Ανάληψη υποχρέωσης - ειδικές περιπτώσεις (έως 31.12.2016)

Γενικά.

Έννοια ανάληψης υποχρέωση- Έναρξη ισχύος

Συμπληρωματικές αναλήψεις υποχρεώσεων

Ειδικές περιπτώσεις.

Τύπος και περιεχόμενο της απόφασης ανάληψης δαπάνης.

Ακυρότητες

Ανάληψη υποχρεώσεων έτους 2011.

Αναλήψεις δαπανών δημοσίων επενδύσεων.



 



ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ!!! Νέο νομοθετικό πλαίσιο για την ανάληψη υποχρέωσης
Δημοσιεύθηκε, κατ' εξουσιοδότηση του άρθρου 68 του Ν.4270/14, στο ΦΕΚ 145/05.08.2016 τεύχος Α', το Π.Δ. 80/2016: "Ανάληψη υποχρεώσεων από τους διατάκτες", με το οποίο καθορίζονται οι διαδικασίες ελέγχου για όλες τις αναλήψεις υποχρεώσεων κατά την εκτέλεση των προϋπολογισμών της Γενικής Κυβέρνησης.

Οι διατάξεις του Π.Δ. εφαρμόζονται, όπως ορίζεται στην παρ. 1 του άρθρου 1 σε όλους τους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης.

Όπως ορίζεται στο άρθρο 15 του Π.Δ., η ουσιαστική ισχύς του αρχίζει από την 1η Ιανουαρίου 2017, πλην των διατάξεων του άρθρου 14, οι οποίες ισχύουν από τη δημοσίευση του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, δηλ. από 05.08.2016
Σύμφωνα με το άρθρο 13, από την έναρξη της ουσιαστικής ισχύος του Π.Δ., δηλ. από 01.01.2017, καταργείται το Π.Δ. 113/2010 (Α΄ 194 και 209), το άρθρο 13 παρ. 1 του Ν. δ/τος 496/1974 (Α΄ 204) και το άρθρο 1 του Π.δ/τος 471/1975 (Α΄148) κατά το μέρος που αναφέρονται στην αναγνώριση της δαπάνης για τα ν.π.δ.δ. που είναι φορείς της Γενικής Κυβέρνησης, καθώς και κάθε άλλη γενική ή ειδική διάταξη που ορίζει διαφορετικά, με την επιφύλαξη των περί δημοσίων επενδύσεων ειδικών διατάξεων.
Σχετική και η εγκύκλιος  YΠ.ΕΣ.Δ.Α. οικ.28249/12.09.2016.


Γενικά

Με προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται μέχρι 31.12.2015 κατόπιν πρότασης του Υπουργού Οικονομικών καθορίζονται οι διαδικασίες ελέγχου για όλες τις αναλήψεις υποχρεώσεων κατά την εκτέλεση των προϋπολογισμών της Γενικής Κυβέρνησης. (άρθρο 68 παρ. 1 του Ν. 4270/2014, όπως τροποποιήθηκε με την παρ. 23 του άρθρου 10 του Ν. 4337/15 -πρώην άρθρο 22Α παρ. 1 του ν. 2362/1995, όπως προστέθηκε με το άρθρο 23 του ν. 3871/2010)

Κατ' εξουσιοδότηση της προγενέστερης διάταξης, δηλαδή του άρθρου 22Α παρ. 1 του Ν. 2362/1995, εκδόθηκε το ΠΔ 113/2010. Μέχρι την έκδοση του διατάγματος της παραγράφου 1, εφαρμόζεται το π.δ. 113/2010 (Α' 194). (άρθρο 68 παρ. 5 του Ν. 4270/2014)

Προκειμένου να είναι υπόχρεος ένας φορέας στη διαδικασία της ανάληψης υποχρέωσης, στα πλαίσια του ν. 4070/2014 και του ΠΔ 113/2011, πρέπει να ανήκει στους φορείς της γενικής κυβέρνησης. Για να δείτε ποιοι είναι οι φορείς της γενικής κυβέρνησης, ανακατευθυνθείτε στην ενότητα: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΤΩΝ ΟΤΑ » ΔΙΑΦΟΡΑ » ΔΙΑΦΟΡΑ » Φορείς Γενικής Κυβέρνησης.

Με το ΠΔ 113/2010 εισάγεται η ανάληψη υποχρέωσης δαπάνης καθολικά σε όλους τους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης. Βέβαια οι Δήμοι από το έτος 1959 είχαν αυτή την υποχρέωση βάση του Β.Δ. 17.5/15.6.59 (ΦΕΚ 114/59 τεύχος Α') «Περί οικονομικής διοικήσεως και λογιστικού των Δήμων και Κοινοτήτων», με τη γνωστή σε όλους Έκθεση Ανάληψης Δαπάνης. Στη ουσία οι δύο έννοιες είναι ταυτόσημες και για αυτό είναι πλεονασμός, πλέον, η έκθεση ανάληψης δαπάνης του Β.Δ. 17.5/15.6.59 και θεωρείται ότι έχει καταργηθεί.


Σύνδεσμοι ΟΤΑ
Για την εκτέλεση οποιασδήποτε δαπάνης από τους Συνδέσμους Ο.Τ.Α. που υπάγονται στους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης, απαιτείται η προηγούμενη, το μεν δημοσιονομική ανάληψη της δαπάνης από τον οικείο διατάκτη, το δε διοικητική ανάληψη της σχετικής υποχρέωσης, με την έκδοση απόφασης από το εκάστοτε αρμόδιο όργανο. (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 7 Πράξη 120/2012)

Δημοτικές Επιχειρήσεις
Οι Δημοτικές Κοινωφελείς Επιχειρήσειςαποτελούν νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου των δήμων με όργανα διοίκησης των υποθέσεών τους τον Πρόεδρο του Διοικητικού Συμβουλίου και το Διοικητικό Συμβούλιο. Τα ίδια όργανα αποτελούν και τα όργανα διαχείρισης των οικονομικών τους υποθέσεων, ως προς την οποία (διαχείριση) σε περίπτωση μη υπάρξεως κανονισμού που τη ρυθμίζει, εφαρμόζονται οι διατάξεις του β.δ. της 17 Μαΐου/15 Ιουνίου 1959 (ΦΕΚ Α΄ 114), οι οποίες αφορούν στην οικονομική διοίκηση και το λογιστικό των δήμων, προσαρμοσμένες στα όργανα αυτών. Η διαδικασία ανάληψης της υποχρέωσης προηγείται υποχρεωτικά όλων των άλλων διαδικασιών πραγματοποίησης οποιασδήποτε δαπάνης των δημοτικών κοινωφελών επιχειρήσεων. Περαιτέρω, στις κοινωφελείς επιχειρήσεις των δήμων η αρμοδιότητα διάθεσης των πιστώσεων και έγκρισης των δαπανών ανήκει κατά κανόνα στο διοικητικό συμβούλιο των επιχειρήσεων, ενώ η ανάληψη των υποχρεώσεων αποτελεί αρμοδιότητα του Προέδρου του Διοικητικού Συμβουλίου (άρθρο 11 β.δ. 17/5-15/6/1959 αναλογικά εφαρμοζόμενο). Συνεπώς στις δημοτικές κοινωφελείς επιχειρήσεις διατάκτες κατά την έννοια της παρ. 1 του άρθρου 20 του Ν. 2362/1995 είναι το Διοικητικό Συμβούλιο και ο Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου, κατά περίπτωση, το έγγραφο όμως ανάληψης της υποχρέωσης υπογράφεται από τον Πρόεδρο του Διοικητικού Συμβουλίου (άρθρο 11 και 13 παρ. 3 β.δ. 17/5-15/6/1959). Ειδικότερα, στις περιπτώσεις εκείνες που διατάκτης είναι ο Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου αυτός υπογράφει και τη σχετική απόφαση ανάληψης υποχρέωσης, ενώ στις περιπτώσεις που διατάκτης είναι το Διοικητικό Συμβούλιο, ο Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου (ή το νομίμως εξουσιοδοτηθέν από αυτόν όργανο) υπογράφει πρόταση (ή έκθεση) ανάληψης υποχρέωσης προς τον αρμόδιο διατάκτη. Στη δεύτερη ως άνω περίπτωση, το έγγραφο της ανάληψης υποχρέωσης, το οποίο περιέχει τα στοιχεία του άρθρου 3 του π.δ/τος 113/2010, δεν έχει την μορφή της απόφασης, αλλά της πρότασης (ή έκθεσης) στον διατάκτη, δεδομένου ότι υπογράφεται μεν από τον πρόεδρο του διοικητικού συμβουλίου η αρμοδιότητα όμως έγκρισης της δαπάνης και διάθεσης της πίστωσης ανήκει σε άλλο όργανο. Από όλα τα παραπάνω παρέπεται ότι η εκ των υστέρων έγκριση της δαπάνης και η διάθεση της πίστωσης από το αρμόδιο όργανο, με την οποία και τελειούται η διαδικασία ανάληψης της υποχρέωσης στις δημοτικές κοινωφελείς επιχειρήσεις, οι οποίες δεν διαθέτουν διαφορετικό κανονισμό οικονομικής διαχείρισης, σε χρόνο, δηλαδή, μεταγενέστερο της πραγματοποίησης της δαπάνης, δεν μπορεί να νομιμοποιήσει αυτή αναδρομικά. (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 7 Πράξη 97/2013).

Υποχρέωση ανάληψης υποχρέωσης από τις ΔΕΥΑ
Δεν καθίσταται παράνομη η διενέργεια δαπάνης χωρίς την προηγούμενη τήρηση της διαδικασίας ανάληψης υποχρέωσης από νομικό πρόσωπο, που δεν περιλαμβάνεται στο μητρώο φορέων της Γενικής Κυβέρνησης, καθόσον στο πεδίο εφαρμογής των ανωτέρω διατάξεων του π.δ. 113/2010 εμπίπτουν μόνο οι φορείς που ταξινομούνται σύμφωνα με τα κριτήρια του Ευρωπαϊκού Συστήματος Λογαριασμών εντός της Γενικής Κυβέρνησης. Όπως προκύπτει από το Μητρώο Φορέων της Γενικής Κυβέρνησης που τηρείται από την Ελληνική Στατιστική Αρχή, οι Δημοτικές Επιχειρήσεις Ύδρευσης και Αποχέτευσης (Δ.Ε.Υ.Α.), που έχουν συσταθεί κατ' εφαρμογή των διατάξεων του ν.1069/1980 (ΦΕΚ Α΄191) και αποτελούν νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου με κοινωφελή χαρακτήρα και ειδικότερα δημοτικές επιχειρήσεις ειδικού σκοπού, οι οποίες διέπονται καταρχήν από τις διατάξεις του ιδιωτικού δικαίου, εκτός εάν από διάταξη νόμου ορίζεται διαφορετικά, δεν περιλαμβάνονταν κατά τον κρίσιμο χρόνο στους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης (βλ. την ιστοσελίδα της ΕΛ.ΣΤΑΤ. http://www.statistics.gr/portal/page/portal/ESYE/BUCKET/A0701/Other/A0701_SEL08_TB_AH_00_2012_01A_F_GR.xls). Νόμιμη δαπάνη. (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 7 Πράξη 146/2013)

ΟΜΩΣ, με τις νεώτερες Ελ. Συν. Πράξη 34/2014 Τμ. 7, Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.7 Πράξη 246/2014, 312/2014, 123/2015 - Ανακλήθηκε λόγω συγγνωστής πλάνης με την Ελ.Συν.Τμ.7 Πράξη 27/2015 και Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.7 Πράξη 148/2015 κρίθηκε ότι ελλείψει ειδικών διατάξεων στον Κανονισμό Διοίκησης και Διαχείρισης της Δ.Ε.Υ.Α. (η οποία κατά τον κρίσιμο χρόνο δεν περιλαμβάνονταν στους φορείς της γενικής κυβέρνησης), ως προς τη διαδικασία πραγματοποίησης των δαπανών της, εφαρμόζονται οι σχετικές διατάξεις του β.δ. 17.5/15.6.1959, οι οποίες εξακολουθούν να ισχύουν για τα νομικά πρόσωπα που δεν εμπίπτουν στους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης. Συνεπώς, για την εκτέλεση οποιασδήποτε δαπάνης από τις Δ.Ε.Υ.Α. απαιτείται προηγούμενη δημοσιονομική ανάληψη της δαπάνης από τον οικείο διατάκτη καθώς και διοικητική ανάληψη της σχετικής υποχρέωσης, με την έκδοση απόφασης από το εκάστοτε αρμόδιο όργανο, ενώ στην περίπτωση ανεξόφλητης πίστωσης εντός του οικείου οικονομικού έτους απαιτείται η ανατροπή της αναληφθείσας υποχρέωσης. Η μη τήρηση της ανωτέρω διαδικασίας, ήτοι η σύνταξη της έκθεσης ανάληψης της δαπάνης, καθιστά τη διενέργεια της δαπάνης μη νόμιμη, καθώς συνεπάγεται τη δέσμευση των πιστώσεων του προϋπολογισμού της επιχείρησης, χωρίς να υπάρχει νόμιμα γεννημένη υποχρέωση. (Βλ. ενημερωτικό δελτίο 10.03.2015).
Ο λόγος διαφωνίας ότι παραβιάζονται οι διατάξεις των άρθρων 21 του ν. 2362/1995 και 2 παρ. 2 του π.δ. 113/2010, επειδή στη μεταγενεστέρως εκδοθείσα πράξη ανάληψης της υποχρέωσης και στο διαπιστωτικό έγγραφο του αρμόδιου οργάνου που εξετάζει τη νομιμότητα και κανονικότητα της δαπάνης δεν αναφέρονται η συνολική επιβάρυνση που προκαλείται στον προϋπολογισμό του φορέα, η διάρκεια αυτής αλλά και η κατανομή της κατ' έτος, είναι απορριπτέος ως ερειδόμενος στην εσφαλμένη νομική προϋπόθεση ότι εφαρμόζονται στη Δ.Ε.Υ.Α. οι προαναφερθείσες διατάξεις, και, κατά συνέπεια, πρέπει να απορριφθεί, δοθέντος ότι ούτε από τη διάταξη του άρθρου 13 παρ. 1 του β.δ. 17.5/15.6.1959 σχετικά με το περιεχόμενο της έκθεσης αναλήψεως δαπάνης προκύπτει υποχρέωση αναφοράς των συγκεκριμένων στοιχείων. (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.7 Πράξη 94/2015) (βλ. και Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.7 Πράξη 363/2015, Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.7 Πράξη 377/2015, Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.7 Πράξη 378/2015, Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.7 Πράξη 387/2015, Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.7 Πράξη 389/2015, Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.7 Πράξη 390/2015)

