Νομοθεσία - Νομολογία |
Κατάργηση του φόρου Η διάταξη του άρθρου 60 του ν. 2214/1994 (Α΄75) με την οποία επιβλήθηκε ο Δημοτικός Φόρος Δωδεκανήσου αποκλειστικά τους επιτηδευματίες των Δωδεκανήσων, καταργήθηκε με την παρ.9 της υποπαρ.Δ.12 του Ν.4336/15 (ΦΕΚ 94/14.08.2015 τεύχος Α'), όπως αυτή συμπληρώθηκε από το άρθρο 57 του Ν.4483/17. Καταβληθέντα ποσά δεν αναζητούνται. Βεβαιωμένες οφειλές από τον καταργούμενο φόρο και συναφείς κυρώσεις διαγράφονται, κατόπιν διαπιστωτικής απόφασης του οικείου Δημοτικού Συμβουλίου
Σχετική με το θέμα ήταν και η απόφαση του ΣτΕ 4505/2014 με την οποία εξετάστηκε το κατά πόσο ο εν λόγω φόρος αντίκειται στην αρχή της φορολογικής ισότητας και της καθολικότητας του φόρου.
Αναλυτικότερα στην ανωτέρω απόφαση του ΣτΕ έγιναν δεκτά μεταξύ άλλων τα εξής: Μετά την ένωση της Δωδεκανήσου με την Ελλάδα, διατηρήθηκαν «προσωρινώς» σε ισχύ διατάξεις περί επιβολής τοπικού φόρου κατανάλωσης υπέρ των δήμων και κοινοτήτων της Δωδεκανήσου επί των εισαγομένων σ' αυτήν εμπορευμάτων, καθώς και των εξαγομένων από αυτήν, αναστελλομένης της ισχύος των αντιστοίχων διατάξεων του Κώδικος Δήμων και Κοινοτήτων. Στην συνέχεια, όταν, με τις διατάξεις του α.ν. 1910/1951 (Α' 221) ρυθμίσθηκαν τα των εσόδων όλων των δήμων και κοινοτήτων της Χώρας, περιλαμβανομένης, συνεπώς, και της Δωδεκανήσου, ορίσθηκε ειδικότερα ότι διατηρούνταν σε ισχύ οι υπέρ των Δήμων και Κοινοτήτων της Γεν. Διοικήσεως Δωδεκανήσου εισπραττόμενοι φόροι, τέλη και δικαιώματα, περί των οποίων δεν προέβλεπε ο νόμος αυτός, και οι οποίοι επιτρεπόταν να καταργηθούν με βασιλικό διάταγμα, το οποίο, πάντως, ποτέ δεν εκδόθηκε. Συνεπώς, υπό το καθεστώς αυτό, οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης της Δωδεκανήσου, επιπλέον των προβλεπόμενων από τις πάγιες ρυθμίσεις περί δήμων και κοινοτήτων εσόδων, συνέχιζαν να απολαμβάνουν και του προαναφερθέντος ειδικού τοπικού φόρου κατανάλωσης, κρίθηκε δε ότι η διατήρηση αυτή σε ισχύ των εν λόγω διατάξεων, όπως, άλλωστε, και άλλες φορολογικές αποκλίσεις σχετικά με τη Δωδεκάνησο, δεν παραβίαζαν τις συνταγματικές διατάξεις περί ισότητας και συνεισφοράς των Ελλήνων αδιακρίτως στα δημόσια βάρη αναλόγως των δυνάμεών τους ενόψει, μεταξύ άλλων, των «διαφόρων συνθηκών» υπό τις οποίες τελούσαν οι φορολογούμενοι στη Δωδεκάνησο σε σχέση με τους φορολογούμενους στη λοιπή Ελλάδα. Αργότερα, όμως, ύστερα από την ένταξη της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα, όταν εγέρθηκαν αμφισβητήσεις σχετικά με τη συμφωνία των πιο πάνω διατάξεων προς το κοινοτικό δίκαιο και απέληξαν σε αποφατική κρίση του ΔΕΚ, αυτές καταργήθηκαν από 1-7-1994 με την παράγραφο 2 του άρθρου 65 του ν.2214/1994. Σχετικά με την διάταξη του άρθρου 60 του ν. 2214/1994, προκύπτει ότι ο επίδικος φόρος, που