Περιπτωσιολογία
Ι. Συνεχόμενος κοινόχρηστος χώρος
ΙΙΙ. Κατάληψη τμήματος του οδοστρώματος
IV. Τομές ή εκσκαφές επί δημοτικών και κοινοτικών οδών
V. Διάθεση κοινοχρήστων χώρων κατά την προεκλογική περίοδο για προεκλογική προβολή
VI. Ανέγερση ή επέκταση οικοδομής
VII. Σε κατόχους άδειας υπαίθριου εμπορίου
VIII. Παραχώρηση θέσης στάθμευσης έμπροσθεν ή πλησίον ξενοδοχείου
IX. Παραχώρηση υπεδάφους πεζοδρομίου για κατασκευή βόθρου
XI. Δημοσίως προσβάσιμες υποδομές επαναφόρτισης Η/Ο
Ι. Συνεχόμενος κοινόχρηστος χώρος
Επιτρέπεται η παραχώρηση της χρήσεως συνεχόμενου κοινοχρήστου χώρου , εφ' όσον δεν θίγονται δικαιώματα άλλου δικαιούμενου της χρήσης αυτού, εάν όμως οι δικαιούμενοι χρήσεως αυτού είναι περισσότεροι του ενός, η χρήση του συνεχόμενου αυτού χώρου παραχωρείται αναλόγως των προσόψεων των καταστημάτων αυτών ή αναλόγως άλλων κριτηρίων (τοπικών, τουριστικών, κυκλοφοριακών, πρασίνου κλπ).
Σε καμία περίπτωση ο παραχωρούμενος κατά χρήση χώρος επιτρέπεται να επεκτείνεται και σε πεζοδρόμιο παρακειμένου καταστήματος ή κατοικίας , παρά μόνο με την έγγραφη συγκατάθεση του χρησιμοποιούντος ή κατέχοντος τα ακίνητα ταύτα. (άρθρο 13 παρ.4 του Β.Δ 24-9/20-10-1958, όπως αντικατ. από το άρθρο 3 του Ν.1080/80.)
Η χρήση των πλατειών διατίθεται στους εκμεταλλευόμενους τα σε αυτές καφενεία, ζαχαροπλαστεία, εστιατόρια, παρεμφερείς επιχειρήσεις και καταστήματα, κατά τα ειδικότερα οριζόμενα με την απόφαση της δημοτικής ή κοινοτικής αρχής. (άρθρο 13 παρ.4 του Β.Δ 24-9/20-10-1958, όπως αντικατ. από το άρθρο 3 του Ν.1080/80)
Προκειμένου περί πλατειών που προβάλλονται καταστήματα χρησιμοποιούμενα ως καφενεία, εστιατόρια, ζαχαροπλαστεία ή παρεμφερείς επιχειρήσεις, σε κάθε εκμεταλλευτή τούτων παραχωρείται αναλόγως της προσόψεως του καταστήματος αυτού η χρήση του εβδομήκοντα τοις εκατό (70%) του αντιστοιχούντος στην προβολή του χώρου, το υπόλοιπο δε τριάκοντα τοις εκατόν ( 30% ) του χώρου, διατίθεται από το δήμαρχο ή προέδρο της κοινότητος στους ίδιους εκμεταλλευτές εφ' όσον κατά την κρίση του δεν παρακωλύεται ουσιωδώς η ελευθέρα χρήση του.
Σε περίπτωση μη χρησιμοποιήσεως απότον δικαιούμενο του αναλογούντος σε αυτόν κοινοχρήστου χώρου της πλατείας, η χρήση του χώρου τούτου δύναται να παραχωρηθεί από το δήμο ή την κοινότητα σε εκμεταλλευτές συνερχομένων μετ' αυτού καταστημάτων, αναλόγως της προσόψεώς των. (άρθρο 13 παρ.5 του Β.Δ 24-9/20-10-1958, όπως αντικατ. από το άρθρο 3 του Ν.1080/80.)