Οι αποφάσεις του Διοικητικού Συμβουλίου της Δ.Ε.Υ.Α., με τις οποίες εγκρίθηκαν οι σχετικές πιστώσεις και αφορούν στη δημοσιονομική ανάληψη των οικείων δαπανών, είναι μεταγενέστερες, τόσο της πραγματοποίησης έκαστης δαπάνης, όσο και της έκδοσης των σχετικών παραστατικών (φορτωτικές). (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 7 Πράξη 294/2013)
Η απόφαση του Δ.Σ. της Δ.Ε.Υ.Α., με την οποία εγκρίθηκε η τροποποίηση του προϋπολογισμού του έτους 2014 της επιχείρησης, δε συνιστά και πράξη ανάληψης δαπάνης, αφού με αυτήν δε δεσμεύθηκε η οικεία πίστωση σε βάρος του Κ.Α. του επίμαχου έργου. (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.7 Πράξη 10/2015)
Πριν από την έναρξη οποιασδήποτε διαδικασίας για την πραγματοποίηση μιας δαπάνης πρέπει να έχει εξασφαλιστεί και να υπάρχει εγγεγραμμένη σχετική πίστωση στον προϋπολογισμό του φορέα (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.7 Πράξη 155/2015). Η πίστωση που έχει εγγραφεί στο σχετικό Κ.Α., τον οποίο αυτή θα βαρύνει, πρέπει να συμπεριλαμβάνει και το σύνολο του Φ.Π.Α. που αναλογεί, με συνέπεια, σε διαφορετική περίπτωση, την έλλειψη πίστωσης. (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.7 Πράξη 404/2015)

Και για τις δαπάνες μισθοδοσίας απαιτείται ανάληψη υποχρέωσης από τις δημοτικές επιχειρήσεις που περιλαμβάνονται στους φορείς της γενικής κυβέρνησης. Η αρχικώς συντασσόμενη έκθεση ανάληψης θα πρέπει να έχει ως αντικείμενο την δέσμευση πίστωσης για την συνολικώς προκαλούμενη, εντός του οικονομικού έτους δαπάνη, ενώ για το επόμενο έτος θα έπρεπε να συνταχθεί νέα έκθεση, όχι ανακλητική της προηγούμενης, με αντικείμενο τη δέσμευση πίστωσης για την προκαλούμενη εντός του έτους αυτού συνολική δαπάνη. (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 7 Πράξη 124/2014)

Προσοχή!! Είναι υποχρεωτική η ανάρτηση των πράξεων ανάληψης υποχρέωσης στο πρόγραμμα ΔΙΑΥΓΕΙΑ (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.7 Πράξη 377/2015, Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.7 Πράξη 390/2015)



Έννοια ανάληψης υποχρέωσης - Έναρξη Ισχύος

Ανάληψη υποχρέωσης είναι η διοικητική πράξη με την οποία γεννάται ή βεβαιώνεται υποχρέωση του Δημοσίου και των λοιπών φορέων της Γενικής Κυβέρνησης έναντι τρίτων (νομική δέσμευση -άρθρο 66 παρ. 1 Ν. 4270/2014, πρώην άρθρο 21. παρ. 1 Ν. 2362/1995) (παρ 1 άρθρο 2 ΠΔ 113/2010)

- Προκειμένου να αναληφθεί εγκύρως οποιαδήποτε δέσμευση ή να εκτελεσθεί οποιαδήποτε δαπάνη, εκδίδεται απόφαση ανάληψης υποχρέωσης η οποία περιέχει βεβαίωση του αρμόδιου, κατά τις διατάξεις του παρόντος άρθρου, οργάνου περί ύπαρξης και δέσμευσης της αναγκαίας πίστωσης (δημοσιονομική δέσμευση). (άρθρο 66 παρ. 1 του Ν. 4270/2014. Πρώηνάρθρο 21 παρ. 2 ν. 2362/1995. Βλ. σχ. το άρθρο 2 παρ. 2 ΠΔ 113/2010 που αναφερόταν στο άρθρο 21 παρ. 2 ν. 2362/1995)

Ειδικότερα, ως ανάληψη υποχρέωσης, υπό τη νομική έννοια του όρου, ορίζεται η διοικητική πράξη, με την οποία γεννάται ή βεβαιώνεται η υποχρέωση του Δημοσίου και των λοιπών φορέων της Γενικής Κυβέρνησης, έναντι τρίτων.

Με τη δημοσιονομική έννοια ανάληψη είναι η διοικητική πράξη (απόφαση του αρμόδιου διατάκτη) με την οποία εγκρίνεται η πραγματοποίηση της δαπάνης και δεσμεύεται η αναγκαία πίστωση πριν από οποιαδήποτε σχετική ενέργεια.

Σύμφωνα με τις ανωτέρω ρυθμίσεις και προκειμένου να θεωρείται, κατά τον ασκούμενο δημοσιονομικό έλεγχο, ως κανονική η πραγματοποιούμενη δαπάνη, θα πρέπει η έκδοση της απόφασης ανάληψης να προηγείται όλων των άλλων διαδικασιών, που προβλέπονται για την πραγματοποίησή της, με την επιφύλαξη των οριζομένων στο άρθρο 9 του π.δ/τος. Σε αντίθετη περίπτωση, η δαπάνη δεν θα ενταλματοποιείται από την αρμόδια, για την εκκαθάριση και ενταλματοποίηση των δαπανών, Υπηρεσία.

Για τον υπολογισμό της υφιστάμενης πίστωσης, λαμβάνονται υπόψη, αθροιστικά, και όλα τα υπόλοιπα από τη διάθεση πιστώσεων που είχε εγκριθεί σε, προγενέστερες της ανάληψης υποχρέωσης, χρονικές περιόδους.

Η ανάληψη της δαπάνης, που συνεπάγεται τη δέσμευση των οικείων πιστώσεων, προϋποθέτει γεννημένο χρέος, ήτοι νόμιμη διοικητική πράξη με την οποία αναλαμβάνεται η σχετική υποχρέωση. Η πράξη δε αυτή είναι, εν προκειμένω, η απόφαση της Δημαρχιακής Επιτροπής του Δήμου, με την οποία ανατέθηκε απευθείας η εκπόνηση της οικείας μελέτης, ενώ από το έγγραφο-εισήγηση προς τη Δημαρχιακή Επιτροπή προκύπτει ότι για τη μελέτη αυτή υπήρχε πίστωση (Τεχνικό Πρόγραμμα του Δήμου), ύψους 13.209 ευρώ. Συνεπώς, η σύνταξη της έκθεσης ανάληψης της υπό κρίση δαπάνης νομίμως δεν έγινε σε χρόνο προγενέστερο της ως άνω απόφασης. Εξάλλου, στα στοιχεία του φακέλου περιλαμβάνεται η από 23.5.2011 απόφαση ανάληψης υποχρέωσης για την οικεία δαπάνη, καθώς και η 186/24.5.2011 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου για την ψήφιση της σχετικής πίστωσης, που αφορούν στο οικονομικό έτος 2011, τις πιστώσεις του οποίου βαρύνει το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα (βλ. άρθρο 5 παρ. 4 του π.δ/τος 113/2010 «Ανάληψη υποχρεώσεων από τους διατάκτες», ΦΕΚ Α΄ 194). Μη νόμιμη η δαπάνη.(Ελ. Συν. Τμ. 7 Πράξη 80/2012)

Στις περιπτώσεις σύναψης συμβάσεων με τρίτους για την προμήθεια αγαθών ή υπηρεσιών στο Δημόσιο, η απόφαση ανάληψης υποχρέωσης θα πρέπει, όπου προβλέπεται διαγωνιστική διαδικασία, να εκδίδεται πριν τη δημοσίευση της διακήρυξης. Σε περίπτωση που έχει δεσμεύσει μεγαλύτερο ποσό δαπάνης από αυτό που διαμορφώθηκε μετά το πέρας του διαγωνισμού, ο φορέας θα πρέπει να διενεργήσει ανατροπή ανάληψης για το επιπλέον αυτό ποσό της δαπάνης. Τέλος, αν πρόκειται για απευθείας ανάθεση, η απαιτούμενη δέσμευση της σχετικής πίστωσης θα πρέπει να πραγματοποιείται σε κάθε περίπτωση πριν την υπογραφή της σύμβασης, με την οποία το Δημόσιο δεσμεύεται έναντι των τρίτων αντισυμβαλλόμενων (νομική και δημοσιονομική σύμβαση) (Υπ. Οικ. 2/18993/ΔΠΔΣΜ/28.02.2014)

Πριν την έκδοση της απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου (πρώτη ενέργεια για την εκτέλεση της δαπάνης) - κι όχι πριν την υπογραφή της σχετικής σύμβασης - πρέπει να προηγηθεί η έκδοση, από την Οικονομική Επιτροπή, της απαιτούμενης απόφασης δημοσιονομικής δέσμευσης, με την οποία να δεσμεύεται η αναγκαία πίστωση. (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 7 Πράξη 203/2014)


Προσοχή! Προκειμένου να έχει ισχύ η ανάληψη υποχρέωσης πρέπει προηγουμένως να έχει αναρτηθεί στο πρόγραμμα ΔΙΑΥΓΕΙΑ. Δείτε τη σχετική ενότητα:
ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ - ΝΟΜΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ » ΒΑΣΕΙΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ - ΔΙΑΥΓΕΙΑ » ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ "ΔΙΑΥΓΕΙΑ" » Αντικείμενο ανάρτησης
ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΑ - ΝΟΜΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ » ΒΑΣΕΙΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ - ΔΙΑΥΓΕΙΑ » ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ "ΔΙΑΥΓΕΙΑ" » Ισχύς των πράξεων



Συμπληρωματικές αναλήψεις υποχρεώσεων

Ανάληψη υποχρέωσης, με τη δημοσιονομική έννοια, είναι η διοικητική πράξη (απόφαση του Διατάκτη), με την οποία εγκρίνεται η πραγματοποίηση της δαπάνης και δεσμεύεται η αναγκαία πίστωση πριν από οποιαδήποτε σχετική ενέργεια. (άρθρο 66 παρ. 1 του Ν. 4270/2014, πρώην άρθρο 21 παρ. 2 του ν. 2362/1995. Βλ. και άρθρο 2 του π.δ. 113/2010, το οποίο αναφερόταν στο άρθρο 21 παρ. 2 του ν. 2362/1995)

Κατά συνέπεια, η έκδοση της απόφασης ανάληψης υποχρέωσης προηγείται όλων των άλλων διαδικασιών, που προβλέπονται για την πραγματοποίηση της συγκεκριμένης δαπάνης, με την επιφύλαξη των οριζομένων στο άρθρο 9 του ανωτέρω π.δ/τος, όπως ισχύει. Η εν λόγω απόφαση δεσμεύει όλο το ποσό της απαιτούμενης δαπάνης, εντός των ορίων της διαθέσιμης πίστωσης.
Με τις διατάξεις του αρθ. 3 του ανωτέρω π.δ/τος προβλέπεται ότι στην απόφαση ανάληψης υποχρέωσης περιλαμβάνεται απαραίτητα πλην των άλλων και το ύψος της συνολικής επιβάρυνσης του προϋπολογισμού του οικείου φορέα και η χρονική κατανομή αυτού.

Από τις προαναφερόμενες διατάξεις συνάγεται ότι, κατά την έκδοση της απόφασης του αρμοδίως προς τούτο εξουσιοδοτημένου οργάνου, περί δεσμεύσεως των αναγκαίων πόρων για την υλοποίηση συγκεκριμένης δράσης του Διατάκτη και οπωσδήποτε πριν από την πραγματοποίηση της σχετικής δαπάνης εκτιμάται υποχρεωτικά το ύψος της και αναγράφεται επί της εν λόγω απόφασης.
Κατά το στάδιο αυτό, ενδέχεται να πραγματοποιηθούν εκ παραδρομής λανθασμένοι υπολογισμοί οφειλόμενοι σε λογιστικά λάθη και να προσδιοριστεί επί έλλατον το ποσό της δαπάνης, γεγονός που επιτρέπει την ορθή επανάληψη της σχετικής απόφασης ανάληψης υποχρέωσης (217/2007 Πράξη VII Τμήματος Ε.Σ.) Αυτό όμως ενδέχεται να δημιουργήσει διάφορα διαδικαστικά προβλήματα (αντιλογισμούς, επανακαταχωρίσεις κ.λπ.) γεγονός που δεν καθιστά λειτουργική τη λύση αυτή.
Με την Υπ. Οικ. 2/85239/0026/2012/04.02.2014, γίνεται δεκτό ότι, στις προαναφερόμενες περιπτώσεις και εφόσον: α) το ύψος της λογιστικής διαφοράς δεν είναι ιδιαίτερα σημαντικό, β) κατά το χρόνο πραγματοποίησης της δαπάνης υφίστατο η συνολικά απαιτούμενη πίστωση,επιτρέπεται η έκδοση συμπληρωματικής απόφασης ανάληψης υποχρέωσης με τρέχουσα ημερομηνία, πλήρως αιτιολογημένη, οπωσδήποτε όμως εντός εύλογου χρόνου.
 