επιβλήθηκε δίχως μελέτη και επίκληση ειδικών συνθηκών διαφοροποίησης της Δωδεκανήσου έναντι των λοιπών περιφερειών του Κράτους, προορίσθηκε να αποτελέσει, και μάλιστα μόνιμα και όχι προσωρινά, «υποκατάστατο» του καταργηθέντος με την προαναφερθείσα διάταξη του άρθρου 65 παρ. 2 του ίδιου νομοθετήματος φόρου, προς ανάπτυξη της τοπικής οικονομίας. Όμως οι κοινωνικοοικονομικές συνθήκες του χρόνου επιβολής του επιδίκου φόρου, 50 περίπου χρόνια μετά την ένωση της Δωδεκανήσου με την Ελλάδα, είναι, προφανώς, διαφορετικές εκείνων που υπήρχαν κατά τα αμέσως επόμενα της ένωσης αυτής έτη και δικαιολογούσαν μιαν ειδική, έναντι άλλων περιοχών της χώρας με τα αυτά χαρακτηριστικά, μεταχείριση. Συνεπώς, η επιβολή του ένδικου φόρου υπέρ μόνων των ΟΤΑ Δωδεκανήσου, και μάλιστα πάγια, σε μόνους όσους ασκούν οικονομική δραστηριότητα στη Δωδεκάνησο υπέρ των ΟΤΑ αυτής αντίκειται στην αρχή της φορολογικής ισότητας και της καθολικότητας του φόρου και καθιστά εκ του λόγου τούτου ανίσχυρη τη σχετική ρύθμιση του άρθρου 60 του Ν. 2214/1994.
Σχετική είναι και η ΓνΝΣΚ 138/2015, η οποία εκδόθηκε πριν τη δημοσίευση του Ν.4336/15 και αφορά τις ενέργειες που οφείλουν να κάνουν οι δήμοι, μετά την έκδοση των υπ' αριθμ. 4504 και 4505/2014 αποφάσεων της Ολομέλειας του ΣτΕ, με τις οποίες κρίθηκε αντισυνταγματική η διάταξη του άρθρου 60 του ν. 2214/1994, περί επιβολής του Δημοτικού Φόρου Δωδεκανήσου.
Συγκεκριμένα
1. Οι Δήμοι οφείλουν να βεβαιώνουν ταμειακώς τον φόρο, προς διασφάλιση των εσόδων τους, βάσει του άρθρου 277 του ν. 3852/2010 Τα όργανα των Δήμων θα πρέπει να παραλείπουν στο μέλλον την έκδοση αποφάσεων προσδιορισμού και επιβολής φόρου, που στηρίζονται στις διατάξεις του άρθρου 60 του ν. 2214/1994, καθώς και, επί ήδη εκδοθέντων πράξεων, προσβληθέντων ή μη με προσφυγή, την ταμειακή βεβαίωση αυτών. Σημ. Συνεπώς δεν προβαίνουμε σε βεβαίωση του φόρου, για οποιοδήποτε χρονικό διάστημα.
2. Οι δήμοι οφείλουν να προχωρήσουν σε διαδικασίες εισπράξεως των ήδη ταμειακώς βεβαιωμένων, πριν την δημοσίευση των αποφάσεων, οφειλομένων ποσών του ιδίου φόρου; Στις περιπτώσεις, κατά τις οποίες εκδόθηκαν τέτοιες διοικητικές πράξεις, είτε αυτές προσεβλήθησαν δικαστικώς είτε όχι, οι πράξεις αυτές υπόκεινται σε ανάκληση και τα ίδια όργανα,εφόσον υποβληθούν αιτήσεις όσων έχουν έννομο συμφέρον, υποχρεούνται να τις εξετάζουν, να κρίνουν εάν αυτές υπεβλήθησαν σε εύλογο, με βάση την κοινή πείρα και τις ειδικότερες περιστάσεις, χρόνο από της δημοσιεύσεως των ανωτέρω αποφάσεων του ΣτΕ (12.12.2014), να εκτιμούν, περαιτέρω, την τυχόν συνδρομή υπερτέρου δημοσίου συμφέροντος, (στο οποίο περιλαμβάνεται το δημοσιονομικό συμφέρον), που επιβάλλει ή αποκλείει την ανάκληση και, αναλόγως, να προβαίνουν στην ανάκληση των πράξεων ή στην απόρριψη των αιτήσεων.
