Όμως, σύμφωνα με την υποπαρ.Ε1 του άρθρου πρώτου του Ν.4093/12 (ΦΕΚ 222/12.11.2012 τεύχος Α') ο Κώδικας Βιβλίων και Στοιχείων (π.δ.186/1992, Α' 84), όπως έχει τροποποιηθεί και ισχύει, καταργείται (από 1.1.2013) και αντικαθίσταται με τον Κώδικα Φορολογικής Απεικόνισης Συναλλαγών".
Έπειτα από την κατάργηση του Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων (π.δ. 186/92) η έκδοση απόδειξης δαπάνης γινόταν σύμφωνα με το άρθρο 8 του Κ.Φ.Α.Σ..
Συγκεκριμένα στην παρ.13α του άρθρου 8 του Κ.Φ.Α.Σ. ορίζοταν ότι:
"Ο υπόχρεος απεικόνισης συναλλαγών που τηρεί βιβλία οποιασδήποτε κατηγορίας και τα πρόσωπα της παραγράφου 1 του άρθρου 3 για κάθε δαπάνη που αφορά την άσκηση της επιχείρησής του ή την εκτέλεση του σκοπού τους, αντίστοιχα, για την οποία ο δικαιούχος δεν υποχρεούται στην έκδοση στοιχείου του παρόντος νόμου, εκδίδει διπλότυπη απόδειξη δαπάνης. Διπλότυπη απόδειξη δαπάνης εκδίδεται επίσης και από τον εκμεταλλευτή επιβατικού αυτοκινήτου δημόσιας χρήσης για την καταβολή στους οδηγούς αμοιβών οι οποίες δεν υπάγονται στο φόρο προστιθέμενης αξίας."
Όμως, οι διατάξεις του άρθρου 8 του Κ.Φ.Α.Σ. στις οποίες προβλεπόταν η έκδοση απόδειξης δαπάνης καταργήθηκαν από 01.01.2014 με το άρθρο 14 του Κ.Φ.Α.Σ. όπως αυτό τροποποιήθηκε με το άρθρο 51 του Ν.4223/2013.
Περαιτέρω στην παρ.5 του άρθρου 6 του Κ.Φ.Α.Σ. όπως συμπληρώθηκε με την παρ. 3 του άρθρου 51 του ν. 4223/2013 (ΦΕΚ 287 Α') ορίζεται ότι:
"Ο υπόχρεος απεικόνισης συναλλαγών και τα πρόσωπα της παραγράφου 1 του άρθρου 3 αποδεικνύουν τις συναλλαγές με τη σύνταξη, εντός των προθεσμιών που προβλέπονται στις παραγράφους 14 και 15 αυτού του άρθρου, τίτλου κτήσηςστον οποίο περιλαμβάνονται, τα στοιχεία των συμβαλλομένων καθώς και τα στοιχεία της συναλλαγής, όπως αναφέρονται στις παραγράφους 10 και 11 του άρθρου αυτού, για τα αγαθά που αγοράζουν από πρόσωπα που δεν έχουν υποχρέωση για έκδοση τιμολογίου κατά την πώληση αγαθών ή την παροχή υπηρεσιών."
Κατά συνέπεια, από 1.1.2014, αντί της έκδοσης απόδειξης δαπάνης, ο υπόχρεος απεικόνισης συναλλαγών και τα πρόσωπα της παραγράφου 1 του άρθρου 3 (Δημόσιο, Ν.Π.Δ.Δ. κ.λπ.) του Κ.Φ.Α.Σ. αποδεικνύουν τις λήψεις υπηρεσιών απόπρόσωπα που δεν έχουν υποχρέωση για έκδοση τιμολογίου κατά την παροχή υπηρεσιών με τη σύνταξη, εντός των προθεσμιών που προβλέπονται στις παραγράφους 14 και 15 του άρθρου 6 του Κ.Φ.Α.Σ., τίτλου κτήσης στον οποίο περιλαμβάνονται, τα στοιχεία των συμβαλλομένων καθώς και τα στοιχεία της συναλλαγής, όπως αναφέρονται στις παραγράφους 10 και 11 του άρθρου 6 του Κ.Φ.Α.Σ.
