Μείωση φόρων και τελών ή απαλλαγή για ειδικές κοινωνικές κατηγορίες

 

I. Γενικά

II. Απόδειξη ιδιότητας δικαιούχων 

1. Αποροι
2. Πολύτεκνοι
3. Αναπηρία
4. Τρίτεκνοι
5. Μονογονεϊκές Οικογένειες
6. Μακροχρόνια άνεργοι
7. Δικαιούχοι του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης

 


I. Γενικά
Με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου, που λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία του αριθμού των μελών του, είναι δυνατή η μείωση δημοτικών φόρων ή τελών ή η απαλλαγή από αυτούς για τους απόρους, τα άτομα με αναπηρίες, τους πολύτεκνους, τους τρίτεκνους, τις μονογονεϊκές οικογένειες και τους μακροχρόνια ανέργους, όπως η ιδιότητα των ανωτέρω οριοθετείται αντίστοιχα από την κείμενη νομοθεσία, καθώς και τους δικαιούχους του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης του άρθρου 235 του ν. 4389/2016 (Α' 94).
 Με την ίδια απόφαση μπορεί να τίθενται και εισοδηματικά κριτήρια για τη χορήγηση της ως άνω μείωσης ή απαλλαγής. Η επίπτωση στα έσοδα του Δήμου που προκύπτει από τη λήψη της απόφασης του πρώτου εδαφίου της παρούσας αποτυπώνεται υποχρεωτικά και λαμβάνεται υπόψη κατά την κατάρτιση του προϋπολογισμού του έτους εφαρμογής της, σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις. Ειδικά για την ευπαθή κοινωνική ομάδα των ατόμων με αναπηρία συμπεριλαμβανομένων και των οικογενειών που έχουν στη φροντίδα τους άτομα με αναπηρία, σε περίπτωση λήψης εισοδηματικών κριτηρίων λαμβάνεται υπόψη το πρόσθετο κόστος που απαιτείται για την κάλυψη των αναγκών αναπηρίας. Στο εισοδηματικό κριτήριο που αφορά στην ανωτέρω κοινωνική ομάδα θα πρέπει να υπολογίζεται μόνο το φορολογητέο εισόδημα, ώστε να μην προσμετρούνται τα πάσης φύσεως επιδόματα αναπηρίας (προνοιακά επιδόματα, εξωιδρυματικό επίδομα, επίδομα κίνησης, διατροφικό επίδομα νεφροπαθών και μεταμοσχευμένων συμπαγών οργάνων κ.λπ.) τα οποία είναι αφορολόγητα. (παρ 3 άρθρο 202 Ν. 3463/06, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 13 του Ν. 4368/16 και τροποποιήθηκε από το άρθρο 12 του Ν.4558/18

 

Ο Συνήγορος του Πολίτη θεωρεί ότι δεν πρέπει να υφίσταται διακριτική μεταχείριση εις βάρος των μη δημοτών ή μονίμων κατοίκων. Το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο παρέχει στους Δήμους της χώρας την ευχέρεια να λαμβάνουν αποφάσεις για φορολογική ελάφρυνση των δημοτών τους, σύμφωνα με τις τοπικές ανάγκες και ιδιαιτερότητες. Σε καμία όμως περίπτωση δεν τίθεται ως κριτήριο μείωσης ή απαλλαγής των δημοτικών τελών και φόρων η εγγραφή ή μη στο δημοτολόγιο, ούτε το είδος της κατοικίας (μόνιμη ή μη). (Ετήσια Έκθεση Συνηγόρου του Πολίτη 2017)

 

Οι ΟΤΑ, με απόφαση του οικείου Συμβουλίου που λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία του αριθμού των μελών του δύνανται να θεσπίσουν μειωμένο τιμολόγιο ύδρευσης και αποχέτευσης μέχρι το 50% ή και απαλλαγή από τα τέλη για τους απόρους, τα άτομα με αναπηρίες και τους πολύτεκνους, όπως η ιδιότητά τους οριοθετείται αντίστοιχα από την κείμενη νομοθεσία. (ΥΠ.ΕΣ.Α.&Η.Δ. εγκ.16/16898/19.08.2010)

