙΚΑ εγκ. 62/ Ε33/805/22.10.2013)
Λόγω του ότι έχει παρατηρηθεί το φαινόμενο το ΙΚΑ- ΕΤΑΜ να μην συμμορφώνεται με τις ανωτέρω διατάξεις του άρθρου 10 του Ν.4071/12, η ΚΕΔΕ με την υπ' αριθ. 2493/01.09.2016 επιστολή της καλεί το ΙΚΑ-ΕΤΑΜ να συμμορφωθεί και να χορηγεί στους Δήμους που έχουν αναλάβει τις οφειλές των δημοτικών επιχειρήσεων κατ' εφαρμογή του άρθρου 10 του Ν.4071/12, ασφαλιστική ενημερότητα καθώς επίσης να προβεί στη διαγραφή των οφειλών από τις δημοτικές επιχειρήσεις.
Οι ασφαλιστικές οφειλές των δημοτικών επιχειρήσεων που έχουν αναληφθεί από τους ΟΤΑ μπορούν να συμπεριληφθούν όπως γίνεται δεκτό με τη ΓνΝΣΚ 160/2016, η οποία έγινε δεκτή από τον ΥΠ.ΕΡΓ.ΚΟΙΝ.ΑΣΦ.&ΚΟΙΝ.ΑΛΛ., στις ρυθμιζόμενες οφειλές του άρθρου 79 παρ. 2 ν. 4316/2014.
Οι οφειλές αυτές όπως γίνεται δεκτό με τη Γνωμοδότηση απολαύουν και των ευεργετημάτων που παρέχονται με τον συμψηφισμό του ν. 4316/2014 περί χορήγησης ενημερότητας, αναστολής εκτελέσεως ποινών και ποινικών διώξεων και αναγκαστικών μέτρων. Στην αναστολή εκτελέσεως ποινών αλλά και ποινικών διώξεων περιλαμβάνονται και οι διατάξεις του ειδικού ποινικού νόμου α.ν.86/1967 περί αξιοποίνου της μη καταβολής ασφαλιστικών εισφορών, έστω κι αν αυτή ειδικώς δεν αναφέρεται.
Κατά συνέπεια λόγου προς τα ανωτέρω οι εισπρακτικές υπηρεσίεςτων ασφαλιστικών ταμείων, κατά περίπτωση, οφείλουν να διαγράψουν τυχόν επιβαρύνσεις, προσαυξήσεις κλπ που τυχόν έχουν βεβαιωθεί για τα χρέη αυτά, στο όνομα των ίδιων των δημοτικών επιχειρήσεων που έχουν παύσει πια να υπάρχουν η οιουδήποτε φυσικού ή νομικού προσώπου κατά νόμο συνυπεύθυνο για τα χρέη αυτά. Ομοίως οφείλουν να παράσχουν ασφαλιστική ενημερότητα στα ανωτέρω φυσικά ή νομικά πρόσωπα που απαλλάσσονται και να αναστείλουν κάθε ποινική διαδικασία που άρχισε ή να απέχουν από τη συνέχιση αυτής, σε αυτήν δε την ποινική διαδικασία περιλαμβάνονται και οι ειδικές ποινικές ρυθμίσεις του α.ν.86/1967.
Δ. Δημοτικές επιχειρήσεις με ειδικό σκοπό τη λειτουργία ραδιοφωνικού ή τηλεοπτικού σταθμού - Αστικές μη κερδοσκοπικές εταιρίες.
Σε περίπτωση λύσης υφιστάμενων δημοτικών επιχειρήσεων με ειδικό σκοπό τη λειτουργία ραδιοφωνικού ή τηλεοπτικού σταθμού, η δραστηριότητά τους δεν μεταφέρεται.
Οφειλές των ανωτέρω επιχειρήσεων προς το Ελληνικό Δημόσιο, τα ασφαλιστικά ταμεία και προς τρίτους, περιλαμβανομένων και των δεδουλευμένων αποδοχών του προσωπικού τους, ανεξαρτήτως εάν αυτό μεταφέρεται ή όχι, μπορούν να καταβάλλονται από τον οικείο ΟΤΑ, σε οποιαδήποτε χρονική στιγμή κατά το στάδιο της εκκαθάρισής τους, ή μετά το πέρας αυτής, έπειτα από σχετική εισήγηση των εκκαθαριστών και αιτιολογημένη απόφαση του οικείου δημοτικού συμβουλίου, η οποία λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των μελών του.
Όσον αφορά το προσωπικό των ως άνω επιχειρήσεων εφαρμόζονται οι κείμενες διατάξεις.
Οι ρυθμίσεις των ως άνω παραγράφων εφαρμόζονται και στην περίπτωση αστικών μη κερδοσκοπικών εταιρειών των Ο.Τ.Α., εφόσον δεν έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία λύσης τους. (άρθρο 11 του Ν.4071/2012)
Για τη μεταφορά προσωπικού δημοτικών επιχειρήσεων με σκοπό τη λειτουργία ραδιοφωνικού σταθμού δείτε την ενότητα:
ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ » ΜΕΤΑΚΙΝΗΣΕΙΣ - ΑΠΟΣΠΑΣΕΙΣ » ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΑΠΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΟΤΑ » Μεταφορά προσωπικού δημοτικής επιχείρησης ραδιοφωνίας τηλεόρασης στον οικείο Δήμο
ΙΙΙ. Σύγκριση διατάξεων Ν.3852/10 και Ν.4071/12 για δυνητική ή υποχρεωτική εφαρμογή- Υποδείγματα
Από τα παραπάνω συνάγεται ότι με τις διατάξεις πριν το ν. 4071/2012 ήταν δυνητική η πληρωμή από τους Δήμους, των υποχρεώσεων των λυθέντων ή υπό εκκαθάριση επιχειρήσεών τους προς το Ελληνικό Δημόσιο, το ΙΚΑ και τρίτους.