Επισημαίνεται ότι, για παρασχεθείσες υπηρεσίες έως και την 31.12.2013, τα ποσά των οποίων θα καταβληθούν από 1.1.2014 και εξής, οι τίτλοι κτήσης εκδίδονται με την καταβολή αυτών.
Σημειώνεται ότι, ως «τίτλος κτήσης», όπως είχε διευκρινιστεί με την εγκύκλιο ΠΟΛ. 1004/4.1.2013 για την αγορά αγαθών, μπορεί να χρησιμοποιηθεί, ενδεικτικά, κάθε έγγραφη συμφωνία (συμφωνητικό), υπεύθυνη δήλωση, ακόμα και τιμολόγιο (λήψης υπηρεσιών), αρκεί να περιλαμβάνουν όλα τα ανωτέρω απαιτούμενα δεδομένα. (ΠΟΛ 1023/20.01.2014)
2. Υπόχρεοι σύνταξης τίτλου κτήσης
Οι υπόχρεοι απεικόνισης συναλλαγών, οι οποίοι σύμφωνα με το άρθρο 1 του Κ.Φ.Α.Σ. είναι:
-ημεδαπό φυσικό πρόσωπο, το οποίο έχει την κατοικία ή τη συνήθη διαμονή του στην Ελλάδα, ή αποκτάει εισόδημα στην Ελλάδα,
-οι ημεδαπές ομόρρυθμες και οι ετερόρρυθμες εταιρίες,
-οι ημεδαπές κοινωνίες αστικού δικαίου, που ασκούν επιχείρηση ή επάγγελμα,
-οι ημεδαπές αστικές κερδοσκοπικές ή μη εταιρίες,
-οι ημεδαπές συμμετοχικές ή αφανείς εταιρίες
-οι ημεδαπές κοινοπραξίες.
-Οι ημεδαπές ανώνυμες εταιρίες.
-Οι δημόσιες και δημοτικές επιχειρήσεις και εκμεταλλεύσεις κερδοσκοπικού χαρακτήρα.
-Οι συνεταιρισμοί που έχουν συσταθεί νόμιμα και οι ενώσεις τους.
-Οι αλλοδαπές επιχειρήσεις που λειτουργούν με οποιονδήποτε τύπο εταιρίας, καθώς και οι κάθε είδους αλλοδαποί οργανισμοί που αποβλέπουν στην απόκτηση οικονομικών ωφελημάτων.
-Οι ημεδαπές εταιρίες περιορισμένης ευθύνης.
- Οι ιδιωτικές κεφαλαιουχικές εταιρίες. (παρ.5 του άρθρου 6 του Κ.Φ.Α.Σ. όπως συμπληρώθηκε με την παρ. 3 του άρθρου 51 του ν. 4223/2013 (ΦΕΚ 287 Α')
Δεν είναι υπόχρεοι απεικόνισης συναλλαγών τα φυσικά πρόσωπα, με εξαίρεση τους ελεύθερους επαγγελματίες, τα οποία, ευκαιριακά και ως παρεπόμενη απασχόληση, πωλούν προϊόντα ή παρέχουν υπηρεσίες για τις οποίες εκδίδονται στοιχεία από τον αντισυμβαλλόμενο. (παρ.2 άρθρο 3 Κ.Φ.Α.Σ.)
Τα πρόσωπα της παραγράφου 1 του άρθρου 3 του Κ.Φ.Α.Σ. δηλ.
