Αυθαίρετη χρήση- Προσφυγή

 

I. Αυθαίρετη χρήση κοινόχρηστου χώρου-Κυρώσεις
II. Άσκηση προσφυγής

 


I. Αυθαίρετη χρήση κοινόχρηστου χώρου-Κυρώσεις

 

Οι κυρώσεις που προβλέπονται σχετικά με την άδεια κοινοχρήστου χώρου εξακολουθούν να ισχύουν. (παρ.3 άρθρο 15 KYA οικ. 16228/17.05.2017 (ΦΕΚ 1723/18.05.2017 τεύχος Β')

Για την επιβολή προστίμου χρήσης κοινοχρήστων χώρων δεν αρκεί ο χαρακτηρισμός του χώρου ως κοινοχρήστου αλλά απαιτείται να έχει πράγματι τεθεί σε κοινή χρήση. Η μνεία του τρόπου χαρακτηρισμού της επίμαχης έκτασης ως κοινόχρηστης δεν συνιστά τυπικό στοιχείο κύρους επιβολής του προστίμου αυθαίρετης χρήσης αυτής.(ΣτΕ 1689/2015)

Για την αυθαίρετη χρήση κοινόχρηστων χώρων, των οποίων η παραχώρηση της χρήσης έχει επιτραπεί με την απόφαση της παραγράφου 2, επιβάλλεται σε βάρος του παραβάτη, με απόφαση του δημάρχου, το αναλογούν τέλος και ισόποσο πρόστιμο.


Με όμοια απόφαση επιβάλλεται πρόστιμο σε βάρος εκείνου που προβαίνει σε αυθαίρετη χρήση χώρου του οποίου η παραχώρηση της χρήσης δεν έχει επιτραπεί, ίσο με το διπλάσιο του μεγαλύτερου κατά τετραγωνικό μέτρο ποσού που καθορίστηκε με την απόφαση της παραγράφου 3 για τους χώρους για τους οποίους έχει επιτραπεί η παραχώρηση για όμοια χρήση.

Η αυθαίρετη χρήση του κοινόχρηστου χώρου διαπιστώνεται από το Δήμο ή τις Αστυνομικές Αρχές μετά από διενέργεια αυτοψίας. Στην οικεία έκθεση περιγράφονται αναλυτικά η κατάσταση του χώρου, οι επεμβάσεις που έχουν γίνει σε αυτόν, το είδος της χρήσης, και τα αντικείμενα που έχουν τοποθετηθεί, επισυνάπτεται δε σχετικό σχεδιάγραμμα και, αν απαιτείται, φωτογραφίες, ή ηλεκτρονικό αρχείο τους.

Αντίγραφο της εκθέσεως παραδίδεται στον ενεργούντα την αυθαίρετη χρήση του χώρου αυτού ή θυροκολλείται στο κατάστημα σε κάθε άλλη περίπτωση. Παραλλήλως, επιδίδεται στον παραβάτη εντολή να άρει την αυθαίρετη κατάληψη του κοινόχρηστου χώρου, αφαιρώντας τα κάθε είδους αντικείμενα που έχουν τοποθετηθεί σε αυτόν μέσα σε επτά (7) ημέρες από την επομένη της επιδόσεως.

Αν ο παραβάτης δεν συμμορφωθεί, τα εν λόγω αντικείμενα απομακρύνονται άμεσα από συνεργείο του Δήμου, ο οποίος μπορεί να ζητήσει, προς το σκοπό αυτό, την άμεση συνδρομή των Αστυνομικών Αρχών.

Τα αντικείμενα που αφαιρούνται καταγράφονται σε ειδική έκθεση, η οποία υπογράφεται από τον επικεφαλής του συνεργείου του Δήμου που τα απομακρύνει και δεν επιστρέφονται αν προηγουμένως δεν καταβληθεί ειδικό πρόστιμο για τα έξοδα μεταφοράς και αποθηκεύσεως αυτών, το οποίο καθορίζεται με την απόφαση του δημοτικού συμβουλίου της παραγράφου 3. Αν το ανωτέρω ειδικό πρόστιμο δεν εξοφληθεί εντός τριών (3) μηνών από την ημερομηνία της αφαίρεσης, τα αφαιρεθέντα αντικείμενα κατάσχονται άμεσα και μπορεί να διατίθενται, να εκποιούνται ή να καταστρέφονται από το Δήμο, σύμφωνα με το άρθρο 199 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων.