Ειδικές περιπτώσεις

Σύμφωνα με την εγκύκλιο 30/2011 του ΥΠΕΣΑΗΔ γίνονται δεκτά τα εξής:

- Πιστώσεις που διατίθενται χωρίς απόφαση (άρθρο 158 παρ. 5 Ν 3463/2006).
Οι πιστώσεις του προϋπολογισμού που αφορούν:

α) αποδοχές κάθε είδους προσωπικού,(άρθρο 158 παρ. 5 Ν 3463/2006)
Yπερωριακή απασχόληση
Οι πιστώσεις του προϋπολογισμού που αφορούν αποδοχές κάθε είδους προσωπικού, στις οποίες περιλαμβάνεται και η αποζημίωση για την υπερωριακή απασχόληση αυτού (βλ. και άρθρο 49 παρ.5 ν.3943/2011) διατίθενται χωρίς να απαιτείται απόφαση οποιουδήποτε οργάνου. Οι εν λόγω δαπάνες θεωρούνται δεσμευμένες για ολόκληρο το ετήσιο ποσό τους με την εγγραφή τους στον οικείο προϋπολογισμό, χωρίς να απαιτείται η έκδοση σχετικής πράξης δέσμευσής τους, ενώ γι' αυτές συμπληρώνονται στο μητρώο δεσμεύσεων όλες οι στήλες (με εξαίρεση τη στήλη με αριθμό 8, «Αριθμός απόφασης ανάληψης», δεδομένου ότι απόφαση για τη δέσμευση των πιστώσεων αυτών δεν εκδίδεται). (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 1 Πράξη 88/2013, όμοιες οι Πράξεις Ελ. Συν. 95/2013, 96/2013 και 104/2013 Κλιμ. Τμ. 1)). Όμως, αντίθετα έκρινε το Ελ. Συν., ότι δηλ. απαιτείται ανάληψη υποχρέωσης και στην περίπτωση της υπερωριακής απασχόλησης, με την Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 1 Πράξη 16/2014. Με την Ελ. Συν. Τμ. 1 Πράξη 31/2014 κρίθηκε ότι αφενός η 16/2014 Πράξη του Κλιμακίου Προληπτικού Ελέγχου Δαπανών στο I Τμήμα ορθά ερμήνευσε και εφάρμοσε το νόμο, αλλά λαμβανομένου υπόψη, ότι η εντελλόμενη δαπάνη αφορά σε ειδική εκλογική αποζημίωση, για την οποία υπήρξε ειδική προς τούτο επιχορήγηση από το Υπουργείο Εσωτερικών, που καταβλήθηκε στο Δήμο και εισπράχθηκε απ' αυτόν, η μη προηγούμενη έκδοση της απόφασης ανάληψης υποχρέωσης δεν οδηγεί, στην προκειμένη περίπτωση, σε ματαίωση του σκοπού της σχετικής διάταξης, που αποβλέπει στην συγκράτηση και ορθολογικότερη κατανομή των δαπανών και στην χρηστή δημοσιονομική διαχείριση του συνόλου των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης, αφού πρόκειται για ειδική δαπάνη, το ύψος της οποίας προσδιορίστηκε και καταβλήθηκε για το σκοπό αυτό από το Υπουργείο Εσωτερικών και, ως εκ τούτου, το χρηματικό ένταλμα θα μπορούσε να θεωρηθεί. Η κρίση αυτή παγιώνεται με την Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.1 Πράξη 244/2015.
Με την Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.1 Πράξη 245/2015, κρίθηκε ότι η διαδικασία ανάληψης υποχρέωσης δεν ρυθμίζεται από τις διατάξεις των παρ. 3, 4 και 5 του άρθρου 158 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων (Κ.Δ.Κ.), αφού αυτές δεν αφορούν το ζήτημα της έκδοσης ή μη αποφάσεων ανάληψης υποχρέωσης για τις δαπάνες των Δήμων (και κατ' επέκταση των νομικών τους προσώπων) αλλά, σε συνδυασμό με το άρθρο 12 παρ. 1 του β.δ/τος 17.5/15.6.1959, την έκδοση ή μη αποφάσεων από τα αρμόδια όργανα για την εκτέλεση (εκκαθάριση, ενταλματοποίηση, πληρωμή) των δαπανών τους, που ακολουθεί την οικεία διαδικασία ανάληψης. Συνεπώς για τις αποδοχές προσωπικού, όπως και η αποζημίωση νυκτερινής εργασίας, απαιτείται η ανάληψη υποχρέωσης.

Κατά παρέκκλιση των οριζομένων στο άρθρο 66 του Ν.4270/14 και στις λοιπές περί αναλήψεως υποχρεώσεων διατάξεις, οι υποχρεώσεις για δαπάνες για υπερωριακή εργασία, αμοιβή για εργασία κατά τις εξαιρέσιμες ημέρες και νυχτερινές ώρες, ειδική αποζημίωση για απασχόληση πλέον του πενθημέρου την εβδομάδα, υπερωριακή αποζημίωση εκπαιδευτικών, αποζημίωση εφημεριών ιατρών Ε.Σ.Υ., που αφορούν το τελευταίο δίμηνο κάθε οικονομικού έτους μπορούν να αναλαμβάνονται, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην παράγραφο 2, σε βάρος των αντίστοιχων πιστώσεων του προϋπολογισμού του επόμενου οικονομικού έτους. Οι ανωτέρω υποχρεώσεις δεν αναλαμβάνονται για ολόκληρο το ετήσιο ποσό από την έναρξη του οικονομικού έτους. (άρθρο 66 παρ.9 του Ν.4270/2014, όπως τροποποιήθηκε με την παρ. 21 του άρθρου 10 του Ν. 4337/15)
Η διάταξη της παραγράφου 9 του άρθρου 66 του δημόσιου λογιστικού (ν. 4270/2014), αφορά συγκεκριμένες δαπάνες, μεταξύ των οποίων και αυτή για υπερωριακή εργασία, του τελευταίου διμήνου κάθε οικονομικού έτους, οι οποίες, όμως, δεν έχουν αναληφθεί νόμιμα εντός του ιδίου έτους, για τις οποίες και δίνεται η δυνατότητα ανάληψής τους σε βάρος των αντίστοιχων πιστώσεων του προϋπολογισμού του επόμενου οικονομικού έτους. (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.1 Πράξη 361/2015)

Αμοιβή ληξιάρχου
Η καταβαλλόμενη στους ληξιάρχους και πρακτικογράφους Δήμων αποζημίωση υπερωριακής εργασίας εμπίπτει, σε κάθε περίπτωση, ενόψει του πάγιου χαρακτήρα των εξυπηρετουμένων από την παροχή της αναγκών, στην έννοια των αποδοχών προσωπικού της παρ. 3 του άρθρου 2 του ν. 4111/2013 (σε περίπτωση μη έγκρισης του προϋπολογισμού, καμία δαπάνη, πλην των πληρωμών συντάξεων, αποδοχών προσωπικού και απόδοσης των επ' αυτών κρατήσεων, δεν θεωρείται νόμιμη) και, συνεπώς, η πληρωμή των σχετικών δαπανών νομίμως διενεργείται σε χρόνο προγενέστερο τόσο της έγκρισης του προϋπολογισμού του οικείου οικονομικού έτους όσο και, κατά λογική αναγκαιότητα, της έκδοσης των σχετικών πράξεων δημοσιονομικής δέσμευσης. (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.1 Πράξη 191/2014)

Αμοιβή για μαθητεία ΟΑΕΔ
Για τις συμβάσεις μαθητείας του ΟΑΕΔ απαιτείται απόφαση ανάληψης της δαπάνης διότι οι συμβάσεις αυτές, αποτελούν γνήσιες συμβάσεις μαθητείας και όχι συμβάσεις εξαρτημένης εργασίας. (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 1 Πράξη 89/2014) (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.1 Πράξη 197/2015)

Επειδή και η πρακτική των σπουδαστών ΤΕΙ δεν αποτελεί σύμβαση εξαρτημένης εργασίας, κατά την άποψή μας, με το ανωτέρω σκεπτικό του Ελεγκτικού Συνεδρίου, απαιτείται ανάληψη υποχρέωσης.


Hμερήσιες αποζημιώσεις
Oι ημερήσιες αποζημιώσεις λόγω μετακίνησης των υπαλλήλων δεν συνιστούν αποδοχές, κατά την έννοια του άρθρου 14 του ν. 4024/2011. (Το ίδιο ισχύει γενικά για τις δαπάνες μετακινήσεων). Aπαιτείται απόφαση ανάληψης της δαπάνης. (

Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.1 Πράξη 306/2014, 130/2015)

Η απόφαση ανάληψης της δημοσιονομικής υποχρέωσης για το σύνολο της δαπάνης μετακίνησης (ημερήσια αποζημίωση, έξοδα διαμονής και δαπάνη εισιτηρίων) πρέπει να προηγείται χρονικά οποιασδήποτε ενέργειας για την πραγματοποίηση της δαπάνης. (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.1 Πράξη 290/2014-Μη ανακλητέα με τηνΕλ. Συν. Τμ. 1 Πράξη 44/2015, 306/2014, 130/2015)

β) αντιμισθία των αιρετών και του συμπαραστάτη του δημότη,(άρθρο 158 παρ. 5 Ν 3463/2006)

Οι πιστώσεις του προϋπολογισμού των ο.τ.α. α΄ βαθμού που αφορούν υποχρεωτικές δαπάνες, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται και οι αμοιβές των αιρετών οργάνων (έξοδα παράστασης, αποζημίωση για συμμετοχή σε συνεδριάσεις του δημοτικού συμβουλίου και της δημαρχιακής επιτροπής), διατίθενται χωρίς να απαιτείται απόφαση οποιουδήποτε οργάνου. (Ελ. Συν. Τμ. 1 Πράξη 112/2012).

γ) μισθώματα ακινήτων(άρθρο 158 παρ. 5 Ν 3463/2006)

δ) έξοδα κίνησης εισπρακτόρων (άρθρο 158 παρ. 5 Ν 3463/2006)

ε) υποχρεωτικές εισφορές της περίπτ. ιγ' της παρ. 1 του άρθρου 158 του ΔΚΚ, όπως αυτές καθορίζονται σήμερα με την Απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών 55327/1989 (ΦΕΚ 894/Β), διατίθενται χωρίς να απαιτείται απόφαση οποιουδήποτε οργάνου (άρθρο 158 παρ. 5 Ν 3463/2006).

Συνεπώς, στις ανωτέρω περιπτώσεις οι εγγεγραμμένες στον προϋπολογισμό πιστώσεις ή οι πιστώσεις που εγγράφονται ύστερα από αναμόρφωση, θεωρούνται δεσμευμένες για ολόκληρο το ετήσιο ποσό τους, χωρίς να απαιτείται η έκδοση σχετικής πράξης. Στο μητρώο δεσμεύσεων συμπληρώνονται για τις δαπάνες αυτές όλες οι στήλες με εξαίρεση τη στήλη με αριθμό 8 «Αριθμός απόφασης ανάληψης», δεδομένου ότι απόφαση για τη δέσμευση των πιστώσεων αυτών δεν εκδίδεται.
 