H τυχόν παρεμβολή μεταξύ των παραπάνω καταστημάτων και της πλατεία δρόμου δεν εμποδίζει την παραχώρηση σε αυτά για εκμετάλλευση χώρου της πλατείας, εφόσον τα καταστήματα αυτά προβάλλονται στην πλατεία, δεδομένου ότι ο νομοθέτης δεν προβλέπει τέτοιο περιορισμό. (ΣτΕ 2875/1988)
Νόμιμη παρίσταται η παραχώρηση ιδιαιτέρων δικαιωμάτων εφόσον δεν αναιρείται ή δεν δυσχεραίνεται ουσιωδώς ο κύριος προορισμός των ως άνω χώρων. Στην προκειμένη περίπτωση ο καθορισμός συγκεκριμένων τμημάτων εντός πλατείας, στα οποία και μόνον επιτρέπεται η παραχώρηση ιδιαιτέρου δικαιώματος χρήσεως, αλλά και ο καθορισμός ελευθέρων μεταξύ τους χώρων εχώρησε προεχόντως με βάση εκτιμήσεις διασφαλίσεως της κοινοχρησίας του ευρυτέρου χώρου της πλατείας και με γνώμονα την κατά το δυνατόν σύμμετρη ικανοποίηση των εκμεταλλευομένων όσα καταστήματα έχουν πρόσωπο επί της πλατείας. Ελλείπει το έννομο συμφέρον του αιτούντος δεδομένου ότι αυτός υπολαμβάνει κατ’ ουσίαν, ότι ο νόμος τού εγγυάται ν’ αποκτήσει άνευ ετέρου ιδιαίτερο δικαίωμα χρήσεως επί του κοινοχρήστου βάσει της προβολής του καταστήματός του σε όλην την έκταση που ορίζει το άρ. 13 παρ. 5 του από 24-9/20-10-1958 κωδ. β.δ/τος, κατ’ αποκλεισμόν της ρυθμιστικής αρμοδιότητας του αρμοδίου φορέα (Ο.Τ.Α). Απορρίπτει αίτηση ακύρωσης. (ΣτΕ 1830/2020)
ΙΙΙ. Κατάληψη τμήματος του οδοστρώματος
Απαγορεύεται η προσωρινή ή διαρκής κατάληψη τμήματος του οδοστρώματος με εγκαταστάσεις ή εμπόδια, ιδιαίτερα αν με αυτά παρεμποδίζεται η κυκλοφορία η επιτρεπόμενη στάση ή στάθμευση οχημάτων ή περιορίζεται η ορατότητα αυτών που χρησιμοποιούν τις οδούς.
Κατ' εξαίρεση, μπορεί να επιτραπεί σε έκτακτες περιπτώσεις ή ζώνες μικρής κυκλοφορίας εντός κατοικημένων περιοχών, αν υπάρχει αρκετός χώρος γι' αυτό, η κατάληψη τμήματος οδού με προσωρινές εγκαταστάσεις ή εμπόδια ύστερα από άδεια των Δημοτικών ή Κοινοτικών Αρχών μετά γνώμη των αρμοδίων Αστυνομικών Αρχών. (άρθρο 48 παρ.1 κ 2 του Ν.2696/1999 Κ.Ο.Κ)
Πολλές αναφορές από τη νησιωτική χώρα αφορούν καταπατήσεις οδών, οι οποίες δεν μπορούν να διευθετηθούν καθώς δεν έχει αποσαφηνισθεί το ιδιοκτησιακό καθεστώς αυτών. Πρόκειται για οδούς είτε σε οικισμούς προϋφιστάμενους του 1923, που δεν έχουν ρυμοτομικό σχέδιο, είτε σε οικισμούς που, αν και υπάρχει εγκεκριμένη πολεοδομική μελέτη, δεν έχει εφαρμοστεί. Ενδεικτική είναι αναφορά για καταπάτηση δημοτικού δρόμου από όμορο ιδιοκτήτη, σε οικισμό προϋφιστάμενο του 1923 (υπόθεση 149536/2012). Ο οικισμός δεν έχει ρυμοτομικό σχέδιο, υπάρχει ωστόσο παλαιότερη δικαστική απόφαση η οποία είχε κρίνει παρεμπιπτόντως την οδό ως δημοτική. Από τη διερεύνηση της αναφοράς προέκυψε ότι άλλα συμβόλαια εμφανίζουν την οδό ως ιδιωτική και άλλα ως δημόσια, ενώ η οικοδομική άδεια (του 2012) του όμορου καταπατητή εμφανίζει την οδό ως δημοτική, καθώς για την έκδοση οικοδομικής άδειας απαιτείται να υπάρχει πρόσοψη σε δημοτική οδό. Η Τεχνική Υπηρεσία του Δήμου ζήτησε από τον όμορο ιδιοκτήτη να ελευθερώσει τον δρόμο και εξέδωσε πρωτόκολλο διοικητικής αποβολής. Ο όμορος ιδιοκτήτης προσέφυγε κατά του πρωτοκόλλου στην αποκεντρωμένη διοίκηση, η προσφυγή απερρίφθη, ενώ πλέον εκκρεμεί στην επιτροπή του άρθρου 152 Ν. 3463/2006, ενώ στη μέση της οδού παραμένουν συρματόπλεγμα, βάρκα και τσιμεντένιο τοιχίο. (Ετήσια Έκθεση Συνηγόρου του Πολίτη 2015)