-το Δημόσιο,
-τα ΝΠΔΔ,
-οι Δήμοι,
-οι πρεσβείες,
-οι διεθνείς οργανισμοί,
-τα νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα,
-οι σύλλογοι,
-τα σωματεία. (παρ.5 του άρθρου 6 του Κ.Φ.Α.Σ. όπως συμπληρώθηκε με την παρ. 3 του άρθρου 51 του ν. 4223/2013 (ΦΕΚ 287 Α')
3. Περιπτώσεις για τις οποίες εκδίδεται τίτλος κτήσης
Οι υπόχρεοι απεικόνισης συναλλαγών, το Δημόσιο, ΝΠΔΔ, Δήμοι, ΝΠΙΔ κ.λ.π. αποδεικνύουν τις συναλλαγές με τησύνταξη, εντός των προθεσμιών που προβλέπονται στις παραγράφους 14 και 15 του άρθρου 6 του Κ.Φ.Α.Σ., τίτλου κτήσης για τα αγαθά που αγοράζουν από πρόσωπα που δεν έχουν υποχρέωση για έκδοση τιμολογίου κατά την πώληση αγαθών ή την παροχή υπηρεσιών. (παρ.5 του άρθρου 6 του Κ.Φ.Α.Σ. όπως συμπληρώθηκε με την παρ. 3 του άρθρου 51 του ν. 4223/2013 (ΦΕΚ 287 Α')
Όταν καταβάλλεται αμοιβή, ο δικαιούχος αυτής δεν εκδίδει δικό του φορολογικό στοιχείο μόνο στην περίπτωση που δεν χαρακτηρίζεται, σύμφωνα με τις διατάξεις του ΚΦΑΣ, ως υπόχρεος απεικόνισης συναλλαγών.
Για να μην έχει υποχρέωση έκδοσης στοιχείων ο δικαιούχος της αμοιβής πρέπει, σύμφωνα με όσα έχει δεχτεί η Διοίκηση, να συντρέχουν στο πρόσωπό του αθροιστικά, οι παρακάτω προϋποθέσεις
α. Να απασχολείται περιστασιακά με τη συγκεκριμένη εργασία και όχι από σύστημα.
β. Να λαμβάνει απ' αυτή την απασχόληση μικροποσά, μικρότερα σε ετήσια βάση απόπέντε χιλιάδες (5.000) ευρώ. (ΚΦΑΣ άρθρο 3 παρ 3).
Η παραπάνω διάταξη δεν εφαρμόζεται επί ελευθέρων επαγγελματιών, επί υπόχρεων απεικόνισης συναλλαγών που πραγματοποιούν ακαθάριστα έσοδα από πωλήσεις κατά ποσοστό τουλάχιστον εξήντα τοις εκατό (60%) σε άλλο υπόχρεο απεικόνισης συναλλαγών και σε πρόσωπα της παραγράφου 1 του άρθρου 3(μεταξύ των οποίων και το Δημόσιο) και αγρότες του ειδικού καθεστώτος Φ.Π.Α. ή εξαγωγές ανεξάρτητα από ποσοστό, επί των υπόχρεων στην τήρηση πληροφοριών του άρθρου 4, καθώς και επί προσώπων που επιλέγουν την ένταξή τους στο κανονικό καθεστώς Φ. Π. Α.ως και επί επιτηδευματιών που παρέχουν υπηρεσίες από επαγγελματική εγκατάσταση ή παρέχουν υπηρεσίες επισκευής ή συντήρησης τεχνικών έργων ή εγκαταστάσεων επιτηδευματιών ή μη.
γ. Να μην είναι επιτηδευματίας- υπόχρεος απεικόνισης συναλλαγών από άλλη αιτία.
Σχετ. Εγκ. ΠΟΛ 1240/1991, Τ 192/2/24-2-88, Ο4531/244/1987 και 15.1 Εγκ. Κ.Β.Σ και άρθρο 3 παρ.2 και άρθρο 8 παρ.13 Κ.Φ.Α.Σ..
δ.Να πρόκειται για αμοιβή σε φυσικό πρόσωπο πλην του ελεύθερου επαγγελματία.