- Άμεση αποκατάσταση απρόβλεπτων ζημιών
Πιστώσεις που έχουν εγγραφεί στους οικείους κωδικούς αριθμούς του προϋπολογισμού του Δήμου μπορούν να διατίθενται με απόφαση του δημάρχου για την πληρωμή δαπανών, οι οποίες αφορούν την άμεση αποκατάσταση απρόβλεπτων ζημιών σε δίκτυα ύδρευσης, αποχέτευσης, άρδευσης, φωτισμού και σε δρόμους. Στις περιπτώσεις αυτές, εάν ο προϋπολογισμός του σχετικού έργου δεν υπερβαίνει το ποσό που καθορίζεται κάθε φορά, βάσει της περίπτωσης γ΄ της παρ. 2 του άρθρου 4 του Ν. 1418/1984 (ΦΕΚ 23 Α΄), όπως κάθε φορά ισχύει, μπορεί να γίνεται απευθείας ανάθεση με απόφαση του δημάρχου. (περίπ. β΄ της παραγράφου 4 του άρθρου 158 του ν. 3463/2006)
Στις ανωτέρω περιπτώσεις και στις περιπτώσεις απευθείας ανάθεσης προμηθειών, παροχής υπηρεσιών, εκπόνησης μελετών και εκτέλεσης έργων όταν συντρέχει κατεπείγουσα ανάγκη, εάν δεν υπάρχει στον προϋπολογισμό πίστωση ή αυτή που υπάρχει είναι ανεπαρκής, η αναγκαία τροποποίηση του προϋπολογισμού γίνεται στην πρώτη, μετά την ανάθεση, συνεδρίαση του δημοτικού ή κοινοτικού συμβουλίου. (παρ. 7 του άρθρου 158 του ν. 3463/2006)
Οι διατάξεις της παρ. 7 του άρθρου 158 του Κ.Δ.Κ. επιτρέπουν, υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις, την έναρξη διαδικασίας ανάθεσης ενός δημοτικού έργου, χωρίς να υπάρχει εγγεγραμμένη στον προϋπολογισμό πίστωση ή να υπάρχει μεν, αλλά να είναι ανεπαρκής. Οι διατάξεις αυτές - σκοπός των οποίων είναι να επιτρέψουν τη ταχεία ανταπόκριση των αρμοδίων δημοτικών οργάνων στην άμεση αντιμετώπιση απρόβλεπτων ζημιών σε οδικά δίκτυα, δίκτυα ύδρευσης και αποχέτευσης, καθώς και σε δίκτυα παροχής ηλεκτρικού ρεύματος - δέον όπως τύχουν αναλογικής εφαρμογής και επί μη εγκαίρου εντάξεως των επειγόντων και αναγκαίων αυτών δημοτικών έργων στο ετήσιο τεχνικό πρόγραμμα του οικείου Δήμου και, συνεπώς, τα αρμόδια όργανα αυτού δύνανται να προβαίνουν στην απευθείας ανάθεση εκτέλεσης του έργου της αποκατάστασης των εν λόγω δικτύων, πριν την τήρηση των ανωτέρω προϋποθέσεων, εφόσον συντρέχει κατεπείγουσα ανάγκη και προκειμένου να αντιμετωπισθεί αυτή άμεσα, για λόγους προστασίας του δημοσίου συμφέροντος. (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.7 Πράξη 186/2015)

Στην ανωτέρω όμως περίπτωση, που αποτελεί απόκλιση από τις αρχές της δημοσιονομικής νομιμότητας και προς αποκατάσταση αυτής, επιβάλλεται πρωτίστως η έγκαιρη, τροποποίηση του προϋπολογισμού με την εγγραφή της σχετικής πίστωσης για την εκτέλεση του έργου, καθώς και η εγγραφή αυτού στο οικείο τεχνικό πρόγραμμα (εφόσον πρόκειται για έργο). (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.7 Πράξη 186/2015)

Aπευθείας ανάθεση προμήθειας, χωρίς να υπάρχει εγγεγραμμένη στον προϋπολογισμό πίστωση. Δεν συντρέχει περίπτωση εφαρμογής της εξαιρετικής διαδικασίας του άρθρου 158 παρ. 7 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων, η οποία επιτρέπει την αναμόρφωση του προϋπολογισμού και την ψήφιση σχετικής πίστωσης μετά την απευθείας ανάθεση της προμήθειας λόγω κατεπείγουσας ανάγκης, παρά το γεγονός ότι, εν προκειμένω, συνέτρεχε πράγματι κατεπείγουσα ανάγκη διότι, για την απευθείας ανάθεση της προμήθειας των αδρανών υλικών δεν υπήρχαν ούτε απόφαση του αρμόδιου οργάνου του Δήμου ούτε και έγγραφη σύμβαση, το δε η προμήθεια εκτελέστηκε εξωσυμβατικώς, βάσει άκυρης συμφωνίας. Η τροποποίηση του προϋπολογισμού του Δήμου και η εγγραφή της σχετικής πίστωσης δεν έγινε όπως απαιτείται στην πρώτη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου, μετά την απευθείας ανάθεση της ως άνω προμήθειας, δεδομένου ότι πριν την απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου για την τροποποίηση του προϋπολογισμού του Δήμου, είχαν προηγηθεί και άλλες αποφάσεις του με το ίδιο ακριβώς θέμα, δηλαδή την τροποποίηση του προϋπολογισμού για την εγγραφή πιστώσεων. (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.7 Πράξη 310/2014)

Στην περίπτωση κατά την οποία δεν υπάρχει εγγεγραμμένη στον προϋπολογισμό πίστωση πριν την απευθείας ανάθεση της προμήθειας λόγω κατεπείγουσας ανάγκης, η ανάληψη της υποχρέωσης γίνεται πλέον μετά την αναμόρφωση του προϋπολογισμού για την εξασφάλιση των αναγκαίων πιστώσεων σύμφωνα με το άρθρο 46 παρ. 2α του ν. 4238/2014, ακόμη και με μεταγενέστερη ημερομηνία από την ημερομηνία παραλαβής του τιμολογίου. (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.7 Πράξη 222/2015)

Οι διατάξεις των παρ. 4 εδ. β και 7 του άρθρου 158 του Κ.Δ.Κ., ισχύουν αναλογικά και για τις ΔΕΥΑ. (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.7 Πράξη 33/2015)



- Δαπάνες πάγιου χαρακτήρα
Οι διατάξεις του άρθρου 9 του ΠΔ 113/2010 και του άρθρου 21 παρ. 7 και 9 του Ν 2362/95, όπως αυτό ισχύει, καθορίζουν ειδική διαδικασία ανάληψης υποχρεώσεων για ορισμένες κατηγορίες δαπανών, οι οποίες είτε αναλαμβάνονται από την αρχή του έτους για ολόκληρο το προϋπολογιζόμενο ποσό τους (άρθρο 9 παρ. 1 ΠΔ 113/2010) είτε αναλαμβάνονται σε χρόνο διαφορετικό από αυτόν που ορίζεται για τις υπόλοιπες κατηγορίες δαπανών (άρθρο 9 παρ. 2 ΠΔ 113/2010). Ειδικά για τα μισθώματα ακινήτων, δεν εκδίδεται πράξη ανάληψης υποχρέωσης αλλά οι σχετικές πιστώσεις όπως προκύπτουν από αντίστοιχους πίνακες μισθωμάτων, δεσμεύονται ολόκληρες από την αρχή του έτους (άρθρο 9 παρ. 3 ΠΔ 113/2010).

Η εγγεγραμμένη στον προϋπολογισμό πίστωση δεν πρέπει να δεσμεύεται εκ των προτέρων στο σύνολό της, αλλά μόνο για ποσό που αντιστοιχεί στο ύψος της πραγματικής δαπάνης που συνεπάγεται κάθε φορά η εκάστοτε διοικητική ανάληψη υποχρέωσης. Τούτο συνάγεται εξ αντιδιαστολής από το άρθρο 9 παρ. 3 του π.δ/τος 113/2010, το οποίο περιοριστικώς αναφέρει ως μοναδική περίπτωση επιτρεπτής συνολικής δημοσιονομικής δέσμευσης της πίστωσης από την αρχή του οικονομικού έτους μόνο τις δαπάνες πληρωμής των μισθωμάτων για τη χρήση ακινήτων από το Δημόσιο. Συνεπώς, υπό το ισχύον σύστημα δημοσιονομικής διαχείρισης, η απόφαση δημοσιονομικής δέσμευσης των οικείων πιστώσεων δεν επιτρέπεται, επί ποινή μη κανονικότητας της ελεγχόμενης δαπάνης, να αποσυνδέεται από τη διοικητική ανάληψη υποχρέωσης, που αποτελεί άλλωστε και τη νόμιμη αιτία πραγματοποίησής της (δαπάνης), είτε αυτή είναι σύμβαση είτε μονομερής διοικητική πράξη, αλλά να τελεί σε άμεση ενότητα και αντιστοιχία προς αυτήν, εκδιδόμενη κάθε φορά που αυτό παρίσταται αναγκαίο, ήτοι κάθε φορά που γεννάται νομική υποχρέωση συνεπαγόμενη δημόσια δαπάνη. (Πράξη 119/2015 Κλιμ. Τμ. 7)

Για τις ανωτέρω κατηγορίες δαπανών παρατηρούμε αναλυτικά τα εξής:

α. Οι αποδοχές και τα μισθώματα ακινήτων περιλαμβάνονται στις δαπάνες της παρ. 5 του άρθρου 158 του ΔΚΚ και συνεπώς, όπως προαναφέραμε, δεν εκδίδεται για αυτές πράξη ανάληψης υποχρέωσης.

β. Μεταξύ των δαπανών που αναλαμβάνονται από την αρχή του έτους για ολόκληρο το προϋπολογιζόμενο ποσό τους, περιλαμβάνονται οι «δαπάνες του άρθρου 37 του Ν 2362/95» (άρθρο 21 παρ. 9 Ν 2362/95, όπως ισχύει, άρθρο 9 παρ. 1 ΠΔ 113/2010) (- πλέον παρ 8 του άρθρου 66 του ν. 4270/2014 - σημειώνουμε εδώ ότι δεν συμπεριλήφθηκε στις αντίστοιχες, ισχύουσες πλέον, διατάξεις της παρ 8 του άρθρου 66 του ν. 4270/2014 η φράση "οι δαπάνες του άρθρου 37") .

Δαπάνες του άρθρου 37 του Ν 2362/95 είναι αυτές που μπορεί να πληρώνονται από το ταμείο, χωρίς να απαιτείται η προηγούμενη έκδοση χρηματικού εντάλματος (προπληρωμές). Στους ΟΤΑ αντίστοιχες είναι οι διατάξεις των άρθρων 38 και 39 του ΒΔ 17/5-15/6/1959, όπου απαριθμούνται οι ίδιες περίπου κατηγορίες δαπανών με αυτές που αναφέρονται στην παρ. 1 του άρθρου 37 του Ν 2362/95 (έξοδα διοικητικής εκτέλεσης σε βάρος οφειλετών).

Επειδή όμως στη διαδικασία αυτή περιλαμβάνεται και «κάθε άλλη δαπάνη που ορίζεται με ειδικό νόμο» (άρθρο 37 παρ. 1 περίπτ. στ' Ν 2362/95), στους δήμους η εν λόγω ρύθμιση αφορά τις δαπάνες, που έχουν υπαχθεί κατά καιρούς με υπουργικές αποφάσεις στη διαδικασία προπληρωμής των άρθρων 38 και 39 του ΒΔ 17/5-15/6/1959.

Συνεπώς ως «δαπάνες του άρθρου 37 του Ν 2362/95» νοούνται στους δήμους:

-Οι τοκοχρεωλυτικές δόσεις των δανείων(Απόφ. Υπ. Εσωτ. 78048/1959, ΦΕΚ 364/Β), για τις οποίες άλλωστε γίνεται ρητή αναφορά και στην παρ. 1 του άρθρου 9 του ΠΔ 113/2010.

-Οι δαπάνες για την απόδοση κρατήσεων υπέρ τρίτων, των τελών χαρτοσήμου και των υπέρ τρίτων εσόδων, τα οποία συνεισπράττονται με τους δημοτικούς φόρους(άρθρο 39 παρ. 1 περίπτ. β' ΒΔ 17/5-15/6/1959). Εφόσον όμως πρόκειται για ασφαλιστικές εισφορές (εργαζομένου και εργοδότη) ή κρατήσεις που περιλαμβάνονται στις υποχρεωτικές εισφορές της Απόφασης του Υπουργού Εσωτερικών 55327/1989, όπως είναι η κράτηση 0,5% επί των λοιπών τακτικών εσόδων υπέρ του λογαριασμού «Κεφάλαια προς τεχνικόν εξοπλισμόν δήμων και κοινοτήτων άρθρου 68 ΝΔ 3033/54», δεν τηρείται η διαδικασία ανάληψης υποχρεώσεων.

Πληρωμή ταχυδρομικών τελών των λογαριασμών ύδρευσης των τοπικών διαμερισμάτων. H εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, διότι τόσο η απόφαση του Δημάρχου, με την οποία εγκρίθηκε η εν λόγω δαπάνη, όσο και η απόφαση του Αντιδημάρχου, με την οποία δεσμεύθηκε πίστωση, εκδόθηκαν σε χρόνο μεταγενέστερο της πραγματοποίησης της δαπάνης, χωρίς να αποδεικνύεται από τα υπάρχοντα στοιχεία του φακέλου ότι είχε προηγηθεί της εκτέλεσης της δαπάνης, απόφαση ανάληψης υποχρέωσης για ολόκληρο το ποσό της εγγεγραμμένης πίστωσης, κατά την έναρξη του οικονομικού έτους. Εφόσον η πληρωμή της συγκεκριμένης δαπάνης με τακτικό ένταλμα δεν ήταν δυνατή, θα μπορούσε επιτρεπτώς ο Δήμος να προβεί στην προκαταβολή, με την έκδοση χρηματικού εντάλματος προπληρωμής, της σχετικής δαπάνης Τυχόν αδυναμία ανάρτησης των οικείων χρηματικών ενταλμάτων στο πρόγραμμα Διαύγεια, δεν συνεπάγεται τη δυνατότητα των Ο.Τ.Α. να εξοφλούν τις απαιτήσεις των πιστωτών τους χωρίς την έκδοση τακτικού χρηματικού εντάλματος. Μη νόμιμη δαπάνη. (Ελ. Συν. Τμ. 7 Πράξη 3/2012).

-Τα έξοδα διοικητικής εκτέλεσης σε βάρος των οφειλετών του δήμου (άρθρο 39 παρ. 1 περίπτ. ε' και στ' ΒΔ 17/5-15/6/1959, άρθρο 37 παρ. 1 περίπτ. β' και γ' Ν 2362/95).

-Οι εισφορές των δήμων προς τους συνδέσμους ΟΤΑ στους οποίους συμμετέχουν καθώς και οι οφειλές τους προς το σύνδεσμο από ανταποδοτικά τέλη (Απόφ. Υπ. Εσωτ. 70683/1992, ΦΕΚ544/Β).

δαπάνη κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας για οποιαδήποτε χρήση (Απόφ. Υπ. Εσωτ. 64464/1986, ΦΕΚ741/Β).

ετήσια υποχρεωτική εισφορά στο ΤΕΑΔΥ-ΤΑΔΚΥ και στο ΤΠΔΥ-ΤΑΔΚΥ (Απόφ.Υπ.Εσωτ.78048/1959,ΦΕΚ364/Β),ηοποίαόμως περιλαμβάνεται στις υποχρεωτικές εισφορές της ΥΑ 55327/1989 και για το λόγο αυτό δεν υπόκειται στη διαδικασία ανάληψης υποχρεώσεων.