Δείτε εδώ σχετικές διατάξεις του Κ.Ο.Κ για :
« Εργασίες και εναπόθεση υλικών στις οδούς» (άρθρο 47 Ν.2696/1999 Κ.Ο.Κ) «κατάληψη τμήματος οδού και πεζόδρομου» (άρθρο 48 Ν.2696/1999 Κ.Ο.Κ) «γενικές διατάξεις» (άρθρο 12 παρ.9 Ν.2696/1999 Κ.Ο.Κ)
IV. Τομές ή εκσκαφές επί δημοτικών και κοινοτικών οδών
Δείτε το ΚΑ 1624 Έσοδα από την κατασκευή, επισκευή και συντήρηση οδών και πεζοδρομίων (άρθρο 47 Ν.2696/1999 , άρθρο 367 ΚΒΠΝ )
V. Διάθεση κοινοχρήστων χώρων κατά την προεκλογική περίοδο για προεκλογική προβολή
Οι αποφάσεις των δημοτικών και κοινοτικών συμβουλίων, με τις οποίες διατίθενται οι κοινόχρηστοι χώροι στα πολιτικά κόμματα για την προεκλογική τους προβολή, εκδίδονται μετά την έναρξη της προεκλογικής περιόδου / δηλαδή, στην περίπτωση της πρόωρης διάλυσης της Βουλής, σύμφωνα με το άρθρο 41 παρ. 2 και 3 του Συντάγματος, αμέσως μετά τη δημοσίευση του προεδρικού διατάγματος, με το οποίο διαλύεται η Βουλή και προκηρύσσονται εκλογές / τούτο δε διότι, οι αποφάσεις αυτές των δημοτικών και κοινοτικών συμβουλίων συναρτώνται με την ύπαρξη προεκλογικής περιόδου, η οποία νομικώς δεν υφίσταται πριν από την έκδοση διατάγματος διάλυσης της Βουλής και προκήρυξης εκλογών / η απάλειψη, συνεπώς, με το άρθρο 5 παρ. 15 του Ν. 1847/1989, της προθεσμίας των 4 ημερών δεν μπορεί να έχει την έννοια ότι επιτρέπεται πλέον τα δημοτικά και κοινοτικά συμβούλια να αποφασίζουν πριν από την προκήρυξη των εκλογών / πέραν αυτών, την έκδοση των εν λόγω αποφάσεων των δημοτικών και κοινοτικών συμβουλίων μετά την έναρξη της προεκλογικής περιόδου, επιβάλλει άλλωστε και ο σεβασμός προς τη συνταγματική τάξη δηλαδή ο σεβασμός προς το ρόλο που επιφυλάσσει το Σύνταγμα, στην περίπτωση διάλυσης της Βουλής πριν από τη λήξη της βουλευτικής περιόδου, στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ο οποίος αποδέχεται την πρόταση της Κυβέρνησης για τη διάλυση της Βουλής και την προκήρυξη εκλογών, για ανανέωση της λαϊκής εντολής, προκειμένου να αντιμετωπισθεί εθνικό θέμα εξαιρετικής σημασίας (ΣτΕ 1072/2000 Τμ. Δ΄)
Δείτε το ΚΑ 0115 (διαφήμιση σε υπαίθριους χώρους)
VI. Ανέγερση ή επέκταση οικοδομής
Δεν μπορεί να θεωρηθεί χρήση κοινοχρήστου χώρου η κατάληψη του για την ανέγερση ή επέκταση οικοδομής. (ΣτΕ 2666/1991 Τμ. Α')
VII. Σε κατόχους άδειας υπαίθριου εμπορίου
Όλοι οι κάτοχοι άδειας άσκησης υπαίθριου πλανόδιου εμπορίου κατά την άσκηση της δραστηριότητάς τους επιτρέπεται να παραμένουν στάσιμοι μόνο κατά την διάρκεια της συναλλαγής και δεν επιτρέπεται να χορηγείται σε αυτούς άδεια κατάληψης χώρου από τους Δήμους.
