Αύξηση συντελεστών ΦΠΑ
Α. Γενικά
Β. Μειωμένοι συντελεστές ΦΠΑ στα νησιά
Γ. Πιστωτικά τιμολόγια
Δ. Αύξηση συντελεστών ΦΠΑ και Δημόσιες Συμβάσεις
Α. Γενικά
Με την παρ.1 του άρθρου 52 του Ν.4389/16: "Επείγουσες διατάξεις για την εφαρμογή της συμφωνίας δημοσιονομικών στόχων και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και άλλες διατάξεις", αντικαθίσταται το πρώτο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 21 του ν. 2859/2000 (Α΄ 248) και αυξάνεται ο κανονικός συντελεστής του φόρου προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ) κατά μία ποσοστιαία μονάδα, ήτοι από 23% σε 24% στη φορολογητέα αξία.
Σύμφωνα με την παρ.2 του άρθρου 52 η ανωτέρω αύξηση ισχύει από 1.6.2016.
Κατόπιν αυτού, οι ισχύοντες συντελεστές Φ.Π.Α. είναι οι εξής:
α) ο κανονικός συντελεστής αυξάνεται σε 24%,
β) ο μειωμένος συντελεστής που εφαρμόζεται για τα αγαθά και τις υπηρεσίες του Παραρτήματος ΙΙΙ του Κώδικα ΦΠΑ παραμένει 13%,
γ)ο υπερμειωμένος συντελεστής για ορισμένα αγαθά και υπηρεσίες του Παραρτήματος IΙΙ του Κώδικα ΦΠΑ, παραμένει 6%. (ΠΟΛ 1061/24.05.2016)
Ο συντελεστής Φ.Π.Α. που ορίζεται για τα αγαθά και τις υπηρεσίες του Παραρτήματος ΙΙΙ δεν εφαρμόζεται στις ηλεκτρονικά παρεχόμενες υπηρεσίες, με την εξαίρεση εκείνων που εμπίπτουν στην παρ. 8 του Κεφαλαίου Β. ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ του Παραρτήματος ΙΙΙ. (άρθρο 21 παρ.1 Ν.2859/00, όπως αντικαταστάθηκε από την παρ.3 του άρθρου 46 του Ν.4818/21)
Για οποιοδήποτε φορολογικό στοιχείο εκδίδεται από την ημερομηνία έναρξης ισχύος των νέων συντελεστών και εφεξής, ο ΦΠΑ θα υπολογίζεται με τους νέους συντελεστές, ανεξάρτητα αν αφορά συναλλαγές που πραγματοποιήθηκαν κατά το προηγούμενο διάστημα. (ΠΟΛ 1061/24.05.2016)
Β. Μειωμένοι συντελεστές ΦΠΑ στα νησιά
Από 01.07.2021
Με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών, είναι δυνατή η μείωση κατά τριάντα τοις εκατό (30%) των συντελεστών του Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (Φ.Π.Α.) για τα νησιά Λέρο, Λέσβο, Κω, Σάμο και Χίο, εφόσον:
α) έχουν συσταθεί και λειτουργούν εντός της περιφέρειάς τους κέντρα και δομές της παρ. 4 του άρθρου 8 του ν. 4375/2016 (Α΄51), όπως αυτό προκύπτει από σχετική βεβαίωση, που εκδίδεται από την Υπηρεσία Υποδοχής και Ταυτοποίησης του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, και
β) πρόκειται για αγαθά τα οποία, κατά τον χρόνο που ο φόρος γίνεται απαιτητός:
αα) βρίσκονται στα νησιά αυτά και παραδίδονται από υποκείμενο στον φόρο που είναι εγκατεστημένο στα νησιά αυτά,
ββ) πωλούνται με προορισμό τα νησιά αυτά από υποκείμενο στον φόρο, εγκατεστημένο σε οποιοδήποτε μέρος του εσωτερικού της Χώρας, προς αγοραστή υποκείμενο ή προς μη υποκείμενο στον φόρο νομικό πρόσωπο, εγκατεστημένο στα νησιά αυτά,
γγ) αποστέλλονται ή μεταφέρονται προς υποκείμενο στον φόρο ή προς μη υποκείμενο στον φόρο νομικό πρόσωπο που είναι εγκατεστημένο στα νησιά αυτά, στο πλαίσιο της ενδοκοινοτικής απόκτησης αγαθών,
δδ) εισάγονται στα νησιά αυτά.