Αν μετά την αφαίρεση των ανωτέρω αντικειμένων διαπιστωθεί δεύτερη παράβασηαφαιρείται η άδεια χρήσης κοινόχρηστου χώρου για χρονικό διάστημα έξι (6) μηνών. Στην περίπτωση των καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος, επιβάλλεται το διπλάσιο του προστίμου του δέκατου εδαφίου ή σφράγιση από μία (1) έως πέντε (5) ημέρες. Αν το ανωτέρω χρονικό διάστημα των έξι (6) μηνών δεν συμπληρώνεται εντός του ημερολογιακού έτους που αφορά η άδεια χρήσης κοινόχρηστου χώρου, δεν χορηγείται στον παραβάτη νέα αντίστοιχη άδεια στο επόμενο ημερολογιακό έτος μέχρι συμπληρώσεως του χρονικού διαστήματος αυτού. (άρθρο 13 παρ.8 του Β.Δ 24-9/20-10-1958, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 3 του Ν.1080/80, από την παρ. 5 του άρθρου 26 Ν. 1828/1989, ΦΕΚ 2/1989 τεύχος Α') και τροποποιήθηκε από το άρθρο 6 του Ν. 1900/1990, ΦΕΚ 125/1990 τεύχος Α', και αντικαταστάθηκε με την παρ.2 του άρθρου 50 του Ν.4257/14 και στη συνέχεια αντικαταστάθηκε εκ νέου από το άρθρο 55 του Ν.4483/17 και από το άρθρο 51 του ν.5027/23)  

 

Δείτε σχετικά υποδείγματα στην ενότητα: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΤΩΝ ΟΤΑ / ΕΣΟΔΑ ΟΤΑ / 0 ΤΑΚΤΙΚΑ ΕΣΟΔΑ / 04 ΕΣΟΔΑ ΑΠΟ ΛΟΙΠΑ ΤΕΛΗ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΠΑΡΟΧΗ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ / 046 Λοιπά τέλη και δικαιώματα / 0461 Τέλος χρήσης κοινόχρηστων χώρων (άρθρο 3 Ν. 1080/80).


Σε ερώτημα δήμου σχετικά με το εάν η έναρξη της καταμέτρησης για τον υπολογισμό της τρίτης παράβασης από την ίδια επιχείρηση (με βάση την άδεια ίδρυσης και λειτουργίας) γίνεται από την έναρξη ισχύος του Ν. 4257/2014 (14.04.2014) ή προσμετρούνται και οι παλαιότερες παραβάσεις, η Γ.Γ. Αποκεντρ. Διοίκησης Αττικής με το υπ' αριθ97045/52193/11.02.2016 έγγραφό της επισημαίνει τα εξής:
«...η κατάργηση νόμου με νόμο είναι είτε ρητή (άμεση), όταν ο νεότερος νόμος περιλαμβάνει ειδική διάταξη για την κατάργηση του παλαιότερου νόμου, είτε σιωπηρή (έμμεση), όταν από το περιεχόμενο του νεότερου νόμου προκύπτει σαφώς ότι τούτο είναι ασυμβίβαστο προς εκείνο του παλαιότερου(ΝΣΚ 198/2014, 295/2012, 216/2010, 281/2009). Εν προκειμένω η ρύθμιση του 
άρθρου 50 του Ν. 4257/2014 συμπληρώνει την προηγούμενη του άρθρου 3 παρ. 8 του Ν. 1080/80χωρίς το περιεχόμενο της να είναι αντίθετο ως προς την επιμέτρηση του υπολογισμού των παραβάσεων από την αυθαίρετη χρήση. Ως εκ τούτου άποψη της υπηρεσίας μας είναι ότι δεν τίθεται θέμα έναρξης υπολογισμού των παραβάσεων από την έναρξη ισχύος του Ν. 4257/2014 καθώς η πρόβλεψη αυτή προϋπήρχε ήδη στο α. 3 παρ. 8 του Ν. 1080/80 όπως ίσχυε έως τότε


Οφειλές από πρόστιμα της ανωτέρω παραγράφου που έχουν επιβληθεί από 1.1.2010 και μέχρι την έναρξη ισχύος του Ν.4257/14 (ημερ. έναρξης 14.04.2014) καταβάλλονται μειωμένα κατά ποσοστό 50% ανεξαρτήτως άλλων τυχόν μειώσεων. Τυχόν καταβληθέντα ποσά δεν επιστρέφονται. (παρ.3 του άρθρου 50 του Ν.4257/14)

Σημειώνεται ότι οι οφειλές από τα ανωτέρω πρόστιμα που απομένουν κατόπιν της εν λόγω μείωσης, δύνανται, εφόσον αυτά έχουν καταστεί ληξιπρόθεσμα, να υπαχθούν στις διατάξεις του άρθρου 51 του Ν.4257/14 περί ρύθμισης οφειλών. (ΥΠ.ΕΣ. εγκ. 36/23334/06.06.2014)

