Προϋποθέσεις εκμετάλλευσης λατομείων
II. Αναγγελία στο Τμήμα Επιθεώρησης Μεταλλείων της Ειδικής Γραμματείας του Σώματος Επιθεωρητών και Ελεγκτών του Υπ. Περιβ. & Εν. και την Αρχαιολογική Υπηρεσία
III. Τεχνική Μελέτη
IV. Βιομηχανικά ορυκτά, μάρμαρα και φυσικοί λίθοι
V. Αδρανή υλικά
VI. Απαγόρευση εκμετάλλευσης λατομείων
VII. Ίδρυση λατομείου σε περιοχές του Εθνικού Συστήματος Προστατευόμενων Περιοχών
VIII. Υποχρεώσεις εκμεταλλευτή
IX. Αναστολή-διακοπή εργασιών έρευνας ή εκμετάλλευσης
X. Παραίτηση από την εκμετάλλευση
XI. Προστασία και αποκατάσταση περιβάλλοντος λατομείων
A. Νομοθετικό πλαίσιο
Η εκμετάλλευση των λατομείων των περιπτώσεων α' και γ' της παρ. 3 του άρθρου 43 του Ν.4512/18 σε δημόσια ή δημοτική έκταση πραγματοποιείται με τις προϋποθέσεις του άρθρου 61 του ν. 4442/2016. (παρ.1 άρθρο 51 Ν.4512/18)
Η εκμετάλλευση των λατομείων της περίπτωσης β' της παρ. 3 του άρθρου 43 του Ν.4512/18 σε δημόσια ή δημοτική έκταση πραγματοποιείται με τις προϋποθέσεις του άρθρου 63 του ν. 4442/2016. (παρ.1 άρθρο 52 Ν.4512/18)
Η εκμετάλλευση λατομείου βιομηχανικών ορυκτών, μαρμάρων και φυσικών λίθων σε δημόσια ή δημοτική έκταση υπόκειται σε καθεστώς έγκρισης, σύμφωνα με το άρθρο 7 του Ν.4442/16. (παρ.1 άρθρο 61 Ν.4442/16, όπως προστέθηκε από την παρ.3 του άρθρου 66 του Ν.4512/18)
Η εκμετάλλευση λατομείου αδρανών υλικών σε δημόσια ή δημοτική έκταση υπόκειται σε καθεστώς έγκρισης, σύμφωνα με το άρθρο 7 και τις παρ. 1 και 2 του άρθρου 61 του Ν.4442/16. Η σύμβαση μίσθωσης του λατομικού χώρου που καταρτίζεται σύμφωνα με τα άρθρα 45, 53 και 54 του Ν.4512/18, επέχει θέση έγκρισης. Σε περίπτωση λατομείου σε δημόσια ή δημοτική έκταση εκτός λατομικής περιοχής εφαρμόζεται το άρθρο 52 του Ν.4512/18. (παρ.1 άρθρο 63 Ν.4442/16, όπως προστέθηκε από την παρ.3 του άρθρου 66 του Ν.4512/18)
Όπου στην κείμενη νομοθεσία αναφέρεται η άδεια ή η συναίνεση ή οποιαδήποτε άλλη διαδικασία ερευνητικών εργασιών σε δημόσια ή δημοτική έκταση, η άδεια εκμετάλλευσης ή οποιαδήποτε άλλη διαδικασία εκμετάλλευσης σε δημοτική ή δημόσια έκταση, του άρθρου 1 της παρούσας, εφεξής νοείται η έγκριση. (παρ.2 άρθρο 2 ΚΥΑ ΔΑΠ/Α/Φ.4.2/οικ. 171313/428/14.02.2018 (ΦΕΚ 479/15.02.2018 τεύχος Β')
Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος και Ενέργειας καθορίζονται η ειδικότερη διαδικασία και το περιεχόμενο της έγκρισης, τα δικαιολογητικά που καταθέτει ο φορέας, η κλιμάκωση των επιβαλλόμενων κυρώσεων μέσα στα όρια της παρ. 2 του άρθρου 15 του Ν.4442/16, η διαδικασία επιβολής τους και κάθε άλλο σχετικό με την έγκριση θέμα, σύμφωνα με τα άρθρα 7 και 8. (παρ.3 άρθρο 61 Ν.4442/16, όπως προστέθηκε από την παρ.3 του άρθρου 66 του Ν.4512/18)
Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομίας και Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος και Ενέργειας καθορίζονται η ειδικότερη διαδικασία και το περιεχόμενο της έγκρισης, τα δικαιολογητικά που καταθέτει ο φορέας, η κλιμάκωση των επιβαλλόμενων κυρώσεων μέσα στα όρια της παρ. 2 του άρθρου 15 του Ν.4442/16, η διαδικασία επιβολής τους και κάθε άλλο σχετικό με την έγκριση θέμα, σύμφωνα με τα άρθρα 7 και 8. (παρ.2 άρθρο 63 Ν.4442/16, όπως προστέθηκε από την παρ.3 του άρθρου 66 του Ν.4512/18)
Κατ' εξουσιοδότηση των ανωτέρω διατάξεων εκδόθηκε η ΚΥΑ ΔΑΠ/Α/Φ.4.2/οικ. 171313/428/14.02.2018 (ΦΕΚ 479/15.02.2018 τεύχος Β')
B. Περιεχόμενο και διαδικασία έγκρισης
Για την εκμετάλλευση λατομείου βιομηχανικών ορυκτών, μαρμάρων, φυσικών λίθων και αδρανών υλικών σε δημοτική ή δημόσια έκταση, απαιτείται η σύναψη συμβολαιογραφικής πράξης μίσθωσης του λατομικού χώρου, σύμφωνα με τα άρθρα 45, 53 και 54 του Ν.4512/18. (παρ.1 άρθρο 4 ΚΥΑ ΔΑΠ/Α/Φ.4.2/οικ. 171313/428/14.02.2018 (ΦΕΚ 479/15.02.2018 τεύχος Β') (παρ.1 άρθρο 61 Ν.4442/16, όπως προστέθηκε από την παρ.3 του άρθρου 66 του Ν.4512/18)
Η σύμβαση μίσθωσης του λατομικού χώρου που καταρτίζεται σύμφωνα με τα άρθρα 45, 53 και 54 του Ν.4512/18 επέχει θέση έγκρισης. (παρ.1 άρθρο 61 Ν.4442/16, όπως προστέθηκε από την παρ.3 του άρθρου 66 του Ν.4512/18) (παρ.1 άρθρο 63 Ν.4442/16, όπως προστέθηκε από την παρ.3 του άρθρου 66 του Ν.4512/18)
Για περισσότερα σχετικά με τη διαδικασία σύναψης σύμβασης μίσθωσης η οποία επέχει και θέση έγκρισης δείτε την ενότητα:
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΤΩΝ ΟΤΑ » ΠΕΡΙΟΥΣΙΑ ΟΤΑ » ΑΚΙΝΗΤΗ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑ » Λατομεία και Λατομικά ορυκτά » Εκμίσθωση δημοτικών λατομείων
II. Αναγγελία στο Τμήμα Επιθεώρησης Μεταλλείων της Ειδικής Γραμματείας του Σώματος Επιθεωρητών και Ελεγκτών του Υπ. Περιβ. & Εν. και την Αρχαιολογική Υπηρεσία
Πριν την έναρξη οποιασδήποτε εργασίας εντός του λατομικού χώρου δημοτικών εκτάσεων, ο μισθωτής οφείλει να αναγγείλει στο αρμόδιο Τμήμα Επιθεώρησης Μεταλλείων της Γενικής Διεύθυνσης Σώματος Επιθεωρητών και Ελεγκτών του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και την οικεία Αρχαιολογική Υπηρεσία την έναρξη των εργασιών. Η αναγγελία πρέπει να γίνεται εντός ενός (1) έτους από την ημερομηνία υπογραφής της σύμβασης. Η πάροδος απράκτου της τασσόμενης προθεσμίας για την έναρξη των εργασιών συνεπάγεται την καταγγελία της σύμβασης μίσθωσης, εκτός εάν μετά από αίτηση του ενδιαφερόμενου ο Συντονιστής της Αποκεντρωμένης Διοίκησης (ή το το δημοτικό συμβούλιο σε περίπτωση δημοτικών λατομείων) θεωρήσει δικαιολογημένη τη μη έναρξη των εργασιών εκμετάλλευσης. Στην περίπτωση αυτή εκδίδεται αρμοδίως απόφαση, με την οποία παρατείνεται η προθεσμία για την έναρξη των εργασιών. (παρ.2 άρθρο 61 Ν.4442/16, όπως προστέθηκε από την παρ.3 του άρθρου 66 του Ν.4512/18) (παρ.5 άρθρο 4 ΚΥΑ ΔΑΠ/Α/Φ.4.2/οικ. 171313/428/14.02.2018 (ΦΕΚ 479/15.02.2018 τεύχος Β') [άρθρο 16 παρ.4 ΚΥΑ οικ. ΥΠΕΝ/ΔΑΠ/51866/706/11.05.2023 (ΦΕΚ 3353/19.05.2023 τεύχος Β')]
Οι εκμεταλλευτές αποθεματικών λατομείων απαλλάσσονται από την υποχρέωση να αναγγείλουν την έναρξη των εργασιών, μέσα σε ένα (1) έτος από τη σύναψη της μίσθωσης. (παρ.2 άρθρο 51 Ν.4512/18)
Ο εκμεταλλευτής οφείλει να καταρτίζει και να υποβάλλει στην αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, πριν από την έναρξη μεταλλευτικών ή λατομικών εργασιών εκμετάλλευσης σε νέο έργο ή και νέο μέρος του έργου, το οποίο δεν είχε περιληφθεί στην αρχική μελέτη, τεχνική μελέτη του έργου ή μέρους του έργου. (παρ.1 άρθρο 64Α ν.4442/16, όπως προστέθηκε με την παρ.3 του άρθρου 66 του Ν.4512/18)
Η τεχνική μελέτη πρέπει να περιέχει τα εξής στοιχεία και κεφάλαια:
α) στοιχεία της επιχείρησης,
β) στοιχεία του έργου,
γ) στοιχεία μέρους έργου,
δ) αποτελέσματα πραγματοποιηθεισών ερευνητικών εργασιών, όπου απαιτείται
ε) κεφάλαιο εργασιών εκμετάλλευσης,
στ) υπεύθυνες δηλώσεις του άρθρου 8 της παρ. 4 του ν. 1599/1986 για ανάθεση και ανάληψη εκπόνησης της μελέτης,
ζ) αποδείξεις κατάθεσης των αμοιβών μελετητών, των δικαιωμάτων του Δημοσίου και Ταμείων και πάσης φύσεως τελών, φόρων κ.λπ., σύμφωνα με τη κείμενη νομοθεσία, οι προδιαγραφές των οποίων εξειδικεύονται στο άρθρο 101 του ΚΜΛΕ, καθώς και
η) οικονομοτεχνική μελέτη της εγκατάστασης και
θ) στατική μελέτη για συναφή δομικά έργα των εγκαταστάσεων, οι προδιαγραφές των οποίων εξειδικεύονται στο άρθρο 103 του ΚΜΛΕ.