Η απόφαση του πρώτου εδαφίου ανακαλείται αυτοδικαίως εντός τριών (3) μηνών από την παύση λειτουργίας κέντρου ή δομής της περ. α΄.
Η μείωση των συντελεστών δεν ισχύει για τα καπνοβιομηχανικά προϊόντα και τα μεταφορικά μέσα. (παρ.4 άρθρο 21 Ν.2859/00, όπως αντικαταστάθηκε από την παρ.1 του άρθρου 65 του Ν.4811/21) (Α.Α.Δ.Ε. Ε.2143/08.07.2021)
Κατ' εξουσιοδότηση της ανωτέρω διάταξης εκδόθηκε η Απόφαση Υπ. Οικ. Α.1150/29.06.2021 (ΦΕΚ 2828/30.06.2021 τεύχος Β').
Η παρ. 4α του άρθρου 21 του ν. 2859/2000, περί του υπολογισμού του μέσου ετήσιου αριθμού φιλοξενουμένων για τη μείωση των συντελεστών του Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (Φ.Π.Α.) για τα νησιά Λέρο, Λέσβο, Κω, Σάμο και Χίο, καταργείται. (παρ.2 του άρθρου 65 του Ν.4811/21)
Το άρθρο 65 του Ν.4811/21 ισχύει από την 1η.7.2021. (παρ.3 του άρθρου 65 του Ν.4811/21)
Μέχρι 30.06.2021
Με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών είναι δυνατή η μείωση κατά τριάντα τοις εκατό (30%) των συντελεστών του Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (Φ.Π.Α) επί ένα εξάμηνο για τα νησιά Λέρο, Λέσβο, Κω, Σάμο και Χίο, εφόσον:
α) ο μέσος αριθμός των φιλοξενούμενων στα Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης κάθε νησιού κατά το δωδεκάμηνο που προηγείται της έκδοσης της απόφασης, όπως υπολογίζεται σύμφωνα με την επόμενη παράγραφο, υπερβαίνει τη δυναμικότητα φιλοξενίας ανά νησί, όπως αυτή προσδιορίζεται από την πράξη σύστασης κάθε Κέντρου, και
β) πρόκειται για αγαθά τα οποία, κατά το χρόνο που ο φόρος γίνεται απαιτητός:
αα) βρίσκονται στα νησιά αυτά και παραδίδονται από υποκείμενο στο φόρο που είναι εγκατεστημένο στα νησιά αυτά,
ββ) πωλούνται με προορισμό τα νησιά αυτά από υποκείμενο στο φόρο, εγκατεστημένο σε οποιοδήποτε μέρος του εσωτερικού της χώρας, προς αγοραστή υποκείμενο ή προς μη υποκείμενο στο φόρο νομικό πρόσωπο, εγκατεστημένο στα νησιά αυτά,
γγ) αποστέλλονται ή μεταφέρονται προς υποκείμενο στο φόρο ή προς μη υποκείμενο στο φόρο νομικό πρόσωπο που είναι εγκατεστημένο στα νησιά αυτά, στα πλαίσια της ενδοκοινοτικής απόκτησης αγαθών,
δδ) εισάγονται στα νησιά αυτά.
Η μείωση των συντελεστών δεν ισχύει για τα καπνοβιομηχανικά προϊόντα και τα μεταφορικά μέσα. (παρ.4 άρθρο 21 Ν.2859/00, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο δεύτερο της Πράξης Νομοθ. Περιεχομένου (ΦΕΚ 221/31.12.2018 τεύχος Α’), όπως κυρώθηκε με το άρθρο 1 του Ν.4592/19)
Για την έκδοση της απόφασης της προηγούμενης παραγράφου, ο μέσος ετήσιος αριθμός φιλοξενουμένων υπολογίζεται ανά εξάμηνο, τον Ιούνιο και Δεκέμβριο κάθε έτους, με βάση στοιχεία της Υπηρεσίας Υποδοχής και Ταυτοποίησης του Υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής και της Ελληνικής Αστυνομίας και υπό την επίβλεψη υπηρεσίας που θα οριστεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, για το δωδεκάμηνο που λήγει στο τέλος του προηγούμενου μήνα από την έκδοση της απόφασης. Κατά την πρώτη εφαρμογή του νόμου, η απόφαση του Υπουργού Οικονομικών εκδίδεται έως 31.12.2018, με βάση στοιχεία της Υπηρεσίας Υποδοχής και Ταυτοποίησης του Υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής και της Ελληνικής Αστυνομίας. (παρ.4α άρθρο 21 Ν.2859/00, όπως προστέθηκε από το άρθρο δεύτερο της Πράξης Νομοθ. Περιεχομένου (ΦΕΚ 221/31.12.2018 τεύχος Α’), όπως κυρώθηκε με το άρθρο 1 του Ν.4592/19)