εργοδοτική εισφορά 8% υπέρ σύνταξης των πρώην κοινοτικών υπαλλήλων η οποία εξακολουθεί να καταβάλλεται στο δημόσιο και μετά τη συνένωση των κοινοτήτων με δήμους ή σε δήμους,μέχρι την έξοδο των υπαλλήλων από την υπηρεσία, όπως ορίζεται στο άρθρο 3 παρ. 7α του Ν.2768/99 (Απόφ.Υπ.Εσωτ.75971/1961). Και αυτή όμως η εργοδοτική εισφορά περιλαμβάνεται στις υποχρεωτικές εισφορές της ΥΑ 55327/1989 και συνεπώς εξαιρείται της διαδικασίας ανάληψης υποχρεώσεων.

δαπάνη προμήθειας υγρών καυσίμων, ανταλλακτικών αυτοκινήτων και τροφίμων για παιδικές κατασκηνώσεις και βρεφικούς σταθμούς (Απόφ. Υπ. Εσωτ. 25565/1051/1974, ΦΕΚ462/Β).

-Οι εργοδοτικές εισφορές στον ΟΠΑΔ - ΤΥΔΚΥ (Απόφ.Υπ.Εσωτ. 78048/1959), για τις οποίες ισχύουν όσα αναφέραμε παραπάνω για όλες τις ασφαλιστικές εισφορές.

γ.Οι δαπάνες πάγιου χαρακτήρα, όπως είναι οι δαπάνες ύδρευσης, τα τέλη ταχυδρομικών και τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών, η δαπάνη κατανάλωσης φυσικού αερίου κ.λ.π., αναλαμβάνονται από την αρχή του έτους για ολόκληρο το ετήσιο ποσό τους με αντίστοιχες αποφάσεις των αρμοδίων οργάνων, δηλαδή του δημάρχου αν πρόκειται για επικοινωνίες (άρθρο 158 παρ. 4 ΔΚΚ) και της οικονομικής επιτροπής στις λοιπές περιπτώσεις (άρθρο 72 παρ.1 περίπτ. δ' Ν. 3852/2010).

Για τον ίδιο λόγο μπορεί να αναλαμβάνονται από την αρχή του έτους για ολόκληρο το προϋπολογιζόμενο ποσό τους οι δαπάνες που αφορούν: α) Συνδρομές σε εφημερίδες, περιοδικά ή ηλεκτρονικές βάσεις πληροφοριών, οι οποίες άλλωστε είναι κατά κανόνα ετήσιες
β) Τακτικές επιχορηγήσεις δημοτικών ΝΠΔΔ που προβλέπονται στη συστατική πράξη
γ) Χρηματικές εισφορές σε αστικές εταιρείες μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, στις οποίες τυχόν συμμετέχει ο δήμος
δ) Επιχορηγήσεις σχολικών επιτροπών από τους ΚΑΠ, οι οποίες μάλιστα πρέπει να αποδίδονται σε αυτές μέσα σε πολύ σύντομη προθεσμία
ε) Τέλη κυκλοφορίας αυτοκινήτων και τέλη χρήσης μηχανημάτων έργου
στ) Κοινόχρηστα πολυκατοικιών.

Eπί του σχεδίου απόφασης απόσπασης του υπαλλήλου δεν απαιτείται η παροχή σχετικής βεβαίωσης της ΥΔΕ για την ύπαρξη πρόβλεψης πίστωσης. Για το λόγο αυτό παρέλκει η εξέταση του θέματος περί αρμοδιότητας της Υπηρεσίας σας για παροχή της ανωτέρω βεβαίωσης επί πράξεων απόσπασης σε γραφείο Περιφερειάρχη και Αντιπεριφερειάρχη δημοτικών υπαλλήλων.(αρθ.247 ν.3852/2010) (Υπ. Οικ. 2/90463/0026/07.02.2013)

Για τις δαπάνες κινητής τηλεφωνίας η απόφαση ανάληψης υποχρέωσης εκδίδεται στην αρχή του οικονομικού έτους όπως και για τις λοιπές δαπάνες σταθερής τηλεφωνίας. (Yπ.Οικ. 2/84229/0026/18.03.2015)


Ανακεφαλαιώνοντας σημειώνουμε ότι:

-Δεν τηρείται η διαδικασία ανάληψης υποχρεώσεων για αποδοχές, αντιμισθία αιρετών,μισθώματα ακινήτων,έξοδα κίνησης εισπρακτόρων, ασφαλιστικές εισφορές, κρατήσεις ή άλλες δαπάνες που περιλαμβάνονται στις υποχρεωτικές εισφορές της ΥΑ 55327/89.

-Αναλαμβάνονται υποχρεωτικά από την αρχή του έτους για ολόκληρο το προϋπολογιζόμενο ποσό της οι δαπάνες για τοκοχρεωλυτικές δόσεις δανείων, κρατήσεις υπέρ τρίτων που δεν περιλαμβάνονται στις υποχρεωτικές εισφορές της ΥΑ 55327/89, έξοδα διοικητική εκτέλεσης, εισφορές σε συνδέσμους, κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας,προμήθεια καυσίμων,προμήθεια ανταλλακτικών αυτοκινήτων, προμήθεια τροφίμων για παιδικούς σταθμούς.

-Δεν τηρείται η διαδικασία ανάληψης της υποχρέωσης πριν από την πραγματοποίηση της δαπάνης, όταν η φύση της δαπάνης δεν επιτρέπει την ανάληψη της υποχρέωσης σε προγενέστερο χρόνο.

Κατεβάστε και την Υπ. Οικ. 2/32442/0026/20.04.2011"Αναλήψεις δαπανών ανελαστικού χαρακτήρα"
και την Υπ. Οικ. 2/96117/0026/20.12.2011: Ανατροπές και αναλήψεις υποχρεώσεων
 

 


- Λοιπές περιπτώσεις:

- Χρηματικά εντάλματα προπληρωμής & πάγιες προκαταβολές
1. Κατά την έκδοση των χρηματικών ενταλμάτων προπληρωμής, θα πρέπει να διενεργηθεί ανάληψη από το αρμόδιο όργανο για όλο το ποσό του Χ.Ε.Π. σε βάρος της σχετικής πίστωσης, ενώ κατά την πληρωμή του θα συμπληρώνονται οι ανάλογες στήλες του Μητρώου Δεσμεύσεων. Επισημαίνεται ότι, κατά την μετέπειτα προσκόμιση των σχετικών δικαιολογητικών από τον υπόλογο του εντάλματος προπληρωμής και σε περίπτωση που αυτά δεν καλύπτουν πλήρως το ποσό του Χ.Ε.Π., η διαφορά νοείται σαν έσοδο του φορέα και συνεπώς σε καμία περίπτωση δεν οδηγεί σε ανατροπή ανάληψης, ούτε επηρεάζει το μητρώο δεσμεύσεων.
2. Όσον αφορά τις πάγιες προκαταβολές, τονίζεται ιδιαίτερα ότι δεν διενεργείται ουδεμία ανάληψη υποχρέωσης κατά τη σύσταση ή τη μετέπειτα αποκατάστασή της. Ο αρμόδιος διατάκτης ή το εξουσιοδοτημένο από αυτόν όργανο (και όχι ο υπόλογος) θα διενεργεί ανάληψη υποχρέωσης κατά τα προβλεπόμενα για την κάθε δαπάνη που πληρώνεται μέσω της πάγιας προκαταβολής. Ο υπόλογος θα κρατάει στοιχεία που αφορούν παραστατικά, πληρωμές και υποχρεώσεις, τα οποία θα διαβιβάζει έγκαιρα προκειμένου να ενσωματωθούν στο ενιαίο μητρώο δεσμεύσεων του φορέα για τη συμπλήρωση των σχετικών στηλών. (Υπ. Οικ. 2/18993/ΔΠΔΣΜ/28.02.2014)

- Επιχειρησιακά προγράμματα του ΕΣΠΑ - προγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων
Η κρατική και κοινοτική συμμετοχή για όλες τις πράξεις που εντάσσονται στα επιχειρησιακά προγράμματα του ΕΣΠΑ, εκτός των μέτρων που χρηματοδοτούνται από τον τακτικό προϋπολογισμό, είναι δημόσιες επενδύσεις και χρηματοδοτούνται από τον κρατικό προϋπολογισμό μέσω του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων. Για τη διενέργεια δε των δαπανών αυτών δεν απαιτείται η προηγούμενη έκδοση απόφασης ανάληψης της σχετικής υποχρέωσης από τον αρμόδιο διατάκτη, με την οποία δεσμεύεται η αναγκαία πίστωση (δημοσιονομική δέσμευση), αφού τίτλο για την ανάληψή τους, σε βάρος του προϋπολογισμού δημοσίων επενδύσεων, αποτελούν οι οικείες συλλογικές αποφάσεις που εκδίδονται κατ' εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 6 του ν.δ. 2957/1954 (ΦΕΚ Α 186) και του άρθρου 21 του ν. 2362/1995, με τις οποίες εγκρίνεται η ένταξη κάθε έργου στο πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων, η ολική δαπάνη του και η διάθεση των απαιτουμένων πιστώσεων για την πραγματοποίησή του σε βάρος του προϋπολογισμού δημοσίων επενδύσεων του οικονομικού έτους που το έργο εντάσσεται στο πρόγραμμα και των επομένων οικονομικών ετών, εφόσον η πραγματοποίησή του προγραμματίζεται για περίοδο που καλύπτει περισσότερα οικονομικά έτη. (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 7 Πράξη 384/2013) (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 7 Πράξη 124/2014)
Μετά την αντικατάσταση των παραγράφων 3 και 4 του άρθρου του ν. 3852/2010 με τη διάταξη της παραγράφου 12 του άρθρου 9 του ν. 4071/2012, η κάλυψη των επενδυτικών δαπανών των Δήμων, όπως είναι οι δαπάνες για τα δημοτικά έργα (ΣΑΤΑ), πραγματοποιείται πλέον μέσω των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων (Κ.Α.Π.) των Δήμων, που προέρχονται από τις πηγές εσόδων της παραγράφου 1 του άρθρου 259 του ν. 3852/2010 και εγγράφονται στον τακτικό κρατικό προϋπολογισμό και όχι στον Προϋπολογισμό Δημοσίων Επενδύσεων, όπως προέβλεπε η προϊσχύουσα νομοθετική διάταξη του άρθρου 259 παράγραφος 4 του ν. 3852/2010, σε βάρος του οποίου αναλαμβάνονται δαπάνες βάσει των οικείων συλλογικών αποφάσεων που εκδίδονται κατ' εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 6 του ν.δ. 2957/1954 (ΦΕΚ Α΄ 186) και του άρθρου 21 του ν. 2362/1995 και όχι βάσει δημοσιονομικής δέσμευσης. Συνεπώς για τα έργα από ΣΑΤΑ, απαιτείται πλέον η προηγούμενη έκδοση απόφασης ανάληψης υποχρέωσης από τον αρμόδιο διατάκτη. (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.7 Πράξη 257/2014)

Επί δαπανών συγχρηματοδοτούμενων από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, δεν απαιτείτο σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 8 του π.δ.113/2010 η προηγούμενη έκδοση απόφασης ανάληψης της σχετικής υποχρέωσης από τον αρμόδιο διατάκτη. (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.7 Πράξη 90/2016)

 

Η εντελλόμενη δαπάνη, που αφορά στην καταβολή μισθοδοσίας προσληφθέντων για την υλοποίηση της Πράξης «Εναρμόνιση Οικογενειακής και Επαγγελματικής Ζωής» είναι κανονική, καθόσον για τις δαπάνες που συγχρηματοδοτούνται από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2014-2020, δεν απαιτείται για τη διενέργεια αυτών η προηγούμενη έκδοση απόφασης ανάληψης της σχετικής υποχρέωσης από τον αρμόδιο διατάκτη, αφού τίτλο για την ανάληψή τους σε βάρος του προϋπολογισμού δημοσίων επενδύσεων, αποτελούν οι συλλογικές αποφάσεις που εκδίδονται κατ' εφαρμογή των οικείων διατάξεων. (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.1 Πράξη 171/2016)



- Αποζημίωση απαλλοτρίωσης
Στις περιπτώσεις αποζημίωσης απαλλοτρίωσης η εντελλόμενη δαπάνη είναι μη κανονική και δεν υφίσταται νόμιμα γεννημένη υποχρέωση του Δήμου, όταν της έκδοσης της απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου (νομική δέσμευση), με την οποία κηρύχθηκε η αναγκαστική απαλλοτρίωση του ακινήτου, στην οποία αφορά η εντελλόμενη αποζημίωση, δεν είχε προηγηθεί, κατόπιν σχετικής πρότασης του Δημάρχου περί ανάληψης υποχρέωσης, η δέσμευση, από την Οικονομική Επιτροπή του Δήμου, της αναγκαίας πίστωσης, από τις εγγεγραμμένες στον προϋπολογισμό του Δήμου, οικονομικού έτους 2010, πιστώσεις του Κ.Α. 30/7111.03 "Απαλλοτριώσεις - Αποζημιώσεις" (δημοσιονομική δέσμευση). Εν συνεχεία, αφού η ως άνω δημοσιονομική δέσμευση δεν εκτελέστηκε εντός του οικονομικού έτους 2010, θα έπρεπε σε κάθε επόμενο οικονομικό έτος (2011, 2012) αυτή να ανατραπεί με σχετική ανακλητική απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής και με την έναρξη κάθε οικονομικού έτους να εκδοθεί νέα απόφαση δέσμευσης ισόποσης, εγγεγραμμένης στον οικείο προϋπολογισμό, πίστωσης. (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 7 Πράξη 262/2013- Ανακλήθηκε από την Πράξη Ελ. Συν. 3/2014 Τμ. 7, λόγω συγγνωστής πλάνης) (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.7 Πράξη 34/2015 - Ανακλήθηκε λόγω συγγνωστής πλάνης με την Ελ.Συν.Τμ.7 Πράξη 18/2015) (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.7 Πράξη 208/2015)