Τα κριτήρια που γενικά πρέπει να ικανοποιούνται στη τεχνική μελέτη είναι η οικονομία του κοιτάσματος, σε συνδυασμό με την ασφάλεια των εργαζομένων, των εργασιών και των εγκαταστάσεων καθώς και με την προστασία του περιβάλλοντος και γενικότερα η ελαχιστοποίηση του κοινωνικού κόστους στα πλαίσια των αρχών της βιώσιμης ανάπτυξης. (παρ.2 άρθρο 64Α ν.4442/16, όπως προστέθηκε με την παρ.3 του άρθρου 66 του Ν.4512/18)
Ο εκμεταλλευτής πρέπει να υποβάλει για έγκριση την τεχνική μελέτη στην αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας πριν από την έναρξη των εργασιών που προβλέπονται σε αυτή. Το χρονικό διάστημα για την έγκριση της μελέτης από την πιο πάνω υπηρεσία, δεν μπορεί να ξεπερνάει τις εξήντα μέρες από την υποβολή της. Σε περίπτωση, που η μελέτη κριθεί ανεπαρκής ή ανακριβής, τότε επιστρέφεται στον εκμεταλλευτή που μπορεί να την υποβάλει εκ νέου, αφού προηγουμένως η μελέτη συμπληρωθεί ή διορθωθεί, σύμφωνα με τις οδηγίες της Υπηρεσίας που έχουν εγ γράφως διατυπωθεί. Η προθεσμία για την έγκριση της μελέτης, στην περίπτωση αυτή, περιορίζεται σε τριάντα μέρες από την επανυποβολή της. (παρ.3 άρθρο 64Α ν.4442/16, όπως προστέθηκε με την παρ.3 του άρθρου 66 του Ν.4512/18)
Η τεχνική μελέτη εκμετάλλευσης λατομείων εγκρίνεται αφού προηγηθούν η σύμφωνη γνώμη του αρμόδιου Τμήματος Επιθεώρησης Μεταλλείων της Ειδικής Γραμματείας του Σώματος Επιθεωρητών και Ελεγκτών του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και η έγκριση μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΑΕΠΟ), όπως προβλέπεται στο ν. 4014/2011 (Α'209). (παρ.1 άρθρο 49 Ν.4512/18) (Υπ. Περιβάλλοντος & Ενέργειας ΔΑΠ/Α/Φ.4.2/οικ. 175617/1919/05.06.2018)
Αν για τη χωροθέτηση του λατομείου απαιτείται η διερεύνηση και ειδικότερων απαγορευτικών λόγων, κατά το στάδιο έγκρισης της τεχνικής μελέτης εκμετάλλευσης συνυποβάλλεται κατά περίπτωση, γνωμοδότηση των εξής υπηρεσιών:
α) της αρμόδιας υπηρεσίας για το ιδιοκτησιακό καθεστώς του λατομικού χώρου,
β) του Διαχειριστή του Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΔΕΔΔΗΕ Α.Ε.),
γ) του Διαχειριστή Εθνικού Συστήματος Φυσικού Αερίου ΑΕ (Δ.Ε.Σ.Φ.Α. ΑΕ),
δ) της αρχής ή του φορέα διαχείρισης αγωγών μεταφοράς ή διανομής ή αποθήκευσης (υπέργειων ή υπόγειων εγκαταστάσεων) υδρογονανθράκων και παραγώγων αυτών. (παρ.3 άρθρο 49 Ν.4512/18) (Υπ. Περιβάλλοντος & Ενέργειας ΔΑΠ/Α/Φ.4.2/οικ. 175617/1919/05.06.2018)
Για την αναγκαιότητα ή μη των γνωμοδοτήσεων των περιπτώσεων β', γ' και δ' υποβάλλεται υπεύθυνη δήλωση του υπογράφοντος τη σχετική μελέτη μηχανικού. (παρ.3 άρθρο 49 Ν.4512/18) (Υπ. Περιβάλλοντος & Ενέργειας ΔΑΠ/Α/Φ.4.2/οικ. 175617/1919/05.06.2018)
Δεν απαιτείται η εκ νέου γνωμοδότηση των ως άνω υπηρεσιών ή οργανισμών, εφόσον αυτές έχουν γνωμοδοτήσει κατά το στάδιο χορήγησης της έγκρισης ερευνητικών εργασιών ή της μίσθωσης του λατομικού χώρου ή της περιβαλλοντικής αδειοδότησης και δεν έχει παρέλθει χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των τριών ετών από την έκδοση των εν λόγω γνωμοδοτήσεων. (παρ.3 άρθρο 49 Ν.4512/18) (Υπ. Περιβάλλοντος & Ενέργειας ΔΑΠ/Α/Φ.4.2/οικ. 175617/1919/05.06.2018)
Για τα λατομεία που χωροθετούνται μέσα σε λατομικές περιοχές δεν απαιτείται η γνωμοδότηση των ως άνω υπηρεσιών. (παρ.3 άρθρο 49 Ν.4512/18) (Υπ. Περιβάλλοντος & Ενέργειας ΔΑΠ/Α/Φ.4.2/οικ. 175617/1919/05.06.2018)
Ειδικότερα ανάλογα με το ιδιοκτησιακό καθεστώς της αιτούμενης έκτασης, κατά την εξέταση της τεχνικής μελέτης, ισχύουν τα εξής:
1) Αν η έκταση είναι ιδιωτική απαιτούνται αντίγραφα τίτλων ιδιοκτησίας και εφόσον ο εκμεταλλευτής δεν είναι ο ιδιοκτήτης, τα δικαιολογητικά της παρ. 2 του άρθρου 44.
2) Αν η έκταση είναι δημόσια ή δημοτική, η έναρξη κάθε εργασίας η επέμβασης επιτρέπεται μόνο κατόπιν της σύναψης της σχετικής σύμβασης μίσθωσης μεταξύ της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης ή του Δήμου αντιστοίχως και του εκμεταλλευτή.
3) Αν για το σύνολο ή τμήμα του αιτούμενης έκτασης υπάρχει αμφισβήτηση του ιδιοκτησιακού δικαιώματος μεταξύ ιδιωτών και του Δημοσίου απαιτείται να έχει ακολουθηθεί πλήρως η διαδικασία του άρθρου 64 ν. 4442/2016 (το άρθρο αυτό έχει εισαχθεί με το άρθρο 66 του Ν. 4512/18) και να έχει αυτή ολοκληρωθεί με την κατάθεση στην αρμόδια Αποκεντρωμένη Διοίκηση της απαιτούμενης εγγυητικής επιστολής διασφάλισης των συμφερόντων του Δημοσίου έναντι τυχόν οφειλομένων μισθωμάτων.
