[post_tabs][post_tab title="Μετά το Ν.4759/20"]

 

 

Παρατηρήσεις για την επιλεγόμενη διαδικασία
Δικαιολογητικά Χρηματικού Εντάλματος
Κρατήσεις
Τι να προσέξω
Καθεστώς Φ.Π.Α.
Σχετική νομοθεσία
Σχετική νομολογία
Γνωμοδοτήσεις του ΝΣΚ
Διάφορα

Τίτλος Δαπάνης Πράξη Εφαρμογής - Αποζημίωση λόγω απαλλοτρίωσης του ακινήτου του για λόγους ρυμοτομίας (ν. 1337/1983)
ΚΑ Προϋπολογισμού  7111.02 (Προτεινόμενη Ανάπτυξη Συναφούς Κωδικού ΔήμοςΝΕΤ)
Τι εγγράφεται στο ΚΑ

Στους Κ.Α. της υποκατηγορίας 711 εγγράφονται οι δαπάνες για απαλλοτριώσεις και αγορές οικοπέδων και άλλων εδαφικών εκτάσεων και στους αντίστοιχους της υποκατηγορίας 712 οι δαπάνες για απαλλοτριώσεις και αγορές κτιρίων, εγκαταστάσεων κτιρίων και τεχνικών έργων.

Σε αναπτυγμένη μορφή του κωδικού 711 εγγράφονται οι δαπάνες που αφορούν τους σκοπούς για τους οποίους εισπράχθηκαν:

-το ανταποδοτικό τέλος απαλλοτριώσεων της παρ. 5 του άρθρου 18 του ν. 3870/2010 και

-η ειδική εισφορά του άρθρου 34 του ν.4067/2012.

Οι απαλλοτριώσεις που θα εγγραφούν στους ΚΑ 7111 και 7121, είναι τόσο αυτές που θα γίνουν βάσει των οικείων διατάξεων του ΚΔΚ (άρθρο 212) και του ν. 2882/2001, όσο και των απαλλοτριώσεων για την εφαρμογή του σχεδίου πόλεως. Οι αγορές των ΚΑ 7112 και 7122, είναι αυτές που θα γίνουν με τις διατάξεις του ΚΔΚ (άρθρο 191)

 

[embed_object_post post_id="34" post_title="undefined"]embed_object_post[/embed_object_post]

Παρατηρήσεις για την επιλεγόμενη διαδικασία

 

I. Πράξη εφαρμογής

II. Αρμοδιότητες οργάνων

III. Αποζημίωση μη άρτιων και μη οικοδομήσιμων τμημάτων ρυμοτομούμενων οικοπέδων

IV. Ρυμοτομικές απαλλοτριώσεις
Α. Ορισμοί
Β. Άρση ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης
Γ. Τροποποίηση ρυμοτομικού σχεδίου προκειμένου η ιδιοκτησία να καταστεί οικοδομήσιμη
Δ. Ολική ή μερική επανεπιβολή της ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης
Ε. Καταβολή αποζημίωσης για λογαριασμό άλλου φορέα από το Δήμο
ΣΤ. Δικαίωμα άσκησης αίτησης για τον προσδιορισμό προσωρινής ή οριστικής τιμής μονάδας απαλλοτρίωσης
Ζ. Μεταβατικές διατάξεις
Η. Εξαιρούμενες περιπτώσεις
Θ. Επιχειρησιακό σχέδιο για την εξασφάλιση κοινοχρήστων και κοινωφελών χώρων
Ι. Ισχύς διατάξεων Κώδικα Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων Ακινήτων

 

V. Διοικητική αναγνώριση δικαιούχων αποζημίωσης

 

VI. Δημιουργία παραλίας


I. Πράξη εφαρμογής


Σε εκτέλεση των διατάξεων του άρθρου 24 παρ. 2-4 του Συντάγματος, με τις οποίες ανατίθεται στο Κράτος η αρμοδιότητα της πολεοδομικής ανάπτυξης και επέκτασης των οικιστικών περιοχών, εκδόθηκε ο νόμος 1337/1983 «Επέκταση των πολεοδομικών σχεδίων, οικιστική ανάπτυξη και σχετικές ρυθμίσεις», όπως ισχύει.

Η εισφορά γης πραγματοποιείται με την πράξη εφαρμογής του άρθρου 12 του Ν. 1337/1983, εκτός αν πρόκειται για αστικό αναδασμό ή ενεργό πολεοδομία, οπότε γίνεται με τις διατάξεις του ν. 947/1979 (άρθρο 20 παρ. 1 περιπτώσεις α' και β'). Ως προς τα ποσοστά της εισφοράς γης στις προηγούμενες περιπτώσεις εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 10 του ν. 1337/1983. (άρθρο 8 παρ. 6 του N. 1337/1983, όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 1 παρ. 1 του Ν. 4315/2014)

Οι ιδιοκτησίες που ανήκουν στο Δημόσιο, σε οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης ή σε κρατικά νομικά πρόσωπα δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου κατά το μέρος που από την πολεοδομική μελέτη προορίζονται για τη δημιουργία κοινωφελών χώρων της αρμοδιότητας του δημόσιου φορέα στον οποίο ανήκουν ή διατίθενται για τους ίδιους σκοπούς με ανταλλαγή, παραχώρηση ή άλλον τρόπο, μεταξύ των αντίστοιχων φορέων, θεωρούνται αυτοδίκαια εισφερόμενες για το σκοπό που προορίζονται και δεν υπόκεινται κατά το μέρος αυτό σε άλλη εισφορά γης. (άρθρο 8 παρ. 9 του N. 1337/1983, όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 1 παρ. 1 του Ν. 4315/2014)

Οι κοινόχρηστοι και κοινωφελείς χώροι στεγαστικών προγραμμάτων μέσα στις ιδιοκτησίες των δημόσιων φορέων της παρ. 9 του άρθρου 8 του Ν. 1337/1983, που το ποσοστό που καταλαμβάνουν μνημονεύεται στο διάταγμα έγκρισης της πολεοδομικής μελέτης, θεωρούνται αυτοδίκαια συνεισφερόμενοι, περιέρχονται αυτοδικαίως στους οικείους κατά τον προορισμό τους φορείς και συμψηφίζονται στην εισφορά σε γη της αντίστοιχης ιδιοκτησίας, όπως η εισφορά αυτή προκύπτει με την εφαρμογή των ποσοστών της παρ. 4 του άρθρου 8 του Ν. 1337/1983, υπολογιζόμενων μόνο για το εμβαδόν της ιδιοκτησίας αυτής. Τα ανωτέρω εφαρμόζονται και σε εγκεκριμένες, μέχρι τη δημοσίευση του παρόντος, πολεοδομικές μελέτες έστω και αν στην πράξη έγκρισής τους δεν αναφέρεται το ποσοστό των κοινόχρηστων και κοινωφελών χώρων. Στις περιπτώσεις αυτές εκδίδεται διαπιστωτική απόφαση του οικείου αρμόδιου Περιφερειάρχη ή του εκάστοτε αρμοδίου οργάνου που προσδιορίζει το ποσοστό αυτό βάσει των ενδείξεων της μελέτης. Για ιδιοκτησίες που ανήκουν στη διαχείριση του Υπουργείου Υγείας και σε δημοσίους οργανισμούς που είναι αρμόδιοι για την εφαρμογή στεγαστικών προγραμμάτων και προορίζονται για εφαρμογή στεγαστικών προγραμμάτων αυτών, για το τμήμα τους άνω των 2.000 τ.μ. ορίζεται ποσοστό εισφοράς γης 40%, κατ'εξαίρεση των περιπτώσεων ε' και στ' της παρ. 4 του άρθρου 8 του Ν. 1337/1983.(άρθρο 8 παρ. 10 του N. 1337/1983, όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 1 παρ. 1 του Ν. 4315/2014)

Η εφαρμογή της πολεοδομικής μελέτης πραγματοποιείται με τη σύνταξη πράξεων εφαρμογής και με επιφύλαξη των διατάξεων των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 8 του νόμου. (άρθρο 12 παρ. 1 του Ν. 1337/1983)

Σε περιοχές που λειτουργεί Κτηματολογικό Γραφείο λαμβάνονται υποχρεωτικά υπόψη, για τη σύνταξη κτηματογραφικών πινάκων και διαγραμμάτων, τα τηρούμενα στοιχεία του Εθνικού Κτηματολογίου. Στις περιοχές που συντάσσεται Εθνικό Κτηματολόγιο και έχει πραγματοποιηθεί ανάρτηση κτηματολογικών στοιχείων, με μέριμνα της ΕΚΧΑ Α.Ε. διατίθενται τα τηρούμενα στοιχεία στον οικείο δήμο προκειμένου να ληφθούν υπόψη για τη σύνταξη της πράξης εφαρμογής. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής καθορίζονται οι λεπτομέρειες και προδιαγραφές για την εφαρμογή των παραπάνω. (άρθρο 12 παρ. 5 του Ν. 1337/1983, όπως προστέθηκε με το άρθρο 1 παρ. 2 του Ν. 4315/2014)

Σημειώνεται ότι όπου στις διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας αναφέρεται η «Ρυμοτομική Μελέτη», νοείται εφεξής το Ρυμοτομικό Σχέδιο Εφαρμογής (άρθρο 10 παρ. 7 Ν.4447/16)

 

Η πράξη εφαρμογής καθορίζει τα τμήματα που αφαιρούνται από κάθε ιδιοκτησία για εισφορά γης, τα τμήματα που μετατρέπονται σε χρηματική εισφορά σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 7 του άρθρου 8 του N. 1337/1983 και προσδιορίζει τα τμήματα που ρυμοτομούνται για κοινόχρηστους χώρους ή καταλαμβάνονται από κοινωφελείς χώρους. (άρθρο 12 παρ. 3 του Ν. 1337/1983)

 

Η πράξη εφαρμογής συνοδεύεται από κτηματογραφικό διάγραμμα εφαρμογής και κτηματολογικό πίνακα εφαρμογής.Το κτηματογραφικό διάγραμμα και ο πίνακας εφαρμογής περιλαμβάνουν για κάθε ιδιοκτησία το εμβαδόν της, τα στοιχεία των ιδιοκτητών της και το ποσοστό συμμετοχής τους στην ιδιοκτησία, το ρυμοτομούμενο τμήμα και το απομένον εμβαδόν, τον όγκο κτισμάτων ή άλλων συστατικών των ρυμοτομούμενων τμημάτων, τα στοιχεία του τμήματος που αφαιρείται ως εισφορά γης και κάθε άλλο στοιχείο αναγκαίο για την εφαρμογή του νόμου αυτού. (άρθρο 12 παρ. 4 του Ν. 1337/1983)

 

Η πράξη εφαρμογής κυρώνεται με απόφαση του νομάρχη (ήδη Περιφερειάρχη), αποτελεί ταυτόχρονα και πράξη βεβαίωσης για την εκπλήρωση των υποχρεώσεων εισφοράς σε γη, όπως και κάθε μεταβολής, που επέρχεται στα ακίνητα, σύμφωνα με την παρ. 3 του άρθρου 12 του Ν. 1337/1983 και μεταγράφεται στο οικείο υποθηκοφυλακείο. Με τη μεταγραφή επέρχονται όλες οι αναφερόμενες στην πράξη εφαρμογής μεταβολές στις ιδιοκτησίες, εκτός από αυτές που οφείλεται αποζημίωση και για την συντέλεση των οποίων πρέπει να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες του ν.δ/τος από 17.7.1923 και του ν.δ/τος 797/1971. (άρθρο 12 παρ. 7 περ. α) του Ν. 1337/1983)

 

Αμέσως μετά την κύρωση και μεταγραφή των πράξεων εφαρμογής ο οικείος Ο.Τ.Α., το Δημόσιο ή τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου καθώς και κάθε ενδιαφερόμενος, μπορούν να καταλάβουν τα νέα ακίνητα που διαμορφώθηκαν με την πράξη εφαρμογής και περιέρχονται σ' αυτούς με την προϋπόθεση ότι έχουν καταβληθεί οι αποζημιώσεις της προηγούμενης περίπτωσης (α). Δικαιώματα της επόμενης περίπτωσης (δ) μετατρέπονται σε ενοχική αξίωση για αποζημίωσh.(άρθρο 12 παρ. 7 περ. β) του Ν. 1337/1983)

 

Δένδρα, φυτείες, μανδρότοιχοι, συρματοπλέγματα, φρέατα και λοιπές εγκαταστάσεις και κατασκευές νομίμως υφιστάμενες σε ιδιοκτησίες που με την πράξη εφαρμογής μεταβάλλουν ιδιοκτήτη αποζημιώνονται από τον οικείο Ο.Τ.Α.. Το ποσό της αποζημίωσης καθορίζεται από την Επιτροπή του π.δ/τος 5/86, όπως ισχύει κάθε φορά και καταβάλλεται στο δικαιούχο. (άρθρο 12 παρ. 7 περ. δ) του Ν. 1337/1983)

 

Η πράξη εφαρμογής μετά την κύρωσή της γίνεται οριστική και με την επιφύλαξη του επόμενου εδαφίου, αμετάκλητη. Η Διοίκηση κατ' εξαίρεση μόνο επιτρέπεται να ανακαλεί εν όλω ή εν μέρει την πράξη εφαρμογής, για λόγους νομιμότητας ή για πλάνη περί τα πράγματα' (η παράγραφος 7 αντικαταστάθηκε με τις διατάξεις του άρθρου 4 του ν. 1772/1988 και τροποποιήθηκε με τις διατάξεις των άρθρων 6 παρ.5 του ν.2242/1994, 98 παρ. 8 του ν.1892/1990 και 11 παρ.1 του ν.3212/2003).  (άρθρο 12 παρ. 7 περ. ε) του Ν. 1337/1983)

 

Με απόφαση του Υπουργού Χωροταξίας, Οικισμού και Περιβάλλοντος καθορίζονται οι σχετικές διαδικασίες και ο τρόπος σύνταξης της πράξεως εφαρμογής, του κτηματογραφικού διαγράμματος και του πίνακα εφαρμογής και κάθε άλλη σχετική λεπτομέρεια και εγκρίνονται οι σχετικές προδιαγραφές. (άρθρο 12 παρ. 10 του Ν. 1337/1983)

Κατ' εξουσιοδότηση της τελευταίας αυτής διάταξης εκδόθηκε η 79881/3445/6.12.1984 απόφαση του Υπουργού Χωροταξίας Οικισμού και Περιβάλλοντος (ΦΕΚ Δ΄ 862) στο άρθρο 3 της οποίας ορίζεται ότι:

«1. Η πράξη εφαρμογής αποτελείται από το κτηματογραφικό διάγραμμα και πίνακες. - 3. Οι πίνακες εφαρμογής περιλαμβάνουν όλα τα στοιχεία που αναφέρονται στην παρ. 4 του άρθρου 12 του Ν. 1337/1983. Σε ότι αφορά τα επικείμενα, αυτά περιλαμβάνονται σε χωριστό πίνακα που συντάσσεται και κυρώνεται μαζί με τον πίνακα της πράξης ή χωριστά».

 

Η διόρθωση - επικαιροποίηση των πινάκων επικειμένων δεν προϋποθέτει κατά νόμο τη διόρθωση - μερική ανάκληση της πράξης εφαρμογής της οικείας πολεοδομικής μελέτης. (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμήμα 7 Πράξη 190/2017)

Στο άρθρο 5 της ίδιας ως άνω απόφασης ορίζεται ότι: «1. Μετά τη σύνταξη της πράξης εφαρμογής (διαγράμματος και πίνακα) καλούνται οι φερόμενοι ιδιοκτήτες στα γραφεία της Υπηρεσίας που την έχει συντάξει να λάβουν γνώση αυτής και να ασκήσουν τυχόν ενστάσεις. - 3. -Ο Νομάρχης (ήδη Περιφερειάρχης) με απόφασή του κυρώνει την πράξη εφαρμογής όπως έχει διαμορφωθεί οριστικά ύστερα από την αποδοχή όσων από τις ενστάσεις κρίθηκαν ορθές».

Τέλος, με τη διάταξη του άρθρου 1 του π.δ/τος 5/1986 (ήδη άρ. 47 του κωδικοποιητικού π.δ/τος 14/27.7.1999) όπως αντικαταστάθηκε από την παρ.5 του άρθρου 2 του Ν.4315/14 ορίζεται ότι: «1. Με απόφαση του αρμόδιου Περιφερειάρχη συγκροτούνται Επιτροπές στην έδρα κάθε περιφερειακής ενότητας, που είναι αρμόδιες για τον προσδιορισμό της αξίας των ακινήτων που περιλαμβάνονται σε πράξεις εφαρμογής για τις περιοχές που εμπίπτουν στις διατάξεις περί εισφορών σε γη και χρήμα..... - 3. Ο Δήμαρχος υποχρεούται όπως εντός ενός μηνός από την κύρωση της Πράξης Εφαρμογής διαβιβάσει στην Επιτροπή τον πίνακα της Πράξης και τα σχετικά σχέδια που προσδιορίζουν τη θέση και το μέγεθος των ακινήτων που υπόκεινται σε εισφορά, σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος. Επίσης αποστέλλει τους πίνακες επικειμένων προκειμένου να προσδιοριστεί η αξία τους. 4. Η Επιτροπή συγκαλείται από τον Πρόεδρό της και μετά από αυτοψία και έλεγχο των στοιχείων που υπεβλήθησαν σε αυτήν καταρτίζει, εντός προθεσμίας τριάντα (30) ημερών από τότε που ελήφθησαν τα ως άνω στοιχεία της Πράξης Εφαρμογής και τα συγκριτικά στοιχεία προσδιορισμού της αξίας, έκθεση στην οποία περιγράφεται η κατάσταση των ακινήτων και των συστατικών τους, καθώς και οι τυχόν ιδιαίτερες συνθήκες αυτών και εκτιμάται αιτιολογημένα η αξία τους, η οποία και αναγράφεται στις αντίστοιχες στήλες του πίνακα της Πράξης Εφαρμογής...5. Ως χρόνος για τον προσδιορισμό της αξίας του ακινήτου λαμβάνεται ο χρόνος κύρωσης της πράξης εφαρμογής (σύμφωνα με το άρθρο 9 του ν. 1337/1983)»

Από τις ανωτέρω διατάξεις συνάγεται ότι η πράξη εφαρμογής προσδιορίζει τα τμήματα που ρυμοτομούνται προκειμένου να γίνουν κοινόχρηστοι χώροι ή καταλαμβάνονται από κοινωφελείς χώρους και μπορεί να επιφέρει σημαντικές διαρρυθμίσεις στα τμήματα που προέρχονται από εισφορά γης καθώς και σε κάθε ιδιοκτησία γενικά, με τη μορφή μετακινήσεων, τακτοποιήσεων, προσκυρώσεων, ανταλλαγών. Μετά την κύρωσή της με απόφαση του Νομάρχη (ήδη Περιφερειάρχη), η πράξη εφαρμογής γίνεται οριστική και αμετάκλητη και αποτελεί ταυτοχρόνως και πράξη βεβαίωσης για την εκπλήρωση των υποχρεώσεων εισφοράς σε γη, όπως και κάθε μεταβολής που επέρχεται στα ακίνητα.

Ειδικότερα, σύμφωνα με το άρθρο 12 παρ. 7 περ. α) του ν. 1337/1983 (άρ. 48 παρ. 7 παρ. α) του κωδικοποιητικού π.δ/τος 14/27.7.1999) με τη μεταγραφή της πράξης εφαρμογής επέρχονται αυτομάτως και κατά την πλήρη αυτών έκταση οι μεταβολές που συνίστανται σε εισφορά γης με την άμεση απόσβεση κάθε εμπράγματου δικαιώματος τρίτου επί των μεταβαλλόμενων ακινήτων, δεν ισχύει όμως το ίδιο για τις μεταβολές που συνίστανται σε αναγκαστικές αφαιρέσεις ιδιοκτησιών ή τμημάτων αυτών επιπλέον εκείνων που περιλαμβάνονται στην καθορισμένη έκταση εισφοράς σε γη, καθόσον οι τελευταίες επέρχονται μόνο μετά την καταβολή πλήρους αποζημίωσης των θιγομένων ιδιοκτησιών και μόνο μετά τη συντέλεση της απαλλοτρίωσης των εν λόγω ακινήτων. Στην τελευταία περίπτωση η κατάληψη των ακινήτων αυτών από τους νέους δικαιούχους μπορεί να πραγματοποιηθεί νόμιμα μόνο μετά την αποζημίωση των πρώην ιδιοκτητών. Ιδιαίτερη ρύθμιση επιφυλάσσει ο νομοθέτης όσον αφορά τα επικείμενα που βρίσκονται επί των τμημάτων των ακινήτων που αφαιρούνται, είτε με τη μορφή της εισφοράς γης είτε με τη μορφή μεταβολής που επιβάλλεται επιπλέον της εισφοράς σε γη, σύμφωνα με τα ανωτέρω, δεδομένου ότι, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 12 παρ. 7 περ. β) του ν. 1337/1983, τα δικαιώματα επ' αυτών, όπως ορίζονται στην περίπτωση δ) της ίδιας ως άνω διάταξης, μετατρέπονται σε ενοχική αξίωση για αποζημίωση. Συνεπώς, για όλα ανεξαιρέτως τα επικείμενα συστατικά των εδαφικών τμημάτων που με την κύρωση και μεταγραφή της πράξης εφαρμογής της πολεοδομικής μελέτης αφαιρούνται από τους ιδιοκτήτες τους, οφείλεται στον πρώην ιδιοκτήτη αποζημίωση από τον οικείο Ο.Τ.Α., ο οποίος για την ανεμπόδιστη υλοποίηση του θεσμού της υποχρεωτικής εισφοράς γης και προς αποφυγή καθυστερήσεων στη νέα χρήση γης, δύναται να την καταβάλει στο δικαιούχο και μετά την κατάληψη των ανωτέρω τμημάτων (βλ. ΑΠ Γ΄ Τμ. 499/2007, ΑΠ Ολομ. 563/2006, ΣτΕ 711, 1898/1996, 1730, 1732/2000, Πρβλ. Πρ. VII Τμ. 108/2007). Για τον προσδιορισμό της αξίας των επικειμένων συντάσσεται χωριστός πίνακας, ο οποίος συνοδεύει την πράξη εφαρμογής, παραμένει όμως αυτοτελής ως προς αυτήν κυρώνεται δε με απόφαση του Νομάρχη (ήδη Περιφερειάρχη) είτε μαζί με τον κτηματολογικό πίνακα της πράξης εφαρμογής είτε ξεχωριστά. Μετά την κύρωση της πράξης εφαρμογής αλλά και του πίνακα των επικειμένων, η επιτροπή του άρθρου 1 του π.δ/τος 5/1986 προβαίνει στον προσδιορισμό της αξίας των ακινήτων που περιλαμβάνονται στην πράξη εφαρμογής καθώς και των επικειμένων συστατικών τους, ύστερα από αυτοψία που διενεργεί και εντός προθεσμίας τριάντα ημερών από την διαβίβαση σε αυτήν μέσω του Δημάρχου των κυρωμένων πινάκων και διαγραμμάτων, συντάσσει δε προς τούτο έκθεση στην οποία περιγράφεται η κατάσταση των ακινήτων και των συστατικών τους και εκτιμάται αιτιολογημένα η αξία τους.

