Αυθαίρετες κατασκευές
I. Αυθαίρετη δόμηση - Ν.4495/17
ΙΙ. Αυθαίρετες κατασκευές εντός αποχαρακτηρισμένης Χερσαίας Ζώνης Λιμένα
I. Αυθαίρετη δόμηση - Ν.4495/17
Στις διατάξεις του Ν.4495/17, κατά παρέκκλιση των οριζομένων στο άρθρο 89, υπάγονται μεταξύ άλλων οι αυθαίρετες κατασκευές ή αλλαγές χρήσης σε κτίρια και εγκαταστάσεις
-που χρησιμοποιούνται ως σχολεία κάθε βαθμίδος και ως κοινωφελή κτίρια και κτίρια προνοιακών δομών των Ο.Τ.Α., (περίπτ.ε παρ.1 άρθρο 114 Ν.4495/17)
-αθλητικών εγκαταστάσεων και υποστηρικτικών σε αυτές κτιρίων της Γενικής Γραμματείας Αθλητισμού και των Ν.Π.Δ.Δ. που εποπτεύονται από αυτήν, καθώς και αθλητικών εγκαταστάσεων και υποστηρικτικών σε αυτές κτιρίων που ανήκουν σε αθλητικά σωματεία και έχουν ανεγερθεί σε εκτάσεις οι οποίες έχουν παραχωρηθεί σε αυτά από το Δημόσιο ή από Ν.Π.Δ.Δ. και Ο.Τ.Α., εποπτεύονται από το Κράτος, επιχορηγούνται για τη συντήρηση ή επέκταση των εγκαταστάσεών τους από τον τακτικό προϋπολογισμό και λειτουργούν σε εκτάσεις που τους έχουν παραχωρηθεί από το Κράτος ή από Ν.Π.Δ.Δ., ή αθλητικές εγκαταστάσεις και υποστηρικτικά σε αυτές κτίρια που ανήκουν σε αθλητικά σωματεία, έχουν αγοραστεί από τα ίδια τα αθλητικά σωματεία πριν από το έτος 1983, τα δε κτίρια και οι αθλητικές εγκαταστάσεις αυτών έχουν λάβει έγκριση από τη Γενική Γραμματεία Αθλητισμού, (περίπτ.θ παρ.1 άρθρο 114 Ν.4495/17, όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 84 του Ν.4759/20)
-των Ο.Τ.Α. (περίπτ.ια παρ.1 άρθρο 114 Ν.4495/17, όπως τροποποιήθηκε από την περίπτ.α' της παρ.10 του άρθρου 65 του Ν.4602/19)
-που ανήκουν σε δημοτικά ευαγή ιδρύματα ή σε αγαθοεργά ιδρύματα του ν. 3687/1929, στα οποία έχουν εφαρμογή οι διατάξεις της δημοτικής νομοθεσίας για τη διοίκηση και διαχείριση της περιουσίας τους. (περίπτ.ιγ παρ.1 άρθρο 114 Ν.4495/17, όπως τροποποιήθηκε από το άρθρο 84 του Ν.4759/20)
Η υπαγωγή των ανωτέρω αυθαίρετων κατασκευών στις διατάξεις του Ν.4495/17 γίνεται κατόπιν υποβολής αίτησης, τοπογραφικού διαγράμματος και τεχνικής έκθεσης μηχανικού, με αναλυτική περιγραφή των αυθαίρετων κατασκευών ή χρήσεων. (παρ.1 άρθρο 114 Ν.4495/17, όπως συμπληρώθηκε από την περίπτ.β' της παρ.10 του άρθρου 65 του Ν.4602/19)
Για τις ανωτέρω αυθαίρετες κατασκευές ή αλλαγές χρήσης δεν καταβάλλεται παράβολο και ενιαίο ειδικό πρόστιμο, πλην της περίπτωσης ια΄ όπου καταβάλλεται παράβολο με εξαίρεση τις περιπτώσεις που αυτά χρησιμοποιούνται για ιδιόχρηση. (παρ.1 άρθρο 114 Ν.4495/17)