Επισημαίνεται ότι τα ανωτέρω δικαιολογητικά υποβάλλονται με μέριμνα του ενδιαφερομένου στην αρμόδια υπηρεσία του ΥΠΕΝ, ενώ τα δ(1) και δ(3) υποβάλλονται μετά την ολοκλήρωση αξιολόγησης της τεχνικής μελέτης και πριν από την έκδοση της απόφασης έγκρισής της. (Υπ. Περιβάλλοντος & Ενέργειας ΔΑΠ/Α/Φ.4.2/οικ. 175617/1919/05.06.2018)
IV. Βιομηχανικά ορυκτά, μάρμαρα και φυσικοί λίθοι
A. Καθορισμός λατομείων ως αποθεματικών
Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας μπορεί, ύστερα από αίτηση των ενδιαφερομένων, να καθορίζονται ως αποθεματικά δημόσια ή δημοτικά λατομεία βιομηχανικών ορυκτών ή μαρμάρων, για τα οποία έχουν συναφθεί μισθώσεις. Η έκταση των αποθεματικών λατομείων δεν μπορεί να υπερβαίνει την αντίστοιχη των λειτουργούντων. Βασική προϋπόθεση για τον καθορισμό λατομείων ως αποθεματικών είναι η ύπαρξη ή η δημιουργία βιομηχανικής μονάδας. Επιπλέον λαμβάνονται υπόψη οι ανάγκες τροφοδοσίας της μονάδας αυτής, η σπουδαιότητά της, το μέγεθος των αποθεμάτων και οι θέσεις των λατομείων, τα οποία μπορεί να βρίσκονται σε μη συνεχόμενους χώρους, στην περιοχή του ίδιου ή γειτονικού νομού. (παρ.2 άρθρο 51 Ν.4512/18)
B. Προσωρινή διακοπή εργασιών εκμετάλλευσης
Η αναγκαία προσωρινή διακοπή των εργασιών εκμετάλλευσης λατομείου για να διενεργηθούν αρχαιολογικές έρευνες ή για λόγους μη υπαιτιότητάς του εκμεταλλευτή παρέχει δικαίωμα παράτασης της δυνατότητας εκμετάλλευσης, για όσο χρόνο διαρκεί η διακοπή αυτή. Ο εκμεταλλευτής του λατομείου πρέπει να αποδείξει τη διάρκεια διακοπής της εκμετάλλευσης με έγγραφο δημόσιας αρχής, προκειμένου να παραταθεί η σύμβαση μίσθωσης. Για το χρόνο της αναγκαίας αυτής διακοπής των εργασιών εκμετάλλευσης ο εκμεταλλευτής του λατομείου δεν καταβάλλει μισθώματα. (παρ.3 άρθρο 51 Ν.4512/18)
Γ. Λατομεία υλικών για την αποκατάσταση και ανάδειξη μνημείων και αρχαιολογικών χώρων
Με κοινή απόφαση των Υπουργών Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Πολιτισμού και Αθλητισμού επιτρέπεται, κατά παρέκκλιση των κείμενων διατάξεων, η εκμετάλλευση λατομείων μικρής παραγωγής, χωρίς εμπορικούς σκοπούς, των οποίων τα εξορυσσόμενα υλικά προορίζονται αποκλειστικά για την αποκατάσταση και ανάδειξη μνημείων και αρχαιολογικών χώρων για τα οποία σύμφωνα με τις διεθνείς αρχές και συμβάσεις απαιτείται η χρήση υλικών ίδιας ή συμβατής προέλευσης της αρχικής κατασκευής. Προϋπόθεση για την εκμετάλλευση των ανωτέρω λατομείων είναι να μην καθίσταται εφικτή η κάλυψη των αναγκαίων υλικών από υφιστάμενα λατομεία της ευρύτερης περιοχής. Η εκμετάλλευση και η περιβαλλοντική αποκατάσταση των ανωτέρω λατομείων γίνεται σύμφωνα με ειδική μελέτη.
Με την κοινή απόφαση του πρώτου εδαφίου καθορίζονται το είδος των υλικών, ο χρόνος λειτουργίας του λατομείου, τα μέτρα ασφαλείας και προστασίας περιβάλλοντος, τα μέτρα για την αποκατάσταση του χώρου του λατομείου, καθώς και το ύψος της εγγυητικής επιστολής εκπλήρωσης των υποχρεώσεων που απορρέουν από τη νομοθεσία για την προστασία του περιβάλλοντος. Για την έκδοση και κατάπτωση της εγγυητικής επιστολής εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 55 του Ν.4512/18.
Η εκμίσθωση δημόσιων λατομείων που εξυπηρετούν τα ως άνω έργα γίνεται με απευθείας σύμβαση στον ανάδοχο των έργων αυτών, με όρους και μίσθωμα που καθορίζονται στην ανωτέρω απόφαση.
Κατά τα λοιπά η λειτουργία των λατομείων της παρούσας παραγράφου διέπεται από τις διατάξεις του ΚΜΛΕ. (παρ.4 άρθρο 51 Ν.4512/18) (Υπ. Περιβάλλοντος & Ενέργειας ΔΑΠ/Α/Φ.4.2/οικ. 175617/1919/05.06.2018)
Δ. Απαγορεύσεις λατομείων ανθρακικού ασβεστίου
Τα λατομεία του βιομηχανικού ορυκτού ανθρακικού ασβεστίου, δεν επιτρέπεται να διαθέτουν στην αγορά τυχόν συμπαραγόμενα αδρανή υλικά. Σε περίπτωση παράβασης του προηγούμενου εδαφίου επιβάλλονται οι κυρώσεις της παρ. 6 του άρθρου 59 και με απόφαση του Προϊσταμένου του αρμόδιου Σώματος Επιθεώρησης της Ειδικής Γραμματείας Σώματος Επιθεωρητών και Ελεγκτών του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας παύει η εκμετάλλευση του λατομείου. (παρ.5 άρθρο 51 Ν.4512/18)
Α. Εκμετάλλευση λατομείων εκτός λατομικών περιοχών
Η εκμετάλλευση λατομείων αδρανών υλικών σε όλη τη χώρα, διενεργείται μέσα στις λατομικές περιοχές, που καθορίζονται σύμφωνα με τα άρθρα 46, 47 και 48 του Ν.4512/18. (παρ.2 άρθρο 52 Ν.4512/18)
Εκτός λατομικών περιοχών, η εκμετάλλευση λατομείων αδρανών υλικών επιτρέπεται, στις εξής περιπτώσεις:
α) Αν αποκλειστεί, με τη διαδικασία των άρθρων 46 έως και 48, η δημιουργία λατομικής περιοχής σε συγκεκριμένη περιφερειακή ενότητα, στα γεωγραφικά όρια τέως επαρχίας ή σε νήσο, αφού ληφθεί υπόψη και η δυνατότητα της παρ. 4 του άρθρου 47. Στην περίπτωση αυτή εκδίδεται απόφαση του οικείου Περιφερειάρχη, ύστερα από αιτιολογημένη γνώμη του οικείου περιφερειακού συμβουλίου, η οποία δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και επικαιροποιείται ανά δέκα έτη.
Αν μεταγενεστέρως καταστεί δυνατός ο καθορισμός λατομικής περιοχής σε συγκεκριμένη περιφερειακή ενότητα, τέως επαρχία ή νήσο όπου υφίσταται εκμετάλλευση λατομείων αδρανών υλικών στο πλαίσιο του πρώτου εδαφίου της παρούσας περίπτωσης, οι εκμεταλλευτές των λατομείων αυτών συνεχίζουν τη λειτουργία τους μέχρι τη λήξη του δικαιώματος εκμετάλλευσης το οποίο κατέχουν. Σε κάθε περίπτωση η συνέχιση της λειτουργίας τους δεν μπορεί να υπερβεί τα πέντε (5) έτη. Οι εκμεταλλευτές των λατομείων αυτών υποχρεούνται μέσα σε έξι (6) μήνες από τον καθορισμό της λατομικής περιοχής να υποβάλουν για έγκριση τροποποιητικό προσάρτημα της τεχνικής μελέτης εκμετάλλευσης και της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων για την πλήρη αποκατάσταση του λατομικού χώρου εντός του εναπομείναντος χρονικού διαστήματος. Τα κατά τα ανωτέρω πέντε (5) έτη αυξάνονται σε δέκα (10) έτη στη λατομική περιοχή, εφόσον πρόκειται για λατομεία τα οποία έχουν κοινά όρια με λατομικούς χώρους λατομικής περιοχής και διενεργείται συνεκμετάλλευση με αυτούς, ώστε να αυξηθούν τα απολήψιμα αποθέματα αδρανών υλικών της λατομικής περιοχής. (παρ.2α άρθρο 52 Ν.4512/18, όπως συμπληρώθηκε από την παρ.5 του άρθρου 118 του Ν.4819/21)
β) Αν στον αιτούμενο χώρο περικλείονται πετρώματα κατάλληλα για ειδικές χρήσεις και ιδίως για την παραγωγή αντιολισθηρών υλικών, αποκλειστικά μαρμαρόσκονης και μαρμαροψηφίδας ή για την παραγωγή τσιμέντου, ασβέστου ή συλλιπασμάτων μεταλλουργίας, υπό την προϋπόθεση ότι η εκμετάλλευση λατομείων που τροφοδοτούν τσιμεντοβιομηχανίες, ασβεστοποιίες ή μεταλλουργίες πραγματοποιείται από επιχειρήσεις παραγωγής τσιμέντου ή ασβέστου ή μεταλλουργικές και συνδέεται άμεσα με τον τόπο λειτουργίας των εγκαταστάσεών τους. Για τη συνδρομή των προϋποθέσεων αυτών εκδίδεται απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ύστερα από γνωμοδότηση του Ι.Γ.Μ.Ε. (παρ.2β άρθρο 52 Ν.4512/18)
Ειδικότερα, για τις επιχειρήσεις παραγωγής ασβέστου ή τους συνεταιρισμούς ασβεστοποιών, εφαρμόζεται εφόσον οι ποσοτικές και ποιοτικές ανάγκες τους δεν καλύπτονται από τις λατομικές περιοχές ή τα λειτουργούντα λατομεία της περιοχής τους. Στην περίπτωση αυτή η γνωμοδότηση της Κεντρικής Υπηρεσίας του Ι.Γ.Μ.Ε. αναφέρεται τόσο στη δυνατότητα κάλυψης των αναγκών της ασβεστοποιίας από τις λατομικές περιοχές ή τα λει το υ ργούντα λατομεία της περιοχής τους, όσο και στην καταλληλότητα του υλικού για τη συγκεκριμένη χρήση. (παρ.2β άρθρο 52 Ν.4512/18)
Με την επιφύλαξη του επόμενου εδαφίου τα λατομεία αυτά που τροφοδοτούν τσιμεντοβιομηχανίες, μεταλλουργίες ή ασβεστοποιίες μπορεί να διαθέτουν την πλεονάζουσα παραγωγή τους, δηλαδή την ποσότητα των αδρανών υλικών, τα οποία συνεξορύσσονται ή συμπαράγονται με τα κύρια υλικά τροφοδοσίας της ασβεστοποιίας, της τσιμεντοβιομηχανίας ή της μεταλλουργίας και λόγω της ποιότητας ή της κοκκομετρίας τους δεν είναι κατάλληλα για την τροφοδοσία αυτή. Η συνεξορυσσόμενη πλεονάζουσα παραγωγή θα υπολογίζεται στην εγκεκριμένη τεχνική μελέτη που θα συνοδεύεται από επικαιροποιημένη τοπογραφική αποτύπωση. (παρ.2β άρθρο 52 Ν.4512/18)
Σε περιπτώσεις λατομείων αντιολισθηρών υλικών, αν η ορυκτολογική σύσταση του πετρώματος προκαλεί αμφιβολίες για την παρουσία ή μη αμιάντου, το Ι.Γ.Μ.Ε. πραγματοποιεί σχετικούς ελέγχους και συμπεριλαμβάνει τα αποτελέσματά τους στη γνωμοδότησή του. (παρ.2β άρθρο 52 Ν.4512/18)
Ειδικά, τα μέτωπα των λατομείων αδρανών υλικών ειδικών χρήσεων που εξορύσσουν οφιολιθικά πετρώματα (βασικά και υπερβασικά), εξετάζονται ύστερα από εισήγηση του κατά τόπον αρμόδιου Τμήματος Επιθεώρησης Μεταλλείων της Ειδικής Γραμματείας Σώματος Επιθεωρητών και Ελεγκτών του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας,, για τη διερεύνηση της ύπαρξης ινωδών ορυκτών, από τριμελή επιτροπή, που συγκροτείται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας και αποτελείται από υπάλληλους της εν λόγω υπηρεσίας και του Ι.Γ.Μ.Ε.