3. Σε περίπτωση δυνατότητας των δήμων να διαγράψουν οφειλές, για τις οποίες έχει παρέλθει η νόμιμη προθεσμία προσφυγής, ποια είναι η ενδεικνυόμενη διαδικασία, κατά παρέκκλιση του άρθρου 174 του ν. 3463/2006 Στις περιπτώσεις, κατά τις οποίες εκδόθηκαν τέτοιες διοικητικές πράξεις, τα δε ποσά βεβαιώθηκαν εν στενή εννοία (ταμειακώς) και δεν εισπράχθηκαν, είτε η ταμειακή βεβαίωση προσεβλήθη δικαστικώς είτε όχι, οι πράξεις ταμειακών βεβαιώσεων υπόκεινται σε ανάκληση από τα αρμόδια όργανα των Δήμων, υπό τις αυτές, ως άνω (περ.2΄) προϋποθέσεις. Συνεπώς θα πρέπει να ελεχθούν πρώτα οι προϋποθέσεις προκειμένου να υπάρξει διαγραφή των συγκεκριμένων οφειλών και όχι υποχρεωτική διαγραφή τους σε κάθε περίπτωση.
4. Είναι δυνατή η επιστροφή εισπραχθέντων ποσών; Σύμφωνα με τη γνμ ΝΣΚ 138/2015, στις περιπτώσεις, κατά τις οποίες βεβαιωμένα ταμειακώς ποσά από τον ίδιο, ως άνω, φόρο, εισπράχθηκαν από τους Δήμους, είναι δυνατή η επιστροφή των καταβληθέντων ποσών, κατόπιν αιτήσεων όσων έχουν έννομο συμφέρον, με απόφαση των αρμοδίων οργάνων των Δήμων, υπό τις αυτές, ως άνω (περ.2) προϋποθέσεις και με την επί πλέον προϋπόθεση, να μην έχει υποκύψει η αξίωση των αιτούντων έναντι των Δήμων (στηριζόμενη στον αδικαιολόγητο πλουτισμό) σε παραγραφή, βάσει των ειδικότερων διατάξεων που διέπουν το λογιστικό των Δήμων. (πλειοψ.)
Η ανωτέρω γνωμοδότηση, ωστόσο, είχε εκδοθεί πριν τη ψήφιση του ν. 4336/2015, στον οποίο ορίζεται ότι «...9.Καταργείται η διάταξη του άρθρου 60 του ν. 2214/1994 (Α'75).Καταβληθέντα ποσά δεν αναζητούνται».
Επιβολή φόρου Επιβάλλεται υπέρ των Ο.Τ.Α. Νομού Δωδεκανήσου, φόρος με την ονομασία "Δημοτικός φόρος Δωδεκανήσου". (παρ.1 άρθρο 60 Ν.2214/94)
Ο φόρος επιβάλλεται στα ακαθάριστα έσοδα που πραγματοποιούνται από την άσκηση οικονομικής δραστηριότητας στην περιφέρεια του Νομού Δωδεκανήσου, από κάθε πρόσωπο που θεωρείται ως επιτηδευματίας, σύμφωνα με τις διατάξεις του Κ.Β.Σ. (Π.Δ. 186/1992)- (ήδη Κ.Φ.Α.Σ.) (από 01.01.2015 Ν.4308/14) (παρ.2 άρθρο 60 Ν.2214/94)
Ως ακαθάριστα έσοδα νοούνται τα ακαθάριστα έσοδα όπως αυτά προσδιορίζονται για την εφαρμογή των διατάξεων της φορολογίας εισοδήματος. (παρ.3 άρθρο 60 Ν.2214/94)
Συντελεστές υπολογισμού φόρου Ο φόρος υπολογίζεται με την εφαρμογή συντελεστή επί των ακαθαρίστων εσόδων ανάλογα με το ύψος του συντελεστή καθαρού κέρδους, που προβλέπεται για την οικονομική δραστηριότητα του επιτηδευματία, σύμφωνα με τον ακόλουθο πίνακα:
Συντελεστής φόρου |
Συντελεστής καθαρού κέρδους |
Μέχρι 5% |
0,2% |
πάνω από 5% και μέχρι 10% |
0,4% |
πάνω από 10% και μέχρι 15% |
0,6% |
πάνω από 15% και μέχρι 20% |
0,8% |
πάνω από 20% |
1,0% |
Όταν ο επιτηδευματίας ασκεί μικτή δραστηριότητα πώλησης αγαθών και παροχής υπηρεσιών, ο φόρος υπολογίζεται ξεχωριστά για κάθε δραστηριότητα. (παρ.4 άρθρο 60 Ν.2214/94)
Στην περίπτωση που ο επιτηδευματίας :
α)Ασκεί περισσότερες από μια οικονομικές δραστηριότητες για τις οποίες προβλέπονται διαφορετικοί συντελεστές καθαρού κέρδους, λαμβάνεται υπόψη ο συντελεστής καθαρού κέρδους της οικονομικής δραστηριότητας στην οποία αντιστοιχούν τα περισσότερα ακαθάριστα έσοδα.