Εξαιρούνται από τις διατάξεις του άρθρου 114 αυθαίρετες κατασκευές ή χρήσεις που εκτελέστηκαν ή εγκαταστάθηκαν σε ακίνητα ιδιοκτησίας του Ελληνικού Δημοσίου ή των Ο.Τ.Α. ή των νομικών προσώπων της παρ. 1, εφόσον εκμισθώνονται σε τρίτους για τη λειτουργία καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος. Στην περίπτωση αυτή, για την υπαγωγή των κατασκευών ή χρήσεων αυτών εφαρμόζονται οι γενικές διατάξεις του Ν.4495/17. (παρ.2 άρθρο 114 Ν.4495/17)
Στις διατάξεις του Ν.4495/17, κατά παρέκκλιση των οριζομένων στο άρθρο 89, υπάγονται:
α) κατασκευές και εγκαταστάσεις που βρίσκονται σε περιοχές, οι οποίες έχουν αναγνωριστεί από τον Ε.Ο.Τ. ως χιονοδρομικά κέντρα, εφόσον ανεγέρθηκαν ή εγκαταστάθηκαν από φορείς του Δημοσίου, των Ο.Τ.Α, καθώς και από αθλητικούς και ορειβατικούς συλλόγους μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Μετά την περαίωση της υπαγωγής, είναι δυνατή ή αλλαγή χρήσης της αυθαίρετης κατασκευής, εφόσον πρόκειται για εγκαταστάσεις κοινωφελούς χαρακτήρα, ύστερα από αίτημα του αρμόδιου δημόσιου φορέα ή του αρμόδιου Ο.Τ.Α
β) κατασκευές και εγκαταστάσεις χιονοδρομικών κέντρων και ορειβατικών καταφυγίων δημόσιου ενδιαφέροντος που έχουν εκτελεστεί, ύστερα από έγκριση χρηματοδότησης από δημόσια αρχή ή έχουν εγκριθεί από τον Ε.Ο.Τ.. Μετά την περαίωση της υπαγωγής, είναι δυνατή ή αλλαγή χρήσης της αυθαίρετης κατασκευής, εφόσον πρόκειται για εγκαταστάσεις κοινωφελούς χαρακτήρα, ύστερα από αίτημα του αρμόδιου δημόσιου φορέα ή του αρμόδιου Ο.Τ.Α
γ) κατασκευές και εγκαταστάσεις αστεροσκοπείων και συνοδών εγκαταστάσεων αυτών, που ανήκουν στο Δημόσιο ή σε εκπαιδευτικά ιδρύματα δημόσιου χαρακτήρα,
δ) κτίρια εντός χερσαίας ζώνης λιμένα, που ανήκουν στο Δημόσιο ή σε δημόσια αρχή ή έχουν παραχωρηθεί στους δήμους,
ε) κατασκευές και εγκαταστάσεις καθ’ υπέρβαση νόμιμης άδειας σε εγκεκριμένους χώρους οργανωμένης υπαίθριας δασικής αναψυχής, οι οποίες έχουν κατασκευαστεί από Ο.Τ.Α. ή άλλη δημόσια αρχή χωρίς την έγκριση της αρμόδιας για την έκταση δασικής υπηρεσίας. Για την υπαγωγή, πέραν των προβλεπόμενων δικαιολογητικών, απαιτείται και η θετική γνωμοδότηση της δασικής υπηρεσίας στην οποία υπάγεται η έκταση. (παρ.3 άρθρο 114 Ν.4495/17)
Η υπαγωγή στον Ν.4495/17 των ανωτέρω κατασκευών δεν απαλλάσσει την υποχρέωση των αιτούντων για την έκδοση πιστοποιητικού ταυτότητας κτιρίου, σύμφωνα τις διατάξεις του Ν.4495/17. Η μελέτη στατικής επάρκειας, όπου απαιτείται, εκπονείται υποχρεωτικώς πριν από την έκδοση πιστοποιητικού ταυτότητας κτιρίου, σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν.4495/17. (παρ.3 άρθρο 114 Ν.4495/17)