Οι σχετικές δαπάνες για τις μελέτες του Ι.Γ.Μ.Ε. των ανωτέρω εδαφίων, βαρύνουν τους αιτούντες, ή/και τους εκμεταλλευτές. (παρ.2β άρθρο 52 Ν.4512/18, όπως τροποποιήθηκε από την παρ.1 του άρθρου 63 του Ν.4546/18)
Η πλεονάζουσα παραγωγή αδρανών υλικών από τα ανωτέρω λατομεία διατίθενται ύστερα από καταβολή αναλογικού μισθώματος και ειδικού τέλους υπέρ ΟΤΑ, όπως αυτά ορίζονται αντιστοίχως στην παρ. 7 του άρθρου 45 και στην παρ. 2 του άρθρου 62. (παρ.2β άρθρο 52 Ν.4512/18)
Τα λατομεία αδρανών υλικών ειδικών χρήσεων μαρμαρόσκονης και μαρμαροψηφίδας δεν επιτρέπεται να διαθέτουν στην αγορά τυχόν συμπαραγόμενα αδρανή υλικά. Λατομεία αδρανών υλικών ειδικών χρήσεων τσιμεντοβιομηχανίας ή ασβεστοποιίας που έχουν σε ισχύ το δικαίωμα έρευνας και εκμετάλλευσης συνεχίζουν την λειτουργία τους μέχρι την συμπλήρωση της εβδομηκονταετίας, ύστερα από αίτημα του φορέα εκμετάλλευσης, για την τροφοδοσία εγκαταστάσεων παραγωγής σκυροδέματος ή ασβέστου του ίδιου φορέα και στον ίδιο ή όμορο γεωγραφικά νομό με τη θέση του λατομείου, σύμφωνα με τις διατάξεις των λατομείων ειδικών χρήσεων του παρόντος, στην περίπτωση που για οποιοδήποτε λόγο ανεστάλη ή ανασταλεί η λειτουργία της αντίστοιχης βιομηχανικής δραστηριότητας με την οποία ήταν συνδεδεμένο, εφόσον υπάρχουν υπολειπόμενα αποθέματα και την έχουν τροφοδοτήσει για περισσότερα από είκοσι (20) έτη. Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης με τα ανωτέρω, επιπλέον των διοικητικών κυρώσεων της παρ. 6 του άρθρου 59, παύει η εκμετάλλευση. (παρ.2β άρθρο 52 Ν.4512/18, όπως τροποποιήθηκε από την παρ. 4 του άρθρου 118 του Ν. 4685/20)
γ) για την εκτέλεση δημόσιων, εθνικών ή περιφερειακών έργων, που χαρακτηρίζονται ως εθνικής σημασίας. (παρ.2γ άρθρο 52 Ν.4512/18)
Για την ίδρυση λατομείου των περιπτώσεων α', β' και γ' ισχύουν οι περιορισμοί και απαγορεύσεις του άρθρου 85 του ΚΜΛΕ σε συνδυασμό με το άρθρο 49. (παρ.2 άρθρο 52 Ν.4512/18)
Οι διατάξεις της παραγράφου 8 του άρθρου 48 εφαρμόζονται και για τα λατομεία των περιπτώσεων α' και γ' της παραγράφου 2, καθώς και για την περίπτωση β' της παραγράφου 2, εφόσον έχει εκδοθεί η απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, περί συνδρομής των προϋποθέσεων του πρώτου εδαφίου της περίπτωσης β' της παραγράφου 2. (παρ.2 άρθρο 52 Ν.4512/18, όπως τροποποιήθηκε από την παρ. 5 του άρθρου 118 του Ν. 4685/20)
Β. Προσωρινή διακοπή εργασιών εκμετάλλευσης
Η παρ. 3 του άρθρου 51 έχει εφαρμογή και για τα λατομεία αδρανών υλικών. (παρ.4 άρθρο 52 Ν.4512/18)
Γ. Λατομεία υλικών για την αποκατάσταση και ανάδειξη μνημείων και αρχαιολογικών χώρων
Η παρ. 4 του άρθρου 51 έχει εφαρμογή και για τα λατομεία αδρανών υλικών. (παρ.4 άρθρο 52 Ν.4512/18)
Δ. Απαγορεύσεις
Τα εξορυσσόμενα αδρανή υλικά, που προέρχονται από την εκτέλεση δημοσίων, εθνικών ή περιφερειακών έργων απαγορεύεται να διατίθενται προς εμπορία. Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης εφαρμόζεται η παρ. 6 του άρθρου 59. (παρ.5 άρθρο 52 Ν.4512/18)
Ε. Ελεύθερη διάθεση
Με την επιφύλαξη του επόμενου εδαφίου, τα αδρανή υλικά που εξορύσσονται ως παραπροϊόντα κατά την εκμετάλλευση οποιασδήποτε κατηγορίας ορυκτών, πλην των περιπτώσεων των παρ. 5 του άρθρου 51 και 2β του άρθρου 52, διατίθενται ελεύθερα, εφόσον πληρούν τις προϋποθέσεις ποιότητας της παρ. 10 του άρθρου 59. (παρ.7 άρθρο 45 Ν.4512/18)
Η ποσότητα των αδρανών υλικών της προηγούμενης παραγράφου που μπορεί να διατεθεί ελεύθερα είναι η τυχόν εναπομείνασα πέραν της απαιτούμενης για την αποκατάσταση του λατομικού χώρου και πρέπει να προσδιορίζεται στις μελέτες (τεχνική και περιβαλλοντικών επιπτώσεων), οι οποίες εγκρίνονται αρμοδίως. (παρ.8 άρθρο 45 Ν.4512/18)
Στην περίπτωση των λατομείων μαρμάρων, φυσικών λίθων και βιομηχανικών ορυκτών πρέπει να τεκμηριώνεται από τα στοιχεία της τεχνικής μελέτης, ότι η εκμετάλλευσή τους αποτελεί την κύρια δραστηριότητα. Η εκμετάλλευση μαρμάρου ή βιομηχανικού ορυκτού αποτελεί την κύρια δραστηριότητα όταν το μάρμαρο ή βιομηχανικό ορυκτό που εξορύσσεται είναι το ορυκτό με το μεγαλύτερο ποσοστό συμμετοχής επί της αξίας των προϊόντων, αμφότερων υπολογισμένων στο δάπεδο του λατομείου. Επίσης, στην τεχνική μελέτη πρέπει να προσδιορίζεται επακριβώς η ορυκτολογική σύσταση ή το μέγεθος τεμαχίων, όπως καθορισμός κοκκομετρίας ή διάστασης ακατάλληλων όγκων ή άλλη ιδιότητα των τυχόν παραγόμενων παραπροϊόντων, ώστε να τεκμηριώνεται ο λόγος που τα καθιστά ακατάλληλα για την κύρια χρήση για την οποία έχει αδειοδοτηθεί το λατομείο. (παρ.8 άρθρο 45 Ν.4512/18)
ΣΤ. Μεταβατικές διατάξεις
Λατομεία τα οποία λειτουργούν κατά την έναρξη ισχύος του Ν.4512/18 (ημερ. έναρξης ισχύος 17.01.2018) με άδεια εκμετάλλευσης αποκλειστικώς μαρμαρόσκονης ή μαρμαροψηφίδας, υπάγονται στο εξής στις διατάξεις της περίπτωσης β' της παραγράφου 2 του άρθρου 52.
Τα λατομεία αυτά μπορεί να διαθέτουν τα συμπαραγόμενα αδρανή υλικά στην αγορά, κατά τα οριζόμενα στην εγκεκριμένη τεχνική μελέτη και την παρ. 7 του άρθρου 45, μέχρι τη λήξη της υφιστάμενης μίσθωσης και όχι πέραν των πέντε (5) ετών από την έναρξη ισχύος του Ν.4512/18, δηλ. όχι πέραν της 17.1.2023. Στη συνέχεια μπορεί να λειτουργούν σύμφωνα με τους περιορισμούς του τελευταίου εδαφίου της περίπτωσης β' της παραγράφου 2 του άρθρου 52.