Στις περιπτώσεις κατόχων άδειας άσκησης υπαίθριου εμπορίου παραγωγού, που είχαν εκδοθεί με τις προϊσχύουσες διατάξεις (Π.Δ/γμα 254/2005), παρέχεται η δυνατότητα χορήγησης άδειας κατάληψης χώρου για την άσκηση της δραστηριότητάς τους κατόπιν αιτήσεώς τους στον οικείο Δήμο.
Σημειώνεται ότι, οι Δήμοι δεν υποχρεούνται να χορηγούν άδεια κατάληψης χώρου σε κάθε αιτηθέντα, αλλά εξετάζουν το κάθε αίτημα χωριστά, λαμβάνοντας υπ' όψιν τις τοπικές ανάγκες και την βέλτιστη εξυπηρέτηση των δημοτών τους, την ύπαρξη και ανάπτυξη του στεγασμένου εμπορίου και της γεωγραφίας του Δήμου. (Υπ. Οικ., Υποδ., Ναυτ. & Τουρ. 34308/27.03.2015)
Οι αδειούχοι υπαίθριου πλανόδιου εμπορίου με αντικείμενο εκμετάλλευσης κινητή καντίνα και φορητών εγκαταστάσεων έψησης, για την παρασκευή και παροχή τροφίμων και ποτών σε διερχομένους καταναλωτές, οι οποίοι παραμένουν στάσιμοι για μια μόνο φορά μέσα στην ίδια ημέρα και το πολύ για δύο (2) ώρες απαλλάσσονται από την υποχρέωση λήψης άδειας για την κατάληψη του κοινόχρηστου χώρου από το δήμο, στα όρια του οποίου παραμένουν στάσιμοι, καθώς και από τα τέλη χρήσης για τη δίωρη παραμονή τους. (παρ.4 άρθρο 46 Ν.4497/17)-καταργείται από 1.2.2022 από την παρ.4 του άρθρου 68 του Ν.4849/21 σε συνδυασμό με την παρ.1 του άρθρου 112
Για την άσκηση κάθε υπαίθριας στάσιμης εμπορικής δραστηριότητας απαιτείται άδεια, η οποία δίδεται με τους όρους και τη διαδικασία του άρθρου 40 του Ν.4497/17. (παρ.1 άρθρο 40 Ν.4497/17)-καταργείται από 1.2.2022 από την παρ.4 του άρθρου 68 του Ν.4849/21 σε συνδυασμό με την παρ.1 του άρθρου 112
Κατ' εξαίρεση, με την αφορμή διοργάνωσης εκθέσεων, αθλητικών, ψυχαγωγικών, πολιτιστικών και καλλιτεχνικών εκδηλώσεων, ο οικείος δήμος μπορεί να χορηγεί σε κατόχους άδειας άσκησης υπαίθριου στάσιμου και πλανόδιου εμπορίου με αντικείμενο κινητή καντίνα και φορητή εγκατάσταση έψησης, άδεια κατάληψης χώρου για τη διάθεση τροφίμων και ποτών στο πλαίσιο της εκδήλωσης. (παρ.8 άρθρο 40 Ν.4497/17)-καταργείται από 1.2.2022 από την παρ.4 του άρθρου 68 του Ν.4849/21 σε συνδυασμό με την παρ.1 του άρθρου 112
Για περισσότερα δείτε την ενότητα:
ΑΔΕΙΟΔΟΤΗΣΕΙΣ » ΥΠΑΙΘΡΙΟ ΕΜΠΟΡΙΟ-ΛΑΪΚΕΣ ΑΓΟΡΕΣ (Ν.4497/17) » ΣΤΑΣΙΜΟ - ΠΛΑΝΟΔΙΟ ΕΜΠΟΡΙΟ » Στάσιμο εμπόριο
Για το ισχύον καθεστώς από 01.02.2022 δείτε την ενότητα:
ΑΔΕΙΟΔΟΤΗΣΕΙΣ / ΥΠΑΙΘΡΙΟ ΕΜΠΟΡΙΟ-ΛΑΪΚΕΣ ΑΓΟΡΕΣ (Ν.4849/21) (από 01.02.2022)
VIII. Παραχώρηση θέσης στάθμευσης έμπροσθεν ή πλησίον ξενοδοχείου
Δείτε την ενότητα:
ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ ΔΗΜΩΝ » Γ. ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ & ΕΥΡ. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ » 03. Ο καθορισμός, η κατασκευή, συντήρηση και εκμετάλλευση υπόγειων και υπέργειων χώρων στάθμευσης » Θέση στάθμευσης μπροστά ή πλησίον των ξενοδοχείων