Η μείωση της προηγούμενης παραγράφου ισχύει και για τις υπηρεσίες που εκτελούνται υλικά στην περιοχή αυτήν από υποκείμενο στο φόρο, ο οποίος κατά το χρόνο που ο φόρος γίνεται απαιτητός είναι εγκαταστημένος στην περιοχή αυτήν. (παρ.5 άρθρο 21 Ν.2859/00)
Παρατείνεται για χρονικό διάστημα έξι (6) μηνών, ήτοι από 1.1.2021 έως και 30.6.2021, τη μείωση κατά τριάντα τοις εκατό (30%) των συντελεστών του Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (Φ.Π.Α.) για τα νησιά Λέρο, Λέσβο, Κω, Σάμο και Χίο και για τα αγαθά και τις υπηρεσίες που προβλέπονται στις διατάξεις των παρ. 4 και 5 του άρθρου 21 του Κώδικα Φ.Π.Α. (ν. 2859/2000). (παρ. 1 Απόφαση Υπ. Οικ. Α.1273/15.12.2020 (ΦΕΚ 5597/21.12.2020 τεύχος Β΄))
Οι συντελεστές που προκύπτουν από την πιο πάνω μείωση στρογγυλοποιούνται στην πλησιέστερη ακέραιη μονάδα. Το 0,5 της μονάδας στρογγυλοποιείται στην ανώτερη ακέραια μονάδα. (παρ.6 άρθρο 21 Ν.2859/00)
Όμως, με την περίπτ. δ΄ της παρ. 1 του άρθρου 1 του Ν. 4334/15, όπως τροποποιήθηκε από την παρ. 3 της υποπαρ. Δ. 2 του άρθρου 2 του Ν. 4336/15 Οι προβλεπόμενες στις παραγράφους 4, 5 και 6 του άρθρου 21 του ν. 2859/2000 μειώσεις των συντελεστών Φ. Π. Α. καταργούνται σταδιακά ως ακολούθως:
Από 1.10.2015 στην πρώτη ομάδα νησιών, από 1.6.2016 στη δεύτερη ομάδα νησιών και από 1.1.2017 στα υπόλοιπα νησιά.
Με κοινή απόφαση των Υπουργών Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης και Οικονομικών ορίζονται ειδικότερα τα υπαγόμενα στις παραπάνω ρυθμίσεις νησιά της παρ. 4 του άρθρου 21 του ν. 2859/2000.
[embed_object_post post_id="372361" post_title="Μειωμένοι συντελεστές φόρου (30%) σε 5 νησιά"]embed_object_post[/embed_object_post]
Επισημαίνεται ότι, κατόπιν της αύξησης του κανονικού ΦΠΑ σε 24% και σύμφωνα με τις παραγράφους 4, 5 και 6 του άρθρου 21 του Κώδικα ΦΠΑ, οι μειωμένοι κατά 30% συντελεστές που ισχύουν στα νησιά του Αιγαίου, για τα οποία εξακολουθούν να εφαρμόζονται οι μειωμένοι συντελεστές, διαμορφώνονται αντίστοιχα σε 17%, 9% και 4% (για τον κανονικό συντελεστή 24%, τον μειωμένο συντελεστή 13% και τον υπερμειωμένο συντελεστή 6%, αντίστοιχα). (ΠΟΛ 1061/24.05.2016) (Α.Α.Δ.Ε. ΔΕΦΚΦ Δ 1010042 ΕΞ 2017/23.01.2017)
Σε όσα νησιά δεν αναφέρονται ρητά στην ανωτέρω διάταξη ισχύουν οι συντελεστές ΦΠΑ 24%, 13% και 6% ανάλογα με το αγαθό που αποτελεί αντικείμενο εισαγωγής. (Α.Α.Δ.Ε. ΔΕΦΚΦ Δ 1010042 ΕΞ 2017/23.01.2017)
Πρώτη ομάδα νησιών
Με την ΚΥΑ ΥΠΟΙΚ 0010707 ΕΞ 2015/29.09.2015 (ΦΕΚ 2115/30.09.2015 τεύχος Β') η οποία κοινοποιείται με την ΠΟΛ 1215/01.10.2015 καθορίζεται η πρώτη ομάδα νησιών στα οποία εφαρμόζεται η κατάργηση μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ και στα οποία θα εφαρμόζεται από 1ης Οκτωβρίου 2015 η διάταξη της παραγράφου 1 του άρθρου 21 του Ν. 2859/2000 (Α΄ 248), όπως ισχύει, και είναι τα εξής νησιά του Αιγαίου: Θήρα, Μύκονος, Νάξος, Πάρος, Ρόδος, Σκιάθος.