Το προηγούμενο εδάφιο, αναφορικά με τους περιορισμούς διάθεσης συμπαραγομένων προϊόντων εφαρμόζεται αντιστοίχως και για τα λειτουργούντα λατομεία βιομηχανικού ορυκτού ανθρακικού ασβεστίου. (παρ.16 άρθρο 68 Ν.4512/18) (Υπ. Περιβάλλοντος & Ενέργειας ΔΑΠ/Α/Φ.4.2/οικ. 175617/1919/05.06.2018)
VI. Απαγόρευση εκμετάλλευσης λατομείων
Απαγορεύεται η εκμετάλλευση λατομείων, αν από αυτήν δημιουργούνται:
α) κίνδυνοι για την ασφάλεια της ζωής ή για την υγεία των εργαζομένων, των περιοίκων και των διερχομένων, καθώς και βλάβες σε έργα δημόσιας ωφέλειας,
β) άμεση ή έμμεση βλάβη σε αρχαιολογικούς χώρους, μνημεία ή ιστορικούς τόπους ή τουριστικές εγκαταστάσεις,
γ) σοβαρές αλλοιώσεις του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος, που δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν με τη λήψη ανάλογων μέτρων και με κόστος οικονομικά αποδεκτό.
Απαιτείται η συνδρομή, σωρευτικά, των εξής προϋποθέσεων:
αα) σύμφωνη γνώμη του αρμόδιου Τμήματος Επιθεώρησης Μεταλλείων της Ειδικής Γραμματείας του Σώματος Επιθεωρητών και Ελεγκτών του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για λόγους ασφάλειας και ορθολογικής εκμετάλλευσης,
ββ) έγκριση του Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού, σύμφωνα με όσα προβλέπονται στο άρθρο 10 του ν. 3028/2002 (Α'153), εάν δεν έχει χορηγηθεί σε προγενέστερο στάδιο,
γγ) έγκριση μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων, όπως προβλέπεται στο ν. 4014/2011 (Α'209),
δδ) έγκριση τεχνικής μελέτης εκμετάλλευσης από την οποία προκύπτει ότι είναι εφικτός ο σχεδιασμός ορθολογικής εκμετάλλευσης, σύμφωνα όσα προβλέπονται στον Κανονισμό Μεταλλευτικών και Λατομικών Εργασιών (ΚΜΛΕ). (παρ.1 άρθρο 49 Ν.4512/18) (Υπ. Περιβάλλοντος & Ενέργειας ΔΑΠ/Α/Φ.4.2/οικ. 175617/1919/05.06.2018)
Εκτός από τις περιπτώσεις α', β' και γ' της προηγούμενης παρ., δεν επιτρέπεται επίσης η εκμετάλλευση λατομείων όταν κατά την αξιολόγηση της τεχνικής μελέτης εκμετάλλευσης κριθεί ότι η αιτούμενη έκταση δεν επαρκεί για την εξασφάλιση ορθολογικής και ασφαλούς εκμετάλλευσης, σύμφωνα με τις διατάξεις του ΚΜΛΕ. (παρ.2 άρθρο 49 Ν.4512/18)
VII. Ίδρυση λατομείου σε περιοχές του Εθνικού Συστήματος Προστατευόμενων Περιοχών
Η ίδρυση λατομείου μέσα σε περιοχές του Εθνικού Συστήματος Προστατευόμενων Περιοχών του άρθρου 3 του ν. 3937/2011 (Α' 60), είναι δυνατή μόνο στις ζώνες ή περιοχές εκείνες, στις οποίες επιτρέπεται η λατομική δραστηριότητα είτε από τον νόμο, είτε από τα διατάγματα και τις υπουργικές ή άλλες αποφάσεις προστασίας και διαχείρισης των περιοχών αυτών, και σύμφωνα με τις περαιτέρω εξειδικεύσεις ή περιορισμούς που τίθενται στις πράξεις αυτές. (παρ.4 άρθρο 49 Ν.4512/18)
VIII. Υποχρεώσεις εκμεταλλευτή
A. Τήρηση κανόνων επιστήμης και τεχνικής και όρων εγκρίσεων
Ο εκμεταλλευτής λατομείου υποχρεούται να διενεργεί την εκμετάλλευση σύμφωνα με τους κανόνες της επιστήμης και της τεχνικής και να τηρεί τους όρους των εγκρίσεων που έχουν χορηγηθεί, ειδικότερα της απόφασης για την έγκριση περιβαλλοντικών όρων και της τεχνικής μελέτης, καθώς και τις διατάξεις του Ν.4512/18 και του ΚΜΛΕ. (παρ.1 άρθρο 58 Ν.4512/18)
B. Υποβολή δελτίου δραστηριότητας- δήλωσης απραξίας
Ο εκμεταλλευτής λατομείου υποχρεούται να υποβάλλει για κάθε ημερολογιακό έτος και μέχρι τις 30 Απριλίου του επομένου έτους, δελτίο δραστηριότητας, ανάλογα με το εκμεταλλευόμενο ορυκτό. Στο δελτίο δραστηριότητας περιλαμβάνονται περιβαλλοντικής, οικονομικής και κοινωνικής σημασίας πληροφορίες και ιδίως νομιμοποιητικά στοιχεία του λατομείου, στοιχεία για το απασχολούμενο προσωπικό, στοιχεία ασφάλειας και ατυχημάτων, στοιχεία για τις καταναλώσεις φυσικών πόρων, πετρελαιοειδών, εκρηκτικών και ενέργειας, τη διαχείριση αποβλήτων και τις αποκαταστημένες εκτάσεις, την παραγωγή, επεξεργασία και διακίνηση των προϊόντων, τις επενδύσεις, καθώς και κάθε άλλο στοιχείο απαραίτητο για την υπηρεσία.
Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας καθορίζεται το ακριβές περιεχόμενο των δελτίων δραστηριότητας καθώς και τα στοιχεία που οι κατά περίπτωση αρμόδιες υπηρεσίες υποχρεούνται να γνωστοποιούν στην αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας. (παρ.2 άρθρο 58 Ν.4512/18) (περίπτ.ε παρ.1 άρθρο 65 Ν.4512/18)
Κατ' εξουσιοδότηση των ανωτέρω διατάξεων εκδόθηκε η απόφαση Υπ. Περιβάλλοντος και Ενέργειας οικ. ΥΠΕΝ/ΔΑΠ/28997/132/17.03.2023 (ΦΕΚ 2063/31.03.2023 τεύχος Β'): Περιεχόμενο, ηλεκτρονική καταχώριση και υποβολή των δελτίων δραστηριότητας και των δηλώσεων απραξίας λατομείων και μεταλλείων, καθώς και παροχή ετήσιων στοιχείων από τις αρμόδιες υπηρεσίες.
Σε περίπτωση μη εκμετάλλευσης λατομείου ή μη διενέργειας ερευνών αντί του ανωτέρω δελτίου υποβάλλεται μέχρι τις 30 Απριλίου κάθε έτους δήλωση απραξίας, στην οποία αναφέρονται οι λόγοι της απραξίας. Η δήλωση αυτή συνοδεύεται υποχρεωτικά από τα απαραίτητα δικαιολογητικά που αποδεικνύουν τη βασιμότητα των προβαλλομένων λόγων. (παρ.2 άρθρο 58 Ν.4512/18)
Η υποχρέωση υποβολής δελτίου δραστηριότητας ή δήλωσης απραξίας υφίσταται και αν δεν συμπληρώνεται πλήρες ημερολογιακό έτος εκμετάλλευσης. (παρ.2 άρθρο 58 Ν.4512/18)
Το δελτίο δραστηριότητας ή η δήλωση απραξίας υποβάλλεται ηλεκτρονικά στην αρμόδια υπηρεσία για την τήρηση των συγκεντρωτικών στοιχείων της Γενικής Διεύθυνσης Ορυκτών Πρώτων Υλών του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Μέχρι την έκδοση της απόφασης του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας που προβλέπεται στην παρ. 7, το δελτίο δραστηριότητας ή η δήλωση απραξίας υποβάλλεται σε δύο αντίτυπα, ένα στο αρμόδιο Τμήμα Επιθεώρησης Μεταλλείων της Ειδικής Γραμματείας του Σώματος Επιθεωρητών και Ελεγκτών του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και ένα στην ανωτέρω Γενική Διεύθυνση του Υπουργείου.