Ο άνευ άδειας ποιούμενος χρήση των κοινοχρήστων χώρων, τιμωρείται με τις ποινές του άρθρου 458 του Ποινικού Κώδικα. Με αυτές τις ποινές τιμωρείται και ο καθ' υπέρβαση της χορηγηθείσης σε αυτόν άδειας ποιούμενος χρήση αυτών των χωρών, καθώς και όποιος χορηγεί άδεια χρήσεως των χώρων αυτών, κατά παράβαση των διατάξεων του παρόντος άρθρου. Η αστυνομική αρχή, είτε αυτεπαγγέλτως επιλαμβανομένη είτε κατόπιν αιτήσεως του δημάρχου ή προέδρου της κοινότητος, υποχρεούται να απαγορεύει την άνευ άδειας χρήση των χώρων των οποίων απαγορεύεται. Η απομάκρυνση των αυθαιρέτως τοποθετουμένων αντικειμένων ενεργείται από τους υπόχρεους για αυτό, κατόπιν εντολής προς αυτούς της αστυνομικής αρχής και σε περίπτωση άρνησης αυτών από όργανα του δήμου ή της κοινότητας με τη συνδρομή της αστυνομικής αρχής. (άρθρο 13 παρ.15 του Β.Δ 24-9/20-10-1958, όπως αντικατ. από το άρθρο 3 του Ν.1080/80.)

 

Εάν ο τυχόν άδειας χρήσεως πεζοδρομίων, πλατειών και εν γένει κοινοχρήστων χώρων ή του υπεδάφους αυτών, κατά τις διατάξεις του παρόντος άρθρου, στερηθεί της χρήσεως ταύτης εν όλω ή εν μέρει λόγω μέτρων ληφθέντων παρά δημοσίων, δημοτικών ή κοινοτικών αρχών, δικαιούται σε επιστροφή μόνο του αναλογούντος τέλους. (άρθρο 13 παρ.16 του Β.Δ 24-9/20-10-1958, όπως αντικατ. από το άρθρο 3 του Ν.1080/80.)

 

Ο βαρυνόμενος με τέλος και πρόστιμο ή μόνο πρόστιμο, στην περίπτωση μη παραχωρήσιμου χώρου, έχει το δικαίωμα, σύμφωνα με τη παρ. 3 του αρ. 73 του ως άνω β/δ (όπως αυτό αντικαταστάθηκε από το άρθρο 19 του ν. 1080/1980) και σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα με το αρ. 2 του ν. 505/1976 και ακολούθους με την παρ. 1, περ. ζ και παρ. 5 του αρ. 1 ν. 1406/1983 και πλέον με τα αρ. 2 και 63 του ν. 2717/1999 (Σχ. ΝΣΚ 124/2015), να ασκήσει προσφυγή ή και μέσω αυτής να ζητήσει τη συμβιβαστική επίλυση της διαφοράς ή της αμφισβήτησης, σύμφωνα με το αρ. 32 του ν. 1080/1980.
Δεδομένου ότι ο νομοθέτης έχει υπαγάγει την εν λόγω διαφορά στη διαδικασία των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων, ρυθμίζοντας ταυτόχρονα και ζητήματα σχετικά με την ταμειακή βεβαίωση της διαφοράς (αρ. 3, ν. 505/1976 και παρ. 2, αρ. 69, ν. 2717/1999) η διοίκηση δεν δύναται να ανακαλέσει απόφαση επιβολής προστίμου για αυθαίρετη κατάληψη κοινόχρηστου χώρου, κατόπιν αιτήσεως του οφειλέτη (ΝΣΚ 197/2009).
Η ύπαρξη δε αθωωτικής απόφασης ποινικού δικαστηρίου δεν επιδρά στη διοικητική διαδικασία, η οποία είναι διακεκριμένη και αυτοτελής, παρά μόνο στο βαθμό που συνεκτιμάται από το διοικητικό δικαστήριο, προκειμένου να διαμορφώσει την κρίση του (ΣτΕ 611/1995). (ΥΠ.ΕΣ. 38787/20.05.2019)