Σύμφωνα με το Υπ. Οικ. 2/18993/ΔΠΔΣΜ/28.02.2014 για την ορθή τήρηση του Μητρώου Δεσμεύσεων και για την αποφυγή ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων, θα πρέπει να ακολουθείται η εξής διαδικασία:
α) Σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία (παρ. 7 άρθρου 3 του Ν.2882/2001 «Κώδικας Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων Ακινήτων», όπως τροποποιήθηκε και ισχύει και την παρ.5 του άρθρου 212 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων), στο προοίμιο της πράξης κήρυξης της απαλλοτρίωσης μνημονεύεται βεβαίωση του αρμοδίου οργάνου για το μέγεθος της δαπάνης και τον τρόπο κάλυψής της, με μνεία του αντίστοιχου φορέα και Κωδικού αριθμού εξόδου του οικείου προϋπολογισμού, από την εγγεγραμμένη πίστωση των οποίων πρόκειται να καλυφθεί η εν λόγω δαπάνη.
β) Με βάση τα παραπάνω, κατά το χρόνο κήρυξης της απαλλοτρίωσης απαιτείται, εγγραφή πίστωσης στον προϋπολογισμό του φορέα και σχετική απόφαση ανάληψης δαπάνης, εφόσον προβλέπεται ότι θα συντελεστεί η απαλλοτρίωση στο τρέχον έτος με τη σχετική ενημέρωση του μητρώου δεσμεύσεων, Επίσης, ο φορέας φροντίζει για την εξασφάλιση των απαραίτητων πιστώσεων π.χ. εγγραφή στη ΣΑΕ, από ίδια έσοδα, κ.λ.π. Ειδικότερα, εάν η παρακατάθεση συντελεστεί στο επόμενο έτος και έχει γίνει εγγραφή πίστωσης και ανάληψη, απαιτείται σχετική απόφαση ανατροπής των αναλήψεων στο τέλους του έτους, ενημέρωση του μητρώου δεσμεύσεων για την ανατροπή και τήρηση της ίδιας διαδικασίας (εγγραφή πίστωσης - ανάληψη κ.λ.π.) στο επόμενο ή μεθεπόμενο έτος που θα συντελεστεί η απαλλοτρίωση.
γ) Η απόφαση του Μονομελούς Εφετείου για τον προσωρινό προσδιορισμό της αποζημίωσης, ή το πρακτικό του συμβιβαστικού προσδιορισμού της αποζημίωσης, ή ο έγγραφος εξώδικος συμβιβασμός, αποτελούν ισοδύναμο με τιμολόγιο έγγραφο και συνιστούν για τον φορέα υποχρέωση. Με την κοινοποίηση της απόφασης, ο φορέας ενημερώνει το μητρώο δεσμεύσεων και προβαίνει στις απαραίτητες ενέργειες για την κατάθεση της αποζημίωσης στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, σύμφωνα με τη διαδικασία και τις προθεσμίες που ορίζονται στην κείμενη νομοθεσία. Τονίζεται ότι, κατά το χρόνο της παρακατάθεσης θα πρέπει ο φορέας να έχει εξασφαλίσει τις απαραίτητες πιστώσεις για την κάλυψη της σχετικής δαπάνης. Σε περίπτωση που έχει γίνει προέγκριση δαπάνης, τηρείται η διαδικασία που προβλέπεται για τις δικαστικές αποφάσεις.
δ) Στην περίπτωση που ο δικαιούχος ζητήσει οριστικό προσδιορισμό της αποζημίωσης από το αρμόδιο Εφετείο, εξακολουθούν να ισχύουν τα παραπάνω δεδομένου ότι η υποχρέωση του Φορέα θα είναι τουλάχιστον το ποσό πού αναφέρεται στην απόφαση για τον προσωρινό προσδιορισμό της αποζημίωσης, με την έκδοση δε της απόφασης του οριστικού προσδιορισμού της αποζημίωσης, γίνονται και οι ανάλογες προσαρμογές στο μητρώο δεσμεύσεων, με βάση τις προθεσμίες που ορίζονται στην κείμενη νομοθεσία, καθώς και τις σχετικές οδηγίες του υπουργείου.

Η πρόταση ανάληψης της σχετικής υποχρέωσης και η δέσμευση της σχετικής πίστωσης πρέπει να γίνεται αμέσως μετά την κοινοποίηση της δικαστικής απόφασης καθορισμού προσωρινής τιμής μονάδας αποζημίωσης στο Δήμο, με την οποία προσδιορίζεται  η  προσωρινή  τιμή  μονάδας  της  οφειλόμενης  αποζημίωσης και αναγνωρίζονται οι δικαιούχοι αυτής. Πρόταση ανάληψης υποχρέωσης και δέσμευση σχετικής πίστωσης που γίνεται μετά την παρέλευση δέκα επτά (17) περίπου μηνών από τη σχετική κοινοποίηση είναι μη νόμιμη.
Μη νόμιμη η ανάληψη υποχρέωσης και η δέσμευση της πίστωσης κατόπιν της απόφασης του Εφετείου περί καθορισμού της οριστικής τιμής μονάδας αυτής, με την οποία οριστικοποιείτα το οφειλόμενο ποσό για τη συντέλεση της απαλλοτρίωσηςΣυγγνωστή πλάνη. (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.7 Πράξη 75/2016) (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 7 Πράξη 336/2016)

Ρυμοτομικές απαλλοτριώσεις
Η απόφαση δημοσιονομικής δέσμευσης της δαπάνης πρέπει να προηγείται της απόφασης κήρυξης της αναγκαστικής απαλλοτρίωσης. Εντούτοις, ο ως άνω δημιοσιολογιστικού περιεχομένου κανόνας δεν τυγχάνει εφαρμογής στις ρυμοτομικές απαλλοτριώσεις που κηρύσσονται κατ' εφαρμογή των διατάξεων του από 17.7-16.8.1923 ν.δ/τος. Στις περιπτώσεις των ρυμοτομικών απαλλοτριώσεων του από 17.7.1923 ν.δ/τος, η απόφαση ανάληψης της δαπάνης νομίμως εκδίδεται μετά το πέρας της ειδικής διαδικασίας που προβλέπεται από την οικεία νομοθεσία, συγκεκριμένα δε μετά την έκδοση της απόφασης αναγνώρισης δικαιούχων της αποζημίωσης και τον συμψηφισμό εκ μέρους της αρμόδιας υπηρεσίας των απαιτήσεων των ωφελούμενων και βαρυνόμενων ιδιοκτησιών, οπότε και οριστικοποιείται το ποσό που πρέπει να καταβληθεί για τη συντέλεση της απαλλοτρίωσης του ακινήτου. Νόμιμη δαπάνη. (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.7 Πράξη 292/2015)



- Aγοραπωλησία ακινήτων
Στις περιπτώσεις αγοραπωλησίας ακινήτων, όπου μετά την απόφαση αγοράς έπεται η εκτίμηση της αξίας του ακινήτου από την αρμόδια Επιτροπή του άρθρου 186 παρ. 5 του ν. 3463/2006, οι πιστώσεις που προορίζονται για τη διενέργεια των συγκεκριμένων δαπανών, δεν μπορούν να διατεθούν, εάν προηγουμένως δεν έχει συνταχθεί η σχετική έκθεση εκτίμησης της αξίας του ακινήτου, από το ύψος της οποίας θα προκύπτει και το ύψος της αντίστοιχης δαπάνης. Συνεπώς δεν είναι δυνατή η ανάληψη αυτής πριν από τη σύνταξη της έκθεσης αυτής και την έγκρισή της από το Δημοτικό Συμβούλιο. (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 7 Πράξη 305/2013)

- Ανάληψη υποχρέωσης μετά τη διενέργεια της δαπάνης
Για τις δαπάνες για τις οποίες από τη φύση τους δεν είναι δυνατή η τήρηση της ανωτέρω διαδικασίας (συναλλαγματικές διαφορές, εκτέλεση δικαστικών αποφάσεων, δαπάνες ΔΙΑΣ κ.λπ.) αναλαμβάνεται η υποχρέωση και δεσμεύεται η απαραίτητη πίστωση αμέσως μετά την παραλαβή του σχετικού λογαριασμού, της γνωστοποίησης της εκτελεστής, κατά τις κείμενες διατάξεις, δικαστικής απόφασης ή της σχετικής ειδοποίησης ή με την κατ' οποιονδήποτε τρόπο γνωστοποίηση του ύψους και του χρόνου εξόφλησής τους. Για τις πληρωμές του τακτικού προϋπολογισμού που τακτοποιούνται με την έκδοση συμψηφιστικών χρηματικών ενταλμάτων και μέχρι την έκδοση απόφασης του Υπουργού Οικονομικών που θα ορίζει το χρόνο έναρξης της ανάληψης υποχρέωσης αυτών με σχετικές αποφάσεις, η εντολή πληρωμής υπέχει θέση απόφασης ανάληψης υποχρέωσης. (παρ 6 άρθρο 66 ν. 4270/2014- πρωήν άρθρο 21 παρ. 7 Ν 2362/95, άρθρο 9 παρ. 2 ΠΔ 113/2010).

Με την περίπτ.α της παρ.2 του άρθρου 46 του Νόμου προστέθηκε παρ.3 στο άρθρο 2 του π.δ. 113/2010 με την οποία προβλέπεται η εξαίρεση από την υποχρέωση της απόφασης ανάληψης υποχρέωσης αποκλειστικά για τις δαπάνες που επιβάλλονται εκτάκτως, κατά τη διάρκεια της οικονομικής χρήσης, από διατάξεις νόμου ή από τελεσίδικη δικαστική απόφαση, για τις οποίες δεν έχουν προβλεφθεί σχετικές ή επαρκείς διαθέσιμες πιστώσεις, ώστε να υπάρχει δυνατότητα διενέργειας της ανάληψης πριν από τη διενέργεια της δαπάνης. Στις περιπτώσεις αυτές, διενεργείται υποχρεωτικά η άμεση αναμόρφωση του Προϋπολογισμού της τρέχουσας οικονομικής χρήσης, σύμφωνα με τις ισχύουσες διαδικασίες, προκειμένου να εξασφαλιστούν οι πιστώσεις και να διενεργηθεί η ανάληψη υποχρέωσης, η οποία, για το λόγο αυτόν, θα έχει κατ' εξαίρεση ημερομηνία μεταγενέστερη της ημερομηνίας παραλαβής του τιμολογίου, της κοινοποίησης της δικαστικής απόφασης ή άλλου ισοδύναμου εγγράφου.

Εξυπακούεται ότι για τις δαπάνες που αφορούν δικαστικές αποφάσεις, για τις οποίες υφίστανται διαθέσιμες πιστώσεις, η απόφαση ανάληψης υποχρέωσης θα εκδίδεται με την παραλαβή της τελεσίδικης απόφασης, η οποία αποτελεί και την ημερομηνία παραλαβής του παραστατικού. (Υπ. Οικ. 2/18993/ΔΠΔΣΜ/28.02.2014)

Για τις δαπάνες για τις οποίες, ως εκ της φύσεώς τους, δεν είναι δυνατή η τήρηση της ανωτέρω διαδικασίας (συναλλαγματικές διαφορές, δαπάνες ΔΙΑΣ κ.λπ.) δεσμεύεται η απαραίτητη πίστωση αμέσως μετά την παραλαβή του σχετικού λογαριασμού ή της σχετικής ειδοποίησης ή με την με οποιονδήποτε τρόπο γνωστοποίηση του ύψους και του χρόνου εξόφλησής τους. Επισημαίνεται ότι η ιδιομορφία των δαπανών ΔΙΑΣ (και άλλων δαπανών παρόμοιου τύπου) είναι ότι η πραγματική πληρωμή έχει ήδη διενεργηθεί πριν την παραλαβή του σχετικού παραστατικού, το οποίο έχει σαν σκοπό απλά τη γνωστοποίησή της στον φορέα. Σε κάθε περίπτωση, είναι αυτονόητο ότι η ανάληψη και λογιστικοποίηση του ποσού πληρωμής θα γίνονται αμέσως μετά την παραλαβή της σχετικής ειδοποίησης. (Υπ. Οικ. 2/18993/ΔΠΔΣΜ/28.02.2014)

- Καταβολή ιδρυτικού κεφαλαίου σε διαδημοτική επιχείρηση ΧΥΤΑ
Κατά τα επίμαχα έτη 2004-2007 ο Δήμος δεν πραγματοποίησε δαπάνες που να σχετίζονται με την καταβολή είτε του ιδρυτικού κεφαλαίου, είτε των αναλογούντων σ΄αυτόν τελών απόρριψης απορριμμάτων συνεπώς δεν ήταν απαραίτητη η έκδοση πράξης ανάληψης υποχρέωσης, η οποία, σε κάθε περίπτωση, εκδόθηκε πριν από το κρίσιμο χρονικό σημείο πραγματοποίησης της δαπάνης από τον Δήμο, κατά το έτος 2011.(Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 7 Πράξη 296/2013)