Για τα λατομεία που λειτουργούν σε δημόσιες εκτάσεις το δελτίο δραστηριότητας ή η δήλωση απραξίας υποβάλλεται και στην αρμόδια για τις μισθώσεις υπηρεσία της Αποκεντρωμένης Διοίκησης. (παρ.2 άρθρο 58 Ν.4512/18)
Γ. Υποβολή τοπογραφικού διαγράμματος
Ο εκμεταλλευτής λατομείου υποχρεούται να υποβάλλει στο αρμόδιο Τμήμα Επιθεώρησης Μεταλλείων της Ειδικής Γραμματείας του Σώματος Επιθεωρητών και Ελεγκτών του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, για κάθε ημερολογιακό έτος και μέχρι τις 30 Απριλίου του επόμενου έτους, τοπογραφικό σχεδιάγραμμα που πληροί τις προδιαγραφές της ισχύουσας νομοθεσίας και είναι υπογεγραμμένο από αρμόδιο μηχανικό. Μέχρι την έκδοση της απόφασης του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας που προβλέπεται στην παρ. 7, το τοπογραφικό σχεδιάγραμμα υποβάλλεται σε έντυπη και σε ηλεκτρονική μορφή. (παρ.3 άρθρο 58 Ν.4512/18)
Το τοπογραφικό σχεδιάγραμμα πρέπει να είναι σε κλίμακα 1:1000 ή 1:2000, ή άλλη κατάλληλη κλίμακα ώστε να εμφανίζονται πλήρως και ευκρινώς όλα τα συμπεριλαμβανόμενα στοιχεία, να περιλαμβάνει πλήρη υψομετρική και οριζοντιογραφική αποτύπωση όχι παλαιότερη των έξι μηνών από την ημερομηνία υποβολής, να είναι εξαρτημένο από το σύστημα αναφοράς ΕΓΣΑ '87 και να περιλαμβάνει αναλυτικό υπόμνημα. (παρ.3 άρθρο 58 Ν.4512/18)
Στο σχεδιάγραμμα αποτυπώνονται και σημειώνονται τα όρια του λατομικού χώρου, της εγκεκριμένης τεχνικής μελέτης εκμετάλλευσης, της απόφασης για την έγκριση περιβαλλοντικών όρων (ΑΕΠΟ), την έγκριση επέμβασης αν τα όρια αυτά είναι διαφορετικά από τα όρια της ΑΕΠΟ, οι βαθμίδες εξόρυξης, οι εκσκαφές και οι διαμορφώσεις του λατομικού χώρου, τα κτίρια και οι εγκαταστάσεις μέσα σε αυτόν, οι εσωτερικοί δρόμοι, κάθε άλλο στοιχείο σχετικό με την εκμετάλλευση και την ασφάλεια εργασιών, καθώς και οι αποθέσεις και επεμβάσεις σε απόσταση μικρότερη των εκατό (100) μέτρων εκτός των ορίων του χώρου της τεχνικής μελέτης εκμετάλλευσης. Ειδικά στην περίπτωση των υπόγειων έργων, επιπλέον των ανωτέρω, αποτυπώνονται και σημειώνονται όλες οι υπόγειες εργασίες, υλοποιημένες και σχεδιαζόμενες, οι ενεργοί και οι εξοφλημένοι χώροι, οι κύριες στοές, τα φρέατα, τα κεκλιμένα, οι έξοδοι και οι διαδρομές διαφυγής, τα δίκτυα μεταφοράς, τηλεφώνου, φωτισμού και αερισμού, οι εγκαταστάσεις, οι αποθήκες εκρηκτικών υλών και κα ψυλίων, τα καταφύγια και τα σημεία παροχής πρώτων βοηθειών, καθώς και κάθε άλλο στοιχείο σχετικό με την εκμετάλλευση και την ασφάλεια εργασιών. (παρ.3 άρθρο 58 Ν.4512/18)
Η υποχρέωση υποβολής τοπογραφικού σχεδιαγράμματος υφίσταται και αν δεν συμπληρώνεται πλήρες ημερολογιακό έτος εκμετάλλευσης. (παρ.3 άρθρο 58 Ν.4512/18)
Αν υποβληθεί δήλωση απραξία, ο εκμεταλλευτής δεν υποχρεούται να υποβάλει τοπογραφικό σχεδιάγραμμα για το συγκεκριμένο έτος. (παρ.3 άρθρο 58 Ν.4512/18)
Δ. Κυρώσεις μη τήρησης υποχρεώσεων
Στους εκμεταλλευτές που δεν υποβάλλουν τα προβλεπόμενα δελτία δραστηριότητας ή δηλώσεις απραξίας ή τοπογραφικά σχεδιαγράμματα μέχρι την προβλεφθείσα ημερομηνία ή υποβάλλουν ανακριβή στοιχεία, καθώς και σε όσους δεν συμπληρώνουν, μέσα σε τριάντα (30) ημέρες από την πρόσκληση του αρμόδιου Τμήματος Επιθεώρησης Μεταλλείων της Ειδικής Γραμματείας του Σώματος Επιθεωρητών και Ελεγκτών του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ελλιπή στοιχεία των δελτίων, δηλώσεων και τοπογραφικών σχεδιαγραμμάτων που έχουν υποβληθεί εμπροθέσμως επιβάλλεται πρόστιμο από την αρμόδια υπηρεσία. Προς τούτο συντάσσεται και αποστέλλεται στο Δημόσιο Ταμείο τίτλος βεβαίωσης (χρηματικός κατάλογος) για την είσπραξή του, σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων. Το ύψος του προστίμου υπολογίζεται με βάση τη διαδικασία της παρ. 3 του άρθρου 59. (παρ.4 άρθρο 58 Ν.4512/18)
Ε. Υποχρεώσεις σε περίπτωση οριστικής διακοπής εκμετάλλευσης
Ο εκμεταλλευτής λατομείου, σε κάθε περίπτωση οριστικής διακοπής της εκμετάλλευσης, πέραν των υποχρεώσεων που απορρέουν από τις διατάξεις του άρθρου 55, υποχρεούται να απομακρύνει από το χώρο του λατομείου τυχόν προϊόντα, τα πάσης φύσεως υλικά και απορρίμματα, που μπορεί να ρυπαίνουν το περιβάλλον και να λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα για την ασφάλεια των περιοίκων και των διερχομένων, σύμφωνα με τις διατάξεις του ΚΜΛΕ και τις τυχόν πρόσθετες εντολές του αρμόδιου Τμήματος Επιθεώρησης Μεταλλείων της Ειδικής Γραμματείας του Σώματος Επιθεωρητών και Ελεγκτών του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας. (παρ.5 άρθρο 58 Ν.4512/18)
Στις δασικού χαρακτήρα ή στις δημόσιες χορτολιβαδικές εκτάσεις ο εκμεταλλευτής υποχρεούται να αποξηλώσει τις πάσης φύσεως εγκαταστάσεις σύμφωνα με τις οδηγίες της αρμόδιας δασικής υπηρεσίας. Αν δεν συμμορφωθεί, καταπίπτει η σχετική προς τούτο εγγυητική επιστολή υπέρ του ειδικού λογαριασμού της παρ. 2 του άρθρου 55, ο οποίος δημιουργείται στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας υπό τη διαχείριση του Πράσινου Ταμείου. (παρ.5 άρθρο 58 Ν.4512/18)
ΣΤ. Μεταφορά λατομικών προϊόντων εκτός λατομικού χώρου
Απαγορεύεται η μεταφορά εκτός του λατομικού χώρου λατομικών προϊόντων με φορτηγά οχήματα, αν δεν καλύπτεται το φορτίο τους με ειδικό κάλυμμα, σύμφωνα με τις διατάξεις του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας. (παρ.6 άρθρο 58 Ν.4512/18)
Σε εκμεταλλευτές που επιτρέπουν τη μεταφορά λατομικών προϊόντων, πλην αποκλειστικά ογκομαρμάρων ή ογκολίθων, κατά παράβαση του ανωτέρω εδαφίου, επιβάλλονται οι κυρώσεις της παρ. 3 του άρθρου 59. (παρ.6 άρθρο 58 Ν.4512/18)
Ζ. Καταχώριση στοιχείων σε Πληροφοριακό Σύστημα
Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας καθορίζεται η υποχρεωτική ηλεκτρονική καταχώρηση ή η υποβολή, μέσω κατάλληλου Πληροφοριακού Συστήματος, εγγράφων, δηλώσεων, αρχείων, καταστάσεων, κανονισμών, βιβλίων, τοπογραφικών ή οποιονδήποτε άλλων στοιχείων οφείλει κατά τη λατομική και μεταλλευτική νομοθεσία να τηρεί ή να υποβάλλει ο εκμεταλλευτής σε έντυπη ή ψηφιακή μορφή. Με την ίδια απόφαση καθορίζονται οι ηλεκτρονικές υπηρεσίες που θα προσφέρονται προς τους ενδιαφερόμενους, οι όροι πρόσβασης στο Πληροφοριακό Σύστημα και τις ηλεκτρονικές υπηρεσίες, η διαδικασία καταχώρισης ή υποβολής στοιχείων, οι τεχνικές προδιαγραφές των προς υποβολή στοιχείων, καθώς και κάθε άλλο θέμα που σχετίζεται με την ηλεκτρονική εξυπηρέτηση των ενδιαφερομένων. (παρ.7 άρθρο 58 Ν.4512/18)
IX. Αναστολή-διακοπή εργασιών έρευνας ή εκμετάλλευσης
Οι εργασίες έρευνας ή εκμετάλλευσης μπορεί να ανασταλούν ή να διακοπούν με απόφαση του Προϊσταμένου του αρμόδιου Τμήματος Επιθεώρησης Μεταλλείων της Ειδικής Γραμματείας του Σώματος Επιθεωρητών και Ελεγκτών του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ύστερα από αιτιολογημένη πρόταση μιας από τις αρμόδιες υπηρεσίες της παρ. 1 του άρθρου 49 εφόσον κατά τη διάρκεια της έρευνας ή της εκμετάλλευσης προκύψουν απαγορευτικοί της λατομίας λόγοι, οι οποίοι δεν υπήρχαν κατά το στάδιο έναρξης της έρευνας ή εκμετάλλευσης ή για λόγους που αφορούν στο δημόσιο συμφέρον. (παρ.1 άρθρο 60 Ν.4512/18)
Πριν από την αναστολή ή διακοπή των εργασιών της έρευνας ή της εκμετάλλευσης ο ενδιαφερόμενος καλείται σε ακρόαση. Η κλήση κοινοποιείται στον ενδιαφερόμενο τουλάχιστον πέντε (5) ημέρες πριν από την ημέρα της ακρόασης. (παρ.4 άρθρο 60 Ν.4512/18)
X. Παραίτηση από την εκμετάλλευση
Ο εκμεταλλευτής λατομείου μπορεί να παραιτείται από την εκμετάλλευση. Σε περίπτωση δημόσιων και δημοτικών εκτάσεων η παραίτηση αυτή καθίσταται οριστική μόνο μετά την αποδοχή της από την αρμόδια Αποκεντρωμένη Διοίκηση ή το Δήμο αντίστοιχα αφού διαπιστωθεί η συμμόρφωση του εκμεταλλευτή προς τους περιβαλλοντικούς όρους, τους όρους της Τεχνικής Μελέτης ή και τους όρους της σύμβασης μίσθωσης.