Πειθαρχική ποινή της αργίας δύο μηνών, λόγω παράβασης καθήκοντος. Ο Δήμαρχος αμέλησε, ενόψει και των καθηκόντων του ως προϊσταμένου, μεταξύ άλλων, και της Διεύθυνσης Τεχνικών Εργων του Δήμου, να προβεί στις απαραίτητες ενέργειες ώστε να αποκαταστήσει τον κοινόχρηστο χώρο έμπροσθεν του καταστήματος στην προτέρα του κατάσταση με την καθαίρεση, μέσω της υπηρεσίας του Δήμου, των αυθαίρετων στο χώρο αυτό κατασκευών, ενώ αγνόησε τις επανειλημμένες καταγγελίες κατοίκου της περιοχής και τις υποδείξεις του Γενικού Γραμματέα της Περιφέρειας να πράξει τα δέοντα για να αρθεί η δυσχέρεια στην ελεύθερη και ανεμπόδιστη κυκλοφορία των πολιτών στον εν λόγω κοινόχρηστο χώρο. Εξάλλου, καίτοι είχε διαπιστωθεί, από την πρώτη αυτοψία αρμοδίων οργάνων της Τεχνικής Υπηρεσίας του Δήμου, η διενέργεια στο χώρο αυτό παράνομων εργασιών, καθ' υπέρβαση της δοθείσης στην εκμεταλλευόμενη το κατάστημα αδείας, που άλλωστε δεν είχε χορηγηθεί και από το αρμόδιο Δημοτικό Συμβούλιο, αμέλησε να ασκήσει τον απαιτούμενο έλεγχο ώστε να αποτρέψει παρόμοιες εργασίες και κατά το μεταγενέστερο χρονικό διάστημα. Ο ισχυρισμός του προσφεύγοντος ότι ο Δήμος δεν διέθετε πολεοδομική υπηρεσία και ότι αρμόδια για την καθαίρεση των αυθαίρετων κατασκευών στον κοινόχρηστο χώρο του Δήμου ήταν η πολεοδομική υπηρεσία της Νομαρχιακής Αυτοδιοικήσεως, είναι απορριπτέος ως αβάσιμος, καθόσον, προκειμένου για αυθαίρετες κατασκευές σε κοινόχρηστο χώρο του δήμου, η αρμοδιότητα για την καθαίρεση αυτών ανήκει στον ίδιο, εφόσον διαθέτει τεχνική υπηρεσία, εν προκειμένω δε, ο Δήμος, όπως προκύπτει από τον οικείο Οργανισμό του, διέθετε Διεύθυνση Τεχνικών Εργων με πολεοδομικές αρμοδιότητες, μεταξύ των οποίων περιλαμβανόταν τόσο η σύνταξη εκθέσεων αυτοψίας για την κατεδάφιση αυθαιρέτων κατασκευών όσο και η μέριμνα για την κατεδάφιση αυτών. (ΣτΕ 3475/2014)

Με την ΧΧΧ/12.5.2016 απόφαση της επιτροπής συμβιβαστικής επίλυσης φορολογικών διαφορών του Δήμου και την ΑΑΑ/30.5.2017 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου διαγράφηκε το τέλος κατάληψης κοινόχρηστου χώρου και το σχετικό πρόστιμο που είχε επιβληθεί με την ΚΚΚ/21.4.2015 απόφαση του Αντιδημάρχου Οικονομικών. Τούτο δε διαφοροποιείται λόγω του ότι στο μεν προοίμιο της τελευταίας απόφασης αναγράφεται πως αυτή εκδόθηκε έχοντας υπόψη τη ΜΜΜ διαπιστωτική πράξη κατάληψης κοινόχρηστου χώρου της Ελληνικής Αστυνομίας, ενώ στην ΧΧΧ/12.5.2016 απόφαση της επιτροπής συμβιβαστικής επίλυσης φορολογικών διαφορών του Δήμου και στην ΑΑΑ/30.5.2017 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου γίνεται λόγος περί διαγραφής του τέλους κατάληψης κοινόχρηστου χώρου και του σχετικού προστίμου που επιβλήθηκαν με βάση τη ΜΜΜ διαπιστωτική πράξη κατάληψης κοινόχρηστου χώρου της Ελληνικής Αστυνομίας, καθώς από το περιεχόμενο των ως άνω διαπιστωτικών πράξεων προκύπτει ότι αμφότερες αφορούν στην ίδια παράβαση, δηλαδή σε αυτήν για την οποία επιβλήθηκαν τέλος χρήσης κοινόχρηστου χώρου και σχετικό πρόστιμο με την ΚΚΚ/ 21.4.2015 απόφαση του Αντιδημάρχου Οικονομικών. Εξάλλου, νόμιμα η επιτροπή συμβιβαστικής επίλυσης φορολογικών διαφορών του Δήμου έλαβε υπόψη προσκομισθέν από την εταιρεία τοπογραφικό, δέχτηκε ότι τα τετραγωνικά μέτρα κοινόχρηστων χώρων που αυτή είχε καταλάβει αυθαίρετα ήταν τελικά λιγότερα από αυτά με βάση τα οποία είχε υπολογιστεί αρχικά το πρόστιμο και μείωσε το ποσό αυτού. Νόμιμη δαπάνη. (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 7 Πράξη 125/2019)