Για περισσότερα σχετικά με την αυθαίρετη δόμηση δείτε τις σχετικές διατάξεις του Ν.4495/17:
-Άρθρο 81 Ορισμοί
-Άρθρο 82 Απαγόρευση δικαιοπραξιών σε ακίνητα με αυθαίρετες κατασκευές ή πολεοδομικές παραβάσεις
-Άρθρο 83 Απαίτηση έκδοσης βεβαίωσης μηχανικού σε δικαιοπραξίες, εγγραπτέες πράξεις
-Άρθρο 84 Απαγόρευση σύνδεσης αυθαίρετων κτισμάτων με δίκτυα κοινής ωφέλειας
-Άρθρο 85 Δημιουργία δορυφορικών χαρτών και ενιαίας βάσης αναφοράς
-Άρθρο 86 Δικαίωμα υπαγωγής – Χρόνος αλλαγής χρήσης/ανέγερσης
-Άρθρο 87 Απόδειξη χρόνου κατασκευής αυθαίρετων κατασκευών
-Άρθρο 88 Αυθαίρετα πριν την 28η.7.2011
-Άρθρο 89 Απαγόρευση υπαγωγής ,
-Άρθρο 90 Ηλεκτρονική διαδικασία εντοπισμού, ελέγχου και καταγραφής αυθαιρέτων
-Άρθρο 91 Εντοπισμός αυθαιρέτων
-Άρθρο 92 Διαπίστωση και χαρακτηρισμός αυθαιρέτου
-Άρθρο 93 Προσφυγή
-Άρθρο 94 Κυρώσεις αυθαίρετων κατασκευών μετά την 28η.7.2011
-Άρθρο 95 Τρόπος καταβολής και απόδοσης προστίμων
-Άρθρο 96 Κατηγορίες αυθαίρετων κατασκευών και αλλαγών χρήσεων
-Άρθρο 97 Ρύθμιση αναστολής και εξαίρεσης από την κατεδάφιση
-Άρθρο 98 Ρυθμίσεις του ν.δ. 1024/1971 και του ν. 3741/1929
-Άρθρο 99 Δικαιολογητικά υπαγωγής αυθαίρετης κατασκευής ή αυθαίρετης αλλαγής χρήσης στις διατάξεις του παρόντος.
-Άρθρο 100 Διατάξεις υπολογισμού ενιαίου ειδικού προστίμου
-Άρθρο 101 Καταβολή ενιαίου ειδικού προστίμου – Προθεσμίες
-Άρθρο 102 Μειώσεις και επιβαρύνσεις ενιαίου ειδικού προστίμου και καταληκτική ημερομηνία υπαγωγής
-Άρθρο 103 Μειώσεις προστίμων σε ειδικές ομάδες πληθυσμού
-Άρθρο 104 Συμψηφισμός καταβληθέντων προστίμων
-Άρθρο 105 Αναστολή επιβολής κυρώσεων και είσπραξης προστίμων
-Άρθρο 106 Υπαγωγή αυθαιρέτων για τα οποία εκδίδεται άδεια νομιμοποίησης ή κατεδάφισης,
-Άρθρο 107 Ενέργειες αρμόδιων υπηρεσιών
-Άρθρο 108 Έλεγχος δηλώσεων υπαγωγής – αποζημίωση ελεγκτών δόμησης ,
-Άρθρο 109 Τιμή ζώνης
-Άρθρο 110 Απαγόρευση υπαγωγής λόγω ακύρωσης άδειας
-Άρθρο 111 Έντυπη διαδικασία
-Άρθρο 112 Αυθαίρετες κατασκευές εντός στάσιμων οικισμών
-Άρθρο 113 Αυθαίρετα κτίσματα σε εξαγορασμένα ακίνητα και σε ακίνητα ιδιοκτησίας της Ελληνικής Εταιρείας Συμμετοχών και Περιουσίας Α.Ε.
-Άρθρο 114 Αυθαίρετες κατασκευές ακινήτων δημόσιου ενδιαφέροντος,
-Άρθρο 115 Αυθαίρετες κατασκευές σε οικισμούς που κατασκευάστηκαν από τον πρώην Οργανισμό Εργατικής Κατοικίας (Ο.Ε.Κ.)