 


II. Απόδειξη ιδιότητας δικαιούχων 

Η απόδειξη της ιδιότητας των ανωτέρω θα γίνεται με βάση τη κείμενη νομοθεσία και συγκεκριμένα:

 

1. Αποροι
Για την απόδειξη της ιδιότητας του απόρου απαιτείται Πιστοποιητικό απορίας από την αρμόδια υπηρεσία κοινωνικής πρόνοιας της Νομαρχίας σύμφωνα με το ΝΔ 57/1973.

 


2. Πολύτεκνοι

Για την απόδειξη της ιδιότητας του πολυτέκνου πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης του Δήμου ή αντίστοιχο πιστοποιητικό αρμόδιας αλλοδαπής αρχής, συνοδευόμενα από πιστοποιητικότης Ανώτατης Συνομοσπονδίας Πολυτέκνων Ελλάδος (ΑΣΠΕ). Πολύτεκνοι θεωρούνται:

πολύτεκνοι είναι οι γονείς με τέσσερα (4) τουλάχιστον τέκνα, ανεξαρτήτως των προβλεπομένων από την οικεία νομοθεσία, περί πολυτέκνων, ηλικίας και λοιπών ιδιοτήτων, (άρθρ. 1 παρ. 21 του Ν. 2247/1994 /ΦΕΚ 182/31.10.1994/τ. Α' - 2771/2006 απόφαση ΣτΕ).

Πολύτεκνοι επίσης είναι:

i. Ν. 860/5-1-1979

α) Η μητέρα χήρα με τρία (3)τέκνα, εφόσον είναι υπόχρεη για τη διατροφή τους από οποιοδήποτε λόγο.

β) Ο πατέρας με τρία (3) τέκνα εφόσον κατέστη τελείως ανίκανος για κάθε εργασία, από οποιοδήποτε λόγο και δεν εργάζεται ή είναι ανάπηρος πολέμου με αναπηρία τουλάχιστον 70% και δεν εργάζεται.

γ) Ο σύζυγος με τρία (3) τέκνα σε περίπτωση θανάτου της μητρός των τέκνων ή εφόσον αυτή κατέστη τελείως ανίκανη για κάθε εργασία από οποιοδήποτε λόγο.

δ) Τα ορφανά από πατέρα και μητέρα εφόσον είναι τουλάχιστον τρία (3), αποτελούν ίδια οικογένεια και απολαμβάνουν αυτοδίκαια των ευεργετημάτων των Πολυτέκνων και τέκνων Πολυτέκνων και εφόσον τα θήλεα δεν έχουν ιδίους πόρους ζωής.

 

Επισημάνσεις:

Α. Σε όλες τις ανωτέρω περιπτώσεις (α - δ) πρέπει επιπλέον να είναι:

i)τα θήλεα άγαμα ή σε διάζευξηή σε χηρεία και να τα συντηρεί ένας από τους γονείς τους

ii)τα άρρενα ανήλικα

iii)σπουδαστές μέχρι περατώσεως των σπουδών τους ή μαθητές τεχνών και επαγγελμάτων

iv)ανίκανα προς εργασία από οποιοδήποτε λόγο ή ανάπηρα πολέμου, ανεξαρτήτως ηλικίας και στις δύο περιπτώσεις.

Β. Από 1/1/1983 τόσον τα άρρενα όσο και τα θήλεα πρέπει να είναι ανήλικα (άρθρο 4 παρ. 2 και 116 παρ. 1 του Συντάγματος).

Γ. Μέχρι 17/2/1983 το όριο ανηλικότητας είναι το 21ο έτος.

Από 18/2/1983 το όριο ανηλικότητας είναι το 18ο έτος (άρθρο 3 Ν. 1329/1983).