Σε εκκρεμείς διαδικασίες πολεοδόμησης εφαρμόζονται οι διατάξεις των άρθρων 1 και 2 του Ν.4315/14. Στις περιπτώσεις που κατά τη δημοσίευση του Ν.4315/14 έχει δοθεί εντολή σύνταξης του Κεφαλαίου Γ' της πράξης εφαρμογής, με απόφαση του αρμόδιου για την κύρωση της πράξης εφαρμογής, που εκδίδεται ύστερα από γνώμη του οικείου δημοτικού συμβουλίου, οι ως άνω εκκρεμείς διαδικασίες δύνανται να υπάγονται στις προϊσχύουσες διατάξεις περί εισφοράς γης των παραγράφων 1, 3, 4, 5, 6 και 7 του άρθρου 1 του Ν.4315/14. (παρ.4 άρθρο 6 Ν.4315/14)

Εκκρεμείς διαδικασίες πολεοδόμησης, όπως ορίζονται στην παραπάνω διάταξη του άρθρου 6 του Ν. 4315/16, νοούνται οι διαδικασίες που οδηγούν στην πολεοδόμηση (οργάνωση της περιοχής), αλλά δεν έχουν ακόμη ολοκληρωθεί. Η ολοκλήρωση της πολεοδόμησης περιλαμβάνει και την κύρωση της Π.Ε. της Π.Μ. προκειμένου η περιοχή να είναι πολεοδομικά αξιοποιήσιμη, με απελευθερωμένους κοινόχρηστους χώρους και να δεχτεί οικοδομική δραστηριότητα.
Μία μόνον εξαίρεση από τον κανόνα της υπαγωγής στις διατάξεις των άρθρων 1 και 2 του νόμου αυτού υπάρχει. Η εξαίρεση αφορά μόνον την περίπτωση που κατά τη δημοσίευση του Νόμου (24.12.14) έχει ήδη δοθεί εντολή από τον Εργοδότη ή τη Διευθύνουσα Υπηρεσία για τη σύνταξη του Κεφαλαίου Γ' της Π.Ε. και είναι δυνητική.
Προκειμένου να εφαρμοστούν οι προγενέστερες του Ν. 4315/14 διατάξεις περί εισφορών σε γη και χρήμα απαιτείται να ακολουθηθεί η διαδικασία που περιγράφεται στην παρ. 4 του άρθρου 6 του νόμου αυτού, δηλαδή διατύπωση γνώμης του οικείου Δημοτικού Συμβουλίου και απόφαση της αρμόδιας Περιφέρειας, η οποία θα κυρώσει την Π.Ε.
Το αρμόδιο όργανο και εφόσον καλείται να αποφασίσει για την υπαγωγή στις προηγούμενες διατάξεις, θα πρέπει να λάβει υπόψη διάφορους παράγοντες όπως είναι το επιτυγχανόμενο ισοζύγιο, το στάδιο εκπόνησης του Γ' Κεφαλαίου της Π.Ε., το οικονομικό κόστος που προκύπτει από τυχόν ανασύνταξη της μελέτης.
Αναλυτικότερα, για τις προϋποθέσεις εφαρμογής της παραπάνω εξαιρετικής διάταξης, και για να τεκμηριώνονται οι λόγοι και η αιτιολογία της υπαγωγής, θα πρέπει, να αξιολογούνται σωρευτικά τα παρακάτω:
1.Η επιτευχθείσα πρόοδος της μελέτης να είναι σε προχωρημένο στάδιο. (Π.χ να έχουν γίνει αναρτήσεις, ή να έχουν υποβληθεί /εξεταστεί ενστάσεις)
Σε συνδυασμό με τα ανωτέρω αναφερόμενα, συνάγεται ότι η εντολή πρέπει να έχει δοθεί ικανό χρονικό διάστημα προ της δημοσίευσης του Ν. 4315/14 ώστε να έχει προωθηθεί η διαδικασία ολοκλήρωσης του Κεφ. Γ'.
2.Η πραγμάτωση/εξασφάλιση του ισοζυγίου με τις προβλεπόμενες εισφορές.
3.Να έχει δοθεί εντολή σύνταξης του Κεφαλαίου Γ' της Π.Ε. πριν τη δημοσίευση του Ν. 4315/14 (24.12.14), όπως προβλέπεται από το άρθρο 6 παρ. 4 του Ν. 4315/14.
Μετά την έκδοση της απόφασης του οικείου Δημοτικού Συμβουλίου εκδίδεται απόφαση της Περιφέρειας (αρμόδιο όργανο για την κύρωση της Π.Ε.) περί εφαρμογής της ως άνω διάταξης.
Ο Νόμος δεν απαιτεί τη σύμφωνη γνωμοδότηση, ως εκ τούτου η Περιφέρεια δεν δεσμεύεται από την απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου και αποφασίζει ελεύθερα συνεκτιμώντας τα ανωτέρω αναφερόμενα. (Υπ. Περιβάλλοντος & Ενέργειας ΔΤΕ/β/17451/04.04.2016)

 

Η εφαρμογή των σχεδίων πόλης των ν.δ. 1923 και ν. 1337/1983 (Α’ 33) στις χαρακτηριζόμενες ως «κοινόχρηστοι χώροι - άλση» εκτάσεις, οι οποίες παρά την ένταξή τους στο σχέδιο πόλης εξακολουθούν να διέπονται απόλυτα από τη δασική νομοθεσία, πραγματοποιείται χωρίς τη σύνταξη πράξης αναλογισμού ή πράξης εφαρμογής, κατά περίπτωση, εξαιρουμένων των εκτάσεων που ανήκουν κατά κυριότητα σε νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου και σε νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου, που έχουν ιδρυθεί ή εποπτεύονται από ν.π.δ.δ..Υπόχρεος της καταβολής των αποζημιώσεων είναι αποκλειστικά ο οικείος Δήμος ή ο κατά περίπτωση φορέας διαχείρισης του χώρου. Η διαδικασία καθορισμού τιμής μονάδος ακολουθεί αυτήν της απόκτησης των κοινωφελών χώρων. (άρθρο 121 παρ.9 Ν.4819/21)

 


II. Αρμοδιότητες οργάνων

Στις αρμοδιότητες των Δήμων είναι σύμφωνα με το στοιχεία 15, 16, 17 της παρ.Ι.β) του άρθρου 75 του Ν.3463/06, όπως τα στοιχεία αυτά  προστέθηκαν με την παρ.1 του άρθρου 94 του Ν.3852/2010 και το στοιχείο 17 αντικαταστάθηκε με την παρ. 10α του άρθρου 44 του Ν.3979/2011 και σύμφωνα με τα στοιχεία 30, 31 της παρ.Ι.β) του άρθρου 75 του Ν.3463/06, όπως προστέθηκαν με την παρ. 10β του άρθρου 44 του Ν.3979/2011 (ΦΕΚ 138/16.06.2011 τεύχος Α'):
"15.Ο έλεγχος τοπογραφικών διαγραμμάτων που προορίζονται για σύνταξη πράξεων τακτοποιήσεως και αναλογισμού ή πράξεων εφαρμογής.
16.Επίβλεψη τοπογραφικών μελετών και μελετών Πράξεων Εφαρμογής Σ.Π..
17.Η σύνταξη Πράξεων Εφαρμογής του άρθρου 12 του ν. 1337/1983 (Συνολική Π.Ε., Μεμονωμένη Π.Ε., Διορθωτική Π.Ε.), συμπεριλαμβανομένων και όλων των προβλεπόμενων διαδικασιών.
30. Η σύνταξη των πράξεων αναλογισμού αποζημίωσης, τακτοποίησης, προσκύρωσης κατά τις διατάξεις του ν.δ. 17.7.1923 συμπεριλαμβανομένων και όλων των προβλεπόμενων διαδικασιών.
31. Η επιμέλεια μεταγραφής ή καταχώρισης των Πράξεων Εφαρμογής του άρθρου 12 του ν. 1337/1983 σε Υποθηκοφυλακείο ή Κτηματολόγιο"

Η
επιτροπή ποιότητας ζωής συνιστάται σε δήμους άνω των δέκα χιλιάδων (10.000) κατοίκων, είναι αποφασιστικό και εισηγητικό όργανο άσκησης των σχετικών με την ποιότητα ζωής, τη χωροταξία, την πολεοδομία και την προστασία του περιβάλλοντος αρμοδιοτήτων του δήμου. Κατά την άσκηση των σχετικών αρμοδιοτήτων της λαμβάνει ειδική μέριμνα για το σχεδιασμό δράσεων που αποβλέπουν στην αναβάθμιση της ποιότητας ζωής και εν γένει την εξυπηρέτηση των ατόμων με αναπηρίες.Ειδικότερα: .... Β.Εισηγείται στο δημοτικό συμβούλιο: ii) θέματα εφαρμογής των σχεδίων πολεοδομικού (ρυθμιστικού) επιπέδου, ανάπλασης περιοχών, πολεοδομικών επεμβάσεων, χρηματοδότησης προγραμμάτων ανάπλασης, ανασυγκρότησης υποβαθμισμένων περιοχών, πολεοδομικής αναμόρφωσης προβληματικών περιοχών, αποζημίωσης ρυμοτομούμενων, πολεοδομικών ρυθμίσεων, εισφοράς σε γη ή σε χρήμα, περιοχών ιδιωτικής πολεοδόμησης, και έγκρισης πολεοδομικών μελετών... (άρθρο 73 υποπερίπτ.ββ περίπτ.β παρ.1 του Ν.3852/2010, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 94 του Ν. 4685/20 και από την παρ. 3 του άρθρου 40 του Ν. 4735/20)

Υπ.Περιβ.Ενεργ. & Κλιμ.Αλ. εγκ. 9/ΔΤΕ/βοικ./31902/673/18.07.2011
Αρμοδιότητες θεμάτων πράξεων εφαρμογής του άρθρου 12 του ν.1337/83 και πράξεων αναλογισμού αποζημίωσης λόγω ρυμοτομίας, τακτοποίησης, προσκύρωσης κλπ. μετά την ισχύ του Ν. 3979/2011( ΦΕΚ 138 Α/16-6-2011) για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση και λοιπές διατάξεις.


III. Αποζημίωση μη άρτιων και μη οικοδομήσιμων τμημάτων ρυμοτομούμενων οικοπέδων

Το Δημόσιο και οι δήμοι ή οι κοινότητες, όταν επισπεύδουν την εφαρμογή του ρυμοτομικού σχεδίου, αποζημιώνουν και τα μη άρτια και μη οικοδομήσιμα τμήματα των ρυμοτομούμενων οικοπέδων που απομένουν μετά τη ρυμοτομία, εκτός αν οι ιδιοκτήτες δηλώνουν έως την πρώτη συζήτηση στο ακροατήριο για τον καθορισμό της προσωρινής τιμής μονάδας ότι δεν επιθυμούν την αποζημίωση. Στην περίπτωση αυτή τα παραπάνω μη άρτια και μη οικοδομήσιμα οικόπεδα βαρύνονται με ενδεχόμενη αποζημίωση λόγω παροδιότητας. (παρ.14 άρθρο 7 Ν.4067/12)


IV. Ρυμοτομικές απαλλοτριώσεις

 

Α. Ορισμοί
1. «Ρυμοτομική απαλλοτρίωση»: η απαλλοτρίωση που επιβάλλεται επί ακινήτων κατά την έγκριση ρυμοτομικού σχεδίου στη διαδικασία πολεοδομικού σχεδιασμού, με σκοπό να δημιουργηθούν επ’ αυτών οι κοινόχρηστοι και κοινωφελείς χώροι που προβλέπονται στο οικείο σχέδιο ή την εφαρμογή αυτού. Εάν, κατά την έγκριση του ρυμοτομικού σχεδίου, επιβλήθηκε στα ακίνητα εισφορά σε γη, ως ρυμοτομική απαλλοτρίωση νοείται η ρυμοτόμηση του κάθε ακινήτου στον βαθμό που υπερβαίνει την εισφορά σε γη που του αναλογεί.
2. «Κήρυξη ή επιβολή της ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης»: η δέσμευση επί ενός ακινήτου που επέρχεται με την έκδοση της διοικητικής πράξης που εγκρίνει το ρυμοτομικό σχέδιο, χαρακτηρίζει τους κοινόχρηστους ή κοινωφελείς χώρους και εγκρίνει τις ρυμοτομικές γραμμές που καθορίζουν τη θέση και την ειδικότερη χρήση τους, ή άλλης διοικητικής πράξης, διά της οποίας καθορίζεται ότι ένα ακίνητο θα αξιοποιηθεί, εν όλω ή εν μέρει, για τη δημιουργία κοινόχρηστων ή κοινωφελών χώρων.
3. «Άρση ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης»: η άρση του ρυμοτομικού βάρους ή δέσμευσης που έχει επιβληθεί στο ακίνητο, λόγω παρέλευσης εύλογου χρόνου χωρίς να καταβληθεί αποζημίωση. Η άρση της ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης γίνεται είτε αυτοδικαίως, είτε κατόπιν δικαστικής απόφασης.
4. «Επανεπιβολή ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης»: ο επαναχαρακτηρισμός ως κοινόχρηστου ή κοινωφελούς χώ- ρου του συνόλου ή μέρους ενός ακινήτου μετά από την άρση της απαλλοτρίωσης αυτού, ο οποίος επιτρέπεται μόνο λόγω της αυξημένης πολεοδομικής αναγκαιότητας του χώρου και υπό την προϋπόθεση, ότι ο φορέας υπέρ ου η απαλλοτρίωση έχει αποδεδειγμένα τη δυνατότητα να καταβάλει άμεσα τη σχετική αποζημίωση. (άρθρο 87 Ν.4759/20)

 

Β. Άρση ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης
Η ρυμοτομική απαλλοτρίωση αίρεται αυτοδικαίως, χωρίς να απαιτείται η έκδοση σχετικής διαπιστωτικής πράξης, εάν παρέλθουν:
α. δεκαπέντε (15) έτη από την έγκριση του ρυμοτομικού σχεδίου, με το οποίο αυτή επιβλήθηκε για πρώτη φορά, ή
β. πέντε (5) έτη από την κύρωση της σχετικής πράξης εφαρμογής ή πράξης αναλογισμού, ή
γ. δεκαοκτώ (18) μήνες από τον καθορισμό τιμής μονάδας, σύμφωνα με τα άρθρα 18 έως 20 του Κώδικα Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων Ακινήτων (ν. 2882/2001, Α΄ 17). (παρ.1 άρθρο 88 Ν.4759/20)

 

Σε ρυμοτομικές απαλλοτριώσεις, στις οποίες έχει επέλθει αυτοδίκαιη άρση λόγω παρέλευσης της δεκαοκτάμηνης προθεσμίας από τον δικαστικό καθορισμό τιμής μονάδας, οι ενδιαφερόμενοι ιδιοκτήτες μπορούν να υποβάλουν προς τον υπόχρεο φορέα καταβολής της αποζημίωσης, με κοινοποίηση στην αρχή που κήρυξε την απαλλοτρίωση, αίτηση και υπεύθυνη δήλωση για τη διατήρηση της απαλλοτρίωσης και την καταβολή της δικαστικά καθορισμένης προσωρινής ή οριστικής αποζημίωσης μέχρι και τις 31.12.2024. Αν το αίτημα γίνει δεκτό από τον ως άνω υπόχρεο φορέα καταβολής αποζημίωσης με απόφασή του, μόνο τότε υποχρεούται στην καταβολή της αποζημίωσης και δεν επιτρέπεται η καθ’ οιονδήποτε τρόπο αύξηση της δικαστικώς καθορισθείσας τιμής της αποζημίωσης ή η αναζήτηση τόκων υπερημερίας. (άρθρο 32Α Ν.4067/12, όπως προστέθηκε με το άρθρο 49 του Ν. 4414/16 και αντικαταστάθηκε από την παρ. 1 του άρθρου 118 του  N.4819/21)

 

Γ. Τροποποίηση ρυμοτομικού σχεδίου προκειμένου η ιδιοκτησία να καταστεί οικοδομήσιμη
Μετά από την άρση της ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης ο ιδιοκτήτης, με αίτηση προς τον οικείο δήμο, δύναται να ζητήσει την τροποποίηση του ρυμοτομικού σχεδίου, προκειμένου η ιδιοκτησία του να καταστεί οικοδομήσιμη. Η αίτηση, στην οποία γίνεται συνοπτική περιγραφή της ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης, πρέπει να συνοδεύεται από δικαιολογητικά που αποδεικνύουν την κυριότητα του αιτούντος επί του ακινήτου. (παρ.2 άρθρο 88 Ν.4759/20)

 

Για τις ιδιοκτησίες της παρ. 2 δύναται να εκδίδεται άδεια για πάσης φύσεως εργασίες αποκαταστάσεως και αισθητικής, λειτουργικής ή ενεργειακής αναβαθμίσεως, ιδίως επισκευής, συντηρήσεως, στατικής ενισχύσεως, ανακαινίσεως, συνδέσεως με δίκτυα κοινής ωφελείας, σε νομίμως υφιστάμενες οικοδομές, εφόσον αυτές δεν κείνται στο ρυμοτομούμενο τμήμα του ακινήτου και δεν επέρχεται αύξηση των πολεοδομικών όγκων, μη λαμβανομένης υπόψη αυξήσεων στην περιμετρική φέρουσα τοιχοποιία, από εργασίες εξωτερικής θερμομονώσεως και από ανακατασκευή στέγης, κατά την παρ. 80 του άρθρου 2 του ν. 4067/2012 (Α’ 79). Για πραγματοποιηθείσες ανάλογες οικοδομικές εργασίες δύναται να υποβληθεί έως την 30ή Σεπτεμβρίου 2023, αίτηση του ιδιοκτήτη για την έκδοση κάθε απαιτούμενης αδείας.  (παρ.2α άρθρο 88 Ν.4759/20, όπως προστέθηκε από το άρθρο 241 του ν.5037/23)


Το οικείο Δημοτικό Συμβούλιο, εντός προθεσμίας έξι (6) μηνών από την κατάθεση της αίτησης της παρ. 2 είτε αποδέχεται την αίτηση και εκκινεί τη διαδικασία τροποποίησης του ρυμοτομικού σχεδίου είτε προτείνει στον οικείο περιφερειάρχη την εκ νέου επιβολή της αρθείσας ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης για τον ίδιο σκοπό ή τη μερική επανεπιβολή της. (παρ.3 άρθρο 88 Ν.4759/20)

 

Το Δημοτικό Συμβούλιο έχει τη δυνατότητα να προτείνει την τροποποίηση του ρυμοτομικού σχεδίου μετά από αυτοδίκαιη άρση της ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης ακόμη κι εάν, δεν έχει προηγηθεί αίτηση του ιδιοκτήτη του ακινήτου, όταν κρίνει ότι δεν συντρέχουν σοβαροί πολεοδομικοί λόγοι, που επιβάλλουν τη διατήρηση του ακινήτου ή μέρους αυτού ως κοινόχρηστου ή κοινωφελούς χώρου. (παρ.3 άρθρο 88 Ν.4759/20)

 

Εάν το Δημοτικό Συμβούλιο προτείνει προς τον αρμόδιο περιφερειάρχη την τροποποίηση του ρυμοτομικού σχεδίου, σύμφωνα με την αίτηση της παρ. 2 του άρθρου 88 του Ν.4759/20 ή τη μερική επανεπιβολή της απαλλοτρίωσης, ο δήμος κινεί υποχρεωτικά τη διαδικασία τροποποίησης του ρυμοτομικού σχεδίου, προκειμένου να καταστεί οικοδομήσιμο το ακίνητο ή το μέρος αυτού που δεν είναι πλέον υπό απαλλοτρίωση ή για το οποίο δεν συντρέχει περίπτωση επανεπιβολής της απαλλοτρίωσης. (παρ.1 άρθρο 90 Ν.4759/20, όπως τροποποιήθηκε από την περίπτ. β' της παρ. 3 του άρθρου 145 του Ν. 4764/20)


Εντός έξι (6) μηνών από την ημερομηνία κατά την οποία η απαλλοτρίωση ήρθη ή επανεπιβλήθηκε μερικώς, η αρμόδια υπηρεσία συντάσσει τοπογραφικό διάγραμμα εξαρτημένο στο σύστημα συντεταγμένων ΕΓΣΑ 87, στο οποίο αποτυπώνονται τα όρια της ιδιοκτησίας που βρίσκεται υπό ρυμοτομική απαλλοτρίωση και οριοθετημένα ή μη υδατορέματα, εγκεκριμένοι αρχαιολογικοί χώροι, οριογραμμές αιγιαλού, παραλίας, παλαιού αιγιαλού, όχθης, παρόχθιας ζώνης και παλαιάς όχθης και δουλείες διέλευσης εναέριων γραμμών υψηλής τάσης ΔΕΗ ή αγωγού φυσικού αερίου και όλα τα απαραίτητα στοιχεία και τις προδιαγραφές των διαγραμμάτων της τροποποίησης ρυμοτομικών σχεδίων, καθώς και την πρόταση τροποποίησης του εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου, προκειμένου το ακίνητο να καταστεί οικοδομήσιμο. Εάν προκύπτει η ύπαρξη μη οριοθετημένου υδατορέματος, το διάγραμμα συνοδεύεται από πρόταση καθορισμού οριογραμμών υδατορεμάτων, σύμφωνα με τον ν. 4258/2014 (Α΄ 94).
Σε περίπτωση άπρακτης παρέλευσης της ανωτέρω προθεσμίας, το τοπογραφικό συντάσσεται με επιμέλεια του αιτούντος, ο οποίος δικαιούται να εισπράξει από τον δήμο την καταβολή της σχετικής δαπάνης. Το τοπογραφικό θεωρείται από την αρμόδια πολεοδομική υπηρεσία, ως προς την ισχύ των αναγραφόμενων στοιχείων του ρυμοτομικού σχεδίου. (παρ.2 άρθρο 90 Ν.4759/20)


Με βάση την προτεινόμενη τροποποίηση του εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου, που συνοδεύει το διάγραμμα της παρ. 2 του άρθρου 90 του Ν.4759/20, ο δεσμευμένος χώρος μετατρέπεται σε οικοδομήσιμος, τηρώντας τη διαδικασία αναθεώρησης ρυμοτομικού σχεδίου της παρ. 1 του άρθρου 31 του ν. 4067/2012 (Α΄ 79). (παρ.3 άρθρο 90 Ν.4759/20)


Σε περιπτώσεις σχεδίων πόλεως που εγκρίθηκαν με τις διατάξεις του από 17.7/16.8.1923 ν.δ. (Α΄ 228), η εισφορά σε γη που επιβάλλεται κατά την τροποποίηση του ρυμοτομικού σχεδίου, προκειμένου το ακίνητο να καταστεί οικοδομήσιμο για πρώτη φορά, υπολογίζεται σύμφωνα με την περ. β΄ της παρ. 2 του άρθρου 20 του ν. 2508/1997 (Α΄ 124). (παρ.4 άρθρο 90 Ν.4759/20)

 

Δ. Ολική ή μερική επανεπιβολή της ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης
Η ολική ή μερική επανεπιβολή της ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης είναι δυνατή μόνο, όταν συντρέχουν σωρευτικά οι ακόλουθες προϋποθέσεις:
α) σοβαροί πολεοδομικοί λόγοι επιβάλλουν τη διατήρηση του ακινήτου ή μέρους αυτού ως κοινόχρηστου ή κοινωφελούς χώρου, και
β) ο οικείος δήμος διαθέτει την οικονομική δυνατότητα για την άμεση καταβολή της προσήκουσας αποζημίωσης στους δικαιούχους, που αποδεικνύεται με την εγγραφή της προσήκουσας αποζημίωσης σε ειδικό κωδικό στον προϋπολογισμό του οικείου δήμου. Ως προσήκουσα αποζημίωση ορίζεται, η υπολογιζόμενη με βάση το σύστημα αντικειμενικών αξιών του Υπουργείου Οικονομικών κατά το ημερολογιακό έτος υποβολής της αίτησης. Η σχετική εγγραφή δαπάνης στον προϋπολογισμό του οικείου δήμου γίνεται ταυτοχρόνως με εγγραφή ισόποσου εσόδου από χρηματοδότηση προερχόμενη από το Πράσινο Ταμείο, εφόσον αυτή έχει εγκριθεί εντός της προθεσμίας της παρούσας. (παρ.3 άρθρο 88 Ν.4759/20)


Τα παραπάνω εφαρμόζονται αναλογικώς και στην περίπτωση, που η απαλλοτρίωση γίνεται για τη δημιουργία κοινωφελούς χώρου και ο αρμόδιος φορέας είναι άλλος, πλην του δήμου. (παρ.3 άρθρο 88 Ν.4759/20)


Εναλλακτικά, το Δημοτικό Συμβούλιο μπορεί, σταθμίζοντας τις πολεοδομικές ανάγκες και τις οικονομικές δυνατότητες του δήμου, είτε να προτείνει τη μερική επανεπιβολή της αρθείσας απαλλοτρίωσης είτε να αποφασίσει την τροποποίηση του ρυμοτομικού σχεδίου, σύμφωνα με την αίτηση του ιδιοκτήτη. (παρ.3 άρθρο 88 Ν.4759/20)

 

Η πρόταση της παρ. 3 του άρθρου 88 του Ν.4759/20 διαβιβάζεται στον αρμόδιο περιφερειάρχη. Εάν, δι΄ αυτής προτείνεται η ολική ή μερική επανεπιβολή της απαλλοτρίωσης, ο περιφερειάρχης λαμβάνει απόφαση εντός τριών (3) μηνών από την ημερομηνία της συνεδρίασης του Δημοτικού Συμβουλίου. Η απόφαση περιλαμβάνει το εμβαδόν του ρυμοτομούμενου τμήματος της ιδιοκτησίας, προκειμένου να καθορισθεί η αποζημίωση και δημοσιεύεται, χωρίς άλλες διατυπώσεις, στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. (παρ.1 άρθρο 89 Ν.4759/20, όπως τροποποιήθηκε από την περίπτ. α' της παρ. 3 του άρθρου 145 του Ν. 4764/20)

 

Μετά από την έκδοση της απόφασης επανεπιβολής της ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης ο οικείος δήμος είτε παρακαταθέτει, εντός προθεσμίας δύο (2) μηνών, την προσήκουσα αποζημίωση στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων υπέρ δικαιούχου, σύμφωνα με όσα ορίζονται στο άρθρο 8 του Κώδικα Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων Ακινήτων, είτε εκδίδει χρηματικό ένταλμα πληρωμής της προσήκουσας αποζημίωσης στον ιδιοκτήτη. (παρ.1 άρθρο 89 Ν.4759/20)


Παράβαση οποιασδήποτε από τις παραπάνω προθεσμίες, έχει ως συνέπεια την αυτοδίκαιη οριστική άρση της ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης. Η παράβαση αυτή μπορεί να διαπιστώνεται με πράξη του συντονιστή της οικείας αποκεντρωμένης διοίκησης, μετά από σχετικό αίτημα του ενδιαφερομένου. (παρ.1 άρθρο 89 Ν.4759/20)

 

Δεύτερη επανεπιβολή ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης επί του αυτού ακινήτου, ολική ή μερική, δεν επιτρέπεται. (παρ.3 άρθρο 89 Ν.4759/20)

 

Μετά τη θέση σε ισχύ του ν. 4759/2020 δεν είναι επιτρεπτή η εκ νέου ολική ή μερική ρυμοτομική απαλλοτρίωση ακινήτου, στο οποίο είχε ήδη επανεπιβληθεί ρυμοτομική απαλλοτρίωση για δημιουργία κοινόχρηστου χώρου, που προβλέπεται στο εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο, ακόμη και εάν ο οικείος Δήμος έχει εγγράψει στον προϋπολογισμό του τις αναγκαίες πιστώσεις για την αποζημίωση του κυρίου του ακινήτου ένεκα της απαλλοτρίωσης (ομόφωνα με συγκλίνουσες αιτιολογίες). (ΓνΝΣΚ 62/2022)

 

Ε. Καταβολή αποζημίωσης για λογαριασμό άλλου φορέα από το Δήμο
Εάν ο αρμόδιος για την απαλλοτρίωση είναι άλλος, πλην του δήμου, φορέας και δεν έχει την οικονομική δυνατότητα για άμεση καταβολή της προσήκουσας αποζημίωσης, εάν ο δήμος κρίνει ότι υφίστανται σοβαροί πολεοδομικοί λόγοι για τη διατήρηση του ακινήτου ως κοινωφελούς χώρου, δύναται, μετά από έγκριση του αρμόδιου φορέα, να καταβάλει τη σχετική δαπάνη από τον προϋπολογισμό του και εν συνεχεία να την αναζητήσει από τον αρμόδιο φορέα. (παρ.4 άρθρο 88 Ν.4759/20)