IX. Παραχώρηση υπεδάφους πεζοδρομίου για κατασκευή βόθρου
Δεν είναι επιτρεπτή υπό του νόμου η παραχώρησις εις ιδιώτην χρήσεως υπεδάφους κοινοτικού κοινοχρήστου χώρου (πεζοδρομίου) επί τω σκοπώ κατασκευής μονίμου απορροφητικού βόθρου. (ΓνΝΣΚ 50/1980)
Για την εντός των ορίων του παραδοσιακού τμήματος της πόλης των Αθηνών περιοχή (Ιστορικό Κέντρο), όπως αυτή έχει οριοθετηθεί με τα από 21.9.1979 (Δ’ 567) και 26.5.1989 (Δ’ 411) προεδρικά διατάγματα, την αρμοδιότητα αναθεώρησης των ειδικών διαταγμάτων χρήσεων γης, εποπτείας της ορθής εφαρμογής τους, της έγκρισης για τη διαμόρφωση κοινοχρήστων χώρων και κάθε σχετικής διαδικασίας, έχει η Διεύθυνση Αρχιτεκτονικής, Οικοδομικών Κανονισμών και Αδειοδοτήσεων (ΔΑΟΚΑ) του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Η αρμόδια υπηρεσία του Δήμου Αθηναίων βεβαιώνει τις επιτρεπόμενες χρήσεις γης, σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες ειδικές διατάξεις καθορισμού χρήσεων γης, με εξαίρεση την περιοχή της Πλάκας (Δ’ 1329/1993), για την οποία η ανωτέρω αρμοδιότητα συνεχίζει να ασκείται από την ΔΟΑΚΑ, ενώ η αρμόδια υπηρεσία του Δήμου Αθηναίων ή της περιφέρειας ασκεί τον επιβαλλόμενο έλεγχο των ειδικών διαταγμάτων. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας μπορεί να ορίζονται προδιαγραφές και κατευθύνσεις για την άσκηση των ανωτέρω αρμοδιοτήτων. (παρ.1 άρθρο 8 Ν.4315/14, όπως τροποποιήθηκε από την παρ.1 του άρθρου 237 του ν.5037/23)
Σχετικά Π.Δ/γματα είναι τα εξής:
• Θησείο (ΦΕΚ60/Δ/1989)
• Εξάρχεια (ΦΕΚ 1075/Δ/1993)
• Μετς (ΦΕΚ 1150/Δ/1993)
• Πλάκα (ΦΕΚ 1329/Δ/1993)
• Εμπορικό Τρίγωνο (ΦΕΚ 704/Δ/1994)
• Ψυρρή (ΦΕΚ233/Δ/1998)
• Μεταξουργείο (ΦΕΚ 616/Δ/1998) (Υπ.Περιβ.Ενεργ. & Κλιμ.Αλ. ΟΙΚ. 9333/17.02.2014)
XI. Δημοσίως προσβάσιμες υποδομές επαναφόρτισης Η/Ο
Δεν απαιτείται άδεια κατάληψης κοινόχρηστου χώρου επ’ ονόματι των παραχωρησιούχων της παρ. 2 του άρθρου 16 του Ν.4710/20 για την εγκατάσταση, ανάπτυξη, διαχείριση και λειτουργία των δημοσίως προσβάσιμων υποδομών επαναφόρτισης Η/Ο που χωροθετούνται από εγκεκριμένα Σ.Φ.Η.Ο. Πριν την έναρξη των εργασιών εγκατάστασης, ο παραχωρησιούχος υποχρεούται να αιτηθεί και να λάβει άδεια τομής ή εκσκαφής για τη διασύνδεση του δημοσίως προσβάσιμου σημείου επαναφόρτισης Η/Ο με το δίκτυο διανομής ηλεκτρικής ενέργειας, σύμφωνα με το άρθρο 47 του ν. 2696/1999 (Α’ 57). Προς τον σκοπό αυτόν, οι αρμόδιες Τεχνικές Υπηρεσίες των Ο.Τ.Α. υποχρεούνται στην έκδοση της ως άνω άδειας εντός αποκλειστικής προθεσμίας ενός (1) μηνός από το αίτημα. (άρθρο 17 παρ.9 Ν.4710/20, όπως προστέθηκε από το άρθρο 14 του Ν.4936/22)