 

ii. Ν. 3454/7-4-2006

α) Ο γονέας χωρίς σύζυγο με τρία (3) τέκνα ο οποίος έχει τη γονική μέριμνα και επιμέλεια των τέκνων του και είναι μόνος υπόχρεος για τη διατροφή τους, εφόσον είναι άγαμα και δεν έχουν συμπληρώσει το 23ο έτος της ηλικίας τους ή σπουδάζουν σε αναγνωρισμένες τριτοβάθμιες σχολές Πανεπιστημιακής και Τεχνολογικής εκπαίδευσης και αναγνωρισμένα εκπαιδευτικά ιδρύματα της ημεδαπής ή αλλοδαπής ή εκπληρώνουν τις στρατιωτικές τους υποχρεώσεις και δεν έχουν συμπληρώσει το 25ο έτος της ηλικίας τους. Στα τέκνα αυτά συνυπολογίζονται και όσα έχουν οποιαδήποτε αναπηρία σε ποσοστό 67% και άνω ισοβίως ανεξαρτήτως ηλικίας.

β) Ο ένας από τους γονείς ο οποίος κατέστη ανάπηρος εξ οιασδήποτε αιτίας ή είναι ανάπηρος πολέμου σε ποσοστό 67% και άνω ισοβίως εφόσον έχει τρία (3) τέκνα και συντρέχουν και οι λοιπές προϋποθέσεις της ανωτέρω (α) περιπτώσεως.

γ) Τα ορφανά από πατέρα και μητέρα εφόσον είναι τουλάχιστον δύο (2) αποτελούν ίδια οικογένεια και απολαμβάνουν όλα τα ευεργετήματα των πολυτέκνων και των τέκνων πολυτέκνων εφόσον συντρέχουν και οι λοιπές προϋποθέσεις της ανωτέρω (α) περιπτώσεως.

Οι γονείς που απέκτησαν την πολυτεκνική ιδιότητα βάσει των διατάξεων του Ν. 860/1979 (ΦΕΚ 2 Α') όπως και εκείνοι που την αποκτούν βάσει των διατάξεων του Ν. 3454/2006 τη διατηρούν ισοβίως και απολαμβάνουν ισοβίως τα δικαιώματα που απορρέουν από την πολυτεκνική ιδιότητα, τα δε τέκνα τους προστατεύονται και απολαμβάνουν των δικαιωμάτων των τέκνων πολυτέκνων όσο διαρκεί η πολυτεκνική ιδιότητα έστω και του ενός γονέα (παρ.3 άρθρου 6 Ν. 3454/2006).

 


3. Αναπηρία
Για την απόδειξη της ιδιότητας του αναπήρου Απόφαση Υγειονομικής Επιτροπής Αναπηρίας του Ι.Κ.Α., στην οποία να προσδιορίζεται η αναπηρία, καθώς και το ποσοστό αναπηρίας του. (Απαιτείται τουλάχιστον ποσοστό αναπηρίας 50%).


4. Τρίτεκνοι

Τρίτεκνος θεωρείται ο γονέας ή γονείς που έχουν τη γονική μέριμνα και επιμέλεια τριών παιδιών από τον ίδιο ή διαφορετικούς γάμους ή νομίμως αναγνωρισθέντων ή υιοθετημένων ή εκτός γάμου γεννηθέντων, τα οποία είναι άγαμα και δεν έχουν συμπληρώσει το εικοστό τρίτο (23ο) έτος της ηλικίας τους ή φοιτούν σε αναγνωρισμένες τριτοβάθμιες σχολές πανεπιστημιακής και τεχνολογικής εκπαίδευσης και αναγνωρισμένα εκπαιδευτικά ιδρύματα της ημεδαπής ή της αλλοδαπής ή εκπληρώνουν τις στρατιωτικές τους υποχρεώσεις και δεν έχουν συμπληρώσει το εικοστό πέμπτο (25ο) έτος της ηλικίας τους και στα τέκνα αυτών, όπου αυτό προβλέπεται. Στα τρία παιδιά περιλαμβάνονται και τα τέκνα με οποιαδήποτε αναπηρία σε ποσοστό εξήντα επτά τοις εκατό (67%) και άνω ισοβίως, ανεξαρτήτως ηλικίας και οικογενειακής κατάστασης.