- Περιπτώσεις όπου έχει κριθεί νόμιμη η δαπάνη, παρόλο που η διάθεση πίστωσης έγινε μετά την απόφαση ανάθεσης ή επιχορήγησης
Η καταβολή της αντίστοιχης δαπάνης για την επιχορήγηση, από Ο.Τ.Α. νησιωτικών περιοχών, ναυτικών εταιρειών του ν. 959/1979, και η διάθεση της σχετικής πίστωσης (άρθρο 103 του ν. 3463/2006 και 72 του ν. 3852/2010) εγκρίνεται με απόφαση της οικείας οικονομικής επιτροπής, η οποία δεν αποκλείεται να αφορά στην καταβολή δαπάνης για την κάλυψη του κόστους δρομολογίων που πραγματοποιήθηκαν τα προηγούμενα έτη κατά τα οποία είχε εγκριθεί η επιχορήγησή τους. Νομίμως η καταβολή των αντίστοιχων δαπανών και η διάθεση των σχετικών πιστώσεων εγκρίθηκαν από την οικονομική επιτροπή μετά την πραγματοποίηση των δρομολογίων. (Ελ.Συν.Κλ.Τμ.VII Πρακτικά Συν. 13η/10.6.2014)

Με την Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 7 Πράξη 336/2013, έπειτα από την απόφαση της οικονομικής επιτροπής για την απευθείας ανάθεση τεχνικού έργου και την ψήφιση πίστωσης, υπογράφηκε η σύμβαση. Μεταγενέστερα ο Δήμαρχος προέβη στην πρόταση ανάληψης υποχρέωσης και το Ελ. Συν. έκρινε ότι αυτό δεν ασκεί επιρροή στη νομιμότητα της δαπάνης.
Με την Ελ. Συν. Πράξη 139/2013 Κλιμ. Τμ. 7 κρίθηκε νόμιμη η δαπάνη παρ' όλο που μετά την απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου για την εκτέλεση τεχνικού έργου σε βάρος συγκεκριμένου Κ.Α.Ε. του προϋπολογισμού, η οικονομική επιτροπή κατάρτισε τους όρους της διακήρυξης του σχετικού διαγωνισμού, διενεργήθηκε ο διαγωνισμός και η διάθεση της πίστωσης έγινε μαζί με την απόφαση της οικονομικής επιτροπής για την κατακύρωση του διαγωνισμού (μεταγενέστερα δηλ. της διενέργειας του διαγωνιμού). Επίσης κρίθηκε με την ανωτέρω πράξη η παράλειψη της προσκόμισης της αντίστοιχης πρότασης ανάληψης υποχρέωσης δεν αίρει, κατά το μέρος αυτό, τη νομιμότητα της δαπάνης.

- Παροχή υπηρεσιών ελέγχου των οικονομικών καταστάσεων του Δήμου
Δεν είναι νόμιμη η παροχή υπηρεσιών ελέγχου των οικονομικών καταστάσεων του Δήμου, αφού κατά το χρόνο διενέργειάς της δηλαδή κατά την επιλογή από το Δημοτικό Συμβούλιο της φερόμενης ως δικαιούχου εταιρείας για τον έλεγχο των οικονομικών καταστάσεων έτους 2012, δεν είχε προηγηθεί η δημοσιονομική δέσμευση της οικείας πίστωσης με σύνταξη έκθεσης ανάληψης της δαπάνης για το οικονομικό έτος 2012 και στη συνέχεια, λόγω μη εξόφλησης της εντός του έτους αυτού, ανατροπή της σχετικής διατεθείσας κατά το ίδιο έτος πίστωσης με έκδοση σχετικής ανακλητικής απόφασης. Από το ρυθμιστικό πεδίο των ως άνω διατάξεων δεν εξαιρούνται οι δαπάνες των δήμων, που διενεργούνται κατ΄ εφαρμογή του άρθρου 163 παρ. 3 του ν. 3463/2006 και συνεπώς και για αυτές απαιτείται η τήρηση της προπεριγραφόμενης διαδικασίας. (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 7 Πράξη 128/2014).
Με την ανωτέρω πράξη κρίνεται ότι στην περίπτωση που το δημοτικό συμβούλιο επιλέγει τους ελεγκτές για την παροχή υπηρεσιών ελέγχου των οικονομικών καταστάσεων του Δήμου, για την επόμενη χρήση, πρέπει να έχει προηγηθεί υποχρεωτικά η ανάληψη υποχρέωσης, παρόλο που η σύμβαση αφορά εργασία που θα πραγματοποιηθεί στο επόμενο έτος. Δηλαδή η επιλογή από το ΔΣ γίνεται στο έτος 2012 και αφορά τη χρήση του 2012, αλλά οι ελεγκτές θα αρχίσουν τον έλεγχο το έτος 2013 (αφού πρέπει πρώτα να κλείσει το έτος 2012) και συνεπώς η σύμβαση αφορά το χρονικό διάστημα του επόμενου έτους (2013). Το πρακτικό πρόβλημα που δημιουργείται είναι ότι θα πρέπει να υπάρχουν δεσμευμένα στον προϋπολογισμό μονίμως ποσά που αφορούν δύο έτη που ελέγχονται. Το πρώτο είναι το έτος που αφορά η σύμβαση και το δεύτερο είναι το ποσό που αφορά τη σύμβαση του επόμενου έτους.


- Διαγωνισμός που αφορά το επόμενο έτος
Δεδομένου ότι η διακήρυξη της προηγηθείσας διαγωνιστικής διαδικασίας δημοσιεύθηκε μεν κατά τη διάρκεια του έτους 2014, δεν περιελάμβανε, ωστόσο, προμήθειες σε βάρος των πιστώσεων του προϋπολογισμού του ίδιου έτους, συνεπώς δεν εκδόθηκαν αποφάσεις ανάληψης δημοσιονομικών υποχρεώσεων εντός του έτους 2014, όρος για την υπογραφή των σχεδίων συμβάσεων είναι να εκδοθούν οι απαιτούμενες αποφάσεις ανάληψης υποχρεώσεων για τη διενέργεια των δαπανών που συνεπάγεται η πραγματοποίηση των προμηθειών, με τις οποίες θα δεσμεύονται οι αναγκαίες πιστώσεις σε βάρος του προϋπολογισμού έτους 2015, σύμφωνα με τα άρθρα 21 παρ. 2 του ν. 2362/1995 (Α 247) και 2 του π.δ. 113/2010 (Α 194), η υποχρέωση αυτή, ωστόσο, δεν αφορά τις συμβαλλόμενες Σχολικές Επιτροπές.(Ελ.Συν.Κλιμ.ΣΤ Πράξη 35/2015)Η διενέργεια της διαγωνιστικής διαδικασίας (απόφαση Δημοτικού Συμβουλίου για την έγκριση και έκδοση διακήρυξης) χωρίς την προηγούμενη έκδοση απόφασης δημοσιονομικής ανάληψης της οικείας υποχρέωσης παρίσταται πλημμελής. Λαμβάνοντας ωστόσο υπόψη, το μεν, ότι οι ως άνω αποφάσεις των αρμοδίων οργάνων του Δήμου και των νομικών του προσώπων, με τις οποίες ανέλαβαν τη δέσμευση για την ψήφιση των σχετικών πιστώσεων το έτος 2015 που αφορά και η εν λόγω προμήθεια, εκδόθηκαν πριν την έναρξη του διαγωνισμού, ήδη δε, στον προϋπολογισμό, οικονομικού έτους 2015, του Δήμου και των νομικών του προσώπων, περιλήφθηκε η σχετική πίστωση και έχουν ήδη προσκομισθεί οι σχετικές προτάσεις του αρμοδίου Αντιδημάρχου του αιτούντος για την δέσμευση των σχετικών πιστώσεων έτους 2015, το δε, ότι οι διατάξεις του ν. 2362/1995 και του π.δ. 113/2010 δεν αφορούν στη διαγωνιστική διαδικασία καθεαυτή, αλλά, έχουν αμιγώς δημοσιονομικό χαρακτήρα με σκοπό την διασφάλιση της ύπαρξης σχετικής πίστωσης για την καταβολή της αντιπαροχής στον αντισυμβαλλόμενο κατά το στάδιο εκτέλεσης της σύμβασης, συνιστά επαρκή διασφάλιση της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης η έκδοση των σχετικών προτάσεων και η δέσμευση της οικείας πίστωσης πριν από την υπογραφή των επίμαχων συμβάσεων. Επομένως, η πλημμέλεια αυτή καθίσταται μη ουσιώδης εφόσον πριν την υπογραφή των συμβάσεων εκδοθούν από τα αρμόδια όργανα του αιτούντος και των νομικών του προσώπων οι αναγκαίες αποφάσεις για την δέσμευση των οικείων πιστώσεων οικονομικού έτους 2015. Ανακαλεί την πράξη της Επιτρόπου. (Ελ.Συν.Τμ.6 Απόφαση 2404/2015)

Δεδομένου ότι το αντικείμενο ττου διαγωνισμού αφορά το έτος 2015, πριν από την εκτέλεση των συμβάσεων πρέπει να αναληφθούν οι αντίστοιχες υποχρεώσεις σε βάρος των προϋπολογισμών έτους 2015 των οικείων φορέων να δεσμευτούν οι αναγκαίες πιστώσεις (Ελ.Συν.Κλιμ.ΣΤ Πράξεις 234/2014, 12/2015)

-Οικονομική επιβάρυνση επόμενου οικονομικού έτους
Διαγωνισμός για προμήθεια μέσων ατομικής προστασίας. Σύμφωνα με την σύμβαση προμήθειας, η προθεσμία παράδοσης των επίμαχων ειδών ανέρχεται σε ένα έτος από την υπογραφή της, με αποτέλεσμα να επιβαρύνεται οικονομικά και ο προϋπολογισμός του οικονομικού  έτους  2016. Συνεπώς,  μη  νομίμως  η  Οικονομική  Επιτροπή  του  Δήμου περιορίστηκε στην έγκριση διάθεσης της εγγεγραμμένης στον προϋπολογισμό του έτους 2015 πίστωσης των 15.000 ευρώ (Κ.Α. 20-6061.006), χωρίς πρόβλεψη ότι το υπολειπόμενο ποσό του συμβατικού τιμήματος θα επιβαρύνει τον προϋπολογισμό του έτους 2016. (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.7 Πράξη 76/2016)

- Επιχορήγηση προς απόδοση ποσού σε νομικό πρόσωπο
Ποσό επιχορήγησης από το Κράτος που εισπράχθηκε από Δήμο εντός του έτους 2013, προκειμένου να αποδοθεί σε δημοτική επιχείρηση. Το εν λόγω ποσό ενεγράφη ως έσοδο, το πρώτον, στον προϋπολογισμού του Δήμου οικονομικού έτους 2014, κατόπιν αναμόρφωσης αυτού, οπότε, με τη μεταφορά του στο σκέλος των εξόδων, ενεργοποιήθηκε, από πλευράς Δήμου, η διοικητική διαδικασία που κατέληξε στην έκδοση του σχετικού τίτλου πληρωμής, ήτοι του επίμαχου χρηματικού εντάλματος. Στο πλαίσιο δε αυτής της διαδικασίας και προ πάσης άλλης ενέργειας, με αποφάσεις της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου δεσμεύτηκαν (ψηφίστηκαν) οι σχετικές πιστώσεις σε βάρος του προϋπολογισμού του Δήμου οικονομικού έτους 2014. Συνεπώς, τηρήθηκε η απαιτούμενη διαδικασία δημοσιονομικής ανάληψης της σχετικής υποχρέωσης και δεν ασκεί επιρροή ότι το ποσό δεν είχε εγγραφεί το έτος 2013 στον προϋπολογισμό. (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.7 Πράξη 17/2015)

 - Ανάληψη υποχρέωσης και δικηγορική αμοιβή
Η εντελλόμενη δαπάνη, για τη σύνταξη γνωμοδοτήσεων δικηγόρου επί τριών ενστάσεων που ασκήθηκαν από ιδιώτη δεν είναι κανονική, καθόσον η απόφαση ανάληψής της (δημοσιονομική δέσμευση), εκδόθηκε στις 27.5.2015, δηλ. σε χρόνο μεταγενέστερο τόσο της ανάθεσης της εργασίας, του κανονισμού της αμοιβής και της υπογραφής του οικείου ιδιωτικού συμφωνητικού, όσο και της παροχής των υπηρεσιών (3.3.2015), κατά παράβαση του άρθρου 66 του ν. 4270/2014 και του άρθρου 2 παρ. 1 και 2 του π.δ/τος 113/2010, ενώ έπρεπε να προηγηθεί χρονικά οποιασδήποτε ενέργειας που αφορά στην πραγματοποίηση των δαπανών, δεδομένου ότι με αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται ο σκοπός του νόμου που συνίσταται στην εκ των προτέρων δέσμευση των αναγκαίων δαπανών και στην αποτροπή της διενέργειας δαπανών καθ' υπέρβαση αυτών (βλ. ΕΣ. Αποφ. VI Τμ. 1545/2013, Πρ. Κλιμ. Προλ. Ελ. Δαπ. στο I Τμ. 166, 172, 179/2013, Κλιμ.Προλ. Ελ. Δαπ. στο IV Τμ. 44/2013, Κλιμ. Προλ. Ελ. Δαπ. στο VII Τμ. 78/2012).
Περαιτέρω, από τον Δήμο προβάλλεται ότι δικαιολογημένα η απόφαση δημοσιονομικής δέσμευσης εκδόθηκε μεταγενέστερα της απόφασης καθορισμού της δικηγορικής αμοιβής, καθόσον δεν ήταν γνωστό εκ των προτέρων το ύψος της αμοιβής του δικηγόρου, το οποίο, ενόψει του ότι η υπόθεση που ανατέθηκε έχρηζε εξειδικευμένης αντιμετώπισης, καθορίστηκε σύμφωνα με το άρθρο 281 παρ. 3 του Δημοτικού Κώδικα (ν. 3463/2006) και τις διατάξεις του Κώδικα Δικηγόρων (ν. 4194/2013), μετά την απόφαση ανάθεσης της εργασίας από τον Δήμο. Ο ισχυρισμός όμως αυτός πρέπει να απορριφθεί ως αλυσιτελώς προβαλλόμενος, δεδομένου ότι στην υπό κρίση περίπτωση η απόφαση δημοσιονομικής δέσμευσης εκδόθηκε όχι μόνο μετά τον καθορισμό της ελεγχόμενης αμοιβής, αλλά και αφότου συντάχθηκαν οι γνωμοδοτήσεις, η σύνταξη των οποίων ανατέθηκε στη φερόμενη ως δικαιούχο. Μη νόμιμη δαπάνη. (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 1 Πράξη 263/2015)

- Μη δυνατός ο ακριβής προσδιορισμός του ποσού της ανάληψης υποχρεώσης
Σε περίπτωση που δεν είναι δυνατός ο ακριβής προσδιορισμός του ποσού η ανάληψη υποχρεώσης θα γίνει πριν από την υπογραφή των συμβάσεων, εκτιμώντας το ανώτατο ύψος στον οποίο θα μπορούσαν να ανέλθουν οι αφορώσες τις συμβάσεις αυτές δαπάνες (πχ σε περιπτώσεις που το ποσό της σύμβασης καθηγητή μουσικής, ορίζεται ως ποσοστό επί των μηνιαίων διδάκτρων που θα προκύπτουν από τον αριθμό των διδασκόντων επί το αντίστοιχο μηνιαίο δίδακτρο). (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.1 Πράξη 52/2016).
Συνεπώς και στις περιπτώσεις αυτές θα γίνει η διαδικασία κανονικά διότι δεν προβλέπεται από το νόμο εξαίρεση.