 

ΣΤ. Δικαίωμα άσκησης αίτησης για τον προσδιορισμό προσωρινής ή οριστικής τιμής μονάδας απαλλοτρίωσης

Ο δικαιούχος της αποζημίωσης, ακόμη και εάν εισπράξει την προσήκουσα αποζημίωση, δικαιούται, εντός έξι (6) μηνών από την παρακατάθεσή της ή την έκδοση του χρηματικού εντάλματος πληρωμής, να ασκήσει ενώπιον των πολιτικών δικαστηρίων αίτηση για τον προσδιορισμό προσωρινής ή οριστικής τιμής μονάδας απαλλοτρίωσης, στρεφόμενος κατά του οικείου δήμου σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων Ακινήτων. Μετά από την παρέλευση της προθεσμίας αυτής συνάγεται αποδοχή της προσήκουσας αποζημίωσης από τον ιδιοκτήτη και η ρυμοτομική απαλλοτρίωση θεωρείται συντελεσθείσα. Το ίδιο δικαίωμα διατηρεί και ο οικείος δήμος. (παρ.2 άρθρο 89 Ν.4759/20)

 

Ζ. Μεταβατικές διατάξεις 
Οι διατάξεις των άρθρων 87 έως 91 του Ν.4759/20 εφαρμόζονται και επί ρυμοτομικών απαλλοτριώσεων που έχουν κηρυχθεί πριν από τη δημοσίευση του Ν.4759/20 (ημερ.δημοσ.09.12.2020). (παρ.1 άρθρο 93 Ν.4759/20, όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 242 του ν.5037/23

 

Διαδικασίες τροποποίησης εγκεκριμένων ρυμοτομικών σχεδίων μετά από άρση ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης ή δέσμευσης κατ' άρθρο 32 του ν. 4067/2012 (Α' 79), για τις οποίες είχε υποβληθεί αίτηση πριν την 9η.12.2020 ολοκληρώνονται σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 32 του ν. 4067/2012 ως ίσχυε προ της κατάργησής του. (παρ.1 άρθρο εικοστό Ν.4787/21)


Οι διατάξεις των άρθρων 87 έως 91 του Ν.4759/20 εφαρμόζονται και σε περίπτωση άρσης της ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης, σε συμμόρφωση με δικαστική απόφαση που έχει εκδοθεί πριν από τη δημοσίευση του Ν.4759/20 (ημερ.δημοσ.09.12.2020) ή που θα εκδοθεί επί προσφυγής με αίτημα την άρση ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης που έχει κατατεθεί και συζητηθεί πριν από την έναρξη ισχύος του Ν.4759/20 (ημερ.δημοσ.09.12.2020). Ιδιοκτήτες ρυμοτομούμενων ακινήτων, οι οποίοι έχουν ασκήσει προσφυγή με αίτημα την άρση της ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης αυτών, ενώπιον των αρμοδίων διοικητικών δικαστηρίων, δύνανται να υποβάλλουν την αίτηση της παρ. 2 του άρθρου 88, εφόσον παραιτηθούν από τα δικόγραφα των εν λόγω προσφυγών. (παρ.2 άρθρο 93 Ν.4759/20 όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 242 του ν.5037/23

 

Η. Εξαιρούμενες περιπτώσεις

Δεν υπάγονται στις διατάξεις των άρθρων 87 έως 89 του Ν.4759/20 ιδιοκτησίες που χαρακτηρίσθηκαν ως κοινόχρηστοι χώροι από το ρυμοτομικό σχέδιο ή μεταγενέστερα αναγνωρίσθηκαν ή υπήχθησαν σε ειδικό καθεστώς που απαγορεύει τη μετατροπή τους σε οικοδομήσιμο χώρο, όπως το προβλεπόμενο σε διατάξεις περί ρεμάτων, αιγιαλού και παραλίας, ζωνών προστασίας και αστικών αλσών. (παρ.1 άρθρο 91 Ν.4759/20)


Δεν υπάγονται στις διατάξεις των άρθρων 87 έως 89 του Ν.4759/20 ρυμοτομούμενα τμήματα ιδιοκτησιών που παραχωρήθηκαν άτυπα και διανοίχθηκαν επ’ αυτών εν τοις πράγμασι κοινόχρηστοι δρόμοι, προκειμένου να καταστεί οικοδομήσιμο το υπόλοιπο τμήμα της ιδιοκτησίας, με αποτέλεσμα είτε να εκδοθεί οικοδομική άδεια είτε να μεταβιβασθεί ως άρτιο και οικοδομήσιμο. Ως προς τα ακίνητα αυτά εφαρμόζεται το άρθρο 28 του ν. 1337/1983 (Α΄ 33). (παρ.2 άρθρο 91 Ν.4759/20)

 

Ομοίως, δεν υπάγονται τμήματα ιδιοκτησιών που παραχωρήθηκαν με συμβολαιογραφική πράξη στον οικείο δήμο, προκειμένου να διανοιγεί δρόμος, αλλά αυτός δεν διανοίχθηκε. Στις περιπτώσεις αυτές, οι θιγόμενοι ιδιοκτήτες έχουν δικαίωμα αποζημίωσης μόνο για τη στέρηση της ιδιοκτησίας τους. (παρ.2 άρθρο 91 Ν.4759/20)


Συνεταιρισμοί που επέσπευσαν ρυμοτομικά σχέδια, οι κοινόχρηστοι χώροι των οποίων περιήλθαν αυτοδίκαια στους δήμους, σύμφωνα με το ν.δ. 690/1948 (Α΄ 133), είναι υπόχρεοι για την αποζημίωση ιδιοκτητών, των οποίων οι ιδιοκτησίες εντάχθηκαν στο σχέδιο ως κοινόχρηστοι χώροι, για τη στέρηση της ιδιοκτησίας τους. Εάν ο συνεταιρισμός έχει διαλυθεί, στις υποχρεώσεις του υπεισέρχεται ο οικείος δήμος. (παρ.3 άρθρο 91 Ν.4759/20)

 

Θ. Επιχειρησιακό σχέδιο για την εξασφάλιση κοινοχρήστων και κοινωφελών χώρων
Για τον προγραμματισμό της ολοκλήρωσης της εφαρμογής του σχεδίου πόλης και την απόκτηση των χαρακτηρισμένων κοινόχρηστων και κοινωφελών χώρων, οι δήμοι καταρτίζουν επιχειρησιακό σχέδιο, στο οποίο καταγράφονται και κατηγοριοποιούνται οι χαρακτηρισμένοι από το σχέδιο πόλης κοινόχρηστοι και κοινωφελείς χώροι. Οι κοινόχρηστοι και κοινωφελείς χώροι των οποίων δεν έχει συντελεσθεί η απαλλοτρίωση ιεραρχούνται, ανά δήμο ή δημοτική ενότητα ή δημοτική κοινότητα, ως προς την αναγκαιότητα υλοποίησής τους, βάσει της πολεοδομικής σημασίας τους για την πόλη. (παρ.1 άρθρο 92 Ν.4759/20)


Οι κοινόχρηστοι και κοινωφελείς χώροι, για τους οποίους δεν έχει συντελεσθεί η απαλλοτρίωση διακρίνονται σε:
α. χώρους, για τους οποίους έχει αρθεί η ρυμοτομική απαλλοτρίωση δυνάμει δικαστικής απόφασης,
β. χώρους, για τους οποίους έχει υποβληθεί αίτηση άρσης της ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης ή εκκρεμεί η έκδοση δικαστικής απόφασης περί της άρσης,
γ. χώρους, για τους οποίους έχει αυτοδικαίως αρθεί η ρυμοτομική απαλλοτρίωση, αλλά δεν έχει κατατεθεί αίτηση για την τροποποίηση του σχεδίου,
δ. λοιπούς χώρους, που δεν εμπίπτουν στις ανωτέρω περιπτώσεις.  (παρ.2 άρθρο 92 Ν.4759/20)


Τα ανωτέρω στοιχεία αντλούνται από την πλατφόρμα της Ηλεκτρονικής Πολεοδομικής Ταυτότητας Δήμου του άρθρου 65 του ν. 4495/2017 (Α΄ 167) ή, εφόσον αυτή δεν έχει ακόμη συμπληρωθεί, λαμβάνονται από τις αρμόδιες υπηρεσίες του δήμου.  (παρ.3 άρθρο 92 Ν.4759/20)


Για τις ανάγκες σύνταξης του επιχειρησιακού σχεδίου του παρόντος, το νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου με την επωνυμία «Ελληνικό Κτηματολόγιο», που έχει συσταθεί με τον ν. 4512/2018 (Α΄ 5), παρέχει προς τους δήμους την αναγκαία πρόσβαση στη βάση δεδομένων του Συστήματος Πληροφοριών Εθνικού Κτηματολογίου.  (παρ.4 άρθρο 92 Ν.4759/20)


Οι κοινόχρηστοι και κοινωφελείς χώροι, μετά την κατάταξή τους σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 92 του Ν.4759/20, ιεραρχούνται με βάση την αναγκαιότητά τους για τον ευρύτερο πολεοδομικό σχεδιασμό του οικείου δήμου, δημοτικής ενότητας ή δημοτικής κοινότητας, λαμβανομένου υπόψη και του χρόνου που έχει παρέλθει από την επιβολή της ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης.  (παρ.5 άρθρο 92 Ν.4759/20)


Το επιχειρησιακό σχέδιο εγκρίνεται με απόφαση της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής του οικείου δήμου.  (παρ.6 άρθρο 92 Ν.4759/20)

 

Σχετική και η εγκύκλιος  Υπ. Περιβάλλοντος και Ενέργειας οικ. ΥΠΕΝ/ΔΕΣΕΔΠ/57771/774/14.06.2021: Τεχνικές Οδηγίες για τη σύνταξη Επιχειρησιακού Σχεδίου για την εξασφάλιση των Κοινόχρηστων και Κοινωφελών χώρων (άρθρο 92 ν. 4759/2020, Α’ 245), 

Από 30.05.2022 ισχύει η εγκύκλιος Υπ. Περιβάλλοντος και Ενέργειας 54863/708/30.05.2022

Δείτε και την εγκύκλιο Υπ. Περιβάλλοντος και Ενέργειας οικ. ΥΠΕΝ/ΔΕΣΕΔΠ/130896/1564/09.12.2022: Διευκρινιστική εγκύκλιος ως προς τα Γεωχωρικά δεδομένα (και τη διαδικασία έγκρισής τους) των μελετών «Επιχειρησιακού Σχεδίου για την Εξασφάλιση των Κοινόχρηστων και Κοινωφελών Χώρων» 

 

Το Πράσινο Ταμείο δύναται να καλύπτει το σύνολο της προσήκουσας αποζημίωσης για την επανεπιβολή ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης για τη δημιουργία κοινόχρηστων χώρων της παρ. 1 στο πλαίσιο ειδικού χρηματοδοτικού προγράμματος, στο οποίο προβλέπονται ρητά οι διαδικασίες, με τις οποίες ανακτώνται τα ποσά που έχουν καταβληθεί αχρεωστήτως, μετά τη σύνταξη της πράξης αναλογισμού ή τον δικαστικό καθορισμό της τιμής μονάδας αποζημίωσης. Η παρούσα ισχύει για χρονικό διάστημα τριών (3) ετών από την έναρξη ισχύος του παρόντος, το οποίο μπορεί να παραταθεί με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας.. (παρ.3 άρθρο 93 Ν.4759/20, όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 242 του ν.5037/23

 

Ι. Ισχύς διατάξεων Κώδικα Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων Ακινήτων

Οι διατάξεις του Κώδικα Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων Ακινήτων εφαρμόζονται συμπληρωματικά προς τις διατάξεις του παρόντος κεφαλαίου (σ.σ. Κεφάλαιο Η' Ν.4759/20). (παρ.4 άρθρο 93 Ν.4759/20

 


V. Διοικητική αναγνώριση δικαιούχων αποζημίωσης
Το ζήτημα της μη συντέλεσης των απαλλοτριώσεων, λόγω μη καταβολής της ορισθείσας αποζημίωσης στους ιδιοκτήτες, εξακολουθεί επί σειρά ετών να απασχολεί τον Συνήγορο του Πολίτη. Η μη χρηματοδότησή τους από το Πράσινο Ταμείο, ένας από τους σκοπούς δημιουργίας του οποίου ήταν ακριβώς αυτός, εντάσσεται στην άτονη δράση του Ταμείου, συνεπάγεται ωστόσο την ένταση της παρατηρούμενης αδράνειας των υπηρεσιών και την περαιτέρω επιβάρυνση των ιδιοκτητών. Ο Συνήγορος, με γνώμονα την απλοποίηση των διαδικασιών και την εξοικονόμηση παντοειδών πόρων, προτείνει τη διοικητική αναγνώριση δικαιούχων αποζημίωσης και για τις απαλλοτριώσεις λόγω ρυμοτομίας, κατά αναλογία με τη διοικητική αναγνώριση των δικαιούχων αποζημίωσης απαλλοτρίωσης για δημόσια έργα. Ο τρόπος αυτός, εφόσον λειτουργήσει με ασφάλεια δικαίου, θα παρακάμψει την πολυέξοδη και χρονοβόρα δικαστική αναγνώριση, η οποία πολλές φορές επιβαρύνει οικονομικά με ποσά πολλαπλάσια της επιδικασθείσας για την απαλλοτρίωση αποζημίωσης, αυξάνει τον όγκο της δικαστηριακής ύλης και επιβαρύνει τη διοικητική λειτουργία των υπηρεσιών των ΟΤΑ. (Ετήσια Έκθεση Συνηγόρου του Πολίτη 2015)


VI. Δημιουργία παραλίας

Για την παραλία εφαρμόζονται οι διατάξεις περί απαλλοτριώσεων λόγω ρυμοτομίας. Αρμόδια υπηρεσία για την περαιτέρω διαδικασία είναι η Υπηρεσία Δόμησης του οικείου Δήμου.

Δήμοι, που ωφελούνται από τη δημιουργία της παραλίας, δύνανται να συνεισφέρουν στην αποζημίωση για την αναγκαστική απαλλοτρίωση των ακινήτων, που καταλαμβάνει η παραλία, κατά τα οριζόμενα με προεδρικά διατάγματα, που εκδίδονται κατόπιν πρότασης του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας ειδικά για κάθε περίπτωση. (παρ.3 άρθρο 7 Ν.2971/01, όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 67 του Ν.4875/21)


Κατά παρέκκλιση των προηγούμενων εδαφίων, ξενοδοχεία, οργανωμένες τουριστικές κατασκηνώσεις (camping) και σύνθετα τουριστικά καταλύματα των υποπερ. αα’, ββ’ και δδ’ της περ. α’ της παρ. 2 του άρθρου 1 του ν. 4276/2014 (Α’ 155), δύνανται να υποβάλλουν αίτηση, προς την Υπηρεσία Δόμησης του οικείου Δήμου, για την επίσπευση της συντέλεσης της απαλλοτρίωσης του τμήματος της ζώνης παραλίας, που βρίσκεται έμπροσθεν και κατά μήκος της ιδιοκτησίας του ξενοδοχειακού καταλύματος, με καταβολή του συνόλου της προβλεπόμενης αποζημίωσης από αυτά, χωρίς να προκαλείται εκ του γεγονότος αυτού καμία οικονομική ή άλλη υποχρέωση του οικείου Δήμου ή του Δημοσίου. Η Υπηρεσία Δόμησης του οικείου Δήμου υποχρεούται να ολοκληρώσει την ως άνω διαδικασία άμεσα και κατά προτεραιότητα και το αργότερο εντός τεσσάρων (4) μηνών από την παραλαβή της σχετικής αίτησης, χωρίς να απαιτούνται επιπλέον γνωμοδοτήσεις φορέων ή άλλων υπηρεσιών. (παρ.3 άρθρο 7 Ν.2971/01, όπως συμπληρώθηκε από το άρθρο 67 του Ν.4875/21)


Μετά από την ολοκλήρωση της συντέλεσης της απαλλοτρίωσης, το τμήμα της ζώνης παραλίας περιέρχεται στην κοινή χρήση και η Υπηρεσία Δόμησης του οικείου Δήμου ενημερώνει την οικεία Κτηματική Υπηρεσία αποστέλλοντάς της τα σχετικά έγγραφα. Για την παραχώρηση της χρήσης του τμήματος της παραλίας που περιέρχεται στην κοινή χρήση, απαιτείται η τήρηση των προϋποθέσεων παραχώρησης χρήσης των άρθρων 13 έως και 16Α του ν. 2971/2001 (Α’ 285). (παρ.3 άρθρο 7 Ν.2971/01, όπως συμπληρώθηκε από το άρθρο 67 του Ν.4875/21)

 

Δικαιολογητικά Χρηματικού Εντάλματος

1. Πράξη εφαρμογής (άρθρο 12 παρ. 1 Ν. 1337/1983 «Επέκταση των πολεοδομικών σχεδίων, οικιστική ανάπτυξη και σχετικές ρυθμίσεις» (ΦΕΚ Α΄ 33), όπως ισχύει και κωδικοποιήθηκεμε το π.δ. 14/27.7.1999 «Κώδικας βασικής πολεοδομικής νομοθεσίας» (ΦΕΚ Δ΄ 580).

 

2. Κτηματογραφικό διάγραμμα εφαρμογής (άρθρο 12 παρ. 4 Ν. 1337/1983)

 

3. Κτηματολογικός πίνακας Εφαρμογής (άρθρο 12 παρ. 4 Ν. 1337/1983)

 

4. Πίνακας επικειμένων (Αποφ. Υπ. Χωροταξίας Οικισμού και Περιβάλλοντος 79881/3445/6.12.1984 ΦΕΚ 862 τεύχος Δ΄)

 

5. Απόφαση κύρωσης από τον Περιφερειάρχη (παρ. ΣΤ στοιχείο 41 άρθρο 186 Ν.3852/2010 όπως προστέθηκε με την παρ.10ε του άρθρου 44 του Ν.3979/2011)

 

6. Έκθεση Καθορισμού ποσού αποζημίωσης της επιτροπής του ΠΔ 5/1986 (ΠΔ 5/1986 -ΦΕΚ 2 τεύχος Α΄)

 

7. Βεβαίωση της Δ.Ο.Υ ότι δεν έχει κοινοποιηθεί επίσχεση ή εκχώρηση της αποζημίωσης (Εγκ.Υπ.Εσωτ. 59774/86) Στην  Απόφαση Υπ. Οικ. Δ6Γ 1091609 ΕΞ 2013/05.06.2013 (ΦΕΚ 1368/05.06.2013 τεύχος Β') καθορίζονται οι βεβαιώσεις που χορηγούν οι ΔΟΥ από 05.06.2013. Στις βεβαιώσεις αυτές δεν περιλαμβάνεται η παραπάνω βεβαίωση.
Επιπλέον, στην Απόφαση Υπ. Οικ. Δ. ΟΡΓ. Δ 1186555 ΕΞ 2016/21.12.2016 (ΦΕΚ 4447/30.12.2016 τεύχος Β') καθορίζονται οι βεβαιώσεις που χορηγούν οι ΔΟΥ από 30.06.2016 και εξακολουθεί να μην περιλαμβάνεται η ανωτέρω βεβαίωση.

Ομοίως και στην απόφαση ΑΑΔΕ Α.1161/03.07.2020 (ΦΕΚ 3020/21.07.2020 τεύχος B’) με τη οποία καθορίζονται οι βεβαιώσεις που χορηγούν οι ΔΟΥ από 21.07.2020

 

8. Δήλωση της οικείας Δ.Ο.Υ για το φόρο μεταβίβασης και καταβολής του σ' αυτήν με έκδοση τριπλοτύπου είσπραξης ή αν πρόκειται για κληρονομιά βεβαίωση ότι υποβλήθηκε δήλωση φόρου κληρονομιάς (άρθρο 47 παρ.2 Ν.814/78, άρθρα 105 και 107 Ν.2961/01 και Εγκ.Υπ.Εσωτ. 59774/86) (2)

 

9.  Απόφαση Δημάρχου για την ανάληψη υποχρέωσης. (περίπτ. ε' παρ.1 άρθρο 58 Ν.3852/10, όπως αντικαταστάθηκε από την παρ.1 του άρθρου 203 του Ν.4555/18) (αλλαγή οργάνου διάθεσης πίστωσης από 19.07.2018)

 

[embed_object_post post_id="35" post_title="undefined"]embed_object_post[/embed_object_post]
   
Κρατήσεις

Καμία

Τι να προσέξω

(1) Σε περίπτωση που η αποζημίωση καταβάλλεται λόγω εφαρμογής του σχεδίου πόλης, αντί της απόφασης του δημοτικού συμβουλίου επισυνάπτεται ως δικαιολογητικό, η έγκριση της Πράξης Τακτοποίησης και Αναλογισμού Αποζημίωσης ( άρθρο 6 Ν.5269/31)

(2) Οι ΟΤΑ απαλλάσσονται του φόρου μεταβίβασης ακινήτου (άρθρο 276 Ν.3463/06)
Όταν η αναγκαστική απαλλοτρίωση για δημόσια ωφέλεια έχει κηρυχθεί υπέρ του δημοσίου ή Ν.Π.Δ.Δ., χορηγείται απαλλαγή από το φόρο όχι όμως και απαλλαγή του τρίτου προσώπου, που είναι υπόχρεο για την καταβολή της αποζημίωσης, από την υποχρέωση υποβολής της οικείας δήλωσης. Σε αντίθετη περίπτωση, όταν η αναγκαστική απαλλοτρίωση για δημόσια ωφέλεια δεν έχει κηρυχθεί υπέρ του δημοσίου ή Ν.Π.Δ.Δ., ο φόρος καταβάλλεται μειωμένος στο μισό. (ΠΟΛ 1120/28.07.2017)

Καθεστώς Φ.Π.Α. Δεν υπόκειται σε καθεστώς Φ.Π.Α
Σχετική νομοθεσία  
Σχετική νομολογία


Αρμόδια όργανα

Παρακατάθεση αποζημίωσης στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων

Δικαιολογητικά

Αναγνώριση δικαιούχων αποζημίωσης

Παραγραφή

Άρση και επανεπιβολή απαλλοτρίωσης




Αρμόδια όργανα

 

Ελ.Συν. Κλιμ. Τμ. 7 Πράξη 255/2019

Αποζημίωση, κατόπιν εξώδικου συμβιβασμού τους με τον Δήμο, των ιδιοκτητριών ρυμοτομούμενων οικοπέδων για τις υφιστάμενες σε αυτά κατασκευές (επικείμενα), βάσει σχετικού διορθωτικού πίνακα. Η τυχόν απαιτούμενη διόρθωση του κυρωμένου πίνακα επικειμένων της Πράξης Εφαρμογής γίνεται με ευθύνη του φορέα που προβαίνει στις αποζημιώσεις, χωρίς να επισημαίνεται περαιτέρω ότι θα πρέπει να τηρηθεί η διαδικασία κύρωσης του διορθωτικού πίνακα από την Περιφέρεια (βλ. και το από έγγραφο του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας προς την Περιφέρεια Αττικής που επισυνάπτεται στο ανωτέρω διευκρινιστικό έγγραφο και αναφέρει ότι δεν απαιτείται κύρωση του πίνακα επικειμένων από την οικεία Περιφέρεια), τα αρμόδια όργανα του Δήμου προέβησαν στις σχετικές ενέργειες όχι με πρόθεση καταστρατήγησης των ως άνω διατάξεων, αλλά με την πεποίθηση ότι ο διορθωτικός πίνακας επικειμένων δεν απαιτείτο να κυρωθεί από την Περιφερειάρχη. Συγγνωστή πλάνη. 

 

Ελ. Συν. Κλιμ. Τμήμα 7 Πράξη 190/2017

Όμοια η Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 7 Πράξη 292/2017 με την οποία ωστόσο κρίθηκε νόμιμη η δαπάνη λόγω συγγνωστής πλάνης

Αποζημίωση ιδιοκτητών ρυμοτομούμενων οικοπέδων για τις υφιστάμενες σε αυτά κατασκευές (επικείμενα), βάσει σχετικού διορθωτικού πίνακα. Μη νόμιμες δαπάνες διότι, ναι μεν τα επικείμενα περιλήφθηκαν στους διορθωτικούς πίνακες αλλά αυτοί δεν κυρώθηκαν από την Περιφερειάρχη, όπως απαιτείται (άρθρα 12 ν. 1337/1983, 186 ν. 3852/2010 και 3 παρ. 3 της 79881/3445/1984 απόφασης του Υπουργού Χωροταξίας, Οικισμού και Περιβάλλοντος )

 

Ελ.Συν. Κλιμ. Τμ. 7 Πράξη 119/2017

Καταβολή αποζημίωσης επικειμένων στην περιοχή «Αεροδρόμιο», βάσει διόρθωσης του κυρωμένου, με απόφαση Νομάρχη, πίνακα επικειμένων. Ο πίνακας επικειμένων συνοδεύει την πράξη εφαρμογής, είναι όμως αυτοτελής ως προς αυτήν, καθόσον μπορεί να συντάσσεται και να κυρώνεται και ξεχωριστά. Ωστόσο για την σύνταξη νέου - συμπληρωματικού πίνακα επικειμένων δεν απαιτείται η τήρηση της διαδικασίας για την ανάκληση της πράξης εφαρμογής, θα πρέπει, όμως, να ακολουθείται η διαδικασία έκδοσής του, που περιλαμβάνει την σύνταξη και την κύρωσή του από τα αρμόδια προς τούτο όργανα. Ως εκ τούτου, η δαπάνη, που αφορά σε καταβολή αποζημίωσης, η οποία υπολογίστηκε με τις τιμές μονάδας που ήδη έχουν καθοριστεί με την  απόφαση της επιτροπής του π.δ/τος 5/1986, βάσει νέου συνταχθέτος από την τεχνική υπηρεσία του Δήμου πίνακα επικειμένων, δεν είναι νόμιμη, διότι ο πίνακας αυτός δεν έχει κυρωθεί από το αρμόδιο όργανο, ήτοι την αρμόδια Περιφέρεια, αλλά έχει εγκριθεί μόνον από την Υπηρεσίας Δόμησης του Δήμου και το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου αυτού, που ενέκρινε την καταβολή της αποζημίωσης. Συγγνωστή πλάνη. 