ε. Ο χαρακτηρισμός του πιο πάνω προσώπου ως μη υπόχρεου για τις εν λόγω ευκαιριακές πράξεις δεν συναρτάται από το ύψος της αμοιβής του ή από την αξία των πωλούμενων αγαθών. (Δημ. Σταματόπουλος, Γιάννης Σταματόπουλος, Πάρης Σταματόπουλος Κ.Φ.Α.Σ- Ανάλυση Ερμηνεία, 2013, σελ.839)
Ενδεικτικές περιπτώσεις για τις οποίες εκδίδεται τίτλος κτήσης κατά τα ανωτέρω είναι η καταβολή αμοιβών σε
-περιστασιακά απασχολούμενους,
-εισηγητές σεμιναρίων και συγγραφείς δημόσιους ή ιδιωτικούς υπαλλήλους ή συνταξιούχους, εφόσον δεν είναι υπόχρεοι απεικόνισης συναλλαγών για άλλη δραστηριότητα κ.λπ. (ΠΟΛ 1023/20.01.2014)
Ειδικά, όταν καταβάλλονται μισθοί, ημερομίσθια, ή άλλες παροχές σε μισθωτούς δύναται, αντί της έκδοσης τίτλου κτήσης κατά τα ανωτέρω, να συντάσσεται κατάσταση (μισθοδοσίας). (ΠΟΛ 1023/20.01.2014)
Για τις λοιπές περιπτώσεις που προβλεπόταν, μέχρι 31.12.1013, η έκδοση απόδειξη δαπάνης π.χ. έξοδα κίνησης προσωπικού, επισκευές εντός εγγύησης κ.λπ. μπορεί, από 1.1.2014, να εκδίδεται οποιοδήποτε δικαιολογητικό έγγραφο στο οποίο εμφανίζεται η καταβαλλόμενη δαπάνη. (ΠΟΛ 1023/20.01.2014)
Στο σημείο αυτό αναφέρουμε ότι οι κατηγορίες δαπανών για τις οποίες εκδιδόταν απόδειξη δαπάνης μέχρι 31.12.2013 είναι οι εξής:
α. Αμοιβές σε μη υπόχρεους απεικόνισης συναλλαγών.
β. Έξοδα κίνησης και έξοδα παραμονής εκτός έδρας προσωπικού επιχειρήσεων
γ. Δαπάνες για τις οποίες ο δικαιούχος δεν έχει υποχρέωση έκδοσης στοιχείου
δ. Αντί στοιχείου αυτοπαράδοσης
ε. Καταβολή μισθών και ημερομισθίων. Αντί απόδειξης δαπάνης επιτρέπεται η κατάρτιση ονομαστικής κατάστασης. Επί καταβολής μισθών και ημερομισθίων με τη μεσολάβηση τράπεζας δεν απαιτείται υπογραφή της κατάστασης, εφόσον υπάρχει σχετική εξουσιοδότηση των δικαιούχων της αμοιβής, που δίδεται μία φορά με ταυτόχρονη εντολή προς την τράπεζα για πίστωση συγκεκριμένου λογαριασμού. (περίπτ.δ παρ.13 άρθρο 8 ΚΦΑΣ)
στ. Χορήγηση δώρων και δειγμάτων (Δημ. Σταματόπουλος, Γιάννης Σταματόπουλος, Πάρης Σταματόπουλος Κ.Φ.Α.Σ- Ανάλυση Ερμηνεία, 2013, σελ.838)
4. Στοιχεία που πρέπει να περιλαμβάνονται στον τίτλο κτήσης
Στοιχεία συμβαλλομένων:
-ονοματεπώνυμο ή η επωνυμία,
-η διεύθυνση και
-ο Α.Φ. Μ.
Για το Δημόσιο και τα εξομοιούμενα με αυτό πρόσωπα, καθώς και για τους διεθνείς οργανισμούς και τις ξένες αποστολές, αναγράφεται τουλάχιστον η επωνυμία και η διεύθυνση, καθώς και ο Α.Φ.Μ. (παρ.10 άρθρο 6 Κ.Φ.Α.Σ.)
Στοιχεία συναλλαγής:
-το είδος των αγαθών,
-η ποσότητα,
-η μονάδα μέτρησης,
-η τιμή μονάδας
-η αξία ή το είδος των υπηρεσιών
-η αμοιβή, η οποία, όπου συντρέχει περίπτωση, αναλύεται κατά συντελεστή Φ.Π.Α. ή απαλλαγή από το Φ.Π.Α..