Με την ΠΟΛ 1224/12.10.2015 παρέχονται διευκρινίσεις σχετικά με τους εφαρμοστέους συντελεστές ΦΠΑ στα παραπάνω νησιά και δίνονται συγκεκριμένα παραδείγματα.
Δεύτερη ομάδα νησιών
Με την παρ.3 του άρθρου 52 του Ν.4389/16 προστίθεται παρ. 6Α μετά την παρ. 6 του άρθρου 21 του ν. 2859/2000 με την οποία ορίζεται ότι η μείωση των συντελεστών του ΦΠΑ των παραγράφων 4, 5 και 6 του ίδιου άρθρου, δεν ισχύει για τα νησιά Σύρο, Θάσο, Άνδρο, Τήνο, Κάρπαθο, Μήλο, Σκύρο, Αλόννησο, Κέα, Αντίπαρο και Σίφνο από 1.6.2016.
Συνεπώς στα νησιά αυτά από 1/6/2016 εφαρμόζονται οι συντελεστές ΦΠΑ που ισχύουν στην υπόλοιπη χώρα, ήτοι 24% (κανονικός), 13% (μειωμένος), 6% (υπερμειωμένος). (ΠΟΛ 1061/24.05.2016)
Η παρ.6Α του άρθρου 21 του Ν.2859/00 καταργήθηκε από 01.01.2017 με την παρ.2 του άρθρου 118 του Ν.4446/16.
Γ. Πιστωτικά τιμολόγια
Σε πιστωτικά τιμολόγια που εκδίδονται από 1/6/2016 και αφορούν συναλλαγές που πραγματοποιήθηκαν πριν την ημερομηνία αυτή, υπολογίζεται ΦΠΑ με τους νέους συντελεστές. Εφόσον συντρέχει λόγος έκδοσης παραστατικού για την ακύρωση συναλλαγής, (π.χ. λογιστικού σημειώματος, κλπ), πρέπει να αναγράφεται σε αυτό ο ίδιος συντελεστής ΦΠΑ που είχε η αρχική συναλλαγή, ανεξάρτητα της ημερομηνίας έκδοσής του, δεδομένου ότι στην περίπτωση αυτή ακυρώνεται η συναλλαγή στο σύνολό της. (ΠΟΛ 1061/24.05.2016)
Σε περίπτωση εκ παραδρομής εφαρμογής μεγαλύτερου συντελεστή ΦΠΑ, σε χονδρική πώληση αγαθών, υπάρχει δυνατότητα (σύμφωνα με το άρθρο 8 του ν. 4308/2014 και την εγκύκλιο ΠΟΛ. 1003/2014) να εκδοθεί πιστωτικό σημείωμα μόνο για τη διόρθωση του ΦΠΑ. (ΠΟΛ 1224/12.10.2015)
Δ. Αύξηση συντελεστών ΦΠΑ και Δημόσιες Συμβάσεις
Με την ΠΟΛ 1160/17.07.2015, η οποία είχε εκδοθεί κατόπιν της αύξησης συντελεστών ΦΠΑ με το Ν.4334/15 σε αρκετές κατηγορίες αγαθών και υπηρεσιών, δίδονταν οδηγίες σχετικά με την έναρξη εφαρμογής των νέων συντελεστών ΦΠΑ.
Οι ανωτέρω οδηγίες θεωρούμε πως είναι αντίστοιχα εφαρμοστέες στις δημόσιες συμβάσεις κατόπιν και της νέας αύξησης του ΦΠΑ σε 24%.
Γενικότερα στην ανωτέρω ΠΟΛ επισημαίνεται ότι οποιοδήποτε στοιχείο εκδίδεται με ημερομηνία έκδοσης την ημερομηνία έναρξης ισχύος των νέων συντελεστών και εφεξής, ο ΦΠΑ θα υπολογίζεται με τους νέους συντελεστές, ανεξάρτητα αν αφορούν συναλλαγές που πραγματοποιήθηκαν κατά το προηγούμενο διάστημα.