Ελ. Συν. Τμ. VII Πράξη 286/2008
Πράξη εφαρμογής Ν. 1337/1983. Αρμόδιο όργανο κύρωσης πινάκων εφαρμογής και επικειμένων, κινηματογραφικού διαγράμματος, προσδιορισμού ποσών αποζημίωσης.

Ελ.Συν. Τμ.VII Πράξη 241/2006
Αποζημίωση σε δημότη, λόγω απαλλοτρίωσης του ακινήτου του για λόγους ρυμοτομίας. Μη νόμιμη, διότι αρμόδια για τον καθορισμό της τιμής μονάδας της ρυμοτομούμενης ιδιοκτησίας δεν είναι η Δημαρχιακή Επιτροπή, αλλά η προβλεπόμενη από το άρθρο Ι του π. Δ. 5/1986 επιτροπή.

 

Ελ.Συν. Πρακτικά Τμ.7 Σ9Α/2006
Καταβολή αποζημίωσης από Δήμο σε ιδιώτη, λόγω ρυμοτομίας ιδιοκτησίας του υπέρ του Δήμου. Μη νόμιμα καθορίστηκε η τιμή μονάδας με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, αφού αρμόδιο όργανο για τον καθορισμό της ως άνω τιμής είναι η προβλεπόμενη από το όρθρο Ι του Π.Δ. 5/1986 επιτροπή. Εύλογος χρόνος ανάκλησης ή επανασύνταξης της πράξης εφαρμογής της πολεοδομικής μελέτης η πενταετία, κατ' εφαρμογή του άρθρου μόνου του Ν.261/1968. ανεξάρτητα αν έλαβε χώρα πριν ή μετά την έναρξη ισχύος του Ν. 3212/2003.




Παρακατάθεση αποζημίωσης στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων

Ελ. Συν. Τμ. VII Πράξη 145/2008
Α) Από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 7 παρ. 1, 8 παρ. 1 και 2 του ν. 2882/2001, 31 του ν. 3130/2003 και της 2/51773/0026/11.9.2001 (ΦΕΚ 1233 τ. Β΄) υπουργικής απόφασης συνάγεται ότι η παρακατάθεση στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων του ποσού της αποζημίωσης, λόγω αναγκαστικής απαλλοτρίωσης ιδιοκτησίας υπέρ Δήμου συνιστά νόμιμο τρόπο καταβολής της, όταν δεν έχουν αναγνωριστεί με τελεσίδικη απόφαση αρμοδίου δικαστηρίου τα πρόσωπα που πραγματικά τη δικαιούνται, αλλά υπάρχει προσωρινός καθορισμός αυτών βάσει αποφάσεως Μονομελούς Πρωτοδικείου. Απαραίτητα δικαιολογητικά για την καταβολή της στους φερόμενους δικαιούχους της πράξης αναλογισμού και προσκύρωσης, λόγω απαλλοτρίωσης της ρυμοτομούμενης ιδιοκτησίας τους
Β) Κατά τις διατάξεις του άρθρου 8 παρ. 1 του ν. 2882/2001 δικαιούχοι χρηματικού εντάλματος για την παρακατάθεση επιδικασθείσας από το δικαστήριο δικαστικής δαπάνης και της αμοιβής των δικηγόρων που συμμετείχαν ως πληρεξούσιοι σε δίκη για τον προσωρινό προσδιορισμό της αποζημίωσης, λόγω αναγκαστικής απαλλοτρίωσης, δεν είναι οι πληρεξούσιοι δικηγόροι των φερομένων ως δικαιούχων της αποζημίωσης, αλλά ο οικείος δικηγορικός σύλλογος.




Δικαιολογητικά

 

Ελ.Συν. Πράξη 232/2010 Τμ.7.
Μη νόμιμη η καταβολή αποζημίωσης από το Δήμο επικειμένων ρυμοτομούμενης ιδιοκτησίας δικαιούχων καθόσον, κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 12 του ν. 1337/1983 καθώς και του άρθρου 3 της 79881/3445/6.12.1984 απόφασης του Υπουργού Χωροταξίας Οικισμού και Περιβάλλοντος, δεν συντάχτηκε ο απαιτούμενος πίνακας επικειμένων για τον καθορισμό αποζημίωσης των δικαιούχων ιδιοκτητών ρυμοτομούμενου ακινήτου, ο οποίος έπρεπε ακολούθως να κυρωθεί, είτε μαζί με την σχετική πράξη εφαρμογής, είτε χωριστά. Περαιτέρω, η αποτίμηση και κοστολόγηση των επικειμένων της ιδιοκτησίας των ως άνω δικαιούχων, για τον καθορισμό της αναλογούσας αποζημίωσης αυτών, έγινε από Επιτροπή του Δήμου, ήτοι από αναρμόδιο όργανο, καθόσον προς τούτο έπρεπε να επιληφθεί η Επιτροπή του άρθρου 1 του π.δ/τος 5/1986, η οποία συγκροτείται ειδικά στην αρμόδια Δ/νση Πολεοδομίας με απόφαση του οικείου Νομάρχη.

Πράξη VII Τμήματος 94/2007
Αποζημίωση δημοτών λόγω απαλλοτρίωσης της ρυμοτομούμενης ιδιοκτησίας τους. Μη νόμιμη, διότι: α) στην προσκομιζόμενη κατάσταση πληρωμής δεν αναγράφονται τα στοιχεία και το εμβαδόν των απαλλοτριούμενων τμημάτων της ρυμοτομούμενης ιδιοκτησίας καθώς και η τιμή μονάδας της αποζημίωσης, σύμφωνα με την 2/51773/0026/11-9-2001 απόφαση του Υπουργού Οικονομικών (ΦΕΚ 1233 Β΄) και β) εφόσον δεν έχουν αναγνωριστεί δικαστικά οι δικαιούχοι της αποζημίωσης και δεδομένου ότι αυτή νομίμως θα παρακατατεθεί στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, δεν απαιτείται, ως δικαιολογητικό του εντάλματος, η δικαστική απόφαση. Επί πλέον οι δικαιούχοι του εντάλματος δεν πρέπει να αναγράφονται ονομαστικά, αλλά « ο δικαιούχος που θα αναγνωριστεί με τελεσίδικη δικαστική απόφαση». Απαραίτητα δικαιολογητικά του οικείου χρηματικού εντάλματος.




Αναγνώριση δικαιούχων αποζημίωσης

 

Αποζημίωση εξόδων οικοδομικής άδειας στις θιγόμενες ιδιοκτήτριες διότι η εν λόγω οικοδομική άδεια, που εκδόθηκε πριν τη ρυμοτομική απαλλοτρίωση, δεν μπορεί να υλοποιηθεί ούτε να μεταφερθεί στο νέο οικόπεδο. Η υποχρέωση του Δήμου να αποζημιώσει τις ιδιοκτήτριες από την επιβληθείσα ρυμοτομική απαλλοτρίωση εξαντλήθηκε με την ανταλλαγή των οικοπέδων ώστε οι διατάξεις περί απαλλοτρίωσης να μην μπορούν να αποτελέσουν νόμιμο έρεισμα της εντελλόμενης δαπάνης. Εξάλλου, υπό την εκδοχή ότι η επίμαχη δαπάνη ερείδεται στις διατάξεις των άρθρων 105 και 106 του Εισ.ΝΑΚ περί αποζημιωτικής ευθύνης του δήμου έναντι τρίτων για τις ζημίες που τους προκάλεσαν τα όργανά του κατά την εκτέλεση ή από την παράλειψη εκτέλεσης των ανατεθειμένων σ’ αυτά καθηκόντων, δεν υπάρχει τελεσίδικη δικαστική απόφαση ή πρακτικά δικαστικού ή εξώδικου συμβιβασμού που να καταφάσκουν αυτήν την ευθύνη. Περαιτέρω, δεν προκύπτει αβίαστα το συμπέρασμα ότι η ζημία των ιδιοκτητριών του απαλλοτριωθέντος οικοπέδου από την έκδοση οικοδομικής άδειας που κατέστη αδύνατον να υλοποιηθεί, συνδέεται αιτιωδώς με πράξεις και παραλείψεις των οργάνων του Δήμου. Μη νόμιμη δαπάνη. (Ελ.Συν. Κλιμ. Τμ. 7 Πράξη 300/2019)


Ελ. Συν. Τμ. VII Πράξη 11/2012.
Ανεξαρτήτως του ότι για την καταβολή αποζημίωσης, λόγω ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης, σύμφωνα με την ειδική διαδικασία που προβλέπουν οι διατάξεις του ν.δ. της 17.7.1923, η αναγνώριση των δικαιούχων αυτής συντελείται με τον προσδιορισμό των ιδιοκτητών που περιλαμβάνονται στην πράξη αναλογισμού αποζημίωσης, εν προκειμένω και σύμφωνα με το περιεχόμενο αυτής, έχει επιληφθεί και το αρμόδιο Μονομελές Πρωτοδικείο, το οποίο με απόφασή του, που δεν υπόκειται σε τακτικά ή έκτακτα ένδικα μέσα, αναγνώρισε ως δικαιούχο της αποζημίωσης απαλλοτρίωσης του κρίσιμου ακινήτου τη δικαιοπάροχο των φερόμενων ως δικαιούχων των επίμαχων χρηματικών ενταλμάτων. Συνεπώς, δεν απαιτείτο εν προκειμένω η κατάθεση στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων της αποζημίωσης και των λοιπών αναγραφόμενων στο νόμο ποσών και η δημοσίευση της σχετικής γνωστοποίησης στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Το ζήτημα της διάγνωσης του οριστικού ιδιοκτησιακού καθεστώτος δεν αποτελεί αντικείμενο κρίσης της ταχείας διαδικασίας προσδιορισμού των δικαιούχων της αποζημίωσης λόγω απαλλοτρίωσης. Η συγκεκριμένη δαπάνη παρίσταται ως μη κανονική, καθώς στα δικαιολογητικά των κρίσιμων χρηματικών ενταλμάτων δεν περιλαμβάνεται η απαιτούμενη από την 2/51773/0026/11.9.2001 απόφαση του Υπουργού Οικονομικών κατάσταση πληρωμής με το ονοματεπώνυμο των δικαιούχων, τον προσδιορισμό του ακινήτου, το εμβαδόν του, την τιμή μονάδας αποζημίωσης και το σύνολο της αποζημίωσης. Μη νόμιμη δαπάνη.

Ελ.Συν. Τμ. VII Πράξη 108/2007
Αποζημίωση δημότη λόγω απαλλοτρίωσης (ρυμοτομίας) της ιδιοκτησίας του, μετά από πράξη εφαρμογής επέκτασης του ρυμοτομικού σχεδίου. Νόμιμη, διότι, για την καταβολή της εν λόγω αποζημίωσης εφαρμόζεται η ειδική διαδικασία που ορίζεται στο Ν. 1337/1983, για τον προσδιορισμό των ιδιοκτητών που περιλαμβάνονται στην πράξη εφαρμογής και δεν απαιτείται η αναγνώριση, με δικαστική απόφαση, σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων Ακινήτων.




Παραγραφή

Ελ. Συν Τμ. 4 Πράξη 93/2004
Αποζημίωση λόγω αναγκαστικής απαλλοτρίωσης οικοπέδου ιδιώτη. Δεν γεννάται θέμα παραγραφής καθόσον η αναγκαστική απαλλοτρίωση δεν μπορεί να θεωρηθεί συντελεσθείσα χωρίς την προηγούμενη παρακατάθεση ή καταβολή της αποζημίωσης στο δικαιούχο, ο οποίος

μέχρι να γίνει αυτή, διατηρεί όλα τα δικαιώματά του επί της ιδιοκτησίας του. Τέτοιο θέμα γεννάται μόνο αναφορικά με την είσπραξη είτε της παρακατεθείσας αποζημίωσης είτε της διαφοράς μεταξύ της επιδικασθείσας οριστικής αποζημίωσης σε σχέση με προσωρινή. Νόμιμη καταβολή.



Άρση και επανεπιβολή απαλλοτρίωσης

 

Καταβολή αποζημίωσης λόγω ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης. Νόμιμη η υποχρέωση του Δήμου για καταβολή αποζημίωσης λόγω ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης για την ιδιοκτησία που προσδιορίστηκε και σύμφωνα με την τιμή μονάδος που καθορίστηκε με απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου, χωρίς επιβάρυνση με τόκους υπερημερίας (άρθρο 49 ν. 4414/2016). Η υποχρέωση αυτή γεννήθηκε από την αποδοχή και μόνο, με την απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, του αιτήματος των δικαιούχων περί διατήρησης της ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης, η οποία είχε αρθεί αυτοδικαίως λόγω παρόδου δεκαοκτώ μηνών από τον προσδιορισμό της προσωρινής τιμής μονάδος με την ανωτέρω απόφαση, και καταβολής εντέλει της δικαστικά καθορισμένης αποζημίωσης. Νόμιμη δαπάνη. (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 7 Πράξη 195/2017)

 

H Διοίκηση, όταν διαπιστώνει ότι συντρέχουν κατ' αρχήν οι προϋποθέσεις για την άρση ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης ή ρυμοτομικού βάρους, είτε κατά την εξέταση αιτήματος του ενδιαφερόμενου ιδιοκτήτη που έχει υποβληθεί δια της διοικητικής οδού είτε ύστερα από την έκδοση δικαστικής απόφασης που ακυρώνει την άρνηση της Διοίκησης να ικανοποιήσει το σχετικό αίτημα, οφείλει να επιληφθεί προκειμένου να προβεί στην άρση της ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης ή του ρυμοτομικού βάρους και, ταυτοχρόνως, να ρυθμίσει εκ νέου το πολεοδομικό καθεστώς του συγκεκριμένου ακινήτου. (ΣτΕ 2142/2016)

Στη ρύθμιση αυτή προβαίνει η Διοίκηση ενόψει της υποχρέωσής της που απορρέει από την συνταγματικώς κατοχυρωμένη προστασία της ιδιοκτησίας, με συνεκτίμηση των κριτηρίων του άρθρου 24 του Συντάγματος. Η Διοίκηση, δηλαδή, δεν δεσμεύεται να καταστήσει, άνευ ετέρου, το ακίνητο οικοδομήσιμο, αλλά οφείλει να εξετάσει εάν συντρέχουν λόγοι που εξ αντικειμένου δεν επιτρέπουν τη δόμησή του και, περαιτέρω, να συνεκτιμήσει, κατά τρόπο τεκμηριωμένο, αφενός μεν τα μορφολογικά χαρακτηριστικά του συγκεκριμένου ακινήτου, καθώς και τα χαρακτηριστικά και το νομοθετικό καθεστώς του οικισμού και της ευρύτερης περιοχής στην οποία αυτό εντάσσεται, αφετέρου δε τις πολεοδομικές ανάγκες, στις οποίες περιλαμβάνεται προεχόντως η ανάγκη δημιουργίας κοινοχρήστων και κοινωφελών χώρων, καθώς και τον πολεοδομικό σχεδιασμό της περιοχής και, τέλος, τις δεσμεύσεις και κατευθύνσεις τυχόν υφισταμένου χωροταξικού σχεδίου ή Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου ή άλλων συναφών σχεδίων, προκειμένου να αποφεύγονται οι αποσπασματικές ρυθμίσεις. (ΣτΕ 2142/2016)

Ενόψει δε όλων των ανωτέρω εκτιμήσεων, η Διοίκηση οφείλει να κρίνει εάν η ιδιοκτησία πρέπει, για κάποιο νόμιμο λόγο, να παραμείνει εκτός πολεοδομικού σχεδιασμού ή να δεσμευθεί εκ νέου, με την επανεπιβολή ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης ή ρυμοτομικού βάρους, εφόσον συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται η δυνατότητα άμεσης αποζημίωσης των θιγόμενων ιδιοκτητών, ή να καταστεί οικοδομήσιμη, είτε με τους γενικούς όρους δόμησης είτε, ενδεχομένως, με ειδικούς όρους δόμησης, που πρέπει να καθορισθούν. (ΣτΕ 2142/2016)

Η συνδρομή και των ως άνω προϋποθέσεων πρέπει να ερευνάται τελικώς από το όργανο που έχει την αποφασιστική αρμοδιότητα και η σχετική κρίση του πρέπει να έχει πλήρη και ειδική αιτιολογία, που μπορεί να προκύπτει και από τα στοιχεία του φακέλου. Κατά την έρευνα της συνδρομής σοβαρής πολεοδομικής ανάγκης που επιβάλλει την εκ νέου δέσμευση του ακινήτου και σοβαρής πρόθεσης και δυνατότητας για άμεση περαίωση της διαδικασίας συντέλεσης της αναγκαστικής απαλλοτρίωσής του, πρέπει να συνεκτιμάται η συμπεριφορά της Διοίκησης κατά το χρονικό διάστημα που διέρρευσε από την αρχική επιβολή του ρυμοτομικού βάρους μέχρι την άρση του, αλλά και το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί μέχρι την εκ νέου επιβολή του βάρους αυτού. Εξάλλου, η υπό τις ανωτέρω προϋποθέσεις επιβαλλόμενη νέα απαλλοτρίωση δεν αντιβαίνει ούτε προς τις συνταγματικές διατάξεις περί προστασίας της ιδιοκτησίας ούτε προς την υποχρέωση της Διοικήσεως να συμμορφώνεται με τις ακυρωτικές αποφάσεις των διοικητικών δικαστηρίων. (ΣτΕ 2142/2016)

Εφόσον η κρίση της Διοίκησης περί συνδρομής των κατά νόμον προϋποθέσεων για την επανεπιβολή της απαλλοτρίωσης, με τον χαρακτηρισμό του επίδικου ακινήτου εκ νέου ως κοινόχρηστου χώρου πρασίνου, ευρίσκει έρεισμα στα στοιχεία του φακέλου, οι προσβαλλόμενες πράξεις είναι κατ'αρχήν, νομίμως και επαρκώς αιτιολογημένες και, συνεπώς, είναι απορριπτέοι ως αβάσιμοι οι λόγοι ακυρώσεως με τους οποίους προβάλλεται ότι η προσβαλλόμενη πράξη παραβιάζει τη συνταγματικά κατοχυρωμένη προστασία της ιδιοκτησίας και ότι η τροποποίηση του σχεδίου εχώρησε κατά κατάχρηση εξουσίας και κακή χρήση της διακριτικής ευχέρειας και κατά παράβαση «της αρχής της εμπιστοσύνης του πολίτη» και της αναλογικότητας. (ΣτΕ 2142/2016)

Γνωμοδοτήσεις του ΝΣΚ

 


Η συμμόρφωση σε δικαστική απόφαση περί άρσεως ρυμοτομικής απαλλοτριώσεως σε κοινόχρηστο χώρο, χαρακτηριζόμενο ως τέτοιο σε ρυμοτομικό διάγραμμα που εγκρίθηκε με επίσπευση Οικοδομικού Συνεταιρισμού Αστών Προσφύγων, ολοκληρώνεται με την τροποποίηση του ρυμοτομικού σχεδίου, και κατά την ορθή σύμφωνη με το Σύνταγμα ερμηνεία, δεν εμποδίζεται από τις διατάξεις του άρθρου 6 παρ. 6 του Ν 4315/2014 και της παραγράφου 16 του άρθρου 32 του Ν4067/2012, όπως η τελευταία ισχύει μετά την αντικατάσταση του με το άρθρο 3 παρ. 2 του Ν 4315/2014, δεδομένου ότι αυτές έχουν πεδίο εφαρμογής την διοικητική διαδικασία τροποποιήσεως του σχεδίου, στην οποία ούτως ή άλλως αποβλέπει και η δικαστική απόφαση, ενώ δεν καταλαμβάνει το νέο πολεοδομικό καθεστώς του ακινήτου, για τον καθορισμό του οποίου η Διοίκηση, δεσμευόμενη από απαγορευτική ως προς την αλλαγή του κοινοχρήστου χώρου διάταξη, υποχρεωτικά χωρεί σε επανεπιβολή της απαλλοτριώσεως, καθορίζοντας εκ νέου τον εν λόγω χώρο ως κοινόχρηστο. 
Υπόχρεοι προς αποζημίωση των τρίτων αυτών ιδιοκτητών είναι, κατά τα ανωτέρω, οι εν γένει επισπεύσαντες το σχέδιο και ειδικότερα ο Οικοδομικός Συνεταιρισμός Αστών Προσφύγων, κατά του οποίου νομιμοποιούνται να στραφούν δικαστικώς, ο δε οικείος Δήμος μπορεί να επισπεύσει την συντέλεση των απαλλοτριώσεων των ιδιοκτησιών των τρίτων, οι οποίες καθορίστηκαν ως κοινόχρηστοι χώροι και να εισπράξει στη συνέχεια από τους επισπεύσαντες την αρχική έγκριση του ρυμοτομικού σχεδίου τα καταβαλλόμενα για τον σκοπό αυτό ποσά κατά τις διατάξεις του Κώδικα Εισπράξεως Δημοσίων Εσόδων., υπόχρεος δε προς αποζημίωση του αναγνωρισθέντος ως κυρίου του συγκεκριμένου βεβαρημένου ακινήτου τυγχάνει ο ανωτέρω Συνεταιρισμός (ομόφωνα). (ΓνΝΣΚ 149/2017, η οποία έγινε αποδεκτή με το έγγραφο Υπ. Περιβάλλοντος & Ενέργειας YΠΕΝ/ΔΠΟΛΣ/2415/91/17.01.2018)


Σε περίπτωση εκκρεμούς, κατά την έναρξη ισχύος των διατάξεων του άρθρου 127 του ν. 4070/2012, ενώπιον της Διοίκησης, υπολογισμού της επιστρεπτέας αποζημίωσης, κατόπιν ανάκλησης της απαλλοτρίωσης, σε συμμόρφωση προς ακυρωτική απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, το ποσόν αυτής καθορίζεται κατά τις διατάξεις του άρθρου 127 του ν. 4070/2012, τόσο κατά τις ουσιαστικές όσο και κατά τις διαδικαστικές ρυθμίσεις του και όχι κατά τις διατάξεις του άρθρου 12 παρ.3 Κώδικα Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων Ακινήτων (Ν.2882/01). (ΓνΝΣΚ 48/2017)

Δεν είναι δυνατή η σύνταξη πράξης αναλογισμού αποζημίωσης, λόγω ρυμοτομίας στους κοινόχρηστους χώρους ΚΧ 98 και 98Α του εγκεκριμένου σχεδίου Μελισσίων, που θεσμοθετήθηκαν ως κοινόχρηστοι χώροι- άλση (δάσος), με το Π.Δ. 11-6-2007 με θέμα «Τροποποίηση του εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου του Δήμου Μελισσίων (Ν. Αττικής) επιβολή προκηπίου και καθορισμός όρων και περιορισμών δόμησης (ΓνΝΣΚ 356/2014)

Όταν ακυρώνονται, αυτοδικαίως, οι πράξεις, δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου, που εντάσσονται στη διαδικασία Μεταφοράς Συντελεστή Δόμησης λόγω κήρυξης αντισυνταγματικών των σχετικών διατάξεων, τους δε άκυρους τίτλους κατέχουν, εκτός από τους ιδιοκτήτες του βαρυνομένου, και άλλα πρόσωπα, λόγω μεταβίβασης, η αποζημίωση λόγω απαλλοτρίωσης του βαρυνομένου καταβάλλεται στους αναγνωρισθεισομένους, κατά την ειδική διαδικασία του ν. 2882/2011, δικαιούχους της αποζημίωσης. (

ΓνΝΣΚ 154/2013)

Ο υπολογισμός της επιστρεπτέας αποζημίωσης, σε περίπτωση ανάκλησης της απαλλοτρίωσης προς συμμόρφωση σε ακυρωτική απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, είναι το ισχύον κατά το χρόνο της ακυρωθείσας ρητής ή σιωπηρής απόρριψης από τη Διοίκηση του αιτήματος του ενδιαφερομένου για ακύρωση της συντελεσμένης απαλλοτρίωσης και όχι του χρόνου της έκδοσης, τελικώς, της απόφασης ανάκλησης. Τούτο ισχύει σε όλες τις περιπτώσεις που εκδίδονται παρόμοιες ακυρωτικές δικαστικές αποφάσεις με τις οποίες ακυρώνεται η ρητή ή σιωπηρή απόρριψη από τη Διοίκηση του αιτήματος του ενδιαφερομένου για ακύρωση της συντελεσμένης απαλλοτρίωσης. (

ΓνΝΣΚ 178/2013)

Η παραχώρηση ρυμοτομουμένου ακινήτου σε Δήμο σε κοινή χρήση ώστε να διανοιχθεί δημοτική οδός, στην οποία αποκτά με την διάνοιξη πρόσωπο, δεν αποτελεί δωρεά, εφ όσον το ΙΚΑ επιφυλαχθεί στην πράξη παραχώρησης της αξίωσής του για αποζημίωση έναντι κάθε κατά νόμο υποχρέου από την ρυμοτομία, διότι αποκτά ως αντιπαροχή έναντι του Δήμου την αξίωση για άμεση διάνοιξη της δημοτικής οδού, η οποία καταλαμβάνει το ρυμοτομούμενο τμήμα του ακινήτου του ΙΚΑ. (ΓνΝΣΚ 179/2011)

 

[embed_object_post post_id="43" post_title="undefined"]embed_object_post[/embed_object_post]

Επιστροφή στην κορυφή της σελίδας

 

[/post_tab][post_tab title="Πριν το Ν.4759/20"]

[post_tabs]

 

Παρατηρήσεις για την επιλεγόμενη διαδικασία
Δικαιολογητικά Χρηματικού Εντάλματος
Κρατήσεις
Τι να προσέξω
Καθεστώς Φ.Π.Α.
Σχετική νομοθεσία
Σχετική νομολογία
Γνωμοδοτήσεις του ΝΣΚ
Διάφορα

Τίτλος Δαπάνης Πράξη Εφαρμογής - Αποζημίωση λόγω απαλλοτρίωσης του ακινήτου του για λόγους ρυμοτομίας (ν. 1337/1983)
ΚΑ Προϋπολογισμού  7111.02 (Προτεινόμενη Ανάπτυξη Συναφούς Κωδικού ΔήμοςΝΕΤ)
Τι εγγράφεται στο ΚΑ

Στους Κ.Α. της υποκατηγορίας 711 εγγράφονται οι δαπάνες για απαλλοτριώσεις και αγορές οικοπέδων και άλλων εδαφικών εκτάσεων και στους αντίστοιχους της υποκατηγορίας 712 οι δαπάνες για απαλλοτριώσεις και αγορές κτιρίων, εγκαταστάσεων κτιρίων και τεχνικών έργων.