Οι παρεχόμενες εκπτώσεις αναγράφονται κατά τις ίδιες διακρίσεις.
Στο καθαρό ποσό περιλαμβάνονται οι κατά το χρόνο της συναλλαγής συναλλακτικές και ειδικές φορολογικές επιβαρύνσεις και προστίθεται ο Φ.Π.Α. που αναλογεί. (παρ.11 άρθρο 6 Κ.Φ.Α.Σ.)
5. Υποχρεώσεις για τους συντάκτες τίτλων κτήσης
Κάθε νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα ή φυσικό πρόσωπο που ασκεί επιχειρηματική δραστηριότητα και έχει τη φορολογική κατοικία του στην Ελλάδα, οι φορείς γενικής κυβέρνησης ή κάθε φορολογούμενος που δεν έχει τη φορολογική κατοικία του στην Ελλάδα, αλλά δραστηριοποιείται μέσω μόνιμης εγκατάστασης στην Ελλάδα, και προβαίνει σε πληρωμές σύμφωνα με τα αναφερόμενα στο άρθρο 62, καθώς και οι συμβολαιογράφοι για τις συναλλαγές της περίπτωσης στ' του άρθρου 62 υποχρεούται σε παρακράτηση φόρου όπως ορίζεται στο άρθρο 64. (άρθρο 61 Ν.4172/2013 (ΦΕΚ 167/23.07.2013 τεύχος Α')
Σύμφωνα με την παρ.1δ του άρθρου 62 του Ν.4172/2013 υπόκεινται σε παρακράτηση φόρου οι αμοιβές για τεχνικές υπηρεσίες, αμοιβές διοίκησης, αμοιβές για συμβουλευτικές υπηρεσίες και άλλες αμοιβές για παρόμοιες υπηρεσίες, ανεξαρτήτως εάν έχουν παρασχεθεί στην Ελλάδα, όταν ο λήπτης της αμοιβής είναι φυσικό πρόσωπο.
Η παρακράτηση φόρου στις ανωτέρω αμοιβές υπολογίζεται στο 20%. (παρ.1δ άρθρο 64 του Ν.4172/2013)
Ο φόρος που παρακρατείται αποδίδεται το αργότερο μέχρι το τέλος του δεύτερου μήνα από την ημερομηνία καταβολής της υποκείμενης σε παρακράτηση πληρωμής, εκτός από τους φόρους που παρακρατούνται από τους συμβολαιογράφους. (παρ.7 άρθρο 64 Ν.4172/13 όπως προστέθηκε από την περίπτ. γ' της παρ. 6 του άρθρου 24 του Ν. 4223/13 και συμπληρώθηκε από την υποπερίπτ. ε' της περίπτ. 16 της υποπαρ. Δ1 του άρθρου πρώτου του Ν. 4254/14)
Η δήλωση υποβάλλεται το αργότερο τρείς (3) ημέρες πριν το τέλος του δεύτερου μήνα από την ημερομηνία καταβολής της υποκείμενης σε παρακράτηση πληρωμής. (ΠΟΛ. 1012/2014)
Για περισσότερα δείτε την ενότητα:
ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ » 25. Παρακράτηση φόρου » Παρακράτηση Φόρου Εισοδήματος » Αμοιβές για τεχνικές, συμβουλευτικές υπηρεσίες (20%).
Χαρτόσημο και εισφορά ΟΓΑ 3,6% στο ακαθάριστο ποσό της αμοιβής σύμφωνα με την παρ 6 του άρθρου 15 ε του ΚΝΤΧ.
Υποβολή καταστάσεων φορολογικών στοιχείων. (άρθρο 14 Ν.4174/13) (ΠΟΛ.1022/2014) (ΠΟΛ 1078/17.03.2014).