Συνεπώς, διαμορφώνονται οι εξής περιπτώσεις:
α) Διαδικασίες ανάθεσης που ξεκινούν μετά την 01.06.2016. Θα πρέπει σε όλα τα έγγραφα του διαγωνισμού (προκήρυξη, προϋπολογισμός, σύμβαση κλπ) να προβλεφθεί ο νέος συντελεστής ΦΠΑ.
β) Τρέχουσες διαδικασίες ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων, στις οποίες προβλέπεται ο παλαιός συντελεστής. Ολοκληρώνονται όπως προκηρύχθηκαν.
γ) Ολοκληρωμένες διαδικασίες ανάθεσης δημοσίων συμβάσεων, που ξεκίνησαν να εκτελούνται πριν την 01.06.2016 και συνεχίζουν να εκτελούνται. Τα τιμολόγια που θα εκδοθούν μετά την 01.06.2016 θα πρέπει να προβλέπουν το νέο κατά περίπτωση συντελεστή ΦΠΑ. Η σχετική διαφορά βαρύνει το Δήμο (άρθρο 1 ν. 2859/2000). Εάν το ποσό που έχει προβλεφθεί στην πίστωση του προϋπολογισμού δεν επαρκεί για την κάλυψη της διαφοράς αυτής θα πρέπει πριν την πληρωμή να γίνει αναμόρφωση του προϋπολογισμού και ανάληψη υποχρέωσης, όσον αφορά αυτό το επιπρόσθετο ποσό.
Ειδικά για την περίπτωση των έργων το ποσό που προκύπτει από την αύξηση του Φ.Π.Α. μπορεί να καλυφθεί από το κονδύλιο των απροβλέπτων. (Ελ. Συν. Τμ. 7 Πράξη 67/2012)
Εφόσον έχει αναλωθεί νομίμως το κονδύλι των απροβλέπτων, μπορεί να καλυφθεί από τις εγγεγραμμένες για την εκτέλεση του έργου πιστώσεις. (Ελ. Συν. Τμ. 7 Πράξη 66/2012)
Ακολουθούν ερωταπαντήσεις προκειμένου να αποσαφηνιστούν ορισμένα σημεία σχετικά με το θέμα:
- Έχω ξεκινήσει τη διαδικασία με την ανάρτηση του πρωτογενούς αιτήματος στο ΚΗΜΔΗΣ, αλλά δεν έχω κάνει καμία άλλη ενέργεια. Είμαι υποχρεωμένος να κάνω διόρθωση στο ΚΗΜΔΗΣ;
Ως προς τα ποσά που αναγράφονται στα πρωτογενή αιτήματα το helpdesk του ΚΗΜΔΗΣ είχε δώσει την ακόλουθη απάντηση:
«Στα πρωτογενή αιτήματα τοποθετείται η προϋπολογιζόμενη δαπάνη της αιτούμενης προμήθειας με τη μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια. Από εκεί και πέρα, εάν π.χ. το πρωτογενές αίτημα αφορά ποσό 20.000 ευρώ, μετά εγκριθεί πίστωση μόνο 18000 ευρώ και στο τέλος συναφθεί σύμβαση για 14.000 ευρώ, τότε σε κάθε στάδιο ανάρτησης θα πρέπει να αναγράφετε το ποσό που την αφορά.»
Βάσει της ανωτέρω απάντησης, γνώμη μας είναι ότι δεν απαιτείται τροποποίηση του πρωτογενούς αιτήματος, διότι αυτό περιείχε το ποσοστό φπα που ίσχυε κατά το χρόνο υποβολής του. Η αύξηση του ΦΠΑ θα φαίνεται στην ανάρτηση του εγκεκριμένου αιτήματος, που θα ακολουθήσει.
- Έχω ξεκινήσει τη διαδικασία με την ανάρτηση του πρωτογενούς αιτήματος στο ΚΗΜΔΗΣ, έχω κάνει κανονικά ανάληψη υποχρέωσης, και δημοσίευσα την προκήρυξη μέχρι την 31/05/2016; Τι γίνεται με το γεγονός ότι η μελέτη, οι αποφάσεις, η προκήρυξη κλπ αναφέρουν το παλαιό καθεστώς ΦΠΑ με 23%;
Το κανονιστικό πλαίσιο που διέπει κάθε διαγωνιστική διαδικασία καθορίζεται με τη διακήρυξη και κατά το χρόνο της δημοσίευσης αυτής, οπότε και αποκτά υπόσταση, παγιώνεται το νομοθετικό καθεστώς της οικείας διαδικασίας ανάθεσης.