Η ιδιότητα του τρίτεκνου αποδεικνύεται με το πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης του ενδιαφερομένου ή αντίστοιχο πιστοποιητικό αρμόδιας αλλοδαπής αρχής. (άρθρο 3 Ν.3454/06)


5. Μονογονεϊκές Οικογένειες

i. Γονέας μονογονεϊκής οικογένειας νοείται ο γονέας εκείνος ο οποίος, κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης, ασκεί εν τοις πράγμασι και κατ' αποκλειστικότητα ή μετά από σχετική ανάθεση τη γονική μέριμνα ενός ή περισσότερων ανήλικων τέκνων. Το δικαίωμα αυτό ασκείται από τον γονέα και μετά την ενηλικίωση των τέκνων και μέχρι τη συμπλήρωση του 25ου έτους της ηλικίας τους.
ii. Τέκνα μονογονεϊκής οικογένειας είναι εκείνα τα οποία μέχρι την ενηλικίωσή τους είχαν τον ένα μόνο γονέα τους. Στην περίπτωση αυτή υπάγονται και τα τέκνα τα οποία στερήθηκαν και τους δύο γονείς πριν την ενηλικίωσή τους. Το δικαίωμα αυτό ασκείται από το τέκνο μέχρι και τη συμπλήρωση του 30ού έτους της ηλικίας του. (παρ.3 άρθρο 9 Ν.3812/09, όπως συμπληρώθηκε με την παρ.6 του άρθρου 29 του Ν.3838/10)

Για την απόδειξη της μονογονεϊκής οικογένειας, προσκομίζεται οποιοδήποτε πιστοποιητικό δημόσιας αρχής της ημεδαπής ή αλλοδαπής από το οποίο να προκύπτει η ιδιότητα του γονέα μονογονεϊκής οικογένειας (π.χ., πιστοποιητικό από το οποίο να προκύπτει η κατάσταση χηρείας του μονογονέα, δικαστική απόφαση με την οποία ανατέθηκε η άσκηση της γονικής μέριμνας σε ένα μόνο γονέα κ.λπ.).


6. Μακροχρόνια άνεργοι

Μακροχρόνια άνεργοι είναι όσοι είναι ασφαλισμένοι κατά της ανεργίας και ευρίσκονται σε διαρκή κατάσταση ανεργίας για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο από δώδεκα (12) μήνες, με ετήσιο οικογενειακό εισόδημα μικρότερο από το ατομικό αφορολόγητο όριο μισθωτών-συνταξιούχων. (υποπαρ.ΙΑ.1 Ν.4093/12) (ΚΥΑ 44137/613/18.12.2013 (ΦΕΚ 3253/20.12.2013 τεύχος Β')

Για την απόδειξη της ιδιότητας του μακροχρόνια ανέργου απαιτείται οποιοδήποτε δικαιολογητικό που να αποδεικνύει το διάστημα κατά το οποίο είναι εγγεγραμμένοι στα μητρώα του ΟΑΕΔ.


7. Δικαιούχοι του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης
Για τους ανωτέρω δικαιούχους δείτε την ενότητα:

ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ ΔΗΜΩΝ » Ε. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ & ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ » 3. Μέριμνα για τη στήριξη αστέγων και οικονομικά αδύνατων δημοτών » Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης

 


Υπόδειγμα απόφασης Δημοτικού Συμβουλίου για μείωση δημοτικών φόρων ή τελών ή απαλλαγή των απόρων, ατόμων με αναπηρίες και πολυτέκνων