 

- Ανάθεση ελέγχου οικονομικών καταστάσεων Κοινωφελούς Δημοτικής Επιχείρησης

(παρ 1  Αρθρο 261  Ν. 3463/06) . Ως ελεγκτές ορίζονται  ορκωτοί ελεγκτές ή πρόσωπα που έχουν το δικαίωμα να οριστούν ελεγκτές σε ανώνυμη  εταιρεία. Ο ορισμός ορκωτών ελεγκτών είναι υποχρεωτικός στον έλεγχο επιχείρησης που έχει  ετήσιο κύκλο εργασιών μεγαλύτερο από ένα εκατομμύριο πεντακόσιες χιλιάδες (1.500.000 €) ευρώ.Με την ίδια απόφαση ορίζεται και η αμοιβή τους στην αρχή κάθε  οικονομικού έτους. συμβούλιο δημοτικό Ο τακτικός διαχειριστικός έλεγχος των επιχειρήσεων γίνεται από δύο ελεγκτές, που επιλέγονται και διορίζονται από το

Στην κρινόμενη περίπτωση με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου  αποφασίσθηκε η απευθείας ανάθεση του ελέγχου των οικονομικών καταστάσεων οικονομικού έτους 2012 της Κοινωφελής Επιχείρησης του Δήμου σε ανώνυμη εταιρεία Ορκωτών Λογιστών. Ως γνωστόν η αμοιβή των ελεγκτών βαρύνει τον προϋπολογισμό της επιχείρησης.

από την 440/20.3.2013 απόφαση του δημοτικού συμβουλίου του Δήμου, με την οποία αποφασίσθηκε η απευθείας ανάθεση του ελέγχου των οικονομικών καταστάσεων έτους 2012 της δημοτικής επιχείρησης, καθιστώντας πλημμελή, την επιγενόμενη ανάληψη της δαπάνης αυτής για το έτος 2015. εκδόθηκε μεταγενέστερα έκρινε ότι η ελεγχόμενη δαπάνη είναι μη κανονική, καθόσον η αρχική πράξη ανάληψης υποχρέωσης (1.9.2014) από την επιχείρηση Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.7 Πράξη 30/2016 Το Κλιμάκιο με την

Με άλλα λόγια πρέπει να προηγείται της απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου για την ανάθεση του ελέγχου των οικονομικών καταστάσεων δημοτικής επιχείρησης, η πράξη ανάληψης υποχρέωσης της Δημοτικής Επιχείρησης για τη δαπάνη των ελεγκτών (η οποία δαπάνη θα αποφασιστεί με την ανωτέρω απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου).

- Επισκευή - Συντήρηση οχημάτων


Η απόφαση ανάληψής υποχρέωσης (δημοσιονομική δέσμευση) ναι μεν εκδόθηκε πριν την υπογραφή της σύμβασης, όπως προκύπτει από το γεγονός ότι η απόφαση αυτή μνημονεύεται στη σύμβαση, (προδήλως σε κάποια από τις δύο κρίσιμες ημερομηνίες έχει εμφιλοχωρήσει παραδρομή),  πλην όμως σε κάθε περίπτωση εκδόθηκε σε χρόνο μεταγενέστερο της απόφασης ανάθεσης της Επιτροπής του Τμήματος Συντήρησης και Επισκευών Οχημάτων του Δήμου (νομική δέσμευση), που συνιστά εν προκειμένω την πρώτη πράξη εκτέλεσής της. (Ελ.Συν.Κλιμ.Τμ.7 Πράξη 379/2015)

 

-Περαίωση εργασιών σύμβασης μετά το πέρας του χρονικού διαστήματος που αναφέρεται στη μελέτη

Καταβολή δαπάνης για την «Εξέλιξη Προγράμματος στειρώσεων αδέσποτων ζώων». Κανονική δαπάνη διότι η δημοσιονομική ανάληψη της συγκεκριμένης υποχρέωσης έλαβε χώρα πριν από τη διοικητική ανάληψη αυτής ενώ, δεδομένου ότι η δαπάνη δεν εκτελέσθηκε εντός του έτους 2016, ακολούθησε ανατροπή της πίστωσης και εκ νέου δέσμευσή της. Σε κάθε περίπτωση, το γεγονός ότι το τρίμηνο για την ολοκλήρωση των ανατεθεισών υπηρεσιών διέδραμε μετά την 31-12-2016 δεν συνιστά τροποποίηση της ανατεθείσας υπηρεσίας κατά τρόπο επαγόμενο δημοσιονομικής φύσης συνέπειες (μεγαλύτερη οικονομική επιβάρυνση του φορέα), δοθέντος ότι οι συγκεκριμένες κτηνιατρικές υπηρεσίες αφορούσαν συγκεκριμένο αριθμό αδέσποτων ζώων, προκύπτει δε ότι εκτελέσθηκαν καθ’ ον τρόπο προβλέφθηκε τούτο στην Τεχνική Περιγραφή. Εξάλλου, το γεγονός ότι εκ παραδρομής ανεγράφη στην Τεχνική Περιγραφή η εκτέλεση του έργου έως 31-12-2016 προκύπτει από την από 15.12.2016 «Ορθή Επανάληψη» αυτής που προσκομίσθηκε από τον Δήμο, όπου έχει γίνει η σχετική διόρθωση. (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμήμα 7 Πράξη 227/2017)

 


 

Τύπος και περιεχόμενο της απόφασης ανάληψης δαπάνης

Η απόφαση ή η πρόταση ανάληψης υποχρέωσης περιλαμβάνει απαραιτήτως τα ακόλουθα στοιχεία (άρθρο 3 παρ.1 ΠΔ 113/2010):

-Τις διατάξεις νόμων, διαταγμάτων ή υπουργικών αποφάσεων στις οποίες στηρίζεται η δαπάνη,ή αν δεν υπάρχειρητή νομοθετική πρόβλεψη,τις λειτουργικές ανάγκες (κατά την έννοια της παρ. 2 του άρθρου 37 του Ν.3801/2009) και τους σκοπούς που εξυπηρετούνται από την πραγματοποίηση της συγκεκριμένης δαπάνης (Εγκ. Υπ. Οικον. 2/91118/0026/2010).

-Το είδος και την αιτία της δαπάνης.

-Το ύψος της απαιτούμενης συνολικής δαπάνης (αριθμητικώς και ολογράφως) και, αν πρόκειται για πολυετείς υποχρεώσεις, την κατανομή της στο τρέχον και στα επόμενα οικονομικά έτη.

-Το οικονομικό έτος (ή τα οικονομικά έτη) πραγματοποίησης της δαπάνης.

-Τον κωδικό αριθμό του προϋπολογισμού τον οποίο βαρύνει η δαπάνη.

Από τα προαναφερόμενα σαφώς προκύπτει ότι, η ανάληψη υποχρέωσης δεν επιτρέπεται να διενεργείται με διαφορετικό τύπο εγγράφου ή με επισημειώσεις στις σχετικές με τη δαπάνη πράξεις και αποφάσεις, όπως το έγγραφο της σύμβασης ή της προκήρυξης κ.λπ. Εξάλλου, οι διαδικασίες αυτές που αφορούν στην πραγματοποίηση της δαπάνης έπονται του σταδίου ανάληψης υποχρέωσης και ασφαλώς στα έγγραφα αυτά δεν περιλαμβάνονται τα απαραίτητα για την πορεία της πίστωσης στοιχεία. Στο κείμενο δε των εγγράφων αυτών (συμβάσεων, προκηρύξεων, μισθωτηρίων συμβολαίων κ.λπ.),πρέπει να αναφέρεται ο αριθμός και η ημερομηνία της απόφασης ανάληψης υποχρέωσης, καθώς και ο αριθμός κατάχρησης της στο βιβλίο εγκρίσεων και εντολών πληρωμής.Σε περίπτωση δε κατάρτισης των σχετικών συμβάσεων με χωριστά έγγραφα, τα προαναφερόμενα στοιχεία σημειώνονται στη σχετική πρόταση του διατάκτη (παρ. 3, του άρθρου 4, του πδ 113/2010).(Υπ.Οικ. 2/91118/0026/29.12.2010)


Ακυρότητες
Κάθε απόφαση ανάληψης υποχρέωσης, τόσο υπό τη νομική, όσο και τη δημοσιονομική της έννοια, με την οποία δεσμεύεται ποσό, καθ' υπέρβαση των εγγεγραμμένων πιστώσεων ή και του ποσοστού διάθεσης του Π/Υ του οικείου φορέα είναι αυτοδίκαια άκυρη. Ομοίως, η εν λόγω απόφαση είναι αυτοδίκαια άκυρη και όταν εκδίδεται κατά παράβαση των διαδικασιών που ορίζει το Π.Δ. 113/2010 Περαιτέρω καμία διοικητική πράξη, που προκαλεί δαπάνη σε βάρος του προϋπολογισμού των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης, δεν θα εκτελείται από τα όργανα που είναι αρμόδια να την εκτελέσουν, εάν δεν βεβαιώνεται από την οικεία οικονομική υπηρεσία η δέσμευση της σχετικής πίστωσης στα λογιστικά βιβλία.
Για τον προσήκοντα έλεγχο, στο προοίμιο κάθε διοικητικής πράξης της κατηγορίας αυτής, θα αναγράφονται υποχρεωτικά, πλέον των λοιπών στοιχείων που απαιτούνται (εξουσιοδοτική διάταξη, στοιχεία άρθ.90 του Π.Δ.63/2005 κλπ) τα στοιχεία ταυτότητας (αριθμός πρωτοκόλλου και ημερομηνία) της σχετικής βεβαίωσης Η μη αναγραφή των στοιχείων αυτών αποτελεί παράβαση ουσιώδους τύπου της διαδικασίας και συνεπάγεται την ακυρότητα της διοικητικής πράξης (Υπ. Οικ. 2/18993/ΔΠΔΣΜ/28.02.2014)


Ανάληψη υποχρεώσεων έτους 2011

Σύμφωνα με την εγκύκλιο Υπ.Οικ. 2/91118/0026/29.12.2010 γίνονται δεκτά τα εξής:
1. Οι διατάκτες (οικονομικές επιτροπές), θα πρέπει, για την εφαρμογή των εισαγομένων νέων, περί αναλήψεως υποχρεώσεων, ρυθμίσεων, κατά την πρώτη περίοδο, να εκδώσουν, οπωσδήποτε με την έναρξη του οικονομικού έτους 2011, αποφάσεις ανάληψης υποχρέωσης, για τις υποχρεώσεις που αναλήφθηκαν εντός του οικονομικού έτους 2010 και δεν εξοφλήθηκαν μέχρι τη λήξη του (31-12-2010), καθόσον σε αντίθετη περίπτωση δεν θα είναι δυνατή η πληρωμή των σχετικών δαπανών. Νέες αναλήψεις υποχρεώσεων μπορεί να αναληφθούν σε βάρος του εναπομείναντος υπόλοιπου των διατιθέμενων πιστώσεων.
2. Επίσης, θα πρέπει να εκδοθούν και οι αποφάσεις ανάληψης υποχρεώσεων για τις δαπάνες της παρ.1, του άρθρου 9, του π.δ/τος 113/10, που αναλαμβάνονται κατά την έναρξη του οικονομικού έτους, για ολόκληρο το ποσό των εγγεγραμμένων σχετικών πιστώσεων. (βλ. παραπάνω στις ειδικές περιπτώσεις)


Αναλήψεις δαπανών δημοσίων επενδύσεων

Οι διατάξεις του άρθρου 8 του πδ 113/10 που ρυθμίζουν τις αναλήψεις δαπανών σε βάρος του προϋπολογισμού δημοσίων επενδύσεων, δεν αφορούν τους δήμους (εγκ. 30/2011 ΥΠΕΣΑΗΔ).