Και ναι μεν ο νομοθέτης δεν κωλύεται να επιφέρει μεταβολές στη διαδικασία επιλογής του αναδόχου, η εφαρμογή, όμως, των νέων ρυθμίσεων στους εκκρεμείς διαγωνισμούς συνιστά κατ' ουσίαν αναδρομική τροποποίηση του κανονιστικού πλαισίου που τους διέπει και, για το λόγο αυτό, πρέπει να προβλέπεται ρητώς. (Ελ.Συν.Τμ.6 Πράξη 64/2008)
Το κανονιστικό πλαίσιο που θέτει η διακήρυξη για τη διεξαγωγή της διαδικασίας του διαγωνισμού ανάθεσης δημόσιας σύμβασης, δεσμευτικά για την αναθέτουσα αρχή και τους διαγωνιζόμενους, κατισχύει κάθε άλλης διάταξης που ρυθμίζει τα σχετικά ζητήματα με διαφορετικό τρόπο. (ΕΑΣτΕ 613/2009,1314/2009,ΣτΕ 1502/2003,Ε.Α.Α.ΔΗ.ΣΥ. 2984/30.06.2015 - Oδηγία 9)
Η διακήρυξη με τα συμβατικά της τεύχη συνιστά κανονιστική διοικητική πράξη και, ως εκ τούτου, δεσμεύει με τους όρους της, τόσο την αναθέτουσα αρχή, που διενεργεί το διαγωνισμό, όσο και τους συμμετέχοντες σε αυτόν, εκτός εάν εισάγει όρους που αντίκεινται σε υπερκείμενους κανόνες δικαίου, όπως είναι, μεταξύ άλλων, οι αναγκαστικού δικαίου διατάξεις της κοινής νομοθεσίας. (Ελ.Συν.Τμ.6 Απόφαση 955/2015)
Συνεπώς από τη στιγμή που έχει δημοσιευτεί η προκήρυξη έως την 31/05/2016 δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα και συνεχίζεται η διαδικασία κανονικά.
Πρέπει όμως να γίνει αμελλητί νέα συμπληρωματική ανάληψη υποχρέωσης για το υπολειπόμενο ποσό που προέκυψε από την αύξηση του ΦΠΑ, δηλαδή του επιπλέον 1%. Εξυπακούεται ότι εάν δεν επαρκούν οι πιστώσεις πρέπει να γίνει αναμόρφωση του προϋπολογισμού.
- Μετά την 1-6-2016, θέλουμε να υπογράψουμε σύμβαση για διαδικασία που ολοκληρώθηκε πριν την 1/6/2016. Με τι συντελεστή υπογράφεται η σύμβαση? 23% ή 24%? Υπογράφουμε σύμβαση, χωρίς να έχουμε την διαθέσιμη πίστωση για το ποσό του 24%;
Στις περιπτώσεις σύναψης συμβάσεων με τρίτους για την προμήθεια αγαθών ή υπηρεσιών στο Δημόσιο, η απόφαση ανάληψης υποχρέωσης θα πρέπει, όπου προβλέπεται διαγωνιστική διαδικασία, να εκδίδεται πριν τη δημοσίευση της διακήρυξης. Αν πρόκειται για απευθείας ανάθεση, η απαιτούμενη δέσμευση της σχετικής πίστωσης θα πρέπει να πραγματοποιείται σε κάθε περίπτωση πριν την υπογραφή της σύμβασης, με την οποία το Δημόσιο δεσμεύεται έναντι των τρίτων αντισυμβαλλόμενων (νομική και δημοσιονομική σύμβαση) (Υπ. Οικ. 2/18993/ΔΠΔΣΜ/28.02.2014)
Πριν την έκδοση της απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου (πρώτη ενέργεια για την εκτέλεση της δαπάνης) -κι όχι πριν την υπογραφή της σχετικής σύμβασης- πρέπει να προηγηθεί η έκδοση, από την Οικονομική Επιτροπή, της απαιτούμενης απόφασης δημοσιονομικής δέσμευσης, με την οποία να δεσμεύεται η αναγκαία πίστωση. (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 7 Πράξη 203/2014)(βλ. και Ελ.Συν.Τμ.6 Απόφαση 2404/2015)
Από τα παραπάνω συνάγεται, κατά τη γνώμη μας, ότι πριν την υπογραφή της σύμβασης πρέπει να υπάρχει η δέσμευση της πίστωσης και πρέπει να αφορά ολόκληρο το ποσό, δηλαδή με συντελεστή ΦΠΑ 24%.