 

Σύμφωνα με το άρθρο 13 του Β.Δ. της 24-9/20.10.58, η χρησιμοποίηση κοινοχρήστου χώρου μετά τη λήξη της ετήσιας αδείας χρήσεώς του και πριν από την ανανέωσή της, συνιστά αυθαίρετη χρήση, η οποία συνεπάγεται την επιβολή προστίμου, ανεξάρτητα από το εάν τυχόν, μετά την εκ των υστέρων ανανέωση της αδείας, με την οποία περιορίζεται ο παραχωρηθείς χώρος, η αυθαίρετη χρήση περιορίζεται αντίστοιχα στον κατ' υπέρβαση της αδείας χρησιμοποιηθέντα χώρο / εξ άλλου, εφόσον ο αναιρεσείων εγνώριζε ότι κατά το ένδικο χρονικό διάστημα είχε λήξει η ετήσια άδεια χρήσεως του κοινοχρήστου χώρου και συνεπώς, η χρήση ολόκληρου του χώρου ήταν αυθαίρετη, η επιβολή του προστίμου, και μάλιστα για το χώρο μόνο για τον οποίο δεν χορηγήθηκε, τελικά άδεια χρήσης, δεν αντίκειται στην καλή πίστη ούτε στην αρχή της χρηστής διοίκησης. (ΣτΕ 3486/2003 Τμ. Β') 

 


II. Άσκηση προσφυγής

 

Εξαιρετικώς στις φορολογικές και τελωνειακές διαφορές εν γένει η προσφυγή ασκείται εντός τριάντα (30) ημερών και η προθεσμία για την άσκησή της αρχίζει:
(παρ.2α άρθρο 66 Ν.2717/99-ΚΔΔ)

Α. Σε περίπτωση ρητής πράξης:
α) Για εκείνους τους οποίους αφορά:
ι. από την κατά νομό επίδοση της σε αυτούς, ή
ιι. σε κάθε άλλη περίπτωση, από τότε που αυτοί έλαβαν αποδεδειγμένως πλήρη γνώση του περιεχομένου της. (παρ.1Αα άρθρο 66 Ν.2717/99-ΚΔΔ)

β) Για τους τρίτους
ι. από τη δημοσίευση της, αν δεν προβλέπεται από το νομό άλλος ειδικότερος τρόπος γνωστοποίησης της, η
ιι. σε κάθε άλλη περίπτωση, από τότε που αυτοί έλαβαν αποδεδειγμένως πλήρη γνώση του περιεχομένου της. (παρ.1Αβ άρθρο 66 Ν.2717/99-ΚΔΔ)

Β. Σε περίπτωση παράλειψης, από τη συντέλεση της. (παρ.1Β άρθρο 66 Ν.2717/99-ΚΔΔ)

 

Οι διαφορές που αναφύονται μεταξύ δήμων και τρίτων και αφορούν τέλη χρήσης κοινοχρήστων χώρων και επιβολή προστίμου για αυθαίρετη χρήση κοινοχρήστων χώρων τόσο από την διατύπωση των ανωτέρω διατάξεων, όσο και από το περιεχόμενο που αναγκαίως περιέχουν οι σχετικές ατομικές διοικητικές πράξεις περί επιβολής, ευθέως, των ανωτέρω βαρών, προκύπτει ότι έχουν τον χαρακτήρα διοικητικών (φορολογικών) διαφορών και με την ως άνω ιδιότητα αντιμετωπίζονται από την νομολογία. Επομένως, σύμφωνα με το άρθρο 66 παρ. 2α του ΚΔΔ, όπως ισχύει, η προθεσμία ασκήσεως προσφυγής κατά των πράξεων αυτών, είναι 30 ημερών. (Ατομ.ΓνΝΣΚ 124/2015, η οποία έγινε αποδεκτή με το έγγραφο ΥΠ.ΕΣ.Δ.Α. οικ. 26463/30.07.2015)

 

Δεν συνιστά κατ' άρθρ. 36 παρ. 3 Ν. 2721/1999 διαφορά από περιοδικές παροχές η αναφερόμενη σε αποζημίωση για αυθαίρετη χρήση τουριστικού περιπτέρου μέσα σε δημοτικό άλσος. (ΣτΕ 115/2003 Τμ. Β')