Σε αναπτυγμένη μορφή του κωδικού 711 εγγράφονται οι δαπάνες που αφορούν τους σκοπούς για τους οποίους εισπράχθηκαν:

-το ανταποδοτικό τέλος απαλλοτριώσεων της παρ. 5 του άρθρου 18 του ν. 3870/2010 και

-η ειδική εισφορά του άρθρου 34 του ν.4067/2012.

Οι απαλλοτριώσεις που θα εγγραφούν στους ΚΑ 7111 και 7121, είναι τόσο αυτές που θα γίνουν βάσει των οικείων διατάξεων του ΚΔΚ (άρθρο 212) και του ν. 2882/2001, όσο και των απαλλοτριώσεων για την εφαρμογή του σχεδίου πόλεως. Οι αγορές των ΚΑ 7112 και 7122, είναι αυτές που θα γίνουν με τις διατάξεις του ΚΔΚ (άρθρο 191)

 

[embed_object_post post_id="34" post_title="undefined"]embed_object_post[/embed_object_post]

Παρατηρήσεις για την επιλεγόμενη διαδικασία

 

Πράξη εφαρμογής

Αρμοδιότητες οργάνων

Αποζημίωση μη άρτιων και μη οικοδομήσιμων τμημάτων ρυμοτομούμενων οικοπέδων

Τροποποίηση εγκεκριμένων ρυμοτομικών σχεδίων μετά από άρση ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης ή δέσμευσης


Πράξη εφαρμογής


Σε εκτέλεση των διατάξεων του άρθρου 24 παρ. 2-4 του Συντάγματος, με τις οποίες ανατίθεται στο Κράτος η αρμοδιότητα της πολεοδομικής ανάπτυξης και επέκτασης των οικιστικών περιοχών, εκδόθηκε ο νόμος 1337/1983 «Επέκταση των πολεοδομικών σχεδίων, οικιστική ανάπτυξη και σχετικές ρυθμίσεις», όπως ισχύει.

Η εισφορά γης πραγματοποιείται με την πράξη εφαρμογής του άρθρου 12 του Ν. 1337/1983, εκτός αν πρόκειται για αστικό αναδασμό ή ενεργό πολεοδομία, οπότε γίνεται με τις διατάξεις του ν. 947/1979 (άρθρο 20 παρ. 1 περιπτώσεις α' και β'). Ως προς τα ποσοστά της εισφοράς γης στις προηγούμενες περιπτώσεις εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 10 του ν. 1337/1983. (άρθρο 8 παρ. 6 του N. 1337/1983, όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 1 παρ. 1 του Ν. 4315/2014)

Οι ιδιοκτησίες που ανήκουν στο Δημόσιο, σε οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης ή σε κρατικά νομικά πρόσωπα δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου κατά το μέρος που από την πολεοδομική μελέτη προορίζονται για τη δημιουργία κοινωφελών χώρων της αρμοδιότητας του δημόσιου φορέα στον οποίο ανήκουν ή διατίθενται για τους ίδιους σκοπούς με ανταλλαγή, παραχώρηση ή άλλον τρόπο, μεταξύ των αντίστοιχων φορέων, θεωρούνται αυτοδίκαια εισφερόμενες για το σκοπό που προορίζονται και δεν υπόκεινται κατά το μέρος αυτό σε άλλη εισφορά γης. (άρθρο 8 παρ. 9 του N. 1337/1983, όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 1 παρ. 1 του Ν. 4315/2014)

Οι κοινόχρηστοι και κοινωφελείς χώροι στεγαστικών προγραμμάτων μέσα στις ιδιοκτησίες των δημόσιων φορέων της παρ. 9 του άρθρου 8 του Ν. 1337/1983, που το ποσοστό που καταλαμβάνουν μνημονεύεται στο διάταγμα έγκρισης της πολεοδομικής μελέτης, θεωρούνται αυτοδίκαια συνεισφερόμενοι, περιέρχονται αυτοδικαίως στους οικείους κατά τον προορισμό τους φορείς και συμψηφίζονται στην εισφορά σε γη της αντίστοιχης ιδιοκτησίας, όπως η εισφορά αυτή προκύπτει με την εφαρμογή των ποσοστών της παρ. 4 του άρθρου 8 του Ν. 1337/1983, υπολογιζόμενων μόνο για το εμβαδόν της ιδιοκτησίας αυτής. Τα ανωτέρω εφαρμόζονται και σε εγκεκριμένες, μέχρι τη δημοσίευση του παρόντος, πολεοδομικές μελέτες έστω και αν στην πράξη έγκρισής τους δεν αναφέρεται το ποσοστό των κοινόχρηστων και κοινωφελών χώρων. Στις περιπτώσεις αυτές εκδίδεται διαπιστωτική απόφαση του οικείου αρμόδιου Περιφερειάρχη ή του εκάστοτε αρμοδίου οργάνου που προσδιορίζει το ποσοστό αυτό βάσει των ενδείξεων της μελέτης. Για ιδιοκτησίες που ανήκουν στη διαχείριση του Υπουργείου Υγείας και σε δημοσίους οργανισμούς που είναι αρμόδιοι για την εφαρμογή στεγαστικών προγραμμάτων και προορίζονται για εφαρμογή στεγαστικών προγραμμάτων αυτών, για το τμήμα τους άνω των 2.000 τ.μ. ορίζεται ποσοστό εισφοράς γης 40%, κατ'εξαίρεση των περιπτώσεων ε' και στ' της παρ. 4 του άρθρου 8 του Ν. 1337/1983.(άρθρο 8 παρ. 10 του N. 1337/1983, όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 1 παρ. 1 του Ν. 4315/2014)

Η εφαρμογή της πολεοδομικής μελέτης πραγματοποιείται με τη σύνταξη πράξεων εφαρμογής και με επιφύλαξη των διατάξεων των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 8 του νόμου. (άρθρο 12 παρ. 1 του Ν. 1337/1983)

Σε περιοχές που λειτουργεί Κτηματολογικό Γραφείο λαμβάνονται υποχρεωτικά υπόψη, για τη σύνταξη κτηματογραφικών πινάκων και διαγραμμάτων, τα τηρούμενα στοιχεία του Εθνικού Κτηματολογίου. Στις περιοχές που συντάσσεται Εθνικό Κτηματολόγιο και έχει πραγματοποιηθεί ανάρτηση κτηματολογικών στοιχείων, με μέριμνα της ΕΚΧΑ Α.Ε. διατίθενται τα τηρούμενα στοιχεία στον οικείο δήμο προκειμένου να ληφθούν υπόψη για τη σύνταξη της πράξης εφαρμογής. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής καθορίζονται οι λεπτομέρειες και προδιαγραφές για την εφαρμογή των παραπάνω. (άρθρο 12 παρ. 5 του Ν. 1337/1983, όπως προστέθηκε με το άρθρο 1 παρ. 2 του Ν. 4315/2014)

Σημειώνεται ότι όπου στις διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας αναφέρεται η «Ρυμοτομική Μελέτη», νοείται εφεξής το Ρυμοτομικό Σχέδιο Εφαρμογής (άρθρο 10 παρ. 7 Ν.4447/16)

 

Η πράξη εφαρμογής καθορίζει τα τμήματα που αφαιρούνται από κάθε ιδιοκτησία για εισφορά γης, τα τμήματα που μετατρέπονται σε χρηματική εισφορά σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 7 του άρθρου 8 του N. 1337/1983 και προσδιορίζει τα τμήματα που ρυμοτομούνται για κοινόχρηστους χώρους ή καταλαμβάνονται από κοινωφελείς χώρους. (άρθρο 12 παρ. 3 του Ν. 1337/1983)

 

Η πράξη εφαρμογής συνοδεύεται από κτηματογραφικό διάγραμμα εφαρμογής και κτηματολογικό πίνακα εφαρμογής.Το κτηματογραφικό διάγραμμα και ο πίνακας εφαρμογής περιλαμβάνουν για κάθε ιδιοκτησία το εμβαδόν της, τα στοιχεία των ιδιοκτητών της και το ποσοστό συμμετοχής τους στην ιδιοκτησία, το ρυμοτομούμενο τμήμα και το απομένον εμβαδόν, τον όγκο κτισμάτων ή άλλων συστατικών των ρυμοτομούμενων τμημάτων, τα στοιχεία του τμήματος που αφαιρείται ως εισφορά γης και κάθε άλλο στοιχείο αναγκαίο για την εφαρμογή του νόμου αυτού. (άρθρο 12 παρ. 4 του Ν. 1337/1983)

 

Η πράξη εφαρμογής κυρώνεται με απόφαση του νομάρχη (ήδη Περιφερειάρχη), αποτελεί ταυτόχρονα και πράξη βεβαίωσης για την εκπλήρωση των υποχρεώσεων εισφοράς σε γη, όπως και κάθε μεταβολής, που επέρχεται στα ακίνητα, σύμφωνα με την παρ. 3 του άρθρου 12 του Ν. 1337/1983 και μεταγράφεται στο οικείο υποθηκοφυλακείο. Με τη μεταγραφή επέρχονται όλες οι αναφερόμενες στην πράξη εφαρμογής μεταβολές στις ιδιοκτησίες, εκτός από αυτές που οφείλεται αποζημίωση και για την συντέλεση των οποίων πρέπει να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες του ν.δ/τος από 17.7.1923 και του ν.δ/τος 797/1971. (άρθρο 12 παρ. 7 περ. α) του Ν. 1337/1983)

 

Αμέσως μετά την κύρωση και μεταγραφή των πράξεων εφαρμογής ο οικείος Ο.Τ.Α., το Δημόσιο ή τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου καθώς και κάθε ενδιαφερόμενος, μπορούν να καταλάβουν τα νέα ακίνητα που διαμορφώθηκαν με την πράξη εφαρμογής και περιέρχονται σ' αυτούς με την προϋπόθεση ότι έχουν καταβληθεί οι αποζημιώσεις της προηγούμενης περίπτωσης (α). Δικαιώματα της επόμενης περίπτωσης (δ) μετατρέπονται σε ενοχική αξίωση για αποζημίωσh.(άρθρο 12 παρ. 7 περ. β) του Ν. 1337/1983)

 

Δένδρα, φυτείες, μανδρότοιχοι, συρματοπλέγματα, φρέατα και λοιπές εγκαταστάσεις και κατασκευές νομίμως υφιστάμενες σε ιδιοκτησίες που με την πράξη εφαρμογής μεταβάλλουν ιδιοκτήτη αποζημιώνονται από τον οικείο Ο.Τ.Α.. Το ποσό της αποζημίωσης καθορίζεται από την Επιτροπή του π.δ/τος 5/86, όπως ισχύει κάθε φορά και καταβάλλεται στο δικαιούχο. (άρθρο 12 παρ. 7 περ. δ) του Ν. 1337/1983)

 

Η πράξη εφαρμογής μετά την κύρωσή της γίνεται οριστική και με την επιφύλαξη του επόμενου εδαφίου, αμετάκλητη. Η Διοίκηση κατ' εξαίρεση μόνο επιτρέπεται να ανακαλεί εν όλω ή εν μέρει την πράξη εφαρμογής, για λόγους νομιμότητας ή για πλάνη περί τα πράγματα' (η παράγραφος 7 αντικαταστάθηκε με τις διατάξεις του άρθρου 4 του ν. 1772/1988 και τροποποιήθηκε με τις διατάξεις των άρθρων 6 παρ.5 του ν.2242/1994, 98 παρ. 8 του ν.1892/1990 και 11 παρ.1 του ν.3212/2003).  (άρθρο 12 παρ. 7 περ. ε) του Ν. 1337/1983)

 

Με απόφαση του Υπουργού Χωροταξίας, Οικισμού και Περιβάλλοντος καθορίζονται οι σχετικές διαδικασίες και ο τρόπος σύνταξης της πράξεως εφαρμογής, του κτηματογραφικού διαγράμματος και του πίνακα εφαρμογής και κάθε άλλη σχετική λεπτομέρεια και εγκρίνονται οι σχετικές προδιαγραφές. (άρθρο 12 παρ. 10 του Ν. 1337/1983)

Κατ' εξουσιοδότηση της τελευταίας αυτής διάταξης εκδόθηκε η 79881/3445/6.12.1984 απόφαση του Υπουργού Χωροταξίας Οικισμού και Περιβάλλοντος (ΦΕΚ Δ΄ 862) στο άρθρο 3 της οποίας ορίζεται ότι:

«1. Η πράξη εφαρμογής αποτελείται από το κτηματογραφικό διάγραμμα και πίνακες. - 3. Οι πίνακες εφαρμογής περιλαμβάνουν όλα τα στοιχεία που αναφέρονται στην παρ. 4 του άρθρου 12 του Ν. 1337/1983. Σε ότι αφορά τα επικείμενα, αυτά περιλαμβάνονται σε χωριστό πίνακα που συντάσσεται και κυρώνεται μαζί με τον πίνακα της πράξης ή χωριστά».

 

Η διόρθωση - επικαιροποίηση των πινάκων επικειμένων δεν προϋποθέτει κατά νόμο τη διόρθωση - μερική ανάκληση της πράξης εφαρμογής της οικείας πολεοδομικής μελέτης. (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμήμα 7 Πράξη 190/2017)

Στο άρθρο 5 της ίδιας ως άνω απόφασης ορίζεται ότι: «1. Μετά τη σύνταξη της πράξης εφαρμογής (διαγράμματος και πίνακα) καλούνται οι φερόμενοι ιδιοκτήτες στα γραφεία της Υπηρεσίας που την έχει συντάξει να λάβουν γνώση αυτής και να ασκήσουν τυχόν ενστάσεις. - 3. -Ο Νομάρχης (ήδη Περιφερειάρχης) με απόφασή του κυρώνει την πράξη εφαρμογής όπως έχει διαμορφωθεί οριστικά ύστερα από την αποδοχή όσων από τις ενστάσεις κρίθηκαν ορθές».

Τέλος, με τη διάταξη του άρθρου 1 του π.δ/τος 5/1986 (ήδη άρ. 47 του κωδικοποιητικού π.δ/τος 14/27.7.1999) όπως αντικαταστάθηκε από την παρ.5 του άρθρου 2 του Ν.4315/14 ορίζεται ότι: «1. Με απόφαση του αρμόδιου Περιφερειάρχη συγκροτούνται Επιτροπές στην έδρα κάθε περιφερειακής ενότητας, που είναι αρμόδιες για τον προσδιορισμό της αξίας των ακινήτων που περιλαμβάνονται σε πράξεις εφαρμογής για τις περιοχές που εμπίπτουν στις διατάξεις περί εισφορών σε γη και χρήμα..... - 3. Ο Δήμαρχος υποχρεούται όπως εντός ενός μηνός από την κύρωση της Πράξης Εφαρμογής διαβιβάσει στην Επιτροπή τον πίνακα της Πράξης και τα σχετικά σχέδια που προσδιορίζουν τη θέση και το μέγεθος των ακινήτων που υπόκεινται σε εισφορά, σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος. Επίσης αποστέλλει τους πίνακες επικειμένων προκειμένου να προσδιοριστεί η αξία τους. 4. Η Επιτροπή συγκαλείται από τον Πρόεδρό της και μετά από αυτοψία και έλεγχο των στοιχείων που υπεβλήθησαν σε αυτήν καταρτίζει, εντός προθεσμίας τριάντα (30) ημερών από τότε που ελήφθησαν τα ως άνω στοιχεία της Πράξης Εφαρμογής και τα συγκριτικά στοιχεία προσδιορισμού της αξίας, έκθεση στην οποία περιγράφεται η κατάσταση των ακινήτων και των συστατικών τους, καθώς και οι τυχόν ιδιαίτερες συνθήκες αυτών και εκτιμάται αιτιολογημένα η αξία τους, η οποία και αναγράφεται στις αντίστοιχες στήλες του πίνακα της Πράξης Εφαρμογής...5. Ως χρόνος για τον προσδιορισμό της αξίας του ακινήτου λαμβάνεται ο χρόνος κύρωσης της πράξης εφαρμογής (σύμφωνα με το άρθρο 9 του ν. 1337/1983)»

Από τις ανωτέρω διατάξεις συνάγεται ότι η πράξη εφαρμογής προσδιορίζει τα τμήματα που ρυμοτομούνται προκειμένου να γίνουν κοινόχρηστοι χώροι ή καταλαμβάνονται από κοινωφελείς χώρους και μπορεί να επιφέρει σημαντικές διαρρυθμίσεις στα τμήματα που προέρχονται από εισφορά γης καθώς και σε κάθε ιδιοκτησία γενικά, με τη μορφή μετακινήσεων, τακτοποιήσεων, προσκυρώσεων, ανταλλαγών. Μετά την κύρωσή της με απόφαση του Νομάρχη (ήδη Περιφερειάρχη), η πράξη εφαρμογής γίνεται οριστική και αμετάκλητη και αποτελεί ταυτοχρόνως και πράξη βεβαίωσης για την εκπλήρωση των υποχρεώσεων εισφοράς σε γη, όπως και κάθε μεταβολής που επέρχεται στα ακίνητα.

Ειδικότερα, σύμφωνα με το άρθρο 12 παρ. 7 περ. α) του ν. 1337/1983 (άρ. 48 παρ. 7 παρ. α) του κωδικοποιητικού π.δ/τος 14/27.7.1999) με τη μεταγραφή της πράξης εφαρμογής επέρχονται αυτομάτως και κατά την πλήρη αυτών έκταση οι μεταβολές που συνίστανται σε εισφορά γης με την άμεση απόσβεση κάθε εμπράγματου δικαιώματος τρίτου επί των μεταβαλλόμενων ακινήτων, δεν ισχύει όμως το ίδιο για τις μεταβολές που συνίστανται σε αναγκαστικές αφαιρέσεις ιδιοκτησιών ή τμημάτων αυτών επιπλέον εκείνων που περιλαμβάνονται στην καθορισμένη έκταση εισφοράς σε γη, καθόσον οι τελευταίες επέρχονται μόνο μετά την καταβολή πλήρους αποζημίωσης των θιγομένων ιδιοκτησιών και μόνο μετά τη συντέλεση της απαλλοτρίωσης των εν λόγω ακινήτων. Στην τελευταία περίπτωση η κατάληψη των ακινήτων αυτών από τους νέους δικαιούχους μπορεί να πραγματοποιηθεί νόμιμα μόνο μετά την αποζημίωση των πρώην ιδιοκτητών. Ιδιαίτερη ρύθμιση επιφυλάσσει ο νομοθέτης όσον αφορά τα επικείμενα που βρίσκονται επί των τμημάτων των ακινήτων που αφαιρούνται, είτε με τη μορφή της εισφοράς γης είτε με τη μορφή μεταβολής που επιβάλλεται επιπλέον της εισφοράς σε γη, σύμφωνα με τα ανωτέρω, δεδομένου ότι, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 12 παρ. 7 περ. β) του ν. 1337/1983, τα δικαιώματα επ' αυτών, όπως ορίζονται στην περίπτωση δ) της ίδιας ως άνω διάταξης, μετατρέπονται σε ενοχική αξίωση για αποζημίωση. Συνεπώς, για όλα ανεξαιρέτως τα επικείμενα συστατικά των εδαφικών τμημάτων που με την κύρωση και μεταγραφή της πράξης εφαρμογής της πολεοδομικής μελέτης αφαιρούνται από τους ιδιοκτήτες τους, οφείλεται στον πρώην ιδιοκτήτη αποζημίωση από τον οικείο Ο.Τ.Α., ο οποίος για την ανεμπόδιστη υλοποίηση του θεσμού της υποχρεωτικής εισφοράς γης και προς αποφυγή καθυστερήσεων στη νέα χρήση γης, δύναται να την καταβάλει στο δικαιούχο και μετά την κατάληψη των ανωτέρω τμημάτων (βλ. ΑΠ Γ΄ Τμ. 499/2007, ΑΠ Ολομ. 563/2006, ΣτΕ 711, 1898/1996, 1730, 1732/2000, Πρβλ. Πρ. VII Τμ. 108/2007). Για τον προσδιορισμό της αξίας των επικειμένων συντάσσεται χωριστός πίνακας, ο οποίος συνοδεύει την πράξη εφαρμογής, παραμένει όμως αυτοτελής ως προς αυτήν κυρώνεται δε με απόφαση του Νομάρχη (ήδη Περιφερειάρχη) είτε μαζί με τον κτηματολογικό πίνακα της πράξης εφαρμογής είτε ξεχωριστά. Μετά την κύρωση της πράξης εφαρμογής αλλά και του πίνακα των επικειμένων, η επιτροπή του άρθρου 1 του π.δ/τος 5/1986 προβαίνει στον προσδιορισμό της αξίας των ακινήτων που περιλαμβάνονται στην πράξη εφαρμογής καθώς και των επικειμένων συστατικών τους, ύστερα από αυτοψία που διενεργεί και εντός προθεσμίας τριάντα ημερών από την διαβίβαση σε αυτήν μέσω του Δημάρχου των κυρωμένων πινάκων και διαγραμμάτων, συντάσσει δε προς τούτο έκθεση στην οποία περιγράφεται η κατάσταση των ακινήτων και των συστατικών τους και εκτιμάται αιτιολογημένα η αξία τους.