β)Ασκεί οικονομική δραστηριότητα, για την οποία δεν προβλέπεται συντελεστής καθαρού κέρδους, λαμβάνεται υπόψη ο μέσος όρος των συντελεστών καθαρού κέρδους της κατηγορίας στην οποία εντάσσεται η οικονομική δραστηριότητα του επιτηδευματία.
Ως συντελεστής καθαρού κέρδους νοείται, κατά περίπτωση, ο μοναδικός συντελεστής καθαρού κέρδους επί των ακαθάριστων εσόδων ή ο συντελεστής καθαρών αμοιβών, όπως ορίζονται με αποφάσεις του Υπουργού Οικονομικών, ή ο συντελεστής καθαρού κέρδους ή καθαρών αμοιβών που ορίζεται, αντίστοιχα με τις διατάξεις του άρθρου 36 και 46 του Ν.δ. 3323/1955. (παρ.4 άρθρο 60 Ν.2214/94)
Απαλλαγή από το φόρο Απαλλάσσονται από το φόρο τα πρόσωπα τα οποία παρέχουν υπηρεσίες κοινής ωφελείας ή επιδιώκουν, σύμφωνα με το καταστατικό τους και οτην πραγματικότητα, αποκλειστικά και άμεσα σκοπούς μορφωτικούς φιλανθρωπικούς ή αλληλοβοηθείας και εν γένει σκοπούς μη κερδοσκοπικούς. Απαλλάσσονται και οι αγρότες που δεν έχουν ενταχθεί στο κοινοτικό καθεστώς Φ.Π.Α. Επίσης εξαιρούνται από το φόρο τα ακαθάριστα έσοδα που προέρχονται από : α) αεροπορικές και Θαλάσσιες συγκοινωνίες και χερσαίες με λεωφορεία που εξυπηρετούν δημόσιες συγκοινωνιακές ανάγκες, β) πώληση εφημερίδων και περιοδικών και παροχή υπηρεσιών έντυπων και ηλεκτρονικών μέσων ενημέρωσης και γ) πώληση αυτοκινήτων επί των οποίων επιβάλλεται ο ειδικός φόρος του Ν. 363/1976 (ΦΕΚ 152 Α'). (παρ.5 άρθρο 60 Ν.2214/94)
Υπόχρεοι καταβολής Υπόχρεοι για την καταβολή του φόρου είναι τα πρόσωπα που αναφέρονται στην παράγραφο 2 του άρθρου 60 του Ν.2214/94, δηλ. κάθε πρόσωπο που θεωρείται ως επιτηδευματίας, σύμφωνα με τις διατάξεις του Κ.Β.Σ. (Π.Δ. 186/1992)- (ήδη Κ.Φ.Α.Σ.) (από 01.01.2015 Ν.4308/14) (παρ.6 άρθρο 60 Ν.2214/94)
Υποβολή δήλωσης υπόχρεων Ο υπόχρεος στην καταβολή του φόρου οφείλει εντός του επόμενου μήνα από τη λήξη κάθε ημερολογιακού τριμήνου, να υποβάλλει δήλωση απόδοσης του φόρου στο δήμο που ορίζεται από τις διατάξεις της επόμενης παραγράφου.(παρ.6 άρθρο 60 Ν.2214/94)
Όλα τα θέματα που αναφέρονται στην υποβολή και στην επαλήθευση της δήλωσης, στη βεβαίωση και στην είσπραξη του φόρου, περιλαμβανομένων και των αφορούντων στις προσαυξήσεις και πρόστιμα, στην παραγραφή του δικαιώματος των Ο.Τ.Α., στην άσκηση προσφυγών και ενδίκων μέσων και γενικά στη διαδικασία βεβαίωσης του φόρου, διέπονται από τις διατάξεις που ισχύουν κάθε φορά στον Κώδικα Προσόδων Δήμων και Κοινοτήτων. (παρ.8 άρθρο 60 Ν.2214/94)
