Μη επιβολή ΦΠΑ σε τεχνικά έργα
Στις περιπτώσεις εκτέλεσης εργασιών σε ακίνητα κατά τις διατάξεις του άρθρου 6 παρ. 2β (δηλ. εκσκαφές, κατεδαφίσεις, κατασκευή οικοδομών, οδών, γεφυρών, υδραγωγείων, υδραυλικών και αποχετευτικών έργων, ηλεκτρολογικών και μηχανολογικών εγκαταστάσεων και τεχνικών γενικά έργων, καθώς και συμπληρώσεις, επεκτάσεις, διαρρυθμίσεις και επισκευές, εκτός από τις εργασίες συνήθους συντήρησης των έργων αυτών), προς αναθέτουσες αρχές κατά την έννοια των προεδρικών διαταγμάτων 59/2007 (Α' 63) και 60/2007 (Α' 64), υπό την προϋπόθεση ότι οι ως άνω αρχές είναι κύριοι των έργων και υποκείμενοι στο φόρο με δικαίωμα έκπτωσης, ο φόρος καταβάλλεται από τον λήπτη. Ο υποκείμενος που εκτελεί τις εργασίες του προηγούμενου εδαφίου έχει δικαίωμα έκπτωσης του φόρου εισροών που αντιστοιχεί στις εν λόγω πράξεις, δεν χρεώνει φόρο στα εκδιδόμενα φορολογικά στοιχεία και υποχρεούται να αναγράφει σε αυτά «Άρθρο 39α, υπόχρεος για την καταβολή του φόρου είναι ο λήπτης. (παρ.4 άρθρο 39Α Ν.2859/00, όπως προστέθηκε από την παρ. 10 του άρθρου 1 του Ν. 4281/14)
Δημοσιεύθηκε ο N. 4339/15 (ΦΕΚ 133/29.10.2015 τεύχος Α'): "Αδειοδότηση παρόχων περιεχομένου επίγειας ψηφιακής τηλεόρασης τηλεοπτικής ευρυεκπομπής ελεύθερης λήψης - Ίδρυση συνδεδεμένης με την ΕΡΤ Α.Ε. ανώνυμης εταιρίας για την ανάπτυξη δικτύου επίγειας ψηφιακής ευρυεκπομπής - Ρύθμιση θεμάτων Εθνικής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (Ε.Ε.Τ.Τ.) - Εθνική Επικοινωνιακή Πολιτική, Οργάνωση της Επικοινωνιακής Διπλωματίας - Σύσταση Εθνικού Κέντρου Οπτικοακουστικών Μέσων και Επικοινωνίας και Μητρώου Επιχειρήσεων Ηλεκτρονικών Μέσων Ενημέρωσης - Τροποποίηση διατάξεων Ν. 4070/2012 (ΦΕΚ Α 82/2012) και άλλες διατάξεις"
Σύμφωνα με την παρ. 4 του άρθρου 39α του ν. 2859/2000 (Α΄ 248) (Κώδικας ΦΠΑ) όπως προστέθηκε από την παρ. 10 του άρθρου 1 του Ν. 4281/14:
«Στις περιπτώσεις εκτέλεσης εργασιών σε ακίνητα κατά τις διατάξεις του άρθρου 6 παρ. 2β, προς αναθέτουσες αρχές κατά την έννοια των προεδρικών διαταγμάτων 59/2007 (Α' 63) και 60/2007 (Α' 64), υπό την προϋπόθεση ότι οι ως άνω αρχές είναι κύριοι των έργων και υποκείμενοι στο φόρο με δικαίωμα έκπτωσης, ο φόρος καταβάλλεται από τον λήπτη. Ο υποκείμενος που εκτελεί τις εργασίες του προηγούμενου εδαφίου έχει δικαίωμα έκπτωσης του φόρου εισροών που αντιστοιχεί στις εν λόγω πράξεις, δεν χρεώνει φόρο στα εκδιδόμενα φορολογικά στοιχεία και υποχρεούται να αναγράφει σε αυτά «Άρθρο 39α, υπόχρεος για την καταβολή του φόρου είναι ο λήπτης.».
Με το άρθρο 20 του Ν. 4339/2015 προστίθεται εδάφιο στο τέλος της παρ. 4 του άρθρου 39α του ν. 2859/2000 (Α΄ 248) (Κώδικας ΦΠΑ), με το οποίο εξαιρούνται από τις ανωτέρω διατάξεις τα μεγάλα συγχρηματοδοτούμενα έργα του άρθρου 100 του Κανονισμού (ΕΕ) 1303/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Συμβουλίου της 17ης Δεκεμβρίου 2013. Η έναρξη ισχύος του προηγούμενου εδαφίου αρχίζει από 8.8.2014, ημερομηνία έναρξης ισχύος της παρ. 10 του άρθρου 1 του ν. 4281/2014. Οι υποκείμενοι που έχουν ήδη εκδώσει φορολογικά στοιχεία χωρίς ΦΠΑ κατά τα προβλεπόμενα στις παραπάνω διατάξεις του ν. 4281/2014, εκδίδουν τα συμπληρωματικά φορολογικά στοιχεία, ανακαλούν τυχόν αιτήσεις επιστροφής, υποβάλλουν τις τροποποιητικές δηλώσεις ΦΠΑ και καταβάλλουν τον οφειλόμενο φόρο έως και 31 Δεκεμβρίου 2015 χωρίς τόκους, επιβαρύνσεις ή άλλες κυρώσεις. Ειδικά στις περιπτώσεις, αυτές για την υποβολή των τροποποιητικών δηλώσεων ΦΠΑ τόσο από τους εκδότες όσο και από τους λήπτες των συμπληρωματικών τιμολογίων δεν έχει εφαρμογή η διάταξη της παρ. 3 του άρθρου 19 του Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας (ν. 4174/2013).
Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση η εν λόγω ρύθμιση επιβάλλεται δεδομένου ότι σημαντικός αριθμός έργων που αφορούν τις υποδομές της Χώρας υλοποιούνται από φορείς που υπάγονται στο ΦΠΑ και κατά συνέπεια ο εν λόγω φόρος επί της δαπάνης κατασκευής των έργων είναι μη επιλέξιμος.
Εκτός αυτών είχε διαπιστωθεί ότι η πλειονότητα των φορέων δεν διέθετε τα απαραίτητα ταμειακά διαθέσιμα προκειμένου να καταβάλουν στους αναδόχους τους τον αναλογούντα ΦΠΑ και αρκούνταν να πληρώσουν σε αρκετές περιπτώσεις μόνο την αξία των τιμολογίων χωρίς τον φόρο αυτό. Αυτό είχε ως συνέπεια να μειωθεί ακόμη περισσότερο η έτσι και αλλιώς μικρή ταμειακή ρευστότητα των αναδόχων. Εξαιτίας του τελευταίου αυτού γεγονότος πολλά έργα που είχαν αναδόχους χαμηλής χρηματοοικονομικής ρευστότητας καθυστερούσαν την εξόφληση των τιμολογίων με αποτέλεσμα να διακυβεύεται η ολοκλήρωση μεγάλου αριθμού έργων και να μην απορροφώνται πόροι του ΕΣΠΑ. Ωστόσο από την εφαρμογή του ανωτέρω μέτρου μέχρι σήμερα διαπιστώθηκαν αντίθετα σχετικώς αποτελέσματα, δηλαδή φορείς μεγάλων συγχρηματοδοτούμενων έργων ενώ είχαν τη δυνατότητα καταβολής του ΦΠΑ δεν τον κατέβαλαν σύμφωνα με την ανωτέρω παρ. 10 του άρθρου 1 του ν. 4281/2014 με άμεσες συνέπειες την οφθαλμοφανή μείωση της απορροφητικότητας των πόρων του ΕΣΠΑ λόγω περαιτέρω μείωσης της χρημοτοοικονομικής ρευστότητας των αναδόχων. Για τους λόγους αυτούς επιβάλλεται η υιοθέτηση της συγκεκριμένης διάταξης, στην οποία παρατίθεται και ο τρόπος που απαιτείται για την ανεμπόδιστη εφαρμογή της διατάξεως (υποβολή τροποποιητκών δηλώσεων κ.λπ.), ώστε να διαφυλαχθεί η συνέχιση και ολοκλήρωση των έργων για την εξυπηρέτηση των πολιτών και της ανάπτυξης της οικονομίας.
Αναλυτικές οδηγίες σχετικά με τη μη επιβολή ΦΠΑ σε τεχνικά έργα καθώς και λοιπά φοροτεχνικά ζητήματα σχετικά με την υλοποίηση και παράδοση των έργων, στις περιπτώσεις εκτέλεσής τους από φορέα για λογαριασμό τρίτου έχουν δοθεί με το εγγ. Υπ. Ανάπτυξης & Ανταγωνιστικότητας 47159 /ΕΥΘΥ 1045/25.09.2014 και την ΠΟΛ 1253/10.12.2014 και την ΠΟΛ 1264/17.12.2015.
Χρηματοδότηση μη επιλέξιμου ΦΠΑ έργων ύδρευσης -αποχέτευσης από το ΠΔΕ
Με την παρ.1 του άρθρου 30 του Ν. 4351/2015 προστίθεται νέα παρ.16 στο άρθρο 28 του ν. 4314/2014 (Α΄ 265)σύμφωνα με την οποία χρηματοδοτείται από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ), ως μη επιλέξιμη δημόσια δαπάνη αναγκαία για το έργο, η δαπάνη του μη επιλέξιμου ΦΠΑ για συγχρηματοδοτούμενα τεχνικά έργα ύδρευσης και αποχέτευσης, που υλοποιούνται από τρίτους φορείς για λογαριασμό δήμων ή ΔΕΥΑ, εφόσον η Προγραμματική Σύμβαση που διέπει την υλοποίησή τους, όπως ισχύει μέχρι σήμερα, δεν προβλέπει την έκδοση των τιμολογίων στον κύριο του έργου. Η χρηματοδότηση εφαρμόζεται για έργα για τα οποία δεν βρίσκει εφαρμογή η παρ. 10 του άρθρου 1 του ν. 4281/2014 σχετικά με την αντιστροφή της υποχρέωσης απόδοσης ΦΠΑ, όπως ισχύει, και πραγματοποιείται μετά από αίτημα του δικαιούχου στο οποίο τεκμηριώνεται ότι οι υφιστάμενες ταμειακές ροές δεν επιτρέπουν την ομαλή χρηματοδότηση της συγχρηματοδοτούμενης πράξης.
Κατά τα λοιπά, εξακολουθεί να ισχύει η διάταξη της παρ. 11 του άρθρου 25 του ν. 3614/2007 (Α΄ 267), καθώς και η κατ' εξουσιοδότησή της εκδοθείσα κοινή υπουργική απόφαση, όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει.
Οι ανωτέρω διατάξεις ισχύουν από την έναρξη ισχύος της κ.υ.α. 50244/ΕΥΘΥ 1125/2014 (Β΄ 2856) και βρίσκουν εφαρμογή για τα συγχρηματοδοτούμενα έργα των προγραμματικών περιόδων 2007 - 2013 και 2014 2020.»