Σε κάθε περίπτωση εφαρμόζονται το τέταρτο εδάφιο της παρ. 2 του άρθρου 55 (κατάπτωση της εγγυητικής επιστολής για την αποκατάσταση) και η παρ. 5 του άρθρου 58 (απομάκρυνση υλικών και απορριμμάτων από το λατομείο και λήψη μέτρων για την ασφάλεια των περιοίκων και των διερχομένων). (παρ.5 άρθρο 60 Ν.4512/18)
XI. Προστασία και αποκατάσταση περιβάλλοντος λατομείων
A. Χρονική διάρκεια αποκατάστασης
Οι εκμεταλλευτές των λατομείων οφείλουν να αποκαταστήσουν τους λατομικούς χώρους στους οποίους δραστηριοποιούνται σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στην εγκεκριμένη για το σκοπό αυτό μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων και τους περιβαλλοντικούς όρους του εκάστοτε έργου. Η αποκατάσταση αυτή πραγματοποιείται σταδιακά εντός του χρόνου ισχύος της νόμιμης λειτουργίας. (παρ.1 άρθρο 55 Ν.4512/18)
Ειδικώς, για τα λατομεία αδρανών υλικών που λειτουργούν για την εκτέλεση δημοσίων έργων της περίπτωσης γ' της παρ. 2 του άρθρου 52, καθώς και τα λατομεία της παρ. 4 του άρθρου 51, η χρονική διάρκεια της αποκατάστασης καθορίζεται από τις σχετικές αποφάσεις έγκρισης περιβαλλοντικών όρων, σύμφωνα με το δεύτερο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 45. (παρ.1 άρθρο 55 Ν.4512/18)
B. Εγγυητική επιστολή εκπλήρωσης υποχρεώσεων περιβαλλοντικών όρων
Για την εκπλήρωση των υποχρεώσεων, που απορρέουν από τις αποφάσεις έγκρισης περιβαλλοντικών όρων (ΑΕΠΟ), απαιτείται η κατάθεση εγγυητικής επιστολής αορίστου χρονικής ισχύος από τον ενδιαφερόμενο στην οικεία Αποκεντρωμένη Διοίκηση. Το ύψος του ποσού της εγγυητικής επιστολής καθορίζεται με βάση το ποσό που αναφέρεται ως δαπάνη αποκατάστασης περιβάλλοντος στις ανωτέρω αποφάσεις. (παρ.2 άρθρο 55 Ν.4512/18)
Η υποχρέωση κατάθεσης εγγυητικής επιστολής για την αποκατάσταση περιβάλλοντος ισχύει για τα λατομεία όλων των κατηγοριών. (Υπ. Περιβάλλοντος & Ενέργειας ΔΑΠ/Α/Φ.4.2/οικ. 175617/1919/05.06.2018)
Για τους εκμεταλλευτές λατομείων μαρμάρων και φυσικών λίθων, βιομηχανικών ορυκτών και αδρανών υλικών που έχουν καταβάλει εγγυητική επιστολή για την αποκατάσταση της έκτασης, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία, εφαρμόζεται το τελευταίο εδάφιο της παρ. 8 του άρθρου 45 του ν. 998/1979 (Α' 289), όπως ισχύει. (παρ.2 άρθρο 55 Ν.4512/18)
Σε περίπτωση μη συμμόρφωσης του εκμεταλλευτή στις υποχρεώσεις για τις οποίες εκδόθηκε η εγγυητική επιστολή, ανεξάρτητα από τις προβλεπόμενες κυρώσεις από τις διατάξεις του παρόντος, η εγγυητική επιστολή καταπίπτει υπέρ ειδικού λογαριασμού που δημιουργείται στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας υπό τη διαχείριση του Πράσινου Ταμείου, ο οποίος αφορά αποκλειστικά σε έργα αποκατάστασης λατομείων. Αν η εκμετάλλευση πραγματοποιήθηκε σε εκτάσεις που προστατεύονται από τη δασική νομοθεσία, το ποσό αποδίδεται στις δασικές υπηρεσίες, για την αποκατάσταση του δασογενούς περιβάλλοντος. (παρ.2 άρθρο 55 Ν.4512/18)
Λύση της σύμβασης μίσθωσης των λειτουργούντων λατομείων συνεπάγεται και την κατάπτωση της εγγυητικής επιστολής για την αποκατάσταση, κατά το μέρος της που αναλογεί στο μη αποκατασταθέν τμήμα. (παρ.2 άρθρο 55 Ν.4512/18)
Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας καθορίζεται ο τρόπος υπολογισμού του ύψους της εγγυητικής επιστολής, η διαδικασία αντικατάστασης και κατάπτωσης της εγγυητικής επιστολής, η διαδικασία απόδοσης στον ειδικό λογαριασμό καθώς και κάθε άλλο ειδικότερο θέμα εφαρμογής των ανωτέρω εδαφίων. (παρ.2 άρθρο 55 Ν.4512/18) (περίπτ.δ παρ.1 άρθρο 65 Ν. 4512/18, όπως τροποποιήθηκε από την παρ.11 του άρθρου 63 του Ν.4546/18)
Κατ' εξουσιοδότηση της ανωτέρω διάταξης εκδόθηκε η απόφαση Υπ. Περιβάλλοντος & Ενέργειας ΔΑΠ/A/Φ.4.2/οικ.176641/2214/28.06.2018 (ΦΕΚ 2909/19.07.2018 τεύχος Β'), όπως τροποποιήθηκε από την απόφαση Υπ. Περιβάλλοντος και Ενέργειας ΥΠΕΝ/ΔΑΠ/4228/7/17.01.2019 (ΦΕΚ 60/21.01.2019 τεύχος Β') ,την απόφαση Υπ. Περιβάλλοντος και Ενέργειας ΥΠΕΝ/ΔΑΠ/93477/1078/15.10.2019 (ΦΕΚ 3935/25.10.2019 τεύχος B’) και την Απόφαση Υπ. Περιβάλλοντος και Ενέργειας ΥΠΕΝ/ΔΑΠ/80921/994/21.08.2020 (ΦΕΚ 3768/07.09.2020 τεύχος Β’).
Οι εκμεταλλευτές όλων των κατηγοριών λατομικών ορυκτών, καθώς και οι εκμεταλλευτές μεταλλείων υποχρεούνται να καταθέσουν στην αρμόδια υπηρεσία της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης ή στην αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας αντίστοιχα, εγγυητική επιστολή, σύμφωνα την παρ. 2 του άρθρου 55 και την υπό στοιχεία ΔΑΠ/Α/Φ.4.2/οικ.176641/2214/28.06.2018 (Β' 2909) απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, έως την 31η.12.2022. Σε περίπτωση που έχει ήδη κατατεθεί εγγυητική επιστολή, αναπροσαρμόζεται σύμφωνα με την υπό στοιχεία ΔΑΠ/Α/Φ.4.2/οικ.176641/2214/ 28.06.2018 απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, εντός της προθεσμίας του προηγούμενου εδαφίου. Οι μεταλλευτικοί χώροι που εμπίπτουν στην περ. β) της παρ. 7 του άρθρου 55 του ν. 4223/2013 (Α' 287) απαλλάσσονται μέχρι την ημερομηνία εγκατάστασης πλειοδότη από την υποχρέωση κατάθεσης της εγγυητικής επιστολής της παρ. 2 του άρθρου 55 του Ν.4512/18. (παρ.22 άρθρο 68 Ν.4512/18, όπως τροποποιήθηκε από την παρ.36 του άρθρου 58 του Ν.4602/19 και τις παρ. 2 και 3 του άρθρου 228 του Ν. 4610/19 και την περίπτ.α' της παρ.1 του άρθρου 40 του Ν.4643/19 και το άρθρο 145 του Ν.4951/22)
Η τροποποίηση της παρ.22 του άρθρου 68 του Ν.4512/18 από την περίπτ.α' της παρ.1 του άρθρου 40 του Ν.4643/19 ισχύει αναδρομικά από 17.10.2019. (περίπτ.β' παρ.1 άρθρο 40 Ν.4643/19)
Γ. Κυρώσεις μη αποκατάστασης
Η μη πραγματοποίηση της αποκατάστασης λατομείων όπως αυτή ορίζεται στους εγκεκριμένους περιβαλλοντικούς όρους, συνεπάγεται την επιβολή των κυρώσεων που προβλέπονται στο άρθρο 30 του ν. 1650/1986 (Α' 160). (παρ.3 άρθρο 55 Ν.4512/18)
Η μη αποκατάσταση λατομικού χώρου, μετά το πέρας της εκμετάλλευσης, όπως αυτή ορίζεται στους εγκεκριμένους περιβαλλοντικούς όρους, σε εκτάσεις που προστατεύονται από τις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας, συνεπάγεται, πέραν των προβλεπόμενων στην παρ. 3, την υποχρεωτική κήρυξη της έκτασης ως αναδασωτέας και την επιβολή σε βάρος του δικαιούχου από την αρμόδια δασική αρχή των ποινών της παρ. 1 του άρθρου 71 του ν. 998/1979. (παρ.5 άρθρο 55 Ν.4512/18)