Σε εκκρεμείς διαδικασίες πολεοδόμησης εφαρμόζονται οι διατάξεις των άρθρων 1 και 2 του Ν.4315/14. Στις περιπτώσεις που κατά τη δημοσίευση του Ν.4315/14 έχει δοθεί εντολή σύνταξης του Κεφαλαίου Γ' της πράξης εφαρμογής, με απόφαση του αρμόδιου για την κύρωση της πράξης εφαρμογής, που εκδίδεται ύστερα από γνώμη του οικείου δημοτικού συμβουλίου, οι ως άνω εκκρεμείς διαδικασίες δύνανται να υπάγονται στις προϊσχύουσες διατάξεις περί εισφοράς γης των παραγράφων 1, 3, 4, 5, 6 και 7 του άρθρου 1 του Ν.4315/14. (παρ.4 άρθρο 6 Ν.4315/14)

Εκκρεμείς διαδικασίες πολεοδόμησης, όπως ορίζονται στην παραπάνω διάταξη του άρθρου 6 του Ν. 4315/16, νοούνται οι διαδικασίες που οδηγούν στην πολεοδόμηση (οργάνωση της περιοχής), αλλά δεν έχουν ακόμη ολοκληρωθεί. Η ολοκλήρωση της πολεοδόμησης περιλαμβάνει και την κύρωση της Π.Ε. της Π.Μ. προκειμένου η περιοχή να είναι πολεοδομικά αξιοποιήσιμη, με απελευθερωμένους κοινόχρηστους χώρους και να δεχτεί οικοδομική δραστηριότητα.
Μία μόνον εξαίρεση από τον κανόνα της υπαγωγής στις διατάξεις των άρθρων 1 και 2 του νόμου αυτού υπάρχει. Η εξαίρεση αφορά μόνον την περίπτωση που κατά τη δημοσίευση του Νόμου (24.12.14) έχει ήδη δοθεί εντολή από τον Εργοδότη ή τη Διευθύνουσα Υπηρεσία για τη σύνταξη του Κεφαλαίου Γ' της Π.Ε. και είναι δυνητική.
Προκειμένου να εφαρμοστούν οι προγενέστερες του Ν. 4315/14 διατάξεις περί εισφορών σε γη και χρήμα απαιτείται να ακολουθηθεί η διαδικασία που περιγράφεται στην παρ. 4 του άρθρου 6 του νόμου αυτού, δηλαδή διατύπωση γνώμης του οικείου Δημοτικού Συμβουλίου και απόφαση της αρμόδιας Περιφέρειας, η οποία θα κυρώσει την Π.Ε.
Το αρμόδιο όργανο και εφόσον καλείται να αποφασίσει για την υπαγωγή στις προηγούμενες διατάξεις, θα πρέπει να λάβει υπόψη διάφορους παράγοντες όπως είναι το επιτυγχανόμενο ισοζύγιο, το στάδιο εκπόνησης του Γ' Κεφαλαίου της Π.Ε., το οικονομικό κόστος που προκύπτει από τυχόν ανασύνταξη της μελέτης.
Αναλυτικότερα, για τις προϋποθέσεις εφαρμογής της παραπάνω εξαιρετικής διάταξης, και για να τεκμηριώνονται οι λόγοι και η αιτιολογία της υπαγωγής, θα πρέπει, να αξιολογούνται σωρευτικά τα παρακάτω:
1.Η επιτευχθείσα πρόοδος της μελέτης να είναι σε προχωρημένο στάδιο. (Π.χ να έχουν γίνει αναρτήσεις, ή να έχουν υποβληθεί /εξεταστεί ενστάσεις)
Σε συνδυασμό με τα ανωτέρω αναφερόμενα, συνάγεται ότι η εντολή πρέπει να έχει δοθεί ικανό χρονικό διάστημα προ της δημοσίευσης του Ν. 4315/14 ώστε να έχει προωθηθεί η διαδικασία ολοκλήρωσης του Κεφ. Γ'.
2.Η πραγμάτωση/εξασφάλιση του ισοζυγίου με τις προβλεπόμενες εισφορές.
3.Να έχει δοθεί εντολή σύνταξης του Κεφαλαίου Γ' της Π.Ε. πριν τη δημοσίευση του Ν. 4315/14 (24.12.14), όπως προβλέπεται από το άρθρο 6 παρ. 4 του Ν. 4315/14.
Μετά την έκδοση της απόφασης του οικείου Δημοτικού Συμβουλίου εκδίδεται απόφαση της Περιφέρειας (αρμόδιο όργανο για την κύρωση της Π.Ε.) περί εφαρμογής της ως άνω διάταξης.
Ο Νόμος δεν απαιτεί τη σύμφωνη γνωμοδότηση, ως εκ τούτου η Περιφέρεια δεν δεσμεύεται από την απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου και αποφασίζει ελεύθερα συνεκτιμώντας τα ανωτέρω αναφερόμενα. (Υπ. Περιβάλλοντος & Ενέργειας ΔΤΕ/β/17451/04.04.2016)

 




Αρμοδιότητες οργάνων

Στις αρμοδιότητες των Δήμων είναι σύμφωνα με το στοιχεία 15, 16, 17 της παρ.Ι.β) του άρθρου 75 του Ν.3463/06, όπως τα στοιχεία αυτά  προστέθηκαν με την παρ.1 του άρθρου 94 του Ν.3852/2010 και το στοιχείο 17 αντικαταστάθηκε με την παρ. 10α του άρθρου 44 του Ν.3979/2011 και σύμφωνα με τα στοιχεία 30, 31 της παρ.Ι.β) του άρθρου 75 του Ν.3463/06, όπως προστέθηκαν με την παρ. 10β του άρθρου 44 του Ν.3979/2011 (ΦΕΚ 138/16.06.2011 τεύχος Α'):
"15.Ο έλεγχος τοπογραφικών διαγραμμάτων που προορίζονται για σύνταξη πράξεων τακτοποιήσεως και αναλογισμού ή πράξεων εφαρμογής.
16.Επίβλεψη τοπογραφικών μελετών και μελετών Πράξεων Εφαρμογής Σ.Π..
17.Η σύνταξη Πράξεων Εφαρμογής του άρθρου 12 του ν. 1337/1983 (Συνολική Π.Ε., Μεμονωμένη Π.Ε., Διορθωτική Π.Ε.), συμπεριλαμβανομένων και όλων των προβλεπόμενων διαδικασιών.
30. Η σύνταξη των πράξεων αναλογισμού αποζημίωσης, τακτοποίησης, προσκύρωσης κατά τις διατάξεις του ν.δ. 17.7.1923 συμπεριλαμβανομένων και όλων των προβλεπόμενων διαδικασιών.
31. Η επιμέλεια μεταγραφής ή καταχώρισης των Πράξεων Εφαρμογής του άρθρου 12 του ν. 1337/1983 σε Υποθηκοφυλακείο ή Κτηματολόγιο"

Η
επιτροπή ποιότητας ζωής συνιστάται σε δήμους άνω των δέκα χιλιάδων (10.000) κατοίκων, είναι αποφασιστικό και εισηγητικό όργανο άσκησης των σχετικών με την ποιότητα ζωής, τη χωροταξία, την πολεοδομία και την προστασία του περιβάλλοντος αρμοδιοτήτων του δήμου. Κατά την άσκηση των σχετικών αρμοδιοτήτων της λαμβάνει ειδική μέριμνα για το σχεδιασμό δράσεων που αποβλέπουν στην αναβάθμιση της ποιότητας ζωής και εν γένει την εξυπηρέτηση των ατόμων με αναπηρίες.Ειδικότερα: .... Β.Εισηγείται στο δημοτικό συμβούλιο: ii) θέματα εφαρμογής των σχεδίων πολεοδομικού (ρυθμιστικού) επιπέδου, ανάπλασης περιοχών, πολεοδομικών επεμβάσεων, χρηματοδότησης προγραμμάτων ανάπλασης, ανασυγκρότησης υποβαθμισμένων περιοχών, πολεοδομικής αναμόρφωσης προβληματικών περιοχών, αποζημίωσης ρυμοτομούμενων, πολεοδομικών ρυθμίσεων, εισφοράς σε γη ή σε χρήμα, περιοχών ιδιωτικής πολεοδόμησης, και έγκρισης πολεοδομικών μελετών... (άρθρο 73 παρ.1Βιι του Ν.3852/2010, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 94 του Ν. 4685/20)

Υπ.Περιβ.Ενεργ. & Κλιμ.Αλ. εγκ. 9/ΔΤΕ/βοικ./31902/673/18.07.2011
Αρμοδιότητες θεμάτων πράξεων εφαρμογής του άρθρου 12 του ν.1337/83 και πράξεων αναλογισμού αποζημίωσης λόγω ρυμοτομίας, τακτοποίησης, προσκύρωσης κλπ. μετά την ισχύ του Ν. 3979/2011( ΦΕΚ 138 Α/16-6-2011) για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση και λοιπές διατάξεις.



Αποζημίωση μη άρτιων και μη οικοδομήσιμων τμημάτων ρυμοτομούμενων οικοπέδων

Το Δημόσιο και οι δήμοι ή οι κοινότητες, όταν επισπεύδουν την εφαρμογή του ρυμοτομικού σχεδίου, αποζημιώνουν και τα μη άρτια και μη οικοδομήσιμα τμήματα των ρυμοτομούμενων οικοπέδων που απομένουν μετά τη ρυμοτομία, εκτός αν οι ιδιοκτήτες δηλώνουν έως την πρώτη συζήτηση στο ακροατήριο για τον καθορισμό της προσωρινής τιμής μονάδας ότι δεν επιθυμούν την αποζημίωση. Στην περίπτωση αυτή τα παραπάνω μη άρτια και μη οικοδομήσιμα οικόπεδα βαρύνονται με ενδεχόμενη αποζημίωση λόγω παροδιότητας. (παρ.14 άρθρο 7 Ν.4067/12)




Τροποποίηση εγκεκριμένων ρυμοτομικών σχεδίων μετά από άρση ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης ή δέσμευσης

Προϋποθέσεις αυτοδίκαιης άρσης απαλλοτρίωσης

Το άρθρο 32 του Ν. 4067/2012 όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 3 παρ. 2 του Ν. 4315/2014, ορίζει τις προϋποθέσεις που απαιτούνται προκειμένου η διοίκηση να κρίνει το αυτοδίκαιο της άρσης της απαλλοτρίωσης χωρίς να απαιτείται για τις ενέργειές της η προσκόμιση δικαστικής απόφασης περί διαπίστωσης παρέλευσης εύλογου χρόνου από τη δέσμευση της ιδιοκτησίας.
Οι προϋποθέσεις αυτές είναι:
1. η πάροδος δεκαπενταετίας από την έγκριση του ρυμοτομικού σχεδίου με το οποίο επιβλήθηκε για πρώτη φορά απαλλοτρίωση ή δέσμευση του ακινήτου ή παρέλευση πενταετίας από την κύρωση της σχετική πράξης εφαρμογής ή της πράξης αναλογισμού (παρ. 1 του άρθρου 32).
2. η υποβολή αιτήματος για την τροποποίηση του σχεδίου προκείμενου το ακίνητο να καταστεί οικοδομήσιμο, εκ μέρους του ιδιοκτήτη ή πλειοψηφία του 66% των συνιδιοκτητών, προς τον οικείο Δήμο ή τον κατά περίπτωση αρμόδιο για την απαλλοτρίωση φορέα (παρ. 8 του άρθρο 32).
3. το παραπάνω αίτημα εξετάζεται μόνον εφόσον υπάρχει πράξη αναλογισμού σε ρυμοτομικά σχέδια που εγκρίθηκαν με τις διατάξεις του Ν.Δ. της 17/7/1923, είτε κυρωμένη πράξη εφαρμογής (παρ. 15 του άρθρου 32).

Επομένως, προκειμένου να εφαρμοστούν οι διατάξεις του άρθρου 3 του Ν 4315/2014 πρέπει να συντρέχουν και οι τρεις προϋποθέσεις (πάροδος 15ετίας κατά την παρ. 1, υποβολή αίτησης κατά την παρ. 8 και ύπαρξη πράξης αναλογισμού ή εφαρμογής κατά την παρ. 15).

Επιπλέον, είναι σαφές από τον Νόμο ότι για την αυτοδίκαια άρση απαλλοτρίωσης δεν απαιτείται η έκδοση άλλη διαπιστωτικής πράξης, άρα ούτε η βεβαίωση του άρθρου 11, παρ. 3 του Ν2882/2001. Επίσης, σε περίπτωση άρσης απαλλοτρίωσης σε συμμόρφωση δικαστικής απόφασης, δεν απαιτείται κυρωμένη πράξη αναλογισμού ή μεμονωμένη πράξη εφαρμογής. (Υπ. Περιβάλλοντος & Ενέργειας 41896/12.10.2015)

 

Ειδικότερα:
Μετά την παρέλευση δεκαπενταετίας από την έγκριση του ρυμοτομικού σχεδίου με το οποίο επιβλήθηκε για πρώτη φορά η ρυμοτομική απαλλοτρίωση ή δέσμευση του ακινήτου, ή την παρέλευση πενταετίας από την κύρωση της σχετικής πράξης εφαρμογής ή της πράξης αναλογισμού, επέρχεται αυτοδίκαια άρση της απαλλοτρίωσης, εφόσον αιτείται ο ιδιοκτήτης την τροποποίηση εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου, χωρίς να απαιτείται η έκδοση σχετικής διαπιστωτικής απόφασης. (παρ.1 άρθρο 32 Ν.4067/12, όπως αντικαταστάθηκε από την παρ.2 του άρθρου 3 του Ν.4315/14)

Για την εφαρμογή της διαδικασίας της παραγράφου 1, ο ιδιοκτήτης ή η πλειοψηφία, κατ' ελάχιστον του εξήντα έξι τοις εκατό (66%), των συνιδιοκτητών του ακινήτου αιτούνται, προς τον οικείο δήμο ή τον κατά περίπτωση αρμόδιο για την απαλλοτρίωση φορέα, την τροποποίηση του εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου, προκειμένου το ακίνητο να καταστεί οικοδομήσιμο. Ο οικείος δήμος ή ο κατά περίπτωση αρμόδιος για την απαλλοτρίωση φορέας οφείλει να γνωμοδοτήσει, εντός αποκλειστικής προθεσμίας τριών (3) μηνών από την κατάθεση της αίτησης, για την εκ νέου επιβολή ή μη της ανακληθείσας ή αρθείσας ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης ή δέσμευσης του χώρου, σύμφωνα με τα οριζόμενα στις παραγράφους 4, 6 και 7. (παρ.8 άρθρο 32 Ν.4067/12 όπως αντικαταστάθηκε από την παρ.2 του άρθρου 3 του Ν.4315/14)

 

Οι αιτήσεις της παραγράφου 8 υποβάλλονται και αξιολογούνται μόνο στις περιπτώσεις που υπάρχει είτε πράξη αναλογισμού σε ρυμοτομικά σχέδια που εγκρίθηκαν με τις διατάξεις του ν.δ. 17.7/16.8.1923, είτε κυρωμένη πράξη εφαρμογής με καθορισμένο τον υπό απαλλοτρίωση χώρο που δεσμεύτηκε επιπλέον της προαπαιτούμενης εισφοράς σε γη. Σε περίπτωση υποβολής αιτήματος σε κυρωμένη πράξη εφαρμογής χωρίς καθορισμένο τον υπό απαλλοτρίωση χώρο, που δεσμεύτηκε επιπλέον της προαπαιτούμενης εισφοράς σε γη, θα πρέπει να προηγηθεί διορθωτική πράξη εφαρμογής προκειμένου να καθορισθεί ο υπό απαλλοτρίωση χώρος. (παρ.15 άρθρο 32 Ν.4067/12 όπως αντικαταστάθηκε από την παρ.2 του άρθρου 3 του Ν.4315/14)

Διαδικασίες τροποποίησης εγκεκριμένων ρυμοτομικών σχεδίων μετά από άρση ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης ή δέσμευσης κατ' άρθρο 32 του ν. 4067/2012 (Α' 79), για τις οποίες είχε υποβληθεί αίτηση πριν την 9η.12.2020 ολοκληρώνονται σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 32 του ν. 4067/2012 ως ίσχυε προ της κατάργησής του. (παρ.1 άρθρο εικοστό Ν.4787/21)

 

Τροποποίηση εγκεκριμένων ρυμοτομικών σχεδίων επί έλλειψης αίτησης για δικαστικό καθορισμό αποζημίωσης ή παρέλευσης προθεσμίας
Ο ιδιοκτήτης του ακινήτου, εφόσον δεν έχει ασκηθεί αίτηση για το δικαστικό καθορισμό της αποζημίωσης ή έχει παρέλθει δεκαοκτάμηνο από τη δημοσίευση είτε της απόφασης προσωρινού καθορισμού της αποζημίωσης είτε της απόφασης οριστικού καθορισμού της αποζημίωσης ή δεν έχει καθορισθεί αποζημίωση εξωδίκως, αιτείται προς τον οικείο δήμο ή τον κατά περίπτωση αρμόδιο για την απαλλοτρίωση φορέα, την τροποποίηση του εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου, προκειμένου το ακίνητο να καταστεί οικοδομήσιμο. (παρ.1 άρθρο 32 Ν.4067/12, όπως αντικαταστάθηκε από την παρ.2 του άρθρου 3 του Ν.4315/14)

 

Η αίτηση της προηγούμενης παραγράφου συνοδεύεται υποχρεωτικά από τα ακόλουθα στοιχεία:

α) Έκθεση ελέγχου τίτλων υπογραφόμενη από δύο δικηγόρους, οι οποίοι φέρουν την ευθύνη για το σχετικό πόρισμα, θεωρημένη από τον οικείο δικηγορικό σύλλογο. Ο έλεγχος τίτλων αναφέρεται στο τοπογραφικό διάγραμμα της περίπτωσης β', ανέρχεται τουλάχιστον έως το χρόνο έγκρισης του ρυμοτομικού σχεδίου και θεωρείται από την υπηρεσία.

β) Το απαιτούμενο κατά τις ισχύουσες πολεοδομικές διατάξεις τοπογραφικό διάγραμμα, θεωρημένο από την αρμόδια πολεοδομική υπηρεσία ως προς την ισχύ των αναγραφόμενων στοιχείων του ρυμοτομικού σχεδίου, ως προς την ύπαρξη ή μη οριοθετημένου ή μη υδατορέματος, εγκεκριμένων αρχαιολογικών χώρων, οριογραμμών αιγιαλού και παραλίας και ως προς τη διέλευση εναέριας γραμμής υψηλής τάσης ΔΕΗ ή αγωγού φυσικού αερίου. Το διάγραμμα αυτό συντάσσεται κατά το πρότυπο τοπογραφικό διάγραμμα που κατατίθεται στις Υπηρεσίες Δόμησης για Έκδοση Άδειας Δόμησης και περιλαμβάνει αναλυτικά τα όρια του γεωτεμαχίου και του τμήματος, που βρίσκεται υπό ρυμοτομική απαλλοτρίωση ή δέσμευση, και την πρόταση τροποποίησης του εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου, προκειμένου το ακίνητο να καταστεί οικοδομήσιμο με επιβολή της εισφοράς σε γη, κατά την παρ. 2 του άρθρου 20 του ν. 2508/1997, για τη δημιουργία κοινοχρήστου χώρου. Σε περίπτωση που προκύπτει η ύπαρξη μη οριοθετημένου υδατορέματος, το τοπογραφικό διάγραμμα συνοδεύεται από πρόταση καθορισμού οριογραμμών υδατορεμάτων, σύμφωνα με το ν. 4258/ 2014.

γ) Βεβαίωση του οικείου δήμου ή του αρμόδιου φορέα για την απαλλοτρίωση ότι δεν έχει συντελεσθεί ηαπαλλοτρίωση και ότι δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις του άρθρου 28 του ν. 1337/1983.

δ) Σε περιπτώσεις αμφιβόλου γεωλογικής καταλληλότητας, όπως περιοχές με κλίση εδάφους μεγαλύτερη του 35%, με ιστορικό κατολίσθησης ή διάβρωσης εδάφους και με μόνιμη ή εποχική κάλυψη με νερά, προσκομίζεται μελέτη γεωλογικής καταλληλότητας. Σε κάθε περίπτωση μελέτη γεωλογικής καταλληλότητας δύναται να επιβάλλεται μόνο σε περιπτώσεις κοινοχρήστων χώρων που καθορίσθηκαν εκ της αρχικής έγκρισης ρυμοτομικών σχεδίων βάσει των προγενέστερων διατάξεων του ν. 2508/1997. Με απόφαση του αρμόδιου Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής δύναται να εξειδικεύονται οι προδιαγραφές, καθώς και τα κριτήρια των περιπτώσεων που απαιτείται η εκπόνηση μελέτης γεωλογικής καταλληλότητας. (παρ.2 άρθρο 32 Ν.4067/12 όπως αντικαταστάθηκε από την παρ.2 του άρθρου 3 του Ν.4315/14)

Τροποποίηση εγκεκριμένων ρυμοτομικών σχεδίων σε συμμόρφωση δικαστικής απόφασης
Η τροποποίηση εγκεκριμένων ρυμοτομικών σχεδίων σε συμμόρφωση δικαστικής απόφασης για την άρση ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης ή δέσμευσης γίνεται με υποβολή σχετικού αιτήματος στον οικείο δήμο ή την αρμόδια υπηρεσία από τον ιδιοκτήτη του ακίνητου στο οποίο ανακλήθηκε ή ήρθη η απαλλοτρίωση ή δέσμευση, εφόσον αιτείται ο ιδιοκτήτης την τροποποίηση εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου, χωρίς να απαιτείται η έκδοση σχετικής διαπιστωτικής απόφασης και συνοδεύεται υποχρεωτικά από τα στοιχεία α' και β' της παραγράφου 2 του άρθρου 32 του Ν.4067/12 και από τη δικαστική απόφαση του αρμόδιου δικαστηρίου
. (παρ.3 άρθρο 32 Ν.4067/12 όπως αντικαταστάθηκε από την παρ.2 του άρθρου 3 του Ν.4315/14- η παρ.3 του άρθρου 32 του Ν.4067/12 επαναφέρθηκε σε ισχύ όπως ίσχυε πριν την τροποποίηση της από την παρ.2 του άρθρου 3 του Ν.4315/14, με το άρθρο 69 του Ν.4342/15)

 

Εκκρεμείς διαδικασίες τροποποίησης εγκεκριμένων ρυμοτομικών σχεδίων λόγω άρσης προς συμμόρφωση δικαστικών αποφάσεων, για τις οποίες έχει υποβληθεί σχετικό αίτημα στις αρμόδιες υπηρεσίες, συνεχίζουν με τις προϊσχύουσες διατάξεις του άρθρου 20 του ν. 2508/1997 και του άρθρου 32 του ν. 4067/2012. Μετά από αίτημα του ιδιοκτήτη ή του συνόλου των συνιδιοκτητών του ακινήτου δύναται να υπάγονται στις διατάξεις της παρ. 7 του άρθρου 1 και του άρθρου 3 του Ν.4315/14. Σε κάθε περίπτωση εκκρεμών διαδικασιών ισχύουν οι διατάξεις των παραγράφων 4, 6, 7, 16 και 18 του άρθρου 32 του ν. 4067/2012, όπως τροποποιήθηκε με το παρόν. (παρ.6 άρθρο 6 Ν.4315/14)

 

Η συμμόρφωση σε δικαστική απόφαση περί άρσεως ρυμοτομικής απαλλοτριώσεως σε κοινόχρηστο χώρο, χαρακτηριζόμενο ως τέτοιο σε ρυμοτομικό διάγραμμα που εγκρίθηκε με επίσπευση Οικοδομικού Συνεταιρισμού Αστών Προσφύγων, ολοκληρώνεται με την τροποποίηση του ρυμοτομικού σχεδίου, και κατά την ορθή σύμφωνη με το Σύνταγμα ερμηνεία, δεν εμποδίζεται από τις διατάξεις του άρθρου 6 παρ. 6 του Ν 4315/2014 και της παραγράφου 16 του άρθρου 32 του Ν4067/2012, όπως η τελευταία ισχύει μετά την αντικατάσταση του με το άρθρο 3 παρ. 2 του Ν 4315/2014, δεδομένου ότι αυτές έχουν πεδίο εφαρμογής την διοικητική διαδικασία τροποποιήσεως του σχεδίου, στην οποία ούτως ή άλλως αποβλέπει και η δικαστική απόφαση, ενώ δεν καταλαμβάνει το νέο πολεοδομικό καθεστώς του ακινήτου, για τον καθορισμό του οποίου η Διοίκηση, δεσμευόμενη από απαγορευτική ως προς την αλλαγή του κοινοχρήστου χώρου διάταξη, υποχρεωτικά χωρεί σε επανεπιβολή της απαλλοτριώσεως, καθορίζοντας εκ νέου τον εν λόγω χώρο ως κοινόχρηστο. Υπόχρεοι προς αποζημίωση των τρίτων αυτών ιδιοκτητών είναι, κατά τα ανωτέρω, οι εν γένει επισπεύσαντες το σχέδιο και ειδικότερα ο Οικοδομικός Συνεταιρισμός Αστών Προσφύγων, κατά του οποίου νομιμοποιούνται να στραφούν δικαστικώς, ο δε οικείος Δήμος μπορεί να επισπεύσει την συντέλεση των απαλλοτριώσεων των ιδιοκτησιών των τρίτων, οι οποίες καθορίστηκαν ως κοινόχρηστοι χώροι και να εισπράξει στη συνέχεια από τους επισπεύσαντες την αρχική έγκριση του ρυμοτομικού σχεδίου τα καταβαλλόμενα για τον σκοπό αυτό ποσά κατά τις διατάξεις του Κώδικα Εισπράξεως Δημοσίων Εσόδων., υπόχρεος δε προς αποζημίωση του αναγνωρισθέντος ως κυρίου του συγκεκριμένου βεβαρημένου ακινήτου τυγχάνει ο ανωτέρω Συνεταιρισμός (ομόφωνα). (ΓνΝΣΚ 149/2017, η οποία έγινε αποδεκτή με το έγγραφο Υπ. Περιβάλλοντος & Ενέργειας YΠΕΝ/ΔΠΟΛΣ/2415/91/17.01.2018)

 

Προϋποθέσεις εκ νέου επιβολής ανακληθείσας ή αρθείσας ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης

Με την τροποποίηση του εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου, επιτρέπεται η εκ νέου επιβολή της ανακληθείσας ή αρθείσας ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης ή δέσμευσης, για τον ίδιο ή για άλλο σκοπό, μόνον εφόσον συντρέχουν αθροιστικά οι ακόλουθες προϋποθέσεις:
α) σοβαροί πολεοδομικοί λόγοι και αναγκαιότητα διατήρησης του ακινήτου ως κοινόχρηστου ή κοινωφελούς χώρου, βάσει πολεοδομικών προτύπων ή των προβλέψεων του ισχύοντος γενικού πολεοδομικού σχεδιασμού όπου υπάρχει και
β) πρόθεση και οικονομική δυνατότητα του οικείου δήμου ή άλλου αρμόδιου φορέα για την άμεση καταβολή της προσήκουσας αποζημίωσης στους δικαιούχους,που αποδεικνύεται με την εγγραφή της προσήκουσας αποζημίωσης σε ειδικό κωδικό στον προϋπολογισμό του οικείου δήμου ή του εκάστοτε αρμόδιου φορέα.
Ως προσήκουσα αποζημίωση για την εφαρμογή της παρούσας παραγράφου ορίζεται η υπολογιζόμενη με βάση το σύστημα αντικειμενικών αξιών του Υπουργείου Οικονομικών, κατά το ημερολογιακό έτος δημοσίευσης στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της σχετικής διοικητικής πράξης έγκρισης της τροποποίησης, με την οποία επιβάλλεται εκ νέου η ρυμοτομική απαλλοτρίωση ή δέσμευση. (παρ.3 άρθρο 32 Ν.4067/12, όπως αντικαταστάθηκε με την παρ.2 του άρθρου 3 του Ν.4315/14, και στη συνέχεια επαναφέρθηκε σε ισχύ, όπως ίσχυε, με το άρθρο 69 του Ν. 4342/15)

Ο οικείος δήμος ή ο κατά περίπτωση αρμόδιος για την απαλλοτρίωση φορέας κατ' εξαίρεση δύναται να εισηγηθεί εκ νέου επιβολή της ανακληθείσας ή αρθείσας ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης ή δέσμευσης του χώρου για τον ίδιο και μόνο σκοπό, μόνο εφόσον συντρέχει η πρόθεση και οικονομική δυνατότητα του οικείου δήμου ή άλλου αρμόδιου φορέα για την άμεση καταβολή της προσήκουσας αποζημίωσης στους δικαιούχους, η οποία αποδεικνύεται με την εγγραφή αυτής σε ειδικό κωδικό στον προϋπολογισμό του οικείου δήμου ή του εκάστοτε αρμόδιου φορέα, και μόνον στις ακόλουθες περιπτώσεις:
α) το ακίνητο αποτελεί τμήμα και δεν καλύπτει ολόκληρη την απαιτούμενη έκταση του προβλεπόμενου κοινόχρηστου ή κοινωφελούς χώρου με αποτέλεσμα μέσω της άρσης να επέρχεται απώλεια του αρχικού σκοπού του χώρου, ή
β) το ακίνητο δεσμεύτηκε για τη δημιουργία κοινόχρηστου χώρου εκ της αρχικής εγκρίσεως του ρυμοτομικού σχεδίου και όχι εκ μεταγενέστερης τροποποιήσεως αυτού, ή
γ) ο κοινόχρηστος χώρος προβλέπεται επιπρόσθετα στη θέση αυτή από ΓΠΣ, ΣΧΟΟΑΠ, ΤΧΣ, ΕΧΣ ή άλλο ίδιου επιπέδου σχεδιασμό.
Σε περίπτωση δρόμων απαγορεύεται η εκ νέου επιβολή της ανακληθείσας ή αρθείσας ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης ή δέσμευσης του χώρου, εκτός αν συντρέχουν οι προϋποθέσεις της περίπτωσης γ'. Εφόσον ισχύουν οι προϋποθέσεις της περίπτωσης γ' αλλά δεν υπάρχει η οικονομική δυνατότητα του οικείου δήμου ή άλλου αρμόδιου φορέα για την άμεση καταβολή της προσήκουσας αποζημίωσης στους δικαιούχους, ο οικείος δήμος δύναται να αιτηθεί χρηματοδότηση από το Πράσινο Ταμείο. Εφόσον εντός εξαμήνου από το αίτημα για την άρση δεν προβλεφθεί και εγκριθεί η σχετική χρηματοδότηση, η διαδικασία συνεχίζεται και θεωρείται ότι δεν συντρέχει η οικονομική δυνατότητα.