Σε περίπτωση που έχει ήδη υπογραφεί σύμβαση με το παλιό καθεστώς ΦΠΑ δεν είναι υποχρεωτικό να γίνει αναμόρφωση της σύμβασης αλλά είναι υποχρεωτικό να γίνει συμπληρωματική ανάληψη υποχρέωσης για το επιπλέον ποσό, πριν την πληρωμή του.
- Σε μία απευθείας ανάθεση ή σε ένα διαγωνισμό που έχει γίνει τεχνική έκθεση με 23% και έχει γίνει επίσης και γνωμοδότηση της επιτροπής αξιολόγησης πριν από την 1/6/2016, με τι συντελεστή ΦΠΑ θα αναγράφω στην απόφαση Δημάρχου ανάθεσης και αντίστοιχα στην απόφαση κατακύρωσης της Οικονομικής Επιτροπής, καθώς και με τι ΦΠΑ θα υπογραφεί η σύμβαση;
Ανάληψη υποχρέωσης είναι η διοικητική πράξη με την οποία γεννάται ή βεβαιώνεται υποχρέωση του Δημοσίου και των λοιπών φορέων της Γενικής Κυβέρνησης έναντι τρίτων (νομική δέσμευση -άρθρο 66 παρ. 1 Ν. 4270/2014, πρώην άρθρο 21. παρ. 1 Ν. 2362/1995) (παρ 1 άρθρο 2 ΠΔ 113/2010)
Προκειμένου να αναληφθεί εγκύρως οποιαδήποτε δέσμευση ή να εκτελεσθεί οποιαδήποτε δαπάνη, εκδίδεται απόφαση ανάληψης υποχρέωσης η οποία περιέχει βεβαίωση του αρμόδιου, κατά τις διατάξεις του παρόντος άρθρου, οργάνου περί ύπαρξης και δέσμευσης της αναγκαίας πίστωσης (δημοσιονομική δέσμευση). (άρθρο 66 παρ. 1 του Ν. 4270/2014. Πρώην άρθρο 21 παρ. 2 ν. 2362/1995. Βλ. σχ. το άρθρο 2 παρ. 2 ΠΔ 113/2010 που αναφερόταν στο άρθρο 21 παρ. 2 ν. 2362/1995)
Ειδικότερα, ως ανάληψη υποχρέωσης, υπό τη νομική έννοια του όρου, ορίζεται η διοικητική πράξη, με την οποία γεννάται ή βεβαιώνεται η υποχρέωση του Δημοσίου και των λοιπών φορέων της Γενικής Κυβέρνησης, έναντι τρίτων.
Με τη δημοσιονομική έννοια ανάληψη είναι η διοικητική πράξη (απόφαση του αρμόδιου διατάκτη) με την οποία εγκρίνεται η πραγματοποίηση της δαπάνης και δεσμεύεται η αναγκαία πίστωση πριν από οποιαδήποτε σχετική ενέργεια.
Σύμφωνα με τις ανωτέρω ρυθμίσεις και προκειμένου να θεωρείται, κατά τον ασκούμενο δημοσιονομικό έλεγχο, ως κανονική η πραγματοποιούμενη δαπάνη, θα πρέπει η έκδοση της απόφασης ανάληψης να προηγείται όλων των άλλων διαδικασιών, που προβλέπονται για την πραγματοποίησή της, με την επιφύλαξη των οριζομένων στο άρθρο 9 του π.δ/τος. Σε αντίθετη περίπτωση, η δαπάνη δεν θα ενταλματοποιείται από την αρμόδια, για την εκκαθάριση και ενταλματοποίηση των δαπανών, Υπηρεσία.
Αν πρόκειται για απευθείας ανάθεση, η απαιτούμενη δέσμευση της σχετικής πίστωσης θα πρέπει να πραγματοποιείται σε κάθε περίπτωση πριν την υπογραφή της σύμβασης, με την οποία το Δημόσιο δεσμεύεται έναντι των τρίτων αντισυμβαλλόμενων (νομική και δημοσιονομική σύμβαση) (Υπ. Οικ. 2/18993/ΔΠΔΣΜ/28.02.2014)
Συνεπώς με βάση τα ανωτέρω:
1. Της απόφασης ανάθεσης πρέπει να προηγηθεί, κατά τη γνώμη μας, η ανάληψη υποχρέωσης για ολόκληρο το ποσό με ΦΠΑ 24%.