-Άρθρο 116 Αυθαίρετες κατασκευές και χρήσεις σε παραδοσιακό οικισμό ,
-Άρθρο 117 Αυθαίρετες κατασκευές και χρήσεις σε διατηρητέο κτίριο ,
-Άρθρο 118 Αυθαίρετες κατασκευές πλησίον γραμμών υψηλής τάσης
-Άρθρο 119 Αυθαίρετες κατασκευές τουριστικών εγκαταστάσεων
-Άρθρο 120 Αυθαίρετες κατασκευές σταυλικών εγκαταστάσεων
-Άρθρο 121 Αυθαίρετες κατασκευές μονάδων υδατοκαλλιέργειας και προσαρτημάτων δημόσιων ιχθυοτροφείων
-Άρθρο 122 Αυθαίρετες κατασκευές σε παραμεθόριες περιοχές των περιφερειακών ενοτήτων Ξάνθης, Ροδόπης και Έβρου
-Άρθρο 123 Αυθαίρετες κατασκευές κοινωφελών κτιρίων και συνοδών εγκαταστάσεων
-Άρθρο 124 Εξουσιοδοτικές διατάξεις
-Άρθρο 125 Μεταβατικές και καταργούμενες διατάξεις Τμήματος Δ΄,
Δείτε επιπλέον:
-ΚΥΑ ΥΠΕΝ/ΔΑΟΚΑ/27454/2631/10.11.2017 (ΦΕΚ 3976/14.11.2017 τεύχος Β’): Διαδικασίες ηλεκτρονικής υποβολής δικαιολογητικών, κατάθεσης ειδικού προστίμου, προϋποθέσεις και έλεγχος μειώσεων ειδικού προστίμου λόγω εργασιών προσαρμογής, στατικής ενίσχυσης και ενεργειακής αναβάθμισης, για την υπαγωγή αυθαιρέτων κατασκευών στον ν. 4495/2017 «Έλεγχος και προστασία του Δομημένου Περιβάλλοντος και άλλες διατάξεις», ανάθεση διαχείρισης και λειτουργίας του πληροφοριακού συστήματος υπαγωγής αυθαιρέτων και καθορισμός ποσού ανταπόδοσης και λοιπών υποχρεώσεων του αρμόδιου φορέα διαχείρισης του πληροφοριακού συστήματος.
-Υπ. Περιβάλλοντος & Ενέργειας εγκ.1/28141/127/16.11.2017: Διευκρινιστικές οδηγίες για την εφαρμογή μεταβατικών διατάξεων του ν.4495/2017.
-Απόφαση Υπ. Περιβάλλοντος & Ενέργειας ΥΠΕΝ/ΔΑΟΚΑ/19409/1507/02.04.2018 (ΦΕΚ 1643/11.05.2018 τεύχος Β’): Εφαρμογή της παρ. η του άρθρου 99 του ν. 4495/2017 «Έλεγχος και προστασία του Δομημένου Περιβάλλοντος και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ Α΄ 167) (για τη μελέτη στατικής επάρκειας).
-Συνήγορος του Πολίτη 11.05.2018: Απομάκρυνση κεραίας κινητής τηλεφωνίας από την ίδια την εταιρία μετά από παρέμβαση του Συνηγόρου.
-Υπ. Υποδομών και Μεταφορών οικ. 22009/227/15.03.2019: Άδεια λειτουργίας σε τακτοποιημένο ακίνητο.
-Υπ. Περιβάλλοντος και Ενέργειας εγκ.2/ΥΠΕΝ/ΔΑΟΚΑ/49581/2075/31.05.2019: Εγκύκλιος 2/2019, Δ’ Τμήματος Ν.4495/2017.
-ΚΥΑ ΥΠΕΝ/ΥΠΡΓ/60696/7710/28.06.2019 (ΦΕΚ 2871/05.07.2019 τεύχος B’): Διαδικασίες εντοπισμού και επιβολής κυρώσεων αυθαιρέτων κατασκευών και χρήσεων του Τμήματος Δ΄ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΑΥΘΑΙΡΕΤΗΣ ΔΟΜΗΣΗΣ του ν. 4495/2017.