(παρ.4 άρθρο 32 Ν.4067/12 όπως αντικαταστάθηκε από την παρ.2 του άρθρου 3 του Ν.4315/14-καταργήθηκε με το άρθρο 69 του Ν.4342/15)

Σε περίπτωση που εκδοθεί κατά την παράγραφο 8 θετική γνωμοδότηση για εκ νέου επιβολή της ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης ή δέσμευσης κοινοχρήστου χώρου λόγω των προϋποθέσεων της παραγράφου 4, ο οικείος δήμος ή ο κατά περίπτωση αρμόδιος για την απαλλοτρίωση φορέας οφείλει να προχωρήσει, εντός αποκλειστικής προθεσμίας έξι (6) μηνών σε καθορισμό τιμής μονάδος με εξώδικο συμβιβασμό και σε εγγραφή του σχετικού ποσού αποζημίωσης σε ειδικό κωδικό στον προϋπολογισμό του οικείου δήμου ή του εκάστοτε αρμόδιου φορέα, με την οποία αποδεικνύεται η πρόθεση και οικονομική δυνατότητά του για την άμεση καταβολή της προσήκουσας αποζημίωσης στους δικαιούχους. Εφόσον μετά την έκδοση της θετικής γνωμοδότησης για εκ νέου επιβολή της ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης ή δέσμευσης κοινοχρήστου χώρου, ο οικείος δήμος αιτηθεί χρηματοδότηση από το Πράσινο Ταμείο κατά τα οριζόμενα στην παράγραφο 4, η καταλυτική προθεσμία, για καθορισμό τιμή μονάδος και δέσμευση του καθοριζόμενου ποσού, παρατείνεται κατά τρεις (3) μήνες. Σε κάθε περίπτωση ο καθορισμός τιμής μονάδος με εξώδικο συμβιβασμό γίνεται από κοινού μεταξύ των ιδιοκτητών και όλων των υπόχρεων σε καταβολή της αποζημίωσης και εφόσον εντός των ανωτέρω προθεσμιών αυτό δεν καταστεί εφικτό, εκδίδεται η θετική γνωμοδότηση και ακολουθείται η διαδικασία δικαστικού προσδιορισμού αποζημίωσης κατά τις διατάξεις του ν. 2882/2001. (παρ.9 άρθρο 32 Ν.4067/12 όπως αντικαταστάθηκε από την παρ.2 του άρθρου 3 του Ν.4315/14)

 

Σε κάθε περίπτωση έκδοσης θετικής γνωμοδότησης για εκ νέου επιβολή της ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης ή δέσμευσης του χώρου, επί σχεδίου πόλεως που εγκρίθηκε με τις διατάξεις του ν.δ. 17.7/16.8.1923, και με αρμόδιο για την απαλλοτρίωση φορέα τον οικείο δήμο, ο δήμος προκαταβάλλει για λογαριασμό και εις βάρος των υπόχρεων παρόδιων ιδιοκτητών τις δαπάνες που τους βαρύνουν για την απαλλοτρίωση.

Οι δαπάνες αυτές συμπεριλαμβάνονται στην αποζημίωση που εγγράφεται σε ειδικό κωδικό στον προϋπολογισμό του οικείου δήμου, ο οποίος στη συνέχεια βεβαιώνει και εισπράττει, κατά την παρ. 11 του άρθρου 26 του ν. 1828/1989, από τους υπόχρεους σε καταβολή αποζημίωσης, το ποσό που κατέβαλε, για λογαριασμό τους, στους δικαιούχους της αποζημίωσης. Τα ανωτέρω ισχύουν και σε περίπτωση που υπόχρεοι είναι μόνο οι παρόδιοι ιδιοκτήτες, υπό την προϋπόθεση ότι έχουν εκτελεσθεί ολικώς ή μερικώς έργα σχετικά με το σκοπό του κοινοχρήστου ή κοινωφελούς χώρου. (παρ.11 άρθρο 32 Ν.4067/12 όπως αντικαταστάθηκε από την παρ.2 του άρθρου 3 του Ν.4315/14)

Εφαρμογή διατάξεων περί προστασίας δασών-περιβάλλοντος
Για την τροποποίηση του σχεδίου με σκοπό τη διοικητική εφαρμογή είτε της δικαστικής απόφασης που αίρει ή ανακαλεί τη ρυμοτομική απαλλοτρίωση είτε της αυτοδίκαιης άρσης, σύμφωνα με την παράγραφο 1 του άρθρου 32 του Ν.4067/12, λαμβάνονται υπόψη όλες οι προστατευτικές διατάξεις για το περιβάλλον και ιδίως οι διατάξεις για τις αρχαιότητες, τον αιγιαλό και την παραλία που ισχύουν κατά το χρόνο της τροποποίησης. Οι διατάξεις περί προστασίας δασών δεν εφαρμόζονται για την τροποποίηση του ρυμοτομικού σχεδίου:
α) επί ρυμοτομικών σχεδίων που εγκρίθηκαν μετά την ισχύ των διατάξεων του ν. 998/1979,
β) επί εκτάσεων ρυμοτομικών σχεδίων, οι οποίες κατά το χρόνο της αρχικής τους έγκρισης δεν ήταν δασικές και
γ) επί κοινωφελών και κοινοχρήστων χώρων που προέκυψαν με τροποποίηση του ρυμοτομικού σχεδίου από αρχικώς οικοδομήσιμους χώρους. Τυχόν πράξεις της διοίκησης στα πλαίσια της δασικής νομοθεσίας, που εκδόθηκαν επί ακινήτων του προηγούμενου εδαφίου, ανακαλούνται από τον Γενικό Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης, μετά από αίτημα του ενδιαφερομένου. Στις λοιπές περιπτώσεις ισχύει ο έλεγχος του δασικού χαρακτήρα, ο οποίος ανέρχεται αποκλειστικά και μόνο στο χρόνο έγκρισης του ρυμοτομικού σχεδίου. (παρ.6 άρθρο 32 Ν.4067/12 όπως αντικαταστάθηκε από την παρ.2 του άρθρου 3 του Ν.4315/14)

 

Σε περίπτωση που δεν μπορεί να τροποποιηθεί το σχέδιο πόλης και να ενταχθεί η ιδιοκτησία σε οικοδομικό τετράγωνο λόγω των υφισταμένων στην περιοχή απαγορεύσεων και ρυθμίσεων, τότε τίθεται εκτός του εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου και ορίζονται σε αυτήν ειδικοί όροι χρήσης και δόμησης. Οι χώροι που προστατεύονται από τις διατάξεις περί δασών και οι απολύτου προστασίας αρχαιολογικοί χώροι που είτε εντάσσονται σε ζώνη α' προστασίας είτε δεν επιτρέπεται η δόμηση σε αυτούς, τίθενται υποχρεωτικά εκτός σχεδίου μετά από έλεγχο των προϋποθέσεων της παραγράφου 6. (παρ.7 άρθρο 32 Ν.4067/12 όπως αντικαταστάθηκε από την παρ.2 του άρθρου 3 του Ν.4315/14)

 

Ιδιοκτησίες που ανήκουν στο Δημόσιο, σε ΝΠΔΔ ή ΝΠΙΔ του Δημοσίου τομέα
Σε περιπτώσεις ιδιοκτησιών που ανήκουν στο Δημόσιο, σε νομικά πρόσωπα δημοσίου ή νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου του δημοσίου τομέα, κατά την έννοια της περίπτωσης α' της παραγράφου 1 του άρθρου 14 του ν. 4270/2014 (Α' 143), κατά την άρση απαλλοτρίωσης επιβάλλεται, εκτός από την τυχόν προβλεπόμενη εισφορά σε γη ή χρήμα, η παραχώρηση με συμβολαιογραφική πράξη προς τον οικείο δήμο επιφάνειας γης ίσης με το είκοσι τοις εκατό (20%) της εκτάσεως του όλου ακινήτου για τη δημιουργία κοινοχρήστου χώρου.

Σε αυτή την περίπτωση απαιτείται η τροποποίηση του εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου και έναντι της παραχώρησης αυξάνεται μετά από γνωμοδότηση του ΚΕΣΥΠΟΘΑ ο συντελεστής δόμησης επί του τελικώς οικοδομήσιμου ακινήτου κατά είκοσι τοις εκατό (20%), ο οποίος υπολογίζεται στο σύνολο του ακινήτου πριν την παραχώρηση.

Η ως άνω προϋπόθεση δεν εφαρμόζεται εφόσον με την παραχώρηση το ακίνητο που απομένει δεν είναι άρτιο και οικοδομήσιμο. (παρ.10 άρθρο 32 Ν.4067/12 όπως αντικαταστάθηκε από την παρ.2 του άρθρου 3 του Ν.4315/14)

 

Διαδικασία επί παρέλευσης προθεσμίας για χορήγηση γνωμοδότησης ή επί αρνητικής γνωμοδότησης
Σε περίπτωση είτε παρέλευσης άπρακτου της προαναφερθείσας προθεσμίας της παραγράφου 8 για γνωμοδότηση σχετικά με την εκ νέου επιβολή ή μη της ανακληθείσας ή αρθείσας ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης ή δέσμευσης του χώρου, είτε της έκδοσης αρνητικής γνωμοδότησης για εκ νέου επιβολή, ο δεσμευμένος χώρος μετατρέπεται σε οικοδομήσιμος βάσει της προτεινόμενης τροποποίησης του εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου, που συνοδεύει το στοιχείο β' της παραγράφου 2 του άρθρου 32 του Ν.4067/12, και τηρώντας τη διαδικασία του άρθρου 154 του από 14.7.1999 προεδρικού διατάγματος του Κώδικα Βασικής Πολεοδομικής Νομοθεσίας (Δ' 580). (παρ.12 άρθρο 32 Ν.4067/12 όπως αντικαταστάθηκε από την παρ.2 του άρθρου 3 του Ν.4315/14)

 

Ο οικείος δήμος οφείλει να τηρήσει τις προβλεπόμενες διατάξεις, διατυπώσεις και διαδικασίες δημοσιοποίησης της προτεινόμενης τροποποίησης του σχεδίου στη θέση του ακινήτου, εντός αποκλειστικής προθεσμίας έξι (6) μηνών, μετά την άπρακτη παρέλευση της οποίας η διαδικασία έγκρισης της τροποποίησης συνεχίζεται χωρίς τη γνώμη του. Εντός αποκλειστικής προθεσμίας εννέα (9) μηνών από την έναρξη των διαδικασιών τροποποίησης του εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου, με πράξη του οργάνου που είναι αρμόδιο για την τροποποίηση του σχεδίου ανακαλείται αυτοδίκαια η ρυμοτομική απαλλοτρίωση ή δέσμευση και τροποποιείται το σχέδιο καθιστώντας το χώρο οικοδομήσιμο, όπως αυτός διαμορφώνεται μετά την επιβολή της προβλεπόμενης εισφοράς σε γη για δημιουργία κοινόχρηστου χώρου. (παρ.13 άρθρο 32 Ν.4067/12 όπως αντικαταστάθηκε από την παρ.2 του άρθρου 3 του Ν.4315/14)

 

Σε συνέχεια του αιτήματος της παραγράφου 3, ακολουθείται ομοίως η διαδικασία των παραγράφων 8 έως 13 του άρθρου 32 του Ν.4067/12. (παρ.14 άρθρο 32 Ν.4067/12 όπως αντικαταστάθηκε από την παρ.2 του άρθρου 3 του Ν.4315/14)

 

Περιπτώσεις απαγόρευσης άρσης ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης ή δέσμευσης
Σε κάθε περίπτωση δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις τους άρθρου 32 του Ν.4067/12 και απαγορεύεται η άρση της ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης ή δέσμευσης στις περιπτώσεις:
α) κοινόχρηστων ή κοινωφελών χώρων που καθορίσθηκαν εκ της αρχικής έγκρισης ρυμοτομικών σχεδίων είτε για αστική αποκατάσταση δικαιούχων του Υπουργείου Γεωργίας, είτε κατόπιν ιδιωτικής πρωτοβουλίας όπως οι οικοδομικοί συνεταιρισμοί, είτε για στεγαστικά προγράμματα και
β) περιοχών που βρίσκονται σε στάδιο σύνταξης του Κεφαλαίου Γ' πράξης εφαρμογής. (παρ.16 άρθρο 32 Ν.4067/12 όπως αντικαταστάθηκε από την παρ.2 του άρθρου 3 του Ν.4315/14)

 

 

Στις περιπτώσεις που, οι ΚΧ-ΚΦ σχεδίων που εγκρίθηκαν με ιδιωτική επίσπευση, προέρχονται από μεταγενέστερη τροποποίηση των σχεδίων αυτών και όχι εκ της αρχικής τους έγκρισης, δεν τυγχάνει εφαρμογής η παρ. 16 του άρθρου 32 του ΝΟΚ αλλά θα πρέπει κάθε φορά, η αρμόδια Υπηρεσία που εξετάζει το αίτημα άρσης απαλλοτρίωσης, να συνεκτιμά όλα τα απαραίτητα στοιχεία και να εκφέρει ειδικώς αιτιολογημένη κρίση κατά πόσον ο εξεταζόμενος χώρος αποτελεί κοινόχρηστο πράγμα βάσει των διατάξεων του ΝΔ 690/48. Σε κάθε περίπτωση, τονίζεται ότι η οριστική κρίση του κατά πόσον ένας ΚΧ-ΚΦ χώρος σε σχέδιο πόλης που έχει εγκριθεί με ιδιωτική επίσπευση, αποτελεί πράγμα κοινής χρήσης (με την έννοια των άρθρων 966-967-968 του Αστικού κώδικα) γίνεται από το αρμόδιο δικαστήριο και όχι από τις Υπηρεσίες που εξετάζουν θέματα άρσεων απαλλοτρίωσης. (Υ.Π.Α.Π.Ε. 29928/22.09.2015)





Διοικητική αναγνώριση δικαιούχων αποζημίωσης
Το ζήτημα της μη συντέλεσης των απαλλοτριώσεων, λόγω μη καταβολής της ορισθείσας αποζημίωσης στους ιδιοκτήτες, εξακολουθεί επί σειρά ετών να απασχολεί τον Συνήγορο του Πολίτη. Η μη χρηματοδότησή τους από το Πράσινο Ταμείο, ένας από τους σκοπούς δημιουργίας του οποίου ήταν ακριβώς αυτός, εντάσσεται στην άτονη δράση του Ταμείου, συνεπάγεται ωστόσο την ένταση της παρατηρούμενης αδράνειας των υπηρεσιών και την περαιτέρω επιβάρυνση των ιδιοκτητών. Ο Συνήγορος, με γνώμονα την απλοποίηση των διαδικασιών και την εξοικονόμηση παντοειδών πόρων, προτείνει τη διοικητική αναγνώριση δικαιούχων αποζημίωσης και για τις απαλλοτριώσεις λόγω ρυμοτομίας, κατά αναλογία με τη διοικητική αναγνώριση των δικαιούχων αποζημίωσης απαλλοτρίωσης για δημόσια έργα. Ο τρόπος αυτός, εφόσον λειτουργήσει με ασφάλεια δικαίου, θα παρακάμψει την πολυέξοδη και χρονοβόρα δικαστική αναγνώριση, η οποία πολλές φορές επιβαρύνει οικονομικά με ποσά πολλαπλάσια της επιδικασθείσας για την απαλλοτρίωση αποζημίωσης, αυξάνει τον όγκο της δικαστηριακής ύλης και επιβαρύνει τη διοικητική λειτουργία των υπηρεσιών των ΟΤΑ. (Ετήσια Έκθεση Συνηγόρου του Πολίτη 2015)

 

Δικαιολογητικά Χρηματικού Εντάλματος

1. Πράξη εφαρμογής (άρθρο 12 παρ. 1 Ν. 1337/1983 «Επέκταση των πολεοδομικών σχεδίων, οικιστική ανάπτυξη και σχετικές ρυθμίσεις» (ΦΕΚ Α΄ 33), όπως ισχύει και κωδικοποιήθηκεμε το π.δ. 14/27.7.1999 «Κώδικας βασικής πολεοδομικής νομοθεσίας» (ΦΕΚ Δ΄ 580).

 

2. Κτηματογραφικό διάγραμμα εφαρμογής (άρθρο 12 παρ. 4 Ν. 1337/1983)

 

3. Κτηματολογικός πίνακας Εφαρμογής (άρθρο 12 παρ. 4 Ν. 1337/1983)

 

4. Πίνακας επικειμένων (Αποφ. Υπ. Χωροταξίας Οικισμού και Περιβάλλοντος 79881/3445/6.12.1984 ΦΕΚ 862 τεύχος Δ΄)

 

5. Απόφαση κύρωσης από τον Περιφερειάρχη (παρ. ΣΤ στοιχείο 41 άρθρο 186 Ν.3852/2010 όπως προστέθηκε με την παρ.10ε του άρθρου 44 του Ν.3979/2011)

 

6. Έκθεση Καθορισμού ποσού αποζημίωσης της επιτροπής του ΠΔ 5/1986 (ΠΔ 5/1986 -ΦΕΚ 2 τεύχος Α΄)

 

7. Βεβαίωση της Δ.Ο.Υ ότι δεν έχει κοινοποιηθεί επίσχεση ή εκχώρηση της αποζημίωσης (Εγκ.Υπ.Εσωτ. 59774/86) Στην  Απόφαση Υπ. Οικ. Δ6Γ 1091609 ΕΞ 2013/05.06.2013 (ΦΕΚ 1368/05.06.2013 τεύχος Β') καθορίζονται οι βεβαιώσεις που χορηγούν οι ΔΟΥ από 05.06.2013. Στις βεβαιώσεις αυτές δεν περιλαμβάνεται η παραπάνω βεβαίωση.
Επιπλέον, στην Απόφαση Υπ. Οικ. Δ. ΟΡΓ. Δ 1186555 ΕΞ 2016/21.12.2016 (ΦΕΚ 4447/30.12.2016 τεύχος Β') καθορίζονται οι βεβαιώσεις που χορηγούν οι ΔΟΥ από 30.06.2016 και εξακολουθεί να μην περιλαμβάνεται η ανωτέρω βεβαίωση.

Ομοίως και στην απόφαση ΑΑΔΕ Α.1161/03.07.2020 (ΦΕΚ 3020/21.07.2020 τεύχος B’) με τη οποία καθορίζονται οι βεβαιώσεις που χορηγούν οι ΔΟΥ από 21.07.2020

 

8. Δήλωση της οικείας Δ.Ο.Υ για το φόρο μεταβίβασης και καταβολής του σ' αυτήν με έκδοση τριπλοτύπου είσπραξης ή αν πρόκειται για κληρονομιά βεβαίωση ότι υποβλήθηκε δήλωση φόρου κληρονομιάς (άρθρο 47 παρ.2 Ν.814/78, άρθρα 105 και 107 Ν.2961/01 και Εγκ.Υπ.Εσωτ. 59774/86) (2)

 

9.  Απόφαση Δημάρχου για την ανάληψη υποχρέωσης. (περίπτ. ε' παρ.1 άρθρο 58 Ν.3852/10, όπως αντικαταστάθηκε από την παρ.1 του άρθρου 203 του Ν.4555/18) (αλλαγή οργάνου διάθεσης πίστωσης από 19.07.2018)

 

[embed_object_post post_id="35" post_title="undefined"]embed_object_post[/embed_object_post]
   
Κρατήσεις

Καμία

Τι να προσέξω

(1) Σε περίπτωση που η αποζημίωση καταβάλλεται λόγω εφαρμογής του σχεδίου πόλης, αντί της απόφασης του δημοτικού συμβουλίου επισυνάπτεται ως δικαιολογητικό, η έγκριση της Πράξης Τακτοποίησης και Αναλογισμού Αποζημίωσης ( άρθρο 6 Ν.5269/31)

(2) Οι ΟΤΑ απαλλάσσονται του φόρου μεταβίβασης ακινήτου (άρθρο 276 Ν.3463/06)
Όταν η αναγκαστική απαλλοτρίωση για δημόσια ωφέλεια έχει κηρυχθεί υπέρ του δημοσίου ή Ν.Π.Δ.Δ., χορηγείται απαλλαγή από το φόρο όχι όμως και απαλλαγή του τρίτου προσώπου, που είναι υπόχρεο για την καταβολή της αποζημίωσης, από την υποχρέωση υποβολής της οικείας δήλωσης. Σε αντίθετη περίπτωση, όταν η αναγκαστική απαλλοτρίωση για δημόσια ωφέλεια δεν έχει κηρυχθεί υπέρ του δημοσίου ή Ν.Π.Δ.Δ., ο φόρος καταβάλλεται μειωμένος στο μισό. (ΠΟΛ 1120/28.07.2017)

Καθεστώς Φ.Π.Α. Δεν υπόκειται σε καθεστώς Φ.Π.Α
Σχετική νομοθεσία  
Σχετική νομολογία


Αρμόδια όργανα

Παρακατάθεση αποζημίωσης στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων

Δικαιολογητικά

Αναγνώριση δικαιούχων αποζημίωσης

Παραγραφή

Άρση και επανεπιβολή απαλλοτρίωσης




Αρμόδια όργανα

 

Ελ.Συν. Κλιμ. Τμ. 7 Πράξη 255/2019

Αποζημίωση, κατόπιν εξώδικου συμβιβασμού τους με τον Δήμο, των ιδιοκτητριών ρυμοτομούμενων οικοπέδων για τις υφιστάμενες σε αυτά κατασκευές (επικείμενα), βάσει σχετικού διορθωτικού πίνακα. Η τυχόν απαιτούμενη διόρθωση του κυρωμένου πίνακα επικειμένων της Πράξης Εφαρμογής γίνεται με ευθύνη του φορέα που προβαίνει στις αποζημιώσεις, χωρίς να επισημαίνεται περαιτέρω ότι θα πρέπει να τηρηθεί η διαδικασία κύρωσης του διορθωτικού πίνακα από την Περιφέρεια (βλ. και το από έγγραφο του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας προς την Περιφέρεια Αττικής που επισυνάπτεται στο ανωτέρω διευκρινιστικό έγγραφο και αναφέρει ότι δεν απαιτείται κύρωση του πίνακα επικειμένων από την οικεία Περιφέρεια), τα αρμόδια όργανα του Δήμου προέβησαν στις σχετικές ενέργειες όχι με πρόθεση καταστρατήγησης των ως άνω διατάξεων, αλλά με την πεποίθηση ότι ο διορθωτικός πίνακας επικειμένων δεν απαιτείτο να κυρωθεί από την Περιφερειάρχη. Συγγνωστή πλάνη. 

 

Ελ. Συν. Κλιμ. Τμήμα 7 Πράξη 190/2017

Όμοια η Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 7 Πράξη 292/2017 με την οποία ωστόσο κρίθηκε νόμιμη η δαπάνη λόγω συγγνωστής πλάνης

Αποζημίωση ιδιοκτητών ρυμοτομούμενων οικοπέδων για τις υφιστάμενες σε αυτά κατασκευές (επικείμενα), βάσει σχετικού διορθωτικού πίνακα. Μη νόμιμες δαπάνες διότι, ναι μεν τα επικείμενα περιλήφθηκαν στους διορθωτικούς πίνακες αλλά αυτοί δεν κυρώθηκαν από την Περιφερειάρχη, όπως απαιτείται (άρθρα 12 ν. 1337/1983, 186 ν. 3852/2010 και 3 παρ. 3 της 79881/3445/1984 απόφασης του Υπουργού Χωροταξίας, Οικισμού και Περιβάλλοντος )

 

Ελ.Συν. Κλιμ. Τμ. 7 Πράξη 119/2017

Καταβολή αποζημίωσης επικειμένων στην περιοχή «Αεροδρόμιο», βάσει διόρθωσης του κυρωμένου, με απόφαση Νομάρχη, πίνακα επικειμένων. Ο πίνακας επικειμένων συνοδεύει την πράξη εφαρμογής, είναι όμως αυτοτελής ως προς αυτήν, καθόσον μπορεί να συντάσσεται και να κυρώνεται και ξεχωριστά. Ωστόσο για την σύνταξη νέου - συμπληρωματικού πίνακα επικειμένων δεν απαιτείται η τήρηση της διαδικασίας για την ανάκληση της πράξης εφαρμογής, θα πρέπει, όμως, να ακολουθείται η διαδικασία έκδοσής του, που περιλαμβάνει την σύνταξη και την κύρωσή του από τα αρμόδια προς τούτο όργανα. Ως εκ τούτου, η δαπάνη, που αφορά σε καταβολή αποζημίωσης, η οποία υπολογίστηκε με τις τιμές μονάδας που ήδη έχουν καθοριστεί με την  απόφαση της επιτροπής του π.δ/τος 5/1986, βάσει νέου συνταχθέτος από την τεχνική υπηρεσία του Δήμου πίνακα επικειμένων, δεν είναι νόμιμη, διότι ο πίνακας αυτός δεν έχει κυρωθεί από το αρμόδιο όργανο, ήτοι την αρμόδια Περιφέρεια, αλλά έχει εγκριθεί μόνον από την Υπηρεσίας Δόμησης του Δήμου και το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου αυτού, που ενέκρινε την καταβολή της αποζημίωσης. Συγγνωστή πλάνη. 