6. Καταβολή εξόδων κίνησης και παραμονής εκτός έδρας
Από τον υπολογισμό του εισοδήματος από μισθωτή εργασία και συντάξεις εξαιρούνται:
α) η αποζημίωση εξόδων διαμονής και σίτισης και η ημερήσια αποζημίωση που έχουν καταβληθεί από τον εργαζόμενο αποκλειστικά για σκοπούς της επιχειρηματικής δραστηριότητας του εργοδότη,
β) η αποζημίωση για έξοδα κίνησης που καταβάλλονται από τον εργοδότη για υπηρεσιακούς λόγους, εφόσον αφορούν έξοδα κίνησης που πραγματοποιήθηκαν από τον εργαζόμενο κατά την εκτέλεση της υπηρεσίας του. (παρ.1 άρθρο 14 Ν.4172/2013)
Συνεπώς, τα ανωτέρω έξοδα καταβάλλονται με τίτλους κτήσης.
7. Παραστατικό καταβολής οφειλόμενων ποσών σε συνταξιούχο, εργολήπτη δημοσίων έργων
Αναφορικά με το φορολογικό στοιχείο που πρέπει να εκδοθεί για την καταβολή δικαιούμενων ποσών σε συνταξιούχο εργολήπτη δημοσίων έργων, προερχόμενων από αναθεώρηση τιμών για την κατασκευή συγκεκριμένου δημοσίου έργου, η οποία (κατασκευή) ολοκληρώθηκε πριν τη διακοπή εργασιών του ενδιαφερόμενου λόγω συνταξιοδότησης, σας γνωρίζουμε τα ακόλουθα:
1.Σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 5 του άρθρου 6 του Κ.Φ.Α.Σ. (υποπαρ. Ε1 του άρθρου πρώτου του ν.4093/2012), ο υπόχρεος απεικόνισης συναλλαγών και τα πρόσωπα της παρ. 1 του άρθρου 3 του Κ.Φ.Α.Σ. (Δημόσιο, Ν.Π.Δ.Δ. κ.λπ.), αποδεικνύουν τις συναλλαγές με τη σύνταξη τίτλου κτήσης, εντός των προθεσμιών που προβλέπονται στις παρ. 14 και 15 του ίδιου άρθρου, στον οποίο περιλαμβάνονται τα στοιχεία των συμβαλλομένων καθώς και τα στοιχεία της συναλλαγής.
2.Επίσης, με την εγκύκλιό μας ΠΟΛ.1004/2013 διευκρινίστηκε ότι ως τίτλος κτήσης μπορεί να θεωρηθεί ενδεικτικά, κάθε έγγραφη συμφωνία (συμφωνητικό), υπεύθυνη δήλωση, ακόμα και τιμολόγιο (αγοράς), αρκεί να περιλαμβάνονται όλα τα προαπαιτούμενα δεδομένα.
3.Ενόψει των ανωτέρω, στις περιπτώσεις αγοράς αγαθών ή λήψης υπηρεσιών από πρόσωπα που δεν έχουν υποχρέωση έκδοσης τιμολογίου και όπως άλλωστε έχει γίνει δεκτό από τη Διοίκηση σε αντίστοιχες περιπτώσεις στο παρελθόν (έγγραφά μας Δ15Β 1119802 ΕΞ 30.8.2012, 1068082/521/20.9.2006), για την καταβολή δικαιούμενων ποσών λόγω αναθεώρησης τιμών σε εργολάβο δημοσίων έργων, ο οποίος, κατά το χρόνο γένεσης της σχετικής απαίτησης έχει προβεί σε διακοπή εργασιών λόγω συνταξιοδότησης, δηλαδή δεν είναι πλέον υπόχρεος απεικόνισης συναλλαγών του Κ.Φ.Α.Σ., εφαρμόζονται οι ανωτέρω διατάξεις της παρ. 5 του άρθρου 6 του Κ.Φ.Α.Σ. που προβλέπουν την έκδοση «τίτλου κτήσης» από το πρόσωπο που βαρύνεται με τη σχετική δαπάνη, το οποίο και θα καταβάλλει τη σχετική αμοιβή, μη αποκλειομένης και της δυνατότητας έκδοσης τιμολογίου (αγοράς), βάσει των όσων αναφέρθηκαν στην παρ. 2 του παρόντος. (Υπ. Οικ. Δ15Β 1039741 ΕΞ 2013/05.03.2013)