-ΚΥΑ ΥΠΕΝ/ΥΠΡΓ/60699/7711/28.06.2019 (ΦΕΚ 2872/05.07.2019 τεύχος B’): Διαδικασίες δειγματοληπτικού ελέγχου Δηλώσεων Αυθαιρέτων, ηλεκτρονικής κλήρωσης και έκδοσης των διοικητικών πράξεων του άρθρου 108 του ν. 4495/2017.
-ΚΥΑ ΥΠΕΝ/ΔΝΕΠ/124311/5551/30.12.2019 (ΦΕΚ 4899/31.12.2019 τεύχος B’): Ρύθμιση διαδικασίας είσπραξης και απόδοσης του Ενιαίου Ειδικού Προστίμου και του Παραβόλου από Φορείς Είσπραξης μεσω των υπηρεσιών της εταιρίας Διατραπεζικά Συστήματα Α.Ε. (ΔΙΑΣ Α.Ε.).
-Υπ. Περιβάλλοντος και Ενέργειας οικ. ΥΠΕΝ/ΔΑΟΚΑ/61939/2576/25.06.2021: Οδηγίες για την εφαρμογή του άρθρου 116 του ν.4495/17, όπως ισχύει.
-Απόφαση Υπ. Περιβάλλοντος και Ενέργειας ΥΠΕΝ/ΔΕΣΕΔΠ/125378/1668/30.12.2021 (ΦΕΚ 6769/31.12.2021 τεύχος Β'): Καθορισμός του αντικειμένου ελέγχου των δηλώσεων αυθαιρέτων κατασκευών ή χρήσεων κατά τον δειγματοληπτικό έλεγχο δηλώσεων αυθαιρέτων, κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου 86 του ν. 4759/2020.
-Απόφαση Υπ. Περιβάλλοντος και Ενέργειας ΥΠΕΝ/ΔΕΣΕΔΠ/125377/1667/30.12.2021 (ΦΕΚ 6769/31.12.2021 τεύχος Β'): Καθορισμός του αντικειμένου ελέγχου εντοπισμού και επιβολής κυρώσεων αυθαιρέτων κατασκευών κατ΄ εφαρμογή του άρθρου 86 του ν. 4759/2020.
-Υπ. Περιβάλλοντος και Ενέργειας ΥΠΕΝ/ΔΕΣΕΔΠ/52168/681/24.05.2022: Διευκρινήσεις σχετικά με την εφαρμογή Υπουργικών Αποφάσεων, εκδοθεισών κατ΄ εξουσιοδότηση του του άρθρου 86 του ν. 4759/2020
ΙΙ. Αυθαίρετες κατασκευές εντός αποχαρακτηρισμένης Χερσαίας Ζώνης Λιμένα
Κτηριακές ή λιμενικές κατασκευές ή εγκαταστάσεις, οι οποίες έχουν κατασκευασθεί μέχρι τις 28.7.2011, μη νομίμως από φορείς του Δημοσίου, εντός περιοχών που αποχαρακτηρίσθηκαν από Χερσαία Ζώνη Λιμένα και οι οποίες παραχωρούνται ή έχουν ήδη παραχωρηθεί κατά χρήση, διαχείριση και εκμετάλλευση σε Ο.Τ.Α. α' βαθμού, χαρακτηρίζονται, κατά παρέκκλιση κάθε άλλης διάταξης, νομίμως υφιστάμενες με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών, η οποία εκδίδεται, ύστερα από την υποβολή σχετικής αίτησης από τον παραχωρησιούχο Δήμο, μετά από γνωμοδότηση των Υπουργείων Εθνικής Άμυνας και Περιβάλλοντος και Ενέργειας και, σε περίπτωση που οι κατασκευές ή εγκαταστάσεις βρίσκονται εντός αρχαιολογικού χώρου ή/και πλησίον μνημείων, με τη σύμφωνη γνώμη του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού. (παρ.1 άρθρο 18Α Ν.2971/01, όπως προστέθηκε από την παρ. Α' του άρθρου 67 του N. 4554/18)
Η αίτηση του προηγούμενου εδαφίου συνοδεύεται από:
α) τεχνική περιγραφή των προς νομιμοποίηση κτηριακών ή λιμενικών κατασκευών ή εγκαταστάσεων,