Η δασική έκταση που δεν έχει αποκατασταθεί από τον υπόχρεο αποκαθίσταται από τη δασική υπηρεσία σύμφωνα με το ύψος της εγγυητικής επιστολής που καταπίπτει υπέρ του ειδικού λογαριασμού της παρ. 2. (παρ.5 άρθρο 55 Ν.4512/18)
Οι ιδιοκτήτες ή διακάτοχοι, αν πρόκειται για ιδιωτικές ή διακατεχόμενες δασικού χαρακτήρα εκτάσεις αντίστοιχα, υποχρεούνται να εξασφαλίζουν την ακώλυτη διακίνηση των συνεργείων, μηχανημάτων και υλικών, που χρησιμοποιούνται για την αποκατάσταση και να μεριμνούν για τη διατήρηση των εκτελούμενων έργων. Σε αντίθετη περίπτωση υποχρεούνται στην άμεση αποκατάσταση του έργου. (παρ.5 άρθρο 55 Ν.4512/18)
Αν στην έκταση εντοπιστεί κοίτασμα που μπορεί να αξιοποιηθεί, αυτή δεν κηρύσσεται ως αναδασωτέα και ο λατομικός χώρος τίθεται σε δημοπρασία. Αν δεν υπάρξει εκδήλωση ενδιαφέροντος για την εκμετάλλευση του χώρου αυτού μέσα σε τρία (3) έτη από την προθεσμία της παραγράφου 2δ' του άρθρου 50, τότε η έκταση του λατομικού χώρου κηρύσσεται υποχρεωτικά ως αναδασωτέα. (παρ.5 άρθρο 55 Ν.4512/18)
Δ. Περιβαλλοντικές επιθεωρήσεις
Οι περιβαλλοντικές επιθεωρήσεις για τον έλεγχο της συμμόρφωσης των λατομείων με τους εγκεκριμένους περιβαλλοντικούς όρους και την κείμενη περιβαλλοντική νομοθεσία διενεργούνται από τις αρμόδιες αρχές, όπως αυτές ορίζονται, σύμφωνα με το άρθρο 20 του ν. 4014/2011(Α'209). (παρ.3 άρθρο 55 Ν.4512/18)
Ε. Αποκατάσταση λατομείων που διακόπτουν τη λειτουργία χωρίς υπαιτιότητα του εκμεταλλευτή
Η αποκατάσταση του περιβάλλοντος των λατομείων που διακόπτουν τη λειτουργία τους χωρίς υπαιτιότητα του έχοντος την εκμετάλλευσή τους, πραγματοποιείται από τον εκμεταλλευτή σύμφωνα με ειδική μελέτη, οι προδιαγραφές και το χρονοδιάγραμμα της οποίας ορίζονται Δ10/Φ68/οικ. 4437/1.3.2001 κοινή απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων και των Υφυπουργών Ανάπτυξης και Γεωργίας (Β'244). Τα λατομεία του ανωτέρω εδαφίου παύουν οριστικά τη λειτουργία τους μετά το πέρας του οριζόμενου από την ειδική μελέτη χρόνου, εντός του οποίου ολοκληρώνεται η αποκατάσταση. Ο χρόνος αυτός δεν μπορεί να υπερβαίνει τα πέντε έτη. (παρ.4 άρθρο 55 Ν.4512/18)
ΣΤ. Έλεγχος αποκατάστασης
Ο έλεγχος της αποκατάστασης γίνεται από τις αρμόδιες Διευθύνσεις Περιβάλλοντος της οικείας Περιφέρειας, πλην των δασικών εκτάσεων, τις οποίες σύμφωνα με το ν. 998/1979 (Α'289) διαχειρίζονται οι δασικές υπηρεσίες. (παρ.5 άρθρο 55 Ν.4512/18)
Ζ. Εγκατάσταση μονάδων επεξεργασίας αποβλήτων από εκσκαφές, κατασκευές και κατεδαφίσεις (Α.Ε.Κ.Κ.)
Επιτρέπεται η εγκατάσταση μονάδων επεξεργασίας αποβλήτων από εκσκαφές, κατασκευές και κατεδαφίσεις (Α.Ε.Κ.Κ.) εντός λειτουργούντων λατομείων, ανεξαρτήτως του ιδιοκτησιακού καθεστώτος τους, μετά την έκδοση όλων των απαιτούμενων εγκρίσεων και αδειών, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία και για τους σκοπούς του επόμενου εδαφίου. Η εγκατάσταση πραγματοποιείται ύστερα από συναίνεση ή σύμπραξη των εκμεταλλευτών των λατομείων αυτών, των οποίων δεν πρέπει να παρεμποδίζεται η εκμετάλλευση, ούτε να δεσμεύονται αποθέματα των κοιτασμάτων.
Τα αδρανή προϊόντα ή τα κατάλοιπα που προκύπτουν από την επεξεργασία των Α.Ε.Κ.Κ., μπορεί να αξιοποιούνται και για την αποκατάσταση των λατομικών χώρων, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στις εγκεκριμένες μελέτες του λατομείου (τεχνική και περιβαλλοντικών επιπτώσεων) στις οποίες τεκμηριώνεται και η συνδρομή των προϋποθέσεων του προηγουμένου εδαφίου. (παρ.6 άρθρο 55 Ν.4512/18)
Η. Αποκομιδή εξορυχθέντων υλικών από πρώην λατομικό χώρο του οποίου έχει λήξει η εκμετάλλευση
O εκμεταλλευτής ενός λατομείου δικαιούται, μέσα σε εύλογη προθεσμία, να αποκομίσει από τον πρώην λατομικό χώρο του οποίου έχει λήξει η εκμετάλλευση, υλικά τα οποία έχουν εξορυχθεί κατά τη διάρκεια της νόμιμης περιόδου λειτουργίας του λατομείου. (παρ.7 άρθρο 55 Ν.4512/18)
Προς τούτο απαιτείται σχετική έγκριση από την αρμόδια Αποκεντρωμένη Διοίκηση, στην οποία ορίζεται η ποσότητα και η ποιότητα των νομίμως εξορυχθέντων υλικών, η θέση τους, οι όροι καθώς και ο χρόνος για την αποκομιδή τους, ο οποίος δεν μπορεί να υπερβαίνει τους έξι (6) μήνες, από τη λήξη ή με οποιονδήποτε τρόπο παύση της εκμετάλλευσης, με δυνατότητα ανανέωσης για έξι (6) επιπλέον μήνες. Κατά το χρόνο αυτό επιτρέπεται η λειτουργία των εγκαταστάσεων επεξεργασίας του λατομείου με τους πλέον πρόσφατους περιβαλλοντικούς όρους που ίσχυαν μέχρι την με οποιονδήποτε τρόπο λήξη της εκμετάλλευσης. (παρ.7 άρθρο 55 Ν.4512/18)
Η ανωτέρω έγκριση, συνοδευόμενη από τοπογραφικό σχεδιάγραμμα στο οποίο αποτυπώνονται τα ανωτέρω στοιχεία των εν λόγω υλικών, κοινοποιείται και στο αρμόδιο Τμήμα Επιθεώρησης Μεταλλείων της Ειδικής Γραμματείας του Σώματος Επιθεωρητών και Ελεγκτών του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας. (παρ.7 άρθρο 55 Ν.4512/18)
Κατά το χρονικό διάστημα αποκομιδής των εξορυγμένων υλικών, ο εκμεταλλευτής υποχρεούται να καταβάλει το ειδικό τέλος υπέρ Ο.Τ.Α., όπως αυτό ορίζεται στο άρθρο 62, καθώς και στον ιδιοκτήτη της έκτασης του χώρου εκμετάλλευσης το αναλογικό μίσθωμα. (παρ.7 άρθρο 55 Ν.4512/18)
Μετά την παρέλευση του ως άνω χρονικού διαστήματος τα εξορυχθέντα υλικά που τυχόν παραμένουν στο χώρο περιέρχονται στην κυριότητα του ιδιοκτήτη της έκτασης. Η περαιτέρω νόμιμη αξιοποίηση των εξορυχθέντων υλικών που παραμένουν στα λατομεία δεν εμπίπτει στις διατάξεις του παρόντος και πραγματοποιείται με ευθύνη του ιδιοκτήτη του χώρου. (παρ.7 άρθρο 55 Ν.4512/18)
Θ. Μεταβατικές διατάξεις
Λατομεία αδρανών υλικών που είχαν στο παρελθόν ενταχθεί στο καθεστώς αποκατάστασης περιβάλλοντος, σύμφωνα με την ειδική μελέτη αποκατάστασης:
α) της περίπτωσης β' της παραγράφου 1 του άρθρου 7 του ν. 2837/2000 (Α' 178) ως εμπίπτοντα στις διατάξεις των παραγράφων 2, 3 και 4 του άρθρου 20 του ν. 2115/1993 (Α' 15),
β) της περίπτωσης των διατάξεων των παραγράφων 5 και 8 του άρθρου 20 του ν. 2115/1993 (Α' 15) και
γ) της παραγράφου 3 του άρθρου 183 του ν. 4001/2011 (Α' 179) όπως αντικαταστάθηκε από την παράγραφο 17 άρθρου 17 του ν. 4203/2013 (Α'235) και το άρθρο 22 του ν. 4351/2015 (Α' 165), παύουν οριστικά τη λειτουργία τους μετά το πέρας του οριζόμενου από την ειδική μελέτη χρόνου, εντός του οποίου θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί η αποκατάσταση. (παρ.17 άρθρο 68 Ν.4512/18)