2. Εφόσον η απόφαση ανάθεσης Δημάρχου ή κατακύρωσης της οικονομικής επιτροπής, εκδοθεί από 1/6/2016 και έπειτα θα πρέπει να περιλαμβάνει το ποσοστό ΦΠΑ 24% (το ίδιο και η σύμβαση), χωρίς να απαιτείται να τροποποιηθούν η τεχνική έκθεση/ μελέτη ή η γνωμοδότηση της επιτροπής αξιολόγησης. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να έχει προηγηθεί συμπληρωματική απόφαση ανάληψης υποχρέωσης.
Η διαφορά των 105,69 ευρώ μεταξύ του ποσού της προσφοράς και της απόφασης ανάθεσης του Δημοτικού Συμβουλίου είναι δικαιολογημένη, καθώς οφείλεται σε αύξηση του Φ.Π.Α., δηλαδή σε εφαρμογή νέου κανόνα που θεσπίστηκε ως υποχρεωτικός μετά την ανάθεση των υπηρεσιών, το εν λόγω δε ποσό είναι εντός των πιστώσεων του οικείου Κ.Α.Ε. και αναλήφθηκε νομίμως με την απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής του Δήμου. (Ελ. Συν. Κλιμ. Τμ. 7 Πράξη 35/2017)
- Έχω ξεκινήσει τη διαδικασία με την ανάρτηση του πρωτογενούς αιτήματος στο ΚΗΜΔΗΣ, έχω κάνει κανονικά ανάληψη υποχρέωσης μέχρι την 31/05/2016, αλλά ΔΕΝ πρόλαβα να δημοσιεύσω την προκήρυξη; Τι γίνεται με το γεγονός ότι η μελέτη, οι αποφάσεις κλπ αναφέρουν το παλαιό καθεστώς ΦΠΑ με 23%;
Κατά τη γνώμη μας επειδή η αύξηση του ΦΠΑ έχει γίνει με νόμο, δεν είναι απαραίτητη η τροποποίηση των τευχών δημοπράτησης ως προς το ΦΠΑ.
Σε κάθε περίπτωση και προκειμένου να αποφευχθούν ενδεχόμενα προβλήματα κατά το στάδιο ελέγχου της δαπάνης, η προκήρυξη, κατά τη γνώμη μας, θα πρέπει να δημοσιευτεί με τα ποσά έτσι όπως διαμορφώνονται με το συντελεστή ΦΠΑ στο 24% και φυσικά να έχει ψηφιστεί η διάθεση πίστωσης με το ποσό αυτό.
Συνεπώς είναι επιθυμητή μία τροποποίηση της απόφασης της οικονομικής επιτροπής για την έγκριση των όρων της προκήρυξης, για λόγους περαιτέρω διασφάλισης της διαδικασίας, επειδή δεν υπάρχει σχετική οδηγία από τις αρμόδιες υπηρεσίες αλλά ούτε και σχετική νομολογία του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Βέβαια πιστεύουμε ότι θα υπάρχει μία ανοχή και ελαστικότητα στην κρίση των υπηρεσιών του Ελεγκτικού Συνεδρίου σε περιπτώσεις αναθέσεων που βρίσκονται στη μεταβατική περίοδο και θεωρούνται διφορούμενες κάποιες διαδικασίες.
- Σε προγραμματική σύμβαση υπηρεσίας που έχει συναφθεί με ΦΠΑ 23% αλλά η υπηρεσία είναι σε εξέλιξη, πρέπει να υπάρξει απόφαση αρμοδίου οργάνου για τροποποίηση σύμβασης λόγω αύξησης ΦΠΑ? Εάν η σύμβαση αυτή έχει περάσει προσυμβατικό έλεγχο από τον Επίτροπο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, οφείλει να ξαναπεράσει λόγω της αλλαγής του ΦΠΑ?
Σε περίπτωση που έχει ήδη υπογραφεί προγραμματική σύμβαση με το παλιό καθεστώς ΦΠΑ δεν είναι υποχρεωτικό να γίνει αναμόρφωση της σύμβασης αλλά είναι υποχρεωτικό να γίνει συμπληρωματική ανάληψη υποχρέωσης για το επιπλέον ποσό που προκύπτει από την αύξηση του ΦΠΑ.
Δεν προβλέπεται να περάσει ξανά η σύμβαση από προσυμβατικό έλεγχο.