Με τις διατάξεις της παρ 1 του άρθρου 10 του ν. 4071/2012 είναι πλέον υποχρεωτική η εξόφληση των οφειλών τους προς το ελληνικό δημόσιο και το ΙΚΑ.
Αντιθέτως εξακολουθεί να είναι δυνητική η εξόφληση των υποχρεώσεων προς τρίτους, η οποία εξακολουθεί να γίνεται με βάση τις προϊσχύουσες διατάξεις της παρ. 7 του άρθρου 109 του ν. 3852/10 που προστέθηκε με την παρ. 6 του άρθρου 26 του Ν. 3938/2011 και τροποποιήθηκε και συμπληρώθηκε με την παρ.5 του άρθρου 43 του Ν.3979/2011 και την παρ. 15 του άρθρου 10 του Ν. 4071/12 και το άρθρο 15 του Ν.4483/17.
Όσον αφορά τις αποδοχές των εργαζομένων, το Μονομελές Πρωτοδικείο Πειραιά με την υπ' αριθ. 1381/2018 απόφαση απορρίπτει την αγωγή εργαζόμενου λυθείσας Δημοτικής Επιχείρησης κατά του Δήμου για την καταβολή των δεδουλευμένων αποδοχών του από το Δήμο και δέχεται την έφεση του Δήμου κατά της οριστικής απόφασης του Ειρηνοδικείου με την οποία είχε δεχθεί εν μέρει την αγωγή εργαζόμενου, με το σκεπτικό ότι ο εκκαλών Δήμος δεν τυγχάνει συνυπόχρεος για την καταβολή δεδουλευμένων αποδοχών προσωπικού της λυθείσας δημοτικής επιχείρησης, δοθέντος ότι, είναι αυτοτελές νομικό πρόσωπο και ενέχεται για τις δεδουλευμένες αποδοχές του προσωπικού των επιχειρήσεων, που έχουν συστήσει ή διαθέτουν την πλειοψηφία του εταιρικού κεφαλαίου μόνο εφόσον το δημοτικό συμβούλιο με την απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των μελών του αποφασίσει αιτιολογημένα, κατά τις διατάξεις της παρ.7 (ήδη παρ.9) του άρθρου 109 του Ν.3852/10, ότι υφίστανται οι απαιτούμενοι για το σκοπό αυτόν πόροι, τέτοια δε απόφαση δεν αποδείχθηκε ότι ελήφθη.
Κρίνει ότι ο Δήμος δεν υπεισέρχεται αυτοδικαίως στις υποχρεώσεις των επιχειρήσεων αυτών προς τρίτους, αλλά εναπόκειται στην διακριτική ευχέρεια του Δημοτικού Συμβουλίου να αποφασίσει με απόλυτη πλειοψηφία των μελών του, την ανάληψη και εξόφληση τέτοιων οφειλών προς τρίτους, λαμβάνοντας υπόψη πάντα τις οικονομικές δυνατότητες του ίδιου του Δήμου (αρ. 109 παρ. 7β του ν. 3852/2010 σε συνδυασμό προς το άρθρο δεύτερο του ν. 4047/2012 (ΦΕΚ 31 Α), ενώ ως προς τις οφειλές δημοτικών επιχειρήσεων, που έχουν λυθεί, προς το Δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία, με τον ν. 4047/2012 (άρθρο 2) καθίσταται υποχρεωτική η ανάληψη τέτοιων οφειλών από τους Δήμους που τις συνέστησαν.
Το υπόδειγμα για την ανάληψη οφειλών δημοτικών επιχειρήσεων από το δήμο περιλαμβάνει και τις δύο διατάξεις. (εφόσον περιλαμβάνονται και οφειλές προς τρίτους).
Υπόδειγμα απόφασης εισηγητικής έκθεσης της οικονομικής υπηρεσίας προς το Δημοτικό Συμβούλιο
IV. Ανάληψη οφειλών Δημοτικών Επιχειρήσεων που λύονται με απόφαση πριν το Ν.4483/17 και το Ν.4555/18
Σε περίπτωση λύσης Κοινωφελούς Επιχείρησης ή Δ.Ε.Υ.Α. ή ανώνυμης εταιρείας ΟΤΑ ή των αμιγών επιχειρήσεων του π.δ. 410/1995, σύμφωνα με το άρθρο 76 του ν. 4443/2016 σε συνδυασμό με τις διατάξεις του άρθρου 265 του ν. 3463/2006, απαλείφονται κάθε μορφής πρόσθετοι φόροι, πρόστιμα και προσαυξήσεις εκπρόθεσμης καταβολής από τυχόν οφειλές τους προς το Δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία και ο Δήμος αναλαμβάνει μόνο την κύρια οφειλή, εφόσον η σχετική απόφαση του οικείου Δημοτικού Συμβουλίου για λύση της επιχείρησης έχει ληφθεί πριν την ψήφιση του άρθρου 15 του ν. 4483/2017 του Ιουλίου 2017 (31.07.2017) και του άρθρου 220 παράγραφοι 1 και 4 αντίστοιχα του ν. 4555/2018 (19.07.2018). (άρθρο 123 Ν.4674/20) (Α.Α.Δ.Ε. Ε. 2095/26.06.2020)
Με κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών, Οικονομικών και Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων καθορίζονται οι όροι, οι προϋποθέσεις και οι διαδικασίες για την εφαρμογή του άρθρου αυτού. (άρθρο 123 Ν.4674/20 όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 45 του Ν. 4735/20)
[/post_tab][/post_tabs]
[/post_tab][/post_tabs]