β) εξαρτημένο τοπογραφικό διάγραμμα κλίμακας 1:500, που φέρει υπόμνημα, στο οποίο αναγράφεται αναλυτικά το εμβαδόν των προς νομιμοποίηση κατασκευών και εγκαταστάσεων και στο οποίο απεικονίζονται η οριογραμμή του αιγιαλού και τα προς νομιμοποίηση έργα, με συντεταγμένες και με αλφαβητική ή αριθμητική περιγραφή των κορυφών τους,
γ) εγκεκριμένη στατική μελέτη όλων των προς νομιμοποίηση κτηριακών και λιμενικών κατασκευών ή εγκαταστάσεων και
δ) εγκεκριμένη μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων. (παρ.1 άρθρο 18Α Ν.2971/01, όπως προστέθηκε από την παρ. Α' του άρθρου 67 του N. 4554/18)
Από τη ρύθμιση της παρούσας παραγράφου εξαιρούνται έργα, κατασκευές ή προσθήκες που κατασκευάστηκαν μη νομίμως από τρίτους πλην των φορέων του Δημοσίου, για τα οποία ισχύουν οι διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 114 του ν. 4495/2017 (Α' 167). (παρ.1 άρθρο 18Α Ν.2971/01, όπως προστέθηκε από την παρ. Α' του άρθρου 67 του N. 4554/18)
Η σχετική αίτηση για τη νομιμοποίηση πρέπει να υποβληθεί εντός αποκλειστικής προθεσμίας πέντε (5) ετών από την παραχώρηση της αποχαρακτηρισμένης Χερσαίας Ζώνης Λιμένα προς τον ΟΤΑ α' βαθμού. (παρ.2 άρθρο 18Α Ν.2971/01, όπως προστέθηκε από την παρ. Α' του άρθρου 67 του N. 4554/18)
Κατά τη διάρκεια της προθεσμίας της παραγράφου 2 για τη νομιμοποίηση των μη νομίμως υφισταμένων κτηριακών ή λιμενικών κατασκευών ή εγκαταστάσεων αναστέλλεται η επιβολή διοικητικών και ποινικών κυρώσεων και η λήψη των προβλεπόμενων από τον Ν.2971/01 διοικητικών μέτρων, καθώς και η εκτέλεση των τυχόν ήδη εκδοθέντων που σχετίζονται με την κατασκευή ή τη χρήση τους. (παρ.3 άρθρο 18Α Ν.2971/01, όπως προστέθηκε από την παρ. Α' του άρθρου 67 του N. 4554/18)
Σε περίπτωση που παρέλθει άπρακτη η ως άνω προθεσμία της παραγράφου 2, τα έργα θεωρούνται κατεδαφιστέα, επιβάλλονται οι προβλεπόμενες διοικητικές και ποινικές κυρώσεις, λαμβάνονται όλα τα προβλεπόμενα μέτρα και εκτελούνται όσα είχαν ανασταλεί. (παρ.3 άρθρο 18Α Ν.2971/01, όπως προστέθηκε από την παρ. Α' του άρθρου 67 του N. 4554/18)
Κατά τη διάρκεια της προθεσμίας της παραγράφου 2, αναστέλλονται και η παραγραφή των απαιτήσεων και δικαιωμάτων του Ελληνικού Δημοσίου, η παραγραφή των ποινικών αδικημάτων που σχετίζονται με την κατασκευή και χρήση των κατασκευών και εγκαταστάσεων της παρούσας ενότητας, καθώς και η αναγκαστική είσπραξη των επιβληθέντων προστίμων και αποζημιώσεων. (παρ.3 άρθρο 18Α Ν.2971/01, όπως προστέθηκε από την παρ. Α' του άρθρου 67 του N. 4554/18)
Κατά τη διάρκεια της εν λόγω αποκλειστικής προθεσμίας αναβάλλονται υποχρεωτικά ποινικές δίκες που σχετίζονται με την ανέγερση και χρήση των κατασκευών και εγκαταστάσεων της παρούσας ενότητας. (παρ.3 άρθρο 18Α Ν.2971/01, όπως προστέθηκε από την παρ. Α' του άρθρου 67 του N. 4554/18)