Ελ. Συν. Τμ. VII Πράξη 286/2008
Πράξη εφαρμογής Ν. 1337/1983. Αρμόδιο όργανο κύρωσης πινάκων εφαρμογής και επικειμένων, κινηματογραφικού διαγράμματος, προσδιορισμού ποσών αποζημίωσης.

Ελ.Συν. Τμ.VII Πράξη 241/2006
Αποζημίωση σε δημότη, λόγω απαλλοτρίωσης του ακινήτου του για λόγους ρυμοτομίας. Μη νόμιμη, διότι αρμόδια για τον καθορισμό της τιμής μονάδας της ρυμοτομούμενης ιδιοκτησίας δεν είναι η Δημαρχιακή Επιτροπή, αλλά η προβλεπόμενη από το άρθρο Ι του π. Δ. 5/1986 επιτροπή.

 

Ελ.Συν. Πρακτικά Τμ.7 Σ9Α/2006
Καταβολή αποζημίωσης από Δήμο σε ιδιώτη, λόγω ρυμοτομίας ιδιοκτησίας του υπέρ του Δήμου. Μη νόμιμα καθορίστηκε η τιμή μονάδας με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, αφού αρμόδιο όργανο για τον καθορισμό της ως άνω τιμής είναι η προβλεπόμενη από το όρθρο Ι του Π.Δ. 5/1986 επιτροπή. Εύλογος χρόνος ανάκλησης ή επανασύνταξης της πράξης εφαρμογής της πολεοδομικής μελέτης η πενταετία, κατ' εφαρμογή του άρθρου μόνου του Ν.261/1968. ανεξάρτητα αν έλαβε χώρα πριν ή μετά την έναρξη ισχύος του Ν. 3212/2003.




Παρακατάθεση αποζημίωσης στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων

Ελ. Συν. Τμ. VII Πράξη 145/2008
Α) Από το συνδυασμό των διατάξεων των άρθρων 7 παρ. 1, 8 παρ. 1 και 2 του ν. 2882/2001, 31 του ν. 3130/2003 και της 2/51773/0026/11.9.2001 (ΦΕΚ 1233 τ. Β΄) υπουργικής απόφασης συνάγεται ότι η παρακατάθεση στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων του ποσού της αποζημίωσης, λόγω αναγκαστικής απαλλοτρίωσης ιδιοκτησίας υπέρ Δήμου συνιστά νόμιμο τρόπο καταβολής της, όταν δεν έχουν αναγνωριστεί με τελεσίδικη απόφαση αρμοδίου δικαστηρίου τα πρόσωπα που πραγματικά τη δικαιούνται, αλλά υπάρχει προσωρινός καθορισμός αυτών βάσει αποφάσεως Μονομελούς Πρωτοδικείου. Απαραίτητα δικαιολογητικά για την καταβολή της στους φερόμενους δικαιούχους της πράξης αναλογισμού και προσκύρωσης, λόγω απαλλοτρίωσης της ρυμοτομούμενης ιδιοκτησίας τους
Β) Κατά τις διατάξεις του άρθρου 8 παρ. 1 του ν. 2882/2001 δικαιούχοι χρηματικού εντάλματος για την παρακατάθεση επιδικασθείσας από το δικαστήριο δικαστικής δαπάνης και της αμοιβής των δικηγόρων που συμμετείχαν ως πληρεξούσιοι σε δίκη για τον προσωρινό προσδιορισμό της αποζημίωσης, λόγω αναγκαστικής απαλλοτρίωσης, δεν είναι οι πληρεξούσιοι δικηγόροι των φερομένων ως δικαιούχων της αποζημίωσης, αλλά ο οικείος δικηγορικός σύλλογος.




Δικαιολογητικά

 

Ελ.Συν. Πράξη 232/2010 Τμ.7.
Μη νόμιμη η καταβολή αποζημίωσης από το Δήμο επικειμένων ρυμοτομούμενης ιδιοκτησίας δικαιούχων καθόσον, κατά παράβαση των διατάξεων του άρθρου 12 του ν. 1337/1983 καθώς και του άρθρου 3 της 79881/3445/6.12.1984 απόφασης του Υπουργού Χωροταξίας Οικισμού και Περιβάλλοντος, δεν συντάχτηκε ο απαιτούμενος πίνακας επικειμένων για τον καθορισμό αποζημίωσης των δικαιούχων ιδιοκτητών ρυμοτομούμενου ακινήτου, ο οποίος έπρεπε ακολούθως να κυρωθεί, είτε μαζί με την σχετική πράξη εφαρμογής, είτε χωριστά. Περαιτέρω, η αποτίμηση και κοστολόγηση των επικειμένων της ιδιοκτησίας των ως άνω δικαιούχων, για τον καθορισμό της αναλογούσας αποζημίωσης αυτών, έγινε από Επιτροπή του Δήμου, ήτοι από αναρμόδιο όργανο, καθόσον προς τούτο έπρεπε να επιληφθεί η Επιτροπή του άρθρου 1 του π.δ/τος 5/1986, η οποία συγκροτείται ειδικά στην αρμόδια Δ/νση Πολεοδομίας με απόφαση του οικείου Νομάρχη.

Πράξη VII Τμήματος 94/2007
Αποζημίωση δημοτών λόγω απαλλοτρίωσης της ρυμοτομούμενης ιδιοκτησίας τους. Μη νόμιμη, διότι: α) στην προσκομιζόμενη κατάσταση πληρωμής δεν αναγράφονται τα στοιχεία και το εμβαδόν των απαλλοτριούμενων τμημάτων της ρυμοτομούμενης ιδιοκτησίας καθώς και η τιμή μονάδας της αποζημίωσης, σύμφωνα με την 2/51773/0026/11-9-2001 απόφαση του Υπουργού Οικονομικών (ΦΕΚ 1233 Β΄) και β) εφόσον δεν έχουν αναγνωριστεί δικαστικά οι δικαιούχοι της αποζημίωσης και δεδομένου ότι αυτή νομίμως θα παρακατατεθεί στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, δεν απαιτείται, ως δικαιολογητικό του εντάλματος, η δικαστική απόφαση. Επί πλέον οι δικαιούχοι του εντάλματος δεν πρέπει να αναγράφονται ονομαστικά, αλλά « ο δικαιούχος που θα αναγνωριστεί με τελεσίδικη δικαστική απόφαση». Απαραίτητα δικαιολογητικά του οικείου χρηματικού εντάλματος.




Αναγνώριση δικαιούχων αποζημίωσης

 

Αποζημίωση εξόδων οικοδομικής άδειας στις θιγόμενες ιδιοκτήτριες διότι η εν λόγω οικοδομική άδεια, που εκδόθηκε πριν τη ρυμοτομική απαλλοτρίωση, δεν μπορεί να υλοποιηθεί ούτε να μεταφερθεί στο νέο οικόπεδο. Η υποχρέωση του Δήμου να αποζημιώσει τις ιδιοκτήτριες από την επιβληθείσα ρυμοτομική απαλλοτρίωση εξαντλήθηκε με την ανταλλαγή των οικοπέδων ώστε οι διατάξεις περί απαλλοτρίωσης να μην μπορούν να αποτελέσουν νόμιμο έρεισμα της εντελλόμενης δαπάνης. Εξάλλου, υπό την εκδοχή ότι η επίμαχη δαπάνη ερείδεται στις διατάξεις των άρθρων 105 και 106 του Εισ.ΝΑΚ περί αποζημιωτικής ευθύνης του δήμου έναντι τρίτων για τις ζημίες που τους προκάλεσαν τα όργανά του κατά την εκτέλεση ή από την παράλειψη εκτέλεσης των ανατεθειμένων σ’ αυτά καθηκόντων, δεν υπάρχει τελεσίδικη δικαστική απόφαση ή πρακτικά δικαστικού ή εξώδικου συμβιβασμού που να καταφάσκουν αυτήν την ευθύνη. Περαιτέρω, δεν προκύπτει αβίαστα το συμπέρασμα ότι η ζημία των ιδιοκτητριών του απαλλοτριωθέντος οικοπέδου από την έκδοση οικοδομικής άδειας που κατέστη αδύνατον να υλοποιηθεί, συνδέεται αιτιωδώς με πράξεις και παραλείψεις των οργάνων του Δήμου. Μη νόμιμη δαπάνη. (Ελ.Συν. Κλιμ. Τμ. 7 Πράξη 300/2019)


Ελ. Συν. Τμ. VII Πράξη 11/2012.
Ανεξαρτήτως του ότι για την καταβολή αποζημίωσης, λόγω ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης, σύμφωνα με την ειδική διαδικασία που προβλέπουν οι διατάξεις του ν.δ. της 17.7.1923, η αναγνώριση των δικαιούχων αυτής συντελείται με τον προσδιορισμό των ιδιοκτητών που περιλαμβάνονται στην πράξη αναλογισμού αποζημίωσης, εν προκειμένω και σύμφωνα με το περιεχόμενο αυτής, έχει επιληφθεί και το αρμόδιο Μονομελές Πρωτοδικείο, το οποίο με απόφασή του, που δεν υπόκειται σε τακτικά ή έκτακτα ένδικα μέσα, αναγνώρισε ως δικαιούχο της αποζημίωσης απαλλοτρίωσης του κρίσιμου ακινήτου τη δικαιοπάροχο των φερόμενων ως δικαιούχων των επίμαχων χρηματικών ενταλμάτων. Συνεπώς, δεν απαιτείτο εν προκειμένω η κατάθεση στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων της αποζημίωσης και των λοιπών αναγραφόμενων στο νόμο ποσών και η δημοσίευση της σχετικής γνωστοποίησης στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Το ζήτημα της διάγνωσης του οριστικού ιδιοκτησιακού καθεστώτος δεν αποτελεί αντικείμενο κρίσης της ταχείας διαδικασίας προσδιορισμού των δικαιούχων της αποζημίωσης λόγω απαλλοτρίωσης. Η συγκεκριμένη δαπάνη παρίσταται ως μη κανονική, καθώς στα δικαιολογητικά των κρίσιμων χρηματικών ενταλμάτων δεν περιλαμβάνεται η απαιτούμενη από την 2/51773/0026/11.9.2001 απόφαση του Υπουργού Οικονομικών κατάσταση πληρωμής με το ονοματεπώνυμο των δικαιούχων, τον προσδιορισμό του ακινήτου, το εμβαδόν του, την τιμή μονάδας αποζημίωσης και το σύνολο της αποζημίωσης. Μη νόμιμη δαπάνη.

Ελ.Συν. Τμ. VII Πράξη 108/2007
Αποζημίωση δημότη λόγω απαλλοτρίωσης (ρυμοτομίας) της ιδιοκτησίας του, μετά από πράξη εφαρμογής επέκτασης του ρυμοτομικού σχεδίου. Νόμιμη, διότι, για την καταβολή της εν λόγω αποζημίωσης εφαρμόζεται η ειδική διαδικασία που ορίζεται στο Ν. 1337/1983, για τον προσδιορισμό των ιδιοκτητών που περιλαμβάνονται στην πράξη εφαρμογής και δεν απαιτείται η αναγνώριση, με δικαστική απόφαση, σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων Ακινήτων.




Παραγραφή

Ελ. Συν Τμ. 4 Πράξη 93/2004
Αποζημίωση λόγω αναγκαστικής απαλλοτρίωσης οικοπέδου ιδιώτη. Δεν γεννάται θέμα παραγραφής καθόσον η αναγκαστική απαλλοτρίωση δεν μπορεί να θεωρηθεί συντελεσθείσα χωρίς την προηγούμενη παρακατάθεση ή καταβολή της αποζημίωσης στο δικαιούχο, ο οποίος

μέχρι να γίνει αυτή, διατηρεί όλα τα δικαιώματά του επί της ιδιοκτησίας του. Τέτοιο θέμα γεννάται μόνο αναφορικά με την είσπραξη είτε της παρακατεθείσας αποζημίωσης είτε της διαφοράς μεταξύ της επιδικασθείσας οριστικής αποζημίωσης σε σχέση με προσωρινή. Νόμιμη καταβολή.



Άρση και επανεπιβολή απαλλοτρίωσης

 

Καταβολή αποζημίωσης λόγω ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης. Νόμιμη η υποχρέωση του Δήμου για καταβολή αποζημίωσης λόγω ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης για την ιδιοκτησία που προσδιορίστηκε και σύμφωνα με την τιμή μονάδος που καθορίστηκε με απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου, χωρίς επιβάρυνση με τόκους υπερημερίας (άρθρο 49 ν. 4414/2016). Η υποχρέωση αυτή γεννήθηκε από την αποδοχή και μόνο, με την απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, του αιτήματος των δικαιούχων περί διατήρησης της ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης, η οποία είχε αρθεί αυτοδικαίως λόγω παρόδου δεκαοκτώ μηνών από τον προσδιορισμό της προσωρινής τιμής μονάδος με την ανωτέρω απόφαση, και καταβολής εντέλει της δικαστικά καθορισμένης αποζημίωσης. Νόμιμη δαπάνη. (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 7 Πράξη 195/2017)

 

H Διοίκηση, όταν διαπιστώνει ότι συντρέχουν κατ' αρχήν οι προϋποθέσεις για την άρση ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης ή ρυμοτομικού βάρους, είτε κατά την εξέταση αιτήματος του ενδιαφερόμενου ιδιοκτήτη που έχει υποβληθεί δια της διοικητικής οδού είτε ύστερα από την έκδοση δικαστικής απόφασης που ακυρώνει την άρνηση της Διοίκησης να ικανοποιήσει το σχετικό αίτημα, οφείλει να επιληφθεί προκειμένου να προβεί στην άρση της ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης ή του ρυμοτομικού βάρους και, ταυτοχρόνως, να ρυθμίσει εκ νέου το πολεοδομικό καθεστώς του συγκεκριμένου ακινήτου. (ΣτΕ 2142/2016)

Στη ρύθμιση αυτή προβαίνει η Διοίκηση ενόψει της υποχρέωσής της που απορρέει από την συνταγματικώς κατοχυρωμένη προστασία της ιδιοκτησίας, με συνεκτίμηση των κριτηρίων του άρθρου 24 του Συντάγματος. Η Διοίκηση, δηλαδή, δεν δεσμεύεται να καταστήσει, άνευ ετέρου, το ακίνητο οικοδομήσιμο, αλλά οφείλει να εξετάσει εάν συντρέχουν λόγοι που εξ αντικειμένου δεν επιτρέπουν τη δόμησή του και, περαιτέρω, να συνεκτιμήσει, κατά τρόπο τεκμηριωμένο, αφενός μεν τα μορφολογικά χαρακτηριστικά του συγκεκριμένου ακινήτου, καθώς και τα χαρακτηριστικά και το νομοθετικό καθεστώς του οικισμού και της ευρύτερης περιοχής στην οποία αυτό εντάσσεται, αφετέρου δε τις πολεοδομικές ανάγκες, στις οποίες περιλαμβάνεται προεχόντως η ανάγκη δημιουργίας κοινοχρήστων και κοινωφελών χώρων, καθώς και τον πολεοδομικό σχεδιασμό της περιοχής και, τέλος, τις δεσμεύσεις και κατευθύνσεις τυχόν υφισταμένου χωροταξικού σχεδίου ή Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου ή άλλων συναφών σχεδίων, προκειμένου να αποφεύγονται οι αποσπασματικές ρυθμίσεις. (ΣτΕ 2142/2016)

Ενόψει δε όλων των ανωτέρω εκτιμήσεων, η Διοίκηση οφείλει να κρίνει εάν η ιδιοκτησία πρέπει, για κάποιο νόμιμο λόγο, να παραμείνει εκτός πολεοδομικού σχεδιασμού ή να δεσμευθεί εκ νέου, με την επανεπιβολή ρυμοτομικής απαλλοτρίωσης ή ρυμοτομικού βάρους, εφόσον συντρέχουν οι νόμιμες προϋποθέσεις, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται η δυνατότητα άμεσης αποζημίωσης των θιγόμενων ιδιοκτητών, ή να καταστεί οικοδομήσιμη, είτε με τους γενικούς όρους δόμησης είτε, ενδεχομένως, με ειδικούς όρους δόμησης, που πρέπει να καθορισθούν. (ΣτΕ 2142/2016)

Η συνδρομή και των ως άνω προϋποθέσεων πρέπει να ερευνάται τελικώς από το όργανο που έχει την αποφασιστική αρμοδιότητα και η σχετική κρίση του πρέπει να έχει πλήρη και ειδική αιτιολογία, που μπορεί να προκύπτει και από τα στοιχεία του φακέλου. Κατά την έρευνα της συνδρομής σοβαρής πολεοδομικής ανάγκης που επιβάλλει την εκ νέου δέσμευση του ακινήτου και σοβαρής πρόθεσης και δυνατότητας για άμεση περαίωση της διαδικασίας συντέλεσης της αναγκαστικής απαλλοτρίωσής του, πρέπει να συνεκτιμάται η συμπεριφορά της Διοίκησης κατά το χρονικό διάστημα που διέρρευσε από την αρχική επιβολή του ρυμοτομικού βάρους μέχρι την άρση του, αλλά και το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί μέχρι την εκ νέου επιβολή του βάρους αυτού. Εξάλλου, η υπό τις ανωτέρω προϋποθέσεις επιβαλλόμενη νέα απαλλοτρίωση δεν αντιβαίνει ούτε προς τις συνταγματικές διατάξεις περί προστασίας της ιδιοκτησίας ούτε προς την υποχρέωση της Διοικήσεως να συμμορφώνεται με τις ακυρωτικές αποφάσεις των διοικητικών δικαστηρίων. (ΣτΕ 2142/2016)

Εφόσον η κρίση της Διοίκησης περί συνδρομής των κατά νόμον προϋποθέσεων για την επανεπιβολή της απαλλοτρίωσης, με τον χαρακτηρισμό του επίδικου ακινήτου εκ νέου ως κοινόχρηστου χώρου πρασίνου, ευρίσκει έρεισμα στα στοιχεία του φακέλου, οι προσβαλλόμενες πράξεις είναι κατ'αρχήν, νομίμως και επαρκώς αιτιολογημένες και, συνεπώς, είναι απορριπτέοι ως αβάσιμοι οι λόγοι ακυρώσεως με τους οποίους προβάλλεται ότι η προσβαλλόμενη πράξη παραβιάζει τη συνταγματικά κατοχυρωμένη προστασία της ιδιοκτησίας και ότι η τροποποίηση του σχεδίου εχώρησε κατά κατάχρηση εξουσίας και κακή χρήση της διακριτικής ευχέρειας και κατά παράβαση «της αρχής της εμπιστοσύνης του πολίτη» και της αναλογικότητας. (ΣτΕ 2142/2016)

Γνωμοδοτήσεις του ΝΣΚ

 


Η συμμόρφωση σε δικαστική απόφαση περί άρσεως ρυμοτομικής απαλλοτριώσεως σε κοινόχρηστο χώρο, χαρακτηριζόμενο ως τέτοιο σε ρυμοτομικό διάγραμμα που εγκρίθηκε με επίσπευση Οικοδομικού Συνεταιρισμού Αστών Προσφύγων, ολοκληρώνεται με την τροποποίηση του ρυμοτομικού σχεδίου, και κατά την ορθή σύμφωνη με το Σύνταγμα ερμηνεία, δεν εμποδίζεται από τις διατάξεις του άρθρου 6 παρ. 6 του Ν 4315/2014 και της παραγράφου 16 του άρθρου 32 του Ν4067/2012, όπως η τελευταία ισχύει μετά την αντικατάσταση του με το άρθρο 3 παρ. 2 του Ν 4315/2014, δεδομένου ότι αυτές έχουν πεδίο εφαρμογής την διοικητική διαδικασία τροποποιήσεως του σχεδίου, στην οποία ούτως ή άλλως αποβλέπει και η δικαστική απόφαση, ενώ δεν καταλαμβάνει το νέο πολεοδομικό καθεστώς του ακινήτου, για τον καθορισμό του οποίου η Διοίκηση, δεσμευόμενη από απαγορευτική ως προς την αλλαγή του κοινοχρήστου χώρου διάταξη, υποχρεωτικά χωρεί σε επανεπιβολή της απαλλοτριώσεως, καθορίζοντας εκ νέου τον εν λόγω χώρο ως κοινόχρηστο. 
Υπόχρεοι προς αποζημίωση των τρίτων αυτών ιδιοκτητών είναι, κατά τα ανωτέρω, οι εν γένει επισπεύσαντες το σχέδιο και ειδικότερα ο Οικοδομικός Συνεταιρισμός Αστών Προσφύγων, κατά του οποίου νομιμοποιούνται να στραφούν δικαστικώς, ο δε οικείος Δήμος μπορεί να επισπεύσει την συντέλεση των απαλλοτριώσεων των ιδιοκτησιών των τρίτων, οι οποίες καθορίστηκαν ως κοινόχρηστοι χώροι και να εισπράξει στη συνέχεια από τους επισπεύσαντες την αρχική έγκριση του ρυμοτομικού σχεδίου τα καταβαλλόμενα για τον σκοπό αυτό ποσά κατά τις διατάξεις του Κώδικα Εισπράξεως Δημοσίων Εσόδων., υπόχρεος δε προς αποζημίωση του αναγνωρισθέντος ως κυρίου του συγκεκριμένου βεβαρημένου ακινήτου τυγχάνει ο ανωτέρω Συνεταιρισμός (ομόφωνα). (ΓνΝΣΚ 149/2017, η οποία έγινε αποδεκτή με το έγγραφο Υπ. Περιβάλλοντος & Ενέργειας YΠΕΝ/ΔΠΟΛΣ/2415/91/17.01.2018)


Σε περίπτωση εκκρεμούς, κατά την έναρξη ισχύος των διατάξεων του άρθρου 127 του ν. 4070/2012, ενώπιον της Διοίκησης, υπολογισμού της επιστρεπτέας αποζημίωσης, κατόπιν ανάκλησης της απαλλοτρίωσης, σε συμμόρφωση προς ακυρωτική απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, το ποσόν αυτής καθορίζεται κατά τις διατάξεις του άρθρου 127 του ν. 4070/2012, τόσο κατά τις ουσιαστικές όσο και κατά τις διαδικαστικές ρυθμίσεις του και όχι κατά τις διατάξεις του άρθρου 12 παρ.3 Κώδικα Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων Ακινήτων (Ν.2882/01). (ΓνΝΣΚ 48/2017)

Δεν είναι δυνατή η σύνταξη πράξης αναλογισμού αποζημίωσης, λόγω ρυμοτομίας στους κοινόχρηστους χώρους ΚΧ 98 και 98Α του εγκεκριμένου σχεδίου Μελισσίων, που θεσμοθετήθηκαν ως κοινόχρηστοι χώροι- άλση (δάσος), με το Π.Δ. 11-6-2007 με θέμα «Τροποποίηση του εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου του Δήμου Μελισσίων (Ν. Αττικής) επιβολή προκηπίου και καθορισμός όρων και περιορισμών δόμησης (ΓνΝΣΚ 356/2014)

Όταν ακυρώνονται, αυτοδικαίως, οι πράξεις, δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου, που εντάσσονται στη διαδικασία Μεταφοράς Συντελεστή Δόμησης λόγω κήρυξης αντισυνταγματικών των σχετικών διατάξεων, τους δε άκυρους τίτλους κατέχουν, εκτός από τους ιδιοκτήτες του βαρυνομένου, και άλλα πρόσωπα, λόγω μεταβίβασης, η αποζημίωση λόγω απαλλοτρίωσης του βαρυνομένου καταβάλλεται στους αναγνωρισθεισομένους, κατά την ειδική διαδικασία του ν. 2882/2011, δικαιούχους της αποζημίωσης. (

ΓνΝΣΚ 154/2013)

Ο υπολογισμός της επιστρεπτέας αποζημίωσης, σε περίπτωση ανάκλησης της απαλλοτρίωσης προς συμμόρφωση σε ακυρωτική απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, είναι το ισχύον κατά το χρόνο της ακυρωθείσας ρητής ή σιωπηρής απόρριψης από τη Διοίκηση του αιτήματος του ενδιαφερομένου για ακύρωση της συντελεσμένης απαλλοτρίωσης και όχι του χρόνου της έκδοσης, τελικώς, της απόφασης ανάκλησης. Τούτο ισχύει σε όλες τις περιπτώσεις που εκδίδονται παρόμοιες ακυρωτικές δικαστικές αποφάσεις με τις οποίες ακυρώνεται η ρητή ή σιωπηρή απόρριψη από τη Διοίκηση του αιτήματος του ενδιαφερομένου για ακύρωση της συντελεσμένης απαλλοτρίωσης. (

ΓνΝΣΚ 178/2013)

Η παραχώρηση ρυμοτομουμένου ακινήτου σε Δήμο σε κοινή χρήση ώστε να διανοιχθεί δημοτική οδός, στην οποία αποκτά με την διάνοιξη πρόσωπο, δεν αποτελεί δωρεά, εφ όσον το ΙΚΑ επιφυλαχθεί στην πράξη παραχώρησης της αξίωσής του για αποζημίωση έναντι κάθε κατά νόμο υποχρέου από την ρυμοτομία, διότι αποκτά ως αντιπαροχή έναντι του Δήμου την αξίωση για άμεση διάνοιξη της δημοτικής οδού, η οποία καταλαμβάνει το ρυμοτομούμενο τμήμα του ακινήτου του ΙΚΑ. (ΓνΝΣΚ 179/2011)

 

[embed_object_post post_id="43" post_title="undefined"]embed_object_post[/embed_object_post]

Επιστροφή στην κορυφή της σελίδας

[/post_tab][/post_tabs]

[/post_tab][/post_tabs]