Απόδοση του φόρου Ο φόρος αποδίδεται στον κεντρικό δήμο κάθε νησιού (πρωτεύουσα), ο οποίος ορίζεται και διαχειριστής του φόρου αυτού. Στην περίπτωση που στο ίδιο νησί υπάρχουν περισσότεροι από ένας Ο.Τ.Α. το ποσό του φόρου, κατανέμεται στο μεν διαχειριστή δήμο, σε ποσοστό πενήντα πέντε (55%) τοις εκατό, στους δε λοιπούς Ο.Τ.Α. σε ποσοστό σαράντα πέντε (45%) τοις εκατό, με πληθυσμιακό κριτήριο. (παρ.7 άρθρο 60 Ν.2214/94)
Βεβαίωση φόρου χωρίς επιβολή προσαυξήσεων
Χρηματικές αξιώσεις των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης που αφορούν σε απόδοση φόρων, τελών, δικαιωμάτων και εισφορών και προκύπτουν εξαιτίας μη υποβολής από τους υπόχρεους των αναγκαίων στοιχείων για τη βεβαίωσή τους ή υποβολής ανακριβών ή ελλιπών στοιχείων ή λανθασμένα βεβαιωμένων οφειλών, βεβαιώνονται σε βάρος των υπόχρεων εντός εικοσαετίας από τη λήξη του οικονομικού έτους που δημιουργήθηκε η σχετική υποχρέωση προς καταβολή τους, χωρίς την επιβολή προσαυξήσεων. (άρθρο 32 Ν.4304/14) Η διάταξη αυτή ισχύει από 23.10.2014. (άρθρο 89 Ν.4307/14) Για περισσότερα δείτε την ενότητα ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΤΩΝ ΟΤΑ » ΒΕΒΑΙΩΣΗ & ΕΙΣΠΡΑΞΗ ΕΣΟΔΩΝ » ΕΙΣΠΡΑΞΗ ΕΣΟΔΩΝ » Αποσβεστική προθεσμία - Παραγραφή
Εξουσιοδοτικές διατάξεις Με κοινές αποφάσεις των Υπουργείων Εσωτερικών και Οικονομικών καθορίζεται κάθε διαδικαστικό Θέμα και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή των παραπάνω διατάξεων. (παρ.9 άρθρο 60 Ν.2214/94)
ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ
Η επιβολή του ένδικου φόρου υπέρ μόνων των ΟΤΑ Δωδεκανήσου, και μάλιστα πάγια, σε μόνους όσους ασκούν οικονομική δραστηριότητα στη Δωδεκάνησο υπέρ των ΟΤΑ αυτής αντίκειται στην αρχή της φορολογικής ισότητας και της καθολικότητας του φόρου και καθιστά εκ του λόγου τούτου ανίσχυρη τη σχετική ρύθμιση του άρθρου 60 του Ν. 2214/1994. (ΣτΕ 4505/2014)
Δημοτικός φόρος Δωδεκανήσου. Η επιβολή του ένδικου αφόρουσε όσους ασκούν οικονομική δραστηριότητα στη Δωδεκάνησο υπέρ των ΟΤΑ αυτής, αντίκειται στην αρχή της ισότητας και της καθολικότητας του φόρου. Παραπέμπεται η υπόθεση στην Ολομέλεια (ΣτΕ 3931/2013)
Κατά την εκδίκαση των φορολογικών διαφορών των Δήμων και Κοινοτήτων μπορεί να επιβληθεί δικαστική δαπάνη σε βάρος των οργανισμών τοπικής αυτοδιοικήσεως κατ' ανάλογη εφαρμογή του άρθρου 109 του ΚΦΔ εφόσον συντρέχουν και οι λοιπές προϋποθέσεις εφαρμογής του άρθρου αυτού. (ΣτΕ 1024/1998 Τμ. ΣΤ')
|